|
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:
ÇALIŞMA VE
SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI PİYASA
GÖZETİMİ VE DENETİMİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığının görev alanında bulunan ürünlere ilişkin teknik
düzenlemelerde veya 11/3/2021 tarihli ve 31420 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Genel Ürün Güvenliği Yönetmeliğinde belirtilen insan sağlığı ve
güvenliği, tüketicilerin korunması, çevrenin korunması, kamu emniyetinin
sağlanması ve diğer kamu yararının azami düzeyde korunmasını hedefleyen
gereklilikleri yerine getiren uygun ve güvenli ürünlerin piyasaya arz
edilmesi veya piyasada bulundurulmasını teminen piyasa gözetimi ve denetimi
ile sonucunda alınacak önlemlerin usul ve esaslarını belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik; Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı görev alanında bulunan ürünlerin piyasa gözetimi ve denetimine
ilişkin usul ve esasları, alınacak önlemleri, denetim personelinin görev,
yetki ve yükümlülükleri ile iktisadi işletmecilerin yükümlülüklerini
kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik; 5/3/2020 tarihli ve 7223 sayılı
Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı
Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 86 ncı, 90 ıncı ve 508
inci maddelerine ve 9/7/2021 tarihli ve 4269 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla
yürürlüğe konulan Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Çerçeve
Yönetmelik hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
ve kısaltmalar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Aracı hizmet sağlayıcı: Başkalarına ait iktisadi
ve ticari faaliyetlerin yapılmasına elektronik ticaret ortamını sağlayan
gerçek veya tüzel kişiyi,
b) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığını,
c) Bakan yardımcısı: Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığının ilgili bakan yardımcısını,
ç) Ciddi risk taşıyan ürün: Risk değerlendirmesine
dayanması ve ürünün normal ve öngörülebilir kullanımının dikkate alınması
kaydıyla, zarara yol açabilecek bir tehlikenin gerçekleşme olasılığı ve
zararın ciddiyetinin büyüklüğünün birlikte ele alınması neticesinde, riskin
etkisi kısa vadede ortaya çıkmayan vakalar da dâhil olmak üzere, Bakanlığın
acil müdahalesini gerektiren risk taşıyan ürünü,
d) Dağıtıcı: Ürünü tedarik zincirinde yer alarak
piyasada bulunduran, imalatçı veya ithalatçı dışındaki gerçek veya tüzel
kişiyi,
e) Denetim personeli: Piyasa gözetimi ve denetimi
yapmak üzere denetim personeli kimlik kartı almış Bakanlıkça
görevlendirilen personeli,
f) Duyusal inceleme: Ürünün herhangi bir test veya
muayene işlemine tabi tutulmadan önce, denetim personelinin duyuları
ve/veya basit ve yaygın olarak kullanımda olan ölçme veya kontrol araçları
kullanılarak yapılacak fiziksel incelemeyi,
g) Düzeltici önlem: Bir ürünün uygunsuzluğunu
ortadan kaldırmak amacıyla, Bakanlığın talebi üzerine veya kendiliğinden
iktisadi işletmecinin gerçekleştirdiği faaliyeti,
ğ) Genel Müdürlük: İş Sağlığı ve Güvenliği Genel
Müdürlüğünü,
h) Geri çağırma: Nihai kullanıcının elinde bulunan
ürünün iktisadi işletmeciye geri getirilmesini amaçlayan her türlü önlemi,
ı) Gönüllü önlem: Bakanlığın talebi olmadan
gerçekleştirilen düzeltici önlemi,
i) Güvenli ürün: Kullanım süresi, hizmete
sunulması, kurulumu, kullanımı, bakımı ve gözetimine ilişkin talimatlara
uygun ve normal kullanım koşullarında kullanıldığında risk taşımayan veya
sadece ürünün kullanımına özgü asgari risk taşıyan ve insan sağlığı ve
güvenliği için gerekli düzeyde koruma sağlayan ürünü,
j) İktisadi işletmeci: İmalatçı, yetkili temsilci,
ithalatçı, dağıtıcı veya ilgili teknik düzenleme kapsamında ürünlerin
imalatına, piyasada bulundurulmasına veya hizmete sunulmasına ilişkin
sorumluluğu olan diğer gerçek veya tüzel kişileri,
k) İmalatçı: Ürünü imal ederek veya ürünün
tasarımını veya imalatını yaptırarak kendi isim veya ticari markası ile piyasaya
arz eden gerçek veya tüzel kişiyi,
l) İş günü: Ulusal bayram, genel tatil ve hafta
sonu tatili günleri hariç diğer günleri,
m) İthalatçı: Ürünü ithal ederek piyasaya arz eden
gerçek veya tüzel kişiyi,
n) Kanun: 5/3/2020 tarihli ve 7223 sayılı Ürün
Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanununu,
o) Nihai kullanıcı: Bir ürünü ticaret, iş, zanaat
ve mesleki faaliyetler dışında tüketici olarak ya da sanayi veya mesleki
faaliyeti için elinde bulunduran, Türkiye’de yerleşik veya ikamet eden
gerçek ya da tüzel kişiyi,
ö) Piyasa gözetimi ve denetimi (PGD): Ürünlerin
ilgili teknik düzenlemesi veya genel ürün güvenliği mevzuatında belirtilen
gereklere uygun olmalarını sağlamak ve bu mevzuat kapsamında yer alan kamu
yararını korumak amacıyla Bakanlık tarafından yürütülen faaliyetleri ve
alınan tedbirleri,
p) Piyasa Gözetimi ve Denetimi Veri Tabanı (PGDVT):
Bakanlığın PGD faaliyetlerine ilişkin her türlü bilgi, belge ve verilerin
kaydına, elektronik ortamda saklanmasına, gerektiğinde veri girişi, veri
çağırma, risk değerlendirmesi ve raporlama uygulamalarına imkân veren
sistemi,
r) Piyasada bulundurma: Piyasaya arz edilen ürünün
ticari faaliyet yoluyla, bedelli veya bedelsiz olarak dağıtım, tüketim veya
kullanım için piyasaya sağlanmasını,
s) Piyasadan çekme: Tedarik zincirindeki ürünün
piyasada bulundurulmasını önlemeyi amaçlayan her türlü tedbiri,
ş) Piyasaya arz: Ürünün piyasada ilk kez
bulundurulmasını,
t) RAPEX: Gıda Dışı Güvenli Olmayan Ürünlere
İlişkin AB Hızlı Uyarı Sistemini,
u) Risk: Zarara yol açacak bir tehlikenin
gerçekleşme olasılığı ile bu zararın ciddiyetinin büyüklüğünün birleşimini,
ü) Risk Değerlendirme Komisyonu: Uygunsuz ürünlerin
taşıdığı riskin derecesini belirlemek amacıyla Genel Müdürlük tarafından
kurulan Komisyonu,
v) Risk taşıyan ürün: Ürünün kullanım amacı veya
kullanım süresi ve uygulanabildiği durumlarda hizmete sunulması, kurulum ve
bakım gereklilikleri de dâhil olmak üzere, ürünün normal ve öngörülebilir
kullanım koşulları çerçevesinde, ilgili teknik düzenleme ya da genel ürün
güvenliği mevzuatı kapsamında korunan insan sağlığı ve güvenliğini, iş yerinde
sağlık ve güvenliği, tüketicilerin korunmasını, çevreyi, kamu güvenliğini
ve diğer kamu yararlarını, makul ve kabul edilebilir değerlendirilen
ölçünün ötesinde olumsuz etkileme olasılığı bulunan ürünü,
y) Şahit numune: Test ve muayene yapılmasına ihtiyaç
