|
Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi
Başkanlığı)’ndan:
GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ
(SERİ NO: 319)
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Kapsam
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, 31/12/1960
tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda, 22/12/2021 tarihli ve 7349
sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun ile yapılan değişikliklere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
İKİNCİ BÖLÜM
Ücret İstisnasına İlişkin Düzenleme
Yasal
düzenleme
MADDE 2 – (1) 7349 sayılı Kanunun 2 nci
maddesi ile 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki
bent eklenmiştir.
“18. Hizmet erbabının, ödemenin yapıldığı ayda
geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu
primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet
eden ücretleri (Şu kadar ki, istisnayı aşan ücret
gelirinin vergilendirilmesinde verginin hesaplanacağı gelir dilim tutarları
ve oranları, istisna kapsamındaki tutarlar da dikkate alınarak belirlenir.
Ödenecek vergi tutarı, bu suretle bulunan vergi tutarının içinde istisna
tutara isabet eden kısım düşülmek suretiyle hesaplanır. İstisna nedeniyle
alınmayacak olan vergi ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden
hesaplanması gereken vergiyi aşamaz. Birden fazla işverenden ücret
alanlarda bu istisna sadece en yüksek olan ücrete uygulanır.).”
(2) 7349 sayılı Kanunun 3 üncü maddesi ile 193
sayılı Kanunun;
a) 106 ncı maddesinin
birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde yer alan “Diğer ücretlerde, gezici
olarak çalışanların” ibaresi “Gezici olarak çalışanların” şeklinde
değiştirilmiş, bentte yer alan “ücret ve” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
b) 32 nci maddesi, 64
üncü maddesi, 108 inci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi,
109 uncu maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendi ile ikinci ve
üçüncü fıkraları, 110 uncu maddesi, 118 inci maddesi ve 122 nci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
(3) 7349 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile 1/7/1964 tarihli ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa
ekli (2) sayılı tablonun “IV- Ticari ve medeni işlerle ilgili kâğıtlar”
başlıklı bölümünün (34) numaralı fıkrasında yer alan “ücretlere ilişkin
kağıtlar” ibaresinden sonra gelmek üzere (Bu maddenin birinci fıkrasının
(18) numaralı bendinde düzenlenen ücretlerde istisna, aylık brüt asgari
ücrete isabet eden kısım için uygulanır.) şeklinde parantez içi hüküm
eklenmiştir.
Ücret
gelirlerinin vergilendirilmesi
MADDE 3 – (1) 193 sayılı
Kanunun 61 inci maddesinde ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine
bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile
sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler olarak tanımlanmış ve
ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı), tahsisat,
zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka
adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak
şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunmasının
onun mahiyetini değiştirmeyeceği belirtilmiştir. Dolayısıyla, hizmet erbabına ödenen aylık ücret,
mesai, prim, ikramiye, gider karşılığı ve sair adlarla yapılan tüm ödemeler
ve sağlanan menfaatler de ücret kapsamında değerlendirilmektedir.
(2) 193 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinde ücretin
gerçek safi değerinin, işveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler toplamından sigorta
primi, şahıs sigortası primi ve sendika aidatı gibi kesinti ve ödemeler
indirildikten sonra kalan miktar olduğu hüküm altına alınmıştır.
(3) 193 sayılı Kanunun 23 üncü ve müteakip
maddelerinde gelir vergisinden istisna edilen ücret ödemelerine, aynı Kanunun
31 inci maddesinde ise engellilik indirimine yer verilmiştir. İstisna ve
indirimler ücret bordrosunda gösterilmekte, ancak gelir vergisi matrahına
dâhil edilmemektedir.
(4) 193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinde tevkifat yapmak zorunda olan mükellefler sayılmış, aynı
maddenin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, hizmet erbabına ödenen
ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden 103 ve
104 üncü maddelere göre vergi tevkifatı
yapılacağı belirtilmiştir.
(5) Ücret gelirleri genel olarak tevkif suretiyle
vergilendirilmekte olup, yapılan kesintiler işverenler tarafından muhtasar
ve prim hizmet beyannamesi ile beyan edilmek suretiyle ödenmektedir. Ancak,
tevkif suretiyle vergilendirilmemiş ücret gelirleri ise tutarı ne olursa
olsun 193 sayılı Kanunun 95 inci maddesi hükmüne istinaden yıllık beyannameyle
beyan edilmektedir.
