|
Tarım ve Orman Bakanlığından:
TÜRK GIDA
KODEKSİ GIDA KATKI MADDELERİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, tüketici ve insan
sağlığını, tüketici haklarını, gıda satışında adaletin sağlanmasını ve
çevrenin korunmasını da göz önünde bulundurarak;
a) EK-II ve EK-III’te yer alan gıda katkı
maddelerinin listesini,
b) Gıdalarda, gıda katkı maddelerinde, gıda
enzimlerinde ve gıda aroma vericilerinde kullanılan gıda katkı maddelerinin
kullanım koşullarını,
c) Gıda katkı maddelerinin etiketleme kurallarını,
belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik gıda katkı maddelerini kapsar.
(2) Bu Yönetmelik, gıda katkı maddelerinin
kullanımı ile ilgili ürüne ait özel hükümler saklı kalmak koşuluyla;
a) Özel gıdalardaki gıda katkı maddelerini,
b) Bu Yönetmeliğin kapsamı dışındaki amaçlar için kullanılan
gıda katkı maddelerini,
kapsar.
(3) Bu Yönetmelik gıda katkı maddesi olarak
kullanılmadıkları sürece;
a) İşlem yardımcılarını,
b) Bitki sağlığıyla ilgili mevzuat kapsamında yer
alan bitki ve bitkisel ürünlerin korunmasında kullanılan maddeleri,
c) Gıdalara besin öğesi olarak ilave edilen
maddeleri,
ç) 17/2/2005 tarihli ve 25730 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik
kapsamındaki suların işlenmesinde kullanılan maddeleri,
d) 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Aroma Vericiler ve
Aroma Verme Özelliği Taşıyan Gıda Bileşenleri Yönetmeliği kapsamındaki gıda
aroma vericilerini,
kapsamaz.
(4) Bu Yönetmelik gıda enzimlerini kapsamaz.
(5) Aşağıdakiler gıda katkı maddesi olarak
değerlendirilmezler:
a) Monosakkaritler, disakkaritler veya
oligosakkaritler ve tatlandırma özelliklerinden dolayı kullanılmış olan bu
maddeleri içeren gıdalar.
b) Bileşik gıdaların üretiminde; aromatik, çeşni
verici veya besleyici özellikleri ile birlikte ikincil olarak renklendirici
etkileri nedeniyle kullanılan, aroma vericiler de dahil olmak üzere
kurutulmuş veya konsantre formdaki gıdalar.
c) Gıdalarla birlikte tüketilmesi amaçlanmayan ve
gıdanın bir parçası olmayan sarma veya kaplama malzemelerinde kullanılan
maddeler.
ç) Pektin içeren maddeler ve kurutulmuş elma posası
veya turunçgillerin veya ayvaların kabuğundan veya bunların karışımından,
seyreltik asit muamelesini takiben sodyum ve potasyum tuzları ile kısmi
nötralizasyon sonucu elde edilen türev maddeler (sıvı pektin).
d) Sakız mayaları.
e) Beyaz veya sarı dekstrin, kavrulmuş veya
dekstrine edilmiş nişasta, asit veya alkali muamelesi ile modifiye edilmiş
nişasta, ağartılmış nişasta, fiziksel olarak modifiye edilmiş nişasta ve
amilolitik enzimlerle muamele edilmiş nişasta.
f) Amonyum klorür.
g) Kan plazması, yenilebilir jelatin, protein
hidrolizatları ve bunların tuzları, süt proteini ve glüten.
ğ) Glutamik asit, glisin, sistein ve sistin
dışındaki aminoasitler ve tuzları ve bunların teknolojik fonksiyonu olmayan
tuzları.
h) Kazeinatlar ve kazein.
