|
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği
Bakanlığından:
ATIK ELEKTRİKLİ
VE ELEKTRONİK EŞYALARIN YÖNETİMİ
HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç
Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, sürdürülebilir şekilde
çevrenin korunması için;
a) Döngüsel ekonomi ve kaynak verimliliği ilkeleri
esas alınarak atık elektrikli ve elektronik eşyaların oluşumunun
önlenmesine, önlenemediği durumlarda oluşan atık elektrikli ve elektronik
eşyaların ayrı toplanmasına ve bertaraf edilecek atık elektrikli ve
elektronik eşyaların miktarının azaltılması için yeniden kullanıma
hazırlama, geri dönüşüm, geri kazanım yöntem ve hedeflerinin
belirlenmesine,
b) Atık elektrikli ve elektronik eşyaların sıfır
atık yönetim sistemi dâhil belirli bir yönetim sistemi içinde çevre ve
insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde yönetilmesine,
c) Elektrikli ve elektronik eşya üreticileri için
genişletilmiş üretici sorumluluğunun uygulanmasına dair çerçevenin
belirlenmesine,
yönelik strateji ve politikalar ile idari, hukuki
ve teknik usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik;
a) EK-1/A’da yer alan kategorilere dâhil olan
elektrikli ve elektronik eşyaları kapsar. EK-1/A’da yer alan kategorilere
giren ürünlerin ayrıntılı listesi EK-1/B’de verilmiştir.
b) Aşağıda yer alan elektrikli ve elektronik
eşyaları kapsamaz:
1) Bu Yönetmeliğin kapsamında olmayan bir ürünün
parçasını oluşturacak şekilde özel olarak tasarlanmış ve monte edilmiş,
işlevini ancak bu ekipmanın bir parçası olduğu takdirde yerine getirebilen
elektrikli ve elektronik eşyaları.
2) Özel olarak askeri amaç taşımayan ürünler hariç,
ülke güvenliğinin korunmasına yönelik ekipman, silah, mühimmat ve savaş
gereçlerinde bulunan elektrikli ve elektronik eşyaları.
(2) Bu Yönetmelik;
a) EK-2/A’da yer alan kategorilerde sınıflandırılan
piyasaya arz edilen tüm elektrikli ve elektronik eşyaları kapsar. EK-2/A’da
belirtilen kategorilere ilişkin örneklere EK-2/B’de yer verilmiştir. Bu
Yönetmeliğin kapsamına giren ürünler, EK-2/B’de yer alan örneklerle sınırlı
olmayıp, bu örneklerde yer almayan ancak Ek-2/A’de yer alan kategorilere
dâhil olan EEE’ler de bu Yönetmeliğin kapsamındadır.
b) Aşağıda yer alan elektrikli ve elektronik
eşyaları kapsamaz:
1) Bu Yönetmeliğin kapsamında olmayan bir ürünün
parçasını oluşturacak şekilde özel olarak tasarlanmış ve monte edilmiş,
işlevini ancak bu eşyanın bir parçası olduğu takdirde yerine getirebilen
elektrikli ve elektronik eşyaları.
2) Uzaya gönderilmek için tasarlanmış ürünleri.
3) Büyük ölçekli sabit endüstriyel aletleri.
4) Büyük ölçekli sabit kurulumları (Bu kurulumun
bir parçası olacak şekilde özel olarak tasarlanmamış ve kurulmamış
ekipmanlar hariç).
5) Tip onaylı olmayan elektrikli iki tekerlekli
araçlar hariç yolcu ve eşya taşımacılığında kullanılan araçları.
6) Sadece profesyonel kullanıma sunulan karayolu
dışında kullanılan hareketli makineleri.
7) Yalnızca araştırma ve geliştirme çalışmaları
amacıyla özel olarak tasarlanmış ve sadece işletmeler arasında kullanıma
sunulan ürünleri.
8) Flamanlı ampülleri.
9) Vücuda yerleştirilebilir aktif tıbbi cihazları
ve kullanım ömrü sona ermeden önce enfeksiyon yapıcı olması beklenen; tıbbi
cihazlar ve in vitro tanı cihazlarını.
10) Özellikle askeri amaçlara yönelik silahlar,
mühimmat ve savaş malzemeleri dâhil olmak üzere ülke güvenliğinin temel
çıkarlarının korunması için gerekli teçhizatı.
(3) Birinci fıkranın (b) bendinin (2) numaralı alt
bendi ile ikinci fıkranın (b) bendinin (10) numaralı alt bendinde
belirtilen malzemelerin nitelikleri Millî Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı
tarafından belirlenir.
(4) İkinci fıkranın (b) bendinin (9) numaralı alt
bendinde belirtilen malzemelerin nitelikleri, Sağlık Bakanlığı tarafından
belirlenir.
(5) Bu Yönetmelik, 23/6/2017 tarihli ve 30105
mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kimyasalların Kaydı,
Değerlendirilmesi, İzni ve Kısıtlanması Hakkında Yönetmelik ve ürün,
güvenlik ve sağlığa yönelik ilgili mevzuat gerekliliklerine aykırılık
teşkil etmeyecek şekilde uygulanır.
(6) Bu Yönetmelik, 7/11/2013 tarihli ve 6502 sayılı
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile 5/3/2020 tarihli ve 7223 sayılı
Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu ve 22/8/2020 tarihli ve 31221
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında
Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydıyla uygulanır.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı
Çevre Kanununun 8 inci, 11 inci ve 12 nci maddeleri ile 24/12/2020 tarihli
ve 7261 sayılı Türkiye Çevre Ajansının Kurulması ile Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ve 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı
Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 97 nci ve 103 üncü maddelerine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
ve kısaltmalar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Ajans: Türkiye Çevre Ajansını (TÜÇA),
b) Atık elektrikli ve elektronik eşya
(AEEE/E-atık): 2/4/2015 tarihli ve 29314 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Atık Yönetimi Yönetmeliğinde yer alan atık tanımına uyan elektrikli ve
elektronik eşyalar ile atık olduğu andaki bütün bileşenlerini, unsurlarını
ve ihtiva ettiği sarf malzemelerini,
c) Atık elektrikli ve elektronik eşya işleme: Atık
Yönetimi Yönetmeliğinin EK-2/A ve EK-2/B’sinde yer alan arındırma, söküm,
parçalama gibi ön işlemler de dâhil olmak üzere geri kazanım ya da bertaraf
işlemlerini,
ç) Atık elektrikli ve elektronik eşya işleme
tesisi: Atık elektrikli ve elektronik eşya işleme faaliyeti gösteren tesisleri,
d) Atık getirme merkezi: Ayrı biriktirilen
atıkların geri kazanıma ve/veya bertarafa gönderilmesi amacıyla bırakıldığı
ve 12/7/2019 tarihli ve 30829 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sıfır Atık
Yönetmeliğinde tanımlanan yerleri,
e) Ayrı toplama: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde tanımlanan işlemi,
f) Bakanlık: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği
Bakanlığını,
g) Bertaraf: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (ö) bendinde tanımlanan işlemi,
ğ) Bileşen: Elektrikli ve elektronik eşyaların
çalışması için bir araya getirilmesi gereken, tüketici/son kullanıcı için
kendi başına doğrudan işlevi olmayan ve nihai ürün niteliği taşımayan her
bir ayrı parçayı,
h) Büyük ölçekli sabit endüstriyel aletler: Belirli
yerde kalıcı olarak kurulumu ve sökümü profesyonel kişiler tarafından yapılan,
bir endüstriyel imalat tesisinde veya araştırma geliştirme tesisinde
profesyonel kişiler tarafından kullanılan ve bakımı yapılan, spesifik bir
uygulama için birlikte çalışan büyük ölçekli makine, ekipman ve/veya bileşen
grubunu,
ı) Büyük ölçekli sabit kurulumlar: Montajı,
kurulumu ve sökümü profesyonel kişiler tarafından yapılan, önceden
tanımlanmış ve belirlenmiş bir yerde bir binanın veya yapının parçası
olarak kalıcı şekilde kullanılması amaçlanan ve yalnızca aynı özellikte
tasarlanmış bir cihazla değiştirilebilen çeşitli tipteki ekipmanları ve
cihazları,
i) Çevre izin ve lisans belgesi: 10/9/2014 tarihli
ve 29115 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği
