|
Hazine ve Maliye Bakanlığından:
KIYMETLİ MADEN STANDARTLARI VE RAFİNERİLERİ
HAKKINDA TEBLİĞ
(TEBLİĞ NO: 2023/1)
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç ve
kapsam
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı ve kapsamı; Kıymetli
madenlerin standartları ve kıymetli maden rafinerilerinin kuruluş,
faaliyet, gözetim ve denetim esasları ile Borsada işlem gören kıymetli
madenlerin standartlarına ve ürünleri Borsada işlem gören kıymetli maden rafinerilerine
ilişkin esasları düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Tebliğ; 7/8/1989 tarihli ve 89/14391 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Parası Kıymetini Koruma
Hakkında 32 Sayılı Kararın 1 inci, 2 nci, 7 nci ve 20 nci maddeleri,
21/5/2007 tarihli ve 26528 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kıymetli
Madenler Borsası Aracı Kuruluşlarının Faaliyet Esasları ile Kıymetli
Madenler Aracı Kurumlarının Kuruluşu Hakkında Yönetmeliğin 12 nci
maddesinin birinci fıkrası ile 19/10/2014 tarihli ve 29150 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Borsa İstanbul A.Ş. Kıymetli Madenler ve Kıymetli
Taşlar ile İlgili Borsacılık Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Yönetmeliğinin
1 inci maddesinin birinci fıkrasına ve 8 inci maddesinin birinci fıkrasına
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Tebliğde geçen;
a) Bağımsız güvence raporu: Kamu Gözetimi, Muhasebe
ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan Güvence Denetim
Standardı 3000 Tarihi Finansal Bilgilerin Bağımsız Denetimi veya Sınırlı
Bağımsız Denetimi Dışındaki Diğer Güvence Denetimlerine uygun olarak
gerçekleştirilen denetim sonucunda yetkili bağımsız denetim kuruluşları
tarafından düzenlenen raporu,
b) Bakanlık: Hazine ve Maliye Bakanlığını,
c) Basılı kıymetli maden: Erimiş kıymetli madenin
belirli boyutlarda bir kalıba dökülmesi ve el veya baskı (pres) ile
işaretlemelerin yapılması ya da düz bir kıymetli maden şeridinden belirli
boyutlarda çıkarılan kıymetli maden şeritlerinin darp yöntemiyle
işaretlenmesi yoluyla usul ve esasları Bakanlıkça belirlenecek şekil,
ağırlık ve saflıklarda üretilen kıymetli madenleri,
ç) Borsa: Borsa İstanbul A.Ş.’yi,
d) Darphane: Hazine ve Maliye Bakanlığı Darphane ve
Damga Matbaası Genel Müdürlüğünü,
e) Dore bar: Cevherden üretilen, rafinaj işlemine
tabi tutulmamış, yapısında altın, gümüş ve diğer kıymetli madenleri
barındıran külçeyi,
f) Granül: Altın, gümüş, platin veya paladyumdan
oluşan çok küçük kürecikleri,
g) İç kontrol sistemi: Rafineriler için Bakanlık
tarafından ve Borsa Rafineri Listesinde yer alan rafineriler ile sınırlı
olmak ve Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından yapılan
düzenlemelerle asgari koşulları belirlenen kurumsal yapıyı,
ğ) İç kontrol birimi: Rafineriler için Bakanlık
tarafından ve Borsa Rafineri Listesinde yer alan rafineriler ile sınırlı
olmak ve Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından yapılan
düzenlemelerle esasları belirlenen ve iç kontrol sisteminin oluşturulması,
işleyişi ile raporlamasından sorumlu birimi,
h) İç kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisi:
Rafineriler için Bakanlık tarafından ve Borsa Rafineri Listesinde yer alan
rafineriler ile sınırlı olmak ve Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle
Borsa tarafından yapılan düzenlemelerde yer alan asgari nitelikleri haiz,
gerekli yetkiyle donatılmış ve rafineri tarafından istihdam edilen
görevliyi,
ı) Kıymetli maden takip sistemi (KMTS): Rafineriler
tarafından standart işlenmemiş kıymetli madenler ve basılı kıymetli
madenlerin üreticisi, üretim tarihi ve yeri, ağırlığı, saflık ayarı, seri
numarası ve benzeri özelliklerinin Darphane tarafından sağlanan benzersiz
kodla her bir ürünün üzerine işlendiği ve aynı kodla Darphane tarafından
kayıt altına alındığı sistemi,
i) Kıymetli madenler: Türk Parası Kıymetini Koruma
Hakkında 32 Sayılı Kararda tanımlanan her tür ve şekildeki kıymetli
madenleri,
j) Rafinaj: Hurda da dahil olmak üzere, standart
dışı işlenmemiş, işlenmiş veya cevherden elde edilen altın, gümüş, platin
ve paladyumun belirli teknikler uygulanmak suretiyle saflaştırılarak
uluslararası kabul gören standartlara dönüştürülmesini,
k) Rafineri: Bu Tebliğ hükümlerince rafinaj
faaliyetinde bulunan ve Bakanlık tarafından faaliyet izni verilen tüzel
kişileri,
l) Saflık ayarı: Altının her bin parçasında, gümüş,
platin ve paladyumun ise her yüz parçasında mikro yapısal özellikleri
taşıyan saf metal parça sayısını,
m) Standart işlenmemiş kıymetli maden: 4 üncü
maddede belirlenen en az saflık ayarını haiz, işlenmemiş barlar veya
külçeler halindeki altın, platin ve paladyum ile bar, külçe veya granül
halindeki gümüşü,
n) Standart dışı işlenmemiş kıymetli maden: 4 üncü
maddede belirlenen en az saflık ayarından düşük saflıkta külçe, bar, dore
bar, granül, toz veya hurda şeklindeki altın, gümüş, platin ve paladyumu,
o) Tedarik zinciri uyum raporu: Rafineriler için
Bakanlık tarafından ve Borsa Rafineri Listesinde yer alan rafineriler ile
sınırlı olmak ve Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından
uluslararası kriterlere göre belirlenen sorumlu kıymetli maden tedarik
zincirine ilişkin usul ve esaslar çerçevesinde hazırlanan ve ilgili
raporlama dönemini kapsayan işlemlerin bu usul ve esaslara uygunluğunu
gösteren raporu,
ö) Tüzel kişi ortakla ilişkili kişiler: Tüzel kişi
ortağın; oy haklarının yüzde on ve daha fazlasına sahip olan veya yüzde on
ve daha fazla payı üzerinde intifa hakkına sahip olan veya nihai olarak
kontrolünü elinde bulunduran veya dağıtılabilir kârının yarısından
fazlasını alma hakkını haiz olan veya esas sözleşmesi uyarınca yönetim
organında karar alabilecek çoğunluğu oluşturan sayıda üyenin seçimini
sağlayabilmek hakkına sahip olan kişileri,
p) Yetkili bağımsız denetim kuruluşları: Kamu
Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından KAYİK (Kamu
Yararını İlgilendiren Kuruluş) olarak yetkilendirilmiş kuruluşlar arasından
Bakanlık veya Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa tarafından
yapılan düzenlemelerde yer alan şartları sağlayan ve bu şartları sağladığı
Bakanlık veya Borsa tarafından liste halinde ilan edilen bağımsız denetim
kuruluşlarını,
r) Yönetmelik: 12/10/2021 tarihli ve 31626 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma
Hakkında Kanun Kapsamında Alınacak Ücretlere İlişkin Yönetmeliği,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Rafinerilerce Üretilecek Kıymetli Madenler
İşlenmemiş
kıymetli madenler
MADDE 4- (1) Rafinerilerce üretilecek standart işlenmemiş
kıymetli madenlerin saflık ayarının;
a) Altın için en az 995/1000,
b) Gümüş için en az 99,9/100,
c) Platin için en az 99,95/100,
ç) Paladyum için en az 99,95/100,
olması zorunludur.
(2) Rafinerilerce üretilecek her bir külçe ve bar
üzerinde ayar damgası, rafinerinin amblemi ya da damgası ile saflık
ayarının bulunması zorunludur. Bir kilogramdan büyük bar ve külçelerde yıl
ya da ay ve yıl olarak tarih ile altın dışındaki kıymetli madenlerde
kilogram, gram veya ons cinsinden brüt ağırlık, 1 kilogramlık külçelerde
külçe üzerinde kilogram veya gram cinsinden brüt ağırlık, 1 kilogramdan
küçük bar ve külçelerde külçe üzerinde gram veya ons cinsinden brüt ağırlık
ibarelerinin bulunması zorunludur. Ancak, 10 gram ve altındaki bar ve
külçelerde seri numarası paket üzerinde belirtilebilir.
