|
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından:
ALTIN CİNSİNDEN
FİZİKİ VARLIKLARIN FİNANSAL
SİSTEME KAZANDIRILMASI
HAKKINDA TEBLİĞ
(SAYI: 2022/11)
Amaç ve
kapsam
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı, yurt içi yerleşik gerçek ve
tüzel kişilerin yetkili kuyumcular ve rafineriler aracılığıyla ya da
doğrudan banka şubelerine gelerek bankalardaki altın hesaplarına
yatırdıkları fiziki altın varlıklarının Türk lirası cinsinden mevduat ve
katılma hesaplarına dönüştürülmesine imkân tanınmasına ve hesap sahiplerine
sağlanacak desteğe ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Tebliğ, 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 4 üncü maddesinin üçüncü
fıkrasının (I) numaralı bendinin (e) ve (g) alt bentlerine, 22 nci maddesinin
birinci fıkrasının (c) bendine ve 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı
Bankacılık Kanununun 144 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3- (1) Bu Tebliğde geçen;
a) Altın kabul sistemi (AKS): Yetkili rafineriler
tarafından oluşturulmuş, yetkili kuyumcular ve bankalar tarafından
kullanılan tüm bilişim sistemleri ile banka şubelerinde yetkili rafineriler
tarafından atanan eksperler aracılığıyla gerçekleştirilen altın toplama
sistemlerini,
b) Banka: 5411 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinde
tanımlanan mevduat ve katılım bankalarını,
c) Dönüşüm fiyatı: Yurt içi yerleşik gerçek ve
tüzel kişilerce fiziki olarak bankalardaki altın hesaplarına getirilen
altının gram karşılığının Türk lirasına çevrildiği gün Merkez Bankasınca
belirlenecek usul ve esaslara göre ilan edilen gram altının Türk lirası
karşılığı alış fiyatını,
ç) Fiziki altın: Yetkili kuyumcular veya bankalar
tarafından teslim alınan ve 11/8/1989 tarihli ve 20249 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı
Kararda tanımlanan standart işlenmemiş altınlardan 1 kilogram ve altındaki
külçe ve bar şeklindeki altınları, standart dışı işlenmemiş altınlardan
hurda şeklindeki altınları ve işlenmiş altınları,
d) Merkez Bankası: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasını,
e) BİST: Borsa İstanbul A.Ş.’yi,
f) Milyem değeri: 22/6/2016 tarihli ve 29750 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Bankaların Kıymetli Maden Alım Satımına İlişkin
Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ile belirlenen milyem değerleri asgari
ölçüt olmak üzere kullanılacak milyem değerlerini,
g) Standart altın: En az 995/1000 saflıkta olan,
Londra Altın Piyasasınca (London Bullion Market Association-LBMA) veya BİST
nezdindeki Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasınca tanınan
rafinerilerden birinin amblemini ya da damgasını ve seri numarasını
taşıyan, bu piyasalarda standart altın olarak işlem gören en az 1 kg ağırlığındaki
külçe altınları,
ğ) Vade sonu fiyatı: Türk lirası mevduat veya
katılma hesabının vadesinde saat 11:00’de Merkez Bankası tarafından ilan
edilen 995/1000 veya 1000/1000 saflıktaki gram altının Türk lirası
karşılığı alış fiyatını,
h) Yetkili kuyumcu: 14/4/2021 tarihli ve 31454
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kuyum Ticareti Hakkında Yönetmelik
uyarınca yetki belgesi almış kuyum işletmelerinden yetkili rafineriler ile
anlaşması bulunan ve AKS’ye erişimi olan kuyumcuları,
ı) Yetkili rafineri: BİST Rafineriler Listesinde
yer alan Türkiye’de kurulu ve bankalar ile altın cinsinden fiziki
varlıkların finansal sisteme kazandırılması amacıyla anlaşma yapan AKS’ye
erişimi olan rafinerileri,
i) Yurt içi yerleşik gerçek kişi: Yurt dışında
işçi, serbest meslek müstakil iş sahibi Türk vatandaşları dahil Türkiye’de
kanuni yerleşim yeri bulunan gerçek kişileri,
j) Yurt içi yerleşik tüzel kişi: Bankalar ve Merkez
Bankasınca belirlenen diğer mali kuruluşlar hariç olmak üzere Türkiye'de
kanuni yerleşim yeri bulunan tüzel kişileri,
ifade eder.
Fiziki
altınların kabulü
MADDE 4- (1) Uygulamaya katılmak isteyen yurt içi yerleşik
gerçek ve tüzel kişilerin işlem anında yetkili rafineriyle anlaşması olan
bankalar nezdinde altın hesabının bulunması gerekmektedir.
(2) Yurt içi yerleşik gerçek ve tüzel kişiler
fiziki altınlarını, milyem değeri üzerinden hesaplanacak gram cinsinden has
altın miktarını tespit etmek üzere yetkili kuyumcuya veya bankaya teslim
eder.
(3) AKS ile mutabakatı sağlanan has altın miktarı
yurt içi yerleşik gerçek veya tüzel kişinin bankadaki altın hesabına işlem
anında yetkili rafineri veya banka aracılığıyla aktarılır.