ı) İnülin.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik; 11/6/2010 tarihli ve 5996
sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 23 üncü,
24 üncü ve 26 ncı maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Belirlenmemiş miktar (Quantum Satis ‒ QS):
Katkı maddelerinin kullanımına ilişkin olarak herhangi bir sayısal maksimum
miktarın belirlenmediğini ve bu maddelerin;
1) İyi üretim uygulamalarına göre,
2) Hedeflenen amacı sağlamak için gerekli olan
miktardan daha yüksek olmayan bir miktarda,
3) Tüketiciyi yanıltmayacak şekilde,
kullanılması gerektiğini,
b) Bileşik gıda: İki veya daha fazla gıdadan
oluşmuş gıdayı,
c) Enerjisi azaltılmış gıda: Orijinal gıdaya veya
benzeri ürüne göre enerji değeri en az %30 azaltılmış gıdayı,
ç) E kodu: Her bir gıda katkı maddesi için Avrupa
Birliği tarafından onaylanarak belirlenen kod numarasını,
d) Fonksiyonel sınıf: Gıda katkı maddesinin
gıdadaki teknolojik fonksiyonunu ortaya koyan ve EK-I’de yer alan
sınıflardan her birini,
e) Gıda katkı maddesi: Besleyici değeri olsun veya
olmasın, tek başına gıda olarak tüketilmeyen ve gıdanın karakteristik
bileşeni olarak kullanılmayan, teknolojik bir amaç doğrultusunda üretim,
muamele, işleme, hazırlama, ambalajlama, taşıma veya depolama aşamalarında
gıdaya ilave edilmesi sonucu kendisinin ya da yan ürünlerinin, doğrudan ya
da dolaylı olarak o gıdanın bileşeni olması beklenen maddeleri,
f) İşlem yardımcıları: Tek başına gıda olarak
tüketilmeyen, işlem veya muamele esnasında belirli bir teknolojik amacı
sağlamak amacıyla hammaddenin, gıda veya gıda bileşenlerinin işlenmesinde
kullanılan, son üründe kendisinin veya türevlerinin kalıntılarının
bulunması istenmediği halde, teknik olarak kaçınılmaz olan; ancak kalıntısı
sağlık açısından risk oluşturmayan ve son üründe teknolojik bir etkisi
olmayan maddeleri,
g) İşlenmemiş gıda: Bölmenin, parçalamanın,
derisini yüzmenin, kemiğinden ayırmanın, soymanın, temizlemenin,
ayıklamanın, öğütmenin, ezmenin, kesmenin, kıymanın, inceltmenin,
dondurmanın, derin dondurmanın, soğutmanın, kavuzunu ayırmanın,
ambalajlamanın veya ambalajından çıkarmanın gıdanın doğal yapısında önemli
bir değişikliğe neden olmayacak işlemler olduğu kabul edilerek; doğal
yapısında önemli bir değişikliğe sebep olacak herhangi bir işlem
uygulanmamış gıdayı,
ğ) Sofralık tatlandırıcılar: Diğer gıda katkı
maddeleri ve/veya gıda bileşenlerini içerebilen ve son tüketiciye şeker
ikamesi olarak satışı amaçlanan izin verilmiş tatlandırıcı preparatlarını,
h) Şeker ilavesiz gıda;
1) Herhangi bir monosakkarit veya disakkaritin
ilave edilmediği gıdayı,
2) Monosakkaritler veya disakkaritleri içeren ve
tatlandırma özelliği için kullanılan herhangi bir gıdanın ilave edilmediği
gıdayı,
ifade eder.
(2) Birinci
fıkrada belirtilen tanımlara ilave olarak 5996 sayılı Kanun, 18/3/2010
tarihli ve 5977 sayılı Biyogüvenlik Kanunu ile 13/8/2010 tarihli ve 27671
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar
ve Ürünlerine Dair Yönetmelikte yer alan tanımlar da bu Yönetmelik
kapsamında geçerlidir.
İKİNCİ BÖLÜM
İzin Verilen
Gıda Katkı Maddelerinin Listeleri
Gıda
katkı maddelerinin listeleri
MADDE 5- (1) Sadece EK-II’de yer alan gıda katkı maddeleri,
olduğu haliyle piyasaya arz edilir ve bu ekte yer alan koşullar altında
gıdalarda kullanılır.
(2) Sadece EK-III’te yer alan gıda katkı maddeleri;
bu ekte yer alan koşullar altında gıda katkı maddeleri, gıda enzimleri ve
gıda aroma vericilerinde kullanılır.
(3) EK-II’de yer alan gıda katkı maddeleri,
eklenebilecekleri gıda kategorileri esas alınarak listelenir.
(4) EK-III’te yer alan gıda katkı maddeleri; gıda
katkı maddeleri, gıda enzimleri, gıda aroma vericileri ve besin öğeleri
veya bunların eklenebilecekleri kategoriler esas alınarak listelenir.
(5) Gıda katkı maddeleri, 15 inci maddede
belirtilen saflık kriterleri ile uyumlu olmak zorundadır.