(3) Rafinerilerce üretilecek her bir külçe üzerinde
altın için “GOLD” veya “AU”; gümüş için “SILVER” veya “AG”; platin için
“PLATINUM” veya “PT”; paladyum için “PALLADIUM” veya “PD” ibaresi bulunması
zorunludur.
(4) Rafinerilerce üretilecek granül gümüşlerin;
granül torbasında ve mühürlü olması, torbanın üzerinde ayar, ağırlık (torba
ağırlığı dâhil olmadan), rafineri ismi ya da amblemi ile “Granül Gümüş” ya
da “Silver Granules” ibarelerinden birinin ve üretim tarihinin bulunması
zorunludur. Şu kadar ki üretim tarihi mührün üzerinde veya ayrı bir etikette
de belirtilebilir.
(5) Rafinerilerce üretilecek işlenmemiş kıymetli
madenlerin ağırlıklarını ve yüzeysel özellikleri ile şekillerini
belirlemeye Bakanlık yetkilidir. Bakanlığın belirlediği niteliklere uygun
olmayan kıymetli madenlerin üretimi ve alım satımı yapılamaz. Ancak
rafinerilerin aynı zamanda Londra Külçe Piyasası Birliği ve Londra Platin
ve Paladyum Piyasası gibi uluslararası akreditasyon sağlayan kuruluşlara da
üye olması halinde, Bakanlık tarafından belirlenenlerden farklı olan
niteliklerin Bakanlığa bildirilmesi koşuluyla, söz konusu kuruluşların
belirlediği ağırlık, özellik ve şekillerde kıymetli maden üretmesi bu
Tebliğ hükümlerine aykırılık olarak değerlendirilmez.
(6) Rafineriler ürettikleri kıymetli madenlerin
teknik özelliklerini ve fotoğraflarını/görünümlerini temsili nitelikte
olmak üzere Bakanlığa bildirmek zorundadırlar. Borsa Rafineri Listesinde
yer alan rafineriler söz konusu bilgi ve belgeleri ayrıca Borsaya da
gönderirler. Bildirimi yapılmayan, bildirilen teknik özelliklere uygun
olmayan kıymetli madenler ile Bakanlıkça uygun görülmeyen kıymetli
madenlerin üretimi yapılamaz.
Basılı
kıymetli madenler
MADDE 5- (1) Rafineriler tarafından üretilecek basılı
kıymetli madenlerin en az 4 üncü maddenin birinci fıkrasında yer alan
saflık ayarlarına sahip olması zorunludur.
(2) Bakanlık rafineriler tarafından üretilecek
basılı kıymetli madenlerin türlerini, ağırlıklarını, yüzeysel ve şekli
özelliklerini belirlemeye yetkilidir.
Borsada
işlem görecek kıymetli madenler
MADDE 6- (1) Borsada işlem görecek kıymetli madenlerin
türleri, ağırlık ve saflık ayarları, yüzeysel ve şekli özellikleri ile alım
satım, teslim, saklama ve takas esasları bu Tebliğ hükümlerine aykırı
olmamak üzere Borsa tarafından belirlenir.
(2) Borsada işlem görecek her bir külçe ve bar
üzerinde rafinerinin amblemi ya da damgası, külçe/bar seri numarası,
ağırlığı ile saflık ayarının bulunması zorunludur.
(3) Borsada işlem gören standart dışı işlenmemiş
kıymetli madenlerin, ayar raporuna uyumundan, ilgili kıymetli madeni
Borsaya teslim eden Borsa üyeleri sorumludur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Rafinerilerin Kuruluş, Faaliyet, Gözetim ve
Denetimi
Rafineri
kuruluş izni
MADDE 7- (1) Ürünleri Türkiye’de alınıp satılabilecek ve
yurt dışına ihraç edilebilecek rafinerilerin;
a) Anonim şirket şeklinde kurulmuş olması,
b) Şirketin esas sözleşmesinde yer alan ticaret
unvanında “rafineri” ibaresinin bulunması,
c) Ödenmiş sermayesinin 35 milyon TL’den az
olmaması,
ç) Paylarının tamamının nama yazılı olması ve nakit
şeklinde çıkarılması,
d) Esas sözleşmelerinin bu Tebliğ hükümlerine uygun
olması,
e) Türkiye’de yerleşik her bir kurucu ortağının ve
tüzel kişi kurucu ortaklarda yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan
kişiler ile tüzel kişi ortaklarla ilişkili kişilerin,
1) Müflis olmaması, konkordato ilan etmiş olmaması,
uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırma başvurusunun tasdik edilmiş olmaması
ya da hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmiş olmaması,
2) Taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış
olsalar dahi süreli hapis veya cezası ne olursa olsun basit veya nitelikli
zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni
kötüye kullanma, hileli iflas gibi yüz kızartıcı suçlar, kamu güvenine
karşı suçlar ile 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele
Kanununda yer alan kaçakçılık suçları, 27/12/2020 tarihli ve 7262 sayılı
Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin
Kanun kapsamındaki suçlar, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık
Kanununda yer alan suçlar, ihaleye fesat karıştırma ve edimin ifasına fesat
karıştırma, tefecilik, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama,
terörizmin finansmanı veya Devletin egemenlik alametlerine ve organlarının
saygınlığına karşı suçlar, Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal
düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar,
Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, yabancı devletlerle olan
ilişkilere karşı suçlar, vergi kaçakçılığı suçları veya bu suçlara
iştirakten hükümlü bulunmaması,
3) Başvuru tarihi itibarıyla son 1 yıl içerisinde;
faaliyet izni 18 inci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi uyarınca
Bakanlıkça iptal edilmiş rafinerilerde ortaklığı bulunmaması veya yönetim
kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür veya iç kontrol ve
tedarik zinciri uyum görevlisi görevlerinden birinde bulunmamış olması veya
bu şirketlerin imza yetkisini haiz çalışanı olmaması, Bakanlığa gerçeğe
aykırı bilgi ve belge sunmuş olmaması ve kendisinin, yüzde on veya daha
fazla pay sahibi olduğu şirketlerin pay sahibi olduğu dönemde veya daha
önce temsile yetkili olarak çalıştığı iş yerlerinin temsile yetkili olduğu
dönemde 20/2/1930 tarihli ve 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma
Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin beşinci fıkrası uyarınca idari yaptırıma
uğramamış olması,
4) Kendileri ile yüzde on veya daha fazla ortaklık
payı bulunan şirketlerinin 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında vadesi geçmiş borcunun
bulunmaması,
5) Gerekli mali güce ve işin gerektirdiği dürüstlük
ve yeterlilik ile itibara sahip bulunması,
zorunludur.
(2) Bakanlığa yapılacak kuruluş izni başvurusuna;
a) Şirket esas sözleşme taslağının,
b) Türkiye’de yerleşik her bir kurucu ortak ve
tüzel kişi kurucu ortaklarda yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan
kişiler ile tüzel kişi ortaklarla ilişkili kişilerin,
1) Müflis olmadıklarına, konkordato ilan etmiş
olmadıklarına, uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırma başvurularının tasdik
edilmiş olmadığına ya da haklarında iflasın ertelenmesi kararı
verilmediğine ilişkin yazılı beyanlarının,
2) Başvuru tarihi itibarıyla son 1 yıl içerisinde;
faaliyet izni 18 inci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi uyarınca
Bakanlıkça iptal edilmiş rafinerilerde ortaklığı bulunmadığına veya yönetim
kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür veya iç kontrol ve
tedarik zinciri uyum görevlisi görevlerinden birinde bulunmamış olduğuna
veya bu şirketlerin imza yetkisini haiz çalışanı olmadığına, Bakanlığa
gerçeğe aykırı bilgi ve belge sunmadıkları ile kendisinin, yüzde on veya
daha fazla pay sahibi olduğu şirketlerin pay sahibi olduğu dönemde veya
daha önce temsile yetkili olarak çalıştığı iş yerlerinin temsile yetkili
olduğu dönemde 1567 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin beşinci fıkrası
uyarınca idari yaptırıma uğramadıklarına dair yazılı beyanlarının,
3) Adli sicil kaydına ilişkin belgelerin, başvuru
sahibinin tüzel kişi olması durumunda, tüzel kişi kurucuların, yönetim
kurulu başkanı, genel müdür ve yüzde on veya daha fazla ortaklık payı
bulunan ortaklarının adli sicil kaydına ilişkin belgelerin,
4) Kendileri ile yüzde on veya daha fazla ortaklık
payı bulunan şirketlerinin 6183 sayılı Kanun kapsamında vadesi geçmiş
borcunun bulunmadığına dair bağlı bulunulan vergi dairesinden alınacak
belgenin,
5) Gerçek kişiler için Ek-1’de, tüzel kişiler için
Ek-2’de yer alan örneğe uygun şekilde ve noter huzurunda düzenlenip imza
edilecek birer beyannamenin,
6) Bakanlıkça gerekli görülecek diğer bilgi ve
belgelerin,
eklenmesi zorunludur.
