|
Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi
Başkanlığı)’ndan:
VERGİ VE DİĞER
BAZI ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASINA
İLİŞKİN 7440 SAYILI KANUN GENEL TEBLİĞİ
(SERİ NO: 3)
Amaç ve
kapsam
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı, 9/3/2023
tarihli ve 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı
Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun (Kanun) 10 uncu maddesinin
yirmi yedinci fıkrasının uygulamasına ilişkin usul ve esasların
belirlenmesidir.
(2) Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından,
Kanunun 10 uncu maddesinin yirmi yedinci fıkrası hükmü uyarınca ödenecek ek
vergiye ilişkin açıklamalar bu Tebliğin konusunu oluşturmaktadır.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Tebliğ, 7440 sayılı Kanunun 10 uncu
maddesinin yirmi yedinci fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Yasal
düzenleme
MADDE 3- (1) 7440 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin yirmi
yedinci fıkrası hükmü aşağıdaki gibidir:
“(27) Kurumlar vergisi
mükellefleri tarafından, 2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi
beyannamesinde gösterilmek suretiyle, 5520 sayılı Kanun ile diğer
Kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca kurum kazancından indirim konusu
yapılan istisna ve indirim tutarları ile aynı Kanunun 32/A maddesi
kapsamında indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden, dönem
kazancı ile ilişkilendirilmeksizin %10 oranında, 5520 sayılı Kanunun 5 inci
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde düzenlenen istisna ile
yurtdışından elde edilen ve en az %15 oranında vergi yükü taşıdığı tevsik
edilen istisna kazançlar üzerinden ise %5 oranında ek vergi hesaplanır ve
bu verginin ilk taksiti kurumlar vergisinin ödeme süresi içinde, ikinci
taksiti bu süreyi takip eden dördüncü ayda ödenir. Özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflerde bu
vergi, 2023 yılı içinde sona eren hesap dönemi için verilmesi gereken
beyannamelerde gösterilmek suretiyle uygulanır. Bu vergi gider ve indirim
olarak dikkate alınamaz ve hiçbir vergiden mahsup edilemez. Şu kadar ki
5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının; (d), (i), (j) ve
(k) bentleri ile geçici 14 üncü maddesi kapsamındaki istisnalar, aynı Kanunun
10 uncu maddesinin birinci fıkrasının; (b), (c), (ç), (d), (e), (f), (g) ve
(h) bentleri kapsamındaki indirimler, 193 sayılı Kanunun geçici 61 inci
maddesi kapsamında tevkifata tabi yatırım indirimi istisnası, ilgili Kanunları
uyarınca kurum kazancından indirilebilen bağış ve yardımlar ile 10/7/2018 tarihli ve 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı
Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 407 nci maddesi kapsamında
tanımlanan mikro ve küçük işletmelerin teknoloji geliştirme bölgeleri ile
Ar-ge ve tasarım merkezlerinden elde ettikleri istisnaya ve indirime konu
kazançları üzerinden bu vergi hesaplanmaz. 6/2/2023
tarihi itibarıyla, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay,
Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile Sivas İlinin
Gürün İlçesinde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar ek vergiden
muaftır. Tahsil edilen ek vergi, genel bütçe geliri olarak kaydedilir ve
5779 sayılı Kanun ile diğer kanunlara göre mahalli idarelere verilecek
payların hesabında dikkate alınmaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul
ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenir.”
Ek
verginin mükellefleri
MADDE 4- (1) Ek verginin mükellefleri, 13/6/2006
tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununda sayılan mükelleflerdir.
Buna göre;
a) Sermaye şirketleri,
b) Kooperatifler,
c) İktisadi kamu kuruluşları,
ç) Dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler,
d) İş ortaklıkları,
ek verginin mükellefidirler.
(2) Kurumlar vergisi beyannamesi veren dar mükellef
kurumlar da ek vergi mükellefleri kapsamındadır.
(3) 6/2/2023 tarihi
itibarıyla Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay,
Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri ile Sivas
İlinin Gürün İlçesinde kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar ek
vergiden muaftır.
Ek
verginin konusu
MADDE 5- (1) 5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan
düzenlemeler uyarınca kurum kazancının tespitinde dikkate alınan istisna ve
indirim tutarları ile 5520 sayılı Kanunun 32/A maddesi kapsamında indirimli
kurumlar vergisine tabi matrahlar ek verginin konusunu oluşturmaktadır.
(2) Kurumlar vergisi
mükelleflerince elde edilen tüm kazançlar kurum kazancına dâhil edilmekte,
5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda düzenlenen indirim ve istisnalar ise
kurumlar vergisi beyannamesinin “Zarar olsa dahi indirilecek istisna ve
indirimler” ile “Kazancın bulunması halinde indirilecek istisna ve
indirimler” bölümünde gösterilmek suretiyle kazancın veya vergiye tabi
matrahın tespitinde indirim konusu yapılmaktadır.
