|
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından:
IŞIK
KAYNAKLARININ ENERJİ ETİKETLEMESİNE DAİR TEBLİĞ
(2019/2015/AB)
(SGM:2021/12)
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Tebliğin amacı; 1/3/2021 tarihli
ve 3584 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Enerji
Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğinin uygulanmasına yönelik ayrı kontrol
donanımına sahip olan veya olmayan ışık kaynaklarının veya içeren ürün
içerisinde yer alan ışık kaynaklarının etiketlenmesi ve bunlara ait ilave
ürün bilgilerine yönelik gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Tebliğ, ışık kaynaklarını
ve içeren ürün içerisinde yer alan ışık kaynaklarını kapsar.
(2) Bu Tebliğ, Ek- IV’ün 1 inci ve 2 nci
maddelerinde belirtilen ışık kaynaklarına uygulanmaz.
(3) Bu Tebliğin Ek-IV’ünün 4 üncü maddesinde
belirtilen ışık kaynakları sadece bu Tebliğin Ek-V’inin 4 üncü maddesinde
belirtilen gerekliliklere uyum sağlar.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Tebliğ; 10/7/2018 tarihli
ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı
Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 385 inci ve 508 inci
maddeleri ile 1/3/2021 tarihli ve 3584 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile
yürürlüğe konulan Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğine dayanılarak
hazırlanmıştır.
AB
mevzuatına uyum
MADDE 4 –
(1) Bu Tebliğ, (AB) 2017/1369
sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünü Tamamlayan ve (AB) 874/2012
sayılı Yetki Devrine Dayanan Komisyon Tüzüğünü Yürürlükten Kaldıran Işık
Kaynaklarının Enerji Etiketlemesi Hakkında 11/3/2019 tarihli ve (AB)
2019/2015 sayılı Yetki Devrine Dayanan Komisyon Tüzüğü ile bu Tüzükte
değişiklik yapan 23/2/2021 tarihli ve (AB) 2021/340 sayılı Komisyon Tüzüğü
esas alınarak AB mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 5 –
(1) Bu Tebliğde geçen;
a) AB: Avrupa Birliğini,
b) Akkor ışınım: Genelde bir elektrik akımının
geçişiyle ısıtılan ipliğe benzer bir iletken (‘filaman’) yoluyla yaratılan
ışık kaynaklarında, ışığın ısıyla üretilmesi olgusunu,
c) Bakanlık: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını,
ç) Elektrik kaynağı: 230 (±%10) Volt 50 Hz
alternatif akımına sahip olan MV kısaltması ile gösterilen elektrik
şebekesi beslemesini,
d) Floresan (FL): Işığın büyük bölümünün, deşarjdan
kaynaklanan morötesi ışınımla sağlanan bir veya birden fazla fosfor
tabakası tarafından yayıldığı düşük basınçlı tipte cıvanın elektriksel gaz
deşarjından yararlanan elektrik kaynağına bir (‘bir başlı’) veya iki (‘iki
başlı’)bağlantıya (‘başlıklar’) sahip, bu Tebliğin amaçları doğrultusunda,
manyetik endüksiyon ışık kaynaklarının da dahil kabul edildiği, olgu veya
bir ışık kaynağını,
e) Gaz deşarjı: Işığın doğrudan veya dolaylı olarak
bir gaz, plazma, metal buharı veya gazların ve buharların karışımı yoluyla
bir elektrik deşarjı tarafından üretilmesi olgusunu,
f) Halojen ışık kaynağı: Gaz içeren halojenler veya
halojen bileşikleri içeren gazla çevrelenmiş tungstenden yapılma iplik
benzeri bir iletkene sahip bir akkor ışık kaynağını,
g) Işık: 380 nm ile 780 nm arasında bir dalga
uzunluğuna sahip elektromanyetik ışınımı,
ğ) Işık akısı (ɸ): Lümen (lm) olarak ifade
edilen, insan gözünün spektral duyarlılığına göre elektromanyetik ışınımın