Bir gıda
katkı maddesi ve/veya gıdanın yasaklanması
MADDE 6- (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olan bir gıda
katkı maddesi veya bu gıda katkı maddesini içeren bir gıda piyasaya arz
edilemez.
(2) Domuz kaynaklı bir gıda katkı maddesi;
gıdalarda, gıda katkı maddelerinde, gıda enzimlerinde ve gıda aroma
vericilerinde kullanılamaz.
Gıda
katkı maddelerinin listelere dahil edilmesi ve kullanılmasına ilişkin genel
koşullar
MADDE 7- (1) Bir gıda katkı maddesi;
a) Mevcut bilimsel kanıtlara dayalı olarak önerilen
katkı maddesinin kullanım miktarı tüketici sağlığı açısından güvenlik riski
doğurmaması,
b) Ekonomik ve teknolojik açıdan başka yöntemlerle
gerçekleştirilmesi mümkün olmayan bir teknolojik ihtiyaç bulunması,
c) Kullanımının tüketiciyi yanıltmaması,
halinde ve çevresel faktörler de dahil olmak üzere,
ilgili diğer mevzuat hükümlerine uyulması kaydıyla EK-II ve EK-III’teki
listelerde yer alabilir.
(2) Gıda katkı maddelerinin bu Yönetmeliğin
eklerinde yer alabilmesi için, tüketicilere yönelik avantajları ve
yararları olması ve buna bağlı olarak aşağıdaki amaçların en az birini
karşılaması zorunludur:
a) Gıdanın besin değerini koruması.
b) Özel beslenme ihtiyaçları olan tüketici gruplarına
yönelik olarak üretilen gıdalar için gerekli bileşenleri ve öğeleri
sağlaması.
c) Gıdanın doğasını, içeriğini veya kalitesini
tüketiciyi yanıltacak şekilde değiştirmemek koşuluyla, kalitesinin ve
stabilitesinin korunmasına katkı sağlaması veya organoleptik özelliklerini
geliştirmesi.
ç) Kusurlu hammaddenin kullanımı veya hijyenik
olmayan uygulama ve yöntemler dahil olmak üzere istenmeyen uygulama ve
yöntemlerin etkilerini maskelemek amacıyla kullanılmaması koşuluyla;
gıdaların, gıda katkı maddelerinin, gıda enzimlerinin ve gıda aroma
vericilerinin üretimi, işlenmesi, hazırlanması, muamelesi, ambalajlanması,
taşınması veya depolanmasında yardımcı olması.
(3) İkinci fıkranın (a) bendine istisna olarak,
gıdanın besin değerini düşüren bir gıda katkı maddesi ancak;
a) Bu katkı maddesini içeren gıdanın, günlük
diyetin önemli bir öğesini oluşturmaması veya
b) Özel beslenme ihtiyacı bulunan tüketici
gruplarına yönelik gıdaların üretimi için gerekli olması,
halinde EK-II’deki listelerde yer alabilir.
Tatlandırıcılar
için özel hükümler
MADDE 8- (1) Tatlandırıcı fonksiyonuna sahip olan bir gıda
katkı maddesi ancak, 7 nci maddenin ikinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (ç)
bentlerinde yer alan hükümlerden en az birini karşılamasının yanında,
aşağıdaki (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan hükümlerden en az birini
karşılaması koşuluyla EK-II’de yer alabilir:
a) Enerjisi azaltılmış gıdalar, karyojenik olmayan
gıdalar veya şeker ilavesiz gıdaların üretiminde şekerlerin yerini alması.
b) Gıdaların raf ömrünü uzatmak üzere şekerlerin
yerini alması.
c) Özel beslenme amaçlı gıdalara ilişkin mevzuatta
tanımlanan gıdaların üretilmesi.
Renklendiriciler
için özel hükümler
MADDE 9- (1) Renklendirici fonksiyonuna sahip olan bir gıda
katkı maddesi ancak, 7 nci maddenin ikinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (ç)
bentlerinde yer alan hükümlerden en az birini karşılamasının yanında,
aşağıdaki bentlerde yer alan hükümlerden en az birini karşılaması koşuluyla
EK-II’deki listelerde yer alabilir:
a) Gıdanın renginin; işleme, depolama, paketleme ve
dağıtımdan etkilenerek görsel kabul edilebilirliğinin zarar görmesi
durumunda, gıdanın orijinal görünümünü geri kazandırması.
b) Gıdayı görsel olarak daha cazip hale getirmesi.
c) Renksiz gıdaya renk vermesi.