(3) 5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan
ve ek verginin konusuna giren istisnalar aşağıdaki gibidir:
a) İştirak Kazançları İstisnası (5520 sayılı Kanun
Madde 5/1-a).
b) Yurtdışı İştirak Kazançları İstisnası (5520
sayılı Kanun Madde 5/1-b).
c) Yurtdışı İştirak Hissesi Satış Kazancı İstisnası
(5520 sayılı Kanun Madde 5/1-c).
ç) Emisyon Primi Kazancı İstisnası (5520 sayılı
Kanun Madde 5/1-ç).
d) Taşınmaz, İştirak Hisseleri ve Fon Satış Kazancı
İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-e).
e) Bankalara, Finansal Kiralama ya da Finansman
Şirketlerine veya TMSF'ye Borçlu Durumda Olanların Taşınmaz veya İştirak
Hisselerinin Satış Kazancı İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-f).
f) Yurtdışı Şube Kazançları İstisnası (5520 sayılı
Kanun Madde 5/1-g).
g) Yurtdışı İnşaat, Onarım, Montaj ve Teknik
Hizmetler Kazanç İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-h).
ğ) Eğitim ve Öğretim Kazanç İstisnası (5520 sayılı
Kanun Madde 5/1-ı).
h) Yabancı Fon Kazançlarının Vergilendirilmesinde
Yönetici Şirketlere İlişkin Kazanç İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/A).
ı) Sınai Mülkiyet Hakları
Satış Kazancı İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/B).
i) 5300 Sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk
Kanunu Kapsamında Düzenlenen Ürün Senetlerinin Elden Çıkarılmasından Doğan
Kazanç İstisnası (193 sayılı Kanun).
j) Türk Uluslararası Gemi Siciline Kayıtlı
Gemilerin İşletilmesinden Sağlanan Kazanç İstisnası (4490 sayılı Kanun).
k) Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazanç İstisnası
(3218 sayılı Kanun) .
l) Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Elde Edilen
Kazanç İstisnası (4691 sayılı Kanun).
m) Araştırma Altyapılarının Ar-Ge ve Yenilik
Faaliyetlerinden Elde Ettikleri Kazançlarda İstisna (6550 sayılı Kanun).
n) Özel Kanunlarda Yer Alan ve Ek Vergi Matrahına
Dâhil Edilmesi Gereken Diğer İstisnalar.
(4) 5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan
ve ek verginin konusuna giren indirimler şunlardır:
a) Yurtdışına Verilen Yazılım, Mühendislik, Eğitim
ve Sağlık Hizmetleri Kazanç İndirimi (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-ğ).
b) Nakdi Sermaye Artışından Kaynaklanan Faiz
İndirimi (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-ı).
c) Yatırım İndirimi İstisnası (193 sayılı Kanun
Geçici Madde 61 kapsamında tevkifata tabi olmayanlar).
ç) Ar-Ge ve Tasarım İndirimi (5746 sayılı Kanun).
d) Teknogirişim Sermaye Desteği İndirimi (5746
sayılı Kanun).
e) Teknokent Sermaye Desteği İndirimi (4691 sayılı
Kanun).
f) Özel Kanunlarda Yer Alan ve Ek Vergi Matrahına
Dâhil Edilmesi Gereken Diğer İndirimler.
(5) 5520 sayılı Kanun ile diğer Kanunlarda yer alan
istisna ve indirimlerin, kurumlar vergisi beyannamesinin ilgili
satırlarında gösterilerek indirim konusu yapılması gerekmekte olup, ilgili
satırı bulunmayan istisna ve indirimlerin ilgisine göre beyannamenin “Diğer
indirimler ve istisnalar” veya “Diğer indirimler” bölümlerinde gösterilerek
vergiye tabi matrahın tespitinde dikkate alınması mümkün bulunmaktadır. Bu
şekilde indirim konusu yapılan istisna ve indirimler de ek verginin
konusuna girmektedir.
(6) 2022 hesap dönemine ilişkin beyannamelerinde
5520 sayılı Kanunun 32/A maddesi kapsamında indirimli kurumlar vergisine
tabi matrahları bulunan kurumlar vergisi mükelleflerinin bu matrahları da
ek verginin konusunu oluşturmaktadır.
