|
Nükleer Düzenleme Kurumu ile Sigortacılık ve Özel
Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumundan:
NÜKLEER
RİSKLERE İLİŞKİN SORUMLULUK SİGORTASINA
VE TEMİNATINA DAİR YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç ve
kapsam
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, işletenin nükleer
hadiselerden kaynaklanan nükleer zararlara ilişkin hukuki sorumlulukları
nedeniyle, 29/7/1960 tarihli Nükleer Enerji
Sahasında Hukuki Mesuliyete Dair Sözleşme ve bu Sözleşmeyi değiştiren,
Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu protokoller ile 5/3/2022 tarihli ve
7381 sayılı Nükleer Düzenleme Kanunu uyarınca yaptırmaları gereken
sigortaya veya göstermeleri gereken teminata ilişkin usul ve esasları
belirlemektir.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, 5/3/2022
tarihli ve 7381 sayılı Nükleer Düzenleme Kanununun 14 üncü maddesinin
sekizinci fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) İşleten: Nükleer Düzenleme
Kurumu tarafından veya ülkesindeki makamlar tarafından bir nükleer tesisi işletmek
üzere yetkilendirilmiş tüzel kişiyi, nükleer tesis işletmek için verilecek
lisans alınmadan önceki dönemde nükleer tesisi kuran tüzel kişiyi veya
nükleer tesisi işletmek için verilen lisans iptalinden sonra yeni bir
işleten belirlenene kadar olan dönemde lisansı iptal edilen tüzel kişiyi,
b) Kurum: Nükleer Düzenleme Kurumunu,
c) Nükleer hadise: Nükleer zarara neden olan, aynı
menşeli bir hadise ya da hadiseler dizisini,
ç) Nükleer madde: Nükleer yakıtlar (doğal veya
tüketilmiş uranyum hariç) ile nükleer yakıtın üretilmesi veya kullanılması
esnasında üretilmiş veya radyasyona maruz bırakılarak radyoaktif hale
getirilmiş radyoaktif ürünleri veya atığı,
d) Nükleer tesis: Nükleer
maddeleri üreten veya işleyen tesisleri, nükleer yakıtın izotoplarını
ayıran tesisleri, araçlarda güç kaynağı olarak kullanılanlar dışındaki
reaktörleri, ışınlanmış nükleer yakıtın yeniden işlendiği tesisleri, taşıma
amacına özgü olarak kullanılanlar hariç olmak üzere nükleer maddelerin
saklandığı ve depolandığı tesisleri, nükleer maddelerin bertarafı
için kurulan tesisleri, belirtilen tesislerden işletmeden çıkarma
aşamasında bulunanları, Paris Sözleşmesi çerçevesinde belirlenen nükleer
madde bulunduran diğer tesisleri,
e) Nükleer yakıt: Doğal uranyum dâhil uranyum
metal, alaşım veya kimyasal bileşimi veya plütonyum metal, alaşım veya
kimyasal bileşimi şeklindeki bölünebilir maddeler ile Paris Sözleşmesi
çerçevesinde belirlenen diğer bölünebilir maddeleri,
f) Paris Sözleşmesi: 29/7/1960
tarihli Nükleer Enerji Sahasında Hukuki Mesuliyete Dair Sözleşme ve bu Sözleşmeyi
değiştiren, Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu protokolleri,
g) Sigorta: Nükleer hadiselerden kaynaklanan
nükleer zararları teminat altına alan sorumluluk sigortasını,
ğ) Teminat: Nükleer hadiselerden kaynaklanan
nükleer zararların sigorta dışında veya sigortaya ilave olarak başka bir
araç ile teminat altına alınmasına yönelik olarak gösterilecek mali
güvenceyi,
h) Yetkili mahkeme: Bir nükleer hadisenin
gerçekleşmesi hâlinde Paris Sözleşmesi uyarınca ulusal hukuku uygulanacak
olan ülkenin münhasır yargı yetkisini haiz mahkemesini,
ifade eder.
(2) Bu Yönetmelikte geçen ancak birinci fıkrada yer
almayan tanımlar için Paris Sözleşmesinde ve ilgili mevzuatta yer alan
tanımlar geçerlidir.