(6) 193 sayılı Kanunun 86 ncı
maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında tevkif suretiyle
vergilendirilmiş;
a) Tek işverenden ücret geliri elde eden
mükelleflerin, ücret gelirleri toplamının 103 üncü maddede yazılı tarifenin
dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2022 yılı için 880.000 TL)
aşması,
b) Birden fazla işverenden ücret geliri elde eden
mükelleflerin, birinci işverenden aldıkları ücret gelirleri de dâhil olmak
üzere ücretleri toplamının gelir vergisi tarifesinin dördüncü gelir diliminde
yer alan tutarı (2022 yılı için 880.000 TL) aşması,
c) Birden fazla işverenden ücret geliri elde eden
mükelleflerin, birden sonraki işverenden alınan ücretleri toplamının gelir
vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2022 yılı için
70.000 TL) aşması,
halinde, ücret gelirleri yıllık beyanname ile beyan
edilmektedir.
(7) Yıllık beyannamede hesaplanan gelir
vergisinden, 193 sayılı Kanunun 94 üncü maddesine göre yıl içinde tevkif
suretiyle ödenen vergiler mahsup edilmektedir.
(8) Ücret gelirleri için yıllık beyanname verilmesi
durumunda, 193 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinde yer alan eğitim ve sağlık
harcamaları ile bağış ve yardımlar gibi bazı harcamalar da beyan edilen
gelirden indirim konusu yapılabilmektedir.
İstisnanın
kapsamı ve uygulaması
MADDE 4 – (1) 7349 sayılı Kanunla, 193 sayılı Kanunun 23
üncü maddesinin birinci fıkrasına eklenen (18) numaralı bent ile 1/1/2022 tarihinden itibaren yapılan ücret ödemelerine
uygulanmak üzere, hizmet erbabının ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan
asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve
işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden
ücretleri gelir vergisinden istisna edilmiştir.
(2) İstisnayı aşan ücret gelirinin
vergilendirilmesinde, hizmet erbabının ilgili aydaki gelirine ilişkin
verginin hesaplanacağı gelir dilim tutarları ve oranları, istisna
kapsamındaki tutarlar da dikkate alınarak belirlenecektir.
(3) İstisna nedeniyle alınmayacak olan vergi,
ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşmayacaktır.
(4) Hizmet erbabının birden fazla işverenden ücret
alması halinde istisna sadece en yüksek olan ücrete uygulanacaktır.
(5) Ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde, maaş
ödemesinin yanı sıra aynı dönemde yapılan ve ücret olarak değerlendirilen
prim, ikramiye, huzur hakkı, mesai ücreti, döner sermaye ücreti, ek ders
ücreti gibi ödemeler de dikkate alınmak suretiyle kümülatif
matrah esas alınarak vergilendirme yapılmaktadır. İlgili dönemlerde
uygulanan indirim ve istisnalar bu ödemelerin toplamına bir kez
uygulanmaktadır. Dolayısıyla ilgili ayda yapılan ücret ve ücret sayılan
ödemelerin toplamına anılan istisnanın bir kez uygulanması gerekmektedir.
(6) 193 sayılı Kanunun 61 inci maddesinin üçüncü
fıkrasında, bu Kanunun uygulamasında ücret sayılan ödemeler düzenlenmiştir.
Aynı Kanunun 62 nci maddesinde, işverenler hizmet
erbabını işe alan, emir ve talimatları kapsamında çalıştıran gerçek ve
tüzel kişiler olarak tanımlanmış ve 61 inci maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen
ücret sayılan ödemeleri yapanlar da bu Kanunda yazılan ödevleri yerine
getirmek bakımından işveren olarak kabul edilmiştir. Dolayısıyla, yönetim
ve denetim kurulu üyelerine ödenen huzur hakkı, bilirkişilere, resmi
arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine,
sporculara yapılan ödemeler gibi ücret sayılan ödemelerin
vergilendirilmesinde, Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18)
numaralı bendinde düzenlenen istisnanın uygulanması mümkündür.
(7) Yapılan düzenleme ile 1/1/2022
tarihinden itibaren 193 sayılı Kanunun 32 nci
maddesinde düzenlenmiş bulunan asgari geçim indirimi uygulaması
kaldırıldığından bu tarihten itibaren yapılan ücret ödemelerinde asgari
geçim indirimi uygulanmayacaktır.
