|
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından:
SİVİL HAVA ARACI KAZA VEYA CİDDİ OLAYLARINI
ARAŞTIRMA
VE İNCELEME YÖNETMELİĞİ (HKY-13)
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, sivil hava aracı kaza
veya ciddi olaylarının bildirimlerinin yapılması, araştırılması ve
incelenmesi, gerçekleşebilecek kaza ve ciddi olayların önlenmesi hususunda
inceleme raporları yayımlanması; bunlara ilişkin usul ve esaslar ile görev,
yetki ve sorumlulukları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik;
a) Ülkemiz hava sahasında meydana gelen tüm sivil
hava aracı kaza veya ciddi olaylarının araştırılması ve incelenmesini,
b) Bulunduğu coğrafi konuma bakılmaksızın Türk tescilli
ve/veya üretici yetkisini veya tasarım yetkisini Sivil Havacılık Genel
Müdürlüğünden alan sivil hava aracı kaza veya ciddi olaylarının
araştırılması ve incelenmesini,
c) Sivil hava aracının sahibini, işletmecisini,
üreticisini, tasarımcısını, sivil havacılıkla ilgili tüm kurum ve kuruluşları,
mahalli mülki amirlerini,
ç) Sivil hava aracının tasarımcı, üretici, tescil
edildiği ve işletmeci ülkelerinin kaza veya ciddi olaylarıyla ilgilenen
kurumlarını,
kapsar.
(2) Devlet hava araçları, paraşüt, yamaç paraşütü,
yelken kanat, deneysel hava araçları, uçuş operasyonu haricinde meydana
gelen kaza veya ciddi olaylar veya herhangi bir ülke tarafından sivil
tescil işareti verilmeyen hava araçları bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı
Türk Sivil Havacılık Kanununa, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 489/A ve 508 inci maddelerine ve 5/6/1945
tarihli ve 4749 sayılı Kanunla taraf olduğumuz Şikago Konvansiyonu
gereğince ICAO Ek-13’e dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte yer alan;
a) Akredite temsilci: Bir devlet tarafından,
nitelikleri temelinde diğer bir devlet tarafından yürütülmekte olan bir
araştırma ve incelemeye katılma amacıyla tayin edilen personeli,
b) Araştırma ve inceleme: Kaza veya ciddi olaya yol
açan nedenlerin ve katkıda bulunan faktörlerin tespit edilmesini, emniyet
tavsiyelerinde bulunulmasını, bilgilerin toplanmasını, analizini ve sonuç
çıkartmayı içeren benzeri kaza veya ciddi olayın meydana gelmesini önleme
amacıyla gerçekleştirilen süreci,
c) Bakan: Ulaştırma ve Altyapı Bakanını,
ç) Bakanlık: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığını,
d) Başkan: Ulaşım Emniyeti İnceleme Merkezi
Başkanını,
e) Başkanlık: Ulaşım Emniyeti İnceleme Merkezi
Başkanlığını,
f) Ciddi olay: Oluşan durum itibarıyla kaza
ihtimalini içeren ancak sonucunda ölüm, yaralanma veya uçuş performansını
etkileyecek nitelikte hasar oluşmadığından dolayı kaza olarak
sınıflandırılmayan olayları,
g) Ciddi yaralanma: Uçuş operasyonu esnasında
meydana gelen hava aracı kazası sırasında bir şahsın maruz kaldığı
aşağıdaki durumlardan en az birini haiz;
1) Kaza tarihinden itibaren yedi gün içerisinde
toplam 48 saatten daha uzun süreyle hastaneye yatılmasını,
2) El ve ayak parmakları ya da burundaki basit
kırıklar haricinde herhangi bir kemiğin kırılmasını,
3) Ciddi kanama, sinir, kas ya da tendon hasarına
neden olan yırtılmaları,
4) Herhangi bir iç organın zarar görmesini,
5) İkinci ya da üçüncü derece yanıklar veya vücut
yüzeyinin yüzde beşinden daha fazlasını etkileyen herhangi bir yanığı,
6) Hastalık bulaştırıcı maddelere ya da zararlı
radyasyona doğrudan maruz kalmayı içeren bir yaralanmayı,
ğ) Danışman: Bir devlet tarafından, nitelikleri
temelinde bir araştırma ve incelemede akredite temsilciye veya grup
başkanına yardımcı olmak amacıyla tayin edilen kişiyi,
h) Deneysel hava aracı: Bir tip sertifikasına sahip
olmayan veya kalıcı ya da bir modifikasyona istinaden geçici olarak mevcut
tip sertifikasına uyumunu kaybetmiş veya yalnızca araştırma ve geliştirme
faaliyetleri için tasarlanıp üretilmiş ve emniyetli operasyon yapabilmek
için gerekli özellik ve niteliklere sahip olduğu gösterilebilen hava aracını,
ı) Devlet emniyet programı: Emniyeti iyileştirmeyi
hedefleyen bir dizi düzenleme ve faaliyeti,
i) Devlet hava aracı: Devletin askerlik, güvenlik,
gümrük ve orman yangınları ile mücadele hizmetlerinde kullandığı hava
araçlarını,
j) Emniyet tavsiyeleri: Ulaşım emniyeti inceleme makamının,
bir araştırma ve incelemeden türetilen bilgilere dayalı olarak, kaza veya
ciddi olayları önleme amacıyla yapılmış ve hiçbir durumda bir kaza veya
ciddi olay için suç isnadı ya da sorumluluk yaratma amacı gütmeyen teklifi,
k) Hava aracı: Havanın dünya yüzeyine karşı
tepkimesi haricinde, atmosferde havanın tepkimesinden destek sağlayabilen
herhangi bir makineyi,
l) Grup: Her bir kaza veya olayın araştırılması ve
incelenmesi için görevlendirilen uzmanlardan oluşan grubu,
m) Grup başkanı: Her bir kaza veya olayın
araştırılması ve incelenmesi sırasında koordinasyon görev ve yetkileriyle
donatılan uzmanı,
n) ICAO: Uluslararası Sivil Havacılık Örgütünü,
o) ICAO Ek-13: ICAO tarafından yayımlanan Hava
Aracı Kaza/Olay Araştırma ve İnceleme dokümanını,
ö) İlgili devlet: Tescil, işletmeci, üretici veya
tasarımcı devleti,
p) İşletmeci: Bir hava aracı işletmesiyle iştigal
eden izinli ya da geçici izinli gerçek veya tüzel kişileri,
r) İşletmeci devlet: İşletmecinin ana işletme
merkezinin bulunduğu ya da bu gibi bir işletme yerinin olmaması durumunda
işletmecinin daimî ikamet ettiği devleti,
s) Kaza: Herhangi bir hava aracının operasyonu ile
ilişkili olan, insanlı hava aracı halinde, herhangi bir kişinin söz konusu
hava aracına uçuş amacıyla bindiği an ile bu tür tüm kişilerin söz konusu
hava aracından indiği an arasında gerçekleşen veya insansız hava aracı
halinde, söz konusu hava aracının uçuş gerçekleştirmek amacıyla harekete
hazır olduğu an ile söz konusu hava aracının ilgili uçuşun sonunda tamamen
durduğu ve birincil tahrik sisteminin kapatıldığı an arasında gerçekleşen;
1) Yaralanmaların doğal sebeplerden kaynaklandığı,
kendi kendine olduğu veya başkalarından dolayı olduğu durumlar veya
yaralananların normalde yolcu ve uçuş ekibinin bulunduğu alanlar dışında başka
bir yerde saklanan biletsiz kaçak yolcular olduğu durumlar hariç olmak
üzere; hava aracı içerisinde bulunduğu sırada herhangi bir kişinin hayatını
kaybetmesi veya ciddi şekilde yaralanmasını veya hava aracından ayrılmış
parçalar da dâhil olmak üzere hava aracının herhangi bir parçası ile
doğrudan temas etmesi veya jet
akımına doğrudan maruz kalması sebebiyle
herhangi bir kişinin hayatını kaybetmesi veya ciddi şekilde yaralanmasını,
2) Hasarın tek motor (motor kapakları veya
aksesuarları dahil olmak üzere), pervaneler, kanat uçları, antenler,
problar, kanatçıklar, lastikler, frenler, tekerlekler, karenajlar,