kapsamında düzenlenen geçici faaliyet belgesi/çevre izin ve lisansı belgesini,
j) Dağıtıcı/distribütör: Elektrikli ve elektronik
eşyayı piyasada bulunduran tedarik zincirindeki herhangi bir gerçek veya
tüzel kişiyi,
k) EEE bilgi sistemi: Bu Yönetmelik kapsamındaki
elektrikli ve elektronik eşyalara ilişkin beyan ve bildirimlerin
gerçekleştirileceği, genişletilmiş üretici sorumluluğu uygulamaları
kapsamındaki çalışmalara ait bilgi ve belgelerin sunulacağı Bakanlıkça
hazırlanan/hazırlatılan çevrimiçi programı,
l) Elektrikli ve elektronik eşya (EEE): EK-1/A ve
EK-2/A’da yer alan kategorilere dâhil olan ve alternatif akımla 1000
Volt’u, doğru akımla da 1500 Volt’u geçmeyecek şekildeki kullanımlar
maksadıyla tasarlanmış olan, uygun bir biçimde çalışması için elektrik
akımına veya elektromanyetik alana bağımlı olan eşyaları ve bu akım ve
alanların üretimi, transferi ve ölçümüne yarayan eşyaları,
m) Evsel AEEE: Hanelerden kaynaklanan ve
özellikleri ile miktarı açısından hane kaynaklılarla benzerlik gösteren
ticari, kurumsal, endüstriyel ve diğer kaynaklardan gelen AEEE ile hem hane
hem de hane dışındaki kullanıcılar tarafından kullanılması muhtemel
EEE’lerden kaynaklanan AEEE’yi,
n) Finans anlaşması: Mülkiyet devrine imkân
sağlayıp sağlamadığına bakılmaksızın, herhangi bir ürünle ilgili olarak
gerçekleştirilen tüm kredi, kira, kiralama ve vadeli satış anlaşması veya
düzenlemesini,
o) Genişletilmiş üretici sorumluluğu: Atık Yönetimi
Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (y) bendinde tanımlanan
sorumluluğu,
ö) Geri dönüşüm: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (z) bendinde tanımlanan işlemi,
p) Geri kazanım: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (aa) bendinde tanımlanan işlemi,
r) Gönüllü anlaşma: Bakanlık ve/veya TÜÇA ile
ekonomik işletmeler, lisanslı firmalar ve yetkili idareler arasında bu
Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerin yerine getirilmesine yönelik olarak
Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar kapsamında yapılan anlaşmayı,
s) İl müdürlüğü: Çevre, Şehircilik ve İklim
Değişikliği İl Müdürlüğünü,
ş) İl Sıfır Atık Yönetim Planı: Sıfır Atık
Yönetmeliğinde tanımlı planı,
t) İthalat: Başka ülkeler, serbest bölgeler veya
ilgili mevzuat uyarınca bu bölgelere eşdeğer kabul edilen özel birimler
menşeli ürün, eşya ve/veya malzemenin Türkiye Gümrük Bölgesi içinde
millileştirerek serbest dolaşıma sokulmak sureti ile yurt içine alınmasını,
u) Karayolu dışında kullanılan hareketli makineler:
Çalışması sırasında sabit; çalışma konumları arasında sürekli veya yarı
sürekli hareket veya hareketlilik gerektiren, yerleşik güç kaynağına sahip
ve sadece profesyonel kullanıma sunulan makineleri,
ü) Kullanılmış EEE: Sahibi tarafından atılmadığı
veya atma niyeti ya da yükümlülüğü bulunmadığı ve daha sonra kullanıma
vermeyi amaçladığı için atık olarak kabul edilmeyen EEE’yi,
v) Kütle-denge bildirimi: AEEE işleme tesisine
kabul edilen ve işlenen atıklar ile bakiye atıklara ve atık işleme
faaliyeti neticesinde oluşan/üretilen ürünlere ilişkin Bakanlığın çevrimiçi
sistemi kullanılarak yapılan bildirimi,
y) Mobil atık getirme merkezi: Belirli süreler
içerisinde farklı noktalara hizmet vermek amacıyla kullanılan gerektiğinde
yeri değiştirilebilen taşınabilir özellikte, farklı tür atıkları ayrı ayrı
toplamak amacıyla birden fazla biriktirme ekipmanının birlikte bulunduğu
atık toplama noktasını ve/veya atık getirme merkezine bağlı olarak
kullanılan atık toplama taşıtlarını,
z) Nihai ürün: Tüketici/son kullanıcı için piyasaya
arz edilen ve kullanım kılavuzunda üretici tarafından belirtilen kullanım
amacını karşılayan, herhangi bir kişi tarafından gerçekleştirilebilen basit
ayarlardan başka bir ayarlama veya bağlantı olmadan kullanılabilen ve
doğrudan işlevi olan herhangi bir ürünü,
aa) Önleme: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (ğğ) bendinde tanımlanan işlemi,
bb) Piyasada bulundurma: Elektrikli ve elektronik
eşyanın ticari bir faaliyet yoluyla bedelli veya bedelsiz olarak dağıtım,
tüketim veya kullanım için yurt içi piyasaya sağlanmasını,
cc) Piyasaya arz: Elektrikli ve elektronik eşyanın
ilk kez yurt içinde piyasada bulundurulmasını,
çç) Tehlikeli atık: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin
EK-3/A’sında yer alan tehlikeli özelliklerden birini ya da birden fazlasını
taşıyan ve aynı Yönetmeliğin EK-4’ünde altı haneli atık kodunun yanında
yıldız (*) işareti bulunan atıkları,
dd) Tıbbi cihaz/vücuda yerleştirilebilir aktif
tıbbi cihazlar/in vitro tanı cihazı: Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun
ilgili mevzuatında tanımlanan cihazları,
ee) Toplama: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (ll) bendinde tanımlanan işlemi,
ff) Transfer noktası: Üreticiler veya çevre izin ve
lisans belgesine sahip AEEE işleme tesisleri tarafından atık elektrikli ve
elektronik eşyaların AEEE işleme tesisine gönderilmeden önce, taşımanın
çevresel etkilerinin en aza indirilmesi ve ekonomik olması amacıyla gerekli
tedbirlerin alınarak bekletilmesi için kurulan alanları,
gg) Tüketici/son kullanıcı: EEE’yi kullanan gerçek
veya tüzel kişiyi,
ğğ) Uzaklaştırma: Çevre açısından güvenli işlemenin
sağlanması için AEEE’lerin içerisindeki tehlikeli maddelerin, karışımların
ve bileşenlerin elle, mekanik, kimyasal veya metalürjik yöntemler yoluyla
çıkartılmasını,
hh) Üretici: 27/11/2014 tarihli ve 29188 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği kapsamındaki
mesafeli sözleşmeler ile yapılan satışlar da dâhil olmak üzere, satış
yöntemine bağlı olmaksızın;
1) Türkiye’de yerleşik bulunan ve kendi adı veya
ticari markası altında elektrikli ve elektronik eşya imal eden veya
elektrikli ve elektronik eşyayı tasarlatan veya imal ettiren ve bunları
yurt içinde kendi adı veya ticari markası ile piyasaya arz eden,
2) Türkiye’de yerleşik bulunan ve başka
tedarikçiler tarafından üretilen elektrikli ve elektronik eşyayı yurt
içinde kendi adı veya ticari markası ile yeniden satan,
3) Türkiye’de yerleşik bulunan ve ticari amaçlarla
elektrikli ve elektronik eşya ithal eden,
4) Başka bir ülkede yerleşik bulunan, EEE’yi
doğrudan Türkiye’deki tüketici/son kullanıcılara uzaktan iletişim yoluyla
satan,
gerçek veya tüzel kişileri,
ıı) Üretici kayıt numarası: EEE bilgi sistemine
kayıt yapıldığında alınan kayıt numarasını,
ii) Yeniden kullanım: Atık Yönetimi Yönetmeliğinin
4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (öö) bendinde tanımlanan işlemi,
jj) Yeniden kullanıma hazırlama: Atık Yönetimi
Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (pp) bendinde
tanımlanan atık olan ürün veya ürün bileşenlerinin başka ön işleme tabi
olmasına gerek kalmadan temizleme, onarım ya da kontrol işlemleri ile
tasarlandığı şekle getirilmesini,
kk) Yetkili idare: Büyükşehir belediye sınırları
içerisinde büyükşehir ve ilçe belediyelerini, büyükşehir haricindeki
illerin il ve ilçe belediyeleri ile mücavir alanları dışında il özel
idarelerini, belediyelerin görev ve yetki alanı dışında kalan alanlarda
ilgili mevzuatı uyarınca atık yönetiminde yetkili kılınan sorumlu
idareleri,
ll) Yetkili temsilci: 7223 sayılı Kanunun 3 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (t) bendinde tanımlanan yetkili temsilciyi,
ifade eder.