değerlendirilmesi suretiyle ışıyan akıdan (ışınım gücü) saptanan miktarı;
yürürlükteki standartlarda öngörülen koşullar (örn. akım, gerilim,
sıcaklık) altında, 4π’lik bir katı açıyla bir
ışık kaynağından yayılan toplam akıyı ifade eden, eğer bir kısılmış
durumdaki akının veya belli bir çalışma süresi sonrasındaki akının
amaçlandığı açıkça belirtilmediği durumda, kısa bir çalışma süresinden
sonra kısılmamış ışık kaynağına ait başlangıç akısını belirten ve farklı
ışık spektrumlarında ve/veya farklı azami ışık yoğunluklarında ışık yaymak
için ayarlanabilen ışık kaynakları sözkonusu olduğunda, Ek-I’de
tanımlandığı şekliyle ‘referans kontrol ayarları’nda belirtilen akıyı,
h) Işık kaynağı: Aydınlatma teknolojisi olarak
akkor ışınım, floresan, yüksek yoğunluklu deşarj, inorganik ışık yayıcı
diyotlar (LED) veya organik ışık yayıcı diyotlar (OLED) veya bunların
kombinasyonlarını kullanan ve Ek-IV’te belirtilen yönteme göre bir ışık
kaynağı olduğu doğrulanabilen, aşağıda belirtilen optik özelliklerin
tamamına sahip olan, ışık yayması için tasarlanmış olan veya akkor-olmayan
ışık kaynağı sözkonusu olduğunda muhtemelen ışık yayma, aydınlatma ve her
ikisi için de uyumlu olacak şekilde tasarlanmış olan elektrikle çalışan bir
ürünü,
1) Aşağıda belirtilen değer aralığında olan x ve y
türsellik koordinatları:
0.270 <x < 0.530 ve -2.3172 x2 + 2.3653 x -0.2199 < y < - 2.3172 x2 + 2.3653 x – 0.1595;
2) Ek-I’de tanımlandığı gibi projeksiyon yapılan
ışık yayma yüzey alanının her mm2’si için < 500 lümen’lik bir ışık akısı;
3) 60 ile 82.000 lümen arasında bir ışıksal akı;
4) (CRI) > 0’lık bir renksel geriverim indeksi;
5) (1)’deki koşulu karşılamayan yüksek basınçlı
sodyum (HPS) ışık kaynakları, bu Tebliğin amaçları bakımından ışık kaynağı
sayılır;
6) Işık kaynakları, aşağıda belirtilenleri içermez;
(i) LED yonga veya LED çip;
(ii) LED paketleri;
(iii) Işık kaynağını/kaynaklarını içeren ve bu ışık
kaynağından/kaynaklarından doğrulama amacıyla çıkartılabilecek ürünleri;
(iv) Bir ışık kaynağında yer alan ve bir ışık
kaynağı olduklarını doğrulamak için söz konusu ışık kaynağından
çıkartılamayan ışık-yayan parçaları;
ı) İçeren ürün: İçerilen ışık
kaynağının/kaynaklarının ayrı olarak doğrulanmasına olanak vermek için
ayırılabilen aydınlatma armatürleri, ışık kaynağı/kaynakları içeren ev
aletleri, ışık kaynağı/kaynakları içeren mobilyaları (raflar, aynalar,
vitrin dolapları) da kapsayan ancak bunlarla sınırlı olmayan bir veya
birden fazla ışık kaynağını veya ayrı kontrol donanımlarını veya ikisini
birden içeren ürünü,
i) İnorganik ışık yayan diyot (LED): Işığın,
inorganik maddenin bir p-n bağlantısını içeren, bu bağlantının elektrik
akımıyla uyarılmasında optik ışınım yayan ile bir katı durum cihazından
elde edilen teknolojiyi,
j) Kontrol donanımı: Bir ışık kaynağıyla fiziksel
olarak entegre olan veya olmayan ve elektrik güvenliği ve elektromanyetik
uyumluluğun belirlemiş olduğu sınırlayıcı koşullar çerçevesinde bir veya
birden fazla spesifik ışık kaynağının gerektirdiği elektrik formatı için
şebekeyi hazırlamaya yönelik olarak tasarlanmış bir veya birden fazla
cihazı,
1) Besleme ve ateşleme geriliminin dönüştürülmesi,
işletme ve ön ısıtma akımının sınırlandırılması, soğuk ateşlemenin
engellenmesi, güç faktörünün düzeltilmesi ve/veya radyo girişiminin
azaltılması işlemlerini içerebilir.