paneller, iniş takımı kapıları, kokpit camları, hava aracı yüzeyi (küçük
çentikler/çökmeler veya delikler) ile sınırlı olduğu hallerde motor arızası
veya hasarı veya ana rotor pallerindeki, kuyruk rotor pallerindeki, iniş
takımlarındaki küçük çaplı hasarlar ve doludan veya kuş çarpmasından
kaynaklananlar (radomdaki delikler dahil) hariç olmak üzere; hava aracının
yapısal mukavemetine, performansına veya uçuş karakteristiklerine olumsuz
tesir eden hasarlar veya hasar gören komponentin büyük çaplı onarımının
veya ikame edilmesinin gerekmesi hallerinde hava aracının hasar görmesi
veya yapısal olarak arızalanmasını,
3) Hava aracının kaybolması veya tamamen erişilemez
hale gelmesi durumlarını içeren olayları,
ş) Maksimum kütle: Onaylanmış maksimum kalkış
kütlesini,
t) Muhtemel neden: Kazaya veya ciddi olaya neden
olan eylemler, ihmaller, olaylar, durumlar, etkiler ya da bunların bir
kısmını veya tamamını,
u) Olay: Kaza haricinde, bir operasyonun emniyetine
tesir eden veya edebilecek, hava aracı operasyonu ile ilişkili olayları,
ü) Ön rapor: Araştırma ve incelemenin erken
aşamalarında elde edilen veriler doğrultusunda yazılan ve değerlendirme
bölümünü içermeyen kaza veya ciddi olayla ilgili gerçek bilgilere dayanan
raporu,
v) Rapor: Kaza veya olayın araştırılması ve
incelenmesi neticesinde, ulaşım emniyetini artırmak amacıyla düzenlenen
raporu,
y) Tasarım devleti: Tip tasarımından sorumlu
organizasyonun üzerinde yetkisi olan devleti,
z) Tescil devleti: Hava aracı sicilinin kayıtlı
olduğu devleti,
aa) Uçuş kayıt cihazı: Kaza veya ciddi olay
araştırma ve incelemesini tamamlama amacıyla hava aracına monte edilmiş
herhangi bir tipteki kayıt cihazını,
bb) Uçuş operasyonu: İnsanlı bir hava aracında hava
aracının operasyonuyla ilgili olarak herhangi bir kişinin uçuş amacıyla
hava aracına bindiği andan bu kişilerin tamamının uçağı terk ettiği;
insansız bir hava aracında ise uçuş amacıyla motorların çalıştırılmasından motorlarını
durdurarak hava aracının sorumlulara teslim edildiği ana kadar geçen süre
içindeki tüm faaliyetleri,
cc) Üretici devlet: Hava aracı, motor ya da
pervanenin nihai montajından sorumlu organizasyon üzerinde yetkisi olan
devleti,
çç) Vaka: Hava aracı operasyonlarını etkileyen,
hava araçlarını, hava aracının içindekileri, diğer kişileri, ekipmanı ve
teçhizatı tehlikeye sokan ya da düzeltilmemesi veya ele alınmaması halinde
tehlikeye sokacak olan, emniyet ile ilişkili durumları,
dd) Vuku devleti: Ülkesinde kaza veya ciddi olay
meydana gelen devleti,
ee) Yan Faktörler: Yok edildiğinde, sakınıldığında
veya kaybolduğunda meydana gelen kaza veya ciddi olayın olasılığını azaltan
ya da kaza veya ciddi olayın sonuçlarının şiddetini hafifleten eylemler,
eksiklikler, hadiseler, koşullar ya da bunların birleşimini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Uygulama Esasları
Genel
MADDE 5- (1) Bu Yönetmelik, her nerede meydana gelirse
gelsin sivil hava aracı kaza veya ciddi olaylarını araştırma ve incelemeye yönelik
faaliyetlere uygulanır.
(2) İşletmeci devlet ile tescil devletinin farklı
devletler olması ve işletmeci devletin hava aracını kiraladığı, tarifesiz
işlettiği veya mübadele ettiği durumlarda, tescil devleti işletmeci devlete
yetki devri yapabilir. Tescil devletinin kısmen veya tamamen fonksiyon ve
yükümlülüklerini işletmeci devlete devretmesi halinde devredilen
sorumluluklarla sınırlı olmak kaydıyla bu Yönetmelikteki hususlar işletmeci
devlete uygulanır.
(3) Enkazın konumu tespit edilemeden resmî aramaların
sonlandırılması halinde, hava aracı kayıp olarak mütalaa edilebilir.
(4) İnsansız hava aracının sadece tasarım veya
operasyonel onayı haiz olması durumunda kaza veya ciddi olay incelemesi
yapılabilir.
(5) Her ne kadar hazırlanan EK-2’deki liste meydana
gelen bir olayın ciddi olay olup olmadığının tespitini kolaylaştırıyor olsa
da söz konusu liste tüm ciddi olayları kapsamamakta olup, bir olayın ciddi
olay olup olmadığına Başkanlık tarafından karar verilir. Ciddi olay olarak
sınıflandırılmayan olaylar Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne yönlendirilir.
Türk Hava
Sahasında meydana gelen kaza veya ciddi olaylar
MADDE 6- (1) Türk Hava Sahasında Türk veya yabancı tescilli
hava araçlarının sebep olduğu kaza veya ciddi olaylara, bu Yönetmelikte
belirtilen hükümler uygulanır.
Yurtdışında
meydana gelen kaza veya ciddi olaylar
MADDE 7- (1) Tescili, işletmecisi, üreticisi veya
tasarımcısı yerli olan bir hava aracının, yabancı ülke sahasında, hükümranı
netleştirilemeyen bir sahada veya uluslararası sahada sebep olduğu kaza
veya ciddi olaylarda; bu Yönetmeliğin dördüncü bölümünde belirtilen genel
hükümler ile ICAO Ek-13’te belirtilen hükümler uygulanır.
Araştırma
ve incelemenin amacı
MADDE 8- (1) Hava aracı kaza veya ciddi olay araştırma ve
incelemesinin tek amacı, benzeri kaza veya ciddi olayları önlemektir.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında yürütülen hava aracı
kaza veya ciddi olay araştırma ve incelemesi idari, hukuki ya da cezai
sorumluluk tespiti niteliğinde olmadığı gibi, amacı suçu ve suçluyu tespit
etmek ya da sorumluluk yüklemek değildir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Görev, Yetki ve Sorumluluklar
Kaza veya
ciddi olayların bildirilmesinde genel görev ve sorumluluklar
MADDE 9- (1) Ulusal hava sahamızda, yabancı ülkede,
hükümranlığı netleştirilemeyen veya uluslararası hava sahasında oluşan bir
kaza veya ciddi olay anında; hava aracındaki hasar, diğer malzeme hasarı,
ölü ve yaralı durumu, resmî ve özel mülke zarar ve ziyan hakkında bilgiler
en seri vasıta ile gecikmeksizin Başkanlığa bildirilir.
(2) Kaza veya ciddi olayı en seri vasıta ile
gecikmeksizin bildirmekten, hava aracının sorumlu pilotu veya mümkün
olmadığı hallerde uçuş ekibinden biri, işletmecisi, hava trafik kontrol
üniteleri, mahalli mülki amirler, havaalanı işletmecisi ve kolluk
kuvvetleri sorumludur.
(3) Bir hava aracı kaza veya ciddi olayında temin
edilebildiği hallerde Başkanlığa ilk olarak aşağıdaki hususlar bildirilir:
a) Kaza için ACCID(Accident), ciddi olaylar için
SINCID(Serious Incident) olmak üzere tanımlayıcı kısaltma.
b) Hava aracının, üreticisi, modeli, tabiiyeti,
tescil işareti ve seri numarası.
c) Hava aracının sahibinin, işletmecisinin ve varsa
kiracısının adı.
ç) Pilotun veya pilotların durum ve bilgileri, ekip
ve yolcuların uyruğu.
d) Kaza veya ciddi olayın tarih ve saati.
e) Hava aracının son kalkış noktası ve amaçlanan
iniş noktası.
f) Kolaylıkla tanımlanabilen coğrafi nokta, enlem
ve boylama göre hava aracının konumu.
g) Ekip ve yolcu sayıları, uyruğu, üçüncü şahıslar
da dahil olmak üzere ölen ya da yaralanan şahıslar.