Ek
verginin konusu dışında kalan istisna ve indirimler
MADDE 6- (1) Ek vergi düzenlemesine ilişkin Kanun
maddesinde, kurumlar vergisi mükelleflerince kazancın tespitinde dikkate
alınan bazı istisnalar ek verginin kapsamı dışında tutulmuş olup, bu
istisnalar aşağıdaki gibidir:
a) Yatırım Fon ve Ortaklığı Portföy İşletmeciliği
Kazancı İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-d).
b) Risturn Kazanç İstisnası (5520 sayılı Kanun
Madde 5/1-i).
c) Sat-Kirala-Geri Al İşlemlerine Yönelik Kazanç
İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-j).
ç) Varlık Kiralama İşlemlerinden Elde Edilen Kazanç
İstisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-k).
d) Kur Korumalı Mevduat ve Katılım Hesaplarından
Elde Edilen Kazanç İstisnası (5520 sayılı Kanun Geçici Madde 14).
e) Yatırım İndirimi İstisnası (193 sayılı Kanunun
Geçici Madde 61 inci maddesi kapsamında tevkifata tabi tutulanlar).
(2) Ek vergi düzenlemesine ilişkin Kanun
maddesinde, kurumlar vergisi mükelleflerince vergiye tabi matrahın
tespitinde dikkate alınan bazı indirimler verginin kapsamı dışında tutulmuş
olup, verginin kapsamı dışında tutulan bu indirimler aşağıdaki gibidir:
a) Sponsorluk Harcamalarında İndirim (5520 sayılı
Kanun Madde 10/1-b).
b) Bağış ve Yardımlarda İndirim (5520 sayılı Kanun
Madde 10/1-c).
c) Eğitim ve Sağlık Tesisleri ile Yurt İnşaatlarına
İlişkin Bağış ve Yardımlarda İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-ç).
ç) Kültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yardımlarda
İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-d).
d) Cumhurbaşkanınca Başlatılan Yardım
Kampanyalarına Yapılan Bağışlarda İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-e).
e) Kızılay Derneği ile Yeşilay Cemiyetine Yapılan
Nakdi Bağış ve Yardımlarda İndirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-f).
f) 213 sayılı Kanunun 325/A Maddesine Göre Girişim
Sermayesi Fonu Olarak Ayrılan Tutarlarda İndirim (5520 sayılı Kanun Madde
10/1-g).
g) 5378 Sayılı Engelliler Hakkında Kanuna Göre
Korumalı İşyeri İndirimi (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-h).
ğ) Özel Kanunları Uyarınca Kurum Kazancından
İndirimine İzin Verilen Bağış ve Yardımlar.
(3) Kurumlar vergisi
mükelleflerince 2022 hesap dönemine ilişkin verilen kurumlar vergisi
beyannamesinin “Diğer indirimler” veya “Diğer indirimler ve istisnalar”
satırlarında gösterilmekle birlikte, mahiyet itibarıyla indirim veya
istisna kapsamında olmayıp, daha çok vergi matrahının doğru hesaplanması
amacıyla beyannamenin bu satırlarına yazılan (Türkiye Muhasebe
Standartları/Türkiye Finansal Raporlama Standartları ile Vergi Usul Kanunu
hükümleri arasındaki değerleme farkları, örtülü sermaye kabul edilen
borçlanmalarda borç alan kurum nezdinde Türk Lirası’nın değer kazanması
sonucu oluşan kur farkı gelirleri, kıdem tazminatı karşılığı iptali, vergi
borçlarına mahsup edilen ve gelir olarak dikkate alınan 193 sayılı Kanunun
mükerrer 121 inci maddesi kapsamındaki indirim hakkı gibi) tutarlar
üzerinden ek vergi hesaplanmayacaktır.
(4) Yürürlükte bulunan çifte
vergilendirmeyi önleme anlaşmaları kapsamında, vergilendirme hakkının
ilgili ülkede bulunması nedeniyle Türkiye’nin vergi alma hakkı olmadığı
veya söz konusu kazançların Türkiye’de istisna edilmesi gerektiği
durumlarda, elde edilen ve kurum kazancına dâhil edilerek beyannamenin
“Diğer indirimler” ile “Diğer indirimler ve istisnalar” satırlarında
matrahtan indirim konusu yapılan tutarlar ek verginin konusuna girmeyecektir.
Ayrıca, yürürlükte bulunan
ikili veya çok taraflı diğer uluslararası anlaşmalar uyarınca, kurumlar
vergisinden istisna edilen kazançlar da ek vergi kapsamında değildir.
(5) 18/11/2005 tarihli ve
25997 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Küçük ve Orta Büyüklükteki
İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik”
kapsamında mikro ve küçük işletme olarak sınıflandırılan kurumlar vergisi
mükelleflerinin; teknoloji geliştirme bölgelerinden elde ettikleri
kazançlar ile Ar-Ge ve tasarım merkezi bulunan mükelleflerin bu
merkezlerdeki Ar-Ge ve tasarım harcamaları üzerinden hesaplanan Ar-Ge ve
tasarım indirimleri ek vergi kapsamının dışındadır. Öte yandan bu
kapsamdaki mükelleflerin, ek vergi kapsamına giren diğer indirim ve
istisnaları ile indirimli kurumlar vergisi matrahları nedeniyle ek vergi
hesaplamaları gerekmektedir.
