|
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan:
BANKALARIN NET İSTİKRARLI FONLAMA ORANI
HESAPLAMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç ve
kapsam
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; bankaların uzun vadede konsolide ve konsolide olmayan bazda maruz
kalabilecekleri fonlama riskinin likidite
düzeylerinin bozulmasına yol açmasını önleyebilmek amacıyla istikrarlı fonlama yapmalarını sağlamaya yönelik usul ve esasları
belirlemektir.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, 19/10/2005
tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 43 üncü ve 46 ncı maddeleri, 47 nci
maddesinin birinci fıkrası, 77 nci maddesinin
birinci ve ikinci fıkraları ile 93 üncü maddesine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanım ve
kısaltmalar
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Banka: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan
bankaları,
b) Canlı alacak: 22/6/2016
tarihli ve 29750 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kredilerin
Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve
Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde tanımlanan alacakları,
c) Finansal kuruluş: Kanunun 3 üncü maddesinde
tanımlanan finansal kuruluşları,
ç) Kamu kuruluşu: 23/10/2015
tarihli ve 29511 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankaların Sermaye Yeterliliğinin
Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde
tanımlanan kamu kuruluşlarını,
d) Kanun: 19/10/2005
tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununu,
e) Kredi kuruluşu: Kanunun 3 üncü maddesinde
tanımlanan kredi kuruluşlarını,
f) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme
Kurulunu,
g) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme
Kurumunu,
ğ) Menkul kıymet finansman işlemleri: Repo
işlemleri, ters repo işlemleri, menkul kıymet ödünç işlemleri ve kredili
menkul kıymet işlemlerini,
h) Operasyonel
mevduat/katılım fonu: 21/3/2014 tarihli ve 28948
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankaların Likidite Karşılama Oranı
Hesaplamasına İlişkin Yönetmeliğin 15 inci maddesinde belirtilen
özellikleri taşıyan mevduat/katılım fonunu,
ı) Perakende müşteri: Bankaların Likidite Karşılama
Oranı Hesaplamasına İlişkin Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin birinci
fıkrasında tanımlanan müşterileri,
i) TCMB: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasını,
j) Türev işlem: Bankaların Sermaye Yeterliliğinin
Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin 3 üncü maddesinde
tanımlanan kredi türevleri ile 5 inci maddesinin altıncı fıkrasında
belirtilen türev finansal araçları,
k) Türkiye Finansal Raporlama Standardı (TFRS):
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından Türkiye
Muhasebe Standardı, Türkiye Finansal Raporlama Standardı, Türkiye Muhasebe
Standardı Yorum ve Türkiye Finansal Raporlama Standardı Yorum adlarıyla
yayımlanan standartları,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Net İstikrarlı Fonlama
Oranı
Net
istikrarlı fonlama oranı hesaplaması
MADDE 4- (1) Net istikrarlı fonlama
oranı, mevcut istikrarlı fon tutarının gerekli istikrarlı fon tutarına bölünmesi
suretiyle konsolide ve konsolide olmayan bazda
hesaplanır.
(2) Mevcut istikrarlı fon, bankaların yükümlülük ve
özkaynaklarının kalıcı olması beklenen kısmını;
gerekli istikrarlı fon, bankaların bilanço içi varlıklarının ve bilanço
dışı borçlarının yeniden fonlanması beklenen
kısmını ifade eder.
(3) Özkaynak hesaplama
dönemleri itibarıyla aylık olarak hesaplanan konsolide
ve konsolide olmayan net istikrarlı fonlama
oranının Mart, Haziran, Eylül ve Aralık dönemleri itibarıyla üç aylık basit
aritmetik ortalaması yüzde yüzden az olamaz. Kurul, TCMB’nin
uygun görüşü alınmak suretiyle, yabancı para cinsinden konsolide
ve konsolide olmayan bazda hesaplanan net istikrarlı fonlama
oranı için asgari bir oran tesis etmeye, bu oranın hesaplanmasına ve
tutturulmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
(4) Kurul, TCMB’nin uygun
görüşü alınmak suretiyle fonlama riski
düzeylerini dikkate alarak banka ya da banka grubu bazında daha ihtiyatlı
usul ve esaslar belirleyebilir.
(5) Kalkınma ve yatırım bankaları, Kurulca aksi
belirleninceye kadar, üçüncü fıkrada belirlenen asgari oranları
tutturmaktan muaftır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Mevcut İstikrarlı Fon
Mevcut
istikrarlı fon
MADDE 5- (1) Mevcut istikrarlı fon hesaplamasında;
a) Uzun vadeli yükümlülüklerin kısa vadelilere,
b) Gerçek kişi müşteriler ile perakende
müşterilerden sağlanan bir yıldan kısa vadeli fonların, diğer kişilerden
sağlanan aynı vadedeki fonlara,
göre daha kalıcı oldukları değerlendirilir.
(2) Mevcut istikrarlı fon tutarı, bankaların
yükümlülük ve özkaynak unsurlarının TFRS uyarınca
değerlenmiş tutarlarına ilgili dikkate alma oranları uygulandıktan sonra
bulunacak tutarlar toplanarak hesaplanır.
