|
Sağlık Bakanlığından:
YATAKLI SAĞLIK TESİSLERİNDE ACİL SERVİS
HİZMETLERİNİN
UYGULAMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA TEBLİĞ
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı; yataklı sağlık tesislerinde
acil servislerin; çağın gerekleri ile günümüz ihtiyaç ve beklentilerine
uygun olarak geliştirilmesi, personel ve hizmet kıstasları ile fiziki
şartların, tıbbi teknoloji ve donanımın asgari standartlarının
belirlenmesi, hastane öncesi acil sağlık hizmetleriyle etkin olarak
koordinasyonun sağlanması, yataklı sağlık tesisinin statüsüne, hizmet
verilen bölgenin ihtiyaç ve şartlarına göre seviyelendirilmesi, triyaj
işlemleri, tedavi süreçleri ile konsültasyon, yatış, sevk ve nöbet
hizmetlerine ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Tebliğ, ağız ve diş sağlığı hastaneleri ve
merkezleri hariç olmak üzere kamu, özel ve üniversitelere ait tüm yataklı
sağlık tesisleri ile buralarda görev yapan personeli kapsar.
(2) Özel sağlık tesisleri ile vakıf
üniversitelerine ait hastaneler, 27/3/2002 tarihli ve 24708 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Özel Hastaneler Yönetmeliğinin acil ünite ve servislere
ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla bu Tebliğ hükümlerine tâbidir.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Tebliğ, 7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı
Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun 3 üncü maddesine, 1 sayılı
Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 355
inci maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (e) bentleri ile 508 inci
maddesine, 10/9/1982 tarihli ve 8/5319 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
yürürlüğe konulan Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğine ve
11/5/2000 tarihli ve 24046 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Acil Sağlık
Hizmetleri Yönetmeliğinin 15 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
ve kısaltmalar
MADDE 4- (1) Bu Tebliğde geçen;
a) Acil servis: Kamu, üniversite ve özel yataklı
sağlık tesisleri bünyesinde yer alan ve acil sağlık hizmeti ihtiyacı olan
hastalara sağlık hizmeti sunulan poliklinik ve yataklı servis işlevi
görebilen sağlık tesisi bölümünü,
b) Acil servis hizmetleri: Ani gelişen hastalık,
kaza, yaralanma ve benzeri durumlarda hastaların sakatlık ya da ölümden
korunması amacıyla yapılması gereken müdahale veya tedaviye yönelik acil
serviste yapılan tıbbi hizmetleri,
c) Acil sağlık hizmetleri koordinasyon komisyonu
(ASKOM): Acil sağlık hizmetleri ile bu sürece katkı veren özellikli sağlık
hizmetleri, yoğun bakım üniteleri, 112 hasta nakilleri gibi benzeri
hizmetlerin, ilgili kurum ve kuruluşlar arasındaki koordinasyonunu, iş
birliğini planlamasını ve takibini gerçekleştirmek üzere kurulmuş olan
komisyonu,
ç) Acil servis seviyesi: Bu Tebliğin Ek-1’inde yer
alan kriterlere göre oluşturulan acil servisin, müdürlük tarafından
belirlenip Genel Müdürlük tarafından onaylanan tescil işlemi yapılmış
seviyesini,
d) Acil servis sorumlu tabibi: Acil servis
işleyişinin bir bütün halinde yürütülebilmesi amacıyla gerekli koordinasyon
ile denetim işlemlerini gerçekleştiren tabibi,
e) Acil servis tipi: Karma, erişkin, çocuk,
kadın-doğum veya dal acil servisi şeklinde tescil edilen acil servisleri,
f) Acil ünitesi: Acil hastalara acil yardım
hizmetleri ile kesin tedavisinin yapılacağı merkeze nakline kadar temel
yaşam desteği ve ileri yaşam desteği hizmetlerinin verilebildiği, en az bir
odadan oluşan acil sağlık birimini,
g) Genel Müdürlük: Sağlık Hizmetleri Genel
Müdürlüğünü,
ğ) İcapçı tabip: Uzman sayısı nöbet tutacak miktardan
az olan kurumlarda ev nöbeti tutan uzman tabibi,
h) Kritik bakım: Hayati tehlike arz eden
hastalıkları ya da yaralanmaları olan kişilere uygulanan yaşamsal tanı ve
tedavi girişimleri ile tıbbi bakımı,
ı) Kritik bakım ünitesi: Yaşamsal tanı, tedavi
girişimleri ve tıbbi bakımın yapıldığı odayı,
i) Konsültan tabip: Müdavi tabibin hastanın tanı,
tedavi ve takibinde görüş istediği uzman tabibi,
j) Konsültasyon işlemi: Müdavi tabibin hastanın
tanı, tedavi ve takibinde gerekli gördüğü branş uzmanlarından yazılı görüş
istemi,
k) Müdavi tabip: Acil serviste hastayı ilk muayene
eden ya da hastanın bakımını resmî olarak devir alan ve fiilen acil
serviste görev yapan tabibi,
l) Müdürlük: İl sağlık müdürlüğünü,
m) Nöbetçi tabip: Nöbetini hastanede fiilen tutan
tabibi,
n) Sağlık personeli: Tabip, hemşire, ambulans ve
acil bakım teknikeri, acil tıp teknisyeni, ebe, anestezi, ortopedi
teknisyen ve teknikeri unvan ve branşındaki personeli,
o) SBYS: Sağlık Bilgi Yönetim Sistemini,
ö) Tescil komisyonu: Müdürlük bünyesinde acil
servislerin seviyelerini belirlemek üzere oluşturulan komisyonu,
p) Triyaj: Acil servislere başvuran hastaların,
görevli sağlık personeli tarafından hastalıkları ile ilgili şikâyetleri ile
belirtilerinin şiddeti ve tıbbi durumlarının aciliyeti gözetilerek, tıbbi
önceliklerinin ve yönlendirilecekleri tedavi birimlerinin belirlenmesi
işlemini,
r) 112 Komuta Kontrol Merkezi: Valiliklere bağlı
ortak çağrı merkezi veya 112 il ambulans servisi baştabipliğine bağlı
komuta kontrol merkezini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Acil Servislerin Hizmet Seviyesi ve Tipinin
Belirlenmesi, Fiziki ve Tıbbi Donanım Şartları
Acil
servis hizmet seviyesi ve tipinin belirlenmesi
MADDE 5- (1) İl veya sağlık tesisi özelinde mevcut olan acil
sağlık hizmet ihtiyacı ile sağlık tesisi tarafından sunulabilecek acil
sağlık hizmeti arasında mümkün olan en yüksek düzeyde eşleşme ve
koordinasyonun sağlanması ve etkin hizmet verilebilmesi amacıyla müdürlük
tarafından bu Tebliğ hükümlerine göre, bu Tebliğ kapsamındaki tüm sağlık
tesislerinde bulunan acil servislerin hizmet seviyesi belirlenir ve Genel
Müdürlüğe bildirilir. Genel Müdürlük, bildirilen acil seviyesini aynen veya
değiştirerek onaylar. Hizmet seviyesinde Genel Müdürlük tarafından
değişiklik yapılması halinde durum müdürlüğe bildirilir ve nihai acil
seviyesi belirlenmiş olur.
(2) Sağlık tesislerinin acil servis hizmeti sunulan
veya sunulması planlanan yerleşke, blok, ana bina, ek bina, semt polikliniği
ve benzeri tüm hizmet birimleri için ayrı ayrı, hizmet seviyesi ve acil
tipi belirlenerek Genel Müdürlüğe bildirilir. Bu işlem esnasında hizmet
birimine ait açık adres ile varsa adres kodu bilgisi ve çekirdek kaynak yönetim
sistemi kurum kodu gibi sayısal mahal bilgiler belirtilir.
(3) Sağlık tesislerinde kurulacak acil servis
tipleri aşağıda belirtilmiştir:
a) Üniversite hastaneleri ile çocuk sağlığı ve
hastalıkları eğitim kliniği olan şehir hastaneleri ve A-I genel rol grubu
kamu hastanelerinde erişkin ve çocuk hastalara ayrı ayrı hizmet verecek
şekilde erişkin ve çocuk acil servisler kurulabilir, fiziki imkânların
elverişli olması halinde bunların ayaktan hasta girişleri de ayrılır. Bu
hastanelerde acil durumdaki kadın-doğum vakalarına müdahale etmek için
kadın-doğum acil servisleri de kurulabilir. Aynı hastane binasında erişkin,
çocuk ve kadın-doğum acil servislerinin ayrı ayrı kurulması halinde her
biri için ayrı ayrı tescil işlemi gerçekleştirilir fakat bu acil servisler
için bu Tebliğ hükümlerinde öngörülmüş olan fizik mekan kıstasları ayrı
ayrı kurulmuş olsalar dahi tüm acil servislerin toplamı fizik mekanı
üzerinden değerlendirilir, hizmet kıstasları ise acil servis tip ve
seviyesine göre ayrı ayrı belirlenir.
b) A-I genel rol grubu dışındaki kamu hastaneleri
acil servislerinde de esas olarak tüm yaş ve branş hastalarına hizmet
verecek şekilde tek bir karma acil servis olarak kurulur ve tescil edilir.