(2) Bu Yönetmeliğin eklerinde ilgili ürün
kategorisi kapsamında kullanımına izin verilen bir renklendirici, kullanıldığı
gıdayı; doğası, kimliği ve özellikleriyle başka bir gıdaya benzetmek
suretiyle tüketiciyi yanıltıcı şekilde kullanılmaz.
Gıda
katkı maddelerinin fonksiyonel sınıfları
MADDE 10- (1) Gıda katkı maddeleri, sahip oldukları temel
teknolojik fonksiyonlar esas alınarak EK-I’deki fonksiyonel sınıflardan
biri için; EK-II ve EK-III’te yer alır.
(2) Gıda katkı maddesinin bir fonksiyonel sınıfta
yer alması, birkaç fonksiyon için kullanılmasına engel teşkil etmez.
Gıda
katkı maddesi listelerinin içeriği
MADDE 11- (1) Bir gıda katkı maddesi; 7 nci, 8 inci ve 9
uncu maddelerdeki koşullara uymak kaydıyla EK-II ve/veya EK-III’teki
listelerde yer alabilir.
(2) Bir gıda katkı maddesinin EK-II ve/veya
EK-III’teki listelerde yer alması durumunda, aşağıdaki bentlerdeki hususlar
açıkça belirtilir:
a) Gıda katkı maddesinin adı ve E kodu.
b) Gıda katkı maddesinin eklenebileceği gıdalar.
c) Gıda katkı maddesinin hangi koşullar altında
kullanılabileceği.
ç) Gıda katkı maddesinin son tüketiciye doğrudan
satışında kısıtlamaların olup olmadığı.
(3) EK-II ve/veya EK-III’teki listeler, 24/2/2017
tarihli ve 29989 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda
Katkı Maddeleri, Gıda Enzimleri ve Gıda Aroma Vericilerine İlişkin Ortak
İzin Prosedürü Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak değiştirilir.
Gıda
katkı maddelerinin kullanım miktarları
MADDE 12- (1) Bir gıda katkı maddesinin 11 inci maddenin
ikinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen kullanım koşullarını yerine
getirmesi için aşağıda yer alan koşulların sağlanması gerekir:
a) Bir gıda katkı maddesinin kullanım miktarı,
istenen etkiyi yerine getirebilecek gerekli olan en düşük miktar olarak
belirlenir.
b) Bir gıda katkı maddesinin kullanım miktarı
belirlenirken;
1) Gıda katkı maddesi için oluşturulmuş kabul
edilebilir günlük alım miktarları veya buna eşdeğer bir değerlendirme ve bu
katkı maddesinin bütün kaynaklardan alınacak muhtemel günlük alım
miktarları,
2) Gıda katkı maddesinin özel tüketici grupları
tarafından tüketilen gıdalarda kullanılması durumunda, bu katkı maddesinin
bu tüketici grupları tarafından günlük alınması muhtemel olan miktarları,
dikkate alınır.
(2) Belirli durumlarda gıda katkı maddeleri için
maksimum sayısal miktar belirlenmez. Bu durumda, gıda katkı maddesi Quantum
Satis prensibine göre kullanılır.
(3) Aksi belirtilmedikçe, EK-II’de yer alan gıda
katkı maddelerinin en yüksek miktarları, gıdaların piyasaya arz edildiği
haline uygulanır. Ancak sulandırmaya gerek duyulan toz, kurutulmuş veya
konsantre edilmiş gıdalar için en yüksek miktarlar, etikette beyan edilen
kullanım talimatına göre hazırlanmış gıdaya en düşük seyreltme faktörü
hesaba katılarak uygulanır.
(4) EK-II’de yer alan renklendiricilerin maksimum
miktarları, aksi belirtilmedikçe renklendirici preparatındaki renklendirme
prensibi miktarlarına göre uygulanır.
Listelerde
yer alan bir gıda katkı maddesinin başlangıç materyallerinde ya da üretim
sürecindeki değişiklikler
MADDE 13- (1) Listelerde yer alan bir gıda katkı maddesinin,
üretim metotlarında veya üretiminde kullanılan başlangıç materyallerinde
önemli bir değişiklik olduğunda ya da örneğin nanoteknoloji yolu ile
partikül büyüklüğünde bir değişiklik meydana geldiğinde, bu yeni metot veya
materyaller ile hazırlanan bir katkı maddesi farklı ve listelere yeni
girecek bir katkı maddesi olarak değerlendirilir veya piyasada yer almadan
önce bu katkı maddesinin özelliklerinde değişikliğe gidilir.
