|
Tarım ve Orman Bakanlığından:
BİLİMSEL
AMAÇLAR İÇİN KULLANILAN SUCUL OMURGALI CANLILARIN
REFAH VE KORUNMASINA DAİR YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK
YAPILMASI
HAKKINDA YÖNETMELİK
MADDE 1- 20/4/2019 tarihli ve 30751 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Bilimsel Amaçlar İçin Kullanılan Sucul Omurgalı Canlıların Refah
ve Korunmasına Dair Yönetmeliğin 1 inci maddesinin birinci fıkrasında yer
alan “özellikleri,” ibaresinden sonra gelmek üzere “merkezi etik kurulu ve
yerel etik kurullarının kuruluş ve çalışmaları,” ibaresi eklenmiştir.
MADDE 2- Aynı Yönetmeliğin 2 nci maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendinde yer alan “iptalini,” ibaresinden sonra gelmek üzere
“etik kurullarının kuruluş ve çalışmalarını,” ibaresi eklenmiştir.
MADDE 3- Aynı Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (n) bendi yürürlükten kaldırılmış ve aynı fıkraya aşağıdaki
bentler eklenmiştir.
“o) Kuruluş sahibi: Deneysel ve bilimsel amaçlar
için sucul omurgalı canlıları kullanan, üreten kurum, kuruluşlar ile araştırma
geliştirme şirketlerinin sahiplerini, idarecilerini veya müdürlerini,
ö) SOCMEK: Sucul Omurgalı Canlı Deneyleri Merkezi
Etik Kurulunu,
p) SOCYEK: Sucul Omurgalı Canlı Deneyleri Yerel
Etik Kurulunu,
r) Sucul omurgalı canlı kullanım sertifikası: Sucul omurgalı canlıların bilimsel amaçlı
kullanımına ilişkin olarak SOCMEK tarafından eğitim konuları belirlenmiş
programa kayıt yaptırarak devam ve başarı şartlarını yerine getiren
kursiyerlere verilen belgeyi,”
MADDE 4- Aynı Yönetmeliğin 10 uncu maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde yer alan
“bozukluklarıyla” ibaresi “sorunlarıyla” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 5- Aynı Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (ç) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, altıncı fıkrasında
yer alan “uygun” ibaresinden sonra gelmek üzere “olarak fiziki veya
elektronik ortamda” ibaresi eklenmiştir.
“ç) Yangın ve patlamalar için gerekli önlemlerin
alındığına dair kuruluşun ilgili birimlerince hazırlanmış acil durum eylem
planı.”
MADDE 6- Aynı Yönetmeliğe yedinci bölümden sonra gelmek
üzere aşağıdaki bölüm eklenmiş ve diğer bölümler buna göre teselsül
ettirilmiştir.
“SEKİZİNCİ BÖLÜM
Sucul Omurgalı Canlı Deneyleri Etik Kurullarının
Kuruluşu, Görevleri, Çalışma Usul ve Esasları
SOCMEK’in kuruluşu
MADDE 31/A- (1) SOCMEK;
a) Bakanlıktan; ilgili genel müdür veya
görevlendireceği genel müdür yardımcısı başkanlığında, genel müdürlükten
bir daire başkanı, bir teknik personel, Tarımsal Araştırmalar ve
Politikalar Genel Müdürlüğünden bir temsilci ve Hukuk Hizmetleri Genel
Müdürlüğünden bir hukukçu,
b) Üniversitelerin su ürünleri mühendisliği,
balıkçılık teknolojisi mühendisliği, su bilimleri ve mühendisliği, biyoloji
bölümleri ile veteriner fakültelerinin konuyla ilgili çalışma yapan öğretim
üyelerinden birer temsilci olmak üzere beş öğretim üyesi,
c) Ziraat Mühendisleri Odasından bir temsilci,
ç) TÜBİTAK’ta görev yapan sorumlu bir temsilci,
d) Sucul omurgalı canlılar ile ilgili sivil toplum
örgütlerinden bir üye,
olmak üzere on üç üyeden oluşur.
(2) SOCMEK, üyelerin en az üçte ikisinin katılımı
ile toplanır. Kararlar oy çokluğu ile alınır, oyların eşit olması halinde
başkanın oyu yönünde karar verilir. Üyelerin birer oy hakkı vardır.