ğ) Kaza veya ciddi olayın tanımı ve bilindiği
kadarıyla hava aracında meydana gelen hasarın ölçüsü.
h) Soruşturmanın ne ölçüde yürütüleceğine ya da
Vuku Devleti tarafından devredilmesinin önerildiğine dair bir bildirim.
ı) Kaza veya ciddi olay alanının fiziksel
özellikleri, erişim zorluklarının ya da olay mahalline ulaşmak üzere özel
teçhizat ihtiyacının belirtilmesi.
i) Hava aracında bulunan tehlikeli maddelerin
varlığı ve tanımı.
(4) Ulusal hava sahamızda, yabancı ülke hava
sahasında, hükümranlığı netleştirilemeyen veya uluslararası hava sahasında
oluşan kaza veya ciddi olayla ilgili olarak hava aracının sorumlu pilotu
veya mümkün olmadığı hallerde uçuş ekibinden biri, işletmecisi, hava trafik
kontrol üniteleri ve havaalanı işletmecisi EK-1’de yer alan Kaza / Olay
Bildirimini hazırlayarak 48 saat içerisinde Başkanlığa gönderir.
ICAO ve
ilgili devletlere kaza veya ciddi olay bildirimi
MADDE 10-
(1) Başkanlık, Türk Hava Sahasında
meydana gelen kaza veya ciddi olayla ilgili bildirimi aldıktan sonra en
kısa zamanda ICAO lisanlarından biri tercihen İngilizce lisanıyla 9 uncu
maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen bilgilere ilaveten araştırma ve
incelemenin ne ölçüye kadar yapılacağı ya da ne ölçüye kadar başkalarına
devredilmesinin önerildiğine dair bir ifadeyle birlikte, grup başkanına ve
Başkanlığa erişim vasıtasını belirterek mümkünse EK-1’de yer alan Kaza /
Olay Bildirimi ile aşağıdaki devletlere bildirim yapar:
a) Tescil devleti,
b) İşletmeci devlet,
c) Üretici devlet,
ç) Tasarım devleti.
(2) Kaza veya ciddi olaya karışan hava aracının
maksimum kütlesinin 2250 kg’ın üzerinde ya da turbo jet motor olması
halinde Kaza / Ciddi Olay Bildirim Ön Rapor Formu birinci fıkrada ifade
edilen ülkelerin yanında ayrıca ICAO’ya da gönderilir.
(3) Ciddi olayın meydana geldiği yabancı devlet
ciddi olaydan haberdar olmayıp Başkanlığın haberdar olmasına ilaveten
tescil devleti veya işletmeci devlet olunması halinde;
a) Ülkemizin işletmeci devlet olmaması halinde
işletmeci devlete,
b) Üretici devlete,
c) Tasarım devletine,
ç) Vuku devletine,
bildirim yapılır.
(4) Bildirimden sonra elde edilen faydalı bilgiler
mümkün olan en kısa sürede ilgili devletlerle paylaşılır.
Tescil,
işletmeci, tasarım ve üretici devletin sorumluluğu
MADDE 11-
(1) Tescil devleti veya işletmeci
devlet, kaza veya ciddi olay bildirimini alır almaz, bildirimi aldığına
yönelik cevabi yazıyı kaza veya ciddi olay geçiren hava aracına ve uçuş
ekibine ait bilgilerle birlikte vuku devletine gönderir.
(2) Kaza veya ciddi olay bildirimini alan işletmeci
devlet hava aracında bulunan tehlikeli maddelerle ilgili bilgileri
gecikmeksizin vuku devletine bildirir.
(3) Kaza veya ciddi olay tescil devletinin, üye
olmayan bir devletin ya da herhangi bir devletin sınırları dışında olması
durumunda, eğer tescil devleti araştırma ve incelemeyi yürütürse birinci
fıkradaki vuku devleti gibi hareket eder. Bu durumda işletmeci devlet,
tasarım devleti ve üretici devlet kaza veya ciddi olayla ilgili bildirimi
aldığını ve birinci fıkrada belirtilen hususları tescil devletine bildirir.
Hava
aracı sahibi veya işletmecisinin görev, yetki ve sorumlulukları
MADDE 12-
(1) Kaza veya ciddi olay sonrası
hava aracı sahibi veya işletmecisinin görev, yetki ve sorumlulukları
şunlardır:
a) Türk Hava Sahasında, yabancı bir ülkede,
hükümranlığı netleştirilemeyen veya uluslararası sahalarda oluşan kaza veya
ciddi olayları gecikmeksizin Başkanlığa bildirmek ve müteakiben EK-1’de yer
alan Kaza/Olay Bildirimini hazırlayarak 48 saat içerisinde Başkanlığa
göndermek.
b) Bir kaza veya ciddi olay meydana geldiğinde yapılacak
çalışmalarla ilgili plan ve programları hazırlamak, görevlendireceği
yetkili kişiyi tespit etmek.
c) Ciddi olay araştırma ve incelemesi için
Başkanlık tarafından verilen yetki kapsamında ciddi olay raporlarını bu
Yönetmelikte açıklandığı şekilde eksiksiz hazırlamak ve zamanında
Başkanlığa göndermek.
ç) Hava aracının zorunlu kurtarma, yangın ve yardım
işlemlerinde delillerin kaybolmasına ve yerlerinin değiştirilmesine engel
olmak için gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak, gerektiğinde bu hususta
mahalli mülki amirlerle, havaalanı işletmecisiyle ve güvenlik görevlileri
ile gecikmeksizin temasta bulunmak.
d) Başkanlığın kaza veya ciddi olayla ilgili
çalışmalarına yardımcı olmak, istenilen her türlü bilgi, belge, doküman ve
personeli temin etmek ve hava aracı enkazını Başkanlığın tespit ettiği yere
taşımak.
e) Kamu kurum veya kuruluşları tarafından işletilen
hava alanları dışında uçuş yapan hava aracı sahibi veya işletmecisi
tarafından kaza veya ciddi olay olduğunda zorunlu kurtarma, yangın söndürme
ve yardım işlemlerinde kendi imkânlarının olmadığı veya yetmediği hallerde
özel ve resmî kuruluşlardan yardım sağlayabilmek için önceden bu
kuruluşlarla protokol yapmak.
f) Kaza veya ciddi olay araştırma ve inceleme
sürecinde Başkanlık tarafından ihtiyaç duyulan hava aracına ait parça veya
numunelerin araştırma, inceleme, analiz veya test giderlerini karşılamak.
g) Havacılık emniyetinin korunması ve
sürekliliğinin sağlanması amacıyla tespit edilen emniyet tavsiyelerinin
gerekliliklerinin gecikmeksizin uygulanmasını sağlamak ve sonuçlarını
Başkanlığa göndermek.
ğ) Meydana gelen kaza veya ciddi olayların
kayıtlarını tutmak ve dosyalarını muhafaza etmek.
(2) Kaza veya ciddi olay sonrasında hava aracı
sahibi veya işletmecisiyle ilgili yasal muhatap bulunamaması veya birinci
fıkranın (f) bendinde yer alan hususlarda hava aracı sahibi veya
işletmecisinin mali yeterliliğinin olmadığına Sivil Havacılık Genel
Müdürlüğü görüşleri doğrultusunda Başkanlık tarafından karar verilmesi
halinde, hava aracına ait parça veya numunelerin araştırma, inceleme,
analiz veya test giderleri Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi bütçesinden
karşılanır.
Havaalanı
işletmecisinin görev, yetki ve sorumlulukları
MADDE 13-
(1) Havaalanı işletmecisinin kaza
veya ciddi olayla ilgili görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Kendi sorumluluk alanında meydana gelen veya
havaalanı dışında meydana gelip ünitelerine rapor edilmiş olan kaza veya
ciddi olayları gecikmeksizin Başkanlığa bildirmek.
b) Bildirimi yapılan kaza veya ciddi olaylar için
EK-1’de yer alan Kaza / Olay Bildirimini hazırlayarak 48 saat içerisinde
Başkanlığa göndermek.
c) Havaalanında meydana gelebilecek kaza veya ciddi
olaylara yönelik kurtarma ve yangınla mücadele talimatlarını hazırlayarak
yayımlamak ve uygulamasını sağlamak.