(8) Asgari ücretle çalışan ve istisna uygulaması
nedeniyle vergi ödemeyecek olan hizmet erbabı da dahil
olmak üzere 193 sayılı Kanunun 31 inci maddesi kapsamında vergi
indiriminden faydalanmak üzere başvuruda bulunanların engellilik indirimine
ilişkin işlemleri önceden olduğu gibi Gelir İdaresi Başkanlığınca değerlendirilerek
sonuçlandırılacaktır. Asgari ücretli olarak çalışan ve bu nedenle ilgili
ayda istisna nedeniyle vergi ödemeyecek olan hizmet erbabı, engellilik
indiriminden faydalanamayacak olmakla birlikte onaylanan başvuruları
üzerine şartları dahilinde emeklilik başvurularını
yapabilecektir. Asgari ücretin üzerinde ücret alan ve vergi indirimine hak
kazanan hizmet erbabının, gelir vergisi matrahının yeterli olması halinde,
hem engellilik indiriminden hem de aynı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen istisnadan faydalanması mümkün
bulunmaktadır.
Asgari
ücretli olarak çalışanlarda gelir vergisi istisnası
MADDE 5 – (1) Hizmet erbabının ücret gelirinin, ilgili ayda
geçerli olan asgari ücretin brüt tutarı kadar olması halinde, brüt
tutardan, işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi
kesintisi yapılacak, gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi
yapılmayacaktır.
Örnek 1: İşveren (A)’nın
işyerinde asgari ücretli olarak çalışan Bay (B)’nin,
2022 yılı için brüt ücreti 5.004 TL’dir. Bay (B)’ye bu ücreti dışında,
mesai, sosyal yardım, prim ve benzeri başkaca bir ödeme yapılmamaktadır.
Bay (B)’ye 2022 yılının ilgili aylarında yapılacak
net ücret ödemesi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
(2) Hizmet erbabının asgari
ücretiyle birlikte mesai ücreti, sosyal yardım, ikramiye gibi ücret sayılan
gelirler elde etmesi durumunda ise toplam ücret gelirinin; ilgili ayda
geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik
kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan kısmı gelir
vergisinden istisna olacak, bu tutarı aşan kısım vergilendirilecektir. İstisna tutarını aşan kısmın vergilendirilmesinde,
istisna kapsamında olan matrah da dikkate alınarak vergi tarifesinin
uygulanacak dilim ve vergi oranı belirlenecektir. İstisna suretiyle
sağlanan menfaat asgari ücretin ilgili ayda hesaplanan vergisini
geçemeyecektir.
Örnek 2: İşveren (C)’nin
işyerinde asgari ücretli olarak çalışan Bayan (D)’nin,
2022 yılı için brüt ücreti 5.004 TL’dir. Bayan (D)’ye bu ücreti dışında,
aylık mesai ve sosyal yardım olarak da 996 TL ödeme yapılmaktadır.
Bayan (D)’ye 2022 yılının ilgili aylarında
yapılacak net ücret ödemesi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Örnek 3: İşveren (E)’nin
işyerinde asgari ücretli olarak çalışan Bayan (F)’nin,
2022 yılı için brüt ücreti 5.004 TL’dir. Bayan (F)’ye bu ücreti dışında,
Ocak ve Temmuz aylarında 10.000 TL ikramiye ödemesi yapılmaktadır.
Bayan (F)’ye 2022 yılının ilgili aylarında
yapılacak net ücret ödemesi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
(3) 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (18) numaralı bendinde yapılan düzenleme ile getirilen istisna,
ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından
işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten
sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri ile sınırlı olup, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve
Genel Sağlık Sigortası Kanununa tabi sigortalı olarak sosyal güvenlik
destek primi ödemek suretiyle yeniden çalışmaya başlayan hizmet erbabının
ödeyeceği sosyal güvenlik destek primi işçi payının % 7,5 olması istisna
tutarını değiştirmeyecektir.
Örnek 4: Bay (G), emekli olduktan sonra işveren (H)’nin yanında asgari ücretle çalışmaya başlamıştır. Bay
(G)’nin ücretinden %7,5 oranında sosyal güvenlik
destek primi kesilmektedir.