Fiziki mekanı uygun olan ve hizmet gereği açısından ihtiyaç duyulan
hastanelerde ayrı ayrı erişkin ve çocuk acil servis kurulabilir. Bu durumda
tescil işlemleri ve hasta girişleri için (a) bendi hükümleri uygulanır.
c) Özel sağlık tesislerinde kurulan acil servisler
seviyelerine göre tescil edilir. Özel hastaneler karma acil servis veya bu
fıkranın diğer bentlerindeki hükümlere uygun olarak erişkin ve çocuk
ve/veya kadın-doğum acil servisleri de kurabilirler. Özel hastaneler için
Genel Müdürlük bu Tebliğ hükümlerine aykırı olmamak şartıyla asgari seviye
düzenlemesi yapabilir.
ç) Dal rol grubundaki hastanelerin acil servis
tipi, dal acil servisidir. Dal hastanesi birden çok branş içeriyor ve
ihtiyaç var ise her branş için ayrı ayrı dal acil servisleri kurulup tescil
edilebilir, bu durumda her branş acil servisi için ayrı ayrı hizmet
seviyesi belirlenir fakat bu Tebliğdeki fiziki mekana dair kıstaslar tüm
branşlardaki acil servislerin toplamı üzerinden değerlendirilir.
(4) Acil servisler üçüncü fıkrada sayılan tipler
haricinde farklı isimlerle tescil edilemezler.
(5) Hastane rol grubu değiştirilen sağlık
tesislerindeki veya hizmet seviyesi ve tipi değiştirilen acil servisler ile
yeni açılan veya hizmete giren acil servisler için hizmet seviye tespiti ve
tip belirlemesi değişiklik veya hizmet başlangıcını takip eden ay
içerisinde gerçekleştirilir.
Acil servis
seviye tespit ve tescil işlemleri
MADDE 6- (1) Acil servisler, bünyesinde faaliyet gösterdiği
sağlık tesisinin statüsü, fiziki şartları, gereken tıbbi cihaz, donanım ve
asgari ilaç standardı, personel sayısı, yatak sayısı gibi ölçütler dikkate
alınarak I., II. ve III. seviye olarak seviyelendirilir. Müdürlük
tarafından görevlendirilen tescil komisyonu, Ek-5’te yer alan Acil Servis
Seviye Tespit ve Denetim Formuna göre inceleme yapar. Tescil komisyonu
tarafından düzenlenen rapor Ek-1, Ek-2, Ek-3 ve Ek-4 formlarında yer alan
standartlara istinaden valilik onayı alınarak acil servis seviyesi tescil
edilir. Tescil edilen kurumlar Genel Müdürlüğe bildirilir.
(2) Tescil komisyonu seviyelendirme işlemleri
esnasında, Genel Müdürlük tarafından belirlenmiş nihai hizmet seviyesi ve
tip listesinde yer almayan acil servis tespit eder ise veya belirlenmiş
hizmet seviyesi ve tip için değişiklik yapılması gerektiğini değerlendirir
ise kendisi seviye tespit işlemini tesis eder fakat hazırladığı raporda
durumu belirtir. Bu durumda müdürlük yeniden değerlendirme yaparak nihai
kararın verilmesi için Genel Müdürlüğe iletir.
(3) Müdürlük tarafından tip ve hizmet seviyesi
belirleme işlemi yapılan ve acil servis hizmeti sunulan tesiste; ana bina,
blok, ek bina, semt polikliniği gibi her birim ve yerleşke için ayrı ayrı
tescil işlemi gerçekleştirilir.
(4) Acil servislerin seviye tespiti, bu Tebliğde
yer alan standartlara göre yerinde inceleme yapılarak müdürlük tarafından
oluşturulacak tescil komisyonları ile yapılır. Bu amaçla müdürlükler
tarafından basılı formlar oluşturabileceği gibi Genel Müdürlük tarafından
SBYS üzerinden veri akışı ve takibi yapılabilecek şekilde elektronik
formlar da oluşturulabilir. Tescil işlemleri bahse konu forma istinaden
valilik onayı alınarak gerçekleştirilir ve en geç valilik onayını takip
eden ay içerisinde (elektronik form kullanılması halinde elektronik ortamda
işlenerek) Genel Müdürlüğe iletilir.
(5) Tescil komisyonu; biri başkan olan en az 5
üyeden oluşur. İhtiyaç duyulması halinde altıncı fıkrada belirtilen
nitelikte kişiler arasından üye sayısı arttırılabilir. Komisyon başkanı
sağlık tesisinin türüne göre müdürlükteki başkan veya başkan yardımcıları
arasından görevlendirilir.
(6) Komisyon üyesi olarak;
a) Sağlık tesisinin türüne göre müdürlükteki ilgili
hizmet başkanlığında görevli olanlar,
b) İl ambulans servisinde görev yapan tabipler,
c) Acil servis sorumlusu tabipler,
ç) Acil servis sorumlusu hemşireler,
d) Mimar, mühendis gibi teknik unvanı haiz kişiler,
e) Eczane veya depo görevlileri,
görevlendirilebilir.
(7) Dal hastanelerinin acil servis tescillerinde
ilgili klinik branştan bir uzman tabibin, çocuk acil servis tescillerinde
ise mümkünse çocuk acil tıp yan dal uzmanı yoksa acil serviste görev
yapmakta olan bir çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı tabibin komisyon
üyesi olarak görev alması sağlanır.
(8) Sağlık tesisi sayısı fazla olan illerde birden
çok komisyon kurulabilir ve oy çokluğu ile karar alır. Oylarda eşitlik
olması hâlinde başkanın taraf olduğu karar geçerlidir.
(9) Seviye tescil işlemi yapılan acil servislerin
sonradan seviyesinin yükseltilmesi veya yeniden değerlendirilmesine ilişkin
talepler, baştabip tarafından müdürlüğe resmî yazı ile yapılır. Başvurular,
yazının müdürlüğe intikal ettiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde sonuçlandırılır.
(10) Hizmet seviyesine uygun şekilde tescil edilmiş
olan acil servislerin tekrar tescil edilmesi zorunluluğu yoktur bununla
beraber yapılan yıllık denetimlerde bu Tebliğdeki tescil seviye
kriterlerine uygun olmadığı tespit edilen acil servisler bu Tebliğ
hükümlerine göre yeniden değerlendirilir.
(11) Yeni açılan acil servisler için 5 inci madde
gereğince yapılması gereken işlemler acil servis hizmet başlangıcını takip
eden 1 ay içerisinde gerçekleştirilerek Genel Müdürlüğe bildirilir. Tescil
işlemi ise en geç Genel Müdürlük onayını takip eden ay içerisinde
tamamlanır. Müdürlük veya Genel Müdürlük tarafından hizmet seviyesi ya da
tip değişikliği yapılan acil servislerle ilgili işlem ve tesciller için de
bu fıkra hükümleri uygulanır.
Acil
servis fiziki yapısına dair şartlar
MADDE 7- (1) Acil servisteki fiziki yapılar ve güvenlik
hizmetlerine ilişkin aşağıdaki şartlar bulunur:
a) Sağlık tesisi çevresindeki cadde ve sokaklara
acil servisi gösteren işaret ve yönlendirme levhaları konulur.
b) Sağlık tesisi yerleşkesinde, acil servis
girişine yönlendirme yapılması amacıyla uygun yerlere, beyaz zemin üzerine
kırmızı hilal “ters C harfi şeklinde” ve altında koyu mavi harflerle
"ACİL" ibaresinin ve yön işaretinin yer aldığı tabela veya
levhalar bulunur. Lüzumu hâlinde bu levhalara ek olarak uluslararası kabul
gören yabancı bir dilde de yönlendirme tabelaları eklenebilir.
c) Acil servislerin bulunduğu bina veya bloklarda,
bina cephesinde ışıklandırmalı ve en az 20 metreden okunabilecek
büyüklükte, lüzumu halinde erişkin, çocuk, kadın doğum ve benzeri ayrımları
içerecek şekilde kırmızı renkle yazılı “ACİL SERVİS” ibareli tabela
bulunur, tabela yerine ışıklı pano ve benzeri sistemler de kullanılabilir.
Acil servisin bulunduğu bina veya blok çatısında uygun büyüklükte ve
ışıklandırmalı “ACİL SERVİS” yazı veya tabela bulundurulabilir.
