|
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan:
SİSTEMİK ÖNEMLİ
BANKALARCA HAZIRLANACAK
ÖNLEM PLANLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurulunca sistemik önemli olarak belirlenen bankalarca önlem
planlarının konsolide olarak hazırlanmasına ve uygulanmasına ilişkin usul
ve esasları düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 19/10/2005 tarihli ve 5411
sayılı Bankacılık Kanununun 66/A ve 93 üncü maddelerine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Banka: 23/2/2016 tarihli ve 29633 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Sistemik Önemli Bankalar Hakkında Yönetmeliğin 3 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (o) bendinde tanımlanan bankaları,
b) Grup: Banka ile bankanın finansal kuruluş
niteliğinde olan ve finansal kuruluş niteliğinde olmayan bağlı ortaklıkları
ile iştiraklerini,
c) Hâkim ortak: Bankacılık Kanununun 3 üncü
maddesinde tanımlanan hâkim ortağı,
ç) Kanun: 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı
Bankacılık Kanununu,
d) Kritik fonksiyonlar: Bankanın aktif büyüklüğü,
karmaşıklığı, yurt içi ve yurt dışı finansal kuruluşlarla bağlantılılığı ile
ilgili faaliyetin pazar payı dikkate alındığında, kesintiye uğraması
durumunda ikame edilememesi nedeniyle finansal istikrarın devamlılığı için
gerekli olan hizmetlere zarar verebilecek olan faaliyetleri,
e) Kritik hizmetler: Bankanın, bir ya da daha fazla
kritik fonksiyonunu gerçekleştiren iş birimlerine veya tüzel kişilere
yönelik grup içinden veya dışından sağlanan hizmetleri,
f) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme
Kurulunu,
g) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme
Kurumunu,
ğ) Önlem planı: Bankanın, Kanun ve Kanuna istinaden
çıkarılan düzenlemelerde yer alan koruyucu hükümlere uyumsuzluk nedeniyle
veya sair suretle mali bünyesinde bozulma yaratacak hâllerden herhangi
birinin görülmesi veya görülme ihtimalinin ortaya çıkması hâlinde alınacak
tedbirlerin önceden belirlenmesi maksadıyla, Kurulca belirlenecek usul ve
esaslar çerçevesinde hazırlayacağı planı,
h) Önlem planı tedbirleri: Mali bünyede bozulma
yaratacak hallerden herhangi birinin görülmesi veya görülme ihtimalinin
ortaya çıkması halinde önlem planı kapsamında banka tarafından alınacak
tedbirleri,
ı) Temel
faaliyet kolları: Banka için gelir, kârlılık ve marka değeri açısından
önemli olan faaliyet kollarını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Önlem
Planlarının Niteliği ve İçeriği
Önlem
planlarının niteliği
MADDE 4 – (1) Önlem planları aşağıdaki hususlar dikkate
alınarak hazırlanır:
a) Önlem planı, açık ve anlaşılır bir dille
hazırlanır.
b) Önlem planındaki tanımlar ile açıklamalar
anlaşılır ve tutarlı bir şekilde yapılır.
c) Önlem planındaki varsayımlar ve değerlemeler
detaylı bir şekilde açıklanır.
ç) Önlem planında atıf yapılan dokümanlar açıkça
belirtilir.
d) Önlem planının içsel tutarlılığı sağlanır.
Önlem
planında yer alması gereken bölümler
MADDE 5 – (1) Önlem planı asgari olarak aşağıdaki bölümleri
içerir:
a) Yönetici özeti.
b) Yönetim süreçleri.
c) Stratejik analiz.
ç) İletişim ve kamuya açıklama.
d) Hazırlık önlemleri.
(2) Birinci fıkranın (a) bendi, aynı fıkranın (b),
(c), (ç) ve (d) bentlerindeki bölümlerin özetini, Kuruma sunulan bir önceki
önlem planından sonra grupta veya önlem planında meydana gelen önemli
değişiklikleri ve varsa bankanın hâkim ortağı ya da yurt dışındaki
ortaklıkları tarafından muadil yabancı ülke düzenlemeleri uyarınca
hazırlanan önlem planları ile bankanın hazırladığı önlem planı arasındaki
bağlantılı hususlara ve bunların bankanın önlem planı üzerindeki etkilerine
ilişkin bilgileri içerir.