(6) 7440 sayılı Kanunun yayım tarihi olan 12/3/2023 itibarıyla mikro ve küçük işletme kapsamındaki
mükelleflerin, bu durumlarını tevsik edici Küçük ve Orta Ölçekli
İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığından aldıkları
belgeyi kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği ayı izleyen ayın sonuna
kadar bağlı bulundukları vergi dairesine vermeleri gerekmektedir.
Verginin
hesaplanması, beyanı ve ödenmesi
MADDE 7- (1) Kurumlar vergisi mükelleflerince hesaplanacak
ek verginin matrahı, Kanunun 10 uncu maddesinin yirmi yedinci fıkrasında
belirlenen ve detaylarına bu Tebliğin 5 inci maddesinde yer verilen indirim
ve istisnalar ile 5520 sayılı Kanunun 32/A maddesi hükmüne istinaden tespit
olunan indirimli kurumlar vergisi matrah tutarlarıdır.
(2) 2022 yılına ilişkin verilen kurumlar vergisi
beyannamesinde gösterilmek suretiyle, tespit olunan matrahlar üzerinden
Kanun hükmüne istinaden %10 oranında ek vergi hesaplanacaktır.
(3) 5520 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamındaki iştirak kazançları ile aynı fıkranın (b)
ve (g) bentlerinde düzenlenen yurtdışından elde edilen ve en az %15
oranında vergi yükü taşıyan yurtdışı iştirak kazançları ve yurtdışı şube
kazançları üzerinden %5 oranında vergi hesaplanacaktır.
(4) 5520 sayılı Kanunun 5 inci
maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (h) bentlerinde düzenlenen yurtdışı
iştirak hissesi satış kazançları ve yurtdışı inşaat, onarım ve teknik
hizmetlerden elde edilen kazançlar üzerinden ise ek vergi %10 oranında
hesaplanacak olup bu kazançların elde edildiği ülkede en az %15 oranında
vergi yükü taşıdığına ilişkin tevsik edici belgelerin kurumlar vergisi
yönünden bağlı bulunulan vergi dairelerine ibraz edilmesi durumunda, bu
istisnalar üzerinden hesaplanan %10 oranındaki verginin %5’e isabet eden
kısmı iade edilecektir. Söz
konusu iadeler, 6/4/2004 tarihli ve 25425 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No:252)’nin
üçüncü bölümünde yapılan açıklamalara göre vergi dairelerince yapılacaktır.
(5) Özel hesap dönemi tayin edilen mükellefler için
2023 yılı içinde sona erecek hesap dönemi için verilmesi gereken kurumlar
vergisi beyannamelerinde dikkate alınan indirim, istisna ve indirimli kurumlar
vergisi matrahları üzerinden ek vergi hesaplanacaktır.
(6) 2022 yılına ilişkin verilen kurumlar vergisi
beyannamesinde ticari zararı bulunanlar, istisnalar nedeniyle cari yıl
zararı oluşanlar veya kurumlar vergisine tabi matrahları bulunmayan mükellefler
de bu dönemde faydalandıkları indirim ve istisna tutarları üzerinden ek
vergi hesaplayacaklardır.
(7) 2022 yılına ilişkin verilen kurumlar vergisi
beyannamesinde indirim konusu yapılan geçmiş yıl zararları üzerinden ise ek
vergi hesaplanmayacaktır.
(8) Hesaplanan ek vergi, ilk taksiti kurumlar
vergisinin ödeme süresi içerisinde, ikinci taksiti ise bu süreyi takip eden
dördüncü ay içerisinde olmak üzere iki eşit taksit halinde ödenecektir.
(9) Mükelleflerin; tasfiye, birleşme, devir ve tam
bölünme işlemleri nedeniyle 2022 yılına ilişkin olarak Kanunun yayım tarihi
olan 12/3/2023 tarihinden önce vermiş oldukları
beyannamelerde faydalandıkları indirim ve istisna tutarları üzerinden ek
vergi hesaplanmayacaktır.