Genetik
yapısı değiştirilmiş organizmalardan üretilen gıda katkı maddeleri
MADDE 14- (1) Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve
Ürünlerine Dair Yönetmelik kapsamında yer alan bir gıda katkı maddesinin,
EK-II ve EK-III’teki listelerde yer alabilmesi için, Genetik Yapısı
Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmeliğe göre izin
verilmiş bir katkı maddesi olması zorunludur.
(2) Bu Yönetmeliğin eklerinde yer alan bir gıda
katkı maddesinin Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine
Dair Yönetmelik kapsamında bulunan farklı bir kaynak materyalden üretilmesi
halinde;
a) Bu yeni kaynağa, Genetik Yapısı Değiştirilmiş
Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik kapsamında izin verilmiş olması
ve
b) Bu katkı maddesi bu Yönetmelik kapsamında
belirlenen özelliklerle uyumlu olması,
halinde yeni bir değerlendirmeye tabi tutulmaz.
Gıda
katkı maddelerinin spesifikasyonları
MADDE 15- (1) Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri, Gıda
Enzimleri ve Gıda Aroma Vericilerine İlişkin Ortak İzin Prosedürü Hakkında
Yönetmelikte bahsedilen izin prosedürüne uygun olarak ilk kez EK-II ve
EK-III’te yer alacak bir gıda katkı maddesine ilişkin spesifikasyonlar
belirlenir.
(2) Bu
Yönetmelik kapsamında yer alan gıda katkı maddelerinin spesifikasyonları;
3/4/2017 tarihli ve 30027 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk
Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddelerinin Spesifikasyonları Hakkında Yönetmelik
hükümlerine uygun olmak zorundadır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Gıda Katkı
Maddelerinin Gıdalardaki Kullanımı
Gıda
katkı maddelerinin işlenmemiş gıdalardaki kullanımı
MADDE 16- (1) EK–II’de özellikle belirtilen durumlar
dışında, gıda katkı maddeleri işlenmemiş gıdalarda kullanılmaz.
Gıda
katkı maddelerinin bebeklere ve küçük çocuklara yönelik gıdalarda kullanımı
MADDE 17- (1) Gıda katkı maddeleri, EK-II’de özellikle
belirtilen durumlar dışında, 2/7/2019 tarihli ve 30819 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Bebek ve Küçük Çocuklara Yönelik
Gıdalar ile Vücut Ağırlığı Kontrolü İçin Diyetin Yerini Alan Gıdalar Yönetmeliği
kapsamındaki bebek formülleri, devam formülleri ve bebek ve küçük çocuk ek
gıdalarında kullanılmaz.
Renklendiricilerin
işaretleme ve damgalama amacıyla kullanılması
MADDE 18- (1) 27/12/2011 tarihli ve 28155 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları
Yönetmeliğinde yer alan çiğ etlerin sağlık işaretlemeleri ile yumurta
kabukları dâhil hayvansal gıdalara doğrudan uygulanan tanımlama işaretleri
ve yumurta kabuklarının süsleme amacıyla renklendirilmesinde, sadece
EK-II’de listelenen gıda renklendiricileri kullanılabilir.
Taşınma
prensibi
MADDE 19- (1) EK-II’de belirtilen gıdalar dışında, bir
bileşik gıdanın bileşenlerinin birinde kullanımına izin verilen bir gıda
katkı maddesinin, bu bileşik gıdada da bulunmasına izin verilir.
(2) Bir gıda katkı maddesinin; gıda katkı maddesi,
gıda enzimi veya aroma verici ilave edilmiş bir gıdada bulunmasına;
a) Bu katkı maddesinin; gıda katkı maddesinde, gıda
enziminde veya aroma vericide bu Yönetmeliğe göre kullanımına izin
verilmişse,
b) Bu katkı maddesi gıdaya; gıda katkı maddesi,
gıda enzimi veya aroma verici ile taşınmışsa,
c) Bu katkı maddesinin son üründe teknolojik bir
fonksiyonu bulunmuyorsa,
izin verilir.