Yönetim
süreçleri
MADDE 6 – (1) Yönetim süreçlerine ilişkin bölümde asgari
olarak aşağıdaki hususlara yer verilir:
a) Önlem planının hazırlanmasına yönelik olarak;
1) Önlem planının her bir bölümünün
hazırlanmasından, uygulanmasından ve güncellenmesinden sorumlu kişilerin
rol ve fonksiyonunu,
2) Önlem planının güncellenmesine ilişkin süreçleri
ve bu süreçlere ilişkin açıklamaları,
3) Önlem planının, bankanın kurumsal yönetim ve
risk yönetimi ile nasıl bütünleştirildiğine yönelik açıklamaları,
4) Bankanın iç denetim birimi tarafından yapılan
değerlendirmeyi,
5) Banka yönetim kurulunun önlem planı ve eklerine
ilişkin onayını,
içerir.
b) Önlem planı tedbirlerinin zamanında
uygulanmasına yönelik olarak;
1) Her bir önlem planı tedbirinin uygulanması
sürecinde yer alacak kişilerin rol, fonksiyon ve sorumluluklarını,
2) Önlem planı göstergelerine ilişkin eşiklere
ulaşılması halinde izlenecek karar alma süreçlerini ve bunların tamamlanma
zamanını,
3) Önlem planı göstergelerine ilişkin eşik
değerlerin yakın zamanda aşılma ihtimalinin bulunması veya aşılması halinde
Kurumun ivedilikle bilgilendirilmesine ilişkin işleyişi,
4) Önlem planının, göstergeler ve göstergeler ile
ilişkili eşikler konusunda üst yönetimin bilgilendirilmesini de içerecek
şekilde bankanın risk yönetimine ilişkin politika ve stratejileri ile nasıl
bütünleştirildiğine yönelik açıklamaları,
5) Önlem planı tedbirlerinin alınmasını teminen
karar mekanizmalarının zamanında ve güvenilir şekilde işlerliğinin
sağlanmasına yönelik yönetim bilgi sistemlerinin oluşturulması süreçlerini,
içerir.
Stratejik
analiz
MADDE 7 – (1) Stratejik analize ilişkin bölüm asgari olarak
aşağıdaki hususları içerir:
a) Önlem planı içerisinde dikkate alınacak önemli
tüzel kişiler.
b) Banka ve önemli tüzel kişilere ilişkin önlem
planında yer verilecek hususlar.
c) Temel faaliyet kolları.
ç) Kritik fonksiyonlar.
d) Kritik hizmetler.
e) Önlem planı tedbirleri.
f) Etki analizi.
g) Uygulanabilirlik değerlendirmeleri.
ğ) Operasyonların sürekliliği.
Önlem
planında dikkate alınacak önemli tüzel kişiler
MADDE 8 – (1) Bankanın mali durumu, faaliyetlerinin sürdürülebilirliği
ve/veya finansal sistemin istikrarı ve bankanın önlem planında belirtilen
tedbirlerin belirlenmesi ve uygulanması bakımından önem arz eden grup
içerisindeki tüzel kişilerden ikinci fıkrada belirtilen nitelikleri haiz
olanlar önlem planı kapsamında önemli tüzel kişi olarak dikkate alınır.
(2) Önemli tüzel kişilerin aşağıdaki özelliklerden
asgari birini haiz olması gerekmektedir:
a) Bankanın kârlılığına ya da fonlanmasına önemli
ölçüde katkıda bulunması ya da varlık veya yükümlülüklerinde önemli paya
sahip olması.
b) Banka için kritik fonksiyonlar veya kritik
hizmetlerle bağlantılı olmak suretiyle kilit ticari faaliyetlerde bulunması.
c) Bankanın kilit operasyonlarını, risk veya idari
fonksiyonlarını merkezi olarak gerçekleştiriyor olması.
ç) Bankanın mali bünyesinde bozulmaya yol
açabilecek önemli riskler taşıması.
d) Banka için büyük bir risk oluşturmadan elden
çıkarılamaması veya tasfiye edilememesi.
e) Finansal sistemin istikrarı için önem arz
etmesi.
Banka ve
önemli tüzel kişilere ilişkin önlem planında yer verilecek hususlar
MADDE 9 – (1) Önlem planında; banka ve önemli tüzel
kişilerin iş ve risk stratejileri hakkında genel açıklamaya ve bunların
faaliyette bulunduğu diğer ülkelerin listesini de içerecek şekilde iş
modelleri ve iş planları ile ilgili açıklamaya yer verilir.