Genel
ilkeler
MADDE 5- (1) EEE’lerin yaşam döngüsünde yer alan ilgili
taraflarca; döngüsel ekonomi, sürdürülebilir üretim ve tüketim ile sıfır
atık yaklaşımı doğrultusunda EEE tasarım ve üretiminin sağlanması, atık
oluşumunu önlemeye ve azaltmaya yönelik gerekli tedbirler alınarak AEEE
oluşumunun önlenmesi, atık oluşumunun kaçınılmaz olduğu durumlarda ise
öncelikle AEEE’lerin yeniden kullanıma hazırlanması, geri dönüştürülmesi,
geri kazanılması sağlanarak bertaraf edilecek atık miktarının azaltılması
esastır.
(2) Elektrikli ve elektronik eşyaların yönetimine
yönelik ulusal ölçekli strateji ve politikaların belirlenmesinde ve
uygulanmasında, genişletilmiş üretici sorumluluğu ilkesi ve kirleten öder
ilkesinin uygulanması, genişletilmiş üretici sorumluluğu kapsamında
elektrikli ve elektronik eşya üreticileri ve ilgili diğer paydaşlar için
sorumluluk paylaşımı yapılması esastır.
(3) EEE’lerin ve bileşenlerinin tasarım ve
üretiminde; ürünlerin kullanım ömrü uzatılarak atık haline gelmeden uzun
süreli kullanılabilen, tamir ve onarım ile yeniden kullanımına imkân
sağlayan, atık olduktan sonra ise yeniden kullanıma hazırlanmasını, geri
dönüştürülmesini veya geri kazanımını kolaylaştıran eko tasarım
gerekliliklerinin uygulanması için gerekli önlemler alınır.
(4) Doğal kaynak ve hammadde kullanımının
azaltılması ve geri kazanımın artırılması amacıyla özellikle yeni tasarım
ürünlerde, teknik açıdan uygun olması durumunda geri dönüştürülmüş malzeme
kullanımına öncelik verilir. Bakanlık, EEE’lerde geri dönüştürülmüş
malzemelerin kullanımına yönelik hususlar ile zorunlu kullanıma ilişkin
esasları belirlemeye yetkilidir.
(5) Toplanan AEEE’lerin çevre izin ve lisans
belgesine sahip tesislerde işlenmesi sağlanarak 21 inci maddedeki yeniden
kullanıma hazırlama, geri dönüşüm ve geri kazanım oranları sağlanır.
(6) Yeniden kullanıma hazırlama, geri dönüşüm ve
geri kazanım imkânının teknik olarak bulunmadığı AEEE’ler ve parçaları,
çevre izin ve lisans belgesine sahip tesislerde bertaraf edilir.
(7) Elektrikli ve elektronik eşya ile atık
elektrikli ve elektronik eşyaların yönetiminden sorumlu kişi veya kişiler
ile kurum/kuruluşlar, bu atıkların çevre ve insan sağlığına zararlı
olabilecek etkilerinin azaltılması için gerekli tedbirleri almakla
yükümlüdür. AEEE’lerin yönetiminden kaynaklanan her türlü çevresel zararın
giderilmesi amacıyla yapılan harcamalar, bu atıkların yönetiminden sorumlu
olan gerçek veya tüzel kişiler tarafından müteselsil sorumluluk ilkesi
çerçevesinde karşılanır.
(8) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında, 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (hh) bendinin (2) numaralı alt bendinde tanımlanan
üretici tarafından piyasaya arz edilen ürünler üzerinde, aynı bendin (1)
numaralı alt bendinde tanımlanan üreticinin de markasının bulunması
durumunda, ürünlerin üreticisi olarak aynı bendin (1) numaralı alt bendinde
yer alan gerçek veya tüzel kişiler sorumludur.
(9) Herhangi bir finans anlaşması dâhilinde finans
sağlayan gerçek veya tüzel kişiler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (hh)
bendinde belirtilen üretici tanımı koşullarını sağlamadıkları sürece
üretici olarak değerlendirilmezler.
(10) AEEE’ler ile birlikte toplanan atık pil ve
akümülatörler, AEEE’lerden ayrıldıktan sonra 31/8/2004 tarihli ve 25569
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü
Yönetmeliği kapsamında yönetilir.
(11) TÜÇA, Bakanlığın genişletilmiş üretici
sorumluluğu politika ve planları kapsamında yapılan gönüllü anlaşmalara
istinaden EEE üreticilerinin sorumluluklarını ve yükümlülüklerini yerine
getirmelerini sağlayabilir, destek olabilir, bu sorumluluk ve yükümlülükleri
devralabilir. TÜÇA’nın bu Yönetmelik kapsamında yapacağı faaliyetlerinin
usul ve esasları Bakanlık tarafından belirlenir ve TÜÇA’nın internet
sayfasından duyurulur.
(12) Elektrikli ve elektronik eşya üreticileri
tarafından depozito uygulaması dâhilinde piyasaya arz edilen ürünlere
yönelik işlemler Bakanlık tarafından belirlenen usul ve esaslar
çerçevesinde gerçekleştirilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Görev, Yetki ve
Sorumluluklar
Bakanlığın
görev ve yetkileri
MADDE 6- (1) Bakanlık;
a) Elektrikli ve elektronik eşyaların üretimi,
tedariki, piyasaya arzı ile atık elektrikli ve elektronik eşyaların biriktirilmesi,
toplanması, taşınması, depolanması, işlenmesi süreçlerini ve bu süreçlerin
izlenmesi, kontrolü ve raporlanmasına ilişkin strateji ve politikaları
belirlemekle, kısıtlama ve yasaklama dâhil idari, mali ve teknik tedbirleri
almak ve düzenlemelerde bulunmakla,
b) Elektrikli ve elektronik eşya üreticilerinin EEE
bilgi sistemine yaptıkları bildirim ve beyan yükümlülüklerinin takibini
yapmakla,
c) Atık elektrikli ve elektronik eşyaların yönetimi
ile ilgili tarafların kayıt altına alınmasını ve bunların sorumluluk ve
yükümlülüklerinin belirlenerek yerine getirilmesini sağlamakla,
izlenmesini, kontrolünü ve denetimini gerçekleştirmekle ve bu Yönetmelik
hükümlerine aykırılık tespit edilmesi halinde gerekli idari işlemleri
uygulamakla,
ç) Bu Yönetmelik kapsamındaki ilgili taraflara
yönelik bilgilendirici eğitim faaliyetleri düzenlemekle/düzenletmekle,
d) Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliğine göre atık
elektrikli ve elektronik eşya işleme tesislerine ve yeniden kullanıma
hazırlama tesislerine çevre izin ve lisans belgesi vermekle,
e) Döngüsel ekonomi ve sıfır atık ilke ve
yaklaşımları kapsamındaki çalışmalar ile görev alanına giren konularda
gerekli gördüğü ulusal ve uluslararası çalışmaları izlemek, çalışmalara
katılım sağlamak ve raporlama yapmakla,
görevli ve yetkilidir.
(2) Bakanlık gerekli gördüğü durumlarda birinci
fıkrada belirtilen görev ve yetkilerini, sınırlarını belirlemek sureti ile
il müdürlüklerine devredebilir.
(3) Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulanmasına ilişkin
konularda ilave idari, mali ve teknik düzenlemelerde bulunabilir,
tanımlayıcı, açıklayıcı ve düzenleyici hususlara yönelik usul ve esasları
belirleyebilir, bu Yönetmelikle sorumluluk verilmiş taraflarla iş birliği
yapabilir.
İl
müdürlüklerinin görev ve yetkileri
MADDE 7- (1) İl müdürlükleri;
a) Atık elektrikli ve elektronik eşyaların yönetimi
sürecinde yer alan taraflar arasındaki koordinasyonu sağlamakla,
b) Yetkili idarelerin, atık yönetim faaliyetleri
ile İl Sıfır Atık Yönetim Sistemi Planları kapsamındaki atık elektrikli ve
elektronik eşyaların yönetimine ilişkin faaliyetlerini izlemekle,
değerlendirmekle ve denetlemekle,
c) EEE üreticileri veya çevre izin ve lisans
belgesine sahip AEEE işleme tesisleri tarafından kurulan transfer
noktalarına çevre izin ve lisans belgesi vermekle,
ç) İl sınırları içerisinde faaliyette bulunan çevre
izin ve lisans belgesine sahip transfer noktalarının, AEEE işleme
tesislerinin ve yeniden kullanıma hazırlama tesislerinin faaliyetlerini
izlemek, denetlemek, bu Yönetmelik hükümlerine aykırılık tespit edilmesi
halinde gerekli idari işlemleri uygulamakla,
d) İl sınırları içinde faaliyette bulunan
üreticileri tespit ederek kayıt altına alınmalarını sağlamakla, dağıtıcı/distribütör
ve üreticilerin sorumluluklarının ve yükümlülüklerinin izlenmesini,
değerlendirilmesini ve denetimini yapmakla,
e) Bakanlıkça belirlenen esaslara göre AEEE’lerin
taşınması ile ilgili faaliyet gösteren firmalara ve araçlara atık taşıma
lisansı vermekle, bu lisansa esas faaliyetlerini kontrol etmekle, gerekli
hallerde iptal etmekle veya yenilemekle,
f) 6 ncı maddenin ikinci fıkrası kapsamında görev
ve yetki devri yapılması halinde bu görev ve yetkileri yerine getirmekle,
görevli ve yetkilidir.
