|
TÜRK ARKEOLOJİ
VE KÜLTÜREL MİRAS VAKFI KANUNU
|
Kanun
No. 7439
|
Kabul
Tarihi: 2/3/2023
|
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve
Tanımlar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1- (1) Bu Kanunun
amacı, ülkemizde ve kültürel, tarihî bağlarımızın ve ilişkilerimizin olduğu
dünyanın diğer bölgelerinde Türk ve İslam arkeolojisi ve ilgili bilim
alanlarında insanlığın ortak birikim ve değerlerini esas alarak tarih
öncesinden günümüze arkeoloji ve kültürel miras konusunda tarih ve kültüre
odaklanmış bilimsel araştırmalar yapmak, bu araştırmaları teşvik etmek,
yapılan araştırmaları yayımlamak, arşivleme çalışmaları gerçekleştirmek,
araştırmacıların erişebileceği kütüphaneler oluşturmak, özel müzeler açmak,
dünya arkeoloji ve kültürel miras camiasındaki bilim toplulukları ile
kültürel miras alanında iş birlikleri gerçekleştirmek, yurt dışında
arkeolojik kazı, araştırma ve inceleme faaliyetlerinde bulunmak üzere,
merkezi Ankara’da bulunan Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Vakfının
kurulmasına ve faaliyetlerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Tanımlar
MADDE 2- (1) Bu Kanunda geçen;
a) Bakanlık: Kültür ve Turizm Bakanlığını,
b) Bilim Kurulu: Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras
Vakfının danışma organını,
c) Denetim Kurulu: Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras
Vakfı Denetim Kurulunu,
ç) Enstitü: Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras
Vakfına bağlı olarak kurulan Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsünü,
d) Mütevelli Heyeti: Türk Arkeoloji ve Kültürel
Miras Vakfı Mütevelli Heyetini,
e) Vakıf: Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Vakfını,
f) Yönetim Kurulu: Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras
Vakfı Yönetim Kurulunu,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Vakfın Faaliyetleri, Organları ve Personel
İstihdamı
Vakfın
faaliyetleri
MADDE 3- (1) Vakfın amaçlarını gerçekleştirmek için yapacağı
faaliyetler şunlardır:
a) Öncelikle Türk ve İslam
arkeolojisi ile kültürel mirası olmak üzere antropoloji, sanat tarihi,
tarih, epigrafi, nümismatik gibi tüm ilgili
alanlarda Türkiye, Avrupa, Orta Doğu, Balkanlar, Akdeniz, Ege, Karadeniz,
Kafkasya, Orta Asya, Güney Asya ve dünyanın diğer bölgelerinde tarihî
çağlar boyunca var olmuş kültürlerin ve sanatların Türk bilim insanları ve
öğrenciler tarafından her yönüyle çalışılmasını teşvik etmek ve bu alanlarda
yapılan bilimsel araştırma ve çalışmaları desteklemek.
b) Vakfın görev alanına giren
bilim dallarında çalışan bilim insanları arasında uluslararası düzeyde iş
birliğini teşvik etmek, ortak çalışmaları desteklemek, ilgili mevzuat
çerçevesinde Vakfın amaçlarına uygun her türlü ulusal ve uluslararası iş
birliği çalışmalarını yürütmek; bu bağlamda ilgili proje, hibe ve fonları
takip ederek başvurularda bulunmak, Türk veya yabancı üniversiteler,
enstitüler ve araştırma merkezleriyle ortak projeler gerçekleştirmek.
c) Mütevelli Heyetinin onayıyla ve ilgili mevzuat
çerçevesinde yetkili mercilerden gerekli izinleri alarak yurt dışında
arkeolojik kazı, araştırma ve incelemeler yapmak, bu arkeolojik kazılar
kapsamındaki eserlerin restorasyonu ve konservasyonu hususunda proje ve programlar hazırlamak,
hazırlatmak ve uygulamak.