duyulan hallerde; uygunluk değerlendirme kuruluşuna gönderilmek üzere
alınan numuneyle birlikte, numunenin zayi olması veya yargıya başvurulması
halinde kullanılmak üzere alınan ve Genel Müdürlük tarafından muhafaza
edilen numuneyi,
z) Teknik düzenleme: İdari hükümler de dâhil olmak
üzere, ürünün niteliğini, işleme veya üretim yöntemlerini ya da bunlarla
ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme veya
uygunluk değerlendirme işlemlerini tek tek ya da birkaçını ele alarak
belirleyen uyulması zorunlu mevzuatı,
aa) Tutanak: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Piyasa Gözetimi ve Denetimi Tutanağını,
bb) Uygunluk değerlendirme kuruluşu: Kalibrasyon,
test, belgelendirme ve muayene dâhil olmak üzere, uygunluk değerlendirme
faaliyeti gerçekleştiren kuruluşu,
cc) Uygunluk değerlendirmesi: Ürün, süreç, hizmet,
sistem, kişi veya kuruluşa ilişkin belirli şartların yerine getirilip
getirilmediğini gösteren süreci,
çç) Uygunluk işareti: Ürünün ilgili teknik
düzenlemeye uygun olduğunu gösteren işareti,
dd) Uygunsuzluk: Ürünün ilgili teknik düzenlemeye
veya genel ürün güvenliği mevzuatına uygun olmama halini,
ee) Uzaktan iletişim aracı: Mektup, katalog,
telefon, faks, radyo, televizyon, elektronik posta mesajı, kısa mesaj,
internet gibi fiziksel olarak karşı karşıya gelinmeksizin sözleşme
kurulmasına imkân veren her türlü araç veya ortamı,
ff) Ürün: Her türlü madde, müstahzar veya eşyayı,
gg) Yetkili temsilci: İmalatçının Kanun ve ilgili
diğer mevzuat kapsamındaki bazı yükümlülüklerini onun adına yerine getirmek
üzere imalatçı tarafından yazılı şekilde görevlendirilen Türkiye’de
yerleşik gerçek veya tüzel kişiyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Piyasa Gözetimi ve Denetimine İlişkin Usul ve
Esaslar
Genel
esaslar
MADDE 5- (1) PGD; ürünlerin ilgili teknik düzenlemesi veya
genel ürün güvenliği mevzuatında belirtilen gereklere uygun olmalarını
sağlamak ve bu mevzuat kapsamında yer alan insan sağlığı ve güvenliği,
tüketicilerin korunması, çevrenin korunması, kamu emniyetinin sağlanması ve
diğer kamu yararının azami düzeyde korunması amacıyla Bakanlık tarafından
yürütülen faaliyetleri, denetimleri ve alınan tedbirleri kapsar.
(2) Teknik düzenlemelerin insan sağlığı ve
güvenliği ile ilgili hükümlerine uygun ürün, aksi ispatlanana kadar güvenli
kabul edilir. Teknik düzenlemenin bulunmadığı veya insan sağlığı ve
güvenliğine ilişkin hükümler içermediği durumlarda, bir ürünün güvenli olup
olmadığının değerlendirmesi genel ürün güvenliği mevzuatına göre yapılır.
(3) Denetimin, ürünün piyasaya arzından nihai
kullanıcıya ulaştığı aşamaya kadar yapılması esastır. Ancak, teknik
düzenlemelerin gerektirdiği hallerde ve öngördüğü koşullarda denetim;
piyasaya arz koşullarıyla sınırlı kalmak üzere ithalat, ihracat, montaj,
hizmete sunum veya bir mal ya da hizmet sağlanması sürecinde veya kullanım
aşamasında da yapılabilir.
(4) Teknik düzenleme hükümleri saklı kalmak
kaydıyla, Bakanlığın görev alanında olan ürünlerle ilgili PGD, aşağıdaki
esaslar çerçevesinde yapılır:
a) Bakanlık görev alanında olan ürünlere ilişkin
PGD’yi; denetim personeli marifetiyle yürütür, gerekli önlemleri alır ve
gerektiğinde idari yaptırımlar uygular.
b) Bakanlık görev alanında olan ürünlerin PGD’sini,
yıllık denetim programının yanı sıra resen veya ihbar ve şikâyet üzerine
yapar.
c) Satış ve kiralama amacıyla yazılı basın, radyo,
televizyon, internet ve benzeri iletişim araçlarında reklam ve ilanları yer
alan ve satılan ürünler; piyasaya arz edilmiş kabul edilir.
ç) Ürüne ilişkin ihbar ve şikâyetler; Bakanlığın
internet sitesinde yer alan ihbar/şikâyet formları, ilgili hizmet
birimlerine ait elektronik posta adresleri ile ilgili internet adresleri
kullanılarak veya mevzuatta belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde yazılı
olarak yapılır. Bakanlığın ALO 170 ihbar/şikâyet hattından da ihbar ve
şikâyetler yapılabilir.
d) Bakanlığa bildirilen bilgi, ihbar ve şikâyetler
hakkında başvuru sahibine en geç bir ay içinde bilgi verilir.
e) Denetim; ürünlerin bedelli veya bedelsiz olarak
piyasaya arz edildiği, satıldığı ve dağıtıldığı her yerde, depo, işyeri,
nakil araçları ve gerektiğinde üretim tesislerinde veya üretim ve hizmet
aracı olarak kullanıldığı yer ve tesislerde, işlendikleri,
ambalajlandıkları, montaj veya dolum yapıldıkları yerlerde yapılır.
f) Denetimler, asgari şartlarda denetim yapılan
yerlerdeki çalışmaları engellemeyecek şekilde planlanır ve yapılır.
g) PGD; ürüne ait bilgi ve belgeleri ilgili mevzuat
çerçevesinde incelemek, ürünü duyusal incelemek, gerektiğinde numune almak
veya yerinde muayene ve/veya test yapmak ve iktisadi işletmeciyi ilgili
mevzuat ve teknik düzenlemeler hakkında bilgilendirmek suretiyle
gerçekleştirilebilir. Bu faaliyetlerin sırası, kapsamı ve içeriği ile
gerektiğinde tümünün ya da ihtiyaca binaen bir kısmının yapılmasına ilişkin
usul ve esasları belirlemeye Genel Müdürlük yetkilidir.
ğ) PGD faaliyetleri sırasında ürünün uygunluk
değerlendirme sürecinde yer almayan uygunluk değerlendirme kuruluşlarının
imkânlarından yararlanılır. Uygunluk değerlendirmesini yapan kuruluş
haricinde ürünün test ve muayenesini yapacak kuruluş yoksa denetim
personelinin gözetim ve denetiminde, bu kuruluşta veya imalatçının
laboratuvarında yahut bir başka imalatçının laboratuvarında ürünün test ve
muayenesi yaptırılır. Ancak, test ve muayene sonucuna göre karar verme
yetkisi Bakanlığa aittir.
h) Denetim sonunda üründe bir uygunsuzluk tespit
edilmemesi, iktisadi işletmecinin Kanun kapsamındaki ürüne yönelik
sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
(5) Bakanlık; yapılan ihbar ve şikâyetler üzerine,
kullanıma geçmiş ürünün, piyasada kendisini birebir temsil eden ürün
bulunmaması durumunda, ürünün teknik dosyasını ve ilgili belgeleri
denetlemek yoluyla, ürünün piyasaya arz edildiği zamanda teknik mevzuatına
uygun olup olmadığını denetleyebilir.
Denetimin
şekli
MADDE 6- (1) PGD, durumun gereklerine göre aşağıdaki
hususlardan bir veya birkaçını kapsayacak şekilde yapılır:
a) Teknik düzenlemenin öngördüğü işaretler ve/veya
belgeler üzerinden inceleme.
b) İlgili bir teknik düzenlemenin bulunmadığı veya
insan sağlığı ve güvenliğine ilişkin hükümler içermediği durumlarda, genel
ürün güvenliği mevzuatında belirtilen düzenlemeler çerçevesinde ürünün
uygun olduğunu gösteren bilgi ve/veya belgeler üzerinden inceleme.
c) Duyusal inceleme.
ç) Test ve muayene.