ç) Kaza veya ciddi olaylarda meydana gelebilecek
yangın için yangın söndürme ve kurtarma teçhizatı temin etmek ve faal
bulundurmak.
d) Havaalanında emniyeti bozan, kaza veya ciddi
olayların oluşmasına sebep olacak aksaklıkları belirlemek ve ortadan
kaldırmak.
e) Mahalli kurum, kuruluş veya şirketlerle; yangın
söndürme, kurtarma teçhizatı ve sağlık tesislerinden yararlanmak için
protokoller yapmak.
f) Sorumluluk sahası içinde meydana gelen kaza veya
ciddi olay yerinde gerekli güvenlik önlemlerini aldırmak, kurtarma ve
yangın söndürme faaliyetini icra etmek veya ettirmek, grup olay yerine
intikal edene kadar delillerin korunmasını sağlamak için mahalli mülki amir
ve güvenlik görevlileri ile gecikmeksizin temasta bulunmak.
g) Kaza veya ciddi olayla ilgili bütün delillerin,
yazılı kayıtların, ses ve görüntü kayıt bantlarının muhafazasını sağlamak,
görgü tanıklarının isim ve adreslerini tespit ederek gruba iletmek.
ğ) Sorumluluk sahası içinde meydana gelen kaza veya
ciddi olaylarda uçuş ekibinin alkol testini yaptırmak ve raporlarını gruba
teslim etmek.
h) Başkanlığın veya grubun kaza veya ciddi
olaylarla ilgili oluşabilecek taleplerinin yerine getirilmesine yardımcı
olmak.
Pilotun
görev ve sorumlulukları
MADDE 14-
(1) Kaza veya ciddi olaya karışan
hava aracı pilotunun görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:
a) Hava aracında bulunan yolcu ve personelin
tahliyesini, kurtarılmasını, emniyetini sağlamak ve hava aracını emniyete
almak.
b) Kaza veya ciddi olayla ilgili delillerin
kaybolmasına, daha fazla hasara uğramasına veya yetkisiz şahıslar tarafından
ulaşılmasına engel olmak için gerektiğinde mahalli mülki amir ve güvenlik
görevlileri ile gecikmeksizin temasta bulunmak, bilgi vermek ve yardım
istemek.
c) Kaza veya ciddi olayı en seri vasıta ile
Başkanlığa, en yakın havaalanı işletmecisine, hava trafik yönetim
ünitelerine ve hava aracı işletmecisine bildirmek.
ç) Kaza veya ciddi olay sonrasında ivedilikle alkol
testi yaptırmak.
d) Grubun gerekli görmesi halinde psikoaktif madde
testini yaptırmak.
Grubun görev,
yetki ve sorumlulukları
MADDE 15-
(1) Grup kaza veya ciddi olay
araştırma ve incelemelerini bağımsız bir şekilde yapar.
(2) Grup tarafından yürütülecek olan bütün
araştırma ve incelemeler, suçlamak ya da sorumluluk yüklemek üzere yapılan
adli ya da idari soruşturma veya kovuşturmadan ayrı olarak
gerçekleştirilir.
(3) Grup tarafından yapılacak çalışmaların selameti
ve bu çalışmaların en kısa zamanda ve doğru olarak neticelendirilmesi için
yetkisine müdahale edilemez. Grubun kaza veya ciddi olayla ilgili
çalışmalarına bütün yetkililer gerekli kolaylığı ve yardımı yapmakla
yükümlüdürler.
(4) Grup, kaza veya ciddi olay yerine en kısa
zamanda ulaşmak için gerekli planlamayı yapar.
(5) Grup, araştırma ve inceleme sürecinde uçuş
kayıt cihazlarının çözümlenmesi amacıyla uygun tesis olmaması durumunda
ilgili tesisin kabiliyetlerini, çözümlemenin zamanlamasını ve bulunduğu
yeri gözeterek başka bir ülkenin tesisinden yararlanmaya yetkilidir.
(6) Grup, uçuş kayıt cihazları ve hava trafik
hizmetleri kayıtları dâhil olmak üzere enkaz ve bütün ilgili materyale
erişime ve bunlar üzerinde gecikmeksizin ayrıntılı bir araştırma ve
inceleme yapmak için kısıtlamasız erişime sahiptir.
(7) Grup, enkaz, delil ve görüntülerin gerekli
incelemesini ve değerlendirmesini yapar.
(8) Grup, delil özelliği taşıyan her türlü kayıt,
bilgi, doküman ve uçuş kayıt cihazlarını inceleyebilir.
(9) Grup, ölümlü kazalarda; uçuş mürettebatının,
ihtiyaç halinde ölen yolcuların ve kabin görevlilerinin tercihen hava aracı
kaza araştırma ve incelemelerinde tecrübeli bir patolog veya kuruluş
tarafından tam otopsi incelemesinin gecikmeksizin yapılmasını sağlamak
amacıyla ilgili mercilerle gerekli koordinasyonu yapar.
(10) Grup, gerektiğinde uçucu personel ve havacılık
personelinin sağlık muayenesinin yetkilendirilmiş bir havacılık tıp
merkezinde yenilenmesi için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünü
bilgilendirir.
(11) Grup, araştırma ve inceleme çalışmaları
sırasında kanun dışı müdahale eylemi veya şüphesi olduğunu tespit ettiği
durumlarda yetkili mercileri haberdar eder.
(12) Grup, görgü tanıklarının yazılı veya sözlü
bilgisine başvurabilir.
(13) Grup, üçüncü şahıslara ait varsa zarar ve
ziyanı tespit edebilir.
(14) Grup, hava aracının hasar durumunu belirler
veya belirletir.
(15) Grup, gerektiğinde kaza veya ciddi olay yeri
güvenliğine yönelik tavsiyelerini mahalli mülki amirlere bildirir.
(16) Grup, eğer mümkün ise kaza veya ciddi olayın
muhtemel nedenlerini belirler.
(17) Grup, araştırma ve inceleme ile ilgili raporu,
yönetmelik hükümlerine uygun olarak tanzim ederek Başkanlığa sunar.
Akredite
temsilcinin görevlendirilmesi
MADDE 16-
(1) Tescili, işletmecisi,
üreticisi veya tasarımcısı yerli olan bir hava aracının yabancı ülke sahasında
kaza veya ciddi olay yapması halinde Başkanlık; kaza veya ciddi olay araştırma
ve inceleme çalışmalarına katılmak üzere akredite temsilci
görevlendirebilir.
(2) Akredite temsilcinin Başkanlık hizmetlerinde
görevlendirilen uzmanlar arasından seçilmesi esastır.
(3) Başkan ihtiyaç olması halinde uzman havuzundan
da görevlendirme yapmaya yetkilidir.
(4) Görevlendirilen akredite temsilciye ait
iletişim bilgileri ilgili devlete resmî yazıyla bildirilir.
(5) Başkanlık dışından görevlendirilen akredite
temsilcinin harcırahı Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi bütçesinden
karşılanır.
Akredite
temsilcinin görev ve sorumlulukları
MADDE 17-
(1) Görevlendirilen akredite
temsilci, kaza veya ciddi olayı araştıran ve inceleyen yabancı ülkenin grup
başkanıyla birlikte çalışır. Söz konusu çalışmalar yürütülürken akredite
temsilci varsa danışmandan destek alır.
(2) Araştırma ve incelemenin sonunda hazırlanan
taslak nihai rapor, akredite temsilci tarafından başta danışman olmak üzere
ilgili kurum ve kuruluşlarla paylaşılır.
(3) Akredite temsilci taslak nihai raporla ilgili
görüşlerini süresi içinde ilgili devlete bildirir ve Başkanlığı bilgilendirir.
Danışmanın
görevlendirilmesi
MADDE 18-
(1) Tescili, işletmecisi,
üreticisi veya tasarımcısı yerli olan bir hava aracının her nerede olursa
olsun kaza veya ciddi olay yapması halinde, Başkanlık ilgili resmî veya
özel kurum ve kuruluşun belirleyeceği personeli danışman olarak
görevlendirebilir.
(2) Başkanlık, ihtiyaç halinde uzman havuzundan
veya ilgili kamu kurum veya kuruluşlarından da danışman görevlendirebilir.