ç) Kültürel miras, arkeoloji ve bağlantılı diğer
bilim alanlarında Vakfın faaliyet ve amaçlarına uygun her türlü yayının
hazırlanması, basılması ve dağıtılması çalışmalarını gerçekleştirmek, desteklemek
ve teşvik etmek.
d) Arkeoloji ve bağlantılı diğer bilim alanlarında
kütüphane ve dokümantasyon arşivi kurarak fotoğraf, harita, belge ve
benzeri arşivleri oluşturmak ve devamlılığını sağlamak; kitap, tablo,
fotoğraf, nüsha ve diğer materyal ve ekipmanlar ile objeleri bağış, satın
alma veya kiralama yoluyla temin etmek; 21/7/1983
tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve
ilgili mevzuat çerçevesinde gerekli izinleri alarak özel müze açmak.
e) Vakfın faaliyet alanları çerçevesinde arkeolojik
kazı ve araştırmalar ile restorasyon ve konservasyon konularında çalışmalar yürüten kişilere
proje bazlı teşvik, destek, hibe ve burslar sağlamak.
f) Vakfın amaçları ve faaliyet alanları
doğrultusunda kongre, sempozyum, konferans,
toplantı, seminer, söyleşi, panel, sergi, çalışma gezileri ve diğer ilgili
bilimsel, kültürel ve sanatsal etkinlikleri gerçekleştirmek ve desteklemek,
arkeoloji ve kültürel miras alanlarında faaliyet gösteren Türk bilim
insanları, kamu ve özel sektör personeli ile öğrenciler için, alanda yeni
bilimsel, kültürel ve sanatsal gelişmeleri de kapsayıcı eğitim, kurs, staj
ve etkinlik programları düzenlemek.
g) Vakıf faaliyetlerini gerçekleştirebilmek
amacıyla gerekli veya yararlı gördüğü takdirde taşınır, taşınmaz ve her
türlü hak veya imtiyazı satın almak, kiralamak veya kiraya vermek, Vakfın
çalışmaları için gerekli veya uygun her türlü bina veya yapıyı inşa etmek,
yenilemek, işletmek veya işlettirmek.
ğ) Türkiye, Avrupa, Orta Doğu,
Balkanlar, Akdeniz, Ege, Karadeniz, Kafkasya, Orta Asya, Güney Asya ve
dünyanın diğer bölgelerinde; ilgili mevzuatı doğrultusunda Türkiye’de
Bakanlığın, yurt dışında ilgili ülkenin yetkili makamlarının izniyle
arkeolojik mirasın korunmasına ilişkin bilgileri toplamak, veri
tabanlarını, mevcut kaynakları araştırmak ve arşivlemek, arkeolojik ve
kültürel mirasa dair verilerin yayımlanmış arşivlerini ve henüz
arşivlenmemiş verileri, yeni çıkacak verileri eklemeye imkân verecek
şekilde bir araya getirerek ulusal arkeoloji bilgi sistemi aktif veri tabanı
geliştirmek ve bu veri tabanını Bakanlık erişimine açık tutmak.
h) Türkiye ile doğrudan komşu ve coğrafi ve
kültürel açıdan ilişkili ülkeler yanında üçüncü ülkelere arkeoloji, sanat
tarihi, kültürel miras, kültür endüstrileri ve bağlantılı diğer bilim
alanlarında teknik ve bilimsel danışmanlık ve destek sağlamak.
ı) Arkeoloji kapsamında bilim, eğitim, koruma ve
tanıtım gibi çalışmaların ve araştırmaların geliştirilmesini sağlamaya
yönelik kılavuzlar ve standartlar hazırlamak; arkeoloji ve arkeometri alanlarında
koordinasyon önlemlerinin hazırlanması ve uygulanmasına olanak sağlamak
için faydalı olabilecek girişimlerde bulunmak.
i) İlgili mevzuatı doğrultusunda
Bakanlık ve diğer ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının izin ve gözetiminde;
her ölçekte gerçekleştirilen kartografi çalışmaları, jeofizik ve
jeomorfolojik araştırmaları, uzaktan algılama, görüntü işleme, kazı ve
bölge tanıma dokümanları, havadan ve yerden fotoğraflama, arkeometrik tarihleme ve benzeri yöntemlerle anıtların
araştırılması yoluyla dokümanların standartlaştırılması için çalışmak ve bu
amaçla önleyici arkeoloji çalışmalarını teşvik etmek, planlamak, muhtemel
uygulamalarını izlemek, arkeolojik kazılarda ortaya çıkan eserlerin analiz
ve korunması için Bakanlık bünyesinde kurulmuş olan laboratuvarlarla
iş birliği yapmak.
j) Arkeoloji ve kültürel miras
alanlarında uygulamada karşılaşılan durumlardan hareketle alınması gereken
tedbirleri ve ülke ölçekli politika önerilerini raporlaştırarak Bakanlığa
ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına sunmak, gerçekleştireceği
faaliyetleri ve bu faaliyetler sonucunda elde edeceği ve oluşturacağı
bilgi, belge, görüntü, veri ve bilimsel raporları, arşivine dâhil edilmek
üzere Bakanlık ile paylaşmak.