İKİNCİ BÖLÜM
Sigorta veya Teminat
Sigorta
yaptırma veya teminat gösterme zorunluluğu
MADDE 4- (1) İşleten;
a) Her bir nükleer tesise,
b) Her bir taşıma faaliyetine,
c) Nükleer maddelerin Türkiye Cumhuriyeti’nin
egemenlik alanında yapılacak ve Kurumun iznine tabi her bir transit
geçişine,
yönelik olarak ilgili faaliyet süresince geçerli, 9 uncu
maddede belirlenen tutarda ve bu Yönetmelikte belirlenen zamanda ve
şartlara uygun sigorta yaptırmak veya teminat göstermek ve sigorta ya da
teminata ilişkin belgeyi Kuruma sunmak zorundadır.
(2) Yaptırılan sigorta ya da gösterilen teminat
sadece bir nükleer hadise durumunda nükleer zararın tazmini için
kullanılabilir. Gerçekleşen bir nükleer hadise sonucunda işleten,
faaliyetine devam edebilmek için 9 uncu maddede belirlenen tutarda yeni bir
sigorta yaptırmak veya teminat göstermek zorundadır.
(3) 7381 sayılı Kanunun 12 nci
maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca tek bir tesis olarak kabul edilen
nükleer tesisler için işletenin tek bir sigorta yaptırması veya teminat
göstermesi yeterlidir.
(4) Kurum, gerekli gördüğü takdirde, işletenden
veya ilgili sigorta şirketinden, nükleer sigorta havuzlarından ya da
teminat verenden, sigorta poliçesinin veya teminata ilişkin Kuruma sunulan
belgelerin geçerliliğinin teyit edilmesine yönelik olarak her türlü ilave
bilgi ve belgeyi talep edebilir. Kurumun bu talebi ilgililer tarafından
karşılanır.
Sigortanın
veya teminatın kapsamı
MADDE 5- (1) İşleten tarafından yaptırılacak sigortanın veya
gösterilecek teminatın, Paris Sözleşmesinin 2 nci
maddesi çerçevesinde nükleer zarar gören kişilerin;
a) Can kaybı ya da yaralanmalarını,
b) Mal varlığının zarar görmesini ya da kaybını,
c) (a) ve (b) bentlerine dâhil edilmeyen ancak
yetkili mahkeme tarafından tespit edilen, bu bentlerde yer alan kayıp ya da
zarardan ötürü vuku bulan kayıp ya da zararla ilgili olarak tazminat talep
etme hakkına sahip olan bir kişi tarafından uğranan ekonomik zararı,
ç) (b) bendine dâhil edilmeyen ancak yetkili
mahkeme tarafından tespit edilen, zararın önemsiz olmaması ve gerekli
önlemlerin alınmış ya da alınacak olması kaydıyla, zarar görmüş olan
çevrenin eski haline dönüştürülmesi için alınan önlemlerin maliyetini,
d) (b) bendine dâhil edilmeyen ancak yetkili
mahkeme tarafından tespit edilen, çevrenin kullanılmasından elde edilen
doğrudan bir ekonomik çıkardan kaynaklanan, çevrenin önemli derecede zarar
görmesi sonucu uğranan gelir kaybını,
e) Önleyici tedbirlerin maliyetleri ve bu
tedbirlerden doğan diğer kayıp ve zararlarını,
karşılaması şarttır.
Sigorta
veya teminat dışı haller
MADDE 6- (1) Aşağıdaki haller sigorta veya teminatın kapsamı
dışındadır:
a) Nükleer tesisin kendisine ya da tesisin
bulunduğu sahadaki yapım aşamasındaki bir nükleer tesis de dâhil olmak
üzere, başka bir nükleer tesise gelen zararlar.
b) Aynı sahada bulunan bu tür herhangi bir tesis
ile bağlantılı olarak kullanılan ya da kullanılacak olan herhangi bir mala
gelen zararlar.
c) Doğrudan bir silahlı çatışma, hasmane hareketler, iç savaş ya da ayaklanmadan dolayı
meydana gelen bir nükleer hadiseden kaynaklanan nükleer zararlar.