(2) Bankanın temel faaliyet kolları ile kritik
fonksiyonları önemli tüzel kişiler ile eşleştirilir.
(3) Bankanın ve önemli tüzel kişilerin hukuki
durumları ve mali yapıları açıklanır. Bu açıklamalarda asgari olarak
aşağıda belirtilen grup içi bağlantılılıklara yer verilir:
a) Mevcut olan tüm önemli grup içi riskler ve
finansman ilişkileri, banka ve önemli tüzel kişiler arasında sermaye
hareketleri, mevcut grup içi garantiler ve önlem planı tedbirinin
uygulanması gerektiğinde devreye sokulacak grup içi garantiler.
b) Gruptaki tüzel kişiler arasında yasal
bağlayıcılığı olan anlaşmaları da kapsayacak şekilde yasal bağlantılılık.
c) Merkezileştirilmiş bilgi teknolojisi
fonksiyonları, hazine fonksiyonları, risk yönetimi fonksiyonları veya idari
fonksiyonlar başta olmak üzere, bir tüzel kişide merkezileştirilmiş veya
grubun faaliyetleri açısından önemli fonksiyonlar içeren operasyonel
bağlantılılık.
(4) Banka ve önemli tüzel kişiler için asgari
olarak aşağıdakileri içerecek şekilde dışsal bağlantılılıklar açıklanır:
a) Karşı taraflardan önemli alacaklar ve/veya karşı
taraflara olan önemli yükümlülükler.
b) Banka ve önemli tüzel kişiler tarafından,
finansal piyasaların diğer katılımcılarına sağlanan finansal ürünler ve
hizmetler.
c) Banka ve önemli tüzel kişilere üçüncü kişiler
tarafından sağlanan önemli hizmetler.
(5) Grup içinde yer almakla birlikte önemli tüzel
kişi olarak önlem planında dikkate alınmayan tüzel kişilere ilişkin dikkate
alınmama gerekçeleri açıklanır.
Temel
faaliyet kolları
MADDE 10
– (1) Önlem planı, bankanın temel
faaliyet kollarının belirlenmesi sürecine ve ölçütlerine yönelik detaylı
açıklamaları içerir.
(2) Temel faaliyet kollarının belirlenmesinde;
bankanın organizasyon yapısı, kurumsal stratejisi, faaliyet koluyla
yaratılan gelirin toplam gelirler içerisindeki payı, toplam varlıkları ve
gelirleri, pazar payı, faaliyet kolunun büyüme beklentileri ve marka değeri
gibi niteliksel ve niceliksel unsurlar dikkate alınır.
Kritik
fonksiyonlar
MADDE 11
– (1) Önlem planı, bankanın kritik
fonksiyonlarının belirlenmesi sürecine ve ölçütlerine yönelik detaylı
açıklamaları içerir.
(2) Kritik fonksiyonlarının belirlenmesinde
aşağıdaki hususlar dikkate alınır:
a) Fonksiyonun üçüncü taraflara yönelik olması.
b) Fonksiyonun sağlanamamasının üçüncü taraflar
üzerinde önemli etkisinin olması, bulaşma riski doğurması ve finansal
sistemin istikrarını sekteye uğratması.
(3) Kritik fonksiyonlar belirlenirken üçüncü taraflar
üzerindeki önemli etkinin değerlendirilmesinde asgari olarak aşağıdaki
hususlar dikkate alınır:
a) Fonksiyonun türü.
b) Fonksiyon kapsamındaki işlemlerin hacmi ve
sayısı.
c) Fonksiyonun sürdürülememesinden etkilenen gerçek
veya tüzel kişi sayısı.
ç) Fonksiyonun ikame edilebilirliği.
(4) Başka bir hizmet sağlayıcısından kolaylıkla,
benzer içerik ve kalite ile kabul edilebilir bir maliyetle ve makul bir
süre zarfında ikame edilebilen fonksiyonlar kritik olarak nitelendirilemez.
Kritik
hizmetler
MADDE 12
– (1) Bankanın kritik
fonksiyonları gerçekleştirmek için aldığı hizmetin kritik olup olmadığının
değerlendirilmesinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır:
a) Hizmetin verilememesi ya da kesintiye uğraması
sonucunda, hizmeti alan banka tarafından
gerçekleştirilen kritik fonksiyonların sürdürülememesi veya önemli
ölçüde kesintiye uğraması sonucunu doğurması.
b) Başka bir hizmet sağlayıcısından kolaylıkla,
benzer içerik ve kalite ile kabul edilebilir bir maliyetle ve makul bir
süre zarfında ikame edilememesi.
