|
Çevre ve Şehircilik Bakanlığından:
KIRSAL MAHALLE
VE KIRSAL YERLEŞİK ALAN YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı, kırsal
mahalle veya kırsal yerleşik alanı, bunların tespitine ilişkin işlemleri,
bu yerlerde uygulanacak muafiyet ve indirimleri düzenlemek ve diğer
hususların açıklanmasını sağlamaktır.
(2) 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununun
8 inci maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi ile 27 nci maddesi uyarınca
belirlenen kırsal yerleşik alan ve civarı sınırlarına ilişkin hükümler bu
Yönetmeliğin kapsamı dışındadır.
Dayanak
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik, 10/7/2004
tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun ek 3 üncü maddesine
ve 10/7/2018 tarihli ve 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 97 nci maddesinin birinci fıkrasının (o) bendine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,
b) Kanun: 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi
Kanununu,
c) Kırsal mahalle: Kanunun ek 3 üncü maddesi
kapsamında belirlenen mahalleyi,
ç) Kırsal yerleşik alan: Kanunun ek 3 üncü maddesi
kapsamında belirlenen ve tamamı kırsal mahalle olarak tespit edilmeyen
mahallelerde on bin metrekareden az olmamak kaydıyla belirlenen alanı,
d) Şehir merkezi: Büyükşehir ilçe belediye
sınırları içinde halkın yoğun olarak ikamet ettiği ya da sosyo-ekonomik
nedenlerle etrafındaki yerleşim yerlerinden olumlu anlamda ayrıldığı veya
imar ve altyapı hizmetleri bakımından bütünlük gösteren ticari, sosyal,
kültürel yapılar ile kamu hizmetlerinin yürütüldüğü yapıların bir arada
bulunduğu yerleri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kırsal Mahalle Esasları, İşlemleri ve Uygulamaları
Kırsal
mahalle tespiti
MADDE 4 –
(1) Kırsal mahalle, büyükşehir
belediyeleri sınırları içinde olup 1984 yılı ve sonrasında köy veya belde
belediyesi iken mahalleye dönüşen mahallelerde tespit edilir.
(2) Kırsal mahalle tespit edilirken birinci
fıkradaki şartın yanı sıra söz konusu alanlara tanınacak muafiyet ve
indirimler göz önünde bulundurularak belediye sınırları içinde benzer
durumda olan yerler bakımından adalet, eşitlik ve genellik prensipleri de
dikkate alınır.
(3) Bir mahallenin kırsal mahalle olarak tespit
edilebilmesi için;
a) Kırsal yerleşim özelliğinin devam edip etmemesi,
b) Şehir merkezine olan uzaklık ve ulaştırma
durumu,
c) Belediyelerin yol, su, atık su, katı atık, toplu
taşıma gibi hizmetlerinden en az birine erişebilme imkânına tam kapasitede
ulaşabilip ulaşamaması,
ç) Mevcut yapılaşma durumunun kırsal niteliğinin
devam edip etmemesi,
d) İmar mevzuatı uyarınca yerleşik ve gelişme
alanları içinde olup olmaması,
e) Sosyo-ekonomik olarak; kırsal nüfus oranının
yüksek olması, yüzölçümünün önemli bir kısmını tarım, orman, mera, yaylak
ve kışlak arazilerinin oluşturması, tarımsal üretimin, hayvancılık ve orman
faaliyetlerinin başlıca geçim kaynağı olarak tespit edilmiş olup olmaması,
hususlarından bir veya daha fazlası ile benzeri
hususlar dikkate alınır.
Kırsal
yerleşik alan tespiti
MADDE 5 –
(1) Uygulamanın mahalle düzeyinde
yapılması esastır. Bununla birlikte mahalle bütünlüğü içinde 4 üncü maddede
belirtilen şartları taşımaması nedeniyle kırsal mahalle olarak tespit
edilemeyen mahallelerdeki on bin metrekareden az olmayan alanlar, 4 üncü
maddede belirtilen ilkelerde ve şartlarda kırsal yerleşik alan olarak belirlenebilir.
(2) Kırsal yerleşik alanlar, bir mahallenin veya
birden fazla mahallenin bir kısmını içeren yerlerinde tespit edilebilir.
Belediyelerce
yapılacak işlemler
MADDE 6 –
(1) Kırsal mahalle veya kırsal
yerleşik alan belirlemesi için önce ilgili ilçe belediye meclisince karar
alınır. Teklifi içeren bu karar, gerekçeleri ile beraber büyükşehir
belediye başkanlığına gönderilir. İlçe belediye meclisinin kararının ve
teklifinin büyükşehir belediye başkanlığı kayıtlarına intikal ettiği
tarihten itibaren büyükşehir belediye meclisinin yapacağı ilk toplantıda
karar ve teklif gündeme getirilir ve büyükşehir belediye meclisi, en geç
doksan gün içinde kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan tespitine
ilişkin kararını verir.
(2) Büyükşehir belediye meclisi belirtilen süre
içinde karar almak zorundadır. Büyükşehir belediye meclisi, ilçe
belediyesinden gelen teklifi aynen veya değiştirerek kabul eder ya da
reddeder.
(3) Büyükşehir belediye meclisi, ilçe
belediyesinden gelen kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan teklifini değerlendirirken;
a) Kırsal mahalle ile ilgili teklifi, mahallenin
bitişiğindeki diğer mahalleler ile ekonomik ve sosyal bütünlüğün
gerektirmesi halinde komşu mahallelerde kırsal yerleşik alan belirlemek
suretiyle genişletme veya daraltma,
b) Bir mahalle içindeki kırsal yerleşik alanla
ilgili teklifi, mahalle sınırlarına kadar genişletme,
yönünde karar alabilir.
