|
Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi
Başkanlığı)’ndan:
GİDER VERGİLERİ GENEL TEBLİĞİ
(SERİ NO: 92)
Amaç ve
kapsam
MADDE 1- (1) Sigorta şirketlerince rücu ve sovtaj işlemleri
sonucunda lehe alınan paraların banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV)
yönünden vergilendirilmesine ilişkin açıklamaların yapılması bu Tebliğin
amaç ve kapsamını oluşturmaktadır.
Yasal
mevzuat
MADDE 2- (1) 13/7/1956 tarihli ve 6802 sayılı Gider
Vergileri Kanununun 28 inci maddesinin birinci fıkrasına göre, sigorta
şirketlerinin her ne şekilde olursa olsun yapmış oldukları bütün muameleler
dolayısıyla kendi lehlerine her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben
aldıkları paralar BSMV’ye tabidir.
(2) Buna göre, sigorta şirketlerince bir muamele
yapılması ve bu muamele sonucu lehe para alınmasıyla birlikte vergiyi
doğuran olay gerçekleşmektedir.
(3) BSMV’de lehe alınan paranın hesabında işlem
maliyetleri dikkate alınabilir. Ancak işlem anında ortaya çıkmayan veya
işlem anında ortaya çıkmakla birlikte tutarı net bir şekilde hesaplanamayan
maliyet unsurları lehe alınan paranın hesabında dikkate alınmaz.
(4) 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret
Kanununun 1472 nci maddesinde, sigortacının sigorta tazminatını ödediğinde,
hukuken sigortalının yerine geçeceği, sigortalının, gerçekleşen zarardan
dolayı sorumlulara karşı dava hakkı varsa bu hakkın, tazmin ettiği bedel
kadar, sigortacıya intikal edeceği, sorumlulara karşı bir dava veya takip
başlatılmışsa, sigortacının, mahkemenin veya diğer tarafın onayı
gerekmeksizin, halefiyet kuralı uyarınca, sigortalısına yaptığı ödemeyi
ispat ederek, dava veya takibi kaldığı yerden devam ettirebileceği,
sigortacının zararı kısmen tazmin etmişse, sigortalının kalan kısımdan
dolayı sorumlulara karşı sahip olduğu başvurma hakkını koruyacağı hüküm
altına alınmıştır. Buna göre, halefîyet ilkesi gereğince sigorta şirketleri
ödediği tazminat dolayısıyla tazmin ettiği zarar ölçüsünde sigortalının
haklarına sahip olmakta ve üçüncü kişilere karşı rücu hakkını
kullanabilmektedir.
(5) Sigorta kapsamında olan hurda veya hasarlı
mallar, sigorta şirketlerince malın rayiç değerinden sovtaj bedeli tenzil
edilerek kalan tutarın sigortalıya ödenmesi suretiyle sigortalıya
bırakılabildiği gibi sigortalı ve sigorta şirketi arasında yapılan
anlaşmayla tazminat ödemesinin bir parçası olmak üzere sigorta
şirketlerinin mülkiyetine de geçebilmektedir. Ayrıca, hasarlı mallar,
sigortalı tarafından vekalet verilen aracı bir firma vasıtasıyla üçüncü
şahıslara satılabilmekte ve satış bedeli doğrudan ya da sigorta şirketi
aracılığı ile tazminat bedelinin bir parçası olarak sigortalıya
ödenebilmektedir.
(6) Mülga Hazine Müsteşarlığının 2015/6 sayılı Rücu
ve Sovtaj Tutarlarına İlişkin Genelge’sinin;
- 2.2. maddesinde, rücu ve sovtaj tutarının
tahakkukunun yapılabilmesi için, halefiyet hakkının kazanılması ve tutarın
şirket uygulamasına göre belirlenmiş olması gerektiği,
- 2.4. maddesinde, sigorta şirketlerinin yaptıkları
tazminat ödemelerini sigortalılardan aldıkları ibraname veya banka dekontu
ile tevsik etmeleri gerektiği ve rücu amacıyla karşı sigorta şirketine ya
da üçüncü şahıslara bildirim yapılması kaydıyla, karşı sigorta şirketinin
teminat limitine kadar olan rücu tutarlarının tahakkuk ettirilebileceği,
- 2.6. maddesinde, sovtaj tutarlarının sovtajın
sigortalıya bırakılmadığı her durumda tahakkuk ettirilmesi gerektiği,
- 2.8. maddesinde de tahsil edilen rücu ve sovtaj
tutarının tahakkuk ettirilen tutarlardan fazla olması durumunda aradaki
farkın ilgili gelir hesabına aktarılması gerektiği
hususları düzenlenmiştir.
Rücu ve
sovtaj tutarlarının BSMV yönünden vergilendirilmesi ve matrah
MADDE 3- (1) Sigorta şirketlerinin rücu ve sovtaj işlemleri
sonucunda nakden veya hesaben lehe aldığı paralar üzerinden yürürlükteki
oranlara göre BSMV hesaplamaları gerekmekte olup, söz konusu işlemlerde
BSMV matrahı, mülga Hazine Müsteşarlığının 2015/6 sayılı Genelgesi
kapsamında sigorta şirketleri tarafından tahsil edilen/edilecek rücu veya
sovtaj bedeli ile daha önce tahakkuk ettirilen rücu veya sovtaj değeri
arasındaki farktır.
(2) Buna göre, sigorta şirketlerinin sovtaj
işlemleri sonucunda mülkiyetine almış oldukları hurda veya hasarlı malların
satışı ya da söz konusu malların sigortalıdan alınan bir vekaletle aracı
bir firma tarafından üçüncü şahıslara satılması sonucu satış bedelinin
doğrudan veya sigorta şirketi aracılığıyla tazminat bedelinin bir parçası olarak
sigortalıya ödenmesi işlemlerinde, hurda veya hasarlı malların satış bedeli
ile daha önce tahakkuk ettirilen sovtaj değeri arasındaki fark üzerinden
BSMV hesaplanması gerekir.
(3) Sigorta
şirketleri tarafından sovtaj bedeli ödenmeyerek hurda veya hasarlı malların
sigortalıya bırakılması ve sigortalı tarafından bizzat satılmasına ilişkin
işlemlerde ise sigorta şirketlerince yapılan bir muameleden söz edilemeyeceğinden
söz konusu işlem BSMV’ye tabi tutulmaz.
Yürürlük
MADDE 4- (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 5- (1) Bu Tebliğ hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı
yürütür.
|