(3) Birinci ve ikinci fıkra kapsamında kuruluşu
uygun görülen rafinerilere Bakanlık tarafından kuruluş izni verilir.
(4) Rafinerinin kurucu ortakları tarafından kuruluş
izni tarihinden itibaren 180 gün içerisinde kuruluş işlemleri tamamlanarak
faaliyet izni almak üzere Bakanlığa başvuruda bulunulur. Söz konusu süre
içerisinde başvuru yapmayanların kuruluş izni iptal edilmiş sayılır.
Bakanlık mücbir sebep ve haklı durum hallerinin tevsiki kaydıyla söz konusu
süreyi 180 güne kadar uzatabilir. Bakanlık mücbir sebep veya haklı durumun
devam etmesi halinde verilen 180 günlük ek süreyi 2 kata kadar artırmaya
yetkilidir.
Rafineri
faaliyet izni
MADDE 8- (1) Altın, gümüş, platin ve paladyum madenleri için
Bakanlığa ayrı ayrı faaliyet izni başvurusunda bulunulur. Faaliyet izni
almak üzere yapılacak başvuruya;
a) Esas sözleşmenin yayımlandığı Türkiye Ticaret
Sicili Gazetesinin bir nüshası,
b) Ortaklar tarafından şirket esas sözleşmesinde
taahhüt edilen asgari şirket sermayesinin nakden ve defaten ödendiğini
gösterir bankadan alınacak belge,
c) 7 nci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde
öngörülen ödenmiş sermaye miktarının onda birine karşılık gelen tutarın
kamu sermayeli bankalardan birine yatırıldığını tevsik eden belge veya
kamu/özel sermayeli bankalardan alınacak aynı tutarda teminat mektubu,
ç) Bakanlıkça kurumsal yönetime ilişkin
belirlenecek veya talep edilecek diğer şartların taşındığına dair bilgi ve
belgeler,
d) Genel müdür ve iç kontrol ve tedarik zinciri
uyum görevlisi atandığına ve gerekli yetkilerle donatıldığına dair yönetim
kurulu kararı,
e) Şirket genel müdürü, yönetim kurulu üyeleri,
imza yetkisini haiz çalışanları ile iç kontrol ve tedarik zinciri uyum
görevlileri için 7 nci maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen
şartları taşıdığını gösteren ve ikinci fıkrasının (b) bendinde sayılan
belgeler,
f) Yönetmelikte belirtilen başvuru ücretinin
yatırıldığını tevsik eden belge,
g) Bakanlıkça gerekli görülecek diğer belgeler,
eklenir.
(2) Rafinerinin;
a) Cevherden elde edilen bar, külçe, dore bar,
granül ve hurda haldeki kıymetli madenlerin rafinaj işlemlerini yapabilecek
teknik donanıma, personele, bina ve teçhizata sahip olması,
b) Çevre Etki ve Değerlendirme Raporu alması,
c) Çevre şartlarının, güvenlik önlemlerinin ve
hijyenik ortamın rafinaj işlemine uygun olarak hazırlanması,
ç) Atık maddelerin arıtılması ve geri kazanımına
yönelik sistemleri kurması,
d) Hassas analiz için gerekli olan alev saflaştırma
tekniği ile diğer analitik tekniklerden en az birine sahip olması,
e) Rafinaj işlemlerinde; altın için 995/1000, gümüş
için 99,9/100 veya platin ve paladyum için 99.95/100 ve üzerinde saflık
ayarı elde edilebilecek üretim kapasitesi kurması,
f) Tesis büyüklüğünü altın rafinerisi için yılda en
az 10 ton altın, gümüş rafinerisi için yılda en az 10 ton gümüş, platin
rafinerisi için yılda en az 1,5 ton platin ve paladyum rafinerisi için
yılda en az 1,5 ton paladyum rafine edebilecek kapasitede olacak şekilde
kurması,
g) Üretilecek ürünlerin ayarının belirlenmesi ve
analiz edilmesi için rafineri içerisinde 10/3/2022 tarihli ve 31774 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Kıymetli Maden ve Kıymetli Taş Analizinde Yetki
Verilecek Ayar Evlerinin, Standartları, Seçimi ve Denetim Esaslarının
Belirlenmesine İlişkin Tebliğ uyarınca yetkilendirilmiş bir ayar evi
bulunması,
ğ) Etkin bir iç kontrol sistemi oluşturması,
Bakanlık tarafından yapılan düzenlemelerde belirlenen yeterli sayıda iç
kontrol ve tedarik zinciri uyum görevlisinin yönetim kurulunca atanması ve
gerekli yetkilerle donatılması ile Bakanlık düzenlemeleri kapsamında iç
kontrol birimini kurmuş olması,
zorunludur.
(3) İkinci fıkranın (a), (c), (ç), (d), (e) ve (f)
bentlerindeki şartların yerine getirildiği ve uygunluk sağlandığına ilişkin
ilgili Sanayi Odasından veya bir üniversitenin metalurji ve kimya
bölümünden alınacak rapor ile (b), (g) ve (ğ) bentlerini tevsik eden
belgelerin başvuru sırasında eksiksiz olarak sunulması zorunludur.
(4) Birinci ve ikinci fıkrada belirtilen şartları
sağlayan başvuru sahibinin uluslararası kabul gören standartlarda kıymetli
maden üretebilmek için gerekli teknik şartları ve kapasiteyi tam olarak
haiz olup olmadığını belirlemek üzere Bakanlık tarafından bir komisyon
oluşturulur. Komisyon, Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve
Kambiyo Genel Müdürlüğü, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Borsa, Darphane,
ilgili sanayi odası ile en az bir üniversitenin metalurji ve kimya
bölümlerinin nitelikleri Bakanlıkça belirlenen yetkililerinden oluşur.
Komisyon tarafından yerinde yapılacak inceleme ile Darphane tarafından
gerçekleştirilecek numune testleri neticesinde uygunluk raporu düzenlenir.
Söz konusu uygunluk raporu salt çoğunluk ile kabul edilir. Ancak, salt
çoğunluk oyları içerisinde Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve
Kambiyo Genel Müdürlüğünün ve Darphanenin oyunun birlikte bulunması zorunludur.
(5) Dördüncü fıkra kapsamında Darphane tarafından
gerçekleştirilecek numune testleri için faaliyet gösterilecek kıymetli
maden türünde standart işlenmemiş kıymetli madenler için öngörülmüş asgari
saflık ayarında ve üstünde olmak üzere en az 2 adet numune üretilmesi
zorunludur.
(6) Gerekli tüm şartları haiz olduğu tespit edilen
rafinerilere Bakanlıkça faaliyet izni verilerek şirket adına “Rafineri
Faaliyet İzin Belgesi” düzenlenir. İzin belgesi, herkesin görebileceği
şekilde, rafineride asılı bulundurulur.
(7) Faaliyet izni altın, gümüş, platin ve paladyum
için ayrı ayrı verilir. Faaliyet izni verilen rafineriler Bakanlık
tarafından Ticaret Bakanlığına bildirilir ve Bakanlık internet sitesinde
ilan edilir.
(8) Faaliyet izni bulunmayanlar veya iptal
edilenler, rafineri faaliyetinde bulunamazlar; ticaret unvanlarında, iş
yeri açma ve çalışma ruhsatlarında, ilan ve reklamlarında, iş yerlerinde
veya internet sitelerinde rafinaj faaliyetinde bulundukları, rafinaj
faaliyetine ilişkin işlem yaptıkları izlenimini yaratacak hiçbir kelime, deyim
ve işaret kullanamazlar.
(9) Bakanlıkça faaliyet izni iptal edilen
rafinerilerin, 7 nci maddenin birinci fıkrasının (e) bendinin (3) numaralı
alt bendi ve 18 inci maddenin üçüncü fıkrası hükümleri saklı kalmak
kaydıyla faaliyet izni iptal tarihinden itibaren 3 yıl içerisinde kuruluş
izni almaksızın doğrudan faaliyet izni başvurusu yapması mümkündür.