Bay (G)’ye 2022 yılının ilgili aylarında yapılacak
net ücret ödemesi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Asgari
ücretin üzerinde ücret geliri elde edenlerde gelir vergisi istisnası
MADDE 6 – (1) Hizmet erbabının elde ettiği ücret ve ücret
sayılan gelirlerinden 193 sayılı Kanunun 31 ve 63 üncü maddesinde yer alan
indirimler düşülecek ve varsa Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(18) numaralı bendi hariç 23 ve müteakip maddelerinde düzenlenen istisna
kapsamındaki ücret ödemeleri gelir vergisi matrahına dahil
edilmeyecektir. Bu şekilde belirlenen gelir vergisi matrahına gelir vergisi
tarifesi uygulanarak vergi hesaplanacaktır. Bu suretle hesaplanan vergiden
istisna tutara isabet eden vergi düşülmek suretiyle ödenecek vergi
belirlenecektir. Bu istisna suretiyle sağlanan menfaat asgari ücretin
ilgili ayda hesaplanan vergisini geçemeyecektir.
(2) Tam zamanlı çalışmayan hizmet erbabına yapılan
ücret ödemeleri ile yeni işe başlayan ve işten ayrılan hizmet erbabına
yapılan kıst ücret ödemelerine istisna tam olarak
uygulanacaktır.
Örnek 5: İşveren (I)’nın
işyerinde çalışan Bay (İ)’nin, 2022 yılı için
brüt ücreti 8.000 TL’dir. Bay (İ)’ye başkaca bir ödeme yapılmamakta ve Bay
(İ)’nin 193 sayılı Kanunun 63 üncü maddesi
uyarınca, kesilen sigorta primi dışında bir indirimi bulunmamaktadır.
Bay (İ)’ye 2022 yılının ilgili aylarında yapılacak
net ücret ödemesi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Örnek 6: İşveren (J)’nin
işyerinde çalışan Bayan (K)’nin, 2022 yılı için
brüt ücreti 9.000 TL’dir. İşveren (J), ayrıca, Bayan
(K)’ye çalıştığı her bir gün için yemek hizmetinde kullanılmak üzere yemek
kartına günlük 34 TL, ulaşım hizmetinde kullanılmak üzere ulaşım kartına
günlük 17 TL yüklemekte, çocuğunu gönderdiği özel kreş için de kreş
işletmesine 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (16)
numaralı bendi kapsamında 1.000 TL ödeme yapmaktadır.
Bayan (K)’nin kendi adına
ödediği 500 TL şahıs sigorta primi ödemesi bulunmaktadır. Bayan (K), 3.
derece (2022 yılı için 500 TL) engelli vergi indiriminden faydalanmaktadır.
Bayan (K)’ye 2022 yılı ilgili aylarda yapılacak net
ücret ödemesi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Örnek 7: Bay (L) 10.000 TL brüt ücret ile 16 Eylül 2022
tarihinde, işveren (M)’nin işyerinde çalışmaya
başlamıştır.
Bay (L)’ye 2022 yılının ilgili aylarında yapılacak
net ücret ödemesi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Örnek 8: 12.000 TL brüt ücret ile işveren (N)’nin işyerinde çalışan Bayan (O), 10 Ağustos 2022
tarihinde işten ayrılmıştır.
Bayan (O)’ya 2022 yılının ilgili aylarında
yapılacak net ücret ödemesi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Örnek 9: İşveren (Ö)’nün işyerinde aylık 15 gün çalışan
Bayan (P)’ye bu çalışması karşılığı aylık brüt 4.000 TL ödenmektedir.
Bayan (P)’ye 2022 yılının ilgili aylarında
yapılacak net ücret ödemesi aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Bayan (P)’nin, 15 gün
çalışması karşılığı aylık brüt ücretinin 5.500 TL olduğu durumda, 2022
yılının ilgili aylarında yapılacak net ücret ödemesi aşağıdaki şekilde
hesaplanacaktır.
Birden
fazla işverenden ücret alınması durumunda istisnanın uygulanması
MADDE 7 – (1) Aynı zamanda birden fazla işverenden ücret
alınması halinde, istisna uygulaması, sadece en yüksek ücretin elde
edildiği işveren tarafından gerçekleştirilecektir. Söz konusu işverene bu
durumu bildirme yükümlülüğü hizmet erbabına aittir. Birden fazla işverenden
aynı tutarda ücret alındığı durumda, istisnayı uygulayacak olan işvereni
hizmet erbabı kendisi belirleyecektir. İstisnadan faydalanılan işverende,
istisnanın tamamından faydalanılamaması durumunda kalan tutar için diğer
işverende istisnadan faydalanılması mümkün değildir.