Numune
alma, test ve muayene
MADDE 7- (1) Denetim personeli, ürünün test ve muayenesini
gerekli gördüğü takdirde her türlü test ve muayeneyi yaptırmak üzere
denetlenen üründen numune alır. Numune miktarı; ürünün yapısına ve
özelliğine göre, test ve muayenelerin gerektirdiği ölçüyü aşmamak üzere,
biri şahit numune olmak üzere üç takımı geçmeyecek miktarda iktisadi
işletmeciden bedeli ödenmeden alınır.
(2) Numune alınması halinde, denetim esnasında
tutanağın ilgili bölümü doldurulur. Numuneler; özelliklerine göre mühürleri
bozulmadan, açılmayacak şekilde denetim personeli ile iktisadi işletmeci
yahut çalışanlarıyla birlikte mühürlenir ve üzerlerine tutanak numarası, tarafların
bilgilerini gösteren unvan ve imzalar ile ürünün markası, modeli, parti
veya seri numarasını taşıyan etiket konulur.
(3) Alınan numunelerden bir takım, test ve muayene
yapılması için Genel Müdürlük tarafından belirlenen uygunluk değerlendirme
kuruluşuna gönderilir. İkinci takım, şahit numune olarak Genel Müdürlük
tarafından muhafaza edilir. Üçüncü takım numune ile tutanağın bir nüshası
iktisadi işletmeciye teslim edilir. Uygunluk değerlendirme kuruluşu;
tetkikleri en kısa zamanda yapar, sonucu bir raporla tespit eder ve bu
raporu Genel Müdürlüğe yazılı ve elektronik ortamda gönderir.
(4) Numune almanın mümkün olmadığı, taşınamayan
ürünler için test ve muayene işlemleri; denetim personelinin gözetiminde,
ürünün bulunduğu yerde, belirlenen uygunluk değerlendirme kuruluşuna
iktisadi işletmecinin veya temsilcisinin katılımı ile yaptırılır. İktisadi
işletmecinin veya temsilcisinin gelmemesi, test ve muayene işlemlerinin
gerçekleştirilmesine engel teşkil etmez.
(5) Uzaktan iletişim aracı yoluyla piyasaya arz
edilen ürünlere ilişkin numune alma işlemleriyle ilgili hükümler saklıdır.
Numune,
test ve muayene ücreti
MADDE 8- (1) Test ve muayene sonucunda, numunenin uygun
çıkması durumunda;
a) Test ve muayene, nakliye, bindirme ve indirme
ücreti Bakanlığa aittir.
b) Numunenin özelliğini kaybetmemesi durumunda
yapılan test sonucu, iktisadi işletmeciye Genel Müdürlük tarafından bildirilir.
Bildirim yazısında varsa şahit numunenin ve test/muayene işlemine tabi
tutulan numunenin alınması gerektiği belirtilir. Bildirim tarihinden
itibaren bir ay içinde şahit numune dâhil alınmayan numuneler, çevre,
şehircilik ve iklim değişikliği il müdürlüklerine intikal ettirilir. Bu
durumda ilgili iktisadi işletmeci numune bedelini talep edemez.
c) Numunenin özelliğini kaybetmesi durumunda, Genel
Müdürlük onayı ile numunenin bulunduğu uygunluk değerlendirme kuruluşu
tarafından “numune bertaraf tutanağı” düzenlenerek numune bertaraf edilir
veya ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda teslim edilmesi gereken
tesislere intikal ettirilir ve numune bedeli Bakanlık tarafından iktisadi
işletmeciye ödenir.
(2) Test ve muayene sonucunda numunenin uygunsuz olduğunun
veya risk taşıdığının tespit edilmesi durumunda;
a) Numune, test ve muayene, nakliye, bindirme,
indirme, bertaraf ücreti ve bunlara ilişkin diğer giderler imalatçı veya
ithalatçıya aittir. Yapılan masraflar, ilgili imalatçı veya ithalatçıya
genel hükümlere göre rücu edilir.
b) Bakanlık tarafından bedelsiz olarak test ve
muayene hizmeti alınan durumlarda; uygun olmadığı tespit edilen numuneler
için hizmet alım şartları kapsamında önceden belirlenen ve ilgili uygunluk
değerlendirme kuruluşu tarafından fatura edilen bedel, imalatçı veya
ithalatçı tarafından doğrudan bu kuruluşa ödenir.
c) Numunenin, ürünün özelliğine göre uygun
koşullarda ve uygun bir süreyle test kuruluşunda saklanması sağlanır. Bu
süre sonunda “numune bertaraf tutanağı” düzenlenerek numune Bakanlık
tarafından bertaraf edilir veya ettirilir.
ç) Uygunsuzluk nedeniyle uygulanacak idari yaptırım
kararının kesinleşmesinden sonra şahit numuneye (c) bendindeki usule göre
işlem yapılır.
Uzaktan
iletişim aracı yoluyla piyasaya arz edilen ürünlerin denetimi
MADDE 9- (1) Uzaktan iletişim aracı yoluyla piyasaya arz
edilen veya piyasada bulundurulan ürünlerin denetiminde, Kanunun 24 üncü
maddesinin ikinci fıkrası kapsamında düzenlenen usul ve esaslar uygulanır.
RAPEX
bildirimleri
MADDE 10-
(1) Bakanlık, RAPEX aracılığıyla
uygun olmadığı tespit edilen piyasaya arz edilmiş ürünler hakkında, denetim
süreci içerisinde test ve muayene işlemi yapmadan RAPEX sistem bildiriminde
yer alan risk tipi göz önüne alınarak iktisadi işletmeciden savunma talep
edebilir. Savunma talep yazısında ürüne ilişkin bilgi ve belgeler de talep
edilebilir.
(2) İktisadi işletmeciden alınan savunma ve/veya
bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi sonucunda tespit edilen
uygunsuzluklarla orantılı olarak önlemleri uygulaması, iktisadi
işletmeciden talep edilebilir.
(3) İktisadi işletmeci tarafından sunulan savunma
ile bilgi ve belgelerin değerlendirme yapılabilmesi için yeterli
bulunmaması durumunda test ve muayene işlemleri de dâhil olmak üzere ürüne
ilişkin piyasa gözetimi ve denetim faaliyeti başlatılır.
Ürünlerin
izlenebilirliği
MADDE 11-
(1) İktisadi işletmeciler; tedarik
zincirinde yer alan bir önceki ve varsa bir sonraki iktisadi işletmecinin
ismi, ticaret unvanı veya markası ve irtibat bilgileri ile ürünün takibini
kolaylaştıracak diğer bilgilerin kaydını düzenli bir şekilde tutar, ürünü
piyasaya arz ettikleri veya piyasada bulundurmaya başladıkları tarihten
itibaren en az on yıl boyunca muhafaza eder ve Bakanlığın talebi halinde
Bakanlığa sunarlar.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında düzeltici önlemlerin
alınması gerektiğinde kullanılmak üzere, iktisadi işletmeciler; parti, seri
veya lot bazında ürünün dağıtımını yaptığı dağıtıcıları ve dağıtımı yapılan
ürün miktarlarını içeren kayıt oluşturur ve Bakanlığın talebi halinde bu
kayıtları sunar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Uygunsuzluk Halinde Alınacak Önlemler ve
Uygulanacak Yaptırımlar
Risk
Değerlendirme Komisyonu
MADDE 12-
(1) Uygunsuz ürünlerin taşıdığı
riskin derecesini belirlemek amacıyla Genel Müdürlük tarafından Risk
Değerlendirme Komisyonu oluşturulur. Komisyonun oluşumu ve işleyişine
ilişkin usul ve esaslar Genel Müdürlük tarafından belirlenir.
(2) Denetimi gerçekleştiren denetim personeli,
ihtiyaç duyulması durumunda Genel Müdürlük tarafından üye sıfatı ile
Komisyona katılım sağlayabilir. Bakanlığın diğer birimlerinde veya uygunluk
değerlendirme kuruluşunda görevli personel ise üye sıfatını taşımaksızın
bilgisine ve görüşüne başvurulmak üzere Komisyon toplantısına davet
edilebilir.
