|
Nükleer Düzenleme Kurumundan:
ULUSAL RADYASYON İZLEME VE RADYASYON
KONTROLÜ HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, iyonlaştırıcı
radyasyona yönelik ulusal radyasyon izleme ve radyasyon kontrolü
faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin usul ve esaslar ile ilgili kişi,
kurum ve kuruluşların görev ve sorumluluklarını belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, iyonlaştırıcı radyasyona
yönelik ulusal radyasyon izleme ve radyasyon kontrolü faaliyetlerini
kapsar.
(2) Radyasyon acil durumları sırasında veya
radyolojik ve nükleer tehdit ve tehlikelere ilişkin yapılan ölçüm ve
analizler bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik, 95 sayılı Nükleer Düzenleme
Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine ve 5 inci maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Atık işleme tesisi: 2/4/2015
tarihli ve 29314 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık Yönetimi Yönetmeliğine
göre ön işlem ve ara depolama tesisleri dâhil aktarma istasyonları hariç
olmak üzere atıkları, mezkûr Yönetmeliğin Ek-2/A ve Ek-2/B’sindeki faaliyetlerle geri kazanan ve/veya bertaraf
eden tesisi,
b) Kurum: Nükleer Düzenleme Kurumunu,
c) Merkez: Radyasyon İzleme ve Uyarı Sistemi Ağına
ait istasyonlardan elde edilen verilerin toplandığı ve takip edildiği veya
Radyasyon Kontrol ve Tespit Sistemlerinden elde edilen verilerin toplandığı
ve takip edildiği ilgili kamu kurumlarındaki merkezleri,
ç) Radyasyon izleme: Kurum tarafından belirlenen periyotlarda çevresel ortamlarda sürekli olarak yapılan
radyasyon ölçüm ve analizlerini,
d) Radyasyon İzleme ve Uyarı Sistemi Ağı (RADİSA):
Ülke sınırları içindeki istasyonları vasıtasıyla havadaki gama radyasyon
doz hızını sürekli olarak ölçen, ölçüm verilerini normal şartlarda belirli periyotlarda merkeze aktaran ve merkeze anlık olarak
uyarı verebilen istasyonlar ile merkezden müteşekkil ağı,
e) Radyasyon kontrolü: Kişi, eşya, taşıt, atık veya
emtia için Radyasyon Kontrol ve Tespit Sistemleri marifetiyle
gerçekleştirilen radyasyon kontrolünü,
f) Radyasyon Kontrol ve Tespit Sistemi (RKTS):
Radyasyon kontrolünde kullanılan ve radyasyon sayımını art alan radyasyon
seviyesiyle ilişkili olarak kontrol eden, normal şartlarda elde ettiği
veriyi belirli periyotlarda merkeze aktaran ve
olası bir radyasyon tespiti durumunda merkeze anlık olarak uyarı verebilen
sabit veya taşınabilir dedektör sistemini,
g) Uyarı: RADİSA’ya ait
herhangi bir istasyonda ölçülen radyasyon doz hızının, o istasyona ait
ortalama art alan radyasyon seviyesinin belirlenen katını aşması durumu ile
RKTS’ye ait bir dedektörde
elde edilen sayımın sistem yazılımında art alan radyasyon seviyesiyle
ilişkili olarak belirlenen seviyeyi aşması durumunu,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel İlkeler, Görev ve Sorumluluklar
Genel
ilkeler
MADDE 5- (1) Ulusal radyasyon izleme ve radyasyon kontrolü
faaliyetlerinde;
a) Çevresel ortamlarda radyasyon seviyesinin
belirlenip takip edilmesi,
b) Ülke sınırları içerisine yasa dışı veya
düzenleyici kontrol dışı radyoaktif madde girişine engel olunması,
c) Bu fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen
ilkeler çerçevesinde olası radyasyon acil durumlarının erken tespit
edilmesi sağlanarak halkın, çevrenin ve gelecek nesillerin iyonlaştırıcı
radyasyonun olası zararlı etkilerinden korunması,
esastır.
