|
Hazine ve Maliye Bakanlığından:
İÇ KONTROL VE
ÖN MALÎ KONTROLE İLİŞKİN USUL VE ESASLARDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA
DAİR USUL VE ESASLAR
MADDE 1- 31/12/2005 tarihli ve
26040 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İç Kontrol ve Ön
Malî Kontrole İlişkin Usul ve Esasların 2 nci
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Madde 2- Bu Usul ve Esaslar, 10/12/2003
tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 55 inci, 56 ncı, 57 nci ve 58 inci
maddeleri ile 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı
Kararnamesinin 220/A maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.”
MADDE 2- Aynı Usul ve Esasların 3 üncü maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
“Madde 3- Bu Usul ve Esaslarda geçen;
a) Bakanlık: Hazine ve Maliye Bakanlığını,
b) Gerçekleştirme görevlisi: Harcama talimatı
üzerine; işin yaptırılması, mal veya hizmetin alınması, teslim almaya
ilişkin işlemlerin yapılması, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli
belgelerin hazırlanmasına yönelik iş ve işlem süreçlerinde görev yapan
kişileri,
c) Görüş yazısı: Ön malî kontrol sonucunda malî
karar ve işlemlerin uygun bulunup bulunmadığı yönünde verilen yazılı görüşü
veya dayanak belge üzerine yazılan şerhi,
d) Harcama birimi: Kamu idaresi bütçesinde ödenek
tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birim ile ödenek gönderme belgesi
ile ödenek gönderilen birimleri,
e) Harcama yetkilisi: Bütçeyle ödenek tahsis edilen
veya ödenek gönderme belgesi ile ödenek gönderilen her bir harcama
biriminin en üst yöneticisini,
f) İç kontrol: İdarenin
amaçlarına, belirlenmiş politikalara ve mevzuata uygun olarak faaliyetlerin
etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini, varlık ve
kaynakların korunmasını, muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak
tutulmasını, malî bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak
üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluşturulan organizasyon, yöntem,
süreç ile iç denetimi kapsayan malî ve diğer kontroller bütününü,
g) İdare: Düzenleyici ve denetleyici kurumlar hariç
olmak üzere, genel yönetim kapsamındaki her bir kamu idaresini,
h) Kanun: 10/12/2003
tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununu,
i) Malî hizmetler birimi: Strateji geliştirme
başkanlıkları ve strateji geliştirme daire başkanlıkları ile strateji geliştirme
ve malî hizmetlere ilişkin hizmetlerin yerine getirildiği müdürlükleri, bu
birimlerin kurulmadığı idarelerde bu idarelerin mevcut yapılarında malî
hizmetlerini yürüten birimi, mahalli idarelerde ise ilgili mevzuatında yer
alan hükümler çerçevesinde kurulan birimleri,
j) Ön malî kontrol: İdarelerin gelir, gider, varlık
ve yükümlülüklerine ilişkin malî karar ve işlemlerinin; idarenin bütçesi,
bütçe tertibi, kullanılabilir ödenek tutarı, harcama programı, finansman
programı, merkezi yönetim bütçe kanunu ve diğer malî mevzuat hükümlerine
uygunluğu ve kaynakların etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılması
yönlerinden yapılan kontrolünü,
k) Usul ve Esaslar: Bu Usul ve Esasları,
l) Üst yönetici: Kanunun 11 inci maddesine göre
tanımlanan üst yöneticiyi,
ifade eder.”
MADDE 3- Aynı Usul ve Esasların 4 üncü maddesinin başlığı
“İç kontrolün amaçları ve işleyişi” şeklinde değiştirilmiş ve aynı maddeye
aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Kamu idareleri, Bakanlık tarafından belirlenen
standart, düzenleme ve yöntemlere uygun olarak;
a) Faaliyetlerin görev, yetki ve sorumlulukların
belirlendiği uygun bir kurumsal yapı içerisinde, etik değerleri benimsemiş,
yeterli ve yetkin personel tarafından yürütülmesini,
b) Amaç ve hedefler ile bunların gerçekleşmesini ve
faaliyetleri etkileyebilecek risklerin belirlenmesini, değerlendirilmesini
ve bu riskler için uygun kontrol yöntemlerinin geliştirilmesini ve
uygulanmasını,
c) Etkin bir bilgi ve iletişim sisteminin
kurulmasını ve işletilmesini,
d) Bu faaliyetlerin sürekli ve sistemli bir şekilde
izlenmesini ve geliştirilmesini,
sağlamak suretiyle iç kontrol sistemlerini oluşturur,
uygular, izler ve geliştirir.”