(3) Bakanlık, yaptığı denetimler veya aldığı bilgi,
ihbar veya şikâyetler neticesinde bir ürünün risk taşıdığına dair yeterli
gerekçe bulunduğuna kanaat getirirse, risk değerlendirmesi yapar.
(4) Ürüne ilişkin uygunluk işareti veya teknik
düzenlemenin gerektirdiği teknik dosya, etiket, talimat ve ilgili
dokümanların bulunmaması, eksik veya yetersiz olması veya yanlış
kullanılması halinde risk değerlendirmesi yapmak için yeterli gerekçenin
bulunduğu varsayılabilir.
(5) Genel Müdürlüğe bildirilen uygunsuzluklara
ilişkin ön değerlendirme işlemi Genel Müdürlük bünyesindeki ilgili teknik
daire tarafından yapılır. Ön değerlendirme işlemi sonucunda:
a) Genel Müdürlük bünyesindeki ilgili teknik daire,
uygunsuzlukların şekli uygunsuzluk oluşturduğu kanaatinde ise 14 üncü madde
hükümlerinin uygulanmasına karar verir.
b) Genel Müdürlük bünyesindeki ilgili teknik daire,
uygunsuzlukların risk taşıyan uygunsuzluk oluşturduğu kanaatinde ise
değerlendirmesi ile birlikte ilgili bilgi ve belgeleri Risk Değerlendirme
Komisyonuna sunar.
(6) Risk Değerlendirme Komisyonu tarafından yapılan
değerlendirme neticesinde:
a) Üründeki uygunsuzlukların şekli uygunsuzluk
oluşturduğu tespit edilirse, 14 üncü madde hükümleri uygulanır.
b) Üründeki uygunsuzlukların risk taşıyan
uygunsuzluk oluşturduğu tespit edilirse, 15 inci madde hükümleri uygulanır.
Risk
değerlendirmesi
MADDE 13- (1) Ürüne ilişkin aşağıdaki uygunsuzlukların
tespit edilmesi halinde Bakanlık, 12 nci maddede belirtilen risk
değerlendirmesini yapmak için yeterli gerekçenin bulunduğunu varsayabilir:
a) Ürüne ilişkin uygunluk işareti veya teknik
düzenlemenin gerektirdiği teknik dosya, etiket, talimat ve ilgili
dokümanların bulunmaması, eksik veya yetersiz olması veya yanlış
kullanılması.
b) Ürüne ilişkin mevzuatın gerektirdiği model,
parti ve seri numarası veya ayırt edilmesini sağlayacak diğer bilgilerin
kolayca görülebilir ve okunabilir şekilde üründe yer almaması, ürünün boyut
veya doğasının buna elverişli olmadığı durumlarda ise bu bilgilerin ürünün
ambalajında veya ürüne eşlik eden bir belgede yer almaması.
c) Mevzuatın gerektirdiği hallerde imalatçı veya
ithalatçının isminin, kayıtlı ticaret unvanının veya markasının ve
kendisine ulaşılabilecek açık adresin ürünün üzerinde, bunun mümkün
olmadığı durumlarda ürünün ambalajında veya ürüne eşlik eden bir belgede
belirtilmemesi.
ç) Ürünün taşıyabileceği risklere karşı nihai
kullanıcılar için gerekli bilgiler, montaj, kullanım ve bakım talimatları
ile güvenlik kurallarının Türkçe olmaması.
d) Ürünün teknik düzenlemesinde düzenlenen herhangi
bir idari şartın yerine getirilmemesi.
Şekli
uygunsuzluk
MADDE 14- (1) Aşağıda sayılanlarla sınırlı olmamak üzere
insan sağlığı ve güvenliğini, tüketicilerin korunmasını, çevreyi, kamu
güvenliğini ve diğer kamu yararlarını, makul ve kabul edilebilir
değerlendirilen ölçünün ötesinde olumsuz etkileme olasılığı bulunmayan uygunsuzluklar
şekli uygunsuzluk olarak kabul edilir:
a) Ürüne ilişkin uygunluk işareti veya teknik
düzenlemenin gerektirdiği teknik dosya, etiket, talimat ve ilgili
dokümanların bulunmaması, eksik veya yetersiz olması veya yanlış
kullanılması.
b) Ürüne ilişkin mevzuatın gerektirdiği model,
parti ve seri numarası veya ayırt edilmesini sağlayacak diğer bilgilerin
kolayca görülebilir ve okunabilir şekilde üründe yer almaması, ürünün boyut
veya doğasının buna elverişli olmadığı durumlarda ise bu bilgilerin ürünün
ambalajında veya ürüne eşlik eden bir belgede yer almaması.
c) Mevzuatın gerektirdiği hallerde imalatçı veya
ithalatçının isminin, kayıtlı ticaret unvanının veya markasının ve
kendisine ulaşılabilecek açık adresin ürünün üzerinde, bunun mümkün
olmadığı durumlarda ürünün ambalajında veya ürüne eşlik eden bir belgede
belirtilmemesi.
(2) Şekli uygunsuzluk tespit edilen ürünler için:
a) Birinci fıkrada belirtilen uygunsuzlukların
giderilmesi amacıyla, tutanağın ilgili bölümü doldurulur ve savunma
yapılabilmesi ve düzeltici faaliyet planını sunabilmesi için iktisadi
işletmeciye on iş günü süre verilir. Bu süre içinde başvuru yapmayan
iktisadi işletmecinin düzeltme faaliyetinde bulunmayacağı kabul edilir.
b) (a) bendi uyarınca, ürünün uygunsuzluğunu
gidermek için düzeltici faaliyet planı sunmayan veya düzeltici faaliyet
planı sunan ancak verilen süre sonunda uygunsuzluğu gidermeyen iktisadi
işletmeciye Bakanlık tarafından Kanunun 16 ncı maddesinde düzenlenen
önlemlerden uygun ve gerekli olanları orantılılık ilkesine riayet edilerek
uygulanır.
c) İktisadi işletmeci tarafından sunulan düzeltici
faaliyet planı, gerektiğinde değişiklik yapılarak Genel Müdürlük tarafından
onaylanır ve iktisadi işletmeciye tebliğ edildiği tarihten itibaren geçerli
olmak üzere şekli uygunsuzluğun niteliği, ürünün özelliği ve piyasadaki
yaygınlığı değerlendirilerek altı ayı geçmemek üzere düzeltme süresi verilir.
ç) Denetim sonucunda şekli uygunsuzluğun
giderilmesi için süre verilmiş olan bir ürüne aynı uygunsuzluk için tekrar
süre verilmez. Ancak verilen süre sonunda uygunsuzluğun mücbir sebeplerin
varlığı nedeniyle giderilemediğinin kanıtlanması halinde altı ayı geçmemek
üzere ek süre verilir.
d) Şekli uygunsuzluk nedeniyle verilen sürelerin
takibi ile düzeltme faaliyetinin gereklerinin yerine getirilip
getirilmediğinin kontrolü Genel Müdürlük tarafından yapılır. Düzeltme
işlemleri sonucunda uygun hale getirildiği kanıtlanan ürünler tekrar piyasaya
arz edilebilir.
Risk
taşıyan uygunsuzluk
MADDE 15- (1) Ürünün; insan sağlığı ve güvenliği,
tüketicilerin korunması, çevre, kamu güvenliği ve diğer kamu yararları
açısından makul ve kabul edilebilir değerlendirilen ölçünün ötesinde risk
teşkil ettiğine dair şüphe bulunması halinde tutanağın ilgili bölümü doldurulur
ve test veya muayeneye başvurulur.
(2) Risk değerlendirmesi neticesinde ürünün risk
teşkil ettiğinin tespit edilmesi durumunda Genel Müdürlük imalatçıdan veya
ithalatçıdan riskin büyüklüğü ile orantılı olarak riski ortadan kaldırmak
amacıyla uygun önlemleri almasını talep eder.