(3) Başkanlık bir kaza veya ciddi olay için
ihtiyaca binaen birden fazla danışman görevlendirebilir.
(4) Görevlendirilen danışmana ait iletişim
bilgileri resmî yazı ile ilgili devlete bildirilir.
(5) Akredite temsilcinin veya grup başkanının danışmana
ihtiyaç duyması halinde yapılan geçici görevlendirmelerde, danışmanın
harcırahı Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi bütçesinden karşılanır.
Danışmanın
görevleri
MADDE 19-
(1) Danışman; araştırma ve
incelemeyi yabancı bir ülkenin yürütmesi halinde Başkanlık tarafından
atanan akredite temsilciye, kaza veya ciddi olayın Başkanlık tarafından
araştırma ve incelemesi başlatılmış ise grup başkanına yardımcı olur.
(2) Danışman, akredite temsilcinin veya grup
başkanının istediği bilgi, belge veya dokümanları hazırlar veya
hazırlanmasına yardımcı olur.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Kaza veya Ciddi Olay Araştırma ve İncelemesi
Türk Hava
Sahasında meydana gelen yabancı ülke sivil hava araçlarının kaza veya ciddi
olayları
MADDE 20-
(1) Türk Hava Sahasında meydana
gelen yabancı ülke sivil hava araçlarının kaza veya ciddi olaylarının
araştırma ve incelemesinin başlatılması ve yürütülmesi Başkanlığın
görevlendirdiği grup tarafından yapılır. Kaza veya ciddi olayların
araştırma ve incelemesinde bu Yönetmelikte belirtilmemiş hususlarda ICAO
Ek-13’te belirtilen esaslar uygulanır. Bu kapsamda;
a) Başkanlık, kaza veya ciddi olaylarda ilgili
devletlerden akredite temsilci davet eder.
b) İlgili devlet gerekli görürse, akredite
temsilcisinin görevini etkin yapabilmesini temin etmek için danışman
görevlendirebilir.
c) Tescil veya işletmeci devletin akredite temsilci
görevlendirmediği durumda Başkanlık kaza araştırma ve incelemesine katılmak
üzere işletmeciden temsilci davet edebilir. Eğer tasarım veya üretici
devlet akredite temsilci görevlendirmezse, bu durumda Başkanlık ilgili
tasarımcı veya üretici firmanın temsilcisini kaza araştırma ve incelemesine
katılmak üzere davet edebilir.
ç) Vatandaşı kazada ölmüş veya ciddi yaralanmış
olan devlet, kendi uzmanını görevlendirebilir. Bu uzman enkaz yerine
girmeye, kazazedelerle ilgili bilgilere, araştırma ve incelemeye yönelik
bilgilere ve nihai rapor kopyasına erişebilir.
d) Kaza veya ciddi olay yasak bir bölgede meydana
gelmiş ise yabancı devlet yetkili temsilcisinin bu bölge içinde çalışması,
söz konusu bölgeden mesul kurum veya kuruluştan alınacak izne tabidir. Aksi
takdirde bu bölge içinde çalışmasına müsaade edilmez.
e) Hava aracı enkazının kaldırılması, tescil
devleti ve işletici devletle yapılacak koordine sonucuna göre yapılır.
f) Başkanlık, lüzumu halinde araştırma ve
incelemenin tamamını veya bir kısmını karşılıklı mutabakat ile ilgili
devletlere veya bölgesel kaza araştırma ve inceleme organizasyonuna
devredebilir.
Türk
tescilli hava aracının yabancı ülkelerde meydana gelen kaza veya ciddi olayları
MADDE 21-
(1) Türk tescilli bir hava
aracının yabancı ülkede kaza veya ciddi olaya karışması halinde ve bu
devletin kaza veya ciddi olay araştırma ve incelemesini yapmaması
durumunda;
a) Kaza veya ciddi olay araştırma ve incelemesi
ülkemiz tarafından yapılabilir.
b) Gerektiğinde sırasıyla bu araştırma ve
incelemenin işletmeci, tasarım veya üretici devlet tarafından yürütülmesi
istenebilir. Bu durumda hava aracı ve kaza delillerinin muhafazası bu
çalışmayı yapacak olan işletmeci, tasarım veya üretici devletin
sorumluluğuna bırakılır ve ilgili devlet tarafından hazırlanarak gönderilen
taslak nihai rapor değerlendirilir. Değerlendirme sonuçları süresi
içerisinde taslak nihai raporu hazırlayan ilgili devlete bildirilir.
(2) Kaza veya ciddi olayın araştırma ve
incelemesini yürüten devletin istemesi durumunda, görevlendirilen akredite
temsilci tarafından elde edilen bilgiler gönderilir.
(3) Kaza veya ciddi olaya karışan Türk tescilli
hava aracının vuku devleti veya ülkemizin dışında başka bir yere inmesi durumunda
araştırma ve incelemeyi yürüten devletin istemesi halinde ilgili devlete
uçuş kayıt cihaz kayıtları ve diğer kayıtlar verilir.
Türk
tescilli hava aracının uluslararası hava sahasındaki kaza veya ciddi
olayları
MADDE 22-
(1) Kaza veya ciddi olayın uluslararası
hava sahasında olduğu tespit edildiğinde, araştırma ve inceleme Başkanlık
tarafından başlatılır.
(2) Kaza veya ciddi olayın cinsine göre grup
oluşturur.
(3) Araştırma ve incelemenin tamamı veya bir kısmı
karşılıklı mutabakat ile sırasıyla işletmeci, tasarım ve üretici devlete
veya bölgesel kaza araştırma ve inceleme organizasyonuna devredilebilir.
(4) Söz konusu kaza veya ciddi olayın araştırma ve
incelemesinde ICAO Ek-13’te belirtilen esaslar uygulanır.
Yabancı
tescilli hava araçlarının uluslararası hava sahasındaki kaza veya ciddi
olayları
MADDE 23-
(1) Yabancı tescilli hava
araçlarının uluslararası hava sahalarındaki kaza veya ciddi olayların
araştırma ve incelemesinde ICAO Ek-13’te belirtilen esaslar uygulanır. Bu
esaslar çerçevesinde gerekli görüldüğü hallerde araştırma ve inceleme
çalışmalarına katılım sağlanabilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Kaza veya Ciddi Olayla İlgili Bilgilerin
Açıklanması ve Yazışmalar
Kaza veya
ciddi olayla ilgili bilgilerin açıklanması
MADDE 24-
(1) Kaza veya ciddi olay hakkında
erken ve hatalı sonuçlara varılmasını önlemek amacıyla, aynı zamanda
emniyet ve gizliliğe uyulması bakımından açıklama yapmaya Bakan, Başkan
veya görevli kılınacak bir makam yetkilidir.
(2) Kaza veya ciddi olayın aydınlatılması için
gerektiği durumlar dışında, emniyet ve gizliliğe uyulması bakımından temin
edilen aşağıdaki bilgiler açıklanamaz:
a) Araştırma ve incelemenin gidişatı içerisinde
şahıslardan alınan ifadeler.
b) Hava aracı operasyonuyla ilgili şahıslar
arasındaki iletişim kayıtları.
c) Kaza veya ciddi olayda yer alan şahıslara
ilişkin tıbbi ya da özel bilgiler.
ç) Kokpit ses kayıtları, hava aracında yer alan
görüntü kayıtları ve bu gibi kayıtların dökümleri.
d) Hava trafik kontrol birimlerinden gelen kayıtlar
ya da kayıtların dökümleri.
e) Uçuş kayıt cihazı bilgileri dâhil olmak üzere
bilginin analizinde ifade edilen görüşler.
f) Kaza veya ciddi olay araştırma ve incelemesi
taslak nihai raporu.
Kaza veya
ciddi olay ile ilgili yazışmalar
MADDE 25-
(1) Grup, kaza veya ciddi olay
araştırma ve inceleme çalışmalarında gerekli olan yurt içi veya yurt dışı
yazışmaları elektronik ortamda yapabilir.