(3) Üyelerin
görev süresi dört yıldır. Görev süresi biten üye yeniden
görevlendirilebilir. İzinsiz ve mazeretsiz olarak üst üste iki kez
toplantıya katılmayan üyenin üyeliği kendiliğinden düşer. Üyelik sıfatının
ölüm, emeklilik, ayrılma gibi herhangi bir sebeple sona ermesi veya
üyeliğin düşmesi halinde, yerine aynı usulle ve kalan süreyi tamamlamak üzere
ayrılan üyenin niteliklerini taşıyan yeni bir üye görevlendirilir.
(4) SOCMEK ve SOCYEK arasındaki koordinasyon Genel
Müdürlük tarafından sağlanır. SOCMEK sekretaryası hizmetleri, ilgili daire
başkanlığınca yürütülür.
(5) SOCMEK, başkanın belirleyeceği gündemle altı
ayda bir toplanır. Toplantı gündemini de içeren davet yazısı, toplantı
tarihinden en geç on gün öncesinden SOCMEK üyelerine gönderilir. Kurul,
başkanın gerek görmesi halinde üyelere en geç on gün öncesinden haber
verilmek suretiyle de toplanabilir.
SOCMEK’in görevleri
MADDE 31/B- (1) SOCMEK’in görevleri şunlardır:
a) Sucul omurgalı canlıların deneylerde
kullanılmasına dair etik ilkeleri belirlemek.
b) SOCYEK yönergelerini onaylamak ve 34 üncü
maddeye göre feshetmek.
c) SOCYEK’lerin bu Yönetmelik hükümlerine göre
çalışıp çalışmadığını denetlemek, yıllık raporlarını değerlendirmek.
ç) SOCMEK tarafından onaylanan yönergeye ve ilgili
diğer mevzuata aykırı hareket eden SOCYEK’lerin çalışmalarını 34 üncü
maddeye göre durdurmak.
d) SOCYEK’lerin hizmet verdiği üretici ve kullanıcı
kurum ve kuruluşlardaki deney şartlarını ve laboratuvarları bu Yönetmelik
hükümleri çerçevesinde denetlemek.
e) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak sucul
omurgalı canlıların kullanılmasını engellemek amacıyla gerekli girişimleri
yapmak.
f) SOCYEK’lerin verdiği kararlara yapılan
itirazları değerlendirmek, gerekli görülmesi halinde dosyaları yeniden
incelemek üzere gerekçeleri ile birlikte ilgili SOCYEK’e geri göndermek.
g) SOCYEK’lerin sucul omurgalı canlıların kullanımı
ve bakımı ile ilgili araştırmacı ve diğer yardımcı personele yönelik
verilen eğitim programlarının usul ve esaslarını belirlemek ve denetlemek.
ğ) Sucul omurgalı canlıların kullanım
sertifikalarının denkliklerini değerlendirmek.
h) Ülke çapında sucul omurgalı canlıların
deneylerde kullanılmasına dair yıllık istatistik bilgileri toplamak ve
yayınlamak.
ı) Gerektiğinde eğitim programları düzenlemek.
(2) SOCMEK’in çalışma usul ve esasları Bakanlıkça
belirlenir.
SOCYEK’in kuruluşu
MADDE 31/C- (1) SOCYEK aşağıdaki şekilde kurulur:
a)
Bakanlıktan çalışma izinli deney ünitesi bulunan resmi, özel kurum
ve kuruluşlar SOCYEK kurar. SOCYEK ve sucul omurgalı canlı refahı birimi
bulunmayan kurum ve kuruluşlarda sucul omurgalı canlılarla deney yapılamaz.
b) SOCYEK’in kurulabilmesi için, Bakanlıktan
çalışma izinli bir araştırma veya deney ünitesi bulundurulması zorunludur.