(3) İmalatçı veya ithalatçı ikinci fıkrada
düzenlenen talebin kendisine tebliğ edilmesinden itibaren on iş günü
içerisinde Genel Müdürlüğe başvurur. Başvuruda asgari olarak aşağıdaki
bilgilerin yer alması zorunludur:
a) Ürünü tanıtacak marka, model, tip, parti veya
seri numarası, ürünü net şekilde tanıtan diğer ayırt edici özellikler ve
önlemi gerektiren sorunun açık ve anlaşılır tarifi.
b) Riskin giderilmesi amacı ile hangi önlemlerin
uygulanacağı.
c) Dağıtıcılarının bulunması durumunda (b) bendinde
düzenlenen önlemlerden haberdar edilme yöntemleri ve önlemlerin
dağıtıcılarda bulunan ürünlerde nasıl uygulanacağı.
ç) Risk altındaki kişilerin riskler hakkında
uyarılması amacıyla yapılacak duyuru yöntemi.
d) Risk altındaki kişilerin tamamına
ulaşılabileceği gerekçesi ile bu kişiler doğrudan bilgilendirilecek ise
risk altındaki kişilerin tamamına ulaşılabileceğini gösteren bilgi ve
belgeler.
e) Ürünün taşıdığı riski ortadan kaldırmak amacıyla
yapılacak düzeltici önlemler.
f) Üründe (e) bendi kapsamında düzeltme
yapılmayacak ise ürünlerin uygun koşullarda imhası veya ilgili mevzuat
gereği bertaraf edilmesi ya da işlevsiz hale getirilme yöntemi.
(4) Genel Müdürlük yapılan başvuruyu gerektiğinde
değişiklik yaparak onaylar ve tebliğ edildiği tarihten itibaren geçerli
olmak üzere önlemlerin uygulanması için altı ayı geçmemek üzere süre verir.
Önlemlerin uygulanması için ek süre verilmez. Ancak, üçüncü fıkranın (e) ve
(f) bentleri kapsamında yapılacak işlemlerin imalatçı veya ithalatçının
kusuruna dayanmayan ve/veya mücbir sebeplerle giderilemediğinin tespiti
halinde altı ayı geçmemek üzere ilave ek süre verilebilir.
(5) Genel Müdürlük düzeltme işlemlerini yerinde
izleyebilir ve düzeltme işlemleri esnasında gözlemci bulundurabilir, ihtiyaç
duyulması durumunda düzeltmeye tabi tutulan ürünün tarafsız, test ve
muayene işlemlerini yapabilme yeterliliğine sahip bir uygunluk
değerlendirme kuruluşu tarafından test ve muayene yapılmasını isteyebilir.
Düzeltme faaliyeti süresi boyunca; Genel Müdürlük tarafından, ürünler veya
temsil ettiği ürünler üzerinde yapılan değerlendirme sonucunda gerekli
düzeltme faaliyetinin tamamlandığına karar verilmeyen ürünler piyasaya arz
edilemez, piyasada bulundurulamaz.
(6) İmalatçının veya ithalatçının ikinci fıkrada
düzenlenen talebin kendisine tebliğ edilmesinden itibaren on iş günü
içerisinde başvurmaması veya başvurunun uygun bulunmaması ya da önlemlerin
uygulanmasının eksik veya yetersiz bulunması durumunda Bakanlık, Kanunun 16
ncı maddesinde düzenlenen önlemlerden uygun ve gerekli olanları orantılılık
ilkesine riayet ederek alır.
(7) Ürünün ciddi risk taşıdığı haller dışında
altıncı fıkrada düzenlenen önlem kararı alınmadan önce imalatçı veya
ithalatçı savunma yapabilmesi için tebligatla bilgilendirilir. İmalatçı
veya ithalatçı tebligatın kendisine ulaşmasından itibaren on iş günü
içerisinde savunma hakkını kullanır ve yazılı olarak cevap verir. Ürünün
ciddi risk taşıması nedeni ile savunma hakkı verilmeden bir karar alınması
halinde savunma yapılma fırsatı sonradan tanınır. Sunulan bilgi ve belgeler
kapsamında önlem kararı gözden geçirilir.
(8) Bakanlık, ciddi risk taşıyan ürünlerde Kanunun
16 ncı maddesinde düzenlenen önlemlerden uygun ve gerekli olanların
alınmasını sağlar.
(9) Genel Müdürlük önlemlerin yerine getirilmesini
sağlar, önlemlerin yerine getirilip getirilmediğini kontrol eder.
(10) Üründeki risklerin giderilemediği veya
giderilmesinin mümkün olmadığı hallerde; riskli olduğu tespit edilen
ürünler, ilgili mevzuat hükümleri dikkate alınarak imalatçı veya
ithalatçının belirleyeceği yerde ve yöntemle Genel Müdürlük denetim
personelinin gözetiminde veya Genel Müdürlüğün önceden onay verdiği şekilde
bertaraf edilir. Bertaraf işleminin Genel Müdürlük denetim personeli
gözetiminde yapıldığı durumda Genel Müdürlük tarafından; bertaraf edilen
ürün miktarını, ürünün ne şekilde bertaraf edildiğini, bertaraf yerini,
bertaraf tarihini ve tarafların yetkililerinin ad ve soyadlarını içeren
ürün bertaraf tutanağı düzenlenir.
(11) Önlemleri belirlenen şekil ve sürede yerine
getirmeyen imalatçı veya ithalatçı, önlemlerin Bakanlık tarafından yerine
getirilmesi amacıyla yapılacak masrafları karşılar. Masraflar genel
hükümlere göre rücu edilir. Ürünün bertaraf edilmesinin gerektiği durumda,
iktisadi işletmeci ürünün hurda bedeline ilişkin herhangi bir bedel talep
edemez.
Önlemlerin
duyurulması
MADDE 16-
(1) Risk taşıyan uygunsuz
ürünlerle ilgili olarak kendiliğinden veya Bakanlığın talebi üzerine
önlemleri alan iktisadi işletmeci, bu önlemler ve ürünün içerdiği riskler
hakkındaki bilgileri etkili olacak şekilde duyurur ve duyurunun kapsamına
göre engellilerin erişebilirliğini dikkate alır. Duyuru, aşağıdaki
yöntemlerden biri veya birkaçı ile yapılır:
a) Risk altındaki kişilerin tamamına
ulaşılabildiğinde bu kişilerin doğrudan bilgilendirilmesi yoluyla.
b) İktisadi işletmecinin internet sitesinin
bulunması durumunda en az altı ay süreyle internet sitesinin ana sayfasında
kolaylıkla görünebilecek bir şekilde duyurulması yoluyla.
c) İktisadi işletmecinin internet sitesinin
bulunmaması durumunda ulusal düzeyde yayın yapan bir televizyon kanalında
07.00-22.00 saatleri arasında 30 saniyeden az olmamak üzere yazılı ve sesli
şekilde yayınlanması veya ulusal düzeyde dağıtımı yapılan bir gazetede,
sayfanın dörtte birinde, Basın İlan Kurumu aracılığıyla bir gün ilan
edilmesi yoluyla.
(2) Duyuru, asgari aşağıdaki bilgileri içerir:
a) Ürünü tanıtacak marka, model veya cins ismi,
seri numarası, ürünü net şekilde tanıtan diğer ayırt edici özellikler.
b) Mümkün ise ürünün fotoğrafı veya resimli
tasviri.
c) Alınan önlem.
ç) Önlemi gerektiren sorunun açık ve anlaşılır
tarifi.
d) Sorumlu iktisadi işletmecinin isim, adres ve
diğer iletişim bilgileri.
e) Riskten sakınmak veya sorunu gidermek için
önerilen yöntemler.
f) Ürünün iade edileceği yerler veya üründeki
sorunun giderilmesini teminen gönderilebileceği adresler hakkında bilgi.