Örnek 1- Mobilya imalatıyla iştigal eden (A) Ltd. Şti., kurumlar vergisi yönünden Hatay Antakya Vergi Dairesi
Müdürlüğünün mükellefi olup, mükellefin 2022 hesap dönemi kurum kazancı
4.500.000 TL’dir. Adı geçen şirketin bu dönemdeki ticari kazancının 500.000
TL’lik kısmı kurumlar vergisinden istisna iştirak kazançlarından, 600.000
TL’lik kısmı ise Bursa Serbest Bölgesinde faaliyette bulunan şubesinden
elde edilen istisna kazançtan kaynaklanmaktadır. Şirketin ayrıca nakdi
sermaye artışından kaynaklı olarak kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde
indirim konusu yapmış olduğu 100.000 TL tutarında indirimi bulunmaktadır.
Anılan şirket deprem tarihi olan 6/2/2023
tarihi itibarıyla kurumlar vergisi yönünden Hatay İline bağlı vergi dairesinin
mükellefi olması nedeniyle ek vergiden muaftır.
Örnek 2- (B) A.Ş., kurumlar
vergisi yönünden Mersin Liman Vergi Dairesi Müdürlüğünün mükellefi olup, mükellefin
ticari faaliyetlerinin bir kısmı Adana İlinde gerçekleştirilmektedir.
Buna göre, her ne kadar faaliyetlerin bir kısmı
depremden etkilenen ve Kanunda sayılan illerden birinde gerçekleştirilse de
adı geçen Kurumun, 6/2/2023 tarihi itibarıyla
kurumlar vergisi yönünden mükellefiyet kaydı Mersin İlinde bulunduğundan,
2022 hesap dönemine ilişkin faydalanılan indirim ve istisna tutarları ile
indirimli kurumlar vergisi nedeniyle, mükellef tarafından ek vergi
hesaplanması gerekmektedir.
Örnek 3- Giyim sektöründe faaliyette bulunan ve Samsun
Bafra Vergi Dairesi Müdürlüğünün mükellefi olan (C) A.Ş.’nin 2022 hesap
dönemine ilişkin vermiş olduğu kurumlar vergisi beyannamesinde 4.000.000 TL
ticari zararı bulunmaktadır. Mükellef kurum bu dönemde, 5520 sayılı Kanunun
5 inci maddesi kapsamında 2.000.000 TL iştirak kazancı istisnasından
faydalanmıştır.
Buna göre mükellefin ilgili dönem beyannamesinde
ticari bilanço zararının bulunması ek vergi hesaplanmasına engel teşkil
etmeyecek olup, bu dönemde faydalanılan istisna tutarı üzerinden (2.000.000
TLx%5=) 100.000 TL ek vergi hesaplanacak ve bu vergi 2023 yılı Nisan ve
Ağustos aylarında iki eşit taksit halinde ödenecektir.
Örnek 4- Edirne Uzunköprü Vergi Dairesi Müdürlüğünün
mükellefi (D) A.Ş.’nin 2022 hesap dönemine ilişkin kurum kazancı 10.000.000
TL’dir. Mükellef kurum aynı hesap döneminde 5520 sayılı Kanunun 5 inci
maddesi hükmüne istinaden; 1.000.000 TL iştirak kazancı istisnasından,
700.000 TL taşınmaz satış kazancı istisnasından ve 4691 sayılı Kanun
kapsamında 500.000 TL tutarında teknoloji geliştirme bölgeleri kazanç
istisnasından yararlanmıştır. Adı geçen Kurum ayrıca, Cumhurbaşkanınca
başlatılan yardım kampanyasına makbuz karşılığı yaptığı 100.000 TL bağış
tutarı ile nakdi sermaye artışı nedeniyle hesapladığı 150.000 TL nakdi
sermaye faiz indirimi tutarını beyanname üzerinden indirim konusu
yapmıştır.
Buna
göre, anılan Kurumun ödemesi gereken ek vergi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
|
Kurum kazancı
|
|
Ticari bilanço karı
|
10.000.000 TL
|
|
İstisnalar
|
|
İştirak kazançları istisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-a) (a)
|
1.000.000 TL
|
|
Taşınmaz satış kazancı istisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-e) (b)
|
700.000 TL
|
|
Teknoloji geliştirme bölgeleri kazanç istisnası (4691 sayılı
Kanun) (c)
|
500.000 TL
|
|
İndirimler
|
|
Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyasına mükellef
tarafından makbuz karşılığı yapılan bağış (5520 sayılı Kanun Madde
10/1-e) (d)
|
100.000 TL
|
|
Nakdi sermaye artışından kaynaklı faiz indirimi (5520 sayılı Kanun
Madde 10/1-ı) (e)
|
150.000 TL
|
|
Ek vergi matrahı
|
|
%5 oranına tabi matrah (a)
|
1.000.000 TL
|
|
%10 oranına tabi matrah (b + c + e)
|
1.350.000 TL
|
|
Ödenmesi gereken ek
vergi
|
|
[(a)x(0,05) + (b + c + e)x(0,10)]
|
185.000 TL
|
Cumhurbaşkanınca
başlatılan yardım kampanyasına mükellef tarafından makbuz karşılığı yapılan
bağış ek verginin matrahına dâhil edilmeyecek olup, Kanun kapsamında
hesaplanan 185.000 TL tutarındaki ek vergi, 2023 yılı Nisan ve Ağustos
aylarında iki eşit taksit halinde ödenecektir.