Faaliyet
konuları
MADDE 9- (1) Rafineriler aşağıda belirtilen faaliyetlerde
bulunabilirler:
a) Standart dışı işlenmemiş, işlenmiş veya
cevherden elde edilen kıymetli madenleri eritip, saflaştırmak ve yeniden
döküm yapmak suretiyle standart ya da standart dışı işlenmemiş ya da basılı
kıymetli maden haline getirmek ve her türlü kıymetli maden rafineri işleri
ile gerekli ayar ölçümlerini yapmak.
b) Kıymetli maden üretimi, yurt içinde alım satımı
ve ihracını gerçekleştirmek.
c) Kıymetli madenler aracı kuruluşu olmak kaydıyla,
21/5/2007 tarihli ve 26528 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kıymetli
Madenler Borsası Aracı Kuruluşlarının Faaliyet Esasları ile Kıymetli
Madenler Aracı Kurumlarının Kuruluşu Hakkında Yönetmeliğin 12 nci
maddesinin birinci fıkrasında sayılan faaliyetlerde bulunmak.
ç) İşlenmiş kıymetli madenler ile 17/1/2005 tarihli
ve 2005/8391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Dahilde
İşleme Rejimi Kararı kapsamında standart dışı işlenmemiş kıymetli
madenlerin ve 28/2/2008 tarihli ve 26801 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ
(Tebliğ No: 2008-32/34)’in 6 ncı maddesinin yedinci fıkrası kapsamında
standart işlenmemiş kıymetli madenlerin ithalini yapmak.
d) Standart işlenmemiş barları daha küçük veya daha
büyük standart işlenmemiş barlara ya da granüllere dönüştürmek.
e) Kıymetli Maden ve Kıymetli Taş Analizinde Yetki
Verilecek Ayar Evlerinin, Standartları, Seçimi ve Denetim Esaslarının
Belirlenmesine İlişkin Tebliğ uyarınca ayar evi kurmak ve işletmek.
f) Fiziksel altın toplama amacıyla Bakanlığın uygun
görüşünü almak kaydıyla altın kabul sistemleri geliştirmek ve
uygulamak.
g) Altın, gümüş ve kimyasal süspansiyon tuzları
üretimi ve imalatı yapmak.
ğ) Elektronik, metal ve diğer benzeri atıklardan geri
dönüşüm yaparak kıymetli maden elde etmek.
h) İşlenmiş ve işlenmemiş kıymetli madenlere
ilişkin menkul kıymetleri Bakanlığın izni dâhilinde çıkarmak.
ı) Bakanlıkça uygun görülecek diğer faaliyetler.
(2) Rafineriler; birinci fıkrada sayılan
faaliyetler ve bunlara ilişkin iş ve işlemler dışında hiçbir ticari, sınai
ve zirai faaliyette bulunamazlar; faaliyetlerini yürütebilmek için gerekli
olanın üstünde taşınmaz mal edinemezler.
(3) Rafineriler;
a) Sermaye piyasası araçları alıp satamazlar, ödünç
para verme işlemlerinde bulunamazlar.
b) 5411 sayılı Kanunda tanımlandığı üzere mevduat
toplayamazlar.
c) Kıymetli maden alım satımında belli bir getiri
sağlayacağı yolunda herhangi bir yazılı veya sözlü taahhütte bulunamazlar.
ç) Gerçeğe uymayan, müşterilerini veya kamuoyunu
yanıltıcı bilgileri içeren herhangi bir ilan ve reklam ile diğer yazılı ve
sözlü açıklamalarda bulunamazlar.
d) Rafinaj faaliyetinin sınırlarını aşacak şekilde
müşterilerinden emanet ve saklama amacı ile işlenmemiş kıymetli maden kabul
edemezler.
e) Kıymetli maden fiyatını yapay olarak yükseltmek,
düşürmek, belli bir seviyede tutmak yahut kıymetli maden alım ya da satım
taleplerini yapay olarak etkilemek veya aktif bir piyasası olduğu izlenimini
yaratmak amacıyla kıymetli madenin mülkiyetinde gerçek anlamda değişme
yaratmayan alım satım işlemi yapamazlar.
Rafinerilerin
faaliyet izni sonrası yükümlülükleri
MADDE 10-
(1) Rafineriler tarafından
faaliyet izin tarihinden itibaren, altın rafinerisi için yılda en az 3 ton
altın, gümüş rafinerisi için yılda en az 3 ton gümüş, platin rafinerisi
için yılda en az 500 kilogram platin ve paladyum rafinerisi için yılda en
az 500 kilogram paladyum üretimi yapılması zorunludur. Bakanlık, bu fıkrada
belirtilen miktarlarda üretim yapılamamasına ilişkin mücbir sebep hallerini
değerlendirmek suretiyle söz konusu üretim şartının aranıp aranmayacağı
hususunda karar vermeye yetkilidir.
(2) Rafineriler, işlem gerçekleştirmeden önce
11/10/2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi
Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri uyarınca müşterilerinin kimlik
bilgilerini tespit ederler.
(3) Rafineriler ürettikleri kıymetli madenlerin
üzerinde yer alan ve Bakanlık ile Darphaneye KMTS üzerinden iletilen
standartlarda olmasından sorumludur.
(4) Rafinerilerin faaliyetlerinin yürütülmesi
sırasında işin gerektirdiği mesleki dikkat ve özeni göstermeleri,
kaynakları etkin bir biçimde kullanmaları ve bu doğrultuda gerekli
önlemleri almaları gerekir.
Rafinerilerin
esas sözleşme değişiklikleri, pay devirleri, iştirak edinmeleri ve şube
açmaları
MADDE 11- (1) Rafinerilerin esas sözleşmelerinin unvan, amaç
ve konu bölümlerinin değiştirilmesini gerektirecek hususların söz konusu
olması halinde, değişiklik öncesinde Bakanlığın uygun görüşünün alınması ve
yapılan değişikliğin yayımlandığı Ticaret Sicili Gazetesinin 30 gün içinde
Bakanlığa gönderilmesi zorunludur.
(2) Rafinerilerin pay devirleri Bakanlığın iznine
tabidir. Pay devirlerinde payları devralacak kişiler ile payları devralacak
tüzel kişilerde yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişilerin ve
tüzel kişi ortaklarla ilişkili kişilerin kurucu ortaklarda aranılan
şartları haiz olması ve bu durumun 7 nci maddenin ikinci fıkrasının (b) bendinde
belirtilen belgelerle tevsik edilmesi zorunludur.
(3) Rafinerilerin paylarının devrine yönelik izin
başvurularında; Yönetmelikte bu kapsamda belirlenen ücretin yatırıldığını
tevsik eden belgenin eklenmesi zorunludur. Ancak söz konusu payların
veraset yoluyla intikal etmesi veya payları devralacak kişinin mevcut pay
sahibi kişinin alt soy veya üst soyu olması durumunda ücret alınmaz.
(4) 8 inci maddenin yedinci fıkrası kapsamında her
bir faaliyet izni başvurusu için Yönetmelikte bu kapsamda belirlenen ücret
ayrı ayrı olmak üzere tahsil edilir.
(5) Rafinerilerin yurt içinde ve yurt dışında ofis,
temsilcilik, satış mağazası, tesis ve şube açmaları ile iştirakte
bulunmaları mümkündür. Rafineriler açılış, kapanış ile iştirakte bulunma,
tasfiye veya devri müteakip 30 gün içerisinde Bakanlığa bilgi verirler.
Darphanenin
rafinaj faaliyetleri
MADDE 12-
(1) Darphane Bakanlığa başvuru
yapmak şartıyla rafineri olarak faaliyet gösterebilir. Bu durumda
Darphanenin rafineri olarak faaliyet göstermesiyle ilgili olarak bu
Tebliğde yer alan şartlar ve yükümlülükler aranmaz. Bakanlık Darphane
tarafından sağlanacak şartları belirlemeye yetkilidir. Darphane rafineri
faaliyeti ile ilgili olarak Bakanlıkça istenen her türlü bilgi ve belgeyi
belirlenecek şekil ve sürelerde Bakanlığa bildirmek zorundadır.
Ürünleri
Borsada işlem görecek rafineriler ve Borsa Rafineri Listesi
MADDE 13-
(1) Ürünleri Borsada işlem görecek
rafinerilerin;
a) Ödenmiş sermayelerinin en az 50 milyon TL
olması,
b) Tesisin büyüklüğü altın rafinerisi için yılda en
az 50 ton altın, gümüş rafinerisi için yılda en az 50 ton gümüş, platin
rafinerisi için yılda en az 10 ton platin ve paladyum rafinerisi için yılda
en az 10 ton paladyum rafine edebilecek kapasitede olacak şekilde
kurulması,
c) Bu Tebliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasında
ve 8 inci maddesinin ikinci fıkrasında sayılan diğer şartları taşımaları,
zorunludur.