Önlem
planı tedbirleri
MADDE 13
– (1) Önlem planı tedbirleri,
üçüncü bölümde yer alan önlem planı senaryoları dikkate alınarak bankanın
mali bünyesinin korunmasına veya iyileştirilmesine katkıda bulunacak
şekilde belirlenir. Banka bu tedbirleri, uygulanmaları halinde
yaratabilecekleri etki ve uygulanabilirlik düzeylerini de içerecek şekilde
açıklar.
(2) Önlem planı tedbirleri asgari olarak aşağıdaki
tedbirlerden oluşur:
a) Bankanın mali bünyesinin korunmasına veya
iyileştirilmesine, temel faaliyetlerinin ve kritik fonksiyonlarının
sürdürülebilirliğini sağlamaya yönelik özkaynak ve likidite tedbirleri.
b) İç ve dış kaynaklarla bankanın özkaynaklarının
korunmasına yönelik tedbirler.
c) Bankanın yükümlülüklerini yerine getirmesi ve
faaliyetlerini sürdürmesi için gerekli olan acil durum fonlama kaynaklarına
erişmesine yönelik tedbirler.
ç) Aktif kalitesinin düzeltilmesine, maruz kalınan
riskin ve kaldıracın azaltılmasına veya faaliyet kollarının yeniden
yapılandırılmasına yönelik tedbirler.
d) Yükümlülüklerin, herhangi bir temerrüt hali veya
derecelendirme notu düşüşü gibi tetikleyici bir olaya yol açmaksızın
ihtiyarı olarak yeniden yapılandırılmasına imkân tanıyan tedbirler.
Etki
analizi
MADDE 14
– (1) Önlem planı, önlem planı
tedbirlerine ilişkin etki analizini içerir.
(2) Etki analizinde, uygulanacak önlem planı
tedbirinin ilişkili olduğu temel faaliyet kollarının ve varlıkların
değerinin belirlenmesine ilişkin süreçlerin detaylı açıklamasına yer
verilir.
(3) Etki analizinde, uygulanacak önlem planı
tedbirinin; bankanın ve önemli tüzel kişilerin sermayesine, likidite
pozisyonuna ve fonlama imkânlarına, kârlılığına ve faaliyetlerine yönelik
beklenen etkisi değerlendirilir. Söz konusu değerlendirmede, grup içinde
yer almakla birlikte önemli tüzel kişi olarak önlem planında dikkate
alınmayan tüzel kişilerden önlem planı tedbirlerinden etkilenebilecek ya da
önlem planı tedbirinin uygulamasına dâhil olabilecekler uygunluğu ölçüsünde
açıkça belirlenir.
(4) Etki analizinde, her bir önlem planı tedbirinin
bankanın kritik fonksiyonları, pay sahipleri, müşteriler ve karşı taraflar
ile finansal sistem üzerindeki etkisi değerlendirilir.
(5) Bu madde kapsamında yapılacak etki
analizlerinde kullanılan tüm varsayımlar ve değerlemeler detaylı bir
şekilde açıklanır.
(6) Her bir önlem planı tedbiri için, tahmini
uygulanma ve etkilerinin ortaya çıkma süreleri açıklanır.
Uygulanabilirlik
değerlendirmeleri
MADDE 15
– (1) Her bir önlem planı
tedbirinin uygulanabilirliği değerlendirilirken asgari olarak aşağıdaki
hususlar dikkate alınır:
a) Önlem planı tedbirinin uygulanmasından
kaynaklanabilecek riskler, önlem planı tedbirleri ve benzer önlemlerin
önceki uygulamaları sırasında edinilen tecrübeler de dikkate alınmak
suretiyle değerlendirilir.
b) Önlem planı tedbirlerinin zamanında ve etkili
şekilde uygulanmasına engel olabilecek önemli hususlar belirlenerek bunlara
ilişkin olası çözüm yolları açıklanır. Bu hususlar belirlenirken bankanın
hâkim ortağı ile grubun yapısından veya bunlar arasında yapılan
anlaşmalardan kaynaklanan sebepler ile özkaynakların güçlendirilmesine veya
bunlar arasındaki yükümlülüklerin geri ödenmesine mani olabilecek önemli
fiili veya hukuki engellerin olup olmadığı değerlendirilir.