(2) Vakıf, faaliyetlerini tek başına
gerçekleştirebileceği gibi kültürel mirasın korunması, yönetimi ve geliştirilmesi
için kamu kurum ve kuruluşları ve gerçek ve tüzel kişiler ile iş birliği
yapabilir. Vakıf, benzer amaçlar doğrultusunda faaliyet yürüten kişi, kurum
ve oluşumlarla ortak çalışmalar yürütebilir, ortaklıklar kurabilir. Vakıf,
kamu kurum ve kuruluşlarına, özel kuruluşlara, uluslararası kuruluşlara
proje teklifleri sunabilir; ulusal ve uluslararası yarışmalara katılabilir,
ulusal ve uluslararası yarışmalar düzenleyebilir.
(3) Bu maddede sayılan faaliyetlerden Yönetim
Kurulu tarafından belirlenenler, Vakıf bünyesinde oluşturulan ve merkezi
Gaziantep’te bulunan Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü tarafından
yürütülür. Enstitünün ayrı bir tüzel kişiliği yoktur.
Vakfın
organları
MADDE 4- (1) Vakfın organları Mütevelli Heyeti, Yönetim
Kurulu ve Denetim Kurulu ile danışma organı olan Bilim Kuruludur.
(2) Mütevelli Heyeti Vakfın karar organıdır ve on
bir üyeden oluşur. Kültür ve Turizm Bakanı, Kültür Varlıkları ve Müzeler
Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakan Yardımcısı, Dışişleri Bakanlığının
Yurtdışı Tanıtım ve Kültürel İşler Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakan
Yardımcısı, Türk Tarih Kurumu Başkanı, Gaziantep Büyükşehir Belediye
Başkanı ve Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü, Mütevelli Heyetinin
tabii üyeleridir. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu
üyeleri arasından Kurul tarafından belirlenen bir üye, arkeoloji ve kültür
alanlarında yatırım ve faaliyetleriyle öne çıkmış gerçek ve tüzel
kişilerden iki üye ile Vakfın faaliyet alanlarındaki çalışmalarıyla temayüz
etmiş iki öğretim üyesi Bakanlık tarafından üç yıllığına üye olarak atanır.
Mütevelli Heyeti Başkanı Kültür ve Turizm Bakanı olup katılmadığı
toplantılara Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu
Bakan Yardımcısı başkanlık eder. Süresi dolan üye tekrar atanabilir.
Bakanlık tarafından belirlenen üyelerden toplantılara katılmadığı
gerekçesiyle Mütevelli Heyeti kararı ile üyelikleri sonlandırılan veya
ölüm, istifa, sürenin dolması veya başka sebeple üyeliği sona erenlerin
yerine, kalan görev süresi için Bakanlık tarafından bir ay içerisinde yeni
üye atanır. Mütevelli Heyeti, Vakıf resmî senedinde değişiklik yapmaya
yetkilidir.
(3) Yönetim Kurulu, Vakfın icra organı olup Vakfı
temsil yetkisini haizdir ve yedi üyeden oluşur. Yönetim Kurulu Başkanı
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün bağlı olduğu Bakan
Yardımcısı olup; diğer üyeleri, Vakfın faaliyet alanlarında en az on yıllık
deneyime sahip en az dört yıllık fakülte mezunlarından Mütevelli Heyetince
üç yıllığına atanacak beş üye ile tabii üye olarak Enstitü Başkanından
oluşur. Süresi dolan üye yeniden atanabilir. Mütevelli Heyetince atanan
üyelerden toplantılara katılmayan veya ölüm, istifa, sürenin dolması ya da
başka sebeple Yönetim Kurulu üyeliği sona erenlerin yerine, kalan görev
süresi için Mütevelli Heyeti tarafından bir ay içerisinde yeni üye atanır.
Yönetim Kurulu ayda en az bir kere toplanır.
(4) Yükseköğretim kurumlarının akademik
kadrolarından Yönetim Kurulu üyeliğine seçilenler hakkında 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun
38 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uygulanır.
(5) Denetim Kurulu, Mütevelli Heyeti tarafından üç
yıllığına atanan üç asıl ve iki yedek üyeden oluşur. Denetim Kurulu,
Mütevelli Heyeti adına Vakfın faaliyet ve hesaplarını denetler. Mütevelli
Heyeti gerekli gördüğü hâllerde Yönetim Kurulu tarafından önerilen üç
bağımsız denetim kuruluşundan birine denetim yaptırılmasına karar
verebilir.