ç) Acil servis ayaktan ve ambulans hasta
girişlerine yakın konumda, acil ulaşımını aksatmayacak şekilde, ambulans,
engelli ve resmî araçlar ile hasta ve yakınları için yeterli otopark alanı
oluşturulur. Bu alanlarda yeterli ışıklandırma, gözetleme kameraları ve
güvenlik personeli ile gerekli güvenlik önlemleri alınır.
d) Acil servisler, hastanenin ana girişinden ayrı,
ana yola yakın ve araç trafiği bakımından kolay ulaşılabilecek şekilde
giriş katında oluşturulur, kot farkı ve benzeri nedenlerle giriş katında
oluşturulamayan acil servisler ambulans ile ulaşılabilir olan katta
kurulur. Acil servis girişlerinde veya acil servis içerisinde sedye ve
tekerlekli sandalye kullanımına uygun şekilde düzenlemeler yapılır. Bu
kapsamda bina giriş veya içerisinde kullanılacak rampalar en fazla %8
eğimli olarak kurulurlar. Engelliler için ilgili mevzuatta öngörülen
düzenlemeler gerçekleştirilir.
e) Hastanenin dışından idare, poliklinik ve benzeri
girişlerinden farklı olacak şekilde direkt olarak acil servise ulaşılması
sağlanır. Acil serviste birbirinden ayrı olarak ayaktan hasta girişi ile
ambulans girişi bulunur. Varsa KBRN dekontaminasyon ünitesi ve benzeri
birim girişleri de ayrı ayrı düzenlenir. Bu giriş alanlarında araç veya
ambulans trafiği için kolay manevra yapılmasını sağlamak üzere gerekli
düzenlemeler yapılır. Ambulans girişinden kırmızı veya sarı alana
hastaların direkt geçişini sağlayacak düzenlemeler yapılır.
f) Azami ölçüde araç parkından acil servis girişine
kadar olan mesafede, hastaların olumsuz hava koşullarından etkilenmemesi
için gerekli önlemler alınır. Bunun mümkün olmadığı durumlarda acil servis
önünde hasta nakline engel olmayacak şekilde ve tercihen girişin önündeki
yolun kenarından başlamak üzere fakat her hâlükârda girişin önünü ve
yanlarını en az 2 metre nispetinde olumsuz her türlü hava koşullarından
koruyacak sundurma bulunur. Acil servis girişlerinde tekerlekli sandalye ve
sedyelerin muhafazası için uygun bir alan ayrılır. Hasta yoğunluğuna göre
yeterli sayı ve nitelikte tekerlekli sandalye ve sedye bulundurulur.
g) Acil servisler görüntüleme, laboratuvar, morg,
ameliyathane ve yoğun bakım ünitesi gibi ihtiyaç duyulan tüm hizmet
birimlerine uygun bağlantısı olan bir konumda kurulur veya bu birimlere
uygun bir bağlantı tesis edilir.
ğ) Acil servislerde ihtiyaç ve başvuru yoğunluğuna
göre yeterli sayı ve nitelikte kayıt, tıbbi sekreter, karşılama,
yönlendirme, taşıma, danışma personeli görevlendirilir ve görevli personel
için uygun mekanlar oluşturulur.
h) Fiziki şartları uygun olan ve gerekli olduğu
değerlendirilen acil servislerde, işleyişi aksatmayacak şekilde acil servis
yakınında konumlandırılmış, 24 saat hizmet verebilen kafeterya bulunur.
ı) Hasta ve yakınlarının beklemeleri için gün ışığı
alan, sıcak ve soğuktan korunaklı, havalandırması yeterli, ergonomik oturma
düzeninin olduğu, bilgilendirme ekranlarının bulunduğu alanlar oluşturulur.
Tescil işlemi gerçekleştirilen her acil servis için ayrı bir bekleme alanı
oluşturulur.
i) Acil servislerde başta hasta bekleme alanları
olmak üzere ihtiyaç duyulan tüm alanlarda, hasta ve yakınları için
engellilerin de yararlanacağı şekilde yeterli sayıda, kadın ve erkek
tuvaleti ile lavabosu bulunması sağlanır.
j) Acil servislerde yeterli sayı ve büyüklükte
personel soyunma-giyinme oda ve dolapları, tuvalet, lavabo ve tercihen duş
içeren dinlenme odaları oluşturulur. Fiziki şartları uygun olmayan
kurumlarda hastane bünyesinde farklı birimlerde yeterli sayı ve büyüklükte
soyunma-giyinme odaları oluşturulabilir.
k) Acil servislerde, acil servis hizmetine dahil
olmayan tıbbi veya idari hizmet birimlerine tahsis edilen mekanlar
bulunmaz. Acil servisteki tüm taşınır ve taşınmazın standartlara uygun ve
kullanıma elverişli durumda bulundurulması gerekir.
l) Acil servis genel temizlik ve enfeksiyon kontrol
planları, enfeksiyon kontrol komitesinin görüşü alınarak yapılır. Bu
kapsamda temizlik odası, temiz depo/dolap, kirli depo/dolap gibi destek
alanları ve ihtiyaç halinde izolasyon odası oluşturulur, personel için
kişisel koruyucu ekipmanlar bulundurulur, acil servislerdeki tüm alanlarda
yeterli ve uygun havalandırma sağlanır.
m) Acil servislerde nöbetçi eczaneleri gösterir
ışıklı pano veya levha hastalar tarafından kolaylıkla görülebilecek bir yere
asılır.
n) Nöbetçi personel ile icapçı ve konsültan çalışma
listeleri elektronik ortamda ilgililerin ulaşabileceği şekilde ilan edilir.
o) Nöbetçi personelin icap ve konsültan personel
taleplerinde, görüşmelerin kayıt altına alınmasını ve en az 6 ay süre ile
saklanmasını sağlayacak santrale entegre donanım oluşturulur ve
görüşmelerin kayıt altına alındığı ibaresi görüşme öncesi otomatik olarak
taraflara bildirilir.
ö) Acil servislerde çalışanların, hasta ve hasta
yakınlarının güvenliğini sağlamak üzere sağlık tesis yöneticileri
tarafından gerekli güvenlik önlemlerinin alınması zorunludur. Acil
servislerde güvenlik hizmeti, güvenlik personeli ve/veya resmî kolluk
kuvveti vasıtasıyla yeterli sayıda güvenlik kamerası desteğiyle sağlanır.
Acil servislerde görev yapan güvenlik personelinin görünür olması sağlanır.
Güvenlik kameraları, mahremiyeti ihlal edecek şekilde konumlandırılamaz.
Acil servislerde mahremiyet gözetilerek güvenlik kamerası ile izlenemeyen
kör alan bulunmaması sağlanır. Güvenlik kamerasıyla izleme sistemi ses
kaydını da içerir şekilde yapılır. Kayıtlar en az 6 ay süre ile saklanır,
uygun yerlere “sesli ve görüntülü kayıt yapılmaktadır” uyarı levhaları
asılır. İlgililerin yazılı talebi üzerine şüpheli olaylar için kayıtlar
silinmeden yedeklenme işlemi yapılır.
p) Sağlık personelinin alternatif çıkış yolları
konusunda gerekli fiziki düzenlemeler yapılır. Acil servislerde hastanenin
diğer hizmet birimlerine açılan geçişleri ve kapıları kontrollü olacak
şekilde düzenlenir. Bu kapsamda kontrollü kapı ve benzeri uygulamaların
acil durumlardaki sağlık hizmet sunumunu engellememesi amacıyla gerekli
önlemler alınır.
r) Acil servis girişinde veya yakın konumda, acil
servis asayişinde görevlendirilmiş emniyet veya güvenlik personelinin
kullanması amacıyla uygun bir oda ile hastaların kıymetli eşyalarının
muhafaza edileceği bir emanet odası veya kilitli dolap teşkil edilir.
Kişilerin emanete alınması gereken her türlü eşyası tutanak eşliğinde
usulüne uygun olarak kayıt altına alınır.
(2) Acil servisteki tıbbi hizmet alanlarına ilişkin
aşağıdaki şartlar bulunur:
a) Acil servislerde, hastalar için gerekli muayene,
teşhis ve basit tedavi uygulamalarının gerçekleştirildiği müstakil oda ya
da paravan ve benzeri bölünmüş alanlar şeklinde, yeterli sayıda muayene odası/alanı
bulunur.
b) Acil servislerde, hastalar için gerekli takip ve
tedavi işlemlerinin gerçekleştirildiği müstakil oda ya da paravan ve
benzeri bölünmüş alanlar şeklinde, yeterli sayıda müşahede odası/alanı
bulunur.
c) Acil servislerde müdahale veya tıbbi işlemlerin
yapıldığı müstakil oda ya da paravan ve benzeri bölünmüş alanlar şeklinde,
yeterli sayıda müdahale odası/alanı bulunur.