(2) Önlem planı tedbirlerinin zamanında ve etkili
şekilde uygulanmasına engel olabilecek hususlar, özellikle hukuki,
operasyonel, finansal, iş riski ve itibar riski gibi faktörler dikkate
alınarak değerlendirilir.
(3) Herhangi bir önlem planı tedbirinin
uygulanmasının başka bir önlem planı tedbirinin uygulanabilirliğini olumsuz
etkilemesi ihtimalinin olması durumunda bu durum önlem planında belirtilir.
Operasyonların
sürekliliği
MADDE 16
– (1) Önlem planında, her bir
önlem planı tedbirinin uygulanması sırasında bankanın operasyonlarının
sürekliliğinin ne şekilde sağlanacağına ilişkin asgari olarak aşağıdaki
hususlar değerlendirilir:
a) İlgili finansal piyasa altyapısına (ödeme,
mutabakat ve takas sistemi gibi) erişimin sürekliliğini sağlayacak
sistemler ve alınacak önlemler.
b) Banka ve önemli tüzel kişilerin operasyonlarının
(bilgi sistemleri, destek hizmetleri, insan kaynakları gibi) sürekliliğini
sağlayacak sistemler ve alınacak önlemler.
İletişim
ve kamuya açıklama
MADDE 17
– (1) Önlem planı, önlem planı
tedbirinin uygulanması halinde ilgili tedbire özgü dikkate alınacak
iletişim ve kamuya açıklama süreçlerini içerir. Bahse konu süreçler asgari
olarak aşağıdaki hususları içerecek şekilde açıklanır:
a) Banka içi iletişim.
b) Uygun olduğu ölçüde, pay sahipleri ve diğer
yatırımcılar, ilgili otoriteler, karşı taraflar, finansal piyasalar ve
mudilerle iletişimi içerecek şekilde banka dışı taraflar ile iletişim.
c) Piyasada ortaya çıkabilecek olumsuz tepkilerin
yönetilmesine ilişkin belirlenen stratejiler.
ç) İletişimin ve kamuya açıklamanın ne şekilde ve
ne zaman yapılacağına ilişkin açıklama.
d) Önlem planı tedbirlerinin özel bir iletişim
gerekliliği yaratıp yaratmayacağına ilişkin değerlendirme.
(2) Bu madde kapsamında gerçekleştirilecek iletişim
ve kamuya açıklama faaliyetlerinde itibar riski başta olmak üzere
doğabilecek her türlü risk dikkate alınır.
Hazırlık
önlemleri
MADDE 18
– (1) Önlem planı, önlem planı
tedbirlerinin zamanında uygulanması ve etkinliğinin artırılması için
alınması gereken hazırlık önlemlerinin analizini, bunların uygulanması için
gerekli zamanı ve bu önlemlerin uygulanmasına engel olabilecek hususlara
yönelik tedbirleri içerir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Önlem Planı
Senaryoları
Önlem
planı senaryoları ve senaryo analizine ilişkin esaslar
MADDE 19
– (1) Önlem planı tedbirlerinin
geçerliliğinin ve uygulanabilirliğinin farklı stres koşulları altında
değişebileceği dikkate alınarak; önlem planının yeterliliği, etkinliği,
etkisi ve uygulanabilirliği, önlem planı senaryoları çerçevesinde test
edilir.
(2) Önlem planı senaryoları; sistemik senaryo,
bankaya özgü senaryo ve birleşik senaryo olmak üzere asgari olarak üç
senaryodan oluşur. Senaryo sayısı, bankanın iş modeli, büyüklüğü, fonlama
modeli, diğer kuruluşlar ve finansal sistemle olan bağlantılılıkları ile
uyumlu olacak şekilde belirlenir. Söz konusu senaryolar aşağıdaki olayları
kapsar:
a) Finansal sistem veya reel ekonomi üzerinde
olumsuz sonuçlar doğurabilecek sistemik olaylar.
b) Banka açısından olumsuz sonuçlar doğurabilecek
bankaya özgü olaylar.
c) Aynı anda ve etkileşimli olarak ortaya çıkacak
sistemik ve bankaya özgü olayların kombinasyonu.