(2) Birinci fıkrada belirtilen şartları sağlayan
rafineriler, Borsa sorumlu kıymetli maden tedarik zinciri düzenlemelerine
uygun şekilde hazırlanan Tedarik Zinciri Uyum Raporu ve bu Raporun Kamu
Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan
Güvence Denetimi Standartlarına göre yetkili bağımsız denetim kuruluşları
tarafından denetlenmesi ile bu denetim sonucunda makul güvence seviyesinde
güvence verilen Bağımsız Güvence Raporu ile birlikte ürünlerinin Borsada
işlem görmesini teminen Borsaya başvuruda bulunabilir. Borsa tarafından söz
konusu başvuru hakkında Bakanlığa bilgi verilir. Başvuru sahibinin gerekli
teknik şartlara ve kapasiteye tam olarak haiz olup olmadığını belirlemek
üzere Borsa tarafından bir komisyon oluşturulur. Komisyon, Hazine ve Maliye
Bakanlığı Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü, Borsa, Sanayi ve
Teknoloji Bakanlığı, Darphane, ilgili sanayi odası ile en az bir
üniversitenin metalurji ve kimya bölümlerinden nitelikleri Bakanlıkça
belirlenen yetkililerden oluşur. Komisyon tarafından yerinde yapılacak
inceleme neticesinde uygunluk raporu düzenlenir. Söz konusu uygunluk raporu
salt çoğunluk ile kabul edilir. Ancak, salt çoğunluk oyları içerisinde
Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü,
Borsa ve Darphanenin oylarının hepsinin birlikte bulunması zorunludur.
(3) Borsa, rafinerinin 8 inci maddenin dördüncü
fıkrası kapsamında gerçekleştirilen yerinde inceleme sonucunda düzenlenen
uygunluk raporunu düzenlendiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde ilgili
rafinerinin ikinci fıkra kapsamında yapılması gereken denetimi için kabul
edebilir.
(4) Ürünleri Borsada işlem görecek rafineriler
tarafından faaliyet izin tarihinden itibaren, altın rafinerisi için yılda
en az 17 ton altın, gümüş rafinerisi için yılda en az 17 ton gümüş, platin
rafinerisi için yılda en az 3,5 ton platin ve paladyum rafinerisi için
yılda en az 3,5 ton paladyum üretimi yapılması ve bu hususun Borsa
tarafından belirlenecek usul ve esaslara göre Borsaya tevsik edilmesi
zorunludur. Borsa, bu fıkrada belirtilen miktarlarda üretim yapılamamasına
ilişkin mücbir sebep hallerini değerlendirmek suretiyle söz konusu üretim
şartının aranıp aranmayacağı hususunda karar vermeye yetkilidir.
(5) Gerekli
tüm şartları haiz olduğu tespit edilen rafineriler Borsaca yayımlanan
rafineriler listesinde ilan edilir. Borsa tarafından piyasanın sağlıklı
işlemesini teminen rafineriler için ücretler, ek tedbirler ve şartlar
getirilebilir, rafinerinin Borsa Rafineri Listesinden çıkması halinde
ortaya çıkabilecek yükümlülüklerle ilgili olarak teminat istenebilir.
Konuya ilişkin usul ve esaslar Bakanlığın uygun görüşü alınmak kaydıyla
Borsa tarafından belirlenir.
(6) Borsada bar, külçe ve granülleri işlem görecek
uluslararası rafineriler, Londra Külçe Piyasası Birliği ve Londra Platin ve
Paladyum Piyasasının yayımladığı listeler göz önüne alınarak Borsaca belirlenir
ve liste halinde ilan edilir. Borsa tarafından belirlenen Rafineriler
Listesi ilgili gümrük idarelerine gönderilir.
(7) Londra Külçe Piyasası Birliği, Londra Platin ve
Paladyum Piyasasının yayımladığı listelerde yer almayan rafineriler, Dubai
Multi Commodity Centre, Indian Bullion Market Association ve benzeri
kuruluşların yayımladığı listeler göz önüne alınarak Borsaca kabul
edilebilir.
(8) Kıymetli madenler aracı kuruluşlarınca ithal
edilen külçe halindeki standart işlenmemiş kıymetli madenler; has kıymetli
maden miktarının gümrük giriş beyannamesinde belirtilen ağırlıktan az
olmaması ve dönüşüm öncesi ve sonrası Borsaca gerekli kontrolün yapılması
koşullarıyla daha küçük veya daha büyük külçelere ya da granüllere veya
ambalajlara dönüştürülebilir.
Cevherden
kıymetli maden üretimi
MADDE 14-
(1) Yurt içinde cevherden her tür
ve şekilde üretilen,
a) Altın, Borsa Rafineri Listesinde yer alan
Türkiye'de kurulu rafinerilerde rafinaj işlemine tabi tutularak standart
işlenmemiş altın haline getirilir ve bu işlemi müteakip 7 iş günü içinde
Borsa Takas Merkezine teslim edilir. Borsaya teslim edilen altınların
Borsanın ilgili piyasasında alım satımı gerçekleştirilir.
b) Altın dışındaki kıymetli madenlerin, Borsa
Rafineri Listesinde yer alan Türkiye'de kurulu rafinerilerde rafinaj
işlemine tabi tutularak standart işlenmemiş kıymetli maden haline
getirilmesi halinde bu işlemi müteakip 7 iş günü içinde Borsa Takas
Merkezine teslim edilmesi ve Borsanın ilgili piyasasında alım satımının
gerçekleştirilmesi gereklidir.
c) Altın dışındaki standart dışı kıymetli
madenlerin, Borsa tarafından belirlenecek işlem esasları dâhilinde,
Darphane tarafından veya Darphanenin belirleyeceği kuruluşlarca
düzenlenecek ayar raporunda yer alan miktarlarına göre işlem yapılmak
suretiyle Borsanın ilgili piyasasında alım satımı gerçekleştirilir.
ç) Altının üretimi sırasında ortaya çıkan kırık
karbon, cüruf ve benzeri atıkların ihtiva ettiği kıymetli madenler bu
fıkranın (a) bendi, altın dışındaki kıymetli madenlerin üretimi sırasında
ortaya çıkan kırık karbon, cüruf ve benzeri atıkların ihtiva ettiği
kıymetli madenler ise bu fıkranın (b) ve (c) bendinde yer alan esaslara
tabidir.
(2) Teslimatta uyulması gereken usul ve esaslar
Borsa tarafından belirlenir.
(3) Yurt içinde cevherden her tür ve şekilde
üretilen kıymetli madenler için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının ve
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının kullanmaması durumunda Darphanenin ön
alım hakkı bulunmaktadır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Bilgi Verme, Denetim, Gözetim ve Yaptırımlar
Bilgi
verme
MADDE 15-
(1) Rafineriler ödenmiş
sermayelerinde meydana gelen değişiklikleri, değişikliğe ilişkin noter
onaylı yönetim kurulu kararı ile değişikliğin tescil edildiği Türkiye
Ticaret Sicili Gazetesinin bir örneği veya pay defterinin ilgili
sayfalarının noter onaylı örnekleri ile birlikte değişiklik tarihinden
itibaren 30 gün içerisinde Bakanlığa bildirmek zorundadır.
(2) Rafineriler; merkez, ofis, temsilcilik, satış
mağazası, tesis ve şube ile benzerlerinin adres ve iletişim bilgilerinde
meydana gelen değişiklikleri, ilgili Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin bir
örneği ve diğer tevsik edici belgelerle değişiklik tarihinden itibaren 30
gün içerisinde Bakanlığa bildirmek zorundadır.
(3) Rafineriler; unvanları, ortakları, tüzel kişi
ortaklarında yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişiler, tüzel
kişi ortağıyla ilişkili kişiler, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, genel
müdür veya yöneticileri, imza yetkisini haiz çalışanları ile iç kontrol ve
tedarik zinciri uyum görevlileri ve serbest muhasebecileri/serbest muhasebeci
mali müşavirleri/yeminli mali müşavirlerine ilişkin bilgiler ile iletişim
bilgilerinde meydana gelen değişiklikleri, değişiklik tarihinden itibaren
15 gün içerisinde Bakanlığa bildirmek zorundadır.
(4)
Rafinerilerin rapor konusu dönemi takip eden yılın Haziran ayı sonuna
kadar, yeminli mali müşavirlik tam tasdik raporunu veya bağımsız denetim
raporunu her yıl Bakanlığa sunmaları zorunludur.