ç) Bu Tebliğin Ek-1’inde belirtilen acil
servislerde travma hastalarının ilk muayene, stabilizasyon veya tedavi ile
bakımlarının yapıldığı müstakil oda ya da paravan ve benzeri bölünmüş
alanlar şeklinde, yeterli sayıda travma müdahale odası veya alanı bulunur.
d) Acil servislerde, kardiyopulmoner resüsitasyon
gereken hastaların stabilizasyon, takip ve tedavilerinin yapıldığı müstakil
oda ya da paravan ve benzeri alanlar şeklinde yeterli sayıda resüsitasyon
odası/alanı bulunur.
e) İhtiyaca göre acil servis ameliyathaneleri
kurulabilir. Acil servislerde ameliyathane kurulmamış olması halinde sağlık
tesislerinde ameliyathanenin en az bir odası acil ameliyathane olarak
belirlenir.
f) III. seviye acil servisler ile Bakanlıkça uygun
görülen II. seviye acil servislerde, kritik bakım ihtiyacı olan hastaların
tıbbi tedavi ve takiplerini gerçekleştirmek üzere kritik bakım üniteleri
oluşturulabilir. Kritik bakım ünitelerinin sorumluluğu acil servis
uhdesindedir. Bu ünitelerde takip edilen hastaların stabilizasyon ve
müdahalelerini takiben klinik durumlarına göre ilgili yoğun bakım üniteleri
veya yataklı servislerine mümkün olan en kısa sürede nakilleri sağlanır.
Hastane yoğun bakım ünitelerindeki boş yataklar öncelikle acil servis
kritik bakım ünitelerinde takip edilmekte olan hastalar için kullanılır.
g) Acil servislerde, acil servis laboratuvarı
kurulabilir. Bu husustaki karar acil servis ve laboratuvar sorumlularının
görüşü alınarak baştabip tarafından verilir. Acil laboratuvarı kurulmamış
olması halinde genel laboratuvarlarda acil servis hastaları için talep
edilen tahlil ve tetkikler öncelikli olarak gerçekleştirilir.
ğ) Acil servislerde ihtiyaç halinde muayene
alanlarına yakın konumda, kan, idrar ve benzeri numunelerin alınması ve
teslimi amacıyla uygun şekilde düzenlenmiş numune alma oda veya alanlar
oluşturulur.
h) Röntgen, bilgisayarlı tomografi, manyetik
rezonans görüntüleme, ultrasonografi ve benzeri tıbbi donanımlı görüntüleme
birimleri acil servis içerisinde veya acil servise yakın alanlarda
oluşturulur.
ı) Bu Tebliğin Ek-1’inde belirlenen acil
servislerde muayene alanlarına yakın konumda, içinde alçı atığı lavabosu ve
gerekli diğer donanımı bulunan, alçı, atel ve benzeri işlemlerin yapıldığı
alçı odaları bulunur.
i) Acil servislerde mümkünse ayaktan hasta girişine
yakın konumda, acil müdahale arabası ve benzeri donanıma sahip, lavabosu
olan pansuman-enjeksiyon odası bulunur. Bu odalarda merkezi gaz ve
aspirasyon sistemi yoksa oksijen tüpü ve mobil aspiratör cihazı
bulunmalıdır.
j) Acil servislerde hasta veya yakınları ile
yapılacak görüşmelerde kullanılması amacıyla psikodestek odası bulunabilir
ve bu birimde lüzumu halinde hasta veya yakınlarının teskin edilmesi
amacıyla manevi destek personeli dahil ilgili diğer personel arasından
görevlendirme yapılabilir.
k) Acil servislerde hastanın kendine zarar
vermesini önleyecek şekilde tefriş edilmiş, oda kapısında hastanın takibine
uygun, mahremiyeti bozmayacak şekilde gözlem imkanı bulunan ve gerekli
diğer donanıma sahip acil psikiyatri odası bulunabilir.
l) Acil servis içinde veya yakın komşuluğunda,
gözaltındaki, tutuklu veya mahkûm hastaların acil muayene ve basit tedavi
ve takip işlemlerinin yapılabileceği, uygun şekilde tedbirleri sağlanmış
tutuklu muayene odası bulunabilir.
m) Bu Tebliğin Ek-1’inde belirlenen acil
servislerde bulaşıcılığı yüksek hastalar için izolasyon odaları bulundurulur.
n) Bu Tebliğin Ek-1’inde belirlenen acil servislerde
KBRN ajanlarına maruz kalanların arındırma vb. işlemlerinin yapıldığı KBRN
dekontaminasyon üniteleri bulunur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Triyaj Uygulaması ve Renk Kodlaması, Muayene ve
Refakat Esasları
Triyaj
uygulaması ve renk kodlaması
MADDE 8- (1) Triyaj işlemi; acil servis yoğunluğuna bağlı
olarak hastaların zarar görmesini engellemek, ihtiyaç duydukları tıbbi
bakıma gecikmeksizin ulaşmalarını sağlamak amacıyla bu Tebliğin Ek-4’ünde
belirtilen hükümler çerçevesinde uygun sayıda personel ile yapılır.
(2) Triyaj işlemi Ek-4’te belirtilen tablo
kullanılarak yapılabileceği gibi uluslararası kabul görmüş başka triyaj
yöntemi ile de yapılabilir. Triyaj yapacak personele hizmet içi eğitim
verilmiş olmalıdır. Triyaj eğitimleri acil servis sorumlu tabibi tarafından
verilir veya verdirilir. Acil servisteki hastalara farklı triyaj sistemi
uygulansa dahi veri takibinin doğru şekilde takip edilebilmesi amacıyla
uygulanan sistemin skorlarının, Ek-4’te belirtilen renk kodlamasına en
yakın olacak şekilde belirtilerek SBYS kaydı sağlanır.
(3) Triyaj işlemi yapılması gereken acil
servislerde ayaktan hasta girişlerinde, mümkün olması halinde kayıt ve
triyaj işleminin aynı anda yapılması esastır. Kayıt ve triyaj işleminin
aynı anda yapılamaması halinde bu işlemler uygun bir ortamda, yeterli bir
alan ayrılarak, önce triyaj sonra kayıt işlemi şeklinde gerçekleştirilir.
Ayaktan başvurduğu halde hayati tehlikesi olduğu değerlendirilen hastalar
için kayıt ve triyaj işlemi yapılmaksızın sağlık personeli eşliğinde uygun
görülen alana yönlendirilir. Kayıt işlemleri uygun zamanda
gerçekleştirilir.
(4) Hasta yoğunluğu yaşanan veya ihtiyaç duyulan
yerlerde hasta bekleme alanındaki hastaların aciliyet durumlarının
değişmesi ihtimaline karşı sağlık personeli tarafından sabit bir noktadan
gözlem yöntemiyle veya dolaşarak triyaj/takip işlemi de yapılabilir. Bu
şekilde yapılacak triyaj işlemi, vital bulgu alınmadan, gözlem ve/veya
basit şikayet sorgusu ile gerçekleştirilir.
(5) 112 acil ambulanslarıyla sağlık tesisine
getirilen hastalara ayrıca triyaj uygulaması yapılmaz. Yapılan değerlendirme
neticesinde hasta, ihtiyacına göre kırmızı veya sarı alana alınır. 112 acil
ambulansı ile getirilen hastaların triyaj ve diğer SBYS kayıtları, ambulans
bekletilmeksizin yataklı sağlık kurumu tarafından yapılır.
(6) 112 vakası karşılayan yoğun acil servislerde
ambulans girişleri için ayrı kayıt kabul ve değerlendirme bankosu
oluşturulur. Hemen gözlem altına alınması gereken ayaktan veya ambulans ile
başvuran hastalar ile yanında yakını olmayan veya kimliği olmayan bilinci
kapalı hastaların kayıt işlemleri kayıt bankosundan farklı olarak gözlem
alanı gibi yerlerde yapılır.
(7) Acil servise başvuran hastanın kabul edilmesi
esastır. Acil servise başvuran hasta sayısında artış olması ve bu durumun
acil servis imkânları ile yönetilemeyecek hale gelmesi durumunda hastanede
görev yapmakta olan personel ile diğer birimlerin imkânlarından
yararlanılır. Bu durumda hastane genelinde acil servis yoğunluğunu azaltmak
amacıyla acil servis sorumlu tabibi tarafından öngörülen önlemler baştabip
onayıyla uygulanabilir, bu kapsamda yazılı protokoller oluşturulabilir,
ihtiyaç halinde hastane afet ve acil durum planları aktive edilebilir.