(3) Senaryolar, bankanın kırılganlıkları ve
zayıflıkları dikkate alınarak, bankanın iş ve fonlama modeli, faaliyetleri
ve yapısı, büyüklüğü veya diğer kuruluşlar ve finansal sistemle olan
bağlantılılıklarını da içerecek şekilde oluşturulur.
(4) Senaryolarda öngörülen olaylar, önlem
planındaki tedbirlerin zamanında alınmaması durumunda bankanın
faaliyetlerini sürdüremeyecek noktaya gelmesi sonucunu doğuracak nitelikte belirlenir.
Bankanın faaliyetlerini sürdüremeyecek noktaya gelmesinin tespitinde ters
stres testi sonuçları ile likidite yaşam süresi analizleri de dikkate
alınır.
(5) Senaryolarda, istisnai fakat gerçekleşebilir
olaylara yer verilir.
(6) Her bir senaryo için öngörülen stresin, ilgili
önlem planı göstergeleri üzerindeki etkisi; göstergelerin stres koşulları
altında nasıl değiştiği gösterilmek suretiyle açıklanır. Seçilen
göstergelerin veya bunlara ilişkin belirlenen eşiklerin senaryo
çerçevesinde önlem planı tedbirlerini uygulamak üzere bankanın yeterince
zamanı olacak şekilde belirlenip belirlenmediği test edilir.
(7) Her bir senaryoda, uygulanacak önlem planı
tedbirleri ve bunların uygulanma sırası açıklanır ve seçilen tedbirlerin
bankanın mali durumunun düzeltilmesi bakımından uygun tedbirler olduğu
gösterilir. Banka, önlem planı tedbirlerinin uygulanabilirliğini, tedbirler
arasındaki bağımlılıklar, içsel kaynak sınırları ve dışsal faktörler
kapsamında değerlendirir.
(8) Her bir senaryo için yapılacak analizde, ilgili
senaryoda öngörülen olayların, asgari olarak, bankanın özkaynağı,
likiditesi, kârlılığı, risk profili, iş modeli, operasyonları (ödeme,
mutabakat ve takas sistemlerini de içerecek şekilde), temel faaliyet
kolları, kritik fonksiyonları ve itibarı üzerindeki etkilerine yer verilir.
Sistemik
olaylar
MADDE 20
– (1) Sistemik olaylar ile ilgili
senaryolar oluşturulurken ilgisine göre asgari olarak aşağıdaki olaylar
dikkate alınır:
a) Finansal istikrar üzerinde etkili olan karşı
taraflardan birinin veya birkaçının faaliyetlerinin önemli ölçüde sekteye
uğraması veya sona ermesi.
b) Bankalararası para piyasasındaki likiditenin
azalması.
c) Bir veya birkaç piyasada varlık fiyatlarında
oluşan olumsuz hareketler.
ç) Ülke riskindeki artış ve bankanın faaliyetlerinin
yoğunlaştığı ülkelerden önemli ölçüde sermaye çıkışı
d) Makroekonomik koşullardaki bozulma.
e) Global koşullardaki bozulmanın ülke ekonomisi
üzerindeki olumsuz etkileri.
Bankaya
özgü olaylar
MADDE 21
– (1) Bankaya özgü senaryolar
oluşturulurken ilgisine göre asgari olarak aşağıdaki olaylar dikkate
alınır:
a) Bankanın önemli ölçüde etkilenebileceği şekilde
karşı tarafların temerrüdü, faaliyetlerinin önemli ölçüde sekteye uğraması
veya sona ermesi.
b) Bankanın veya hâkim ortağının itibarının zedelenmesi.
c) Hızlı ve/veya yüksek tutarda likidite çıkışı.
ç) Bankanın yüksek tutarda riskinin bulunduğu
varlık fiyatlarında olumsuz hareketler.
d) Yüksek kredi zararları.
e) Yüksek faaliyet zararları.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Önlem Planı
Göstergeleri
Önlem
planı göstergelerinin içeriği
MADDE 22
– (1) Banka, önlem planı
tedbirlerinin alınmasını sağlamak üzere niceliksel ve niteliksel göstergeler
ve bu göstergelerle ilişkili eşikler belirler. Belirlenen eşikler önlem
planının uygulanmasına yönelik kararın alınacağı aşamayı gösterir. Eşikler
ile eşiklerin aşılması durumunda uygulanacak önlem planı tedbirleri
eşleştirilir.