ALTINCI BÖLÜM
Olay Mahallinde Yapılacak İşlemler
Tescil,
işletmeci, tasarım veya üretici devletin talebi
MADDE 26-
(1) Eğer tescil, işletmeci,
tasarım ya da üretici devletin akredite temsilcisi tarafından hava aracının,
içeriğinin ya da diğer herhangi bir delilin araştırma ve incelenmeyi
beklemek üzere kurcalanmadan kalması talebi alınırsa, vuku devleti aşağıda
belirtilen hususlar hariç olmak üzere olumlu karşılık verir:
a) Kişilerin, hayvanların, postanın veya kıymetli
eşyanın yangın veya diğer sebeplerle tahrip olacağı durumlar.
b) Enkazın, hava seyrüseferine, diğer nakliyata ya
da kamuya yönelik herhangi bir tehdide, tehlikeye ya da engele sebep
olabileceği durumlar.
c) Hava aracının hizmete verilmesinde adil olmayan
bir gecikmeye neden olunabileceği durumlar.
Enkazın
ve delillerin korunması
MADDE 27-
(1) Kaza veya ciddi olay meydana
geldikten sonra olay yerine ilk varan mahalli mülki amirler, kolluk kuvvetleri
veya havaalanı yetkilileri kaza veya ciddi olay ile ilgili teknik araştırma
ve incelemeye esas olacak enkazın ve delillerin yerinde korunmasına azami
özeni göstermelidir.
(2) Kaza veya ciddi olay mahalline intikal eden
grup tarafından enkazın ve delillerin korunması için mahalli mülki amirler
ve kolluk kuvvetleri ile aşağıdaki hususların yerine getirilmesi amacıyla
gerekli koordinasyonun yapılmasına özen gösterilir:
a) Can ve mal emniyetinin temin edilmesi.
b) Enkazın ve delillerin korunması için kaza
mahallinde gerekli güvenlik tedbirlerinin alınması.
c) Grubun izin verdiği kişiler dışında hiç kimsenin
kaza veya ciddi olay yerine sokulmaması.
ç) Kaza veya ciddi olay anında hava aracının
meydana getirdiği iz ve görüntülerin silinmesine engel olunması.
Kurtarma
işlemleri
MADDE 28-
(1) Kaza veya ciddi olay mahalline
ilk gelen kişi ve görevliler;
a) Sağ kalanların kurtarılmasını ve eşyaların
korunmasını temin eder.
b) Kurtarılan şahısların mümkün mertebede
yerlerinin, koltuk numaralarının ve kurtarma işlemleri yapılırken enkaz
üzerinde yapılan değişiklerin işaretlenmesi ve bu yerlerin yazılı ve görsel
olarak belirlenmesini sağlar.
c) Kurtarma işlemleri esnasında delillerin kaybolma
ihtimaline karşın, mümkünse enkaz alanının görsel kayıt altına alınmasına
azami gayret gösterir.
ç) Kurtarma araçları ve personelinin çalışmaları
sırasında delillerin yok edilmemesine azami itinanın gösterilmesini sağlar.
Mahalli
mülki amir ve kolluk kuvvetlerinin faaliyetleri
MADDE 29-
(1) Mahalli mülki amir ve kolluk
kuvvetleri aşağıdaki tedbirlerin alınması amacıyla gerekli faaliyetleri
düzenler:
a) Enkazın yanmasına veya daha fazla hasara
uğramasına mâni olmak.
b) Kaza veya ciddi olay ile ilgili ilk bilgileri
grupla paylaşmak.
c) Kaza yapan hava aracında tehlikeli madde bulunması
ihtimaline karşı tedbir almak ve bu konuda grup ile müşterek çalışma
yapmak.
ç) Kaza veya ciddi olay ile ilgili delillerin
kaybolmaması veya yerinden oynatılmaması için gerekli güvenlik önlemlerini
almak, mümkünse görüntülemek veya fotoğrafını çekmek.
d) Kaza veya ciddi olay araştırma ve incelemesine
yardımcı olacak bütün görgü tanıklarının ifadesini almak, isim ve
adreslerini tespit etmek.
Enkazın
genel tetkiki
MADDE 30-
(1) Grup tarafından, kaza veya
ciddi olay yerine intikal edildiğinde aşağıdaki işlemlerin yapılmasına özen
gösterilir:
a) Kaza veya ciddi olay mahallinde bulunan kişi
veya görevli personelden bilgi alınır.
b) Kaza veya ciddi olaya karışan hava aracının ilk
vuruş noktası, vuruş açısı ve hızı, ilk vuruş noktasından itibaren hava
aracının civarda bıraktığı izler ve muhtemel uçuş yolu tespit edilmeye
çalışılır.
c) Kaza veya ciddi olayın hemen öncesinde hava
aracı kontrolünün kaybedilip kaybedilmediği, arızanın havada meydana gelip
gelmediğini öğrenmek ve tespit etmek maksadıyla; hava aracı enkaz
parçalarının, eşyaların, ölü ve sağ kalan kişilerin yerlerinin
belirlenmesine çalışılır.
ç) Daha önce alınmış olan enkaz güvenlik
tedbirlerinin yeterliliği gözden geçirilir ve gerektiğinde ilave tedbirler
alınması için gerekli koordinasyon sağlanır. Enkazın kolluk kuvvetleri
tarafından korunması, grubun enkaz üzerindeki çalışmaları sonuçlanana kadar
devam eder.
d) Grubun işletmeciden aldığı bilgiler,
manifestolar ve yerinde yaptığı incelemelerde enkaz içinde tehlikeli madde
olduğu tespit edilirse, tehlikeli maddenin emniyete alınması veya imhasını
yaptırmak için ilgili kurumlarla gerekli koordinasyon sağlanır.
Enkazın
incelenmesi
MADDE 31-
(1) Enkazın incelenmesinde aşağıda
belirtilen hususlara özen gösterilir:
a) Kaza veya ciddi olay yerinin mahalli
haritalardan da yararlanılarak bir kroki üzerinde gösterilmesi temin
edilir. Eğer kaza veya ciddi olay havaalanı güvenlik alanının içinde olmuş
ise enkaz bölgesi havaalanı krokisi üzerinde işaretlenerek gösterilir.
b) Grup, mümkün olan en kısa zamanda hava aracının
ilk vurma noktasından başlamak üzere aşağıdaki hususların tespit edilmesi
amacıyla enkaz alanının fotoğraflarının veya videosunun alınmasına özen
gösterir. Grup gerektiğinde bu çalışmaların havadan da yapılmasının temini
için gerekli koordinasyonları başlatarak aşağıdaki hususların tespit
edilmesine çalışır:
1) Kumanda aletlerinin pozisyonları.
2) Radyo ve telsiz cihazlarının durumları.
3) Otomatik pilot durumu.
4) Yakıt göstergelerinin durumu.
5) Diğer şalterlerin durumu.
6) Eleronlar, flaplar ve kontrol yüzeylerinin
durumu.
7) Fletner ayar durumu.
8) Hava aracı üzerinde şüpheli görülen, kırık,
çatlak ve bükülme durumları.
9) Pervane pal açısı ve hatve durumu.
10) Motor parçalarının ve saatlerinin durumları.
11) Yangın izleri.
12) Yerdeki çarpma izleri.
13) Koltuk ve emniyet kemerlerinin durumu.
14) ELT cihazının durumu.
c) Genel tetkik ve fotoğrafların çekilmesinden
sonra grup tarafından, ana parça esas alınmak üzere önemli parçaların ve
diğer bulguların ölçekli bir kroki üzerine işaretlenmesine özen gösterilir.
ç) Hava aracının kendisi veya herhangi bir parçası,
erişim için uygun bulunmayan bir alanda ise, söz konusu malzemelerin uygun
bir alana taşınmasını müteakip hava aracı ya da parçaları incelenir.
Su içindeki
enkaza yapılacak işlemler
MADDE 32-
(1) Deniz, göl veya derin sulara
gömülmüş olan bir hava aracının yeri, görgü tanıkları ve elektronik
cihazlarla tespit ettirilerek şamandıra veya uygun işaretlerle mümkün
olduğunca belirlenmeye çalışılır.
(2) Su içinde arama yapma kabiliyetine sahip diğer
kurumların da yardımları sağlanarak enkaza ulaşma ve mümkün olduğunda
çıkarılma işlemleri yapılır.
(3) Enkaz çıkarma işlemlerinde enkaz içinde
tehlikeli madde bulunması halinde ve lastiklerin veya içinde hava bulunan
diğer malzemelerin patlama ihtimali de göz önüne alınarak emniyete önem
verilir.
