|
Adalet Bakanlığından:
HUKUK
MUHAKEMELERİNDE SES VE GÖRÜNTÜ NAKLEDİLMESİ
YOLUYLA DURUŞMA
İCRASI HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak, Tanımlar, İlkeler ve Standartlar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, hukuk yargılamalarında
aynı anda ses ve görüntü nakledilmesi yoluyla bulundukları yerden, tarafın
veya vekilinin duruşmaya katılmalarına ve usul işlemleri yapabilmelerine;
tanığın, bilirkişinin, uzmanın ve diğer ilgililerin dinlenilmelerine
ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
(2) Bu Yönetmelik, hukuk yargılamalarında aynı anda
ses ve görüntü nakledilmesi yoluyla duruşma ve usul işlemleri yapılmasına
ilişkin hususları kapsar.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 12/1/2011
tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 149 uncu maddesinin
beşinci fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Adalet Bakanlığını,
b) e-Duruşma: Hukuk yargılamalarında aynı anda ses
ve görüntü nakledilmesi yoluyla bulundukları yerden, tarafın veya vekilinin
duruşmaya katılmalarını ve usul işlemleri yapabilmelerini; tanığın,
bilirkişinin, uzmanın ve diğer ilgililerin dinlenilmelerini,
c) e-Duruşma Sistemi: Aynı anda ses ve görüntü
nakledilmesi yoluyla duruşma işlemlerini yürütmek amacıyla Bakanlık
tarafından Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemine entegre
olarak kurulan ve güvenliği sağlanan sistemi,
ç) Kanun: 12/1/2011
tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununu,
d) Merkezi Kayıt Sistemi: Mahkemece yargılamanın
zorunlu kıldığı hâllerde e-Duruşmanın kaydedilip belirli süre ile
saklandığı sistemi,
e) UYAP: Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemini,
ifade eder.
İlkeler
MADDE 4 – (1) Bu
Yönetmeliğin uygulanmasında hukuk yargılamasına hâkim olan tasarruf,
taraflarca getirilme, taleple bağlılık, aleniyet ve usul ekonomisi
ilkeleri, dürüst davranma ve doğruyu söyleme yükümlülüğü, hukuki dinlenilme
hakkı, Türk Hukukunun resen uygulanması, hâkimin davayı aydınlatma ödevi
ile yargılamanın sevk ve idaresine ilişkin ilkelerin yanı sıra aşağıdaki
ilkeler göz önüne alınır:
a) Bilgi güvenliğinin sağlanması.
b) Kişisel verilerin korunması.
c) Hizmet kalitesinin sağlanması.
ç) Ulusal ve uluslararası standartların sağlanması.
e-Duruşma Sisteminin standartları
MADDE 5 – (1) e-Duruşmada görüntü ile ses aynı anda güvenli
bir şekilde nakledilir.
(2) Görüntü, ilgilinin yüz ifadelerini, vücut
hareketlerini, tavır ve davranışlarını gözlemlemeye; ses, ilgilinin
duygularını anlamaya, söylediklerini anlaşılır ve net şekilde dinlemeye
imkân verecek nitelikte olur.
(3) e-Duruşma sırasında, bilgi, belge ve deliller
UYAP üzerinden anında iletilebilir.
İKİNCİ BÖLÜM
e-Duruşma, Talep ve
Değerlendirilmesi
e-Duruşma
MADDE 6 – (1) Hukuk yargılamalarında aynı anda ses ve
görüntü nakledilmesi yoluyla, taraf veya vekili bu Yönetmelikte belirlenen
yerden duruşmaya katılabilir ve usul işlemleri yapabilir; tanık, bilirkişi,
uzman ve diğer ilgililer dinlenilebilir.
Talep
üzerine e-Duruşma
MADDE 7 – (1) Taraflardan birinin talebi üzerine; mahkeme,
talep eden tarafın veya vekilinin, bu Yönetmelikte belirlenen yerden
duruşmaya e-Duruşma Sistemi yoluyla katılmalarına ve usul işlemleri
yapabilmelerine karar verebilir.