(3) Bir yükümlülüğün ya da özkaynak
unsurunun vadesi tespit edilirken, yapılan sözleşme gereği ödeme yapılma
ihtimali olan en erken gün dikkate alınır.
(4) Ödenmesi bankanın ihtiyarında olan yükümlülük
ve özkaynak unsurlarının vade sınıflaması
yapılırken, bankanın itibar riskini gözeterek ödememe opsiyonunu
kullanmaktan kaçınabileceği göz önünde bulundurulur.
(5) Piyasa tarafından bir yükümlülük veya özkaynak unsurunun vadesinden önce itfa edilmesinin
beklenildiği durumlarda, söz konusu yükümlülük veya özkaynak
unsuru beklenen ödeme tarihine göre hesaplamada dikkate alınır.
(6) Uzun vadeli yükümlülük ve özkaynak
unsurlarının, vadesinden önce ödenmesi beklenen kısımları ödemelerin
yapılacağı ilgili vade diliminde hesaplamaya katılır.
(7) Kıymetli maden cinsinden yükümlülüklere, nakit
ödeme ya da teslimatlı ödeme ayrımı yapılmaksızın işlemin karşı tarafına ve
kalan vadesine göre ilgili dikkate alma oranı uygulanır.
Türev
yükümlülükler
MADDE 6- (1) Türev yükümlülükler, Bankaların Sermaye
Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin
EK-2’sinin ikinci kısmının birinci bölümünde belirtilen cari piyasa
değerlerinden negatif değere sahip olanların mutlak değeri üzerinden, varsa
değişim teminatı olarak verilen teminatlar indirilmek suretiyle hesaplamaya
katılır. Değişim teminatı olarak verilen teminatlar bilanço içinde
izlenseler dahi gerekli istikrarlı fon hesaplamasında varlık olarak dikkate
alınmaz.
(2) Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine
ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin EK-2’sinin ikinci kısmının
birinci bölümünün yedinci fıkrasında belirtilen şartları taşıyan
netleştirme sözleşmelerinin kapsadığı türev işlemler netleştirilmek
suretiyle dikkate alınır.
Yüzde yüz
dikkate alma oranına tabi tutulan yükümlülükler ve özkaynak
unsurları
MADDE 7- (1) Mevcut istikrarlı fon hesaplamasında,
aşağıdaki yükümlülükler ve özkaynak unsurları
yüzde yüz dikkate alma oranına tabi tutulur:
a) 5/9/2013 tarihli ve
28756 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bankaların Özkaynaklarına
İlişkin Yönetmeliğin 8 inci maddesinin dokuzuncu fıkrası ile 9 uncu
maddesinde belirtilen indirimler uygulanmaksızın hesaplanan ana sermaye ve
katkı sermaye toplamı.
b) Açık ya da gömülü olarak bir yıldan daha kısa
bir sürede geri çağrılma opsiyonu içerenler hariç
olmak üzere kalan vadesi bir yıl veya daha uzun olan (a) bendinde yer
almayan özkaynak unsurları.
c) Kalan vadesi bir yıl veya daha uzun olan tüm
yükümlülükler.
(2) Birinci fıkranın (a) bendinin uygulanmasında
katkı sermaye hesaplamasına dahil edilen borçlanma
araçlarından kalan vadesi bir yıldan kısa olanlar dikkate alınmaz.
(3) Kalan vadesi bir yıl veya daha uzun olan gerçek
kişi ve perakende müşteri mevduatları/katılım fonlarının vadeden önce
ödenmesi halinde mudinin alacağı faiz
gelirinden/kâr payından daha yüksek bir kayba uğramayacağı mevduat/katılım
fonları birinci fıkranın (c) bendi hesaplamasında dikkate alınmaz.
Yüzde
doksan beş dikkate alma oranına tabi tutulan yükümlülükler
MADDE 8- (1) Mevcut
istikrarlı fon hesaplamasında, Bankaların Likidite Karşılama Oranı
Hesaplamasına İlişkin Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin birinci fıkrası ile
14 üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen istikrarlı mevduat/katılım
fonundan vadesiz veya kalan vadesi bir yıldan kısa olanlar ile kalan vadesi
bir yıl veya daha uzun olanların vadeden önce ödenmesi halinde, mudinin alacağı faiz gelirinden/kâr payından daha
yüksek bir kayba uğramayacağı vadeli mevduat/katılım fonu yüzde doksan beş
dikkate alma oranına tabi tutulur.
Yüzde
doksan dikkate alma oranına tabi tutulan yükümlülükler
MADDE 9- (1) Mevcut
istikrarlı fon hesaplamasında, Bankaların Likidite Karşılama Oranı
Hesaplamasına İlişkin Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin birinci ve üçüncü
fıkraları ile 14 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen düşük
istikrarlı mevduat/katılım fonundan vadesiz veya kalan vadesi bir yıldan
kısa olanlar ile kalan vadesi bir yıl veya daha uzun olanların vadeden önce
ödenmesi halinde, mudinin alacağı faiz
gelirinden/kâr payından daha yüksek bir kayba uğramayacağı vadeli
mevduat/katılım fonu yüzde doksan dikkate alma oranına tabi tutulur.