(5) Rafineriler Bakanlık tarafından istenecek her
türlü bilgi ve belgeyi Bakanlıkça belirlenecek şekil, ortam ve süreler
içerisinde tam ve eksiksiz olarak Bakanlığa bildirmek zorundadır.
(6) KMTS kapsamında elde edilen verinin Darphane ve
ilgili rafineriler tarafından Bakanlıkça belirlenecek şekil ve süreler
içerisinde Bakanlığa bildirilmesi zorunludur.
(7) Rafineri Borsa Rafineri Listesinde yer alıyorsa
üçüncü, dördüncü ve altıncı fıkralar uyarınca yapılması gereken bildirimler
ile gönderilmesi gereken bilgi ve belgeler Borsaya da iletilir.
(8) Borsa, Borsa Rafineri Listesinde yer alan veya
yer almak üzere başvuruda bulunan rafinerilerden her türlü bilgi ve belgeyi
istemeye yetkilidir.
(9) Borsada işlem gören kıymetli madenlere ilişkin
istatistiki bilgiler Borsa tarafından Bakanlıkça belirlenecek şekil ve
sürelerde Bakanlığa gönderilir.
(10) Bu Tebliğ uyarınca başvurulardan, başvurulara
ilişkin belgelerden ve bildirilmesi zorunlu olan durumlardan hangilerinin
Bakanlığa bilgi sistemleri aracılığıyla ve ne şekilde iletileceğine ilişkin
usul ve esaslar Bakanlık internet sitesi veya bilgi sisteminde yayımlanır.
Denetim
MADDE 16-
(1) Rafinerilerin faaliyet ve
işlemleri, 1567 sayılı Kanuna göre inceleme ve soruşturma yapmaya yetkili
bulunan denetim elemanları ile ilgili mevzuat gereği denetim yapmaya
yetkili merci ve kişiler tarafından incelenebilir.
(2) Bakanlık ve Borsa Rafineri Listesinde yer alan
rafinerilerle sınırlı olmak üzere Borsa rafineriler nezdinde inceleme
yapmaya yetkilidir. Darphane üretilen kıymetli madenlerin üretimi ve
standartlara uygunluğu ile KMTS’ye yönelik rafineriler nezdinde inceleme
yapmaya yetkilidir. Darphane ve Borsa tarafından yapılan incelemeler sonucunda
tespitlere ilişkin bir rapor düzenlenerek Bakanlığa iletilir.
(3) Rafineriler birinci ve ikinci fıkrada
belirtilen denetim elemanlarının ve mercilerin isteyecekleri her türlü
bilgi, belge ve bunlara ilişkin kayıtları, kamera görüntülerini, faaliyet
için kullanılan sistemlere erişimi sağlayacak şifrelerini, evrak ile
defterlerini vermek ve inceleme için gerekli kolaylığı sağlamak zorundadır.
(4) Rafinerilerin rapor konusu dönemi takip eden
yılın Mart ayı sonuna kadar Tedarik Zinciri Uyum Raporunu her yıl
hazırlaması ve bu Raporun Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları
Kurumu tarafından yayımlanan Güvence Denetimi Standartlarına göre yetkili
bağımsız denetim kuruluşları tarafından denetlenmesi ile bu denetim
sonucunda makul güvence seviyesinde güvence verilen Bağımsız Güvence
Raporunun hazırlanması zorunludur.
(5) Borsada bar, külçe ve granülleri işlem görecek
Türkiye’de kurulu rafinerilerce üretilen standart işlenmemiş kıymetli
madenlerin bu Tebliğde belirtilen tanımlara uygunluğunun denetimine ilişkin
usul ve esaslar Borsa tarafından belirlenir.
(6) Rafinerilerin faaliyet izni alma tarihinden
itibaren her 3 yılda bir, 8 inci maddenin dördüncü fıkrasına göre
oluşturulacak komisyon tarafından ve ayrıca Borsa Rafineri Listesinde yer
alan rafinerilerin listeye alınma tarihlerinden itibaren her üç yılda bir,
13 üncü maddenin ikinci fıkrasına göre oluşturulacak komisyon tarafından
gerekli teknik şartları haiz olup olmadığı, yerinde yapılacak inceleme ile
Darphane tarafından gerçekleştirilecek numune testleri neticesinde tespit
olunur ve buna ilişkin rapor düzenlenir. Rafineri Borsa Rafineri Listesinde
yer alıyorsa 8 inci maddenin dördüncü fıkrasına göre oluşturulacak komisyon
tarafından düzenlenen rapor Bakanlık tarafından Borsaya da iletilir. Borsa
söz konusu raporu ilgili rafinerinin her 3 yılda bir yapılan denetimi için
kabul edebilir.
(7) Tedarik Zinciri Uyum Raporunun ve Bağımsız
Güvence Raporunun her yıl rapor konusu dönemi takip eden yılın Haziran ayı
sonuna kadar Bakanlığa ve Borsa Rafineri Listesinde yer alan rafinerilerle
sınırlı olmak üzere Borsaya sunulması ile rafinerinin internet sitesinde
yayımlanması zorunludur. Bağımsız Güvence Raporunda makul güvence
seviyesinde güvence verilmesi gerekmektedir.
(8) Bu madde kapsamında Bakanlık ile Borsa Rafineri
Listesinde yer alan rafinerilerle sınırlı olmak üzere Borsa, gerekli
gördüğü hususların açıklanması için yetkili bağımsız denetim kuruluşu ve
rafinerilere sorular yöneltebilir, denetim çalışma kâğıtları ile diğer
belgeleri talep edebilir veya yerinde denetim yapabilir.
(9) Borsa Rafineri Listesinde yer alan Türkiye’de
yerleşik rafineriler için, Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle Borsa
tarafından belirlenen sorumlu kıymetli maden tedarik zincirine ilişkin usul
ve esaslarda belirtilen yabancı sorumlu tedarik programlarına uygun
faaliyet gösterildiğine dair söz konusu programların yetkilendirilmiş bağımsız
denetim kuruluşlar listesinde yer alan bir yetkili bağımsız denetim
kuruluşu tarafından hazırlanmış güncel Bağımsız Güvence Raporları da bu
maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen raporların yerine kabul edilebilir.
Bağımsız Güvence Raporunda makul güvence seviyesinde güvence verilmesi
gerekmektedir. Bu raporların da rapor konusu dönemi takip eden yılın
Haziran ayı sonuna kadar her yıl Bakanlığa ve Borsaya gönderilmesi ile
ayrıca rafinerinin internet sitesinde yayımlanması zorunludur.
Hesap ve
belge düzeni
MADDE 17- (1) Rafineriler;
a) 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret
Kanunu ve 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre
işletmenin ihtiyacına uygun birinci sınıf tacirlerin tutmak zorunda
oldukları defter ve kayıtları tutmak,
b) Her bir işlem itibarıyla TL veya kıymetli maden
kabul edildiği anda ilgisine göre Kıymetli Maden Alım Belgesi, Kıymetli
Maden Satım Belgesi, Döviz ve Kıymetli Maden Alım Belgesi veya Döviz ve
Kıymetli Maden Satım Belgesi düzenlemek,
c) Faaliyet konuları ile ilgili olarak ilgili
mevzuatta düzenlenmesi zorunlu olan diğer belgeleri düzenlemek ve gerekli
kayıtları usulüne uygun şekilde tutmak ve düzenlenen belgeler ile tutulan
kayıtları en az 10 yıl süreyle saklamak,
zorundadır.
(2) Rafineriler tarafından üretilen granül
halindeki gümüş haricindeki standart işlenmemiş kıymetli madenlerin ve
basılı kıymetli madenlerin tamamının KMTS’ye kaydının yapılması zorunludur.
KMTS’nin uygulamaya geçmesinden sonra üretilen ve KMTS’ye kaydı yapılmayan
kıymetli madenlerin yurt içinde satışı mümkün değildir. Kıymetli madenlerin
KMTS kapsamına alınmasına ilişkin usul ve esaslar Darphane tarafından
belirlenir.
(3) Rafineriler tarafından tüm kasa ve stok giriş
ve çıkışlarının sevk irsaliyesi ve benzeri belgelerle giriş ve çıkış anında
kayıt altına alınması zorunludur.
(4) Rafineriler üretilen tüm kıymetli madenlerin
asgari olarak üreticisi, üretim tarihi ve yeri, ağırlığı, saflık ayarı,
seri numarasını içerecek şekilde takibini sağlayacak gerekli sistemleri
kurmak ve kullanmak zorundadır. Bakanlık ilave bilgilerin takibini istemeye
yetkilidir.