Örnek 5- Kırşehir Vergi Dairesi Müdürlüğünün mükellefi (İ)
A.Ş., 2022 hesap döneminde 25.000.000 TL kurum
kazancı elde etmiş olup, bu kazancın 2.000.000 TL’si yurt dışında yapılan
inşaat işinden sağlanarak genel sonuç hesaplarına intikal ettirilen kazanç,
4.000.000 TL’si emisyon primi kazancı ve 5.000.000 TL’si geri kiralama
amacıyla ve sözleşme sonunda geri alınması şartıyla finansal kiralama
şirketine taşınmaz satışından doğan kazançtan oluşmaktadır. Adı geçen Kurum, 2022 hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinde
ayrıca, Vergi Usul Kanununun 325/A maddesine göre girişim sermayesi fonu
olarak ayırdığı tutar nedeniyle 500.000 TL ve Kapadokya Alan Başkanlığına
makbuz karşılığı yaptığı bağış nedeniyle de 250.000 TL olmak üzere toplam
750.000 TL’yi indirim konusu yapmıştır. Yurt dışı inşaat kazancı
üzerinden yurt dışında vergi ödenmemiştir.
Buna
göre adı geçen şirketin ödemesi gereken ek vergi aşağıdaki şekilde
hesaplanacaktır.
|
Kurum kazancı
|
|
Ticari bilanço
karı
|
25.000.000 TL
|
|
İstisnalar
|
|
Yurt
dışı inşaat, onarım, montaj ve teknik hizmetler kazanç istisnası (5520
sayılı Kanun Madde 5/1-h)
(a)
|
2.000.000 TL
|
|
Emisyon primi
kazancı istisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-ç) (b)
|
4.000.000 TL
|
|
Sat- kirala-
geri al kazanç istisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-j) (c)
|
5.000.000 TL
|
|
İndirimler
|
|
213 sayılı
Kanunun 325/A maddesine göre girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarlarda
indirim (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-g) (d)
|
500.000 TL
|
|
Kapadokya Alan
Başkanlığına yapılan nakdi bağış (e)
|
250.000 TL
|
|
Ek vergi matrahı
|
|
%10 oranına tabi
matrah (a + b)
|
6.000.000
TL
|
|
Ödenmesi gereken ek vergi
|
|
[(a +
b)x(0,10)]
|
600.000 TL
|
2022 hesap
döneminde sat-kirala-geri al işlemi nedeniyle elde edilen istisna kazanç,
213 sayılı Kanunun 325/A maddesine göre girişim sermayesi fonu olarak
ayrılan tutarlarda indirim ile Kapadokya Alan Başkanlığına yapılmış olan
bağış, ek verginin matrahına dâhil edilmeyecektir. Hesaplanan 600.000 TL
tutarındaki ek vergi, 2023 yılı Nisan ve Ağustos aylarında iki eşit taksit
halinde ödenecektir.
Örnek 6- Trabzon Akçaabat Vergi Dairesi Müdürlüğünün
mükellefi (H) A.Ş., imalat sanayiine yönelik bir yatırım
için 2017 yılında yatırım teşvik belgesi almış ve söz konusu yatırımı 2021
yılında tamamlamıştır. Mükellef kurumun 2022 hesap dönemine ilişkin verdiği
kurumlar vergisi beyannamesinde bu yatırımı dolayısıyla indirimli kurumlar
vergisine tabi matrahı 25.000.000 TL, ticari bilanço karı ise 32.000.000
TL’dir. Öte yandan, kurumun aktifine kayıtlı taşınmazı, A Bankasına olan
borç nedeniyle bu dönemde bankaya devredilmiş ve bu işlemden 4.000.000 TL
kazanç elde edilmiştir. Kurum ayrıca, 2.000.000 TL Ar-Ge indirimi ile
geçmiş dönemlerden devreden 1.000.000 TL yatırım indirimini indirim konusu
yapmıştır. Yatırım indirimi tutarının 500.000 TL’si üzerinden 193 sayılı Kanunun
geçici 61 inci maddesi kapsamında tevkifat yapılmıştır.
