|
Ticaret Bakanlığından:
SEBZE VE
MEYVELERİN TOPTAN VE PERAKENDE TİCARETİNDE
UYULMASI
GEREKEN STANDARTLAR HAKKINDA TEBLİĞ
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, 11/3/2010 tarihli ve 5957
sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer
Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca malların toptan
ve perakende ticaretinde uyulması gereken standartlara ilişkin usul ve
esasların belirlenmesidir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ; malların ambalajlanmasında,
taşınmasında, depolanmasında ve perakende satışa sunulmasında uyulması
gereken standartlara ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 5957 sayılı Kanunun 6 ncı
maddesinin beşinci fıkrası ile 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (e)
bendi hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;
a) Ambalaj: İçerisinde yer alan malı, üreticiden
tüketiciye geçiş aşamasında bir arada tutan, malın yapısına ve şekline göre
en iyi şekilde koruyan, yüklenip-boşaltılmasını, taşınmasını ve
depolanmasını kolaylaştıran kağıt, plastik, ahşap, metal veya bu
malzemelerin kombinasyonundan oluşan malzemeden imal edilmiş taşıma kaplarını,
b) ATP: Bozulabilir Gıda Maddelerinin Uluslararası
Taşımacılığı ve Bu Taşımacılık Faaliyetinde Kullanılacak Özel Ekipmana
İlişkin Anlaşmayı,
c) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,
ç) Büyük mağaza: Hangi ad altında olursa olsun,
tüketim mallarının kısmen veya tamamen perakende satışının yapıldığı, en az
dört yüz metrekare satış alanına sahip işletmeyi,
d) Frigorifik araç: Malların nakliye sırasında dış
ortam şartlarından etkilenmemeleri için, dış ortam sıcaklığına bağlı olarak
soğutucu ve/veya ısıtıcı mekanik cihazlar takılmak suretiyle belirli
sıcaklık ve nem koşullarını sağlayan yalıtımlı ekipmana sahip vasıtaları,
e) Mal: 28/10/2016 tarihli ve 29871 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Toptancı Halinde veya Hale Bildirilerek İşlem Görecek
Mallar Hakkında Tebliğ ekindeki listede yer alan sebze ve meyveleri,
f) Perakendeci: Malları toptan temin ederek
doğrudan tüketicilere perakende olarak satan kişileri,
g) Soğuk zincir: Ek-1’de yer alan malların üretim
yerinden itibaren soğutularak muhafaza sıcaklığına ulaştırılması ve bu
sıcaklığın nihai tüketiciye ulaşana kadar geçen tüm aşamalarda muhafaza
edilmesini,
ğ) Soğuk hava deposu: Malların normal şartlarda
saklanabilir sürelerinden daha uzun süre saklanabilmesi için ihtiyaca uygun
şartlarda soğutulan ve nem durumu kontrol edilen, dış atmosferden ısı ve
nem kazancına karşı yalıtılmış alanları,
h) Tek kullanımlık ambalaj: 5/4/2018 tarihli ve
30382 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas
Eden Madde ve Malzemelere Dair Yönetmelik ile söz konusu Yönetmelik
uyarınca yürürlüğe konulan düzenlemelere uygun şekilde tek bir kullanım
için üretilen ve bir kez kullanılan ambalajları,
ı) Tekrar kullanılabilir ambalaj: Türk Gıda Kodeksi
Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemelere Dair Yönetmelik ile söz konusu
Yönetmelik uyarınca yürürlüğe konulan düzenlemelere uygun şekilde üretilen
ve birden çok kez kullanılan ambalajları,
i) Toptancı hali: 5957 sayılı Kanunda yer alan
asgarî koşulları taşıyan projeler çerçevesinde belediyeler ile gerçek veya
tüzel kişiler tarafından kurulan, malların ayrı ayrı yahut birlikte toptan
alım ve satımı ile kaydının yapıldığı yerleri,
j) Zincir mağaza: Benzer çeşitlilikteki tüketim
mallarının hangi ad altında olursa olsun kısmen veya tamamen perakende
satışının yapıldığı, aynı gerçek veya tüzel kişi sahipliğinde bir merkeze
bağlı olarak faaliyet gösteren; içlerinden en az biri büyük mağaza
niteliğini taşıyan en az beş şubeye sahip işletmeyi veya her biri dört yüz
metrekarenin altında satış alanına sahip en az on şubesi bulunan işletmeyi,
ifade eder.