(3) Bir gıda katkı maddesinin, bir bileşik gıdanın
sadece hazırlanmasında kullanılacak olan bir gıdada bulunmasına, söz konusu
bileşik gıdanın bu Yönetmelik hükümlerine uygun olması koşuluyla izin
verilir.
(4) Birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarda yer alan hükümler,
aksi belirtilmedikçe Türk Gıda Kodeksi Bebek ve Küçük Çocuklara Yönelik
Gıdalar ile Vücut Ağırlığı Kontrolü İçin Diyetin Yerini Alan Gıdalar
Yönetmeliği kapsamındaki bebek formülleri, devam formülleri ve bebek ve
küçük çocuk ek gıdalarına uygulanmaz.
(5) Bir gıdaya ilave edilen gıda katkı maddesinin
veya gıda enziminin veya aroma vericinin içerdiği bir gıda katkı maddesi;
bu gıdada teknolojik fonksiyona sahipse bu gıdanın katkı maddesi olarak
değerlendirilir ve eklenmiş olan aroma vericinin, katkı maddesinin veya
gıda enziminin katkı maddesi olarak değerlendirilmez ve bu gıda için
belirlenen kullanım koşullarına uygun olur.
(6) Birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarda yer alan
hükümler saklı kalmak koşuluyla; bir tatlandırıcının, şeker ilavesiz
bileşik gıda, enerjisi azaltılmış bileşik gıda, düşük kalorili diyet amaçlı
bileşik gıda, karyojenik olmayan bileşik gıda ve raf ömrü uzatılmış bileşik
gıdada bulunmasına; bu bileşik gıdanın bileşenlerinden birinde
kullanılabilmesi şartıyla izin verilir.
Geleneksel
gıdalar
MADDE 20-
(1) Avrupa Birliği üye ülkelerinde
üretilen geleneksel gıdalar ve bu gıdalarda kullanılması yasaklanan gıda
katkı maddeleri EK-IV’te listelenir.
(2) Ülkemizde üretilen geleneksel gıdalar ile bazı
gıdalarda kullanımı yasaklanan gıda katkı maddeleri ve/veya gıda katkı
maddesi kategorileri EK-VI’da listelenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Etiketleme
Son
tüketiciye sunulmayacak gıda katkı maddelerinin etiketlenmesi
MADDE 21- (1) Tek başına veya birbirleriyle veya 26/1/2017
tarihli ve 29960 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda
Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinde
tanımlanan gıda bileşenleri ile karışım halinde satılması halinde, son
tüketiciye sunulmayacak gıda katkı maddelerinin etiketinde, 22 nci maddede
yer alan bilgiler kolayca görülebilir, açıkça okunabilir ve silinmeyecek
şekilde yer almak zorundadır.
(2) 22 nci maddede yer alan bilgiler Türkçe olmak
zorundadır. Türkçe ile birlikte diğer yabancı resmî diller de
kullanılabilir.
Son
tüketiciye sunulmayacak gıda katkı maddelerinin genel etiketleme kuralları
MADDE 22- (1) Son tüketiciye sunulmayacak gıda katkı
maddelerinin tek başına veya birbirleriyle ve/veya diğer gıda
bileşenleriyle ve/veya bunlara ilave edilmiş diğer maddelerle karışım
halinde satılması halinde, ambalaj veya kaplarının üzerinde aşağıdaki
bilgiler yer alır:
a) Her bir gıda katkı maddesinin bu Yönetmelikte
geçen adı ve/veya E kodu veya her bir katkı maddesinin adı veya E kodunu
içeren bir satış tarifnamesi.
b) “Gıdada kullanım içindir” veya “gıdada kullanımı
sınırlıdır” ifadesi veya gıda katkı maddesinin kullanımının amaçlandığı
gıdayı belirten daha özel bir ifade.
c) Gerekli olduğu durumlarda özel depolama veya
kullanım koşulları.