Bu
durumda, 2022 hesap döneminde mükellef kurum tarafından beyan edilip
ödenmesi gereken ek vergi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
|
Kurum kazancı
|
|
Ticari bilanço karı
|
32.000.000 TL
|
|
İstisnalar
|
|
Bankalara borçlu durumda olanların
taşınmaz satış kazancı istisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-f) (a)
|
4.000.000 TL
|
|
İndirimler
|
|
|
Ar-Ge indirimi (5746 sayılı Kanun) (b)
|
2.000.000 TL
|
|
Yatırım indirimi (193 sayılı Kanun
kapsamında tevkifata tabi olmayan) (c)
|
500.000 TL
|
|
Yatırım indirimi (193 sayılı Kanun
kapsamında tevkifata tabi olan) (d)
|
500.000 TL
|
|
İndirimli kurumlar vergisi matrahı
|
|
5520 sayılı Kanunun 32/A maddesi
kapsamında 2022 hesap dönemindeki indirimli kurumlar vergisi matrahı (e)
|
25.000.000 TL
|
|
Ek vergi matrahı
|
|
%10 oranına tabi matrah (a + b + c
+ e)
|
31.500.000 TL
|
|
Ödenmesi gereken ek vergi
|
|
[(a + b + c + e)x(0,10)]
|
3.150.000 TL
|
Mükellef
tarafından 2022 yılında yararlanılan ve tevkifata tabi bulunan 500.000 TL
tutarındaki yatırım indirimi istisnası ise Kanun kapsamında ek verginin
konusuna girmeyecektir.
Örnek 7- İstanbul Beyoğlu Vergi Dairesi Müdürlüğünün
mükellefi (Z) A.Ş., 2015 yılında başlamış olduğu yatırım
teşvik belgesi kapsamındaki yatırımını 2020 yılında tamamlamıştır. Söz
konusu yatırım teşvik belgesi kapsamında hak edilen ve henüz kullanılmayan
yatırıma katkı tutarı 120.000.000 TL ve vergi indirim oranı %80 olup (Z)
A.Ş. 2022 hesap döneminde bu yatırımdan 50.000.000 TL, diğer
faaliyetlerinden ise 10.000.000 TL kazanç elde etmiştir. Buna göre,
mükellef kurumun 2022 hesap dönemine ilişkin verdiği kurumlar vergisi
beyannamesinde bu yatırımı dolayısıyla indirimli kurumlar vergisine tabi
matrahı 50.000.000 TL, diğer faaliyetlerinden kaynaklı genel orana tabi
matrahı ise 10.000.000 TL’dir.
Buna
göre, 2022 hesap döneminde herhangi bir indirim veya istisnası bulunmayan
mükellef kurum tarafından beyan edilip ödenmesi gereken ek vergi aşağıdaki
şekilde hesaplanacaktır.
|
Kurum kazancı
|
|
|
Ticari
bilanço karı
|
60.000.000 TL
|
|
İndirimli kurumlar vergisi matrahı
|
|
5520
sayılı Kanunun 32/A maddesi kapsamında 2022 hesap dönemindeki indirimli kurumlar
vergisi matrahı (a)
|
50.000.000 TL
|
|
Genel orana tabi matrah
|
|
Genel
orana tabi matrah (b)
|
10.000.000
TL
|
|
Hesaplanan Kurumlar Vergisi
|
|
[(a x
(0,23x0,20)]+[(b x (0,23)]
|
4.600.000 TL
|
|
Ek vergi matrahı
|
|
%10
oranına tabi matrah (a)
|
50.000.000 TL
|
|
Ödenmesi gereken ek vergi
|
|
[(a)x(0,10)]
|
5.000.000 TL
|
Örnek 8-
Kocaeli Karamürsel Vergi Dairesi Müdürlüğü mükellefi (H) Ltd. Şti., (İ) Ülkesinde faaliyet gösteren (K) Gmbh unvanlı
sermaye şirketine bir yılı aşkın süredir %50 ortaklık payıyla iştirak
etmektedir. Adı geçen Kurum 2022 hesap döneminde iştirak ettiği şirketten
3.000.000 TL iştirak kazancı elde etmiştir. Aynı zamanda mükellefin bu
dönemde yurt içinde iştirak ettiği tam mükellef kurumdan 6.000.000 TL
iştirak kazancı bulunmaktadır. (Yurt dışında
iştirak edilen şirketin ilgili dönem ticari bilanço karı 10.000.000 TL,
ilgili ülke mevzuatı gereği vergiden istisna edilen kazancı ise 2.000.000
TL’dir. (İ) ülkesindeki kurumlar vergisi oranı %20’dir.)