(3) Genel Müdürlük, üründe tespit edilen riskin
derecesine göre duyurunun şekli, zamanı, süresi ve duyurunun yapılacağı
televizyon ve gazetelere ilişkin ek hususlar belirleyebilir. Genel Müdürlük
duyuruyu veya duyuru şeklini uygun bulmaz ya da yetersiz görürse, duyurunun
daha uygun bir şekilde ve yöntemlerle tekrar edilmesini talep edebilir.
(4) Genel Müdürlük, risk altındaki tüketicilere
duyurulması amacıyla risk taşıyan uygunsuz ürünlere ilişkin bilgileri uygun
görülen mecralarda en az altı ay yayınlar.
(5) Dağıtıcılar, iktisadi işletmecinin ürüne
ilişkin riskler ve önlemler hakkında kendilerine bildirdiği bilgileri,
varsa tedarik zincirindeki bir sonraki dağıtıcıya iletmek ve birinci
fıkrada belirtilen duyuruyu müşterilerinin kolaylıkla görebileceği veya
ulaşabileceği yerlere koymak zorundadır.
Ürünün
piyasaya arzının ve piyasada bulundurulmasının geçici olarak durdurulması
MADDE 17- (1) Genel Müdürlük; bir ürünün ciddi risk
taşıdığına dair güçlü emarelerin bulunması halinde, ürünün kontrolü
yapılıncaya kadar piyasaya arzının ve piyasada bulundurulmasının geçici
olarak durdurulması kararını alır ve bu kararı iktisadi işletmeciye derhal
tebliğ eder. Üründen kaynaklanabilecek muhtemel risklerin önlenmesi
amacıyla iktisadi işletmeci, dağıtıcıları durumdan haberdar eder ve risk
altındaki grupların bilgilendirilmesini sağlar.
(2) Genel Müdürlük, iktisadi işletmeciye birinci
fıkradaki önlemleri almasını tebliğ etmesini müteakip ivedi olarak
kontrollere başlar.
(3) İktisadi işletmeci Genel Müdürlüğün talebi
üzerine;
a) İlgili teknik düzenleme kapsamında; iktisadi
işletmeci tarafından ürünün uygunluk değerlendirmesinin yapılması amacıyla
bir uygunluk değerlendirme kuruluşuna başvurulduğu durumlarda, bu
kuruluşlara sunulan belgelerin kopyalarını,
b) Üretim yerlerinin ve depolarının adreslerini,
c) Tasarım ve üretime ilişkin detaylı bilgileri,
ç) Genel Müdürlük tarafından gerekli görülecek
diğer bilgi ve belgeleri,
iletir.
(4) Ürünün piyasaya arzının ve piyasada
bulundurulmasının geçici durdurulma süresi, ürünün test edilebilmesi veya
gerekli değerlendirmeler ve kontroller için ihtiyaç duyulacak zaman
süresince geçici olarak durdurulması veya üçüncü fıkrada belirtilen bilgilerin
sunulması için teknik gerekçelerle daha fazla bir süreye ihtiyaç
duyulmaması halinde dört günden fazla olamaz.
(5) Kontrol sonucunda güvenli olduğu anlaşılan
ürünler hakkındaki geçici durdurma kararı kendiliğinden kalkar. Kontrol
sonucunda güvenli olmadığı anlaşılan ürünler hakkında 15 inci madde
hükümleri uygulanır.
Gönüllü
önlem faaliyeti
MADDE 18-
(1) İktisadi işletmeci piyasaya
arz ettiği veya piyasada bulundurduğu bir ürünün uygun olmadığını
Bakanlığın denetiminden önce tespit etmesi halinde, bu ürüne yönelik
gönüllü önlem faaliyetinde bulunabilir.
(2) Gönüllü önlem faaliyeti; uygunsuzluğun giderilmesi
ve riskin ortadan kaldırılması için ürünün piyasaya arzının durdurulması,
piyasada bulundurulmasının önlenmesi, piyasadan çekilmesi, geri çağrılması,
dağıtıcıların bu önlemden haberdar olmaları, ürünün taşıdığı riskler
hakkında nihai kullanıcıların uyarılması da dâhil olmak üzere gerekli
tedbirlerin tamamını kapsar.
(3) Gönüllü önlem faaliyetinde bulunacak imalatçı
veya ithalatçı, bu faaliyete dair tüm bilgi ve belgeler ile birlikte
faaliyeti tamamlamak için ihtiyaç duyduğu süreyi de belirterek Genel Müdürlüğe
başvurur.
(4) Genel Müdürlük gönüllü önlem faaliyetlerinin
gerçekleştirilebilmesi için imalatçı veya ithalatçının talebi, ürünün
özelliği ve piyasa yaygınlığı durumunu değerlendirerek bir yılı geçmemek
üzere süre verir; başvuruya ilişkin bilgi ve belgelerin eksik veya hatalı
olması durumunda eksikliklerin giderilmesi için bildirimde bulunur.
(5) Gönüllü önlem faaliyetine konu ürünlere ilişkin
bilgiler, gönüllü önleme tabi ürünlerin tamamı düzeltilinceye veya bertaraf
edilinceye kadar Genel Müdürlük internet sayfasında ilan edilir.
(6) Genel Müdürlük; gerekli gördüğü takdirde,
gönüllü önleme tabi tutulan ürünün tarafsız, test ve muayene işlemlerini
yapabilme yeterliliğine sahip bir uygunluk değerlendirme kuruluşu
tarafından test ve muayenesini isteyebilir.
(7) Duyurulara ve bilgilendirmelere ilişkin tüm
yükümlülüklerini yerine getirmiş ve bu kapsamda iktisadi işletmeci veya son
kullanıcı tarafından kendisine iade edilen ya da bildirilen tüm ürünlerdeki
uygunsuzlukları gideren imalatçı veya ithalatçının uygunsuzlukları tamamen
giderdiği kabul edilir.
(8) Gönüllü önlem faaliyeti kapsamında
yükümlülüklerini yerine getirmeyen imalatçı veya ithalatçı hakkında Kanunda
düzenlenen idari yaptırımlar uygulanır.
Ürünün
geri çağrılması
MADDE 19- (1) Alınan diğer önlemlerin riskin ortadan
kaldırılmasında yetersiz kalması durumunda iktisadi işletmeci,
kendiliğinden veya Bakanlığın talebi üzerine ürünü geri çağırır.
(2) İktisadi işletmeci geri çağırma önlemini, 16
ncı maddenin ikinci fıkrasında belirtilenlere aşağıdaki bilgileri de
ekleyerek duyurur:
a) Ürünün teslim alınacağı veya onarılacağı adres
ve irtibat noktaları.
b) Nihai kullanıcıya sunulan teklif ve seçenekler.
(3) İktisadi işletmeci ürünü teslim eden nihai
kullanıcıya aşağıdaki seçeneklerden en az birini sunar:
a) Ürünün geri çağrılmasına yol açan sorunun
giderilmesi.
b) Ürünün teslim tarihindeki perakende satış
değerinin ödenmesi.
c) Ürünün; teknik düzenlemesine uygun, güvenli ve
eş değer bir ürünle değiştirilmesi.
(4) Ürünün geri çağrılmasıyla ilgili tüm masraflar,
ürünü geri çağıran iktisadi işletmeci tarafından üstlenilir. İktisadi
işletmeci, nihai kullanıcıya ek bir maliyet yüklemeden nihai kullanıcının
ürünü zamanında ve kolaylıkla teslim edebilmesi için gerekli koşulları
sağlamak zorundadır.
İmalatçının
yükümlülüklerinin diğer iktisadi işletmecilere uygulandığı durumlar
MADDE 20- (1) İthalatçılar ile dağıtıcılardan aşağıdaki
durumdakiler imalatçı sayılırlar:
a) Ürünü kendi isim veya ticari markası altında
piyasaya arz eden veya piyasada bulunduran.
b) Ürünü teknik düzenlemesine veya genel ürün
güvenliği mevzuatına uygunluğunu etkileyecek şekilde değiştiren.