Mahalli
idarelerin görev, yetki ve yükümlülükleri
MADDE 8- (1) Büyükşehir belediyeleri, AEEE’lerin il
genelinde etkin toplanması amacıyla belediyelerce yürütülen çalışmaları
koordine etmekle yükümlüdür.
(2) İl özel idareleri, il belediyeleri, büyükşehir
ilçe belediyeleri, ilçe belediyeleri, belde belediyeleri ve mahalli idare
birlikleri;
a) AEEE’lerin yönetimine ilişkin faaliyetlerini,
Sıfır Atık Yönetmeliği kapsamında il özelinde hazırlanan İl Sıfır Atık
Yönetim Sistemi Planı ile uyumlu olarak yürütmekle,
b) Sıfır Atık Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda
atık getirme merkezlerini ve mobil atık getirme merkezlerini kurarak ve
gerekmesi halinde mobil atık getirme merkezi olarak taşıtlarla toplama
sistemini destekleyerek AEEE’lerin yönetimini sağlamakla ve halkı
bilgilendirmekle,
yükümlüdür.
Üreticilerin
yükümlülükleri
MADDE 9- (1) Genişletilmiş üretici sorumluluğu kapsamında
EEE üreticileri;
a) Eğitim faaliyetleri yapmak ve/veya bu
faaliyetlere katkıda bulunmakla,
b) Kaynakların verimli kullanılması amacıyla
sürdürülebilir üretim ve tüketim modelleri geliştirerek dayanıklı, uzun
ömürlü, tamir edilebilir, yeniden kullanılabilir ve iyileştirilebilir
ürünleri tasarlamakla ve üretmekle,
c) Çevrenin korunması ve/veya güvenlik
gereklilikleri açısından zorunluluk olmadığı sürece kullanılmış EEE’lerin
yeniden kullanımını veya AEEE’lerin yeniden kullanıma hazırlanmasını
engelleyecek EEE tasarımlarından veya üretim proseslerinden kaçınmakla,
ç) Bu Yönetmelikte belirtilen yeniden kullanıma
hazırlama/geri dönüşüm ve geri kazanım oranlarının sağlanması ve atıkların
azaltılması amacıyla EEE’lerin tasarımı ve üretimi sırasında, ürünlerin
atık olduktan sonra kolayca parçalanmasını, ayrıştırılmasını, yeniden
kullanıma hazırlanmasını, geri dönüşümünü ve geri kazanımını kolaylaştıracak
malzeme ve parçaları kullanmakla,
d) Elektrikli ve elektronik eşyaların atık haline
gelmesi durumunda çevreye duyarlı geri kazanımı ve bertarafı da dâhil olmak
üzere çevrenin ve insan sağlığının korunması amacıyla elektrikli ve
elektronik eşya imalatında bazı zararlı maddelerin kullanımının
sınırlandırılmasına ilişkin Bakanlıkça yapılan düzenlemelere uymakla,
e) Piyasaya arz edilen EEE’lerin; atık olduktan
sonra ayrı toplanmasını ifade eden TS-EN 50419 sayılı Türk Standardına
uygun olarak EK-6’da yer alan sembolle işaretleyerek eşyanın üzerinde
görünür, okunaklı ve silinmeyecek şekilde yer almasını sağlamakla, istisnai
olarak ürünün boyutu veya işlevi nedeniyle gerekli olduğu durumlarda
sembolü ambalajın, kullanım talimatlarının veya EEE garanti belgesinin
üzerinde yer almasını sağlamakla,
f) AEEE’lerin diğer evsel atıklardan ayrı olarak
biriktirilmesi ve yeniden kullanım, geri dönüşüm veya geri kazanım için
uygun toplama noktalarına götürülmesinin gerekliliği ile EK-6’da yer alan
sembolün anlamı ve EEE’lerde bulunan tehlikeli maddelerin çevre ve insan
sağlığı üzerindeki olası etkilerine yönelik bilgileri EEE’lerin kullanım
talimatları, satış noktaları ve kamuoyu bilinçlendirme kampanyaları yoluyla
tüketicilere aktarmakla,
g) Bakanlığın EEE bilgi sistemine kayıt olmakla,
sistemden EEE üreticisi kayıt numarasını almakla ve EEE üretici
bilgilerinde herhangi bir değişiklik olması durumunda 30 takvim günü içinde
bilgilerini sistem üzerinden güncellemekle,
ğ) EEE bilgi sistemi üzerinden talep edilen bilgi
ve belgeleri her yıl Mart ayı sonuna kadar bildirmekle,
h) AEEE’lerin toplanması ve işlenmesi amacıyla bu
Yönetmelik hükümlerine uygun sistem kurmakla, kurulmasını sağlamakla
ve/veya destek olmakla,
ı) Kurdukları transfer noktaları için il
müdürlüğünden çevre izin ve lisans belgesi almakla,
i) Evsel AEEE’lerin toplanması amacıyla yılda en az
bir kez markasına, modeline, üreticisine ve muhtevasına bakılmaksızın
AEEE’leri münferiden ve/veya dağıtıcı/distribütörlerle iş birliği içinde
geri alma kampanyaları düzenlemekle, kampanyaları sosyal medya da dâhil
olmak üzere uygun iletişim kanallarıyla kamuoyuna duyurmakla ve kampanya
sonuçlarına ilişkin Bakanlığa bilgi vermekle,
j) 20 nci maddede belirtilen toplama hedeflerinin
gerçekleştirilmesi amacıyla bu Yönetmelikte yükümlülük verilen ilgili
taraflarla iş birliği yapmakla,
k) Piyasaya arz ettiği elektrikli ve elektronik
eşyalardan kaynaklanan AEEE’lerin bileşenlerinin ve parçalarının yurt
içinde işleme imkânının teknik olarak bulunmaması durumunda bu AEEE’lerin
yönetimine yönelik bir sistem kurmakla,
l) EEE’lerin atık haline geldiğinde çevreyle uyumlu
şekilde yönetilebilmesi için ayrı toplanması ve çevre izin ve lisans
belgesine sahip tesislere gönderilmesi hususunda tüketicileri/kullanıcıları
bilgilendirmekle,
m) Özellikle yeni tasarım ürünlerde, teknik açıdan
uygun olması durumunda geri dönüştürülmüş malzeme kullanımına öncelik
vermekle,
n) 31/12/2019 tarihli ve 30995 dördüncü mükerrer
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin
Yönetmelik kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmekle,
yükümlüdür.
(2) Türkiye’de yerleşik olmayan üreticiler
tarafından uzaktan iletişim yoluyla Türkiye’de piyasaya arz edilecek
EEE’lerin üreticisi tarafından bu Yönetmelikteki yükümlülüklerin sağlanması
için yetkili temsilci atanması zorunludur. Yetkili bir temsilcinin atanması,
üretici tarafından yazılı yetkilendirme ile yapılır.
(3) EEE üreticileri, herhangi bir AEEE toplama
organizasyonuna dâhil olduklarında evsel ve evsel olmayan AEEE’lerin ayrı
toplanması ve taşınması ile işlenmesinin yanı sıra bu konudaki raporlama yükümlülüklerinin
EK-4’te yer alan bilgiler doğrultusunda EEE bilgi sistemi üzerinden yerine
getirilmesinden sorumludur. Bakanlık, EEE Bilgi Sistemi üzerinden ilave
bilgi ve belge istemeye yetkilidir.
(4) EEE üreticileri, AEEE’ler ve bunların
bileşenlerinin yeniden kullanıma hazırlanması için gerçekleştirilecek
söküm, onarım, kontrol gibi işlemlerin kolaylaştırılması amacıyla yeniden
kullanıma hazırlama faaliyeti gerçekleştiren atık işleme tesisleri ile iş
birliği yapabilir.