(2) SOCYEK’te asgari olarak aşağıda nitelikleri
belirtilen üyelerin bulunması gereklidir:
a) Kurum veya kuruluş içinde sucul omurgalı canlı
yetiştirilmesi, üretilmesi, bakımından sorumlu, sucul omurgalı canlı
kullanım sertifikasına sahip, ünitede çalışan, en az iki yıl tecrübeli;
veteriner hekimi, su ürünleri, balıkçılık teknolojisi, su bilimleri ve
mühendisliği, biyoloji, zooloji ve hidrobiyoloji alanlarından birisinde
lisans veya lisansüstü eğitim almış bir kişi.
b) Kurum veya kuruluş içinden sucul omurgalı
canlılar ile çalışma yapan birimlerden birer temsilci.
c) Kurum veya kuruluş ile çıkar ilişkisi olmayan ve
sucul omurgalı canlılar ile ilgili sivil toplum kuruluşuna üye bir kişi.
(3) SOCYEK, en az beş en fazla on bir üyeden
oluşur.
(4) SOCYEK’te görev alacak en az bir üyenin sucul
omurgalı canlılarla ilgili bilim dallarında doktora derecesine sahip olması
gereklidir. Kurum ve kuruluşlar ihtiyaçlarına ve idari yapılarına göre
SOCYEK’in üye yapısını belirleyebilirler. SOCYEK gerektiğinde başka
alanların uzmanlarından görüş alabilir, bu kişileri toplantılara davet
edebilir.
(5) SOCYEK, salt çoğunlukla toplanır. Kararlar oy
çokluğu ile alınır; oyların eşit olması halinde başkanın oyu yönünde karar
verilir. Üyelerin birer oy hakkı vardır.
(6) SOCYEK üyelerinin görevlendirilmesi aşağıdaki
şekilde gerçekleştirilir:
a) SOCYEK başkanı, başkan vekili ve üyeleri;
üniversitelerde rektör, diğer kurum ve kuruluşlarda ise en üst düzey
yönetici onayı ile görevlendirilir.
b) SOCYEK başkanı ve sorumlu yönetici kuruluş
çalışanı olmak zorundadır. Bunun dışındaki SOCYEK üyeleri, kurum veya
kuruluş dışından da görevlendirilebilir.
c) Atamalar veya onay ile görevlendirilmelere dair
değişiklikler bir ay içinde SOCMEK’e bildirilir.
ç) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket ettiği
tespit edilen kişiler SOCYEK üyesi olarak görevlendirilemez.
(7) Kurum ve kuruluşlarda SOCYEK sekretaryası,
üniversitelerde rektör, diğer kurum ve kuruluşlarda ise en üst düzey
yönetici onayı ile görevlendirilir. SOCYEK’in düzenli çalışması,
başvuruların alınması, değerlendirilmesi ve arşivlenmesi amacıyla ayrı bir
çalışma birimi oluşturulur.
(8) SOCYEK üyelerinin görev süresi dört yıldır.
Görev süresi biten üye yeniden görevlendirilebilir. İzinsiz ve mazeretsiz
olarak üst üste iki kez toplantıya katılmayan üyenin üyeliği düşer. Üyelik
sıfatının ölüm, emeklilik, ayrılma gibi herhangi bir sebeple sona ermesi
halinde, yerine aynı usulle ve kalan süreyi tamamlamak üzere ayrılan üyenin
niteliklerini taşıyan yeni bir üye görevlendirilir.
SOCYEK’in görevleri
MADDE 31/Ç- (1) SOCYEK’in görevleri şunlardır:
a) Bu Yönetmelik hükümlerine göre, SOCMEK’in
belirlediği etik ilkeler ve iyi laboratuvar uygulamaları çerçevesinde kendi
çalışma usul ve esasları hakkında yönerge hazırlamak.
b) Sucul omurgalı canlılar üzerinde yapılacak tüm
işlemlerin etik yönden kabul edilebilir sınırlarını belirleyerek yapılacak
işlemlere ilişkin protokolleri onaylamak veya gerekçeli olarak reddetmek.
c) Kurum içinde sucul omurgalı canlıların kullanılması
sürecinin etik kurallara uygun olarak sürdürülmesini denetlemek, bu amaçla
gerekli düzenlemeleri yapmak.