(2) Önlem planı göstergeleri ve bunlara ilişkin
eşikler, banka tarafından asgari olarak Ek-1’de yer alan Önlem Planında
Asgari Olarak Kullanılması Öngörülen Göstergeleri içerecek şekilde
aşağıdaki başlıklar altında belirlenir:
a) Özkaynak göstergeleri.
b) Likidite göstergeleri.
c) Kârlılık göstergeleri.
ç) Aktif kalitesi göstergeleri.
d) Piyasa bazlı göstergeler.
e) Makroekonomik göstergeler.
(3) İkinci fıkranın (d) ve (e) bentlerinde
belirtilen göstergeler, bu göstergelerin banka açısından uygulanabilir
olmadığının açıklanması şartıyla kullanılmayabilir. Banka, gerek görmesi
halinde ikinci fıkrada belirtilen asgari göstergelere ilave olarak Ek-1’de
yer alan Önlem Planında Kullanılabilecek İlave Göstergeler veya kendi
belirleyeceği diğer göstergeleri de içerecek şekilde gösterge ve eşik
belirleyebilir.
(4) Önlem planı göstergelerinin;
a) Bankanın iş modeli ve stratejisi ile uyumlu
olması,
b) Bankanın risk profili açısından yeterli olması,
c) Bankanın mali durumunu etkileme olasılığı yüksek
olan temel kırılganlıklar ile ilişkili olması,
ç) Bankanın büyüklüğüne ve karmaşıklığına uygun
olması,
d) İkinci fıkrada yer alan başlıklarda oluşabilecek
kötüleşmeyi zamanında tespit edebilecek sayıda, çeşitlilikte ve
yeterlilikte olması,
e) Bankanın politikaları, süreçleri, sistemleri,
risk yönetim çerçevesi, likidite ve sermaye planlamaları, iş sürekliliği
planı, kurumsal yönetim çerçevesi ve içsel karar mekanizmaları ile uyumlu
olması,
zorunludur.
(5) Niceliksel göstergelerin hangi seviyede olduğu
hususunda banka üst yönetiminin bilgilendirilmesi amacıyla ilgili
göstergelere ilişkin önem derecesi artan kademeler belirlenmesi mümkündür.
(6) Eşiklere ilişkin bir yasal sınır olması
durumunda, eşikler bu sınırdan daha ihtiyatlı bir düzeyde belirlenir.
Eşiklerin aşılması halinde tedbirlerin zamanında alınmasını sağlayacak
şekilde eşiklerin nasıl belirlendiği açıklanır. Eşiklerin ne ölçüde
aşıldığı ve aşımın gerçekleşme hızı dikkate alınır.
(7) Önlem planı göstergeleri ile eşikler, asgari
yılda bir kez olmak üzere ve gerekli oldukça gözden geçirilir.
(8) Göstergeler, bankanın mali durumunu düzeltecek
nitelikteki önlemlerin gecikmeksizin alınmasına imkân tanıyacak şekilde
sürekli olarak izlenir.
(9) Bankanın bilgi sistemlerinin, göstergelerin
kolay ve düzenli olarak izlenmesine uygun olması ve Kurumun talep etmesi
halinde göstergelerin düzeyinin gecikmeksizin Kuruma gönderilmesine imkân
vermesi sağlanır.
Özkaynak göstergeleri
MADDE 23
– (1) Özkaynak göstergeleri,
özkaynakların niteliğinde ve niceliğinde mevcut durumda veya gelecekte
ortaya çıkabilecek önemli ölçüdeki kötüleşmeleri saptayacak şekilde
belirlenir.
(2) Özkaynak göstergeleri belirlenirken,
özkaynaklarının korunmasını veya iyileştirilmesini sağlayan bazı önlemlerin
alınmasının uzun zaman gerektirebileceği ya da bu önlemlerin piyasaya ve
diğer koşullara olan duyarlılığının daha yüksek olabileceği dikkate alınır.
Bunların sağlanması için özellikle özkaynak hesaplamasına dâhil edilen borçlanma
araçlarının vadelerini de esas alan geleceğe yönelik tahminler dikkate
alınır.
(3) Özkaynak göstergelerine ilişkin eşikler,
bankanın risk profili ile bankaya özgü durumlar dikkate alınarak
belirlenir.