EEE
dağıtıcılarının/distribütörlerinin yükümlülükleri
MADDE 10-
(1) Elektrikli ve elektronik eşya
dağıtıcıları/distribütörleri, üretici konumunda olmaları durumunda 9 uncu
maddede yer alan yükümlülükleri yerine getirirler.
(2) EEE dağıtıcıları/distribütörleri;
a) Mesafeli satışlar da dâhil olmak üzere yeni bir
ürün sattıklarında, tüketici tarafından talep edilmesi halinde eş tipte ve
aynı işlevi gören AEEE’yi markasına, modeline, üreticisine ve muhtevasına
bakılmaksızın almakla, yeni ürünün alıcının adresine teslim edildiği
durumlarda, dağıtıcı/distribütör veya onun adına teslimatı yapana iade
edilen evsel AEEE’yi aynı yerden almakla ve bunun için herhangi bir nakliye
ücreti veya başka bir ilave ücret talep etmemekle,
b) AEEE teslimatının yeni EEE'nin satın alınmasıyla
aynı anda gerçekleştirilememesi durumunda, tüketiciler tarafından talep
edilmesi halinde, EEE’nin satış belgesinde belirtilen satış tarihinden
itibaren 30 takvim günü içerisinde olmak kaydıyla tüketiciye/son
kullanıcıya bildirilen tarihte AEEE’yi teslim almakla,
c) Elektrikli ve elektronik eşyalar ile ilgili
satış alanları en az 400 m2 olan
satış noktalarında, dış boyutu 25 cm’den küçük olan AEEE’lerin toplanması
için mor renkli, üzerinde okunaklı ve görünebilir boyutta “Atık Elektrikli
ve Elektronik Eşya” yazısı ve sıfır atık logosu bulunan Sıfır Atık
Yönetmeliğine uygun biriktirme ekipmanı bulundurmakla veya satış yerinin
kapalı bir bölümünü bu amaçla kullanmakla ve EEE satın alma şartı
aranmaksızın tüketiciler tarafından buraya bırakılan AEEE’ler için herhangi
bir ücret talep etmemekle,
ç) Satış noktalarında veya internet siteleri gibi
uzaktan satış kanallarında tüketicileri, AEEE toplama ve kabul sistemleri
ile AEEE’nin ayrı olarak biriktirilmesi, yeniden kullanımı, çevreyle uyumlu
geri dönüşümü ve geri kazanımına ilişkin sorumlulukları hakkında
bilgilendirmekle,
d) Mesafeli satışlar da dâhil olmak üzere tüm
satışlarında bu Yönetmelik kapsamında alınmış olan üretici kayıt numarasına
sahip olmayan üreticilerin ürünlerini satmamakla,
yükümlüdür.
(3) Elektrikli ve elektronik eşya üreticileri
tarafından depozito uygulaması dâhilinde piyasaya arz edilen ürünlerin
satışını yapan EEE dağıtıcıları/distribütörleri, depozito uygulamaları
kapsamında üreticilerle iş birliği yapar.
(4) EEE dağıtıcıları/distribütörleri tarafından
ikinci fıkrada yer alan yükümlülükleri kapsamında toplanan AEEE’ler çevre
izin ve lisans belgesine sahip tesislere ulaştırılıncaya kadar ilgili
dağıtıcı/distribütöre ait satış noktalarında veya ürün depo alanlarında
uygun bir alanda muhafaza edilebilir. Toplanan AEEE’lerin bekletileceği
uygun alan bulunmaması durumunda EEE dağıtıcıları/distribütörleri
tarafından toplanan AEEE’ler atık getirme merkezlerine veya transfer
noktalarına götürülebilir veya çevre izin ve lisans belgesi bulunan AEEE
işleme tesislerine gönderilir.
(5) EEE dağıtıcıları/distribütörleri tarafından bu
maddede belirtilen yöntemler ile toplanan AEEE’lerin bilgileri ve adet
cinsinden kayıtları tutulur. Bu kayıtlar, en az beş yıl süreyle saklanır ve
istenmesi halinde Bakanlığa sunulur.
Tüketicilerin/son
kullanıcıların yükümlülükleri
MADDE 11-
(1) Elektrikli ve elektronik eşya
tüketicileri/son kullanıcıları;
a) Sürdürülebilir tüketime katkı sağlamak amacıyla
uzun ömürlü, enerji verimli veya enerji tasarrufu sağlayan, tamir
edilebilir EEE’leri tercih etmekle, kullanılmış EEE’ler için yeniden kullanım
seçeneklerini değerlendirmekle,
b) AEEE’leri diğer evsel atıklardan ayrı olarak
biriktirmekle,
c) AEEE’lerini belediyelerin sıfır atık yönetim
sistemi dâhilinde oluşturduğu toplama sistemine/toplama noktalarına, atık
getirme merkezlerine, dağıtıcıların/distrübütörlerin, üreticilerin veya
AEEE işleme tesislerinin oluşturdukları toplama yerlerine/sistemlerine
vermekle,
ç) AEEE’lerini kayıt dışı toplama yapanlara
vermemekle,
yükümlüdür.
(2) Tüketiciler kullanılmış EEE’leri yeniden
kullanıma yönlendirebilir veya atık olarak nitelendirebilir. Kullanılmış
EEE’lerini atık olarak nitelendirdikleri durumda AEEE üreticisi olarak
birinci fıkrada verilen yükümlülüklere uymakla yükümlüdür.
AEEE işleme
tesislerinin, yeniden kullanıma hazırlama tesislerinin ve transfer
noktalarının yükümlülükleri
MADDE 12-
(1) AEEE işleme tesisleri;
a) İnsan sağlığının ve çevrenin korunması kaydıyla
AEEE’lerin bu Yönetmelikte belirtilen oranlarda geri dönüşüm ve geri
kazanımının sağlanması için uygun yöntem ve mevcut en iyi teknikleri
kullanmakla,
b) Faaliyetleri için Bakanlıktan çevre izin ve
lisans belgesi almakla,
c) Geçici faaliyet belgesi aşamasından sonra çevre
izin ve lisans belgesi başvurusunda iş yeri açma ve çalışma ruhsatını
sunmakla,
ç) 13 üncü maddede belirtilen şartları sağlamakla,
d) Bakanlığın çevrimiçi programlarına kayıt olmak
ve tesisine kabul ettiği, işlediği, bakiye olarak oluşturduğu atıklar ile
atık işleme faaliyeti neticesinde oluşturduğu/ürettiği ürünlerin bilgisini
içeren kütle-denge bildirimlerini hazırlamakla, çevrimiçi programı
kullanarak bildirim yapmakla ve onaylamakla, bu bilgilerin yer aldığı
belgeleri beş yıl süreyle muhafaza etmekle,
e) Ulusal sağlık ve güvenlik standartlarına uyarak,
ihtiva ettiği kirleticilerden dolayı çalışanlar için risk arz eden
AEEE’leri tesise kabul etmemekle,
f) İşleme tesislerinde gerçekleştirilen AEEE işleme
verimini artırmak amacıyla çalışan personelin tercihen en az teknik lise
mezunu/meslek yüksekokullarının atık yönetimi ile ilgili programını
tamamlamış olmasını sağlamakla,
g) Atıkların güvenli bir şekilde yönetilmesi için
personelin eğitimini sağlamakla/sağlatmakla veya ilgili alanda Meslekî
Yeterlilik Kurumu tarafından onaylanmış mesleki yeterlilik belgesi bulunan
personel çalıştırmakla,
ğ) Tesisin gerek işletilmesi sırasında gerekse
işletme sonrasında oluşması muhtemel çevresel kirliliğin önlenmesi ve/veya
oluşan kirliliğin giderilmesi ve tesiste bulunan atıkların yönetilmesi
amacıyla usul ve esasları ile miktarı Bakanlıkça belirlenen teminatı geçici
faaliyet belgesi başvurusunda Bakanlığa vermekle,
h) Tesisin ömrünü tamamlaması, tesisin
kapatılmasına karar verilmesi veya tesisin çevre izin ve lisans belgesinin
yenilenmemesi durumunda tesise atık kabul etmemekle, çevrimiçi kütle-denge
bildirimlerini tamamlamakla ve 9/10/2021 tarihli ve 31623 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Atık Ön İşlem ve Geri Kazanım Tesislerinin Genel
Esaslarına İlişkin Yönetmelik ile belirlenen kapatmaya ilişkin esaslar
doğrultusunda ve aynı Yönetmeliğin EK-3’ünde yer alan formata uygun olarak
kapatma planı hazırlayarak tesisin bulunduğu ilin il müdürlüğüne onaylanmak
üzere sunmakla,
yükümlüdür.