(6) Bilim Kurulu, Vakfın danışma organıdır. Bilim
Kurulu üyeleri, arkeoloji ve kültürel miras alanında ve ilişkili diğer
bilim alanlarında temayüz etmiş, Vakfın amaçları doğrultusunda çalışmalar
gerçekleştirmiş Türk ve yabancı bilim insanları arasından Yönetim Kurulunca
beş yıllığına seçilir. En fazla elli kişiden oluşacak Bilim Kurulunda
yabancı üyelerin sayısı toplam üye sayısının beşte birinden fazla olamaz.
(7) Vakıf tarafından yurt dışında arkeolojik
kazıların yapıldığı yerlerde, kazı süresiyle sınırlı olmak üzere Mütevelli
Heyeti kararı ile geçici temsilcilikler açılabilir.
(8) Mütevelli Heyeti, Yönetim Kurulu ve Denetim
Kurulu ile Bilim Kurulunun görev ve yetkileri ile çalışma, toplanma ve
karar alma usul ve esasları Vakıf senedinde gösterilir. Enstitünün çalışma
usul ve esasları Yönetim Kurulunun teklifi üzerine Mütevelli Heyeti
tarafından belirlenir, Enstitü Başkanı Mütevelli Heyeti tarafından atanır.
(9) Vakıf senedi ile oluşturulacak birimlerde görev
alacak yönetici ve personele kamu kurum ve kuruluşları dışından
görevlendirilenlerle sınırlı olmak üzere ödenecek ücretler ve harcırahlar
Mütevelli Heyeti tarafından belirlenir. Vakfın organlarında, Vakıf
senediyle oluşturulacak birimlerde ve Vakıf tarafından düzenlenecek
toplantı, konferans gibi etkinliklerde kamu kurum ve kuruluşlarından
görevlendirilenlere ödenecek harcırahlar ise tabi oldukları mevzuat
hükümlerine göre belirlenir ve Vakıf bütçesinden ödenir.
(10) Yükseköğretim kurumları dışındaki kamu kurum
ve kuruluşlarından görevlendirilenler hariç olmak üzere; Mütevelli Heyeti,
Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu üyeleri ile Bilim Kurulu üyelerine (2000)
gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunacak
tutarda her toplantı için Vakıf bütçesinden huzur hakkı ödenir. Mütevelli
Heyeti ve Yönetim Kurulu üyeleri için ayda dörtten, Denetim Kurulu ve Bilim
Kurulu üyeleri için ise yılda ondan fazla toplantı için ödeme yapılmaz.
Personel
istihdamı
MADDE 5- (1) Kamu kurum ve kuruluşlarında ve yükseköğretim
kurumlarında Vakfın faaliyet alanları ile ilgili konularda istihdam edilen
devlet memurları ile öğretim elemanlarından gerekli nitelikleri taşıyanlar;
Vakfın talebi, kendilerinin ve kurumlarının muvafakatiyle bir yılı geçmemek
üzere Vakıfta geçici görevlendirilebilir. Bu süre aynı usulle her bir
personel için birer yıl olmak üzere en fazla üç yıl uzatılabilir. Bu
suretle geçici görevlendirilenler görevlendirildikleri süre boyunca
kurumlarından aylıklı izinli sayılırlar, mali ve sosyal hak ve yardımlarını
kurumlarından alırlar. Bunların geçici görevlendirildikleri kurumda
geçirdikleri süreler kendi kurumlarında geçirilmiş sayılır. Akademik
unvanların kazanılması için gerekli şartlar saklıdır. Bu suretle görevlendirilenler
Vakfın tabi olduğu mevzuata ve Vakfın yetkili organları tarafından
yürürlüğe konulan düzenlemelere uymakla yükümlüdür.
(2) Vakıf, bu madde kapsamındaki kurum ve
kuruluşlardan, münhasıran belli bir uzmanlık, bilgi ve deneyim gerektiren
iş ve hizmetler için oluşturulan komisyon ve benzeri çalışma gruplarına
dâhil olmak üzere, kurumlarındaki asli görevleri uhdelerinde kalmak
şartıyla personel görevlendirilmesini talep edebilir.
(3) Vakıf, iş mevzuatı çerçevesinde personel
istihdam edebilir.