Likidite
göstergeleri
MADDE 24
– (1) Likidite göstergeleri;
a) Bankanın mevcut durumda veya gelecekteki
likidite ve fonlama ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik kapasitesini
olumsuz yönde etkileyebilecek mevcut veya potansiyel durumları saptayacak,
b) Bankanın kısa ve uzun vadeli likidite ve fonlama
ihtiyaçları ile toptan fonlama piyasalarına ve mevduata olan bağımlılığını
önemli para birimleri bazında ortaya koyacak,
c) Bilanço dışı işlemlerden veya bankanın taraf olduğu
sözleşmelerden kaynaklanabilecek likidite ihtiyaçları gibi potansiyel
likidite ve fonlama ihtiyaçlarını ortaya koyacak,
şekilde belirlenir.
(2) Likidite göstergelerine ilişkin eşikler,
bankaya özgü durumlar nedeniyle bankanın likidite pozisyonunun olası
değişim hızı ve bankanın risk profili göz önünde bulundurulmak suretiyle
belirlenir.
Kârlılık
göstergeleri
MADDE 25
– (1) Kârlılık göstergeleri,
bankanın kârlılığının azalması sonucunda mali durumunda hızlı bir kötüleşmeye
neden olacak durumları yansıtacak şekilde belirlenir.
(2) Kârlılık göstergeleri belirlenirken, bankanın
kâr veya zarar durumunda önemli etki yaratabilecek mevzuata uyumsuzluk,
içsel ve dışsal usulsüzlük gibi operasyonel risk kaynaklı zararlar da
dikkate alınır.
Aktif
kalitesi göstergeleri
MADDE 26
– (1) Aktif kalitesi göstergeleri,
bankanın aktif kalitesinin zaman içindeki gelişimini değerlendirmeye ve
izlemeye imkân verecek şekilde belirlenir.
(2) Aktif kalitesi göstergeleri, bilanço dışı
işlemlerin aktif kalitesi üzerindeki etkisini de içerir.
Piyasa
bazlı göstergeler
MADDE 27
– (1) Piyasa bazlı göstergeler,
piyasa katılımcılarının bankanın mali durumunda, finansman kaynaklarına
erişimini engelleyecek hızda bir bozulmanın olabileceğine yönelik
beklentilerini yansıtacak şekilde belirlenir.
Makroekonomik
göstergeler
MADDE 28
– (1) Makroekonomik göstergeler,
bankanın faaliyetlerinin, alacaklarının veya fonlama kaynaklarının
yoğunlaştığı ülkelerdeki veya sektörlerdeki ekonomik koşulların bozulmasını
yansıtacak şekilde belirlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Bildirim
yükümlülüğü
MADDE 29
– (1) Yıl sonları itibarıyla
hazırlanacak önlem planları, takip eden yılın Mart ayı sonuna kadar Kuruma
gönderilir. İhtiyaç duyulması halinde, Kurum önlem planının hazırlanma ve
bildirim tarihini değiştirebilir.
(2) Önlem planı tedbirlerinde değişiklik gerektiren
önemli gelişmelerin ortaya çıkması halinde önlem planı güncellenerek
ivedilikle Kuruma gönderilir.
(3) Önlem planlarının yeterliliği, Kurum tarafından
değerlendirilir ve gerek görülmesi halinde önlem planları, Kurumca
belirlenecek süre içerisinde yeniden hazırlanıp Kuruma gönderilir.
(4) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin
(4) numaralı alt bendinde belirtilen değerlendirmeye esas teşkil eden iç
denetim raporu önlem planı ekinde Kuruma gönderilir.
(5) Önlem planı göstergelerine ilişkin eşik
değerlerin yakın zamanda aşılma ihtimalinin bulunması veya aşılması
halinde, bu durum ve sebebi ivedilikle Kuruma bildirilir. Yapılacak
bildirimde; alınmış veya alınacak olan önlem planı tedbirleri ile varsa
önlem planında yer almayan alınmış veya alınacak olan ilave tedbirlere ve
önlem planında yer almakla birlikte uygulanmayacak olan tedbirlerin
bulunması halinde, bunların uygulanmama gerekçelerine yer verilir.
Bildirim
tarihine ilişkin uygulama
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) 29 uncu maddenin
birinci fıkrasının uygulanmasında; 2020 yıl sonu itibarıyla hazırlanacak
önlem planları, takip eden yılın Haziran ayı sonuna kadar Kuruma
gönderilir.
Yürürlük
MADDE 30
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 31
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı yürütür.
Eki için tıklayınız
|