Yüzde
elli dikkate alma oranına tabi tutulan yükümlülükler ve özkaynak
unsurları
MADDE 10- (1) Mevcut istikrarlı fon hesaplamasında,
aşağıdaki yükümlülükler yüzde elli dikkate alma oranına tabi tutulur:
a) Kredi kuruluşları veya finansal kuruluşlar
dışındaki kurumsal müşterilere olan kalan vadesi bir yıldan kısa olan
yükümlülükler.
b) Kalan vadesi bir yıldan kısa olan Bankaların
Likidite Karşılama Oranı Hesaplamasına İlişkin Yönetmeliğin 15 inci
maddesinde belirtilen operasyonel mevduat/katılım
fonu.
c) Merkezi yönetimler, kamu kuruluşları, çok
taraflı kalkınma bankaları ve ulusal kalkınma bankalarına olan kalan vadesi
bir yıldan kısa olan yükümlülükler.
ç) Kredi kuruluşları, finansal kuruluşlar ile
merkez bankalarına olan yükümlülükler dahil kalan
vadesi altı ay veya altı aydan uzun bir yıldan kısa olan yukarıdaki
hükümlerde yer almayan özkaynak unsurları ile
diğer yükümlülükler.
Yüzde
sıfır dikkate alma oranına tabi tutulan yükümlülükler ve özkaynak unsurları
MADDE 11- (1) Mevcut istikrarlı fon hesaplamasında,
aşağıdaki yükümlülükler yüzde sıfır dikkate alma oranına tabi tutulur:
a) 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (b) bendi
hariç kalan vadesi altı aydan kısa olan kredi kuruluşları, finansal
kuruluşlar ile merkez bankalarına yükümlülükler.
b) Kısa pozisyonlar ve vadesi belli olmayan
pozisyonlar dahil belirli bir vadesi olmayan diğer
yükümlülükler.
c) Vadesine bakılmaksızın, 6 ncı
madde uyarınca hesaplanan türev yükümlülüklerin 15 inci madde uyarınca
hesaplanan türev varlıklardan fazla olan kısmı.
ç) Türev sözleşmeler için alınan başlangıç
teminatları ile 15 inci maddenin birinci fıkrasındaki nitelikleri haiz
olmayan alınan değişim teminatları.
d) Finansal araçların, dövizin ve emtianın
alımından kaynaklanan ve ödeme ya da tesliminin ilgili piyasa veya işlem
türüne ilişkin standart süreç içinde ya da uzlaşma/teslim tarihinde
gerçekleşmesi beklenen veya uzlaşma/teslim tarihinde gerçekleşmemesine
rağmen ileride yerine getirileceği beklenen yükümlülükler.
e) Yukarıdaki hükümlerde belirtilenler dışında
kalan yükümlülükler ile özkaynak unsurları.
(2) Ertelenmiş vergi yükümlülükleri ile azınlık
payları, birinci fıkranın (b) bendi kapsamında değerlendirilmez. Ertelenmiş
vergi yükümlülükleri en yakın ödeme tarihi, azınlık payları ise etkin
vadeleri dikkate alınarak ilgili dikkate alma oranına tabi tutulur.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Gerekli İstikrarlı Fon
Gerekli
istikrarlı fon
MADDE 12- (1) Gerekli istikrarlı fon hesaplamasında;
a) Reel sektörü fonlama
faaliyetinin devamlılığının sağlanması için reel sektöre kullandırılan
kredilerin belli bir kısmının yenileneceği,
b) Müşteri ilişkilerinin devamlılığının sağlanması
için vadesi dolan alacakların büyük bir kısmının yenileneceği,
c) Bir yıldan kısa vadeli varlıkların bazılarının,
vadelerinde tahsil edilecek olmalarından dolayı sürekli olarak fonlanmayacakları,
ç) Teminata konu edilmemiş yüksek kaliteli likit varlıkların, teminat olarak kullanılmak veya
satılmak suretiyle fonlama yaratabilmeleri
nedeniyle söz konusu varlıkların tamamı için istikrarlı fon gerekmeyeceği,
d) Bilanço dışı borçların bir kısmının bir yıl
içerisinde nakde dönüşebileceği,
değerlendirilir.
(2) Gerekli istikrarlı fon tutarı, bankaların
bilanço içi varlıklarının TFRS uyarınca değerlenmiş tutarlarından ve
bilanço dışı borçlarından, Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin
Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca
ayrılmış özel karşılıkların düşülmesi suretiyle hesaplanan değere, ilgili
dikkate alma oranları uygulandıktan sonra bulunacak tutarlar toplanarak
hesaplanır.