(4) Şayet enkazın çıkarılması mümkün olmazsa, grup
tarafından hazırlanacak bir tutanakla enkazın çıkarılamadığı belirtilir.
Söz konusu tutanağın hazırlanmasından önce enkaz arama ve çıkarma
çalışmalarına katılan kurum ve kuruluşların görüşleri alınır.
Hava
aracı enkazının kaldırılması
MADDE 33-
(1) Hava aracı enkazının
kaldırılmasında aşağıda belirlenen esaslar uygulanır:
a) Pist, apron, taksi yolu ve benzeri yerlerde bulunan
enkazın meydan trafiğini veya can emniyetini tehlikeye düşürmesi gibi
durumlar hariç, grubun çalışmaları sona erinceye kadar enkaz kaldırılmaz.
b) Enkaz üzerinde yapılacak olan araştırma ve
inceleme sonuçlandıktan sonra grup tarafından enkazın kaldırılmasına,
mümkün olmadığı durumlarda ise yerinde bırakılmasına bir tutanakla karar
verilir.
c) Yabancı bir hava aracının ülkemizde kaza veya
ciddi olay yapması halinde, grubun enkaz üzerinde incelemesini tamamlamasını
müteakip, hava aracı, içeriği ya da herhangi bir kısmı gözetimden
çıkarılarak tescil devletinin veya geçerli ise işletmeci devletin tayin
ettiği yetkililere teslim edilir.
ç) Hava aracının yerleşim yerine düşmesi halinde,
kamu hizmetlerini veya can emniyetini etkileyen durumlarda; enkaz
parçalarının durumu, yerleri ve istikametleri fotoğraf, video ve krokilerle
tespit edilir ve enkaz grup tarafından uygun görülen bir yere işletmecisi
veya sahibi tarafından, hava aracı işletmecisi veya sahibinin yetersiz
kaldığı durumlarda mahalli mülki amirlerin koordinasyonunda mümkün olan en
kısa sürede kaldırılır.
d) Özellikle hava alanlarında meydana gelebilecek
diğer kazalarla karışmaması için, enkaz kaldırıldıktan sonra zemin iyice
gözden geçirilir, izlerin ve emarelerin ortadan kaldırılmasına özen
gösterilir.
e) Her türlü enkaz arama ve kurtarma masrafları
işletmeci veya sahibi tarafından karşılanır. Hava aracı işletmecisinin veya
sahibinin yetersiz kaldığı durumlarda Başkanlık tarafından Bakanlık nezdinde
gerekli koordinasyonlar yapılır.
Enkazın
olay mahallinde terk edilmesi
MADDE 34-
(1) Enkazın kaza yerinden
kaldırılması mümkün değilse, hava aracı sahibi ve işletmecisi ile grubun
mutabık kalması halinde, kurtarılabilecek enkaz parçalarının tespit edilip
ayırtılmasından sonra diğer enkazın kaza yerinde terk edilmesine bir
tutanakla karar verilir. Hava aracı işletmecisi veya sahibi tarafından
kolluk kuvvetleri ile yapılacak koordinasyondan sonra enkaz parçaları uygun
görülecek bir yöntemle imha edilir.
(2) Enkaza ulaşılamaması halinde enkazın, mümkün
olan en yakın bir yerden fotoğrafı veya videosu çekilerek olay mahallinin
koordinatlarını ihtiva eden bir kroki ile durum tespiti yapılır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Hasar Derecesi
Hasar
derecelerinin kıymetlendirilmesi
MADDE 35-
(1) Hava aracı kazası veya ciddi
olayı, meydana gelen hasar durumuna göre tam hasar, ağır hasar, hafif hasar
ve hasarsız olmak üzere dört hasar derecesinde kıymetlendirilir.
Tam hasar
MADDE 36-
(1) Parça kurtarma yönünden hiçbir
değeri kalmayan veya kurtarılan parçaların dışında hava aracından hiçbir
fayda sağlanamayacak derecedeki hasardır.
(2) Kaza yerinden kaldırılıp nakledilmesi mümkün
olmayan hava aracı hasarları da bu sınıfa girer.
(3) Tam hasar olarak derecelendirilen vakalar kaza
olarak değerlendirilir.
Ağır
hasar
MADDE 37-
(1) Hasarlı parçaların sökülmesi,
tamiri ve tekrar yerine takılması için aşağıda gösterilen büyük parçaların
ekonomik tamir standartlarının dışında hasarlanması veya tahrip olması
sebebiyle yenisiyle değiştirilmesinin gerekli olduğu hasarlardır. Bunlar;
a) Kanat uçları, flaplar, eleronlar, kanat ek
kaldırma parçaları ve aerodinamik frenleme kısımları hariç, kanat.
b) Kapılar, kaportalar, kanopi ve bakım giriş
kapıları hariç, gövde veya gövdenin ana kısımları.
c) Kuyruk kirişleri veya kuyruk kısmı.
ç) Amortisör veya piston parçaları, tekerlekler,
frenler ve lastikler hariç, iniş takımları.
d) Hareketli kısımlar hariç dikey ve yatay
stabilize.
e) Helikopter ana rotor başlığı.
(2) Ağır hasar olarak derecelendirilen vakalar kaza
olarak değerlendirilir.
Hafif
hasar
MADDE 38-
(1) Kazaya veya ciddi olaya
uğrayan hava aracının hasarlı parçalarının sökülmesi, tamiri, tekrar yerine
takılması veya değiştirilmesi ile uçuşa elverişli duruma getirilebildiği
basit hasarlardır.
Hasarsız
MADDE 39-
(1) Olayı müteakip hava aracının
hiçbir parçasına işlem yapılmaması durumunda, hava aracı hasar
kıymetlendirilmesi hasarsız olarak derecelendirilir.
(2) Olaya maruz kalan hava aracının uçuşa elverişliliğini
etkilemeyen küçük parça değişimi veya onarımını gerektiren durumlar da
hasarsız olarak değerlendirilir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Kaza veya Ciddi Olay Raporları
Ön
raporun kapsamı
MADDE 40-
(1) Ön rapor aşağıda yer alan
hususları kapsamalıdır:
a) Hava aracının, üreticisi, modeli, tabiiyeti,
tescil işareti ve seri numarası.
b) Hava aracının sahibinin, işletmecisinin ve varsa
kiracısının adı.
c) Uçuş Ekibinin niteliği ve yolcuların milliyeti.
ç) Kazanın tarih ve saati.
d) Hava aracının son kalkış noktası ve amaçlanan
iniş noktası.
e) Kolaylıkla tanımlanabilen coğrafi nokta, enlem
ve boylama göre hava aracının konumu.
f) Ekip ve yolcu sayıları, uyruğu, üçüncü şahıslar
da dahil olmak üzere ölen ya da yaralanan şahıslar.
g) Kazanın tanımı ve bilindiği kadarıyla hava
aracında meydana gelen hasar durumu.
ğ) Hava aracında bulunan tehlikeli maddelerin
varlığı ve tanımı.
(2) Ön rapor sadece kesin bilgileri ihtiva edecek
şekilde hazırlanarak ilgili devlete gönderilir.
(3) Hazırlanan ön rapordan sonra kazayla ilgili
temin edilen tamamlayıcı bilgiler ayrıca ilgili devletlerle paylaşılır.
Ön rapor
sorumluluğu
MADDE 41-
(1) Kazayı müteakip otuz gün
içerisinde ön rapor hazırlanır ve Başkanın onayına sunulur.
(2) Maksimum
kütlesi 2250 kg’dan daha fazla olan hava aracı kazalarında ön rapor;
a) Tescil devletine,
b) İşletmeci devlete,
c) Üretici devlete,
ç) Tasarımcı devlete,
d) Faydalı bilgi, tesis veya uzman sağlayan
devlete,
e) ICAO’ya,
f) Ülkemizde yerleşik ilgili kurum, kuruluş veya
şirketlere,
gönderilir.
(3) Maksimum
kütlesi 2250 kg veya daha az ağırlıktaki hava aracı kazalarında ön rapor,
ICAO hariç ikinci fıkradaki devletlere gönderilir.
(4)
Havacılık emniyeti yönünden hemen bir tedbir alınması gerekiyorsa,
bu rapor otuz gün beklenmeden derhal ilgililere gönderilir.