(2) Ürünün imalatçısı, yetkili temsilcisi veya
ithalatçısının tespit edilemediği durumlarda; yapılan bildirimin kendisine
tebliğ edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde imalatçı, yetkili
temsilci veya ithalatçısının isim ve irtibat bilgilerini, bu bilgilere
sahip değil ise tedarik zincirinde yer alan bir önceki iktisadi
işletmecinin isim ve irtibat bilgilerini bildirmeyen dağıtıcı, imalatçı
olarak kabul edilir.
İş
birliği
MADDE 21-
(1) İktisadi işletmeciler;
piyasada bulundurdukları ürünlerin taşıdığı risklerin azaltılması veya ortadan
kaldırılması amacıyla yürüttükleri faaliyetlerinde, Bakanlıkla iş birliği
yapar.
(2) Aracı hizmet sağlayıcılar, kendi hizmetleri
aracılığıyla elektronik ortamda piyasaya arz edilen veya piyasada
bulundurulan bir ürünün taşıdığı risklerin ortadan kaldırılması veya bu
mümkün değil ise azaltılması amacıyla yürütülen bir işlemin
kolaylaştırılması için Bakanlıkla iş birliği yapar.
Tutanak
ve kayıtlar
MADDE 22- (1) Piyasa gözetimi ve denetimi sırasında
düzenlenecek tutanağın şekil ve içeriği Genel Müdürlük tarafından
belirlenir.
(2) Genel Müdürlük, denetim faaliyetlerine ilişkin
her türlü bilgi ve belgelerin PGDVT’ye aktarılmasını sağlar.
(3) Piyasa gözetimi ve denetimi sırasında
kullanılan tutanaklar, elektronik ortamda hazırlanıp elektronik imza ile
imzalanabilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Genel Müdürlüğün ve Denetim Personelinin
Görev, Yetki ve Yükümlülükleri
Genel
Müdürlüğün görev, yetki ve yükümlülükleri
MADDE 23- (1) Genel Müdürlüğün PGD’ye ilişkin görev, yetki
ve yükümlülükleri şunlardır:
a) Piyasa gözetimi ve denetimi programını
hazırlamak ve uygulamak.
b) Denetim programını; denetim gerçekleştirilecek
ilin iktisadi işletmeci profilini çıkararak bunlara ait ürünlerin
denetlenmesini sağlayacak şekilde hazırlamak.
c) PGD faaliyetlerinin etkin olarak
gerçekleştirilmesini teminen ihtiyaçlarını, sorunlarını ve çözüm
önerilerini Bakanlığa iletmek.
ç) PGD faaliyetlerinde; ihbar, şikâyet, her türlü
reklam ve ilanlar ile kaza, yaralanma haberleri ve veri tabanlarından
yararlanmak.
d) PGD faaliyetleri sonucunda alınan idari yaptırım
kararlarının yerine getirilmesini sağlamak.
e) İktisadi işletmeci tarafından uygulanan
önlemlerin yerine getirilip getirilmediğini iktisadi işletmeci nezdinde ve
piyasada izlemek, kontrol etmek.
f) Denetim personelinin teknik ve hukuki konularda
eğitim ihtiyacını karşılamaya, bilgi ve tecrübelerini geliştirmeye yönelik
çalışmalar yapmak.
g) Ürünlerin uygunluk düzeyinin yükseltilmesi
amacıyla iktisadi işletmecilerle iş birliği yapmak, iktisadi işletmecilerin
bilgilendirilmesi amacıyla eğitim ve benzeri toplantılar düzenlemek.
ğ) Ürün güvenliği ve PGD konularında bilgi
verebilecek veya ilgililerin şikâyetlerini ulaştırabilecekleri danışma
masaları oluşturmak.
(2) Genel Müdür, PGD faaliyetlerinin etkin bir
şekilde sürdürülebilmesi amacıyla diğer ilgili mevzuat ve bu Yönetmelik
hükümleri uyarınca gerekli tüm önlemlerin alınmasından ve uygulanmasından
sorumludur.
Denetim
personelinin görev, yetki ve yükümlülükleri
MADDE 24-
(1) Denetim personelinin görev ve
yetkileri şunlardır:
a) Öncelikli olarak ilgili mevzuat hükümleri
uyarınca görev alanına giren konularda PGD yapmak.
b) Gerekli tutanak ve raporları hazırlamak, her
denetim işlemi için denetim sürecinin başından sonuna kadar gerekli tüm
bilgi ve belgelerin düzenli bir şekilde dosyalanmasını ve muhafazasını
sağlamak.
c) Denetimin başlangıcından sonuçlanmasına kadar
her aşamasını ve bu aşamalara ait her türlü bilgi, veri ve kaydı, denetim
işleminin sonuçlanmasını beklemeksizin PGDVT’ye girmek.
ç) Test ve muayeneye tabi tutulacak ürünlerden
numune almak, numunenin test ve muayenesinin yapılmasını sağlamak.
d) Bir ürünün ciddi risk taşıdığına dair güçlü
emarelerin bulunması durumunda ürünün piyasaya arzının en fazla dört gün
geçici olarak durdurulması kararının alınmasını teminen Genel Müdürlüğü,
alınacak karara ilişkin ise iktisadi işletmeciyi derhal bilgilendirmek.
e) Yürüttüğü denetim görevi çerçevesinde gerekli
gördüğü dosya, bilgi ve belgeleri denetim yaptığı kuruluş ve kişilerden
istemek, bunları incelemek, onaylanmış örneklerini almak; fabrika, mağaza,
dükkân, ticarethane, pazar yeri, depo, antrepo ve ambar gibi yerler ile
denetime konu olan diğer yerlerde inceleme ve sayım yapmak, bu yerleri görüntülemek,
üretim, stok ve ürünün satışına ilişkin her türlü belgeyi almak, bu
konularda her derecede yetkili ve ilgiliden her türlü yardım ve bilgiyi
talep etmek.
f) İktisadi işletmecinin PGD faaliyetini
engellemesi durumunda, kolluk kuvvetlerinden yardım istemek ve onların
nezaretinde denetim yapmak.
g) PGD faaliyetleri kapsamında işin niteliğine göre
gerekli gördüğü durumlarda, Genel Müdürlük onayıyla kamu kurum ve kuruluşlarından
uzman kişilerin denetime refakat etmesini sağlamak ve bu kişilerin bilimsel
ve teknik görüş ve önerilerinden yararlanmak.
ğ) Tutanak ya da raporla tespit edilen
sonuçlandırılmamış işleri takip etmek ve sonuçlandırmak.
h) Görev alanına giren konularda ve ilgili
mevzuatın uygulanmasında ortaya çıkan ihtiyaçlar çerçevesinde görüş ve
öneri geliştirmek ve bunları Genel Müdürlüğe sunmak.
ı) Kanunda belirtilen ceza ve önlemler hariç olmak
üzere; denetim faaliyeti sırasında, ilgililerin cezai sorumluluğunu
gerektiren eylemlerini saptadığında, durumu ilgili mercilere iletilmek
üzere Genel Müdürlüğe yazılı olarak bildirmek.
i) Denetimini yaptığı ürüne ilişkin Risk
Değerlendirme Komisyonuna katılım sağlamak.
(2) Denetim personelinin yükümlülükleri şunlardır:
a) Bakanlık tarafından verilen denetim personeli
kimlik kartını, iktisadi işletmeciye ibraz ederek denetime başlamak.
b) Denetlediği iktisadi işletmecinin yönetim ve
yürütme işlerine karışmamak.
c) PGD görevini, mevzuata uygun olarak bağımsız ve
tarafsız yürütmek.
ç) PGD sırasında elde ettiği bilgi ve belgelere
ilişkin olarak 31 inci maddede düzenlenen gizlilik ilkesine riayet etmek.