Ambalajlama
standartları
MADDE 5 – (1) Malların ambalajlanmasında tek kullanımlık
veya tekrar kullanılabilir ambalajlar kullanılır.
(2) Mallar uygun şartlarda korunması ve taşınması
sağlanacak şekilde ambalajlanır. Ambalajlar bütün yabancı maddelerden
arındırılır.
(3) Tek kullanımlık ambalajlar (80x120, 100x120
veya 60x80) cm boyutlarındaki paletlere tam yerleştirilebilecek uygun
ebatlarda olur.
(4) Tekrar kullanılabilir ambalajlar (80x120 veya
60x80) cm boyutlarındaki paletlere tam yerleştirilebilecek şekilde (60x40)
cm, (40x30) cm, (40x40) cm ve (30x20) cm taban ebatlarında olur.
(5) Tekrar kullanılabilir ambalajlar her kullanımda
gıda güvenilirliğine uygun olarak dezenfekte edilir.
(6) Dolu ambalajlar en fazla 30 kg ağırlığında olur.
(7) Balkabağı, beyaz lahana, karpuz, kavun,
patates, kuru soğan ve tatlı patateslerin ambalajlanmasında bu maddenin
üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkra hükümleri uygulanmayabilir. Bu
halde;
a) Balkabağı, beyaz lahana, karpuz ve kavunlara
yönelik ambalajlar; kasa, kutu veya sepet şeklinde olup, (80x120, 100x120
veya 60x80 ) cm boyutlarındaki paletlere uygun ölçülerde olur.
b) Patates, kuru soğan ve tatlı patateslere yönelik
ambalajlar; file, jüt çuval, torba, kasa veya kutu şeklinde olup en fazla
50 kg ağırlığında olur.
(8) Üreticilerin, ürettikleri malları perakende
olarak doğrudan tüketicilere satması durumunda, satılan bu mallar hakkında
bu maddenin ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci ve altıncı fıkra hükümleri
uygulanmaz.
(9) Ek-1’de yer alan malların taşınmasında
kullanılacak ambalajlar soğuk zincire uygun olur.
(10) Malların ambalajlanmasına dair bu Tebliğde
düzenlenmeyen hususlarda Türk Standartları Enstitüsünün ilgili
standartları/kriterleri uygulanır.
Taşıma
standartları
MADDE 6 – (1) Ek-1’de yer alan mallar soğuk zincirde
taşınır.
(2) Ek-1’de yer alan mallar, soğutulduktan sonra
palet kullanımına uygun frigorifik araçlarla taşınır. Bu malların üretim
yerindeki toptancı haline veya tasnifleme, ambalajlama ya da ön soğutma
tesisine taşınmasında kapalı ya da tenteli taşıma araçları kullanılır.
(3) İkinci fıkra dışında kalan malların
taşınmasında kapalı ya da tenteli taşıma araçları kullanılır.
(4) Farklı malların aynı araçlarda taşınması
esnasında malların birbirlerine zarar vermelerini engelleyecek önlemlerin
alınması gereklidir.
(5) Esnaf ve sanatkârlar odalarına kayıtlı
perakendecilerce perakende satılmak üzere üreticilerden veya toptancı
hallerinden satın alınan mallar ile üreticilerce perakende olarak doğrudan
tüketicilere satılan malların taşınmasında birinci ve ikinci fıkra
hükümleri uygulanmaz.