(2) Taraflardan birinin talebi üzerine; mahkeme
tanığın, bilirkişinin veya uzmanın bu Yönetmelikte belirlenen yerden
e-Duruşma Sistemi yoluyla dinlenilmesine karar verebilir.
e-Duruşma talep ve usulü
MADDE 8 – (1) Taraflardan biri veya vekili, duruşmaya
e-Duruşma Sistemi yoluyla katılmayı, usul işlemleri yapmayı ya da tanığın,
bilirkişinin veya uzmanın e-Duruşma Sistemi yoluyla dinlenilmesini
gerekçesiyle birlikte mahkemeden talep edebilir.
(2) e-Duruşma, UYAP mobil uygulamaları, avukat veya
vatandaş portalı üzerinden duruşma gününden en az
iki iş günü önce mahkemesinden talep edilir.
e-Duruşma talebinin değerlendirilmesi
MADDE 9 – (1) e-Duruşma talebi hakkında hâkim, duruşma
gününden en az bir iş günü önce kabul veya ret hususunda karar verir. Bu
karar kesindir.
(2) Aşağıdaki sebeplerden birinin bulunması
durumunda e-Duruşma talebi gerekçesi gösterilmek suretiyle reddedilebilir:
a) Talebin süresinde yapılmaması.
b) Talebin hakkın kötüye kullanılması veya
yargılamayı sürüncemede bırakma amacı taşıması.
c) e-Duruşma yapılmasını zorlaştıran hukuki, fiilî
veya teknik engellerin bulunması.
(3) Hastalığı, yaşlılığı veya engelliliği sebebiyle
mahkemeye bizzat gelmesi durumunda zorluk yaşaması muhtemel olan taraf,
tanık, bilirkişi, uzman ve diğer ilgililerin talepleri hâlinde öncelikle
e-Duruşma Sistemi yoluyla dinlenilmelerine karar verilir.
(4) e-Duruşma talebinin kabulüne veya reddine ilişkin
karar, UYAP üzerinden veya diğer usullerle talepte bulunana bildirilir.
Resen
e-Duruşma
MADDE 10 – (1) Mahkeme; tanığın, bilirkişinin veya uzmanın
e-Duruşma Sistemi yoluyla dinlenilmesine resen karar verebilir.
(2) Mahkeme; tarafların üzerinde serbestçe tasarruf
edemeyecekleri dava ve işlerde ilgililerin, e-Duruşma Sistemi yoluyla
dinlenilmesine resen karar verebilir.
(3) İsticvap olunacak veya yemin edecek taraf,
mahkemenin bulunduğu il dışında oturuyor ve mahkemeye bizzat gelemiyor ise
öncelikle e-Duruşma Sistemi yoluyla isticvap olunur veya yemin ettirilir.
(4) Mahkemece, e-Duruşma Sistemi yoluyla dinlenilmesine
karar verilen kişiye gönderilecek meşruhatlı davetiyeye ayrıca e-Duruşmaya
ne şekilde katılacağı da yazılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
e-Duruşmaya Katılma,
e-Duruşmanın İcrası, Düzeni ve Kayıt
e-Duruşmaya katılımın sağlanabileceği yer
MADDE 11 – (1) e-Duruşma talep eden taraf vekili, avukatlık
bürosundan, baro tarafından bu amaç için belirlenen bölümden, adliyede bu
amaca tahsis edilen yerden veya beşinci fıkradaki şartları taşıyan başkaca
uygun bir yerden duruşmaya katılabilir.
(2) e-Duruşma talep eden veya e-Duruşma Sistemi
yoluyla isticvap olunacak ya da yemin edecek taraf ile mahkemece e-Duruşma
Sistemi yoluyla dinlenilmesine karar verilen tanık, bilirkişi, uzman ve
diğer ilgililer bulundukları yerdeki adliye veya ceza infaz kurumlarında bu
amaca tahsis edilen yerden duruşmaya katılabilir.
(3) İsticvap olunacak veya yemin edecek olan hariç,
taraf, vekili ile birlikte birinci fıkrada belirtilen yerlerden duruşmaya
katılabilir.
(4) Hastalığı, yaşlılığı veya engelliliği
sebebiyle; e-Duruşma Sistemi yoluyla duruşmaya katılmasına ve usul
işlemleri yapabilmesine karar verilen taraf ile e-Duruşma Sistemi yoluyla
dinlenilmesine karar verilen tanık, bilirkişi, uzman veya diğer ilgililer
bulundukları mesken ya da kurumdan duruşmaya katılabilir.