(3) Dikkate alma oranları, varlıkların önemli bir
maliyet üstlenmeksizin bir yıl boyunca teminatlı borçlanmada teminat olarak
kullanılamayacakları, satılarak nakde dönüştürülemeyecekleri ya da
vadelerinde yenilenecekleri gibi sebeplerle yeniden fonlanmalarının
gerekeceği varsayımına dayanarak belirlenir.
(4) Bir varlığın vadesi tespit edilirken,
tarafların vade uzatmaya ilişkin opsiyonunun
bulunup bulunmadığı dikkate alınır. Varlığın vadesinin uzatılmasına ilişkin
opsiyonun kullanılmasının bankanın ihtiyarında
olması halinde dahi bu opsiyonun kullanılarak varlığın kalan vadesinin
uzatılabileceği dikkate alınır.
(5) Gerekli istikrarlı fon tutarı hesaplamasında,
vadesiz veya vadesi belli olmayan alacaklar bir yıl veya daha uzun vadeli
olarak kabul edilir.
(6) Uzun vadeli varlıkların, bir yıllık zaman
içerisinde tahsil edilmesi beklenen kısmı ilgili vade diliminde hesaplamaya
katılır.
(7) Piyasa tarafından bir varlığın yasal vadesinin
uzatılmasının beklenildiği durumlarda, söz konusu varlık beklenen itfa
tarihine göre gerekli istikrarlı fon hesaplamasında dikkate alınır.
(8) Gerekli istikrarlı fon tutarı hesaplamasına, teslim
tarihine göre muhasebeleştirmenin kullanıldığı durumlarda, henüz bilançoya
yansıtılmamış ancak teslim tarihinde yansıtılacak olan alım talimatı
verilen finansal araçlar, döviz ve emtia dahil
edilir, satış talimatı verilen finansal araçlar, döviz ve emtia dahil
edilmez. Bilançoya türev işlem veya menkul kıymet finansman işlemleri
olarak yansıtılmış işlemler için teslim tarihine göre muhasebeleştirme
kullanılmaz.
(9) Gerekli istikrarlı fon tutarı hesaplamasında,
alacağın teminatın değerini aşan kısmı teminatsız kabul edilir. Teminatlı
ve teminatsız kısmın ayrıştırılamaması durumunda alacağın tamamı için
ilgili dikkate alma oranlarından yüksek olanı uygulanır.
(10) Gerekli istikrarlı fon tutarı hesaplamasına
dahil edilecek birinci, 2A, 2B kalite likit varlıklarda
Bankaların Likidite Karşılama Oranı Hesaplamasına İlişkin Yönetmeliğin 5
inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen şartlar aranmaz ve bu
varlıklar için aynı Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin dördüncü fıkrası
uygulanmaz.
(11) Nakit ödemeye dayalı olan kıymetli maden
cinsinden banka plasmanları ile krediler için
işlemin karşı tarafına ve kalan vadesine göre ilgili dikkate alma oranı
uygulanır. Teslimatlı ödemeye dayalı olan kıymetli maden cinsinden banka plasmanları ile krediler 22 nci
maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde belirtilen fiziki teslimatlı emtia
gibi dikkate alınır.
Teminata
konu edilmiş bilanço içi varlıklar
MADDE 13- (1) Teminata konu edilme süresi bir yıl veya daha
uzun bir sürede dolacak olan bilanço içi varlıklar yüzde yüz dikkate alma
oranına tabi tutulur.
(2) Teminata konu edilmemiş olsalardı yüzde elli ya
da daha düşük dikkate alma oranı uygulanacak olan, ancak teminata konu
edilme süresi altı ay veya altı aydan uzun bir yıldan kısa bir sürede
dolacak olan bilanço içi varlıklar yüzde elli dikkate alma oranına tabi
tutulur.
(3) Teminata konu edilmemiş olsalardı yüzde elliden
yüksek dikkate alma oranı uygulanacak olan, ancak teminata konu edilme
süresi altı ay veya altı aydan uzun bir yıldan kısa bir sürede dolacak olan
bilanço içi varlıklar yüzde elliden yüksek olan ilgili dikkate alma oranına
tabi tutulur.
(4) Teminata konu edilme süresi altı aydan kısa
sürede dolacak olan bilanço içi varlıklar, teminata konu edilmemiş
varlıklar olarak dikkate alınır.
Menkul
kıymet finansman işlemleri ve teminat swapları
MADDE 14- (1) Menkul kıymet finansman işlemlerine ve teminat
swaplarına ilişkin olarak verilen ve bilanço
içinde izlenen menkul kıymetler gerekli istikrarlı fon hesaplamasında
dikkate alınır. Söz konusu menkul kıymetlerin vadesi olarak işlemin kalan
vadesi dikkate alınır.
(2) Menkul kıymet finansman işlemlerine ve teminat swaplarına ilişkin olarak alınan ve bilanço içinde
izlenen menkul kıymetler gerekli istikrarlı fon hesaplamasında dikkate
alınır. Söz konusu menkul kıymetlerin vadesi olarak işlemin vadesi dikkate
alınır.