Yaptırım
MADDE 18-
(1) Aşağıda belirtilen hallerde
rafinerilerin faaliyet izni Bakanlıkça iptal edilir:
a) Rafinerinin faaliyet iznini müteakip 90 gün
içinde faaliyete başlamaması.
b) Rafinerinin 7 nci maddenin birinci fıkrasının
(e) bendinde ve 8 inci maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde
belirtilenler dışındaki kuruluş veya faaliyet şartlarını haiz olmadığının
veya sonradan yitirdiğinin tespit edilmesi.
c) Rafinerinin gerekli teknik şartlarda ve
standartlarda üretim yapmadığının tespit edilmesi.
ç) 16 ncı maddenin dördüncü fıkrası kapsamında
hazırlanması gereken Tedarik Zinciri Uyum Raporunun rafineri tarafından
hazırlanmaması veya söz konusu fıkraya istinaden hazırlanan Bağımsız
Güvence Raporunun sonuç bölümünde olumsuz görüş verilmesi veya görüş
vermekten kaçınılması ve/veya güvence denetimi yapılmaması.
d) Rafinerinin 16 ncı maddenin altıncı fıkrası
kapsamında yapılan incelemede gerekli teknik şartları haiz olmadığının
tespit edilmesi.
e) 9 uncu maddeye aykırı faaliyetlerde bulunulması.
(2) Aşağıda belirtilen hallerde Türkiye’de kurulu
rafineriler Borsa tarafından rafineri listelerinden çıkarılır:
a) Rafinerinin faaliyet izninin Bakanlıkça iptal
edilmesi.
b) Rafinerinin 13 üncü maddenin birinci fıkrasının
(b) bendinde veya aynı maddenin dördüncü fıkrasında yer alan şartları haiz
olmadığının veya sonradan yitirdiğinin tespit edilmesi.
c) Tedarik Zinciri Uyum Raporunun ve Bağımsız
Güvence Raporunun 16 ncı maddenin yedinci fıkrası kapsamında Borsaya
sunulmaması.
(3) Birinci fıkranın (c) ve (e) bentleri kapsamında
faaliyet izni iptal edilen rafineri ve ortakları ile dokuzuncu fıkrada
belirtilen rafineri ve ortakları 5 yıl boyunca, birinci fıkranın (d) bendi
kapsamında faaliyet izni iptal edilen rafineri ve ortakları ise 1 yıl
boyunca yeni rafineri kuruluş veya faaliyet izni başvurusunda bulunamazlar.
(4) Borsa Rafineriler Listesindeki rafineriler ile
sınırlı kalmak kaydıyla, 16 ncı madde kapsamında Borsaca yapılan
incelemeler sonucunda aykırılıkların tespiti halinde aykırılıkların mahiyet
ve önemine göre, Borsa tarafından, Bağımsız Güvence Raporu sonucuna
bakılmaksızın, uyarı, para cezası ve Rafineri Listesinden çıkartma dahil
her türlü disiplin cezası ve yaptırım uygulanır.
(5) Rafinerinin 10 uncu maddenin birinci fıkrasına
aykırı hareket ettiğinin tespiti halinde rafineri hakkında 1567 sayılı
Kanun uyarınca işlem başlatılır. Aynı aykırılığın art arda 2 yıl ya da 3
yıllık dönemde 2 kez gerçekleşmesi halinde faaliyet izni iptal edilir.
(6) Rafinerinin ortaklarının, tüzel kişi kurucu
ortaklarda yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişilerin, tüzel
kişi ortakla ilişkili kişilerin 7 nci maddenin birinci fıkrasında
belirtilen şartları kaybettiğinin tespit edilmesi durumunda rafineri
hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve söz konusu
kişinin veya tüzel kişi ortağın ortaklıktan çıkarılması için 60 güne kadar
süre verilir. Verilen süre içerisinde gerekli işlemlerin gerçekleştirilmemesi
veya kişinin rafinerinin tek ortağı olması durumunda rafineri faaliyet izni
iptal edilir. Ancak 7 nci maddenin birinci fıkrasının (e) bendinin (4)
numaralı alt bendinde yer alan şartın kaybedildiğinin tespiti halinde 30
gün içerisinde söz konusu borcun ödendiğinin tevsik edilmesi durumunda
ortaklıktan çıkarılma işlemi gerçekleştirilmez.
(7) Rafinerilerin genel müdür, yönetim kurulu
üyesi, imza yetkisini haiz çalışanları ya da iç kontrol ve tedarik zinciri
uyum görevlisinin 7 nci maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen
şartları kaybettiğinin tespit edilmesi durumunda söz konusu kişinin
görevden azledilmesi için Bakanlıkça rafineriye 60 güne kadar süre verilir.
Verilen süre içerisinde gerekli işlemlerin gerçekleştirilmemesi durumunda
rafinerinin faaliyet izni iptal edilir. Ancak, 7 nci maddenin birinci
fıkrasının (e) bendinin (4) numaralı alt bendinde yer alan şartın
kaybedildiğinin tespiti halinde 30 gün içerisinde söz konusu borcun
ödendiğinin tevsik edilmesi durumunda görevden azledilme işlemi
gerçekleştirilmez.
(8) Bakanlık, mevzuata aykırı işlem ve hallerin
tespiti durumunda, aykırılıkların mahiyet ve önemine göre, rafinerilerin
faaliyetlerini sürekli ya da 6 aya kadar geçici olarak durdurmaya
yetkilidir.
(9) Rafinerinin faaliyet izni almadan faaliyete
geçtiğinin tespit edilmesi halinde verilmiş bulunan rafineri kuruluş izni
iptal olur.
(10) Rafinerilerin kuruluş izinlerinin herhangi bir
nedenden dolayı iptal edilmesi halinde, verilmiş bulunan rafineri faaliyet
izni de başka bir işleme gerek olmaksızın iptal olur.
(11) Bakanlık tarafından, faaliyeti geçici olarak
durdurulan rafinerilerin, geçici durdurma tarihinden itibaren 1 yıl içinde
faaliyetlerinin ikinci kez geçici olarak durdurulması halinde söz konusu
rafinerilerin faaliyet izni iptal olur.
(12) Bakanlığa yazılı veya bilgi sistemleri
üzerinden yapılan başvurularda gerçeğe aykırı belge verildiğinin ya da
beyanda bulunulduğunun tespiti halinde rafineri ve gerçeğe aykırı belge
veya beyan veren kişiler hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem
başlatılır. Gerçeğe aykırı belge veya beyan veren kişilerin şirket ortağı
olması durumunda ortaklıktan çıkarılması; genel müdür, yönetim kurulu
üyesi, imza yetkisini haiz çalışan veya iç kontrol ve tedarik zinciri uyum
görevlisi olması durumunda söz konusu görevden azledilmesi için 60 güne
kadar süre verilir. Belirtilen süre sonunda gerekli işlemlerin
gerçekleştirilmemesi durumunda verilmiş olan faaliyet izni iptal edilir.
(13) Rafinerilerin, ortak sıfatı taşımayan kişi ya
da kişilerce fiilen sahiplenilip, sevk ve idare edildiğinin tespit edilmesi
durumunda, başka bir uyarıya gerek olmaksızın faaliyet izni iptal edilir.
(14) Rafinerinin, özkaynaklar toplamının 7 nci
maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde öngörülen asgari ödenmiş sermaye
tutarının 1/3’ünden daha az olduğunun tespit edilmesi halinde faaliyet izni
iptal edilir. Özkaynaklar toplamının, asgari ödenmiş sermaye tutarının
1/3’ünden daha fazla olmakla birlikte asgari ödenmiş sermaye tutarından
daha az olduğunun tespit edilmesi halinde rafineri hakkında 1567 sayılı
Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve özkaynaklardaki eksikliğin
tamamlanmasını teminen 90 güne kadar süre verilir. Bu süre içerisinde söz
konusu eksikliğin tamamlanmaması durumunda rafinerinin faaliyet izni iptal
edilir.
(15) Rafinerilerin esas sözleşmelerinde 11 inci
maddenin birinci fıkrasında belirtilen uygun görüş alınmaksızın değişiklik
yapılması veya pay devri öncesinde gerekli iznin alınmaması halinde,
rafineri hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve
rafinerilere söz konusu aykırılığın giderilmesini teminen 60 güne kadar
süre verilir. Verilen süre içerisinde gerekli düzeltmenin yapılmaması
durumunda rafinerinin faaliyet izni Bakanlıkça iptal edilir.