(2) Kurum, ulusal radyasyon izleme faaliyetlerine
ilişkin politika ve stratejinin belirlenmesine esas Ulusal Radyasyon İzleme
Master Planını hazırlar ve uygular veya
uygulanmasını temin eder.
(3) İlgili kurum ve kuruluşlar, ulusal radyasyon
izleme ve radyasyon kontrolü faaliyetlerine ilişkin bu Yönetmelikle
kendilerine verilen görev ve sorumlulukları yerine getirir.
(4) Bu Yönetmelik kapsamında radyasyon kontrolü
faaliyetlerinde yer alan bakanlıklar kendi mevzuatı çerçevesinde
sorumluluklara ilişkin gerekli düzenlemeleri yapar.
Radyasyon
İzleme ve Uyarı Sistemi Ağı
MADDE 6- (1) Kurum, ulusal radyasyon izleme faaliyeti
çerçevesinde;
a) RADİSA’yı işletir veya
RADİSA’nın işletilmesini sağlar.
b) Gerek görmesi halinde, düzenleyici kontrolün
sağlanması amacıyla nükleer tesisler, radyasyon tesisleri, radyoaktif atık
tesisleri ve radyasyon uygulamaları için RADİSA’ya
ek olarak özel bölgesel radyasyon izleme sistemlerini kurar veya bu
sistemlerin kurulmasını sağlar.
c) RADİSA istasyonlarından elde edilen verileri
merkezi olarak sürekli takip eder veya verilerin takip edilmesini
sağlar.
ç) RADİSA istasyonlarının kurulmasına ihtiyaç
duyulan yerleri altyapıyı dikkate alarak mülki idare amirleriyle işbirliği
içerisinde belirler.
d) RADİSA istasyonlarının kurulu olduğu alanların
ait olduğu kurum ve kuruluşlarla normal şartlarda ve uyarı durumunda
iletişim için irtibat listesini oluşturur.
e) Gerekli hallerde mevcut istasyonların yerlerinin
değiştirilmesine karar verebilir ve yer değişimi kapsamındaki faaliyetleri
yürütür veya faaliyetlerin yürütülmesini sağlar.
(2) RADİSA istasyonlarının kurulu olduğu alanların
ait olduğu kurum ve kuruluşlar, kurulum, bakım ve onarım faaliyetleri
kapsamında Kurum ile iş birliği yapar.
(3) RADİSA’ya ait
herhangi bir istasyondan uyarı alınması durumunda;
a) Kurum, istasyonun kurulu olduğu ilgili kurum
veya kuruluşla temasa geçerek uyarının sebebini araştırır.
b) Uyarının sebebinin merkezden tespit edilemediği
durumlarda Kurum, istasyonun bulunduğu ilin İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü
ile iş birliği içinde durumun nedenini araştırır ve gerekli durumlarda Afet
ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ile irtibata geçer.
c) Uyarının sebebinin bir radyasyon acil durumu
veya radyolojik ve nükleer tehdit ve tehlike durumu olması durumunda ilgili
mevzuat ve planlarda yer alan hükümler uygulanır.
(4) Kurum, ulusal ya da uluslararası kurum ve
kuruluşlardan herhangi bir olağandışı duruma ilişkin bildirim veya bilgi
talebi alınması durumunda, gerekli gördüğü örnekleme faaliyetleri ile laboratuvar analizlerini gerekirse diğer kurum ve
kuruluşlarla koordinasyon halinde yaptırır.
(5) Kurum, RADİSA istasyonlarından alınan verilerin
gerektiğinde ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlara aktarılması için
gerekli altyapıyı oluşturur veya altyapının oluşturulmasını sağlar.
RKTS
işletenlerin genel sorumlulukları
MADDE 7- (1) RKTS’ler Ticaret
Bakanlığının, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının ve Çevre, Şehircilik ve İklim
Değişikliği Bakanlığının ilgili mevzuatında belirtilen ve bu Yönetmelik
kapsamındaki radyasyon kontrolü faaliyetini yürüten gerçek veya tüzel
kişiler tarafından işletilir.