Muayene
ve refakat esasları
MADDE 9- (1) Kırmızı ve sarı alanda hasta refakatçisi kabulü
yapılmaması esastır ancak istisnai durumlarda tabip onayı ile refakatçı
kabul edilir.
(2) Hasta yakını, hastanın açık onayı halinde
anamnez alımı gibi işlemlere refakat edebilir.
(3) Acil servislerde hasta yakınlarına numune
örnekleri veya benzeri taşıma işlemi yaptırılmaz. Hastaların görüntüleme ve
benzeri işlemler için yönlendirme personeli tarafından bilgi verilmesi
sağlanır, yönlendirme işaret ve uyarıları kullanılır. İhtiyacı olan
hastaların nakil işlemleri taşıma personeli tarafından gerçekleştirilir.
Tabibin lüzum görmesi halinde hastalara bu işlemleri sırasında bir sağlık
personelinin refakat etmesi sağlanır.
(4) Hasta veya öncelikle velisi ya da vasisi, yoksa
birinci derece yakınına veya yakınlarından birine hastanın tıbbi durumu ve
yapılacak tıbbi uygulamalar konusunda ilgili tabip veya personel tarafından
mahremiyet gözetilerek bilgilendirme yapılır. Acil servislerde yapılan her
türlü tıbbi işlem sırasında hasta mahremiyetine, tıbbi etik kurallara ve
hasta hakları ilkelerine riayet edilmesi zorunludur.
(5) İhtiyaç duyulan durumlarda hasta ve yakınları
ile yapılacak görüşmelere eşlik etmesi amacıyla sosyal hizmet uzmanı ve
psikolog çağrılır veya görevlendirilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Acil Servis Nöbet Usul ve Esasları, Hasta Kabul,
Yatış ve
Konsültasyon İşlemleri ve Diğer Sağlık Tesislerine
Sevk ve Nakil Esasları
Acil
servis nöbet usul ve esasları
MADDE 10-
(1) Acil servis hizmetlerinin 24
saat kesintisiz hizmet esasına dayalı olarak aksatılmadan yürütülmesi
esastır.
(2) E-II ve E-III rolündeki entegre ilçe Devlet hastanelerinde,
aile hekimliği mevzuatına göre nöbet görevi düzenlenir.
(3) Özel hastanelerde, ilgili mevzuatına göre nöbet
görevi düzenlenir.
(4) Kadrosunda 5 ve daha fazla acil tıp uzmanı veya
çocuk acil tıp yan dal uzmanı bulunan sağlık tesislerinde acil serviste 24
saat esasına göre bu uzman tabiplerden en az birinin görev yapması esastır.
Acil tıp uzmanı veya çocuk acil tıp yan dal uzman sayısının yeterli olması
halinde aynı anda birden çok uzmana nöbet görevi verilir.
(5) Acil tıp uzmanı veya çocuk acil tıp yan dal
uzman sayısı yeterli olmayan hastanelerde tüm uzman tabipler, acil servis
sorumlu tabibinin teklifi baştabibin onayı ile acil servis nöbet görevine
dahil edilebilirler.
(6) Acil servisin kurulu bulunduğu sağlık tesisinde
aynı uzmanlık dalından 6 ve üzeri sayıda uzman tabibin görev yaptığı
branşlarda 24 saat kesintisiz hizmet esasına dayalı olarak her bir uzmanlık
dalı için branş nöbeti düzenlenir. Branş nöbetleri; iç hastalıkları, genel
cerrahi, kadın hastalıkları ve doğum, çocuk sağlığı ve hastalıkları,
anestezi ve reanimasyon, ortopedi ve travmatoloji, kardiyoloji, nöroloji,
göğüs hastalıkları, beyin cerrahi, kulak burun boğaz hastalıkları,
kalp-damar cerrahisi, göğüs cerrahisi, üroloji, göz hastalıkları, çocuk
cerrahisi, plastik cerrahi, enfeksiyon hastalıkları, psikiyatri,
dermatoloji, radyoloji, aile hekimliği branşlarından tabiplere öncelikli
olarak nöbet listeleri düzenlenir. Bu branşlarla birlikte, ilave olarak
ihtiyaca göre uzman tabip sayısı yeterli olan diğer branşlara da baştabip
kararıyla nöbet düzenlenebilir.
(7) Uzmanlık dalında tabip sayısı müstakil acil
nöbeti tutmaya yeterli ise baştabip tarafınca uzmanlık dalı için müstakil
acil branş nöbeti düzenlenebilir. Müstakil acil branş nöbeti tutan
tabiplere elektif iş planlarında veya idari başka birimlerde, ilgili nöbet
günü için ek bir görev verilemez.
(8) Uzman tabip sayısının altıncı fıkrada
belirtilen sayıdan az olması durumunda her bir uzmanlık dalı için branş
nöbeti düzenlenememesi hâlinde, sağlık tesisi bünyesindeki mevcut klinisyen
uzman tabipler arasında dahili branş havuz nöbeti ve cerrahi branş havuz
nöbeti düzenlenir. Dahili ve cerrahi branş havuz nöbeti düzenlenebilmesi
için; tüm dahili ve cerrahi klinisyen branşların her ikisinde de ayrı ayrı
toplam 6 ve üzeri sayıda uzman tabip bulunması gerekir. Dahili ve cerrahi
branş havuz nöbeti tutulan hastanelerde, nöbetçi tabiplerin branşları
dışında hasta kabulü ve konsültasyon ihtiyaçları için her branşın acil
icapçı tabip nöbet listesi düzenlenir.
(9) Ana daldaki uzman tabip sayısı hastanede branş
nöbeti tutmak için yeterli değilse yan dal uzmanları ilgili ana daldaki
nöbet görevine dahil edilebilirler. Yan dal uzman tabiplere hasta yoğunluğu
ve benzeri sebeplerle ihtiyaç duyulması halinde yan dal icap nöbet görevi
de verilebilir. Bu hususlar ile ilgili kararı baştabip verir.
(10) Dal hastanesi bulunan yerlerde ilgili uzmanlık
dalındaki acil branş nöbet hizmetleri bu hastanelerde planlanır, genel
hastanelerin bu branşları için hasta yoğunluğu, klinik uzman tabip sayısı
ile dal hastanesine uzaklık ve benzeri kriterler gözetilerek acil servis
nöbet hizmeti düzenlenmeyebilir. Dal hastanelerinde görev yapan uzman tabipler
ihtiyaç halinde genel hastane nöbetlerine dahil edilebilirler. Bu
hususlardaki planlama müdürlük tarafından gerçekleştirilir.
(11) Dal hastaneleri için; hizmet verdiği uzmanlık
alanının gerektirdiği bir veya birden fazla branşta bu maddede belirtilen
esaslara uygun olarak 24 saat kesintisiz hizmet esasına dayalı acil branş
nöbeti düzenlenir. Uzman tabip sayısının branş nöbeti için yeterli olmaması
hâlinde personel durumuna ve iş yoğunluğuna göre acil servis nöbetlerinin
ne şekilde yürütüleceğine yine bu Tebliğde belirtilen esaslara uygun olarak
baştabip karar verir.
(12) İl genelinde üniversiteler hariç olmak üzere
kamu sağlık tesislerinde görevli olan uzman tabiplerin, kendi
kurumlarındaki görevlerini aksatmayacak şekilde müdürlük tarafından
yapılacak planlamaya göre görev yaptıkları kurumlar haricindeki kamu
yataklı sağlık tesislerinde nöbet görevine dâhil edilmeleri mümkündür.
(13) Sağlık tesislerinde branş nöbeti ile yükümlü
olan uzman tabiplerden biri gerektiğinde branş nöbetine ilave olarak mesai
saatleri dışındaki yoğun bakım ünitesi hizmetlerini de yürütmek üzere
baştabip tarafından görevlendirilebilir.
(14) Kamu ve özel sağlık tesisleri bünyesindeki I.
seviye acil servislerde, acil sağlık hizmetleri en az 1 tabip ve her
vardiyada en az 2 sağlık personeli ile yürütülür ve ihtiyaç halinde ilgili
dal uzmanı kuruma davet edilir. II. seviye acil servislerde, acil servis hizmetleri
uzman tabiplerin denetim ve sorumluluğunda tabipler tarafından verilir ve
ihtiyaç halinde tüm branşlardaki uzman tabipler de dâhil edilecek şekilde
en az 2 tabibe acil servis nöbet görevi verilir. Genel hastanelerde dahili
ve cerrahi klinikler için birer uzman tabibe branş nöbet görevi verilir.