(2) Yeniden kullanıma hazırlama tesisleri;
a) AEEE işleme faaliyeti konusunda çevre izin ve
lisans belgesine sahip olmakla,
b) Birinci fıkrada belirtilen yükümlülüklere ilave
olarak 14 üncü maddede belirtilen şartları sağlamakla,
yükümlüdür.
(3) Transfer noktaları;
a) 15 inci maddede yer alan şartlara uygun olarak
tesislerini teşkil etmekle,
b) İl müdürlüğünden çevre izin ve lisans belgesi
almakla,
c) Bakanlığın çevrimiçi programlarına kayıt olmak
ve kabul ettiği atıkların bilgisini içeren kütle-denge bildirimini
hazırlamak, çevrimiçi programı kullanarak bildirim yapmak ve onaylamakla,
yükümlüdür.
(4) AEEE işleme tesisleri ile yeniden kullanıma
hazırlama tesislerinin kurulum, işletim ve bakım süreçleriyle kullanılacak
prosese yönelik teknoloji seçiminde mevcut en iyi teknikler esas alınır,
tesislerde uygulanacak mevcut en iyi tekniklere ilişkin esaslar Bakanlıkça
belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AEEE İşleme
Tesisleri, Yeniden Kullanıma Hazırlama Tesisleri ve Transfer Noktaları
AEEE
işleme tesislerinin sağlaması gereken şartlar
MADDE 13-
(1) AEEE işleme tesislerinde Atık
Yönetimi Yönetmeliğinin 10 uncu maddesinin birinci fıkrası hükümlerine
uyulması ve İşyerleri-Atık elektrikli ve elektronik ekipman işleme
tesisleri için kurallar başlıklı TS 13615 Standardında verilen şartların
sağlanması zorunludur.
(2) AEEE işleme tesislerinde, Türkiye Enerji,
Nükleer ve Maden Araştırma Kurumundan teknik uygunluğuna ilişkin
kalibrasyon sertifikası almış radyasyon ölçüm cihazları kullanılır. Bu
cihazlar için radyasyon ölçümüne yönelik ilgili kurum veya kuruluşlardan eğitim
sertifikası almış personel bulundurulur.
(3) AEEE’lerin işlenmesinde tehlikeli madde ve
sıvıların uzaklaştırılması işlemleri ile seçici işleme yöntemleri asgari
olarak EK-3’e uygun şekilde gerçekleştirilir.
(4) AEEE işleme tesislerinde, 31/12/2004 tarihli ve
25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
ile getirilen yükümlülüklere uyulması zorunludur.
(5) Tesislerin faaliyetlerine ve/veya prosesine
yönelik ulusal standartların bulunması/yayımlanması ve bu standartlara da uyulmasının
Bakanlıkça istenmesi durumunda çevre izin ve lisans sürecinde bu
standartlara uyum sağlanır.
(6) Bu Yönetmelikte belirtilen işleme tesislerinin
sağlaması gereken şartlara ilave şartlar Bakanlıkça ayrıca belirlenebilir.
Yeniden
kullanıma hazırlama tesislerinin sağlaması gereken şartlar
MADDE 14-
(1) AEEE’lerin temizleme, onarım
veya kontrol işlemleri ile tasarlandığı hale getirildiği yeniden kullanıma
hazırlama faaliyeti, çevre lisanslı AEEE işleme tesislerinde
gerçekleştirilir. Yeniden kullanıma hazırlama faaliyeti için çevre izin ve
lisans belgesi, AEEE işleme tesisinin çevre izin ve lisans belgesi
geçerlilik süresini aşmayacak şekilde ve AEEE işleme tesisinin çevre izin
ve lisans belgesi kapsamında yer alan EEE kategorilerinden verilir.
(2) Yeniden kullanıma hazırlama tesislerinde Atık
elektrikli ve elektronik donanımların yeniden kullanıma hazırlanması ile
ilgili gereklilikler başlıklı TS EN 50614 Standardında verilen şartların
sağlanması zorunludur. Bu standartta belirtilen şartları sağlamayan ve
çevre ve insan sağlığı ile güvenlik riskleri doğrultusunda yeniden
kullanılması uygun olmadığı belirtilen AEEE’ler için yeniden kullanıma
hazırlama faaliyeti gerçekleştirilemez.
(3) Yeniden kullanıma hazırlık, arızalı bir EEE’nin
onarımında kullanılması veya yeniden kullanımı amaçlanan EEE bileşenlerinin
veya parçalarının AEEE’den çıkarılmasını içerebilir.
(4) Bu maddede belirtilen şartlar yeniden kullanıma
hazırlama amacıyla faaliyet gösteren AEEE işleme tesisleri için geçerli
olup; atık haline gelmeyen kullanılmış veya ikinci el eşyayla ilgili
faaliyetleri kapsamaz.
(5) Tamirhaneler, servisler gibi EEE’lere yönelik
bakım onarım hizmeti veren gerçek veya tüzel kişiler yeniden kullanıma
hazırlama kapsamı dışındadır.
Transfer
noktalarının sağlaması gereken şartlar
MADDE 15-
(1) Transfer noktaları, AEEE’lerin
toplanması amacıyla üreticiler veya çevre izin ve lisans belgesine sahip
AEEE işleme tesisleri tarafından kurulur ve işletilir. Transfer
noktalarında AEEE’lerin bekletildiği alanların; kapalı olması, tabanının
sızdırmazlığı sağlayacak şekilde geçirimsiz ve tutuşmaz malzemeden teşkil
edilmesi şartı aranır. Transfer noktalarında;
a) Kantar ve kayıt sistemi,
b) Radyasyon ölçüm cihazı,
c) Sızıntı sularının toplanması için yeterli ve
uygun toplama kanalları,
ç) Yağ tutucu ve emici malzeme,
d) Yangın söndürme ve paratoner sistemi,
bulundurulması zorunludur.
(2) AEEE işleme tesisleri tarafından kurulan
transfer noktası için çevre izin ve lisans belgesi, AEEE işleme tesisinin
çevre izin ve lisans belgesi geçerlilik süresini aşmayacak şekilde ve AEEE
işleme tesisinin çevre izin ve lisans belgesi kapsamında yer alan EEE
kategorilerinden verilir.
AEEE
işleme tesisleri ile yeniden kullanıma hazırlama tesislerinin
bilgilendirilmesi
MADDE 16-
(1) Üreticiler tarafından,
AEEE’lerin toplama, yeniden kullanıma hazırlama, geri dönüşüm ve geri
kazanım dâhil olmak üzere teknik kriterlere uygun olarak işlenmesinin
sağlanması, çalışanların sağlığı ile çevrenin korunması ve atıkların uygun
şekilde yönetilmesinin sağlanması amacıyla piyasaya arz edilen her EEE için
bu ürünün bileşenleri, kullanılan malzemeler ve ürünün ihtiva ettiği
tehlikeli madde ve karışımların yeri ile ilgili bilgilerden oluşan el
kitabı veya elektronik bilgi kaynağı işleme tesislerinin kullanımına
sunulur.
(2) Yeni bir EEE tipini piyasaya ilk defa arz eden
üreticiler, piyasaya arz tarihinden itibaren bir yıl içerisinde bu
ürünlerin uygun şekilde onarılması ve yeniden kullanımı ile ürünlerinden
kaynaklanan AEEE’lerin ve parçalarının yeniden kullanıma hazırlanması ve
uygun yöntemlerle işlenmesi hakkında gerekli bilgilerin hazırlanmasını
sağlar ve söz konusu bu bilgileri internet sayfalarından veya diğer açık
iletişim kaynaklarını kullanarak bu faaliyetlerde bulunan işletmelerin
kullanımına sunarlar.
(3) Üreticiler, AEEE’lerin uygun teknolojiler
kullanılarak işlenmesine katkıda bulunmak amacıyla işleme tesislerinde
çalışan personelin eğitilmesi konusunda birinci fıkrada belirtilen
hususlarla ilgili eğitim programları düzenler ve/veya Bakanlıkça düzenlenen
eğitimlere katkı sağlarlar.
Çevre
izin ve lisansı
MADDE 17-
(1) AEEE işleme tesislerinin,
yeniden kullanıma hazırlama tesislerinin ve transfer noktalarının, Çevre
İzin ve Lisans Yönetmeliği kapsamında çevre izin ve lisans belgesi alması
zorunludur.
(2) AEEE işleme tesisleri, yeniden kullanıma
hazırlama tesisleri ve transfer noktaları 1/1/2024 tarihinden itibaren
çevre izin ve lisans belgesini EK-2/A’da yer alan EEE kategorileri özelinde
alır.