(2) Nükleer zararın tazmini için açılan davalarda
mahkeme tarafından tazminata bağlanan faiz ve masraflar, tazminat olarak
değerlendirilmez ve işleten tarafından ayrıca ödenir.
Sigortanın
yaptırılma veya teminatın gösterilme zamanı
MADDE 7- (1) İşleten, Kurum tarafından faaliyetine ilişkin
yetkilendirme yapılmadan önce nükleer tesis için sigorta yaptırmak veya
teminat göstermek zorundadır.
(2) İşleten, Kurum tarafından nükleer maddenin
taşınmasına ilişkin izin verilmeden önce nükleer maddenin taşınması
faaliyeti için sigorta yaptırmak veya teminat göstermek zorundadır.
(3) Nükleer maddenin transit geçişleri için,
transit geçişin gerçekleşmesinden otuz gün önce sigorta yaptırılması veya
teminat gösterilmesi zorunludur.
(4) İşleten, sigorta veya teminatın sona erme
tarihinden en geç otuz gün önce yeni bir sigorta yaptırır veya teminatını
yeniler ve Kuruma bildirir.
(5) İşleten, sigorta sözleşmeleri ya da teminata
ilişkin ibraz ettiği belgeler Kurum tarafından uygun bulunmadan sigorta
veya teminat gerektiren faaliyetlere başlayamaz.
(6) İşleten tarafından yaptırılan sigorta ya da
gösterilen teminat, Kuruma yazılı olarak ve elektronik iletişim yöntemleri
kullanarak en az iki ay önce sigorta şirketi, nükleer sigorta havuzunu
temsil ve idare ile görevlendirilmiş taraflar ya da teminat veren
tarafından bildirimde bulunulmadan askıya alınamaz veya iptal edilemez. Söz
konusu sigorta ya da teminatın nükleer maddelerin taşınmasına ilişkin
olması hâlinde sigorta ya da teminat taşıma sırasında askıya alınamaz veya
iptal edilemez.
(7) İşleten, sigortanın veya teminatın
sürekliliğini sağlamakla yükümlüdür. Nükleer tesis için sigorta yaptırma
veya teminat gösterme yükümlülüğünün sona erme zamanı; tesisin durumu,
tesiste nükleer maddenin varlığı ve nükleer hadise potansiyeli gibi
hususlar dikkate alınarak Kurum tarafından belirlenir.
(8) İşletenin; işi bırakması, yetkisinin
kısıtlanması, askıya alınması ya da iptal edilmesi ve benzeri durumlar
sigorta veya teminata ilişkin yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.
Sigorta veya
teminat olarak kabul edilecek değerler
MADDE 8- (1) Aşağıdaki varlıklar sigorta veya teminata konu
olabilir:
a) 7381 sayılı Kanunun 15 inci maddesi gereğince
kurulan nükleer sigorta havuzunu temsile ve idareye yetkili taraflar veya
yabancı nükleer sigorta havuzları tarafından düzenlenmiş sigorta poliçesi.
b) İlgili branşta ruhsat
sahibi yerli veya yabancı sigorta şirketleri tarafından düzenlenmiş sigorta
poliçesi.
c) Hazine ve Maliye Bakanlığını muhatap düzenlenmiş
ve herhangi bir kısıtlama içermeksizin, süresiz, şartsız, ilk talepte
derhal ödeme taahhüdünü içeren, 19/10/2005 tarihli
ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamında Türkiye’de faaliyet gösteren
bir bankadan temin edilen banka teminat mektupları.
ç) 3/6/2007 tarihli ve
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu kapsamında Türkiye’de faaliyet gösteren
sigorta şirketleri tarafından kefalet sigortası kapsamında düzenlenen
kefalet senetleri.
d) Hazine ve Maliye Bakanlığını muhatap düzenlenmiş
ve herhangi bir kısıtlama içermeksizin, süresiz, şartsız, ilk talepte
derhal ödeme taahhüdünü içeren, ikinci fıkradaki koşulları sağlayan yabancı
bir bankadan temin edilen banka teminat mektupları.