(3) Ters repo işlemleri sebebiyle alınan ve bilanço
içinde izlenmeyen teminatların yeniden teminata konu edilmesi ya da
satılması durumunda, ters repo işlemlerinden kaynaklanan alacaklar 13 üncü
madde kapsamında teminata konu edilmiş bilanço içi varlık olarak
değerlendirilir. Bu teminatların yeniden teminata konu edilmesi durumunda,
ters repo işleminin vadesi olarak, teminata konu edilme işleminin kalan
vadesi dikkate alınır. Teminatların satılması durumunda ise ters repo
işleminin vadesi olarak, ters repo işleminin kalan vadesi dikkate alınır.
(4) Ters repo işlemleri sebebiyle alınan ve bilanço
içinde izlenen teminatların yeniden teminata konu edilmesi durumunda, söz
konusu teminatlar ve ters repo işleminden kaynaklanan alacaklar 13 üncü
madde kapsamında teminata konu edilmiş varlık olarak değerlendirilir. Bu
durumda teminatın ve ters repo işleminden kaynaklanan alacakların vadesi
olarak, teminata konu edilme işleminin kalan vadesi dikkate alınır. Ters
repo işlemleri sebebiyle alınan ve bilanço içinde izlenen teminatların
satılması durumunda, ters repo işlemlerinden alacaklar 13 üncü madde
kapsamında teminata konu edilmiş varlık olarak değerlendirilir ve vade
olarak ters repo işleminin kalan vadesi dikkate alınır. Satılan teminat net
istikrarlı fonlama oranı hesaplamasında dikkate
alınmaz.
(5) Aynı karşı tarafla yapılan menkul kıymet
finansman işlemleri aşağıdaki şartların sağlanması koşuluyla netleştirilmek
suretiyle mevcut istikrarlı fon veya gerekli istikrarlı fon hesaplamasına
katılır:
a) İşlemlerin teslim tarihlerinin aynı olması
gerekir.
b) Karşı tarafa olan borçlar ile karşı taraftan
alacakların netleştirilmesi hakkının temerrüt, ödeme aczine düşülmesi,
iflas dahil tüm koşullarda geçerli olması gerekir.
c) Netleştirmeye konu işlemler üzerinden doğan alacak
ve borçların bir tarafın diğer tarafa netleştirmenin yapıldığı gün tek bir
net tutarda borçlu olmasını sağlayacak şekilde netleştirilmesi gerekir.
Netleştirme işleminin aynı netleştirme sistemi üzerinden yürütülmesi,
netleştirmenin gün sonunda gerçekleşmesi ve bir tarafın teslim yükümlülüğünü
yerine getirememesinin netleştirme işleminin engellenmesini önleyecek nakit
ve/veya gün içi kredi limitleri ile desteklenmesi gerekir.
Türev
varlıklar
MADDE 15- (1) Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine
ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin EK-2’sinin ikinci kısmının
birinci bölümünde belirtilen cari piyasa değerleri pozitif olan türev
işlemler, aşağıdaki koşulların gerçekleşmesi halinde cari piyasa
değerlerinden alınan teminatların düşürülmesi suretiyle hesaplamaya
katılır:
a) Değişim teminatının nakit olması gerekir.
b) Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve
Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin EK-4’ü kapsamında nitelikli işlem
olarak değerlendirilmeyenler için alınan nakit değişim teminatının alan
tarafça serbestçe kullanımının mevzuat veya sözleşmelerle kısıtlanmamış
olması gerekir.
c) Nakit değişim teminatının, asgari günlük olarak
türev işlemlerin gerçeğe uygun değerine dayanılarak belirlenmesi ve
değişime tabi tutulması gerekir. Bu şartın sağlanması için türev işlemlerin
günlük olarak değerlenmesi gerekir. Bir önceki gün sonu piyasa değerine
göre belirlenen ve bir sonraki işlem gününün sabahında değişime tabi
tutulan nakit değişim teminatının bu bentteki koşulu sağladığı kabul
edilir.
ç) Nakit değişim teminatı ile türev işlemin aynı
para birimi cinsinden olması gerekir.
d) Nakit değişim teminatının, eşik risk tutarı ile
asgari transfer teminat tutarına tabi olan türev işlemin gerçeğe uygun
değerini karşılayacak tutarda olması gerekir.
e) Türev işlemin ve nakit değişim teminatının
işlemlerin tarafları arasında yapılan aynı netleştirme sözleşmesinde
düzenlenmesi gerekir. Netleştirme sözleşmesinin, alınan ya da verilen nakit
değişim teminatları da dikkate alınmak suretiyle tek bir net tutarda borçlu
olunmasını sağlaması ve temerrüt, ödeme aczine düşülmesi, iflas dahil tüm koşullarda geçerli olması ve Bankaların
Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin
EK-2’sinin ikinci kısmının birinci bölümünün yedinci fıkrasında yer alan
şartları taşıması gerekir. Bu bendin uygulamasında, birden fazla
netleştirme sözleşmesinin netleştirilmesine imkan
tanıyan netleştirme sözleşmeleri de aynı netleştirme sözleşmesi olarak
değerlendirilir.
f) Bu fıkranın uygulamasında netleştirme
sözleşmeleri, özel netleştirme sözleşmeleri ile Bankaların Sermaye
Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin
EK-4’ü kapsamında bir merkezi karşı taraf ile yapılan diğer netleştirme
sözleşmelerini ifade eder.