MADDE 4- Aynı Usul ve Esasların 8 inci maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
“Madde 8- Üst yöneticiler, idarede iç kontrol
sisteminin oluşturulmasını sağlar, işleyişi izler ve gerekli tedbirleri
alır.
Harcama yetkilileri görev ve yetki alanları
çerçevesinde idari ve malî karar ve işlemlere ilişkin olarak iç kontrolün
işleyişinden sorumludur. Harcama yetkilileri birimlerinde iç kontrol
sistemini oluşturur, uygular, izler ve geliştirir.
Diğer yöneticiler ve personel, görev ve yetkileri
çerçevesinde, iç kontrol sisteminin uygulanmasından sorumludur.
İdarelerin malî hizmetler birimi; harcama
birimlerinde iç kontrol sisteminin oluşturulması ve standartlarının
uygulanması ile geliştirilmesi çalışmalarını yönlendirir, koordine eder,
uygulama sonuçlarını izler, değerlendirir, üst yöneticiye raporlar, eğitim
ve rehberlik hizmeti verir ve ön malî kontrol faaliyetini yürütür. Muhasebe
yetkilileri, muhasebe kayıtlarının usulüne ve standartlara uygun, saydam ve
erişilebilir şekilde tutulmasından sorumludur.
Üst yöneticiler, harcama yetkilileri ve diğer
yöneticiler, mesleki değerlere ve dürüst yönetim anlayışına sahip
olunmasından, malî yetki ve sorumlulukların bilgili ve yeterli
yöneticilerle personele verilmesinden, belirlenmiş standartlara uyulmasının
sağlanmasından, mevzuata aykırı faaliyetlerin önlenmesinden, kapsamlı bir
yönetim anlayışıyla uygun bir çalışma ortamının ve saydamlığın
sağlanmasından görev ve yetkileri çerçevesinde sorumludurlar.
Üst yöneticiler ve bütçe ile ödenek tahsis edilen
harcama yetkilileri, her yıl, iş ve işlemlerinin amaçlara, iyi malî yönetim
ilkelerine, kontrol düzenlemelerine ve mevzuata uygun bir şekilde
gerçekleştirildiğini içeren iç kontrol güvence beyanını düzenler ve birim
faaliyet raporları ile idare faaliyet raporlarına eklerler.
İç kontrol düzenlemeleri ve iç kontrol sisteminin
işleyişi, yöneticilerin görüşü, kişi ve/veya idarelerin talep ve
şikâyetleri, harcama birimi değerlendirmeleri ile iç ve dış denetim sonucunda
düzenlenen raporlar dikkate alınarak yılda en az bir kez değerlendirmeye
tâbi tutulur ve gerekli önlemler alınır.”