2) Kontrol donanımı: 1/9/2020 tarihli ve 31231
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Harici Güç Kaynaklarının Çevreye Duyarlı
Tasarım Gerekliliklerine Dair Tebliğ (2019/1782/AB) (SGM:2020/5) kapsamında
yer alan güç kaynaklarını içermemektedir. Bu ifade, bir kontrol donanımıyla
fiziksel olarak entegre olabilmesi halinde ve birlikte tek bir ürün
şeklinde pazarlanabilseler dahi, aydınlatma kontrol parçalarını ve
aydınlatma dışı parçaları da (Ek- I’de tanımlanmaktadır.) içermemektedir.
3) Ethernet üzerinden Güç (PoE) anahtarı, bu Tebliğ
kapsamında bir kontrol donanımı değildir. "Ethernet üzerinden Güç
anahtarı" veya "PoE anahtarı", veri aktarımı ve güç kaynağı
amacıyla ana şebeke ve ofis ekipmanı ve/veya ışık kaynakları arasına
kurulan güç kaynağı ve veri işleme ekipmanıdır.
k) LED paketi: Bir kontrol donanımını veya onun
parçalarını, bir başlığı veya aktif elektronik bileşenler içermeyen ve
doğrudan elektrik kaynağına bağlanmayan ancak optik elemanlar, ışık
dönüştürücüler (fosforlar), elektrostatik boşalma sorunlarına karşı ısıl,
mekanik ve elektrik arabirimleri veya parçalardan birini veya birden
fazlasını içerebilen, LED aydınlatma armatüründe doğrudan doğruya
kullanılmak üzere tasarlanan benzeri ışık yayıcı cihazların ışık kaynakları
olarak kabul edilen ve en azından bir LED yongası içeren tek bir elektrikli
parça anlamına gelen yapıyı,
l) LED yongası: Üzerine bir işlevsel LED devresi
yerleştirilen bir küçük ışık yayıcı yarı iletken malzeme bloğunu,
m) Organik ışık yayan diyot (OLED): Işığın, organik
maddenin bir p-n bağlantısını içeren ve bu bağlantının elektrik akımıyla
uyarılması halinde optik ışınım yayan, katı durum cihazından elde edilen
teknolojiyi,
n) Renksel geriverim indeksi (CRI): Aydınlatıcının
objelerin renk görünümü üzerindeki etkisini, bunların referans aydınlatıcı
altındaki renk görünümüyle bilinçli veya bilinçaltı karşılaştırmak
suretiyle ölçen standartlarda tanımlanmış olan ilk 8 test rengine (R1-R8)
ait renk geriveriminin ortalama Ra’sını veren ölçüyü,
o) Satış noktası: Ürünün sergilendiği veya satışa,
kiralamaya veya taksitli satışa sunulduğu yeri,
ö) Türsellik: Bir renk uyartısının türsellik
koordinatlarıyla (x ve y) tanımlanmış özelliğini,
p) Yüksek basınçlı sodyum ışık kaynağı (HPS):
Elektrik kaynağına bağlanan bir (‘tek-uçlu’) veya iki (‘iki-uçlu’)
başlıklara sahip olabilen ve ışığın, esas olarak, 10 kilopaskal
büyüklüğünde bir kısmi basınçta çalışan sodyum buharından üretildiği bir
yüksek yoğunluklu deşarj ışığı kaynağını,
r) Yüksek yoğunluklu deşarj (HID): Ek-I’de
tanımlandığı gibi metal halojenür, yüksek basınçlı sodyum ve cıva buharı
türleriyle sınırlı olan, çeper sıcaklığının ışık üreten arkı stabilize
eden, ark odacığı santimetrekare başına 3 Watt’ı aşan bir ampul çeperi
yüklemesine sahip olan, elektrikli gaz deşarjını,
ifade eder.
(2) İlave tanımlar Ek-I’de yer almaktadır.
Tedarikçilerin
yükümlülükleri
MADDE 6 – (1) Işık kaynağı tedarikçisi aşağıdaki
yükümlülükleri yerine getirir:
a) Bir bağımsız ürün olarak (yani bir içeren ürün
içinde yer almadan) ve ambalaj içinde piyasaya arz edilen her ışık
kaynağının, ambalaj üzerinde, Ek-III 'te belirtildiği şekilde basılmış olan
etiket ile birlikte tedarik edilmesini sağlar.
b) Ek-V’te belirtildiği şekilde, ürün bilgi
formundaki parametreleri ürün veri tabanından veya kendi internet sitesi
üzerinden sağlar.
c) Satıcı tarafından özellikle talep edilmesi
halinde, ürün bilgi formunun basılı halde hazır bulundurulmasını sağlar.