(2) Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine
ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin EK-2’sinin ikinci kısmının
birinci bölümünün yedinci fıkrasında belirtilen şartları taşıyan
netleştirme sözleşmelerinin kapsadığı türev işlemler netleştirilmek
suretiyle dikkate alınır.
Yüzde
sıfır dikkate alma oranına tabi tutulan varlıklar
MADDE 16- (1) Gerekli istikrarlı fon hesaplamasında,
aşağıdaki varlıklar yüzde sıfır dikkate alma oranına tabi tutulur:
a) Kasa ve efektif deposu.
b) Merkez bankaları nezdindeki
vadesiz ve vadeli, serbest ve serbest olmayan hesaplar ile zorunlu
karşılıklar.
c) Merkez bankalarından olan kalan vadesi altı
aydan kısa olan alacaklar.
ç) Finansal araçların, dövizin ve emtianın
satımından kaynaklanan; ilgili piyasa veya işlem türüne ilişkin standart
süreç içinde ya da uzlaşma/teslim tarihinde gerçekleşmesi beklenen veya
uzlaşma/teslim tarihinde teslimi gerçekleşmemiş olsa da ileride teslim
edileceği beklenen alacaklar.
Yüzde beş
dikkate alma oranına tabi tutulan varlıklar
MADDE 17- (1) Gerekli istikrarlı fon hesaplamasında 16 ncı maddede belirtilen varlıklar hariç aşağıdaki varlıklar
yüzde beş dikkate alma oranına tabi tutulur:
a) Bankaların Likidite Karşılama Oranı
Hesaplamasına İlişkin Yönetmeliğin 6 ncı
maddesinde belirtilen birinci kalite likit
varlıklardan teminata konu edilmemiş olan varlıklar.
b) Bankaların Sermaye
Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin
EK-1’inde belirtilen kredi kalitesi kademesi yüzde sıfır risk ağırlığına
tekabül etmeyen ülkelerin merkezi yönetimleri ya da merkez bankalarınca
ulusal para birimleri dışındaki bir para birimi cinsinden ihraç edilen
borçlanma araçlarının Bankaların Likidite Karşılama Oranı Hesaplamasına
İlişkin Yönetmelik kapsamında hesaplanan net nakit çıkışlarını aşan kısmı.
Yüzde on
dikkate alma oranına tabi tutulan varlıklar
MADDE 18- (1) Gerekli istikrarlı fon hesaplamasında, kredi
kuruluşları veya finansal kuruluşlardan kalan vadesi altı aydan kısa olan,
Bankaların Likidite Karşılama Oranı Hesaplamasına İlişkin Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde belirtilen birinci kalite likit varlıklarla teminatlandırılmış, alınan teminatın
alacağın vadesi boyunca serbestçe yeniden teminata konu edilebilen, kendisi
teminata konu edilmemiş alacaklar yüzde on dikkate alma oranına tabi
tutulur.
Yüzde on
beş dikkate alma oranına tabi tutulan varlıklar
MADDE 19- (1) Gerekli istikrarlı fon hesaplamasında,
aşağıdaki varlıklar yüzde on beş dikkate alma oranına tabi tutulur:
a) Bankaların Likidite Karşılama Oranı
Hesaplamasına İlişkin Yönetmeliğin 7 nci
maddesinde belirtilen 2A kalite likit varlıklardan
16 ncı maddede dikkate alınan varlıklar hariç
teminata konu edilmemiş olanlar.
b) Vadesi altı aydan kısa, kredi kuruluşları veya
finansal kuruluşlardan olan kendisi teminata konu edilmemiş 18 inci madde
kapsamında değerlendirilmeyen alacaklar.
Yüzde
elli dikkate alma oranına tabi tutulan varlıklar
MADDE 20- (1) Gerekli istikrarlı fon hesaplamasında,
aşağıdaki varlıklar yüzde elli dikkate alma oranına tabi tutulur:
a) Bankaların Likidite Karşılama Oranı
Hesaplamasına İlişkin Yönetmeliğin 8 inci maddesinde belirtilen 2B kalite likit varlıklardan 16 ncı
maddede dikkate alınan varlıklar hariç teminata konu edilmemiş olanlar.
b) Kalan vadesi altı ay veya altı aydan uzun bir
yıldan kısa olan merkez bankaları, kredi kuruluşları ve finansal
kuruluşlardan alacaklar.
c) Kredi kuruluşları veya finansal kuruluşlara depo
edilen, kalan vadesi bir yıldan kısa olan, Bankaların Likidite Karşılama
Oranı Hesaplamasına İlişkin Yönetmeliğin 15 inci maddesinde belirtilen operasyonel mevduat/katılım fonu.