MADDE 5- Aynı Usul ve Esasların 9 uncu maddesi başlığıyla
birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“İç kontrol merkezi uyumlaştırma görevi
Madde 9- İç kontrole ilişkin standart ve yöntemler
Bakanlık tarafından belirlenir, geliştirilir ve uyumlaştırılır. Bu
çerçevede Bakanlık;
a) İç kontrol standartlarını belirler ve bu
standartlara uyulup uyulmadığını izler,
b) Ön malî kontrole ilişkin standart ve yöntemler
ile ön malî kontrole tâbi malî karar ve işlemleri ve bunların kontrol usul
ve esaslarını belirler,
c) Harcama yetkililerine ilişkin mevzuat
düzenlemelerini hazırlar, harcama yetkilisinin belirlenmesine ilişkin
konularda tereddütleri giderir,
d) İç kontrol alanında idareler arasında
koordinasyonu sağlar ve idarelere rehberlik hizmeti verir,
e) İç kontrol ve ön malî kontrole ilişkin genel ve
özel nitelikli düzenlemelerde idarelerle işbirliği yapar, çalışma
toplantıları düzenler,
f) İç kontrol ve ön malî kontrol düzenleme ve
uygulamaları hakkında idarelerden rapor ve bilgi alarak sistemlerin
işleyişini izler, belirlenen yöntem ve standartlara uygunluğu açısından
değerlendirir, kurumsal ve konsolide raporlar
düzenler,
g) İdarelerin malî hizmetler birimlerinin çalışma
usul ve esaslarını belirler,
h) Kamu idarelerinin malî hizmetler birim
yöneticilerine, diğer yönetici ve malî hizmetler uzmanlarına yönelik
düzenli yıllık bilgilendirme ve değerlendirme toplantıları ile seminer, sempozyum, panel ve benzeri etkinlik ve faaliyetleri
düzenler,
i) İç kontrol ile mali yönetim ve kontrol sistemine
ilişkin olarak eğitim programları hazırlar,
j) Ulusal ve uluslararası iyi uygulama örneklerini
araştırır, bunların uygulanması yönünde çalışmalar yapar.”
MADDE 6- Aynı Usul ve
Esasların 12 nci maddesinin dördüncü fıkrasında
yer alan “İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun”
ibaresi “İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu ile İl Yatırım ve
Hizmetlerine İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanunun” şeklinde, “harcama
yetkilisi tarafından,” ibaresi “harcama yetkilisinin teklifi üzerine
Valilik tarafından,” şeklinde ve “ildeki il müdürü ve” ibaresi “ildeki il
müdürü, il müdür yardımcısı veya” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 7- Aynı Usul ve Esasların 16 ncı
maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Mevzuat taslaklarının bütçeye etkisinin
hesaplanması
Madde 16- Gelir azaltıcı veya gider artırıcı ve
idareye yükümlülük getirecek mevzuat taslakları için ilgili mevzuatı
gereğince görüş alınması sürecinde 23/2/2022
tarihli ve 5210 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla yürürlüğe konulan Mevzuat
Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik kapsamında hazırlanması
zorunlu olan bütçe etki formu kontrole tabi tutularak; orta vadeli program
çerçevesinde, idarenin stratejik planı, performans programı ve bütçesi
üzerindeki etkileri açısından değerlendirilir.”
MADDE 8- Aynı Usul ve
Esasların 17 nci maddesinin birinci fıkrasında
yer alan “bir milyon” ibaresi “beş milyon” şeklinde, “üç milyon” ibaresi
“on beş milyon” şeklinde, “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı,” ibaresi “Çevre,
Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı,”
şeklinde, “İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun”
ibaresi “İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu ile İl Yatırım ve
Hizmetlerine İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanunun” şeklinde
değiştirilmiş, aynı fıkraya aşağıdaki cümle eklenmiş, aynı maddenin ikinci
fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulunca” ibaresi “Cumhurbaşkanınca”
şeklinde, “Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiş
ve aynı fıkrada yer alan “Türk Silahlı Kuvvetleri” ibaresinden sonra gelmek
üzere “, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı” ibaresi
eklenmiştir.
“Bu fıkrada yer alan tutarları üç
katına kadar artırmaya Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.”
MADDE 9- Aynı Usul ve Esasların 18 inci maddesine aşağıdaki
fıkra eklenmiştir.
“Ödenek gönderme belgelerinin idarenin malî
hizmetler biriminin iç kontrol alt birimi dışında diğer alt birimleri
tarafından elektronik ortamda onaylanması halinde ön malî kontrol yapılmış
ve uygun görüş verilmiş sayılır.”
MADDE 10-
Aynı Usul ve Esasların 19 uncu
maddesine birinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Ödenek aktarmalarının idarenin malî hizmetler
biriminin iç kontrol alt birimi dışında diğer alt birimleri tarafından
elektronik ortamda hazırlanıp onaylanması halinde ön malî kontrol yapılmış
ve uygun görüş verilmiş sayılır.”