Örnek 10: Bay (R) iki ayrı işyerinde işveren (S) ve işveren
(Ş)’nin yanında çalışmaktadır. İşveren (S)’den
brüt 7.000 TL, işveren (Ş)’den ise brüt 3.000 TL ücret geliri elde
etmektedir.
Bay (R)’ye (S) işvereni tarafından ödenen ücrete
istisna uygulanacak ve 2022 yılı ilgili aylarda yapılacak net ücret ödemeleri
aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Örnek 11: Bayan (T) iki ayrı işverenin yanında
çalışmaktadır. İşveren (U)’dan brüt 4.000 TL ve
işveren (Ü)’den brüt 4.000 TL ücret geliri elde etmektedir.
Bayan (T), (U) işvereninden istisna uygulamasını
talep etmiştir. Bayan (T)’ye sadece (U) işvereni tarafından ödenen ücrete
istisna uygulanacak olup, 2022 yılının ilgili aylarında yapılacak net ücret
ödemeleri aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
Teşvik ve
istisna kapsamındaki ücret ödemeleri
MADDE 8 – (1) 16/12/1999 tarihli ve
4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde
Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 12 nci
maddesine göre, Türk Uluslararası Gemi Sicilinde kayıtlı gemilerde ve
yatlarda çalışan personele ödenen ücretler gelir vergisinden istisna
edilmiştir. Bu Kanun kapsamında çalışan ve şartları taşıyan hizmet erbabına
yapılan ücret ödemeleri üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılmamaktadır.
Dolayısıyla, istisna kapsamındaki bu ücretlere 193 sayılı Kanunun 23 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendi uyarınca ayrıca istisna
uygulanması söz konusu değildir.
(2) a) 6/6/1985 tarihli ve
3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun geçici 3 üncü maddesi uyarınca
bölgede imalat faaliyetlerinde çalışan personele ödenen ücretleri
üzerinden,
b) 26/6/2001 tarihli ve
4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici 2 nci maddesine göre Ar-Ge, tasarım
ve destek personeline ödenen ücretleri üzerinden,
c) 28/2/2008 tarihli ve
5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi
Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre, Ar-Ge, tasarım ve destek personeline ödenen ücretleri
üzerinden,
ç) 25/8/1999 tarihli ve
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun geçici 21 inci maddesine göre,
ilgili yılda uygulanan asgarî ücretin aylık brüt tutarının prim ödeme gün
sayısına isabet eden tutarı üzerinden,
hesaplanan gelir vergisinin asgarî geçim indirimi
uygulandıktan sonra kalan kısmı, verilecek muhtasar ve prim hizmet
beyannamesi üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilmekteydi.
193 sayılı Kanunun 23 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendiyle ihdas edilen istisna
uygulaması ve asgari geçim indirimi uygulamasının kaldırılması nedeniyle,
teşvik kapsamındaki bu ücret ödemelerine, öncelikle 193 sayılı Kanunun 23
üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen
istisna uygulanacak ve istisna sonrası vergi, ilgili düzenlemelerdeki
sınırlamalar çerçevesinde tahakkuktan terkin edilecektir. Asgari ücrete isabet eden verginin tahakkuktan
terkin edilmesini öngören düzenlemelere göre ise istisna uygulaması
nedeniyle asgari ücretten vergi alınmadığından tahakkuktan terkini
gerekecek bir vergi hesabı yapılmayacaktır.
(3) Diğer kanunlarda yer alan benzer istisna ve
teşvikler için de hesaplama aynı şekilde olacaktır.
Örnek 12: İşveren (V)’nin
işyerinde çalışan Bay (Y), aylık brüt 10.000 TL ücret geliri elde
etmektedir.
Bay (Y)’nin 3218 sayılı
Kanun kapsamında çalışması ve ücretinin teşvik kapsamında olması durumunda,
2022 yılının ilgili aylarında yapılacak net ücret ödemeleri aşağıdaki
şekilde hesaplanacaktır.
Bay (Y)’nin 4691 sayılı
Kanun kapsamında çalışması ve ücretinin teşvik kapsamında olması durumunda,
2022 yılının ilgili aylarında yapılacak net ücret ödemeleri aşağıdaki
şekilde hesaplanacaktır.
Bay (Y)’nin 5746 sayılı
Kanun kapsamında çalışması ve ücretinin teşvik kapsamında olması durumunda,
2022 yılının ilgili aylarında yapılacak net ücret ödemeleri aşağıdaki
şekilde hesaplanacaktır.