Buna
göre (H) Ltd. Şti.’nin ödemesi gereken ek verginin hesaplanmasında
öncelikle yurt dışında iştirak edilen şirketten elde edilen iştirak kazancı
dolayısıyla ilgili ülkede ödenen vergi yükünün tespit edilmesi
gerekmektedir.
|
Yurt dışında iştirak edilen şirketin ticari bilanço
karı (a)
|
10.000.000 TL
|
|
İlgili ülke mevzuatı gereği vergiden istisna edilen
kazanç (b)
|
2.000.000 TL
|
|
İlgili ülkedeki kurumlar vergisi oranı (c)
|
%20
|
|
Hesaplanan kurumlar vergisi (d)
|
1.600.000 TL
|
|
Vergi yükü (d/a)
|
%16
|
5520 sayılı
Kanunun 5/1-b hükmü uyarınca kurumlar vergisinden istisna edilen ve ilgili
ülkede en az %15 vergi yükü taşıdığı tespit edilen istisna kazanç
üzerinden, mükellef kurum tarafından %5 oranında ek vergi hesaplanacaktır.
Diğer taraftan, yurt içinde iştirak edilen tam mükellef kurumdan elde
edilen iştirak kazançları üzerinden de Kanun hükmüne istinaden aynı oran
üzerinden vergi hesaplanması gerekmektedir.
Bu
bakımdan, 2022 hesap döneminde mükellef kurum tarafından beyan edilip
ödenmesi gereken ek vergi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
|
İstisnalar
|
|
İştirak
kazançları istisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-a) (a)
|
6.000.000 TL
|
|
Yurt dışı
iştirak kazançları istisnası (5520 sayılı Kanun Madde 5/1-b) (b)
|
3.000.000 TL
|
|
Ek vergi matrahı
|
|
%5 oranına
tabi matrah (a + b)
|
9.000.000 TL
|
|
Ödenmesi gereken ek vergi
|
|
[(a +
b)x(0,05)]
|
450.000 TL
|
|
|
|
Örnek 9-
Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve
Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik kapsamında mikro işletme sınıfında
değerlendirilen (İ) A.Ş. teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyet göstermektedir.
Söz konusu şirketin 2022 hesap dönemine ilişkin verdiği kurumlar vergisi
beyannamesinde ticari bilanço karı 3.000.000 TL’dir. Öte yandan kurumun
teknoloji geliştirme bölgesinde gerçekleştirdiği faaliyetinden dolayı
1.000.000 TL istisna kazancı bulunmaktadır. Kurum ayrıca, 500.000 TL emisyon primi kazancı ve 500.000 TL nakdi sermaye faiz
indirimini matrahından indirim konusu yapmıştır.
Bu
durumda, 2022 hesap döneminde mükellef kurum tarafından beyan edilip
ödenmesi gereken ek vergi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
|
Kurum kazancı
|
|
Ticari bilanço karı
|
3.000.000 TL
|
|
İstisnalar
|
|
Emisyon primi kazancı istisnası
(5520 sayılı Kanun Madde 5/1-ç) (a)
|
500.000 TL
|
|
Teknoloji geliştirme bölgeleri
kazanç istisnası (4691 sayılı Kanun) (b)
|
1.000.000 TL
|
|
İndirimler
|
|
|
Nakdi sermaye artışından
kaynaklanan faiz indirimi (5520 sayılı Kanun Madde 10/1-ı) (c)
|
500.000 TL
|
|
Ek vergi matrahı
|
|
%10 oranına tabi matrah (a + c)
|
1.000.000 TL
|
|
Ödenmesi gereken ek vergi
|
|
[(a + c)x(0,10)]
|
100.000 TL
|
Mükellefin
mikro işletme kapsamında olması nedeniyle teknoloji geliştirme bölgesinde
elde ettiği istisna kazancı ise ek verginin konusuna girmeyecektir.
Diğer
hususlar
MADDE 8- (1) Hesaplanan ek vergi gider ve indirim olarak
dikkate alınamayacak ve yurt dışında ödenenler de dâhil hiçbir vergiden
mahsup edilemeyecektir.
(2) 5520 sayılı Kanun ile diğer
Kanunlarda yer alan düzenlemeler uyarınca, hak kazanılan istisna ve
indirimlerin beyannamede gösterilmesi esas olup, beyannamede gösterilmeyen
veya beyannamede gösterilmekle birlikte indirimler/istisnalar satırlarında
yer verilmeyen indirim ve istisnalar nedeniyle eksik tahakkuk eden ek
vergi, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi ile birlikte tahsil olunur.
(3) 7440 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi
hükümleri kapsamında 2022 hesap dönemine ilişkin olarak kurumlar vergisi
yönünden matrah artırımında bulunulması, mezkûr maddenin ikinci fıkrasına
göre ek vergi bakımından bu döneme ilişkin inceleme ve tarhiyat yapılmasına
engel teşkil etmez.
Yürürlük
MADDE 9- (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 10-
(1) Bu Tebliğ hükümlerini Hazine
ve Maliye Bakanı yürütür.
|