MADDE 11-
Aynı Usul ve Esasların 20 nci maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“Kadro ve pozisyon dağılım cetvelleri
Madde 20- 2 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine tâbi idarelere ait kadro ve pozisyon dağılım
cetvelleri, anılan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi hükümleri çerçevesinde
kontrole tâbidir.
Kadro ve pozisyon dağılım cetvelleri en geç beş
işgünü içinde kontrol edilir. İlgililerine yapılacak ödemeler bu onaylı
kadro ve pozisyon dağılım cetvellerine göre yapılır. Bu cetvellerde
yapılacak değişiklikler de aynı şekilde kontrol edilir.
2 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine tâbi
olmayan idarelerde de kadro ve pozisyon ihdas ve değişiklikleri aynı süre
içinde kontrol edilir.
Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma
Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ile Jandarma ve Sahil Güvenlik
Akademisinin 2 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine ekli (I), (IV) ve (V)
sayılı cetvellerde düzenlenenler haricindeki personeli ile Jandarma
Hizmetleri Sınıfı ve Sahil Güvenlik Hizmetleri sınıfında yer alan
personelinin kadro ve pozisyonları ile millî güvenlik sebebiyle gizli
kalması gereken kadro ve pozisyonlar hakkında bu madde hükümleri
uygulanmaz.”
MADDE 12- Aynı Usul ve Esasların 21 inci maddesinin birinci
fıkrasında yer alan “İçişleri, Maliye ve Ulaştırma Bakanlıkları” ibaresi
“İçişleri, Hazine ve Maliye ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlıkları” şeklinde
değiştirilmiştir.
MADDE 13-
Aynı Usul ve Esasların 23 üncü
maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddenin
ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.
“4/4/2007 tarihli ve 5620
sayılı Kamuda Geçici İş Pozisyonlarında Çalışanların Sürekli İşçi
Kadrolarına veya Sözleşmeli Personel Statüsüne Geçirilmeleri, Geçici İşçi
Çalıştırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
kapsamındaki idarelerde çalıştırılacak geçici işçi pozisyon (adam/ay)
sayılarının aylar ve birimler itibarıyla dağılımı ilgili mevzuatında
belirlenen idarelerce vizesini müteakip kontrole tâbidir.”
MADDE 14- Aynı Usul ve
Esasların 24 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu”
ibareleri “Cumhurbaşkanı” şeklinde değiştirilmiş ve aynı fıkraya
“dağılımını gösteren listeler” ibaresinden sonra gelmek üzere “kontrol
edilmek üzere malî hizmetler birimlerine ilgili mevzuatında belirlenen
kontrol süresinin bitiminden en az 10 gün önce gönderilir ve” ibaresi
eklenmiştir.
MADDE 15-
Aynı Usul ve Esasların 25 inci
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Madde 25- İlgili mevzuatı uyarınca her bir idare
bazında ihdas edilen ve alım izni verilen pozisyon cetvellerine ve vize
edilen tip sözleşmeye uygun olarak çalıştırılacak personelle yapılacak
sözleşmeler kontrole tabidir. Bu sözleşmeler ilgili mevzuatı uyarınca ihdas
edilen ve alım izni verilen pozisyon cetvellerine ve vize edilen tip sözleşmeye,
ilgili kanunlarına, diğer mevzuatına ve bütçelerinde öngörülen
düzenlemelere uygunluk yönünden incelenir ve en geç beş işgünü içinde
sonuçlandırılır. Uygun görülmeyen sözleşmeler gerekçeli bir yazıyla ilgili
birime gönderilir.”
MADDE 16-
Aynı Usul ve Esasların 33 üncü
maddesinde yer alan “Maliye Bakanı” ibaresi “Hazine ve Maliye Bakanı”
şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE 17-
Bu Usul ve Esaslar yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 18-
Bu Usul ve Esasları Hazine ve
Maliye Bakanı yürütür.
|