Bay (Y)’nin 4447 sayılı Kanun
kapsamında çalışması ve ücretinin teşvik kapsamında olması durumunda, 2022
yılının ilgili aylarında yapılacak net ücret ödemeleri aşağıdaki şekilde
hesaplanacaktır.
Yıllık
beyanname verilmesi halinde istisna uygulaması
MADDE 9 – (1) Hizmet
erbabının ücret gelirlerinin 193 sayılı Kanunun 86 ncı
maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre yıllık beyanname ile beyan
edilmesinin gerekmesi durumunda, yıl içinde istisna uygulamasından faydalanıldığı
için yıllık beyannamede söz konusu istisna uygulamasına yer verilmeyecek ve
yıllık beyannamede ücret gelirlerinin toplamı üzerinden hesaplanan
vergiden, yıl içinde istisna öncesi hesaplanan vergiler mahsup edilecektir.
(2) Tevkif suretiyle vergilendirilmemiş ücret
gelirlerinin yıllık gelir vergisi matrahının, asgari ücretin yıllık gelir
vergisi matrahını aşmaması halinde, bu gelirler beyan edilmeyecektir. Söz
konusu, gelirlerin asgari ücretin yıllık gelir vergisi matrahını aşması
halinde ise bu gelirlerin tamamı beyan edilecek ve hesaplanan gelir
vergisinden asgari ücretin yıllık matrahı üzerinden hesaplanan vergi
indirim konusu yapılacaktır.
Örnek 13: İşveren (Z)’nin
işyerinde çalışan Bay (A), aylık brüt 100.000 TL ücret geliri elde
etmektedir.
Bay (A)’nın 2022 yılı
yıllık gelir vergisi matrahı gelir vergisi tarifesinin dördüncü dilimindeki
tutarı (2022 yılı için 880.000 TL) aştığından, Bay (A)’nın
ücret gelirini yıllık beyannameyle beyan etmesi gerekmektedir.
Bay (A)’ya 2022 yılının ilgili aylarında yapılacak
net ücret ödemelerine ilişkin hesaplama ile Bay (A)’nın
yıllık beyanı üzerine yapılacak hesaplamalar aşağıdaki şekilde olacaktır.
Örnek 14: Bayan (B) iki ayrı iş yerinde işveren (C) ve
işveren (D)’nin yanında çalışmaktadır. İşveren (C)’den
brüt 10.000 TL ve işveren (D)’den brüt 8.000 TL ücret geliri elde
etmektedir.
Bayan (B)’nin ikinci
işverenden elde ettiği ücret geliri 2022 yılı gelir vergisi tarifesinin
ikinci dilimindeki tutarı (2022 yılı için 70.000 TL) aştığından, Bayan (B)’nin ücret gelirini yıllık beyannameyle beyan etmesi
gerekmektedir.
Bayan (B)’ye 2022 yılının ilgili aylarında
yapılacak net ücret ödemelerine ilişkin hesaplamalar ile Bayan (B)’nin yıllık beyanı üzerine yapılacak hesaplamalar
aşağıdaki şekilde olacaktır.
Örnek 15:
Bay (E), 15.000 TL brüt ücretle
çalıştığı işveren (F)’deki işinden 15 Temmuz 2022 tarihi itibarıyla
ayrılmış ve 16 Temmuz 2022 tarihi itibariyle işveren (G)’nin yanında 20.000 TL brüt ücretle çalışmaya
başlamıştır.
Bay (E)’nin ikinci işverenden
elde ettiği ücret geliri 2022 yılı gelir vergisi tarifesinin ikinci
dilimindeki tutarı (2022 yılı için 70.000 TL) aştığından, Bay (E)’nin ücret gelirini yıllık beyannameyle beyan etmesi
gerekmektedir.
Bay (E)’ye 2022 yılının ilgili aylarında yapılacak
net ücret ödemelerine ilişkin hesaplamalar ile Bay (E)’nin
yıllık beyanı üzerine yapılacak hesaplamalar aşağıdaki şekilde olacaktır.
Örnek 16: Bay (H) tevkif suretiyle vergilendirilmemiş aylık
brüt 7.000 TL ücret geliri elde etmektedir.
Ücret geliri tevkif suretiyle
vergilendirilmediğinden, Bay (H)’nin ücret
gelirini yıllık beyannameyle beyan etmesi gerekmektedir.