(4) Büyükşehir belediye meclisi, ilçe
belediyesinden gelen kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan teklifini
ilçe belediyesi sınırlarını kapsayacak veya aşacak şekilde değiştiremez.
(5) Kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak
tespit edilen yerler için bir süre kısıtlaması öngörülemez. İlçe
belediyelerince kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak tespit
edilen yerlerin bu özelliklerinin kaybedildiğinin tespiti halinde Kanunun
ek 3 üncü maddesi uyarınca bu maddedeki usulle kırsal mahalle veya kırsal
yerleşik alan niteliği kaldırılabilir.
Karar ve
duyurulması
MADDE 7 –
(1) Kırsal mahalle veya kırsal
yerleşik alan belirlenmesine ilişkin alınan büyükşehir belediye meclisi
kararlarına belirlenen alanın koordinatları eklenir.
(2) İlçe belediyesi meclisi ile büyükşehir
belediyesi meclisinin kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alanla ilgili
kararları diğer meclis kararları gibi uygun yöntemlerle duyurulur.
Kırsal
mahalle veya kırsal yerleşik alanın uygulama süresi başlangıcı ve sona
ermesi
MADDE 8 –
(1) Kırsal mahalle veya kırsal
yerleşik alanın ilanı sonrasında bunlarla ilgili uygulamalar, ilgili
büyükşehir belediye meclisi kararının verildiği yılı takip eden takvim
yılının başından itibaren başlar.
(2) Kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alanlar ile
ilgili uygulamalar, 6 ncı maddedeki usule göre yapılacak çıkarılma işlemine
ilişkin ilgili büyükşehir belediye meclisi kararının verildiği yılın sonuna
kadar devam eder.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Muafiyetler, İndirimler ve Süreler
Kırsal
mahalle veya kırsal yerleşik alanlara tanınan muafiyetler
MADDE 9 –
(1) Kırsal mahalle veya kırsal
yerleşik alan olarak belirlenen yerlerde;
a) Gelir vergisinden muaf esnaf ile basit usulde
gelir vergisine tabi mükellefler tarafından bizzat işyeri olarak kullanılan
bina, arsa ve araziler ile mesken amaçlı kullanılan binalar ve zirai
istihsalde kullanılan bina, arsa ve araziler emlak vergisinden,
b) 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye
Gelirleri Kanunu uyarınca alınması gereken bina inşaat harcı ile imarla
ilgili harçlardan,
muaftır.
Kırsal
mahalle veya kırsal yerleşik alanlara tanınan indirimler
MADDE 10
– (1) Kırsal mahalle veya kırsal
yerleşik alan olarak belirlenen yerlerde;
a) Ticari, sınai ve turistik faaliyetlerde
kullanılan bina, arsa ve araziler için emlak vergisi %50,
b) 2464 sayılı Kanun uyarınca alınması gereken
vergi, harç (bina inşaat harcı ile imarla ilgili harçlar hariç) ve harcamalara
katılma payları %50,
indirimli uygulanır.
(2) Bu yerlerde, içme ve kullanma suları için
alınacak ücret; işyerleri için belirlenmiş olan en düşük tarifenin
%50’sini, konutlar için belirlenmiş olan en düşük tarifenin %25’ini
geçmeyecek şekilde belirlenir.
Kırsal
mahalle veya kırsal yerleşik alanlarda uygulanmayacak muafiyetler ve
indirimler
MADDE 11
– (1) Kırsal mahalle veya kırsal
yerleşik alan olarak belirlenen yerlerde, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı
Vergi Usul Kanunu uyarınca bilanço esasına göre defter tutan (sadece
hasılat defteri tutan yabancı nakliyat kurumları dâhil) mükellefler, 9 uncu
ve 10 uncu maddelerde belirtilen muafiyet ve indirimlerden yararlanamazlar.
(2) Kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan
uygulamasında muafiyet ve indirimlerin başlaması ve son bulmasında, 213
sayılı Kanuna göre bilanço esasına göre defter tutma yükümlülüğünün
başladığı ve son bulduğu tarihler dikkate alınır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Diğer
hususlar
MADDE 12
– (1) Kanunun ek 3 üncü maddesinin
beşinci fıkrası uyarınca kırsal mahalle veya kırsal yerleşik alan olarak
belirlenen yerlerde uygulamanın yürürlüğe girmesinden sonra 12/11/2012
tarihli ve 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi
İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun ile köy veya belde belediyesi iken tüzel kişiliği
kaldırılarak mahalleye dönüştürülen yerlere anılan Kanunun geçici 1 inci
maddesinin onbeşinci ve yirmidokuzuncu fıkraları uyarınca tanınan muafiyet
ve indirimler uygulanmaz.
(2) Kanunun ek 3 üncü maddesinin dördüncü fıkrası
uyarınca 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 12 nci
maddesinin yedinci fıkrası ile 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman
Kanununun ek 17 nci maddesi hükümlerinden yararlanan yerler; kırsal mahalle
veya kırsal yerleşik alan olarak belirlenmesi halinde Kanunun ek 3 üncü
maddesi hükümlerine aykırı olmayan hak, sorumluluk ve imtiyazlardan faydalanmaya
devam ederler.
(3) Kanunun ek 3 üncü maddesinde belirtilen
muafiyetler ve indirimler ilgili mevzuat hükümlerine göre yürütülür.
Yönetmeliğin
uygulanmasında sorumluluk
MADDE 13
– (1) Bu Yönetmeliğin
uygulanmasından doğabilecek tereddütleri gidermeye Bakanlık yetkilidir.
Yürürlük
MADDE 14
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 15
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Çevre ve Şehircilik Bakanı yürütür.
|