Her vardiyada tabipler haricinde en az 4 sağlık personeli görev yapar. III.
seviye acil servislerde ise faaliyet izin belgesinde yazılı olması kaydıyla
iç hastalıkları, genel cerrahi, kadın hastalıkları ve doğum ile çocuk
sağlığı ve hastalıkları branşlarında acil branş nöbeti tutulması
zorunludur. Uzman tabip sayısının yeterli olması halinde, bu branşlara
ilave olarak diğer branşlarda da acil branş nöbeti tutulabilir. Karma,
erişkin, çocuk acil servislerde tabipler haricinde her vardiyada en az 8
sağlık personeli görev yapar.
(15) I. seviye acil servislerde hastanenin acil
servis haricindeki birimleri için nöbet hizmetleri, acil servis nöbetçi
tabipleri tarafından yürütülebileceği gibi, acil servis hasta başvurusu
fazla olan hastanelerde acil servis haricindeki birimlerin işleyişinin
yürütülmesi amacıyla tüm hastane tabiplerini kapsayacak şekilde ayrı nöbet
listesi düzenlenir. II. ve III. seviye acil servislerde, hastanede acil
servis nöbetleri dışında verilen hastane genelindeki diğer nöbet ve benzeri
hizmetlere acil servis nöbetçi tabipleri görevlendirilemez.
(16) İcap nöbet esasları aşağıdaki şekildedir:
a) E-II ve E-III entegre hastane rolündeki ilçe
Devlet hastanelerinde aile hekimliği mevzuatı, özel hastanelerde ise ilgili
mevzuat hükümlerine göre icap nöbet görevi düzenlenir.
b) İcap nöbetleri, hasta yoğunluğu bulunmayan veya
tabip sayısı hastanede nöbet tutmaya elverişli olmayan sağlık tesisleri ile
klinik branşlar için hizmet gereği gözetilerek baştabip tarafınca
düzenlenir.
c) Gerekli tıbbi değerlendirmeler yapıldıktan sonra
acil servis tabibi tarafından icap nöbetçisi uzman tabibin sağlık tesisine
davet edilip edilmeyeceğine karar verilir. İcap nöbetçisinin sağlık
tesisine daveti acil servise tahsis edilmiş görüşmeleri ilgili mevzuat
hükümleri kapsamında kayda alınan bir telefon üzerinden gerçekleştirilir.
Davet çağrısı esnasında davete konu olan hastaların açık isimleri ve/veya
dosya numaraları, davet gerekçeleri beyan edilmelidir. Acil servis davetlerine
en kısa zamanda icabet edilmesi gerekir. İcabet edilen davetlerde hastanın
mevcut klinik durumu ve tıbbi gereksinimlerini açıkça belirten yazılı not
konulması zorunludur. İcap sürecinin mutlaka takip, yatış, taburculuk
şeklinde kesin bir sonuca bağlanması gereklidir. Bu işlemler SBYS üzerinden
geri alınması mümkün olmayacak şekilde yapılır. İcaba davet,
geliş/başlangıç ve sonuçlandırma gibi işlemlere dair süreler kayıt altına
alınır.
ç) İcapçı tabibin müdahil olduğu hastanın acil
servisten ilgili birime yatış süresinin geciktirilmemesi ve acil serviste
bekletilmemesi amacıyla acil servis tedavi sürecinde gerekli olmayan
tetkik, tedavi, konsültasyon işlemlerinin, hastanın ilgili birime
yatırılmasını müteakip yapılması gereklidir.
d) İcapçı tabibin hastaları acil servis içerisinde
değerlendirmesi esas olmakla beraber stabil hastalarla sınırlı olarak,
imkânların elvermediği, acil servisteki fiziki alanların yetersiz olduğu
durumlarda veya istisnai şekilde kadın doğum ve göz hastalıkları gibi
özellikli teçhizat ve mekânlara ihtiyaç duyan durumlarda muayene
işlemlerinin acil servis alanı dışında farklı bir birimde
gerçekleştirilmesi mümkündür.
e) İcap nöbeti süreçlerinde yaşanan aksaklık ve
tespit edilen sorunlar müdavi tabipler tarafından sağlık tesisi yönetimine
bildirilir ve gerekli düzenlemeler gerçekleştirilir.
Acil
servislerde hasta kabul, yatış ve konsültasyon işlemleri
MADDE 11-
(1) Sağlık tesisleri kendilerine
başvuran veya ambulansla getirilen tüm acil vakaları sağlık güvencesi ve
ödeme gücü olup olmadığına bakmaksızın kabul etmek, ilk değerlendirme ve
gerekli tıbbi müdahaleyi yapmakla yükümlüdür.
(2) Acil servislere müracaat eden ancak herhangi
bir nedenle geçerli kimlik belgesi veya talep edilen diğer evrakları ibraz
edemeyen hastalar için acil durumda olduklarının kabulü halinde müdahalede
bulunulması zorunludur. Müdahale sonrasında bu hastalar için ilgili
mevzuata göre işlem tesis edilir.
(3) Acil servislerde hasta takibinin 8 saati
geçmemesi esastır. Hastaların en geç 8 saat içerisinde ilgili kliniğe nakli
sağlanmalıdır. Bu süre içerisinde kesin tanısı konulamamış veya birden
fazla kliniği ilgilendiren hastalar acil servis sorumlu tabibi tarafından
değerlendirilir ve ihtiyaç duyulduğu öngörülür ise tıbbi durumunun
gerektirdiği en uygun uzmanlık dalına ait klinik veya tabip adına yatışı
verilir. 8 saati geçen takiplerde hasta bazında baştabipliğe ve ilgili
kliniklere ulaşacak şekilde SBYS’de uyarı ekranları ve raporlama sistemi
oluşturulur. Bu işlemler acil servis sorumlu tabibi tarafından yapılır veya
ilgili personel aracılığıyla yaptırılır. Acil servis sorumlu tabibi
tarafından ilgili klinik ya da tabip adına yatırılmak durumunda kalınan
hastalar ile ilgili hastane baştabipliği aylık olarak değerlendirme yapar,
sorunların tespiti ve çözümüne yönelik tedbirleri alır.
(4) Yatış işlemi tesis edilen hastalar hastanede
uygun yatak olması durumunda en geç 2 saat içerisinde ilgili kliniğe nakil
edilir. Bu sürelerin aşılması halinde ilgililer hakkında idari işlem
başlatılır. Acil servis tabibi tarafından yatışı verilen hastanın ayrıca
yatırıldığı klinik tarafından yatış reddi yapılamaz, yatış kararı uyarınca
yatış verilen klinik/servis/tabip adına direkt olarak kabul edilirler. Acil
servisten bu madde hükmünce yapılan yatışlar için her türlü tıbbi ve hukuki
sorumluluk ilgili klinik/tabip uhdesinde olmak kaydıyla ancak taburculuk
işlemi yapılabilir. Bu amaçla acil servis sorumlu tabibine veya acil servis
nöbetçi tabibine ilgili klinik veya diğer tabipler adına hasta yatış yapma
yetkisi tanımlanır.
(5) Bir ila dördüncü fıkra hükümleri çerçevesinde
yapılan yatışlarda, yatış işlemi ile ilgili klinik sorumlusu veya tabibe ve
mesai saatleri içerisinde baştabip ya da acilden sorumlu baştabip
yardımcısına, mesai saatleri dışında da idari nöbetçi uzman tabibe bilgi
verilmesi esastır.
(6) Acil serviste gerek bir ila beşinci fıkradaki
hükümler çerçevesinde gerekse ilgili klinisyen tabip tarafından yatışı
yapılan tüm hastaların ilgili kliniğe nakli sağlanana kadar poliklinik ve
benzeri elektif hizmet veren başka birimlerden ilgili kliniğe hasta yatışı
SBYS tarafından engellenir. Hastanın ilgili birime naklinin sağlanmasını
müteakip acil servis sorumlu veya nöbetçi tabibi tarafından yatış
işlemlerinden sorumlu birime haber verilerek bahse konu blokaj kaldırılır.
(7) Acil servisten yapılan hasta yatışlarında
ilgili klinikte uygun yatak bulunmaması hâlinde hasta uygun yatak bulunan
diğer servislere yatırılır. Hastanede uygun yatak bulunmaması durumunda
hastanın yatışı ilgili klinik/tabip üzerine verilerek, hasta uygun servise
nakil olana kadar takipleri acil serviste gerçekleştirilir. Bu durumda
gereken takip, tedavi ve bakım işlemleri ilgili klinik tarafından yapılır.
Hastanın takibi hastanın fiilen yatırıldığı klinik personelince
gerçekleştirilebileceği gibi adına yatış yapılan klinik personelince de
gerçekleştirilebilir. Bu hususta ihtilaf oluşması durumunda karar baştabip
tarafından verilir. Acil servislerden ilgili klinik dışında başka bir
kliniğe yatış yapılan hastalar için lüzumu halinde en kısa sürede ilgili
klinikte durumu daha stabil olan hastalar ile yer değiştirme işlemi
yapılabilir.