Bay (H)’nin 2022 yılı
yıllık beyanı üzerine yapılacak hesaplama aşağıdaki şekilde olacaktır.
Ücret
bordrosu ve hesaplamalar
MADDE 10
– (1) 4/1/1961
tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 238 inci maddesinde ücret
bordrosuna ilişkin hükümlere yer verilmiş ve ücret bordrosunda yer alması
gereken bilgiler sayılmış olup, işverenlerin bu bilgilere yer vermek
suretiyle ücret bordrolarını diledikleri şekilde düzenleyebilecekleri
belirtilmiştir. Bu Tebliğin önceki bölümlerinde yer verilen örnekler
istisna suretiyle alınmayacak olan vergi tutarının belirlenebilmesine
yönelik olarak hazırlanmıştır. Dolayısıyla ücret bordrolarının ve bordro
düzenlenmesine esas hesaplamaların, örneklerle aynı sonucu doğuracak, diğer
bir ifadeyle, istisna nedeniyle alınmayacak verginin ilgili aydaki asgari
ücretin vergisini geçmeyecek şekilde, farklı yöntemlerle yapılması
mümkündür.
193
sayılı Kanunun kaldırılan 64 üncü maddesi kapsamında bulunan diğer
ücretlilerin durumu
MADDE 11
– (1) 7349 sayılı Kanunun 3 üncü
maddesi ile 193 sayılı Kanunun 64 üncü maddesi 1/1/2022
tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır. Söz konusu
düzenleme ile bu madde kapsamında bulunan;
a) Kazançları basit usulde tespit edilen ticaret
erbabı yanında çalışanların,
b) Özel hizmetlerde çalışan şoförlerin,
c) Özel inşaat sahiplerinin ücretle çalıştırdığı
inşaat işçilerinin,
ç) Gayrimenkul sermaye iradı sahibi yanında çalışanların,
elde ettikleri ücretler, işverenlerin tevkifat yapma yükümlülüğü bulunmadığından tevkifata tabi olmayan ücret kapsamında
değerlendirilecektir.
(2) 193 sayılı Kanunun 64 üncü maddesinin
yürürlükten kaldırılması nedeniyle, bu kapsamda bulunan hizmet erbabının
vergi karnesi almasına ve karnesini vergi dairesine ibraz ederek
vergilerini tarh ve tahakkuk ettirmesine gerek bulunmamaktadır. Bu kapsamda
olanların 1/1/2022 tarihinden itibaren elde
ettikleri tevkif suretiyle vergilendirilmemiş ücret gelirleri Kanunun genel
hükümlerine tabi olacaktır.
(3) 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (18) numaralı bendi uyarınca, bu kapsamda bulunan hizmet
erbabının 1/1/2022 tarihinden itibaren elde ettiği
ücret gelirlerine ilişkin matrahlarının, asgari ücretin yıllık gelir
vergisi matrahını aşmaması halinde, istisna kapsamına giren bu ücretleri
için yıllık beyanname verilmeyecektir.
(4) Hizmet erbabının elde ettiği ücret
gelirlerinin, istisna tutarını aşması halinde ise elde edilen ücret gelirinin
tamamı yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecek ve hesaplanan
gelir vergisinden asgari ücret üzerinden hesaplanan yıllık gelir vergisi
mahsup edilerek ödenecek vergi hesaplanacaktır.
Örnek 17:
Basit usule tabi mükellefin
yanında çalışan Bay (I), tevkif suretiyle vergilendirilmemiş aylık brüt
5.004 TL ücret geliri elde etmektedir.
Bay (I)’nın 2022 yılında
elde ettiği ücret gelirinin gelir vergisi matrahı, asgari ücretin yıllık
gelir vergisi matrahını aşmadığından, istisna kapsamında kalan bu ücret
geliri için yıllık beyanname verilmeyecektir.
Örnek 18: Basit usule tabi mükellefin yanında çalışan Bay
(İ), tevkif suretiyle vergilendirilmemiş aylık brüt 6.000 TL ücret geliri
elde etmektedir.
Bay (İ) tevkif suretiyle vergilendirilmemiş 2022
yılı toplam ücret gelirini yıllık beyannameyle beyan edecek ve yıllık beyanı
üzerine yapılacak hesaplama aşağıdaki şekilde olacaktır.
Yürürlük
MADDE 12
– (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 13
– (1) Bu Tebliğ hükümlerini Hazine
ve Maliye Bakanı yürütür.
|