(6) Frigorifik araçlarla yapılacak taşımada
kullanılan araç ve ekipmanlar aşağıda belirtilen şartları sağlar:
a) Yalıtımlı ekipmanın iç ve dış yüzeyinde herhangi
bir yıpranma, delinme veya çatlak bulunmaz. Kapıları kapatıldığı zaman
yalıtımlı ekipman içine herhangi bir ışık sızıntısı olmaz.
b) Yalıtımlı ekipmanın iç sıcaklığını 0 - 15 oC
arasında tutabilecek mekanik cihazlar bulunur. Sıcaklık değerlerinde +2 oC
tolerans uygulanır.
c) Yalıtımlı ekipmanda sıcaklık takip cihazı
bulunur.
ç) Frigorifik araçların bu Tebliğde belirtilen
şartlara uygunluğu Türk Standartları Enstitüsü tarafından 3 yıllık
periyotlarda muayene ve test edilerek belgelendirilir.
(7) ATP uygunluk belgesine sahip mekanik soğutmalı
araçların; soğutma/ısıtma ekipmanı ile sıcaklık takip cihazının bulunması
koşuluyla, bu maddedeki şartları sağladığı kabul edilir.
(8) Malların taşınmasına dair bu Tebliğde
düzenlenmeyen hususlarda Türk Standartları Enstitüsünün ilgili
standartları/kriterleri uygulanır.
(9) Malların ambalajlanması, depolanması, taşınması
ve perakende satışında 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner
Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununa ve söz konusu Kanuna
dayanılarak hazırlanmış yönetmeliklerce belirlenen hususlara uygun olup
olmadığına ilişkin resmi kontrollerde Tarım ve Orman Bakanlığının yetkileri
saklıdır.
Depolama
standartları
MADDE 7 – (1) Ek-1’de yer alan mallar soğuk hava depolarında
depolanır. Diğer mallar ise bozulma veya kalite kaybına sebep olmayacak
uygun sıcaklık ve bağıl nem ortamlarına sahip alanlarda muhafaza
edilir.
(2) Ek-1’de yer alan malların depolanacağı soğuk
hava depolarının ve diğer malların bozulmasına veya kalite kaybına sebep
olmayacak uygun sıcaklık ve bağıl nem ortamlarına sahip alanların
nitelikleri ile buralarda yapılacak depolama faaliyetine ilişkin iş ve
işlemlere yönelik olarak mal bazında depolamalarda Türk Standartları
Enstitüsünce belirlenmiş olan standartlar/kriterler uygulanır.
(3) Malların depolanacağı soğuk hava depolarının
Türk Standartları Enstitüsünce TS 9048 standardına göre Hizmet Yeri
Yeterlilik Belgesinin (TSE-HYB) bulunması gereklidir.
(4) Malların depolanacağı soğuk hava depolarının
5996 sayılı Kanuna uygun olarak Tarım ve Orman Bakanlığından “İşletme Kayıt
Belgesi” almış olması gerekir.
Perakende
satış noktaları standartları
MADDE 8 – (1) Ek-1’de yer alan mallar büyük mağaza ve zincir
mağazalarda soğutuculu reyonlarda satışa sunulur.
(2) Mallar, büyük mağaza ve zincir mağazalarda kapalı
alanların dışında satılamaz. Ancak, Ek-2’de yer alan mallar, belirtilen
aylarda olumsuz hava koşullarından etkilenmeyecek şekilde gerekli
tedbirlerin alınması kaydıyla kapalı alanların dışında da satılabilir.
Yürürlükten
kaldırılan tebliğ
MADDE 9 – (1) 3/10/2017 tarihli ve 30199 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Sebze ve Meyvelerin Toptan ve Perakende Ticaretinde
Uyulması Gereken Standart Uygulamalara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında
Tebliğ yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 10
– (1) Bu Tebliğin;
a) 9 uncu, 10 uncu ve 11 inci maddeleri yayımı
tarihinde,
b) Diğer maddeleri ise 1/7/2022 tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 11
– (1) Bu Tebliğ hükümlerini
Ticaret Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız
|