(3) Bakanlık tarafından, AEEE işleme tesislerinin
çevre izin ve lisans aşamasında tesise kabul edilecek atık elektrikli ve elektronik
eşyaların işleme yöntemi göz önünde bulundurularak ilave ulusal ve/veya
uluslararası standartlara uygunluk istenebilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
AEEE’lerin
Biriktirilmesi, Toplanması ve Taşınması
AEEE’lerin
biriktirilmesi ve toplanması
MADDE 18-
(1) Atık elektrikli ve elektronik
eşyalar, bu Yönetmelikte tanımlanan toplama sistemleri doğrultusunda çevre
lisanslı tesisler ile dağıtıcılar/distribütörler, üreticiler ve yetkili
idareler tarafından toplanır.
(2) AEEE üreticileri; AEEE’lerin biriktirilmesine,
toplama noktalarına teslim edilmesine, taşınmasına ve geri kazanımının
sağlanmasına yönelik olarak bu Yönetmelik hükümleri ile Atık Yönetimi
Yönetmeliği ve Sıfır Atık Yönetmeliği hükümlerine uymakla yükümlüdürler.
(3) AEEE’ler, Sıfır Atık Yönetmeliği hükümleri
doğrultusunda sıfır atık yönetim sistemi uygulamalarına ve İl Sıfır Atık
Yönetim Sistemi Planlarına uygun olarak biriktirilir ve toplanır.
(4) Yetkili idareler, AEEE’lerin belirli bir sistem
dâhilinde toplanarak geri kazanımlarının sağlanması için gerekli önlemleri
almakla yükümlüdür.
AEEE’lerin
taşınmasına ilişkin hükümler
MADDE 19-
(1) AEEE’lerin atık getirme
merkezlerinden ve transfer noktalarından işleme tesislerine taşınması
Bakanlıkça belirlenen taşımaya ilişkin hususlar çerçevesinde lisanslı
araçlar ile gerçekleştirilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Toplama,
Yeniden Kullanıma Hazırlama, Geri Dönüşüm ve Geri Kazanım Hedefleri
Toplama
hedefleri
MADDE 20-
(1) Bakanlıkça, ilgili taraflarla
birlikte gerekli tedbirler alınarak 30 uncu madde ile yürürlükten
kaldırılan Yönetmelikte 2018 yılı toplama hedefi olarak belirlenen 4
kg/kişi-yıl hedefinin altında kalmayacak şekilde 2018-2024 (dâhil) yılları
arasında evsel AEEE toplama hedeflerinin devam ettirilmesi sağlanır.
(2) Bakanlık, AEEE’lerin yönetimi konusunda bu
Yönetmelikte yükümlülüğü bulunan tüm taraflar ile birlikte gerekli
tedbirleri alarak aşağıda yer alan AEEE toplama hedeflerine ulaşılmasını
sağlar:
a) 2025 yılı için %40.
b) 2025 yılından itibaren toplama hedefi her yıl %5
oranında artırılarak 2030 yılı da dâhil olmak üzere %65.
c) 2030 yılı sonrasında yeni toplama hedeflerinin
Bakanlıkça belirlenmemesi durumunda %65.
(3) Toplama oranlarının ilgili yıl için
hesaplanmasında, AEEE işleme tesisleri ile yeniden kullanıma hazırlama
tesislerine giren AEEE ağırlığının önceki üç yıl yurt içinde piyasaya arz
edilen EEE ağırlığının ortalamasına oranı esas alınır.
(4) Bu maddede yer alan toplama oranlarının
hesaplanmasında, üreticilerin ve çevre izin ve lisans belgesine sahip
tesislerin Bakanlığın çevrimiçi uygulamaları üzerinden yapmış olduğu
beyanlar esas alınır.
Yeniden
kullanıma hazırlama, geri dönüşüm ve geri kazanım hedefleri
MADDE 21-
(1) Bakanlıkça, ilgili taraflarla
birlikte gerekli tedbirler alınarak 30 uncu madde ile yürürlükten
kaldırılan Yönetmelikte 2018 yılı için belirlenen aşağıdaki geri dönüşüm ve
geri kazanım hedeflerinin 2018-2024 (dâhil) yılları arasında devam
ettirilmesi sağlanır:
a) EK-1/A’nın 1 inci ve 10 uncu kategorisinde yer
alan AEEE’lerin %80'i geri kazanılır, %75'i geri dönüştürülür.
b) EK-1/A’nın 3 üncü ve 4 üncü kategorisinde yer
alan AEEE’lerin %75'i geri kazanılır, %65'i geri dönüştürülür.
c) EK-1/A’nın 2 nci, 5 inci, 6 ncı, 7 nci ve 9 uncu
kategorisinde yer alan AEEE’lerin %70'i geri kazanılır, %50'si geri
dönüştürülür.
ç) Gaz deşarj lambalarının %80’i geri dönüştürülür.
(2) Birinci fıkrada yer alan oranlar hesaplanırken
işlemeye gönderilen AEEE’nin ortalama ağırlığı esas alınır.
(3) AEEE’lerin yönetimi konusunda bu Yönetmelikte
yükümlülüğü bulunan tüm taraflar ile birlikte gerekli tedbirler alınarak
tarafların 2025 yılından itibaren aşağıda verilen hedeflere ulaşması
sağlanır:
a) EK-2/A’nın 1 inci ve 4 üncü kategorisinde yer
alan AEEE’lerin % 85'i geri kazanılır, %80'i yeniden kullanıma
hazırlanır/geri dönüştürülür.
b) EK-2/A’nın 2 nci kategorisinde yer alan
AEEE’lerin %80'i geri kazanılır, %70'i yeniden kullanıma hazırlanır/geri
dönüştürülür.
c) EK-2/A’nın 5 inci ve 6 ncı kategorisinde yer
alan AEEE’lerin %75'i geri kazanılır, %55'i yeniden kullanıma
hazırlanır/geri dönüştürülür.
ç) EK-2/A’nın 3 üncü kategorisinde yer alan
AEEE’lerin %80'i geri dönüştürülür.
(4) Üçüncü fıkrada yer alan oranlar hesaplanırken,
geri kazanım veya geri dönüşüm/yeniden kullanıma hazırlama tesislerine
girerek uygun geri dönüşüm/geri kazanım işlemlerine tabi tutulan AEEE’lerin
ağırlığının toplanan AEEE’lerin ağırlığına oranı esas alınır. Geri
kazanımdan önce gerçekleştirilen ayırma ve depolama dâhil olmak üzere ön
işlem faaliyetleri bu hedeflere ulaşılması bakımından hesaplamaya katılmaz.
(5) Atık olmayan kullanılmış EEE’lerin bir bütün
olarak yeniden kullanılması durumunda, bu eşyalar geri dönüşüm ve geri
kazanım hesaplamalarına dâhil edilmez.
(6) Bu maddede yer alan yeniden kullanıma
hazırlama/geri dönüşüm/geri kazanım hedeflerinin hesaplanmasında, çevre
izin ve lisans belgesine sahip tesislerin Bakanlığın çevrimiçi uygulamaları
üzerinden yapmış olduğu beyanlar esas alınır.
(7) Toplama, yeniden kullanıma hazırlama, geri
dönüşüm ve geri kazanım hedefleri doğrultusunda EEE’nin veya AEEE’nin
ağırlığının hesaplanmasında, EEE’lerin kullanımı veya performansı için
gerekli olmayan ambalaj, talimat, kılavuz veya benzeri aksesuarlar ile Atık
Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği kapsamında yönetimi sağlanan
pil ve akümülatörlerin ağırlığı hariç olmak üzere EEE’nin veya AEEE’nin kg
olarak ağırlığı esas alınır. Pillerin veya akümülatörlerin elle
çıkarılamaması durumunda ise pil dâhil ağırlık olduğu açıkça belirtilir.
ALTINCI BÖLÜM
AEEE Toplama ve
Geri Kazanım Faaliyetlerinin Finansmanı
Evsel
AEEE yönetiminin finansmanı
MADDE 22-
(1) 22/5/2012 tarihinden sonra
piyasaya arz edilen ürünler için üreticiler, bu Yönetmelikte tanımlanan
şekilde evsel AEEE’lerin toplanması ve işlenmesi için gerekli finansmanı
sağlamakla yükümlüdür.
(2) EEE üreticileri tarafından 1/1/2020 tarihinden
itibaren piyasaya arz edilen EEE’ler için Geri Kazanım Katılım Payına
İlişkin Yönetmelik hükümleri doğrultusunda geri kazanım katılım payı
ödenmesi veya Bakanlıkça belirlenecek esaslar doğrultusunda depozito
uygulanması, evsel AEEE’lerin yönetiminde finansal garanti olarak kabul
edilir.