ç) Sucul omurgalı canlılar kullanılarak elde
edilenlerle aynı veya daha yüksek düzeyde bilgi sağlayabilecek ancak sucul
omurgalı canlıların kullanılmadığı veya en az sayıda sucul omurgalı
canlının kullanıldığı ya da daha az acı verilen prosedürler içeren
alternatif yöntemlerin geliştirilmesine ve doğrulanmasına katkıda bulunacak
ve bu alanda araştırmayı teşvik edecek uygulamalar yapmak.
d) Sucul omurgalı canlıların üzerinde yapılacak
işlemlerin onaylanmış protokole uygun olarak yapılmasını sağlamak,
gerektiğinde sonlandırılmasına karar vermek.
e) Sucul omurgalı canlılar ile çalışacak personelin
gerekli eğitimi almasını sağlamak ve sucul omurgalı canlı kullanım
sertifikası bulunması şartıyla sucul omurgalı canlı deneyleri yapılmasına
izin vermek. Bu amaçla gerektiğinde sertifika programları düzenlemek.
f) Sucul omurgalı canlıların üretim, yetiştirme,
barındırma ve nakil şartları ile deneylerin yapıldığı laboratuvar şartları
ve ekipmanın etik yönden uygun olup olmadığını denetlemek.
g) Sucul omurgalı canlıların kullanımı ile ilgili
olarak istatistiki veri tabloları ile yıllık faaliyet raporunu hazırlayarak
SOCMEK’e sunmak.
ğ) Düzenlenecek eğitim sertifika programlarını otuz
gün önce SOCMEK’e bildirmek.
h) Düzenledikleri sertifika eğitim programları ve
eğitim sonunda başarılı olarak sertifika alan kursiyerler ile ilgili
bilgileri SOCMEK’e bildirmek.
(2) Kuruluş dışında gerçekleştirilecek prosedürler
için, 15 inci maddenin ikinci fıkrası kapsamında Bakanlıktan izin
alındıktan sonra, prosedürün gerçekleştirileceği yere en yakın SOCYEK’ten
izin alınması zorunludur.
(3) SOCYEK’in çalışma usul ve esasları Bakanlıkça
belirlenir.”
MADDE 7- Aynı Yönetmeliğin 34 üncü maddesine aşağıdaki fıkra
eklenmiştir.
“(7) SOCMEK tarafından yapılan denetimler
sonucunda, bu Yönetmeliğe aykırı hareket eden SOCYEK’lere eksikliklerini
bir ay sürede tamamlamaları ile ilgili yazılı uyarıda bulunulur ve SOCYEK
çalışmaları düzenlemeler yapılıncaya kadar bir ay askıya alınır, eğer
gerekli düzenlemeler yapılmaz ise SOCYEK çalışmaları altı ay durdurulur.
Altı ay içerisinde belirtilen eksiklikleri düzeltmeyen SOCYEK’in yönergesi
feshedilir.”
MADDE 8- Aynı Yönetmeliğe aşağıdaki geçici maddeler
eklenmiştir.
“Faaliyet alanındaki değişiklik talepleri
GEÇİCİ MADDE 2-
(1) 13/12/2011 tarihli ve 28141 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Deneysel ve Diğer Bilimsel Amaçlar İçin Kullanılan Hayvanların Refah ve
Korunmasına Dair Yönetmelik kapsamında, sucul omurgalı canlılara yönelik
faaliyet göstermek üzere çalışma izni almış kuruluşların, faaliyet alanında
herhangi bir değişiklik talep etmeleri durumunda, bu Yönetmelik kapsamında
çalışma izni almaları zorunludur.
Yerel Etik Kurulların geçerliliği
GEÇİCİ MADDE 3-
(1) Deneysel ve Diğer Bilimsel Amaçlar İçin Kullanılan Hayvanların
Refah ve Korunmasına Dair Yönetmelik kapsamında çalışma izni almış, sucul
omurgalı canlılara yönelik faaliyet gösteren kuruluşlarda mevcut kurullar
geçerlidir.
Sertifikaların geçerliliği
GEÇİCİ MADDE 4-
(1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce alınan sucul omurgalı
canlıları da kapsar nitelikteki deney hayvanları kullanım sertifikası
geçerliliğini muhafaza eder.”
MADDE 9- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 10-
Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve
Orman Bakanı yürütür.
|