(5) e-Duruşmaya katılımın sağlanacağı yerin, her
türlü etki ve yönlendirmeden uzak, ilgilinin yüz ifadelerini, vücut
hareketlerini, tavır ve davranışlarını gözlemlemeye, duygularını anlamaya
ve söylediklerini net bir şekilde dinlemeye imkân sağlayacak nitelikte olması
gerekir.
e-Duruşmaya katılacakların kimlik tespiti
MADDE 12 – (1) e-Duruşmaya katılan taraf vekilinin kimlik
tespiti; güvenli elektronik imza veya mobil imza ile UYAP kayıtları ve
benzeri yöntemler kullanılarak mahkemece yapılır.
(2) Mahkemece e-Duruşmaya katılmasına karar verilen
taraf, tanık, bilirkişi, uzman ve diğer ilgililerin kimlik tespiti;
bulundukları yerdeki adliye veya ceza infaz kurumunda e-Duruşma için tahsis
edilen yerde görevlendirilecek yazı işleri müdürü, zabıt kâtibi veya ceza
infaz kurumu görevlisi tarafından yapılır ve bu hususta bir tutanak düzenlenir.
(3) Vekili ile birlikte 11 inci maddenin birinci
fıkrasında belirtilen yerlerden e-Duruşmaya katılan tarafın kimlik tespiti,
UYAP kayıtları incelenerek veya benzeri yöntemler kullanılarak mahkemece
yapılır.
(4) Hastalığı, yaşlılığı veya engelliliği sebebiyle
bulunduğu mesken veya kurumdan e-Duruşmaya katılan taraf, tanık, bilirkişi, uzman ve diğer
ilgililerin kimlik tespiti, güvenli elektronik imza veya mobil imza
kullanılarak yapılır.
e-Duruşma icrası
MADDE 13 – (1) e-Duruşma, mahkeme huzurunda yapılan duruşma
ile aynı hukuki sonuçları doğurur.
(2) Birden fazla vekil ile takip edilen dosyalarda
e-Duruşmaya, ancak talepte bulunan ve talebi kabul edilen vekiller
katılabilir.
(3) e-Duruşma Sistemi yoluyla beyanda bulunan
tarafın, vekilin ve diğer ilgililerin sözlü açıklamaları, Kanunun 154 üncü
maddesinde belirtilen usul ve esaslara göre zabıt kâtibi aracılığıyla
tutanağa yazdırılır.
(4) e-Duruşma Sistemi yoluyla
duruşmaya katılan taraf veya vekilince davaya son veren feragat, kabul ve sulhe ilişkin beyanda bulunulması hâlinde, mahkemece
yeni bir duruşma günü tayin edilir ve tayin edilen günde feragat, kabul ve sulhe ilişkin bu işlem mahkeme huzurunda yenilenerek,
duruşma tutanağı beyanda bulunan tarafından imza edilirse geçerli hâle
gelir.
(5) e-Duruşma Sistemi yoluyla beyanda bulunan
tarafın, vekilin veya ilgililerin imzasının alınması gereken diğer
durumlarda, mahkemece düzenlenen ve güvenli elektronik imza ile imzalanan
duruşma tutanağı, e-Duruşmanın yapıldığı adliyeye elektronik ortamda
gönderilir. e-Duruşmaya tahsis edilen yerde
görevlendirilen yazı işleri müdürü veya zabıt kâtibi elektronik ortamda
gelen duruşma tutanağının ilgili kısmına beyanda bulunanın imzasını alır ve
evrakı tarayarak sistem üzerinden mahkemesine geri gönderir. Ayrıca el
yazısıyla imzalanmış tutanak aslı da dosyasına, masrafı talep edenin
yatırmış olduğu avanstan karşılanarak posta yoluyla gönderilir.
(6) e-Duruşma Sistemi yoluyla beyanda bulunan
tarafın, vekilin veya ilgililerin imzası, UYAP’a entegre olmuş güvenli elektronik imza ile alınabilir.
(7) e-Duruşmaya katılan taraf veya vekili ile
dinlenilen bilirkişi, uzman ve diğer ilgililer, UYAP üzerinden belge
iletebilir.