(8) Sağlık tesisleri arasında ilgili birimlerin
kendi aralarındaki koordinasyonları neticesinde başka bir sağlık tesisinin
yoğun bakım veya yataklı klinik ve benzeri birimlerine sevk edilmiş olan
hastalar, herhangi bir gerekçeyle sevki kabul eden tabip tarafından
reddedilemez veya acil servise yönlendirilemezler. Bu şekilde
gerçekleştirilen sevkler için gerekli olması halinde il düzeyinde SBYS’ye
entegre bir otomasyon sistemi kurgulanır. Bu şekilde kabulü sağlanan
hastaların kayıt ve servise yatış işlemleri için acil servis işleyişini
aksatmayacak idari düzenleme yapılır. Bu şekilde sevk yapılmak istenilen
hastalar için ilgili birim veya tabip tarafından acil serviste
değerlendirmek üzere hasta kabulü yapılamaz.
(9) Acil servis konsültasyon sürecinin, müdavi ve
konsültan tabipler tarafından tam bir iş birliği içerisinde yürütülmesi
esastır. Acil servislerde tüm alanlarda konsültasyon davetlerine mümkün
olan en kısa süre içerisinde icabet edilmesi sağlanır.
(10) Acil servisler için icap nöbeti haricinde
ihtiyaç duyulan klinik branşlar için tabip sayısı, hasta yoğunluğu ve
benzeri kıstaslar çerçevesinde mümkün olması halinde en az bir tabip sadece
acil servis konsültasyon hizmeti sunumu ile görevlendirilebilir. Bu amaçla
görev listesi hazırlanır ve ilgililere tebliğ edilir.
(11) Mesai saatleri dışındaki acil servis
konsültasyon hizmetleri öncelikle ilgili branşın varsa sağlık tesisi içinde
bulunan nöbetçi tabibi tarafından yoksa icap nöbetçisi tabip tarafından
sağlanır. Konsültasyon daveti ve konsültan görüşü yazılı olarak
gerçekleştirilir. Bu işlem SBYS üzerinden geri alınması mümkün olmayacak
şekilde elektronik imza veya ilgili tabibe ait şifreyle yapılır, yazılı
olarak gerçekleştirilen konsültasyonlarda mutlaka kaşe ve imza bulunur.
Acil servis konsültasyon davetlerinde, diğer konsültasyonlardan ayrılacak
şekilde “acil servis” ve/veya “kırmızı alan” ibaresi bulunması sağlanır.
Konsültasyon davetleri çağrı cihazı, telefon mesajı gibi yöntemlerle idare
tarafından kaydedilip saklanabilecek şekilde gerçekleştirilir ve davet,
geliş/başlangıç ve sonuçlandırma gibi işlemlere dair süreler ile telefon
görüşmeleri ilgili mevzuat hükümleri kapsamında kayıt altına alınır.
(12) Konsültasyon taleplerinde ihtiyaç duyulan
tıbbi gereksinimlerin net biçimde açıklanması, konsültan tarafından ise
hastanın mevcut klinik durumunun net bir şekilde belirtilmesi ve mutlaka
takip, yatış, taburculuk şeklinde kesin bir sonuca bağlanması gereklidir.
Konsültasyonlarda tekrarlayan tetkik ve ardışık tedavi önerisinde bulunulamaz.
Böylesi durumlarda hastanın o branş tarafından yatırılması gereklidir.
(13) Hastanın acil servisten ilgili birime yatış
süresinin geciktirilmemesi ve acil serviste bekletilmemesi amacıyla acil
servis tedavi sürecinde gerekli olmayan tetkik, tedavi, konsültasyon
işlemleri, hastanın ilgili birime yatırılmasını müteakip yatırıldığı klinik
tarafından gerçekleştirilir. İlgili branş tabibi tarafından girişimsel
işlem öngörülmesi halinde hastanın o kliniğe yatırılarak ilgili birim
tarafından girişimsel işlem yapılması sağlanır.
(14) Konsültasyon süreçlerinde yaşanan aksaklık ve
tespit edilen sorunlar müdavi ve konsültan tabipler tarafından baştabipliğe
bildirilir ve Baştabip tarafından gerekli düzenlemeler gerçekleştirilir.
Acil
servisten diğer sağlık tesislerine sevk ve nakil esasları
MADDE 12- (1) Acil servise başvuran hastaların ilk
değerlendirmesi yapıldıktan sonra, ilgili sağlık tesisinin; uzman tabip,
tıbbi donanım, yatak kapasitesi, hastanın tıbbi durumunun gerektirdiği
tetkik, müdahale, bakım ve tedavi kapasitesinin uygun olması hâlinde
hastanın başka bir sağlık tesisine sevk edilmemesi ve gerekli sağlık
hizmetinin ilgili sağlık tesisinde verilmesi esastır.
(2) Hastaların durumu stabil oluncaya kadar sevk
edilmemesi esastır. Bununla beraber hastanın stabilizasyonu ve acil tedavi
işlemleri sağlık tesisinde sağlanamıyor ve mutlak surette sevki gerekiyor
ise uygun koşullar sağlanarak sevki gerçekleştirilir. Hastanın sevk
edildiği sağlık tesisi, hastanın kabulü için gerekli tedbirleri almak ve
gecikmeksizin tedavisini başlatmak ile yükümlüdür.
(3) Sevki yapılan hastanın sorumluluğu, tedavisinin
gerçekleştirileceği bir sağlık tesisine kabulü sağlanana kadar sevki yapan
sağlık tesisindedir. Hastanın sevk edildiği sağlık tesisi, hastanın kabulü
için gerekli tedbirleri almak ve bekletmeksizin tedavisini başlatmak ile
yükümlüdür. Acil serviste sevk için bekleyen hastanın sorumluluğu, sevk
kararı veren branşın acil servis nöbeti tutması halinde ilgili nöbetçi
tabibe, nöbetçi tabip bulunmayan durumlarda ise konsültan tabibe aittir.
Hastanın başka bir sağlık kuruluşuna sevki ile ilgili karar ilgili
branştaki nöbetçi tabip, acil servis sorumlu tabibi, acil tıp uzmanı
tarafından alınabilir. Bu hastaların sevk formu nöbetçi idari uzman tabip
veya sevk kararı veren tabip, acil servis sorumlu tabibi, acil tıp uzmanı
tabiplerinden birisi tarafından onaylanır. Sevk kararını veren tabip sevk
gerekçelerini net bir şekilde belirtmelidir.
(4) Sağlık tesisinin kapasitesini aşan hallerde ilgili
kliniğe yatırılmak üzere acil serviste bekleyen hastalar, aynı il
içerisinde ilgili branşta icap/nöbet tutulan ve uygun servis yatağı bulunan
kamu sağlık tesislerine, 112 Komuta Kontrol Merkezi aracılığıyla iletişim
kurularak, müdürlük koordinasyonunda sevk edilir.
(5) Hastaların ambulans ile sevk işlemlerinde
mevcut otomasyon sistemi üzerinden 112 Komuta Kontrol Merkezi ve acil
servis/hastane yönetimi arasında tam ve etkin bir iletişim kurulması
zorunludur. Uygunsuz sevklerin önlenmesi amacıyla Genel Müdürlük tarafından
uygun görülen il veya sağlık tesisleri özelinde acil servisten yapılan
sevklerin acil servis sorumlusu ve/veya acil servisten sorumlu baştabip
yardımcısı tarafından onaylanması, il dışı sevkler için ilgili hizmet
başkanlığı tarafından müdürlük seviyesinde onay verilmesi gibi uygulamalar
planlanabilir.
Uygunsuz
sevklerin önlenmesi ve hizmet kalitesinin geliştirilmesi için komisyon
kurulması
MADDE 13-
(1) ASKOM başkanlığı, il sağlık
müdürü veya görevlendireceği bir başkan tarafından, sekretarya görevi ise
il sağlık müdürünce belirlenen başkanlık tarafından yürütülür. ASKOM
toplantılarında alınan kararlar, il sağlık müdürü tarafından onaylanınca
yürürlüğe girer. Onaylanan kararlar ilgili müdürlüklere ve taşra
teşkilatındaki ilgililere iletilir.
(2) ASKOM sağlık hizmetleri, kamu hastaneleri ve
acil sağlık hizmetleri başkanı veya yardımcıları, sağlık tesisi
baştabipleri/mesul müdürleri veya baştabip yardımcıları, acil servis ve
yoğun bakım sorumlu tabipleri, il ambulans servisi baştabibi ve ihtiyaç
halinde davet edilmesi uygun görülen kişilerin katılımıyla teşekkül
ettirilir.