ç) Kredi kuruluşları veya finansal kuruluşlar
dışındaki kurumsal müşteriler, çok taraflı kalkınma bankaları ve ulusal
kalkınma bankaları, gerçek kişiler, perakende müşteriler, merkezi
yönetimler ve kamu kuruluşlarından alacaklar dahil kalan vadesi bir yıldan
kısa olan, Bankaların Likidite Karşılama Oranı Hesaplamasına İlişkin Yönetmelik
uyarınca yüksek kaliteli likit varlık niteliğini
haiz olmayan ve yukarıdaki hükümlerde belirtilmeyen diğer varlıklar.
d) 17 nci, 18 inci, 19
uncu maddeler ile bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen
varlıklardan teminata konu edilme süresi altı ay veya altı aydan uzun bir
yıldan kısa olanlar.
Yüzde
altmış beş dikkate alma oranına tabi tutulan varlıklar
MADDE 21- (1) Gerekli istikrarlı fon hesaplamasında,
aşağıdaki varlıklar yüzde altmış beş dikkate alma oranına tabi tutulur:
a) Kalan vadesi bir yıl veya daha uzun olan,
Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine
İlişkin Yönetmeliğin EK-1’i uyarınca yüzde otuz beş ya da daha düşük risk
ağırlığına tabi tutulan, ikamet amaçlı gayrimenkul ipoteği ile
teminatlandırılan, kendisi teminata konu edilmemiş alacaklar.
b) Kredi kuruluşları veya finansal kuruluşlardan
olanlar hariç, kalan vadesi bir yıl veya daha uzun olan, Bankaların Sermaye
Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin
EK-1’i uyarınca yüzde otuz beş ya da daha düşük risk ağırlığına tabi
tutulan ve yukarıdaki hükümlerde yer almayan, kendisi teminata konu edilmemiş
alacaklar.
c) (a) ve (b) bentlerinde belirtilen alacaklardan
teminata konu edilme süresi altı ay veya altı aydan uzun bir yıldan kısa
olanlar.
Yüzde
seksen beş dikkate alma oranına tabi tutulan varlıklar
MADDE 22- (1) Gerekli istikrarlı fon hesaplamasında,
aşağıdaki varlıklar yüzde seksen beş dikkate alma oranına tabi tutulur:
a) Bilanço içinde veya dışında izlendiğine
bakılmaksızın, türev sözleşmelerin başlangıç teminatı olarak verilen nakit,
menkul kıymet ve diğer varlıklar ile merkezi karşı tarafa garanti fonu
olarak verilen nakit, menkul kıymet ve diğer varlıklar.
b) Kredi kuruluşları veya finansal kuruluşlardan
olanlar hariç, kalan vadesi bir yıl veya daha uzun süre olan, Bankaların
Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin
Yönetmeliğin EK-1’i uyarınca yüzde otuz beşten daha yüksek risk ağırlığına
tabi tutulan, canlı alacak olarak nitelendirilen teminata konu edilmemiş
alacaklar.
c) Bankaların Likidite Karşılama Oranı
Hesaplamasına İlişkin Yönetmelik uyarınca yüksek kaliteli likit varlık niteliğini haiz olmayan ve teminata konu
edilmemiş borsada işlem gören hisse senetlerinden ve kalan vadesi bir yıl
veya daha uzun olan borçlanma araçlarından canlı alacak niteliğini haiz
olanlar.
ç) Altın dahil fiziki
teslimatlı emtia.
d) (b) ilâ (ç) bentlerinde belirtilen alacaklardan
teminata konu edilme süresi altı ay veya altı aydan uzun bir yıldan kısa
olanlar.
(2) Bankanın başlangıç ve değişim teminatını
ayrıştıramadığı durumlarda;
a) Başlangıç teminatının herhangi bir değişkene
bağlı olmaksızın sabit olarak belirlendiği tezgah
üstü türev işlemlerde, yatırılan teminatın bir kısmı değişim teminatı
olarak bankaya geri dönmüş olsa da, başlangıç teminatı olarak işlemin
başlangıcında sözleşme gereği yatırılan tutar,
b) Başlangıç teminatının portföy
bazında hesaplandığı tezgah üstü türev işlemlerde başlangıç teminatı
olarak, bankanın aldığı değişim teminatları sebebiyle fiziki olarak
yatırdığı teminat tutarının sözleşmede belirtilenden az olması durumunda
dahi, net istikrarlı fonlama oranı hesaplama
tarihi itibarıyla portföyün değerine göre hesaplanan başlangıç teminatı
tutarı,
c) Merkezi karşı taraflarla yapılan türev
işlemlerde, başlangıç teminatı olarak, banka tarafından yatırılan başlangıç
ve değişim teminat tutarlarının toplamından portföyün
değer düşüklüğünün indirilmesi sonucu bulunan tutar,
dikkate alınır.