ç) Ek-VI’da belirtildiği üzere, teknik dosyanın
içeriğini oluşturur ve hazırlar.
d) Belirli bir ışık kaynağı modeli için herhangi
bir görsel reklamın, Ek- VII ve Ek-VIII’e uygun olarak etikette bulunan
enerji verimlilik sınıfını ve enerji verimliliği sınıfların aralığını
içermesini sağlar.
e) Işık kaynağının belirli teknik parametrelerini
tanımlayan internette bulunan teknik tanıtım materyalleri de dahil belirli
bir ışık kaynağı modeline ilişkin herhangi bir teknik tanıtım materyalinin,
Ek-VII’ye uygun olarak bu modelin enerji verimlilik sınıfını ve etiket
üzerinde bulunan enerji verimliliği sınıflarının aralığını içermesini
sağlar.
f) Her bir ışık kaynağı modeli için, Ek-III’te belirtilen
şekilde düzenlenen ve bilgi içeren elektronik etiketi, satıcılara temin
eder.
g) Her bir ışık kaynağı için Ek-V’te belirtilen
şekilde elektronik ürün bilgi formunu, satıcılara temin eder.
ğ) Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğinin 12
nci maddesinin dördüncü fıkrasına istisna olarak, satıcıların talebi
üzerine ve bu Tebliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine
uygun olarak, ürünleri yeniden ölçeklendirmeye yönelik basılı etiketlerin
hali hazırda mevcut olanla aynı boyutta bir yapışkanlı etiket olarak
sunulmasını sağlar.
(2) İçeren ürünlerin tedarikçisi aşağıdaki
yükümkülükleri yerine getirir:
a) Ek-V’in 2 numaralı bendinde belirtildiği
şekilde, içerilen ışık kaynağına veya kaynaklarına ilişkin bilgi sunar.
b) Bakanlığın talebi üzerine, ışık kaynaklarının
doğrulanması amacıyla, ışık kaynağına kalıcı zarar vermeden nasıl
çıkarılacağına ilişkin bilgi sağlar.
(3) Ek-II’ye uygun olarak enerji verimliliği
sınıfının hesaplanmasını sağlar.
Satıcıların
yükümlülükleri
MADDE 7 – (1) Işık kaynağı satıcısı aşağıdaki yükümkülükleri
yerine getirir:
a) Satış noktasındaki bir içeren ürün içinde
olmayan her ışık kaynağının, 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendine
uygun olarak tedarikçiler tarafından temin edilen etiketi, Ek-III’e uygun
olarak açıkça görünebilecek bir şekilde etiketi veya enerji sınıfını da
sergileyerek bulundurmasını sağlar.
b) Mesafeli satış durumunda, etiketi ve ürün bilgi
formunun Ek-VII ve Ek-VIII’e uygun olarak temin edilmesini sağlar.
c) Işık kaynağının belirli bir modeli için
hazırlanan herhangi bir görsel reklamda, internette bulunanlar da dahil,
Ek-VII'ye uygun olarak söz konusu modelin enerji verimlilik sınıfını ve
etiket üzerinde mevcut enerji verimliliği sınıflarının aralığını içermesini
sağlar.
ç) Işık kaynağının belirli teknik parametrelerini
tanımlayan internette bulunan teknik tanıtım materyalleri de dahil belirli
bir ışık kaynağı modeline ilişkin herhangi bir teknik tanıtım materyalinin,
Ek-VII’ye uygun olarak bu modelin enerji verimlilik sınıfını ve etiket
üzerinde bulunan enerji verimliliği sınıflarının aralığını içermesini
sağlar.