Denetim
personelinin eğitimi
MADDE 25- (1) Denetim personelinin eğitimi; Bakanlığın
ihtiyaç durumu, personelin eğitim durumu, denetimde uzmanlaşma ve benzeri
hususlar dikkate alınmak suretiyle Bakanlık tarafından uygun görülen
zamanlarda yapılır.
(2) Denetim personeli eğitimini tamamlayanlara verilecek
olan denetim personeli kimlik kartı Genel Müdürlük tarafından hazırlanır.
(3) Denetim personelinin eğitim konuları ve
eğitimine ilişkin hususlar, denetim personelinin görevlendirilmesi ve
performansının değerlendirilmesine ilişkin usul ve esaslar Genel Müdürlük
tarafından belirlenir.
Denetim
personeli eğitimine katılacaklarda aranacak şartlar
MADDE 26- (1) Denetim personeli eğitimine katılacaklarda
aşağıdaki şartlar aranır:
a) Aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin
durdurulması cezalarını almamış olmak.
b) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza
Kanununun 247 ila 266 ncı maddelerinde düzenlenen suçlar ile 19/4/1990
tarihli ve 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve
Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlardan hüküm giymemiş olmak.
c) En az dört yıllık fakülte/yüksekokul mezunu
olmak.
ç) Çalışma uzmanı/uzman yardımcısı olarak veya
sağlık ve teknik hizmetler sınıfında Bakanlıkta en az iki yıl veya Genel
Müdürlüğün ilgili teknik dairesinde en az bir yıl çalışmış olmak.
(2) Daha önce herhangi bir kamu kurum ve
kuruluşunun piyasa gözetimi ve denetimi biriminde denetim personeli olarak
çalışmış Bakanlık personeline kişisel koruyucu donanımlarla ilgili uyum
eğitimi verildikten sonra denetim personeli kimlik belgesi düzenlenebilir.
(3) Kadrosu başka bir kurumda olan ve Bakanlıkta
geçici görevli olarak görev yapmakta olan personel ile denetim personeli
görevini yerine getirmesine engel nitelikte bir sağlık sorunu taşıyanlar,
denetim personeli eğitimine katılamazlar.
(4) Denetim personeli eğitimine katılma şartlarını
taşımadığı sonradan anlaşılanlar ile bu şartları kaybedenlerin denetim
personeli kimlik kartları iptal edilir ve denetimde görevlendirilmez.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Önlemler ve İdari Yaptırımların Uygulanmasında
Yetki
İdari
para cezalarının uygulanması
MADDE 27- (1) Bu Yönetmelik hükümlerinin iktisadi
işletmeciler tarafından ihlal edilmesi durumunda; iktisadi işletmecilere
yönelik Kanunda yer alan idari para cezaları, etkili, orantılı ve caydırıcı
olacak şekilde uygulanır.
(2) İdari para cezası kararları bakan yardımcısı
tarafından verilip Genel Müdürlük tarafından uygulanır.
(3) İdari para cezasına konu fiil, Kanunun 20 nci
maddesinin birinci fıkrasının (c), (ç), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen
aykırılıkları oluşturuyor ise belirtilen bentlerde düzenlenen idari para
cezaları uygulanır. Aynı fiil nedeni ile Kanunun 20 nci maddesinin birinci
fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde düzenlenen idari para cezası uygulanmaz.
(4) Kanunun 20 nci maddesinin birinci, ikinci,
üçüncü ve beşinci fıkralarında belirtilen idari para cezaları; bu cezalara
konu uygunsuzluğun iki yıl içinde tekrarı halinde, her tekrar için bir
önceki idari para cezasının iki katı olarak uygulanır.
(5) Kanun kapsamında verilen idari para cezaları,
idari önlemlerin uygulanmasına engel teşkil etmez.
İdari önlemlerin
uygulanması
MADDE 28-
(1) İktisadi işletmecinin gerekli
önlemleri almaması, zamanında almaması veya aldığı önlemlerin eksik veya
yetersiz olması veya iktisadi işletmecinin tespit edilememesi halinde
Bakanlık;
a) Ürünün piyasaya arzının durdurulması, piyasada
bulundurulmasının önlenmesi, piyasadan çekilmesi, geri çağrılması, öneri ve
teşhirinin durdurulması,
b) Dağıtıcıların önlemlerden haberdar olmaları ve
önlemlere uymalarını sağlamak amacıyla gerekli tedbirlerin alınması,
c) Ürünün taşıdığı riskler hakkında nihai
kullanıcıların uyarılması,
ç) Ürünlerin uygun koşullarda bertaraf edilmesi
veya işlevsiz hale getirilmesi,
önlemlerinden uygun ve gerekli olanları orantılılık
ilkesine riayet ederek alır.
(2) Yapılan kontrol sonucunda, ürünün ciddi risk
taşıdığının tespit edilmesi halinde ve ciddi riski ortadan kaldıracak başka
bir yöntemin bulunmadığı durumlarda; yetkili kuruluşlar Kanunun 16 ncı
maddesinin altıncı fıkrasının (d) bendi ile Kanunun 17 nci maddesinin
birinci fıkrası kapsamında ciddi risk taşıyan ürünlerin piyasadan çekilmesini,
geri çağrılmasını veya piyasada bulunmasının yasaklanmasını sağlar. Ürünün
ciddi risk taşıdığı hallerde Bakanlık; bu fıkrada düzenlenen önlemleri
iktisadi işletmeciden derhal talep eder, talebin en kısa sürede
gerçekleştirilmediği hallerde önlemleri kendiliğinden alır.
(3) Birinci ve ikinci fıkralarda düzenlenen,
uygunsuzluklara ilişkin önlem kararı bakan yardımcısı tarafından verilir ve
Genel Müdürlük tarafından bu kararların uygulanması sağlanır.
İçeriğe
erişimin engellenmesi kararı
MADDE 29- (1) Bakanlık tarafından yapılan bildirimden
itibaren içeriğin yirmi dört saat içerisinde aracı hizmet sağlayıcı
tarafından çıkarılmaması halinde uygun olmayan ürüne ilişkin içeriğe
erişimin engellenmesine Bakanlık karar verir ve bu kararı uygulanmak üzere
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna bildirir.
(2) Uygun olmayan bir ürünün televizyon veya radyo
üzerinden tanıtım ve satışının durdurulmasına Bakanlık karar verir ve bu
kararı uygulanmak üzere Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna bildirir.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Sektörel
komisyonlar
MADDE 30-
(1) Genel Müdürlük; ürün güvenliği
ve denetiminde etkinlik sağlamak ve ürünlerin uygunluk düzeyinin
artırılması amacıyla sorumluluğunda bulunan ürün grupları çerçevesinde,
ilgili sektör temsilcisi dernekler, tüketici kuruluşları, meslek odaları ve
uygunluk değerlendirme kuruluşlarının katılımıyla geçici veya sürekli
sektörel komisyonlar oluşturabilir.
Bilgilerin
gizliliği
MADDE 31- (1) PGD faaliyeti sırasında Genel Müdürlük
tarafından yapılan yazışmalar, ihbar ve şikâyetler ile denetimlerde temin
edilen ve ticari sır niteliğindeki veya fikrî ve sınai mülkiyet hakkına
ilişkin bilgiler gizli tutulur. Ancak, mevzuatın ve insan sağlığı ve
güvenliğinin gerektirdiği hallerde yapılan duyurular bu kapsamda sayılmaz.
Tebligat
MADDE 32- (1) İdari para cezası ve/veya idari önlemleri
içeren idari yaptırım kararlarının tebliğinde, 11/2/1959 tarihli ve 7201
sayılı Tebligat Kanunu hükümleri uygulanır.
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE 33- (1) 18/9/2013 tarihli ve 28769 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Piyasa Gözetimi
ve Denetimi Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Atıflar
MADDE 34- (1) 33 üncü madde ile yürürlükten kaldırılan
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi
Yönetmeliğine yapılan atıflar, bu Yönetmeliğe yapılmış kabul edilir.
Yürürlük
MADDE 35- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 36- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanı yürütür.
|