(3) Türev işlemler için müşteriler adına verilen
başlangıç teminatları bankanın işlemin karşı tarafına garantör olmadığı
durumda gerekli istikrarlı fon hesaplamasında dikkate alınmaz.
(4) Türev işlemler için başlangıç teminatı olarak
verilen menkul kıymetler ya da diğer varlıklardan, daha yüksek bir dikkate
alma oranına tabi tutulabilecek olanlara, ilgili dikkate alma oranı
uygulanır.
(5) Türev işlemler için verilen ve bilanço içinde
izlenen başlangıç teminatları 13 üncü madde kapsamında teminata konu
edilmiş varlık olarak değerlendirilmez.
Yüzde yüz
dikkate alma oranına tabi tutulan varlıklar
MADDE 23- (1) Gerekli istikrarlı fon hesaplamasında,
aşağıdaki varlıklar yüzde yüz dikkate alma oranına tabi tutulur:
a) Bir yıl veya daha uzun vadeli olarak teminata
konu edilmiş varlıklar.
b) Vadesine bakılmaksızın, 15 inci madde uyarınca
hesaplanan türev varlıkların 6 ncı madde uyarınca
hesaplanan türev yükümlülüklerden fazla olan kısmı.
c) Vadesine bakılmaksızın, 6 ncı
madde uyarınca hesaplanan türev yükümlülüklerin değişim teminatı düşülmeden
önceki tutarının yüzde onu.
ç) Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin
Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5 inci
maddesinde belirtilen donuk alacaklar, kalan vadesinin bir yıldan kısa
olduğu belirlenemeyen ters repo alacakları dahil
belirli bir vadesi olmayan varlıklar ile kalan vadesi bir yıl veya daha
uzun olan kredi kuruluşları veya finansal kuruluşlardan olan alacaklar,
borsada işlem görmeyen hisse senetleri, maddi duran varlıklar, Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmeliğin 9 uncu maddesinde
belirtilen indirim kalemleri, iştirak ve bağlı ortaklıktaki paylar dahil
yukarıdaki hükümlerde yer almayan diğer varlıklar.
Bilanço
dışı borçlar
MADDE 24- (1) Gerekli istikrarlı fon hesaplamasında,
Bankaların Likidite Karşılama Oranı Hesaplamasına İlişkin Yönetmeliğin 27 nci ve 28 inci maddelerinde belirtilen bilanço dışı
borçlar yüzde beş dikkate alma oranına tabi tutulur.
TCMB ile
yapılan olağandışı likidite işlemleri
MADDE 25- (1) TCMB’nin finansal piyasaların genelinde yaşanan bir
stres ya da makroekonomik gelişmeler karşısında gerçekleştirdiği istisnai
ve geçici olağandışı likidite işlemleri kapsamında TCMB’den
likidite temin etmek amacıyla TCMB’ye teminata
verilen varlıklar için bu Yönetmelikte belirtilenlerden daha düşük bir
dikkate alma oranı belirlemeye TCMB ile yapılacak değerlendirme sonucunda
Kurul yetkilidir. Her hâlükârda
bu oran, varlık teminata konu edilmemiş olsaydı uygulanacak olan dikkate
alma oranından daha düşük olamaz.
(2) Birinci fıkrada belirtilen olağandışı likidite
işlemleri kapsamında TCMB’nin piyasada oluşan
likidite fazlasını piyasadan çekmesinden kaynaklanan altı ay veya daha uzun
vadeli TCMB’den olan alacaklar için yüzde beşten
az olmayacak bir dikkate alma oranı belirlemeye TCMB ile yapılacak
değerlendirme sonucunda Kurul yetkilidir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Net İstikrarlı Fonlama
Oranına İlişkin Raporlama ve
Oransal Sınırlara Uyumsuzluk
Net
istikrarlı fonlama oranına ilişkin raporlama
MADDE 26- (1) Özkaynak hesaplama
dönemleri itibarıyla aylık olarak hesaplanan konsolide
ve konsolide olmayan net istikrarlı fonlama oranı
Kurulca belirlenecek sürelerde Kuruma gönderilir.
Oransal
sınırlara uyumsuzluk
MADDE 27- (1) Konsolide ve konsolide
olmayan net istikrarlı fonlama oranından herhangi
birinin asgari oranın altına düşmesi halinde, ilgili uyumsuzluk bir sonraki
hesaplama dönemine kadar giderilir ve bir takvim yılı içerisinde her iki
oran için bir defadan fazla uyumsuzluk gerçekleştirilemez.
(2) Asgari oranların sağlanamaması halinde, bu
durumun nedenleri, söz konusu durumun giderilmesine ilişkin alınması
planlanan önlemler ile birlikte 26 ncı maddenin
birinci fıkrası uyarınca belirlenen süre içinde Kuruma bildirilir.
ALTINCI BÖLÜM
Son Hükümler
Yürürlük
MADDE 28- (1) Bu Yönetmeliğin;
a) 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrası ile 27 nci maddesi 1/1/2024
tarihinde,
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 29- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bankacılık Düzenleme
ve Denetleme Kurumu Başkanı yürütür.
|