ç) Parti işareti veya numarası.
d) Kullanım talimatının eksikliğinde, gıda katkı
maddesinin uygun bir şekilde kullanımı mümkün olmayacaksa; gıda katkı
maddesinin kullanım talimatı.
e) Üretici veya ambalajlayıcı veya ithalatçı veya
dağıtıcı firmanın adı veya ticari unvanı ve adresi.
f) Gıdada kullanım miktarı sınırlı olan her bir
katkı veya katkı grubunun gıdada bulunabilecek en yüksek miktarını belirten
bir ifade ve/veya alıcının bu Yönetmelik veya ilgili diğer mevzuata
uyabilmesini sağlayacak açık ve kolay anlaşılabilir uygun bir bilgi; şayet
aynı fonksiyonu gören katkı grubunun tek başına veya birlikte kullanımında
aynı kullanım limiti uygulanıyorsa, basit bir gösterimle bileşimin
yüzdeleri verilerek; sayısal olarak ya da Quantum Satis prensibine göre
kullanılması gereken limit.
g) Net miktar.
ğ) Tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim
tarihi.
h) Gerektiğinde Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme
ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinin Ek-1’inde yer alan alerjen
bileşenler veya alerjen işlem yardımcılarına ilişkin bilgi.
ı) Gıda katkı maddesinin elde edildiği kaynağın
adı.
i) Hayvansal gıda katkı maddesinin elde edildiği
hayvanın türü.
(2) Gıda katkı maddelerinin birbirleriyle ve/veya
diğer gıda bileşenleri ile karıştırılmış olarak birlikte satılmaları
halinde, ambalaj veya kaplarının üzerinde bütün bileşenlerin ağırlıkça
yüzdeleri azalan sırada yazılır.
(3) Gıda katkı maddesine; seyreltilmesini,
çözünmesini, standartlaştırılmasını, satışını veya depolanmasını kolaylaştırmak
amacı ile gıda katkı maddeleri veya diğer gıda bileşenlerinin ilave
edilmesi halinde her bir bileşenin ağırlıkça yüzdesi azalan sırada yazılır.
(4) “Perakende satış için değildir” ifadesinin son
tüketiciye sunulmayacak gıda katkı maddelerinin kap veya ambalajında
kolayca görülebilen bir yerde bulunması şartıyla birinci fıkranın (d), (e)
ve (f) bentlerinde ve ikinci ve üçüncü fıkralarda istenilen bilgiler,
sadece sevkiyatla birlikte veya sevkiyat öncesindeki ilgili dokümanlarda
yer alır.
(5) Gıda katkı maddelerinin tankerlerle temin
edilmesi durumunda; birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarda istenilen tüm
bilgiler, sadece sevkiyata eşlik eden ilgili dokümanlarda yer alır.
Son
tüketiciye sunulacak gıda katkı maddelerinin etiketlenmesi
MADDE 23- (1) Son tüketiciye sunulması amaçlanan gıda katkı
maddelerinin tek başına veya birbirleriyle ve/veya diğer gıda
bileşenleriyle karıştırılarak satılan gıda katkı maddelerinin
ambalajlarında, Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri
Bilgilendirme Yönetmeliğinde ve Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar
ve Ürünlerine Dair Yönetmelikte yer alan hükümlere ilaveten aşağıdaki
bilgiler yer alır:
a) Her bir katkı maddesinin bu Yönetmelikte geçen
adı ve E kodu veya her bir katkı maddesinin adı ve E kodunu içeren bir
satış tarifnamesi.
b) “Gıdada kullanım içindir” veya “Gıdada kullanımı
sınırlıdır” ifadesi veya gıda katkı maddesinin kullanımının amaçlandığı
gıdayı belirten daha özel bir ifade.
c) Gıda katkı maddesinin elde edildiği kaynağın
adı.
ç) Hayvansal gıda katkı maddesinin elde edildiği
hayvanın türü.
(2) Birinci fıkranın (a) bendinde değişiklik yapmak
suretiyle; sofralık tatlandırıcıların etiketinde (satış tarifnamesinde),
bileşiminde bulunan tatlandırıcı veya tatlandırıcıların isim veya
isimlerinin kullanıldığı “...bazlı sofralık tatlandırıcı” terimi yer alır.
(3) Polioller ve/veya Aspartam ve/veya
Aspartam-asesülfam tuzu içeren bir sofralık tatlandırıcının etiketinde
aşağıdaki uyarılar yer alır:
a) Polioller: “aşırı tüketimi laksatif etkiye neden
olabilir”.
b) Aspartam/Aspartam-asesülfam tuzu: “fenilalanin
kaynağı içerir”.
(4) Üreticiler, sofralık tatlandırıcıların güvenli
olarak tüketilmesinin sağlanması için gerekli bilgiyi etikette belirtmek
zorundadır.