(3) 22/5/2012 tarihinden önce piyasaya arz edilen
EEE’lerden kaynaklanan AEEE’lerin yönetimi bu Yönetmelik hükümlerine uygun
olarak AEEE’lerin yönetiminden sorumlu taraflarca gerçekleştirilir.
Evsel
olmayan AEEE yönetiminin finansmanı
MADDE 23-
(1) 22/5/2012 tarihinden sonra
piyasaya arz edilen EEE’lerden kaynaklanan evsel olmayan AEEE’lerin
toplanması, nakliyesi, işlenmesi ve bertaraf maliyetleri EEE’nin üreticisi
tarafından üstlenilir.
(2) 22/5/2012 tarihinden önce piyasaya arz edilen
EEE’lerden kaynaklanan evsel olmayan AEEE’lerin yönetim maliyeti, eşdeğer
veya aynı işlevi gören yeni ürünlerle değişim yapılması durumunda yapılan
anlaşmalar çerçevesinde yeni ürünleri temin eden üreticiler tarafından veya
tüketiciler tarafından, diğer durumlarda ise tüketiciler tarafından
karşılanır.
(3) Üreticiler ve tüketiciler tarafından evsel
olmayan AEEE’lerin yönetiminde bu Yönetmeliğe aykırılık olmayacak şekilde
birinci ve ikinci fıkralarda belirtilenler dışında başka finansman
anlaşmaları da yapılabilir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Kayıt, Bildirim
ve Beyanlar
Kayıt,
bildirim ve beyan
MADDE 24-
(1) Üreticiler veya yetkili
temsilciler, yurt içinde elektrikli ve elektronik eşya piyasaya arz etmeden
önce EEE bilgi sistemine kayıt olmak zorundadır.
(2) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (hh)
bendinin (4) numaralı alt bendinde tanımlanan üreticilerin EEE bilgi
sistemine kayıtları yetkili temsilcisi yoluyla gerçekleştirilir.
(3) Üreticilerin veya yetkili temsilcilerin EK-4’te
yer alan kayıt ve raporlamaya ilişkin bilgileri sağlaması zorunludur.
Bildirim
ve beyanların doğruluğu ve kayıtları
MADDE 25-
(1) Bakanlık tarafından gerekli
görülmesi halinde bu Yönetmelik kapsamında yükümlülüğü bulunan taraflar,
bildirim ve belgelerini yeminli mali müşavire ve/veya bağımsız denetim
kuruluşlarına inceletir ve inceleme raporunu Bakanlığa sunar.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
İthalat
Kullanılmış
veya yenileştirilmiş EEE’lerin ithalatı
MADDE 26-
(1) Kullanılmış veya
yenileştirilmiş elektrikli ve elektronik eşyanın ithalatına ilişkin
hususlarda eşyanın atık olmadığının kanıtlanması amacıyla EK-5’te yer alan
şartların sağlanması gerekir.
(2) Birinci fıkra doğrultusunda AEEE olmadığı
kanıtlanan kullanılmış veya yenileştirilmiş EEE’lerin ithalatı, Ticaret
Bakanlığının ithalat izinlerine ilişkin düzenlemeleri doğrultusunda
gerçekleştirilir.
(3) Kullanılmış veya yenileştirilmiş EEE’lerin AEEE
olmasının tereddüt edildiği durumlarda; depolarda muhafaza masrafları dâhil
olmak üzere ilgili analiz ve kontrol gibi gerek duyulan işlemlere yönelik
her türlü masraf üreticiler, onlar namına hareket eden üçüncü kişiler veya
AEEE olmalarından kuşkulanılan kullanılmış EEE’lerin sevkiyatını düzenleyen
diğer kişiler tarafından karşılanır.
AEEE’lerin
ithalatı
MADDE 27-
(1) AEEE’lerin ithalatına ilişkin
iş ve işlemlerde, Atık Yönetimi Yönetmeliğinde belirlenen atık ithalatına
yönelik hususlar çerçevesinde hareket edilir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Avrupa
Birliği mevzuatına uyum
MADDE 28-
(1) Bu Yönetmelik, Atık Elektrikli
ve Elektronik Eşya Hakkında 2012/19/AB sayılı ve 4/7/2012 tarihli Avrupa
Parlamentosu ve Konsey Direktifi dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına
uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
İdari
yaptırım
MADDE 29-
(1) Bu Yönetmelik hükümlerine
aykırı hareket edenler hakkında, 2872 sayılı Kanun ve ilgili diğer mevzuat
hükümlerinde öngörülen idari yaptırımlar uygulanır. İdari yaptırımlar
ilgili mevzuatında öngörülen idarelerce tesis edilir.
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE 30-
(1) 22/5/2012 tarihli ve 28300
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların
Kontrolü Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş
hükmü
GEÇİCİ
MADDE 1- (1) 2 nci maddenin
birinci fıkrası, 22/5/2012 tarihinden 1/1/2024 tarihine kadar uygulanır.
Aynı maddenin ikinci fıkrası ise 1/1/2024 tarihinden itibaren uygulanır.
Mevcut
atık elektrikli ve elektronik eşyaların yönetim planlarının sürekliliği
GEÇİCİ
MADDE 2- (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihten önce mahalli idarelerce hazırlanıp uygun bulunan
atık elektrikli ve elektronik eşyaların yönetim planları, bu Yönetmelik
hükümlerine uygun olarak ve Sıfır Atık Yönetmeliği ile getirilen
düzenlemeler uyarınca yürütülür. Atık elektrikli ve elektronik eşyaların
yönetim planları, mahalli idarelerin Sıfır Atık Yönetmeliğinde öngörülen
geçiş takvimi uyarınca sıfır atık yönetim sistemine geçişleri ile birlikte
son bulur.
Mevcut
çevre izin ve lisanslı tesisler ile çevre izin ve lisans süreci devam eden
tesisler
GEÇİCİ
MADDE 3- (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihten önce çevre izin ve lisansı alan AEEE işleme
tesisleri ile yeniden kullanıma hazırlama tesisleri mevcut lisans süreleri
sona erene kadar faaliyetlerine devam edebilirler.
(2) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce
Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği uyarınca AEEE işleme konusunda faaliyet
göstermek üzere işlemlerini başlatmış olan tesislerin işlemleri, 30 uncu
madde ile yürürlükten kaldırılan Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların
Kontrolü Yönetmeliğinde belirlenen işleme tesislerinin fiziksel ve teknik
özellikleri esas alınarak değerlendirilir.
Mevcut
aktarma merkezleri
GEÇİCİ
MADDE 4- (1) 30 uncu madde ile
yürürlükten kaldırılan Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü
Yönetmeliği kapsamında kurulan aktarma merkezleri, 1/1/2024 tarihi
itibarıyla il müdürlüğünden transfer noktası olarak çevre izin ve lisans
belgesi almakla yükümlüdür. Bu Yönetmelik ile belirlenen koşullara, bu
maddede verilen süre içerisinde uyum sağlayamayan mevcut aktarma merkezleri
faaliyetlerine devam edemezler.
Mevcut
yetkilendirilmiş kuruluşlar
GEÇİCİ
MADDE 5- (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihten önce üreticilerin atık elektrikli ve elektronik
eşyaların yönetimi konusundaki yükümlülüklerini yerine getirmek amacı ile
Bakanlıktan yetki belgesi alan kuruluşlar faaliyetlerini yetki süreleri
dâhilinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yürütürler.
(2) Yetki yenileme talebinde bulunmayarak yetki
süresi biten/yetkisi iptal edilen kuruluşlar, yetki bitim süresinden/yetki
iptal yazısının tebellüğünden itibaren 6 ay içerisinde, temsiliyet payı
şartlarını sağlayamama koşulu dâhil yetki iptal talebinde bulunan yetki
belgesi sahibi kuruluşlar ise, talep yazısı ile birlikte faaliyetleri
kapsamındaki gelir ve giderlerine ilişkin mali tabloları içeren bilgi,
belge ve raporları Bakanlığa sunmak zorundadırlar.
Teminat
GEÇİCİ
MADDE 6- (1) 12 inci maddenin
birinci fıkrasının (ğ) bendi, teminata ilişkin usul ve esaslar ile teminatın
miktarı Bakanlıkça belirlenip, Bakanlığın internet sayfasından ilan edilene
kadar uygulanmaz.
Yürürlük
MADDE 31-
(1) Bu Yönetmelik 1/2/2023
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 32-
(1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız
|