(2) RKTS’leri işletenler;
a) RKTS’ler için Kurumdan
uygunluk alır.
b) RKTS’lerin
işletilmesini, izlenmesini ve sürekli çalışır durumda tutulmasını sağlar.
c) RKTS’lerin bakım ve
onarım faaliyetlerinin gerçekleştirilmesini sağlar. Bu faaliyetler
gerçekleştirilmeden önce yazılı olarak ilgili bakanlıklara bildirim yapar.
ç) RKTS’lerden alınan
uyarıların anlık, verilerin ise belirli periyotlarda
istenilen biçimde merkeze aktarılmasını sağlar.
(3) RKTS’lerin radyasyon
kontrolü yapmadığı durumlarda; gümrük kapılarından kişi, eşya ve taşıt
girişi, kıyı tesislerine ve atık işleme tesislerine metal hurda veya atık
girişi yapılamaz.
Gümrük
kapılarına kurulan RKTS’ler
MADDE 8- (1) Ticaret Bakanlığı;
a) 7/10/2009 tarihli ve
27369 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinin 72/T
maddesi uyarınca, kişi, eşya ve taşıtların radyasyon kontrolleri için
gümrük kapılarına RKTS’lerin kurulmasını sağlar.
b) Metal hurdaların ve atıkların yurda girişinin
sadece RKTS kurulu olan gümrük kapılarından ve
ilgili mevzuat kapsamında yer alan ve RKTS kurulu olan diğer giriş
noktalarından yapılmasını sağlar.
c) İhtiyaç halinde kullanılmak üzere yeterli sayıda
taşınabilir RKTS’lerin bulunacağı gümrük
kapılarını ve ilgili mevzuat kapsamında yer alan ve RKTS
kurulu olan diğer giriş noktalarını belirler.
(2) RKTS’lerden uyarı
alınması durumunda;
a) Ticaret Bakanlığı veya eşyanın sunulduğu ilgili
gümrük idaresi, uyarıya neden olan emtianın, sadece çevrede doğal olarak
bulunan radyoaktif maddeleri veya doğal radyoaktif maddelerin bulaşmış
olduğu malzemeleri içerdiğinin tespit edilmesi halinde bu emtianın yurda
girişine izin verir. Emtianın sadece çevrede doğal olarak bulunan
radyoaktif maddeleri veya doğal radyoaktif maddelerin bulaşmış olduğu
malzemeleri içermediğinin değerlendirildiği durumlarda veya gerek görmesi
halinde Gümrük Yönetmeliğinin 72/T maddesi uyarınca işlem tesis eder. Bu süre içinde, emtianın yurda girişine
izin verilmez. İlgili mevzuatta yer alan muafiyet sınırlarının altında olsa
veya doğal radyoaktif maddeler içerse dahi oyuncaklar, kırtasiye malzemeleri,
giysiler, kozmetikler, ev eşyaları, takılar ve benzeri malzemelerin yurda
girişine izin verilmez.
b) Ticaret Bakanlığı, Kurum tarafından gerek
görüldüğü takdirde ücreti ithalatçı tarafından ödenmek üzere gerekli
radyolojik ölçüm ve analizleri Kurum tarafından yetkilendirilen tüzel kişilere
yaptırır, radyolojik ölçüm ve analiz sonuçlarını da içeren ilgili
belgelerle birlikte Kurumdan uyarıya ilişkin görüş alır.
c) Yurda ithal edilecek metal hurdalara, çıkış
ülkesinde gemi veya kara nakil aracına yüklenmeden önce Kurum tarafından
yetkilendirilen tüzel kişiler tarafından yapılan radyasyon kontrolü
sonucunda tanzim edilen, metal hurdanın radyoaktivite içermediğini gösteren
belgenin sunulması halinde Kurumdan görüş alınarak işlem tesis edilir. Söz
konusu kontrolün yapıldığına dair belgenin sunulmaması halinde ise
radyoaktif madde ihtiva eden metal hurdaların yurda girişine izin verilmez.