(5) Birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarda yer alan
bilgiler için Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri
Bilgilendirme Yönetmeliğinin 16 ncı maddesinin birinci fıkrası hükmü
uygulanır.
Bazı gıda
renklendiricilerini içeren gıdalar için etiketleme kuralları
MADDE 24- (1) Türk Gıda Kodeksi Etiketleme ve Tüketicileri
Bilgilendirme Yönetmeliği hükümleri saklı kalmak koşuluyla, EK-V’te
listelenen renklendiricileri içeren gıdaların etiketlerinde bu ekte yer
alan ilave bilgi yer alır.
(2) Birinci fıkrasında belirtilen ilave bilgi ile
ilgili olarak Türk Gıda Kodeksi Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme
Yönetmeliğinin 16 ncı maddesinin birinci fıkrası hükmü uygulanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Bilgilendirme
zorunluluğu
MADDE 25- (1) Bir gıda katkı maddesinin kullanıcısı veya
üreticisi, bu katkı maddesinin güvenlik değerlendirmelerini etkileyecek
yeni bilimsel veya teknik bir bilgiye ulaştığında, Bakanlığı derhal
bilgilendirmek zorundadır.
(2) Bir gıda katkı maddesinin kullanıcısı veya
üreticisi, Bakanlığın talebi üzerine, o katkı maddesinin mevcut kullanımı
hakkında bilgi vermek zorundadır.
İdari
yaptırımlar
MADDE 26- (1) Bu Yönetmeliğe aykırı davrananlar hakkında
5996 sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre yaptırım uygulanır.
Avrupa
Birliği mevzuatına uyum
MADDE 27- (1) Bu Yönetmelik; 16/12/2008 tarihli ve (AT)
1333/2008 sayılı gıda katkı maddelerine ilişkin Avrupa Parlamentosu ve
Konsey Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde
hazırlanmıştır.
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE 28- (1) 30/6/2013 tarihli ve 28693 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği
yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1- (1) Bu Yönetmelik
kapsamında faaliyet gösteren gıda işletmecileri, 1/4/2024 tarihine kadar bu
Yönetmelik hükümlerine uyum sağlamak zorundadır.
(2) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce faaliyet
gösteren gıda işletmecileri tarafından 1/4/2024 tarihinden önce piyasaya
arz edilen ürünler ve bu ürünleri içeren gıdalar raf ömrü sonuna kadar
piyasada bulunabilir.
(3) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce ve
yürürlükten kaldırılan Yönetmelik hükümlerine uygun olarak üretilmiş E 171
Titanyum dioksit adlı katkı maddesini içeren gıdalar 1/4/2024 tarihine
kadar piyasaya arz edilir ve bu gıdalar raf ömrü boyunca piyasada
bulunabilir.
(4) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce faaliyet
gösteren gıda işletmecileri, bu Yönetmelik hükümlerine uyum sağlayıncaya
kadar, 28 inci madde ile yürürlükten kaldırılan Türk Gıda Kodeksi Gıda
Katkı Maddeleri Yönetmeliği hükümlerine uymak zorundadır.
İstisna
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik
kapsamında faaliyet gösteren gıda işletmecileri bu Yönetmelik hükümlerine;
a) EK-II’nin 08.3.2 numaralı gıda kategorisinde yer
alan “ısıl işlem görmüş sucuk” için 1/4/2024 tarihine kadar,
b) EK-II’nin 16. numaralı gıda kategorisinde yer
alan “peynir helvası, saray helvası, çekme helva, tahin helvası, yaz
helvası ve benzeri ürünler” için 1/4/2024 tarihine kadar,
c) EK-VI’da yer alan “sucuk”, “baklava”, “peynir
helvası, saray helvası, çekme helva, tahin helvası, yaz helvası ve benzeri
ürünler”, “tahin”, “köme, pestil, bastık, cevizli sucuk ve benzeri ürünler”
ile “Türk Gıda Kodeksi Krema ve Kaymak Tebliği’nde yer alan kaymak”
1/4/2024 tarihine kadar,
uyum sağlamak zorundadır.
(2) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce faaliyet
gösteren gıda işletmecileri tarafından 1/4/2024 tarihinden önce piyasaya
arz edilen gıdalar raf ömrü sonuna kadar piyasada bulunabilir.
Yürürlük
MADDE 29- (1) Bu Yönetmelik, yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 30- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Orman
Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız
|