(4) Yetkili kuyumcu veya banka tarafından fiziki
olarak teslim alınan altınlar işlenmek üzere yetkili rafineriye teslim
edilir.
(5) Yetkili rafineri tarafından işlenerek standart
altına tamamlananlar ilgili bankaya fiziki olarak transfer edilir.
Altın
hesaplarının dönüşümü
MADDE 5- (1) Hesap sahibinin talep etmesi durumunda
hesabındaki has altın bakiyesi dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına
çevrilerek 3, 6 ay veya 1 yıl vadeli Türk lirası mevduat veya katılma
hesabı açılır.
(2) Türk lirası mevduat veya katılma hesabına
dönüştürülen altınlar bankalarca dönüşüm fiyatı üzerinden Merkez Bankasına
satılır.
(3) Bankanın mevduat hesabına uygulayacağı faiz
oranı Merkez Bankasınca belirlenen bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının
altında olamaz. Katılma hesabına sağlanacak getirinin Merkez Bankasının
katılım bankaları ile açık piyasa işlemleri kapsamında yaptığı bir hafta
vadeli geri satım vaadi ile alım işlemlerinde oluşan maliyetten düşük
olması halinde aradaki farkı katılım bankacılığı esasları çerçevesinde
katılım bankası karşılayabilir, karşılanmayan kısım için Merkez Bankasınca
ödeme yapılmaz.
(4) Merkez Bankası, bankanın mevduat hesabına
uygulayacağı azami faiz oranını belirlemeye yetkilidir.
(5) Merkez Bankası tarafından bu uygulama
kapsamında açılan Türk lirası mevduat veya katılma hesaplarına vade sonunda
yenilenme imkânı tanınabilir. Yenilenen hesap ilk açılışta dönüşümü yapılan
altın tutarı ve vade sonu fiyatı üzerinden destekten yararlanmaya devam
eder. Hesabın yenilenmesine ilişkin kapsam, usul ve esaslar Merkez
Bankasınca belirlenir.
Vade sonu
işlemleri
MADDE 6- (1) 3, 6 ay veya 1 yıl vadeli olarak açılan Türk
lirası mevduat veya katılma hesaplarına vade sonunda Türk lirası mevduat
hesabı sahibine anapara ile faiz, katılma hesabı sahibine ise vade
sonundaki katılma hesabı bakiyesi banka tarafından ödenir.
(2) Vade sonu fiyatının dönüşüm fiyatından yüksek
olması ve fiyat farkı üzerinden hesaplanan tutarın banka tarafından
ödenecek faiz veya kâr payından yüksek olması durumunda, fiyat farkı
üzerinden hesaplanan tutardan faiz veya kâr payı düşülerek hesaplanan tutar
Merkez Bankasınca mevduat veya katılma hesabı sahibine ödenmek üzere ilgili
bankaya aktarılır.
(3) Türk lirası mevduat veya katılma hesabından
vadeden önce çekim yapılması halinde Merkez Bankasınca fiyat farkına
ilişkin ödeme yapılmaz.
(4) Bu uygulama kapsamında açılan Türk lirası
mevduat veya katılma hesaplarına Merkez Bankasınca belirlenecek usul ve
esaslara göre vade sonunda ilave getiri ödenebilir.
(5) 29/12/2021 tarihli ve 31704 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Altın Hesaplarından Türk Lirası Mevduat ve Katılma
Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı: 2021/16)
kapsamında işlenmiş ve hurda altın karşılığının Türk lirasına dönüştürülmesi
suretiyle açılan hesaplar da dördüncü fıkrada belirtilen ilave getiriden
yararlanabilir.
(6) Bu Tebliğ kapsamında gerçekleştirilecek her
türlü işlemin, suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının
önlenmesine ilişkin ulusal ve uluslararası standartlara uygun
gerçekleştirildiğine dair kontrol bankalarca yapılır.
İstisnalar
MADDE 7- (1) 16/10/2006 tarihli ve 2006/11188 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Mevduat ve Kredi Faiz Oranları
ve Katılma Hesapları Kâr ve Zarara Katılma Oranları ile Özel Cari Hesaplar
Dahil Bu İşlemlerde Sağlanacak Diğer Menfaatler Hakkında Kararın 4 üncü
maddesinin birinci fıkrası ile 10/2/2020 tarihli ve 31035 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Mevduat ve Kredi Faiz Oranları ve Katılma Hesapları
Kâr ve Zarara Katılma Oranları Hakkında Tebliğ (Sayı: 2020/3)’in 3 üncü
maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesi ve dördüncü fıkrası hükümleri
bu Tebliğ kapsamında açılacak Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına
uygulanmaz.
Diğer
hükümler
MADDE 8- (1) Bu Tebliğ kapsamında işlem yapan yetkili
kuyumcu, yetkili rafineri ve bankalara, Merkez Bankasının belirleyeceği
usul ve esaslar çerçevesinde komisyon ve/veya masraf ödenebilir.
Yürürlük
MADDE 9- (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 10-
(1) Bu Tebliğ hükümlerini Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı yürütür.
|