(8) e-Duruşma esnasında ses ve görüntü naklinin
aynı anda sağlanamaması veya yaşanan kesintinin beyanların anlaşılmasını
güçleştirmesi durumunda e-Duruşma yeniden açılır. Söz konusu aksaklığın
devam etmesi hâlinde gerekçesi belirtilerek e-Duruşma sonlandırılır ve bu
husus tutanağa geçirilir.
(9) Taraf veya vekilin kusuru olmaksızın teknik
sebeplerden dolayı e-Duruşmanın yapılamaması hâlinde, ilgili taraf veya
vekil yönünden Kanunun 150 nci maddesinin birinci
fıkrası uygulanmaz.
(10) e-Duruşma öncesinde veya e-Duruşma sırasında
ortaya çıkan teknik sorunlar ve bu sorunların kaynağı, istem hâlinde
Bakanlık tarafından mahkemeye bildirilir.
e-Duruşma düzeni
MADDE 14 – (1) e-Duruşma düzeni, mahkeme huzurunda yapılan
duruşma düzeniyle aynı usul ve esaslara tabidir.
(2) e-Duruşma sırasında fotoğraf çekilemez ve
hiçbir şekilde ses ve görüntü kaydı yapılamaz. Ancak, yargılamanın zorunlu
kıldığı hâllerde, mahkemece kayıt yapılabilir. Kayıt ve yayın yasağına
aykırı davranan kişi hakkında 26/9/2004 tarihli ve
5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 286 ncı maddesi
hükümleri uygulanır.
Kayıt
alınması ve saklanması
MADDE 15 – (1) Mahkeme, yargılamanın zorunlu kıldığı
hâllerde, gerekçesini belirterek e-Duruşmanın kayıt altına alınmasına karar
verebilir.
(2) e-Duruşma Sistemi ile elde edilen kayıtlar,
mahkemece e-Duruşmanın yönetildiği bilgisayarda veya veri depolayabilen
aygıta aktarılarak dosyasında saklanmak üzere Merkezi Kayıt Sisteminde iki
hafta süre ile muhafaza edilir. Süre sonunda Merkezi Kayıt Sistemindeki bu
veriler geri döndürülemeyecek şekilde silinir.
(3) Bu şekilde alınan kayıtlar mahkemenin ve ilgili
kişilerin açık izni olmadıkça hiçbir yerde yayımlanamaz.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
e-Duruşma Sisteminin kurulması ve idamesi
MADDE 16 –
(1) Bakanlık, e-Duruşma Sistemini
kurar, geliştirir, sistemin güvenliğini, bakım ve idamesini sağlar.
(2) e-Duruşma Sisteminin etkin, verimli ve güvenli
bir şekilde yürütülmesi için kullanılacak sistemler ve cihazlar hakkındaki
teknik kriterlere ilişkin usul ve esaslar Bakanlık
tarafından belirlenir.
(3) Bakanlık, önceden bildirim yapmak koşuluyla,
e-Duruşma Sisteminin idamesi, güncellenmesi ve bakımına ilişkin işlemleri
yerine getirmek için süreli veya süresiz kesinti yapabilir.
(4) Bakanlık, e-Duruşma Sisteminin kurulması,
idamesi ve geliştirilmesinde kamu veya özel kurum ya da kuruluşlarla iş
birliği yapabilir.
e-Duruşmaya katılanın yükümlülükleri
MADDE 17 – (1) e-Duruşmaya katılanın yükümlülükleri
şunlardır:
a) Bakanlık tarafından belirlenen teknik kriterleri sağlamak.
b) Bulunduğu yerin e-Duruşma Sistemi ile
dinlenilmeye elverişli ve güvenli olmasını sağlamak.
c) Mahkemece belirlenen gün ve saatte, e-Duruşmaya
katılacağı yer ve e-Duruşma Sisteminde hazır bulunmak.
Geçiş
hükmü
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelikte
düzenlenen ve elektronik ortamda yapılması gerekmekle birlikte henüz UYAP’ta bulunmayan işlemlere ilişkin hükümler, gerekli
yazılım çalışması tamamlandıktan sonra uygulanır.
Yürürlük
MADDE 18 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 19 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Adalet Bakanı
yürütür.
|