(2) Birinci fıkrada sayılan sigorta veya teminatın
yabancı bir sigorta şirketi ya da banka tarafından düzenlenmesi hâlinde,
teminatı veren ya da sigorta poliçesini düzenleyen kuruluşun yetkili bir
kredi derecelendirme kuruluşu tarafından verilen kredi derecelendirme
notunun asgari olarak yatırım yapılabilir seviyede olması esastır. Kurum gerekli
gördüğü takdirde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşlerini alarak,
sigorta veya teminatı düzenleyen kuruluşun değerlendirilmesinde başkaca
ölçütleri de esas alabilir.
(3) Kurum, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarından,
işleten tarafından sunulan sigorta veya teminatın uygunluğuna dair görüş ve
değerlendirme talep edebilir.
Sigorta
veya teminat tutarları
MADDE 9- (1) İşleten tarafından sunulan sigorta bedeli veya
teminat tutarı her bir nükleer hadise başına;
a) Termal gücü on megavatın üzerinde olan nükleer
reaktörler ile Kurum tarafından nükleer tesis işletmek için verilecek
lisans öncesi yapılacak değerlendirme ile belirlenecek diğer nükleer
tesisler için yedi yüz milyon avro,
b) (a) bendi kapsamına girmeyen nükleer tesisler
için yetmiş milyon avro,
c) Nükleer maddelerin taşınması için seksen milyon
avro,
ç) Nükleer maddelerin transit geçişlerinde seksen
milyon avro,
ile sınırlıdır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yaptırımlar
MADDE 10-
(1) Bu Yönetmelikte belirtilen
sigorta yaptırma veya teminat gösterme yükümlülüğü yerine getirilmeden
nükleer faaliyetin yürütülmesi hâlinde aşağıda yer alan yaptırımlar
uygulanır:
a) Bu Yönetmelik kapsamında belirlenen sigorta
yaptırma veya teminat gösterme yükümlülüğünü yerine getirmeyen işletene
7381 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi uyarınca belirlenen sorumluluk
sınırının binde üçü kadar idari para cezası uygulanır.
b) 7381 sayılı Kanunun 14 üncü maddesi hükümlerine
aykırı hareket edildiğinin tespit edilmesi hâlinde ilgili nükleer
faaliyetin yürütülmesi için gerekli olan lisans ve izinler, sigorta
yaptırma veya teminat gösterme veya süresi dolan sigorta poliçesini veya
teminatı yenileme yükümlülüğü yerine getirilene kadar Kurum tarafından
askıya alınır. Askıya alınma tarihinden itibaren bir yıl, yetkilendirilen
kişi tarafından gerekçelendirilmesi ve gerekçenin Kurum tarafından uygun
bulunması hâlinde üç yıl içinde söz konusu yükümlülüğün yerine
getirilmemesi hâlinde lisans ve izinler iptal edilir. Bu kapsamda işletenin
7381 sayılı Kanunun beşinci bölümünde düzenlenen sorumluluğu devam eder.
(2) Yaptırımlara ilişkin diğer hususlarda ilgili
mevzuatta yer alan hükümler uygulanır.
Öngörülmeyen
durumlar
MADDE 11-
(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında
öngörülmeyen durumların oluşması hâlinde, sigorta yaptırma veya teminat
gösterme yükümlülüğüne ilişkin hususlara Kurum tarafından karar verilir.
Muafiyetler
MADDE 12-
(1) İşletenin 10/12/2003
tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu uyarınca
merkezî yönetim kapsamındaki kamu idaresi olması ya da sermayesinin
tamamının kamuya ait olması ve sigorta yaptırma veya teminat gösterme
yükümlülüğünden 7381 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin yedinci fıkrası
hükmüne göre muaf tutulması hâlinde, işletenden sigorta veya teminat
istenmez.
Yürürlük
MADDE 13-
(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 14-
(1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Nükleer Düzenleme Kurumu Başkanı ile Sigortacılık ve Özel Emeklilik
Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı müştereken yürütür.
|