(4) Bu maddede belirtilen usul ve esaslar dâhilinde
Enstitüde personel ve araştırmacı istihdam edilebilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Vakfın Bütçesi ve Gelirleri ile Muafiyet, İstisna,
İndirim ve Diğer Teşvikler
Vakfın
bütçesi ve gelirleri
MADDE 6- (1) Vakıf, bu Kanunda ve Vakıf senedinde yer alan
amaç ve faaliyetleri doğrultusunda yıllık bütçe yapar. Vakfın yıllık brüt
gelirlerinin en az üçte ikisi Vakfın ve Enstitünün amaçlarına, kalanı bu
amaçları gerçekleştirmek için Vakıf ve Enstitü personeli ile yönetim ve
idame giderlerine sarf olunur. Ayrıca Vakıf, amaçlarını gerçekleştirmek
için yurt içi ve yurt dışında iktisadi işletme kurabilir, devralabilir ve
bunlara ortak olabilir. Vakfın yıllık bütçesi içerisinde yer alacak Enstitü
bütçesi, Enstitü Başkanı tarafından hazırlanır ve Vakıf bütçesi içerisinde
Mütevelli Heyeti tarafından onaylanmak üzere Enstitü Başkanınca Yönetim
Kuruluna sunulur.
(2) Vakfın gelirleri şunlardır:
a) Vakfın amacına uygun ulusal ve uluslararası
fonlardan aktarılan hibeler de dâhil olmak üzere yurt içi ve yurt dışı her
türlü ürün, hizmet, taşınır, taşınmaz, irat ve her türlü bağışlar ile ayni
ve nakdî yardımlar.
b) Vakıf faaliyetlerinden elde edilen muhtelif
gelirler.
c) İktisadi işletmeler, iştirakler ve
ortaklıklardan sağlanan gelirler.
ç) Vakıf taşınır ve taşınmaz varlıkları ile diğer
haklarının değerlendirilmesi ile sağlanan gelirler.
d) Sponsorluk gelirleri.
e) Enstitü giderlerinde kullanılmak üzere Gaziantep
Büyükşehir Belediyesinden aktarılacak tutarlar.
f) Genel bütçeden aktarılacak tutarlar.
g) Diğer gelirler.
Muafiyet,
istisna, indirim ve diğer teşvikler
MADDE 7- (1) Vakıf, bu Kanunda sayılan faaliyetleri
dolayısıyla yapılan işlemler yönünden harçlardan, bu kapsamda düzenlenen
kâğıtlar nedeniyle damga vergisinden, sahip olduğu taşınmazlar dolayısıyla
emlak vergisinden muaftır.
(2) Vakıf, diğer kanunlarla Cumhurbaşkanınca vergi
muafiyeti tanınan vakıflara sağlanan tüm hükümlerden yararlanır.
(3) Vakfa yapılacak bağış ve yardımlar, 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ve
13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu hükümleri
çerçevesinde gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde, gelir veya
kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla
bildirilecek gelirlerden veya kurum kazancından indirilebilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Hüküm
bulunmayan hâller
MADDE 8- (1) Bu Kanunda hüküm bulunmayan durumlarda 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu ile
20/2/2008 tarihli ve 5737 sayılı Vakıflar Kanunu hükümleri uygulanır.
Değiştirilen
hükümler
MADDE 9- (1) 31/5/2006 tarihli ve
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun ek 20 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Antalya
Diplomasi Forumu Vakfı,” ibaresinden sonra gelmek üzere “Türk Arkeoloji ve
Kültürel Miras Vakfı,” ibaresi eklenmiştir.
Vakfın
kuruluş işlemleri
GEÇİCİ
MADDE 1- (1) Bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren bir ay içinde Vakfın kuruluş işlemlerinde
kullanılmak ve kalanı kuruluş tamamlandıktan sonra Vakfa bırakılmak üzere
Kültür ve Turizm Bakanlığı bütçesinden Vakıf adına açılacak hesaba beş
milyon Türk lirası aktarılır.
(2) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren
bir yıl içinde Vakfın kuruluşu, Vakıf senedi ve Vakfın Türk Medenî Kanunu
hükümlerine göre tesciline ilişkin işlemler Vakıflar Genel Müdürlüğü
tarafından sonuçlandırılır. Vakfın kuruluş işlemlerinin tamamlanmasıyla
beraber ayrı bir işleme gerek olmaksızın Enstitü de kurulmuş olur.
(3) Gaziantep ili Şahinbey ilçesi Bey Mahallesinde
bulunan ve mülkiyeti Hazineye ait 1059 ada 1 parsel numaralı taşınmaz ile
üzerinde bulunan Kendirli Gazi Kültür Merkezi üzerinde, Enstitü
faaliyetlerinde kullanılmak üzere Vakıf lehine bedelsiz irtifak hakkı tesis
edilir.
Yürürlük
MADDE 10-
(1) Bu Kanun yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 11-
(1) Bu Kanun hükümlerini
Cumhurbaşkanı yürütür.
7/3/2023
|