(16) Faaliyet izni iptal edilen rafinerilerin
faaliyetlerine devam etmeleri halinde haklarında 1567 sayılı Kanuna
istinaden yasal işlem başlatılır.
(17) Faaliyetleri geçici olarak durdurulan
rafineriler, bu müeyyideyi gerektiren aykırılıkların giderildiğini tevsik
etmeleri halinde Bakanlığın uygun görüşü doğrultusunda yeniden faaliyetlerine
başlayabilirler.
(18) Rafinerilerde, gerçek bir kıymetli maden
hareketini içermeyen Kıymetli Maden Alım Belgesi, Kıymetli Maden Satım
Belgesi, Döviz ve Kıymetli Maden Alım Belgesi veya Döviz ve Kıymetli Maden
Satım Belgesi düzenlendiğinin tespit edilmesi durumunda, rafineri faaliyet
izni iptal edilir.
(19) Bu Tebliğin hükümlerine aykırı işlem yaptığı
tespit edilenler hakkında, 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem
başlatılır.
(20) Bu Tebliğ uyarınca Bakanlıkça belirlenecek
usul ve esaslara aykırı hareket eden rafineriler hakkında, 1567 sayılı
Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır.
(21) 16 ncı maddenin ikinci fıkrası kapsamında
Darphane tarafından düzenlenen raporda mevzuata aykırılıkların tespit
edilmiş olması halinde Bakanlık tarafından, aykırılıkların mahiyet ve
önemine göre rafinerilerin faaliyetlerinin sürekli ya da geçici olarak
durdurulması ve faaliyet izninin iptali dâhil gerekli yaptırımlar
uygulanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yurt
dışından temin edilecek belgeler
MADDE 19-
(1) Bu Tebliğde yer alan
başvurularla ilgili olarak temin edilecek belgelerle ilgili hükümler yabancı
uyruklu kişiler hakkında da uygulanır.
(2) Yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerden
istenilen belgelerin bu kişilerin yerleşik olduğu ülkede kayıtların tutulduğu
bir merci ya da sistem olmaması nedeniyle temin edilememesi durumunda, bu
durumun ilgili ülkenin yetkili mercilerinden alınacak bir belge ile
Bakanlığa tevsik edilmesi zorunludur.
(3) Bu Tebliğde yer alan başvurularla ilgili olarak
yurt dışından temin edilecek belgelerin ilgili ülkenin yetkili makamlarınca
ve Türkiye’nin o ülkedeki konsolosluğunca veya Lahey Devletler Özel Hukuku
Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki
Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre onaylanmış olması
ve başvuruya belgelerin noter onaylı tercümelerinin de eklenmesi şarttır.
Teminat
mektubu
MADDE 20-
(1) 8 inci maddenin birinci
fıkrasının (c) bendi uyarınca rafineriler tarafından kamu/özel sermayeli
bankalardan alınan teminat mektupları Bakanlıkta muhafaza edilir. Herhangi
bir nedenle faaliyetin sona ermesi halinde, bu tutarlardan öncelikle vergi,
resim ve harç ve benzeri yükümlülükleri karşılandıktan sonra kalan tutar Bakanlığın
talimatı üzerine ilgili şirkete ödenir.
Yetki
MADDE 21-
(1) Bakanlık bu Tebliğin
tatbikatını temin etmek ve tereddütlü durumları gidermek amacıyla gerekli
göreceği her türlü tedbiri almaya, mücbir sebep hallerini veya zorunlu
halleri değerlendirmeye, rafinerilerin uygulayacakları her türlü ücret,
masraf ve komisyona ilişkin azami, üretime ilişkin asgari limitleri
belirlemeye ve Tebliğde öngörülen haller dışında kalan özel durumları
inceleyip sonuçlandırmaya yetkilidir.
Usul ve
müşterek hükümler
MADDE 22-
(1) Bu Tebliğin uygulanmasına
yönelik usul ve esasların belirlenmesi amacıyla Bakanlıkça genelgeler
yayımlanır.
(2) Bu Tebliğ uyarınca tahsil edilecek ücretler,
Bakanlık merkez muhasebe birimine, defterdarlık muhasebe müdürlüklerine ve
mal müdürlüklerine yatırılır. Ücretlerin ödendiğine dair belge ile ibrazı
gereken diğer belgeler başvuru sahibi tarafından Bakanlığa beyan edilir.
İzin başvuruları reddedilen firmalara reddedilen izin başvurusu kapsamında
ödedikleri ücretler talep üzerine ilgili muhasebe birimince iade edilir.
Yürürlükten
kaldırılan tebliğ
MADDE 23-
(1) 18/11/2006 tarihli ve 26350
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kıymetli Maden Standartları ve
Rafinerileri Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: 2006/1) yürürlükten
kaldırılmıştır.
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin yürürlük
tarihi itibarıyla yurt içinde rafinaj faaliyetinde bulunan ve Borsa
Rafineri Listesinde yer almayan Türkiye’de yerleşik tüzel kişiler
tarafından Tebliğin yürürlük tarihinden itibaren 1 ay içerisinde 8 inci
madde kapsamında faaliyet izni almak üzere Bakanlığa başvurulabilir. Başvuruda
bulunmayanlar bu tarihten sonra rafinaj faaliyetinde bulunamazlar.
Başvuruda bulunanların durumlarını 31/3/2023 tarihine kadar bu Tebliğ
hükümlerine uygun hale getirmeleri zorunludur. Aksi takdirde başvuruları
reddolunur ve 31/3/2023 tarihinden itibaren rafinaj faaliyetinde
bulunamazlar. Ancak, gerekli görülmesi halinde söz konusu süreyi 6 aya
kadar uzatmaya Bakanlık yetkilidir.
(2) Borsa Rafineri Listesinde yer alan ve bu
Tebliğin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan rafineriler,
Tebliğin yürürlük tarihinden itibaren 1 ay içerisinde 8 inci madde
kapsamında faaliyet izni almak üzere Bakanlığa başvurmak zorundadır.
Başvuruda bulunmayanlar bu tarihten sonra rafinaj faaliyetinde
bulunamazlar. Başvuruda bulunanların durumlarını 31/3/2023 tarihine kadar
bu Tebliğ hükümlerine uygun hale getirmeleri zorunludur. Aksi takdirde
başvuruları reddolunur ve 31/3/2023 tarihinden itibaren rafinaj
faaliyetinde bulunamazlar. Başvuruda bulunmayanlar veya başvurusu
reddedilen rafineriler Rafineri Listesinden çıkartılır. Ancak, gerekli
görülmesi halinde söz konusu süreyi 6 aya kadar uzatmaya Bakanlık
yetkilidir.
(3) Borsa Rafineri Listesinde yer alan ve bu
maddenin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan rafineriler, 13 üncü
maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sermaye
yükümlülüklerini 30/6/2023 tarihine
kadar yerine getirmek zorundadırlar. Bu yükümlülüğü yerine getirmediği
tespit edilen rafinerilere, bu yükümlülüklerin yerine getirilmesini teminen
Borsa tarafından en fazla 90 günlük ek süre verilir. Belirtilen süreler
içerisinde yükümlülüklerini yerine getirmeyen rafineriler Rafineri
Listesinden çıkartılır.
(4) Bu Tebliğin yayımından önce Borsa Rafineri
Listesinde olan Türkiye’de kurulu rafineriler, başka bir işleme gerek
kalmaksızın Borsa Rafineri Listesinde yer alırlar.
(5) Bu Tebliğin yayımından önce Borsa Rafineri
Listesinde yer alan rafineriler için 2022 yılını kapsayan Tedarik Zinciri
Uyum Raporu ve Bağımsız Güvence Raporu için rapor dönemi 1/1/2022 -
31/12/2022’dir.
(6) KMTS Darphane tarafından 31/3/2023 tarihine
kadar oluşturulur. KMTS oluşturulana kadar rafinerilerin 17 nci maddenin
ikinci fıkrasında yer alan yükümlülüğü yerine getirmesi zorunlu değildir.
(7) KMTS’nin uygulamaya geçmesinden önce üretilen
ve satışı gerçekleştirilmemiş standart işlenmemiş kıymetli madenler ve
basılı kıymetli madenlerin, rafineriler tarafından KMTS’nin uygulamaya
geçmesinden itibaren 1 ay içerisinde 17 nci maddenin ikinci fıkrası
kapsamında KMTS’ye kaydının yapılması zorunludur.
Yürürlük
MADDE 24-
(1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 25-
(1) Bu Tebliğ hükümlerini Hazine
ve Maliye Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
|