Atık
işleme tesislerine kurulan RKTS’ler
MADDE 9- (1) Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği
Bakanlığı; düzenli depolama tesisi, yakma tesisi, beraber yakma tesisi,
gemi söküm tesisi, metal hurda elleçleme tesisi
ile ilgili mevzuatında yer alan ve RKTS bulunması zorunlu olan diğer atık
işleme tesislerine radyasyon kontrolü için RKTS’lerin
kurulmasını sağlar.
(2) Atık işleme tesislerinde RKTS’lerden
uyarı alınması durumunda;
a) Atık işleme tesisi işletmecisi, uyarıya neden
olan atığı atık işleme tesisine kabul etmez, Kuruma ve Çevre, Şehircilik ve
İklim Değişikliği Bakanlığına durumu bildirir.
b) Atık işleme tesisi işletmecisi, uyarıya neden
olan atıkların radyolojik ölçüm ve analizlerinin Kurum tarafından
yetkilendirilen tüzel kişiler vasıtasıyla yapılarak ayrıştırılmasını
sağlar.
c) Radyoaktif atıklar, ilgili mevzuat çerçevesinde
işlem görür. Yapılan işlem, atık işleme tesisi işletmecisi tarafından
yazılı olarak Kuruma bildirilir.
ç) Atık işleme tesisi işletmecisi, ihtiyaç
duyulması halinde ilgili belgelerle birlikte Kurumdan uyarıya ilişkin görüş
alır.
Diğer
radyasyon izleme faaliyetleri
MADDE 10- (1) Düzenleyici kontrole tabi nükleer tesisler,
radyasyon tesisleri, radyoaktif atık tesisleri ve radyasyon uygulamaları
için yürütülen radyasyon izleme faaliyetlerine ilişkin usul ve esaslar
Kurum tarafından belirlenir.
(2) Kurum, sınır ötesi nükleer tesislerden dolayı
ülke sınırları içinde radyolojik etkiye maruz kalması muhtemel alanların
izlenmesini sağlar.
(3) Nükleer takatli gemi ve denizaltıların Türk iç
suları ve limanlarına yapacakları ziyaretlerde gerçekleştirilecek radyasyon
izleme faaliyetleri ilgili mevzuatta belirtilen usul ve esaslar
çerçevesinde ilgili kurumlarca yürütülür.
(4) Kurum, gerek gördüğü durumlarda art alan
radyasyon seviyesi yüksek alanlar, radyoaktif kirliliğe maruz kalmış
alanlar, radyoaktif madde ile kirlenmiş malzemelerin gömüldüğü alanlar ve
benzeri alanların izlenmesini sağlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Diğer
hususlar
MADDE 11- (1) RKTS’lerin
uygunluğuna ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından ayrıca düzenlenir.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında radyolojik ölçüm ve
analiz yapacak ve sonuçlarına ilişkin belge tanzim edecek olan tüzel
kişilerin yetkilendirilmesine ilişkin hususlar Kurum tarafından ayrıca
düzenlenir.
(3) Bir atık işleme tesisinin radyoaktif atık kabul
etme riskine dayalı olarak o tesiste RKTS kurulmasının zorunlu olup
olmadığı konusunda bir tereddüt oluşması durumunda Kurumun görüşü esas
alınır.
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihten önce radyasyon ölçüm sistemleri için verilmiş
olan uygunluk belgeleri, belge süresi sona erene kadar geçerlidir. Uygunluk
belgesi alan ve bu sistemleri işletenler, uygunluk belgelerinin geçerlilik
sürelerinin bitiminden önceki üç ay içerisinde bu Yönetmelik hükümleri uyarınca
Kurumdan uygunluk alır.
(2) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte henüz
RKTS kurulu olmayan veya RKTS kurulu olmakla birlikte
sistem değişikliği gerektiren tesis veya gümrük kapıları, bu Yönetmelikle
getirilen yükümlülüklerini altı ay içerisinde yerine getirir. Talep
edilmesi ve talep gerekçesinin Kurum tarafından uygun bulunması durumunda
bu süre Kurum tarafından altı aya kadar uzatılabilir.
Yürürlük
MADDE 12- (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 13- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Nükleer Düzenleme
Kurumu Başkanı yürütür.
|