(5) Ön
raporda, ICAO lisanlarından biri, tercihen İngilizce lisanı kullanılır.
Veri
raporu
MADDE 42-
(1) Maksimum kütlesi 2250 kg’dan
daha fazla olan hava aracı kazaları için veri raporu, araştırma ve inceleme
tamamlandıktan sonra en kısa sürede ICAO’ya ve talep etmeleri halinde
ilgili devletlere gönderilir.
(2) Maksimum kütlesi 5700 kg’dan daha fazla olan
hava aracı ciddi olayları veya olayları için veri raporu, araştırma ve
inceleme tamamlandıktan sonra en kısa sürede ICAO’ya ve talep etmeleri
halinde ilgili devletlere gönderilir.
Nihai
rapor sorumluluğu
MADDE 43-
(1) Kaza veya ciddi olay araştırma
ve incelemeleri tamamlandıktan sonra nihai rapor hazırlanır. Raporun
hazırlanmasında EK-3’te belirtilen format kullanılır. Kaza veya ciddi
olayın niteliği, hava aracının tipi, oluş şekli ve etkileri göz önüne
alınarak; araştırma ve incelemede tespit edilen hususları, muhtemel nedeni
ve tavsiyeleri içeren rapor EK-3’teki formatın dışında da hazırlanabilir.
(2) Hava trafik kontrol hizmetleri, hava sahası
düzenlemeleri ve aletli uçuş usulleri tasarımı, havacılık bilgi yönetimi,
havacılık meteorolojisi başta olmak üzere havacılık kurallarının
uygulanması konusunda mesleki bilgi ve pratik tecrübeye sahip ilgili Kurum
ve/veya Kuruluşlardan yazılı görüş alınabilir.
(3) Hava trafik kontrol hizmetleri, hava sahası
düzenlemeleri ve aletli uçuş usulleri tasarımı, havacılık bilgi yönetimi,
havacılık meteorolojisi ihtisas alanlarında bir bulguya ulaşılması
durumunda bu alanlarda uzman personelin görüşüne başvurulabilir, bu amaçla
gerekli görülüyor ise ek bir Bakanlık Onayı alınarak heyete ilgili ihtisas
alanından uzman personel eklenebilir.
(4) Kaza veya ciddi olay araştırma ve incelemesine
ilgili devletlerden akredite temsilci iştirak etmişse taslak nihai rapor
akredite temsilciye gönderilir. Akredite temsilcinin görüşünü aldıktan
sonra, grup tarafından görüş değerlendirilir. Görüşün uygun olduğu
değerlendirilmesi halinde görüşler rapora derç edilerek rapor son şekline
getirilir; grup tarafından görüşün uygun olmadığı değerlendirilmesi
halinde, görüşün derç edilmeyen bölümü, gerekçesiyle birlikte nihai rapor
ekinde yayınlanır.
(5) Akredite temsilci tarafından 60 gün içinde bir
cevap gönderilmezse, hazırlanan rapor nihai hale getirilir.
(6) Nihai rapor en kısa zamanda aşağıdaki yerlere
gönderilir:
a) Tescil devleti.
b) İşletmeci devlet.
c) Üretici devlet.
ç) Tasarım devleti.
d) Şayet kaza araştırma ve incelemesine iştirak
etmişse vatandaşı kazada ölmüş veya ciddi yaralanmış olan devlet.
e) Faydalı bilgi, tesis veya uzman sağlayan devlet.
(7) Kaza veya ciddi olaya karışan hava aracının
maksimum kütlesi 5700 kg’dan fazla ise nihai raporun bir nüshası ayrıca
ICAO’ya da gönderilir.
(8) Meydana gelen kaza veya ciddi olayla ilgili
Cumhuriyet başsavcılığı tarafından soruşturma başlatılması istisna olmak
üzere, hazırlanan rapor kısmen veya tamamen Başkanlık internet sitesinde
yayınlanır.
Temin
edilen bilgilerin gizliliği
MADDE 44-
(1) Kaza araştırma ve incelemesini
yürüten devletin açık müsaadesi olmadan araştırma ve inceleme safhasında
temin edilen bilgiler, bulgular ve taslak nihai raporun ihtiva ettiği
hususlar açıklanamaz ve yayınlanamaz.
Araştırma
ve incelemenin yeniden başlatılması
MADDE 45-
(1) Nihai raporun tekemmül
etmesinden sonra muhtemel nedeni veya tavsiyeleri değiştirebilecek
nitelikte yeni ve önemli delillerin elde edilmesi durumunda, araştırma ve
inceleme yeniden başlatılabilir.
(2) Başka bir devletin sorumluluğu altında
yürütülmüş olan araştırma ve incelemenin yeniden başlatılmasını temin için
araştırma ve incelemeyi yapan devletle sahip olunan deliller paylaşılır.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Emniyet Tavsiyeleri, Kaza veya Ciddi Olay Önleme
Faaliyetleri
Emniyet
tavsiye sorumluluğu
MADDE 46-
(1) Araştırma ve incelemenin herhangi
bir safhasında veya nihai raporun hazırlanmasından sonra, benzeri kaza veya
ciddi olayların önlenmesi için gerekli görülen hususlar diğer devletlere,
kurumlara, kuruluşlara veya şirketlere bildirilir.
(2) Emniyet tavsiyelerini alan kurum, kuruluş veya
şirketler gerekli çalışmaları gecikmeksizin başlatır ve Başkanlığa bilgi
verir.
(3) ICAO dokümanlarında yer almasını gerektiren çok
önemli hususların tespit edilmesi durumunda, nihai rapora ek olarak ilgili
hususlar ayrıca bir mektupla ICAO’ya bildirilir.
(4) İlgili devletlerden kaza veya ciddi olayla
ilgili gelen ve ülkemiz tarafından kabul edilen emniyet tavsiyelerinin
takibi yapılır. Her tavsiyenin uygulanma durumuna ait bilgi ve
güncellemeler doksan gün içinde ilgili devlete bildirilir.
Kaza veya
ciddi olay önleme faaliyetleri
MADDE 47-
(1) Araştırma ve incelemesi
tamamlanan her bir kaza veya ciddi olayla ilgili veri tabanı oluşturulur.
(2) Başkanlık tarafından ihtiyaç duyulduğunda söz
konusu veri tabanından faydalanılarak havacılık emniyetini etkileyen
potansiyel risk alanlarıyla ilgili önleyici faaliyetlerde bulunulabilir.
(3) Başkanlık, veri tabanına erişim yetkisine haiz
olduğu devlet emniyet programına katkı sağlayarak veri tabanından elde
ettiği verilerle emniyeti artırıcı faaliyetlerde bulunabilir.
ONUNCU BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Olay
araştırma ve incelemesi
MADDE 48-
(1) Sivil havacılıkta can, mal ve
çevre emniyetinin korunması bakımından önem taşıyan olaylar hakkında da
Başkanlık, bu Yönetmelikte yer alan esaslar çerçevesinde kıyasen işlem
yapmaya yetkilidir.
(2) Başkan, tekrarlayan olayların önlenebilmesi
amacıyla benzeri olayların genel olarak araştırılmasını yaptırabilir.
İstatistik
MADDE 49-
(1) Hava aracı kaza istatistikleri
Türkiye İstatistik Kurumu ile paylaşılır.
Yönetmelikte
hüküm bulunmayan haller
MADDE 50-
(1) Bu Yönetmelikte hüküm
bulunmayan hallerde ICAO Ek-13 hükümleri uygulanır.
(2) Bu Yönetmeliğin uygulanması ile ilgili gerekli
alt düzenleyici işlemleri yapmaya Başkanlık yetkilidir.
Yönetmelikle
ICAO Ek-13’ün uyumluluğu
MADDE 51-
(1) ICAO Ek-13’te yapılan
değişikliklerin ülkemiz tarafından uygulanabilirliği değerlendirilir.
(2) Uygun bulunan değişikler iç mevzuata derç
edilir veya yeni mevzuat hazırlanır.
(3) Uygun bulunmayan değişiklikler hakkında ICAO’ya
bilgi verilir.
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE 52-
(1) 10/11/1985 tarihli ve 18924
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sivil Hava-Araç Kazaları Soruşturma
Yönetmeliği (SHY-13) yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 53-
(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 54-
(1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
|