(3) ASKOM, il ve sağlık hizmet bölgeleri genelinde
yürütülecek olan acil sağlık hizmetlerinin koordinasyonu, hasta sevk akışı,
uygunsuz sevklerin tespit ve denetim süreçlerindeki karar ve iş birliği
gerçekleştirmek amacıyla kurulur. Süreçte oluşabilecek aksaklıkların
önlenmesi amacıyla ilgili tedbirleri alır ve bu amaçla gereken disiplin
soruşturmalarını yürütür.
(4) ASKOM toplantıları, il veya sağlık hizmet
bölgeleri genelinde bütün sağlık tesislerinden ve il yönetiminden
ilgililerin katılımıyla yapılabileceği gibi hastane rol gruplarına, acil
servis tescil seviyelerine, sağlık tesisi statülerine göre seçilmiş sağlık
tesisleri veya inme, replantasyon ve benzeri hizmet başlığı özelinde
yapılabilir. Bu durumda ilgili klinik veya tesis yöneticilerinin de
toplantılara iştiraki sağlanır.
(5) ASKOM toplantı sıklığı müdürlük tarafından
belirlenir. Bununla beraber ihtiyaç halinde sekretarya tarafından toplantı
çağrısı yapılabilir.
(6) Uygunsuz, gereksiz veya endikasyon dışı sevkler
ile usulüne uygun sevk edildiği halde kabul edilmeyen sevklerin, denetimi,
sebeplerinin anlaşılması, çözüme kavuşturulması ve raporlama yapılması
amacıyla ASKOM bünyesinde sevk değerlendirme komisyonları kurulur.
Komisyonlar en az 3 üyeden oluşur.
(7) ASKOM bünyesindeki sevk denetim komisyonlarının
görevlerini yürütmek üzere, ilçe sağlık müdürlükleri ve sağlık tesisleri
bünyesinde alt komisyonlar oluşturulabilir. Bu komisyonlar tarafından
hazırlanan raporlar değerlendirilmek üzere ASKOM’a gönderilir.
Acil
servislerin 112 Komuta Kontrol Merkezi ile koordinasyonu
MADDE 14- (1) Tüm sağlık tesisleri, acil servis
hizmetlerinin etkin ve koordineli yürütülmesi ve hastaya ait bilgi
paylaşımı için ortak kayıt sistemi kurmak zorundadır. Ortak kayıt sistemi,
müdürlüğün ve/veya Bakanlığın denetim ve kontrolünde, mevcut bilgi
sistemlerine entegre olacak şekilde organize edilir.
(2) İleri tetkik ve tedavisi gereken hastaların
diğer sağlık tesislerine acil nakil işlemleri hastanın tıbbi durumuna uygun
nihai tedavisinin sağlanabileceği sağlık tesisinin belirlenmesi dahil 112
Komuta Kontrol Merkezinin yönetim ve koordinasyonunda yürütülür. Nakil
edilecek hastalar ilgili diğer mevzuatta belirtilen ve 112 Komuta Kontrol
Merkezi tarafından belirlenen elektronik sistemler veya nakil formları
doldurularak gerekli işlemler tamamlanır. Sağlık tesisleri bahse konu
elektronik işlemlerin gerçekleştirilebilmesi için gerekli düzenlemeleri
yaparlar. Sevk için bekleyen hastanın tedavi reddi imzalayarak ya da
izinsiz terk ederek sağlık kuruluşundan ayrılması durumunda acil servis
müdavi tabibi veya konsültan tabip tarafından 112 Komuta Kontrol Merkezine
bilgi verilir.
(3) Sağlık tesisine ambulansla getirilen vakalar
acil servis tabibi tarafından mümkün olan en kısa sürede teslim alınması ve
ilgili ambulansın hastayı devretmesinin ardından hemen ayrılması sağlanır.
112 ekipleri hastayı teslim etmeden acil servisten ayrılmaz. 112 ekipleri
tarafından getirilen hastalara ait kayıt işlemleri sağlık tesisi personeli
tarafından gerçekleştirilir.
(4) 11 inci maddenin sekizinci fıkrası kapsamında
yataklı klinikler arası sevk veya konsültasyon amacıyla yönlendirilen
hastaların ilgili klinik veya tabip tarafından kabul işlemleri yapılıncaya
kadar sorumluluk sevk eden sağlık tesisine ait olup bu hastalar acil servis
tabibine teslim edilemezler. 112 ekipleri nakil amacıyla getirdikleri bu
hastaları ilgili servise veya yoğun bakıma teslim eder.
(5) 112 Komuta Kontrol Merkezi tarafından
olağandışı durumlar ile durumu kritik olan hastalar için ilgili acil
servise bilgi verilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Denetim
ve sorumluluklar
MADDE 15-
(1) Acil servis hizmetlerinin bu
Tebliğe uygun olarak yürütülmesi ve koordinasyonunda müdürlükler,
baştabipler, acil servisten sorumlu baştabip yardımcıları ile acil servis
sorumlu tabipleri birinci derecede ve müteselsilen sorumludur.
(2) Müdürlükler bu Tebliğde belirtilen kriterlere
göre acil servis işleyişini denetler, sonuçları değerlendirir ve tespit
edilen sorun ve aksaklıklarla ilgili gerekli tedbirleri alır, lüzumu
hâlinde denetim sonuçlarını raporlayarak Genel Müdürlüğe bildirir.
(3) Denetimler müdürlük tarafından belirlenecek bir
ekip tarafından gerçekleştirilir, ekip içerisinde sağlık tesisinin türüne
göre müdürlükteki ilgili hizmet başkanlığında görev yapan personel de
bulunur. İhtiyaç halinde birden çok ekip kurulabilir. Denetim neticesinde
müdürlük tarafından acil servis hizmet seviyesi, tipi ve tescil seviyesinde
değişiklik yapılmasına yönelik işlem başlatılabilir. Genel Müdürlük her
zaman resen denetim veya inceleme yapabilir.
(4) Kamu kurum ve kuruluşları bünyesindeki acil
servislerde, bu Tebliğe aykırılık tespit edilmesi halinde; kasıt, ihmal
veya kusur şüphesi bulunan ilgililer hakkında tabi oldukları ilgili
mevzuata göre disiplin hükümleri uygulanır. Özel sağlık tesisleri
bünyesindeki acil servislerde, bu Tebliğe aykırılık tespit edilmesi
halinde, 3359 sayılı Kanunun ek 11 inci maddesi hükümleri uygulanır.
(5) Sağlık tesisinde baştabip yardımcılarından biri
acil servislerden sorumlu baştabip yardımcısı olarak görevlendirilir.
(6) Bünyesinde acil tıp eğitim kliniği bulunan
hastanelerde klinik idari sorumlusu acil servis sorumlu tabibidir. Sorumlu
tabip mevzuatta kendisine verilen görevler ile baştabip tarafından verilen
görevleri yerine getirir.
(7) Bünyesinde acil tıp eğitim kliniği bulunmayan
hastanelerde ilgili mevzuat gereğince aşağıda belirtilen şekilde baştabip
tarafından acil servis sorumlu tabibi görevlendirilir:
a) Acil servislerde varsa acil tıp uzmanı tabibe,
yoksa acil serviste yoğun hizmet veren klinik branş uzman tabipleri
arasından bir tabibe, bu şekilde de bir tabip bulunmaması halinde acil
serviste görevli bir tabibe acil servis sorumlu tabipliği görevi verilir.
b) Çocuk acil servislerde ise varsa çocuk acil yan
dal uzmanı yoksa çocuk sağlığı ve hastalıkları uzman tabibine acil servis
sorumlusu görevi verilir.
c) Dal hastanelerinde acil servis sorumlu tabibi
ilgili branş uzman tabipleri arasından seçilir.
ç) Mesai dışındaki nöbet hizmeti süresince ihtiyaç
duyulması halinde nöbet görevini yürüten tabiplerden birine görevine ilave
olarak sorumlu tabibe vekalet etme yetkisi verilebilir, bu yetkinin
verilmesi halinde durum nöbet listesinde belirtilir.
Yürürlükten
kaldırılan tebliğ
MADDE 16-
(1) 16/10/2009 tarihli ve 27378
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yataklı Sağlık Tesislerinde Acil Servis
Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ yürürlükten
kaldırılmıştır.
Mevcut
acil servislerin durumu
GEÇİCİ
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin yayımından
önce mevcut olan acil servislerin seviyelendirme ve tescil işlemleri bu
Tebliğin yayımı tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde tamamlanır. Sağlık
tesislerinin acil servisleri, bu maddede belirtilen işlemler tamamlanıncaya
kadar mevcut tescil seviyelerine göre hizmet vermeye devam eder.
Yürürlük
MADDE 17- (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18-
(1) Bu Tebliğ hükümlerini Sağlık
Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
|