Elektronik
ortamda satış yapan hizmet sağlayıcılarının yükümlülükleri
MADDE 8 – (1) 26/8/2015 tarihli ve 29457 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Aracı Hizmet
Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelikte atıfta bulunulan aracı hizmet sağlayıcı
veya hizmet sağlayıcının, internet sitesi aracılığıyla ışık kaynaklarının
doğrudan satışına izin vermesi durumunda, bu Tebliğin Ek-VIII hükümlerine
uygun olarak satıcı tarafından sağlanan elektronik etiket ve elektronik
ürün bilgi formunun görüntüleme mekanizması üzerinde gösterilmesini sağlar
ve satıcıya bunları gösterme yükümlülüğünü bildirir.
Ölçüm
yöntemleri
MADDE 9 –
(1) 6 ncı ve 7 nci maddeler
uyarınca sağlanan bilgiler, Ek- II’de belirtildiği üzere, gelişmiş en son
teknoloji ölçüm ve hesaplama yöntemleri dikkate alınarak, güvenilir, doğru
ve tekrarlanabilir ölçüm ve hesaplama yöntemleri ile elde edilir.
Piyasa
gözetimi ve denetimi için doğrulama yöntemleri
MADDE 10 –
(1) Bakanlık, Enerji Etiketlemesi
Çerçeve Yönetmeliğinin 10 uncu maddesinde belirtilen piyasa gözetimi ve
denetimini faaliyetlerinin yürütülmesinde, bu Tebliğin Ek-IX’unda
belirtilen doğrulama yöntemlerini uygular.
Danışma
kurulu işlemleri
MADDE 11
– (1) Bakanlık, Bu Tebliğ ile
ilgili olarak, Avrupa Komisyonu tarafından, ışık kaynaklarının enerji
verimliliği sınıfları, içeren ürünlerdeki ışık kaynaklarının enerji
verimliliğine yönelik yöntemler ve döngüsel ekonomi hususlarında çalışmalar
yapmak üzere kurulan danışma kurulu toplantılarına katılım sağlar.
Yürürlükten
kaldırılan tebliğ
MADDE 12
– (1) 14/2/2015 tarihli ve 29267
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Lambaları ve Aydınlatma Armatürlerinin
Enerji Etiketlemesine Dair Tebliğ (SGM-2015/9) yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Tedarikçi, Enerji
Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğinin 12 nci maddesinin üçüncü fıkrasına
istisna olarak, piyasaya bir ışık kaynağını arz ettiğinde, mevcut etiketi
31/12/2021 tarihine kadar teşhir edebilir.
(2) 1/9/2021 tarihinden 31/12/2021 tarihine kadar
yeniden sınıflandırılmış etiketler kullanılabilir.
(3) Bu Tebliğin yayımı tarihinden önce aynı modele
veya eşdeğer modellere ait herhangi bir ışık kaynağı piyasaya arz edilmemiş
olması koşuluyla, tedarikçi bu Tebliğin yayımı tarihi ile 31/8/2021
tarihleri arasında piyasaya arz edilen ışık kaynaklarını yeniden
sınıflandırılmış etiketle sunmayı seçebilir. Bu durumda satıcı, bu ışık kaynaklarını
1/9/2021 tarihinden önce satışa sunamaz. Tedarikçi, satıcılara tekliflerine
bu tür ışık kaynaklarını dahil ettiği durumlar da dahil olmak üzere mümkün
olan en kısa sürede bu sonucu ilgili satıcıya bildirir.
(4) Satıcı, Enerji Etiketlemesi Çerçeve
Yönetmeliğinin 12 nci maddesinin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarına
istisna olarak, satış noktasındaki ışık kaynakları üzerindeki etiketlerin,
ambalaj üzerine basılmış veya yapıştırılmış olması durumu da dahil olmak
üzere, 1/1/2022 tarihinden itibaren ondört ay içerisinde, mevcut etiketi
kaplayacak şekilde yeniden sınıflandırılmış etiketlerle değiştirilmelerini
sağlar ve yeniden sınıflandırılmış etiketler 1/9/2021 tarihinden önce
teşhir edilemez.
Yürürlük
MADDE 13
– (1) Bu Tebliğin 1 inci, 2 nci, 3
üncü, 4 üncü, 5 inci, geçici 1 inci, 13 üncü ve 14 üncü maddeleri yayımı
tarihinde, 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi 1/3/2022 tarihinde,
diğer maddeleri ise 1/1/2022 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 14
– (1) Bu Tebliğ hükümlerini Sanayi
ve Teknoloji Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız
|