|
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan:
ORGANİZE TOPTAN
DOĞAL GAZ SATIŞ PİYASASI YÖNETMELİĞİNDE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK
MADDE 1 – 31/3/2017 tarihli ve
30024 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Organize Toptan Doğal Gaz Satış
Piyasası Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Çıkış noktası: Doğal gazın iletim şebekesinden
çıktığı ve iletim şirketinden teslim alındığı noktayı,
b) Dengeleme gazı alış fiyatı (DGAF): ŞİD uyarınca
belirlenen dengeleme gazı alış fiyatını,
c) Dengeleme gazı satış fiyatı (DGSF): ŞİD uyarınca
belirlenen dengeleme gazı satış fiyatını,
ç) Dengesizliklerin uzlaştırılması: Her bir gaz
gününe ilişkin olarak ŞİD uyarınca belirlenen dengesizlik miktarları ve
fiyatları üzerinden her bir taşıtanın dengesizliğine ilişkin olarak alacak
ve borçların hesaplanması ve ilgili bildirimlerin hazırlanması işlemlerini,
d) Elektronik bülten tablosu (EBT): Piyasada
faaliyet gösteren tarafların piyasa hareketlerini takip edebilmeleri için
kurulmuş olan ve iletim şirketince işletilen elektronik duyuru panosunu,
e) Eşleşme: Organize toptan doğal gaz satış piyasasında
verilen ve birbiriyle uyuşan alış ve satış yönlü tekliflerin eşleşmesini,
f) Gaz günü (G): Saat 08.00’da başlayıp ertesi gün
saat 08.00’da sona eren 24 saatlik zaman dilimini,
g) Gerekçe kodu: İletim şirketinin ilave
dengeleyici olarak veya ŞİD’de belirtilen diğer
haller gereği organize toptan doğal gaz satış piyasasına girmesi durumunda
giriş sebebini belirten referans numarasını,
ğ) Giriş noktası: Doğal gazın iletim şebekesine
girdiği ve iletim şirketine teslim edildiği teslim noktasını,
h) Günlük Gösterge Fiyatı (GGF): Piyasa işletmecisi
tarafından işleme açılan her bir kontrat için VGPUE’de
belirtilen esaslar çerçevesinde belirlenen fiyatı,
ı) Günlük referans fiyat (GRF): Kesinleşmiş
eşleşmelerin fiyatlarından ve teslim gününden hareketle PUE’de
belirlenen esaslar çerçevesinde hesaplanan günlük doğal gaz
fiyatını/fiyatlarını,
i) İkili anlaşma: İlgili mevzuat hükümlerine aykırı
olmamak üzere, özel hukuk hükümlerine tabi olarak doğal gaz alınıp
satılmasına ilişkin ticari anlaşmaları,
j) İlave dengeleyici: ŞİD uyarınca iletim
şebekesinin fiziki dengesinin sağlanması amacıyla organize toptan doğal gaz
satış piyasasına girerek piyasa işlemi yapması durumunda piyasa katılımcısı
olarak iletim şirketini,
k) İlave dengeleyici fiyatı (İDF): İletim şirketinin
ilave dengeleyici sıfatıyla STP’de işlem
yaptığında ŞİD’de belirlenen kurallar
çerçevesinde oluşan fiyatı,
l) İletim Şebekesi İşleyiş Düzenlemelerine İlişkin
Esaslar (ŞİD): 26/10/2002 tarihli ve 24918 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Doğal Gaz Piyasası İletim Şebekesi İşleyiş
Yönetmeliği gereğince, iletim şirketi tarafından hazırlanan ve iletim
hizmetine ilişkin olarak iletim şirketi ile taşıtanlar arasındaki
ilişkileri düzenleyen uygulama esaslarını,
m) İletim şebekesi: Doğal gaz dağıtım şebekesi dışında
doğal gazın taşınması için kullanılan doğal gaz boru hattı şebekesi ile
bununla ilgili tesisleri,
n) İletim şebekesi stoğu:
İletim şebekesi içinde bulunan doğal gazı ifade etmek üzere ŞİD
çerçevesinde belirlenen miktarı,
o) İletim şirketi: Boru hatları ile iletim
faaliyetini gerçekleştiren tüzel kişiyi,
ö) İlgili mevzuat: Doğal gaz piyasasına ilişkin
kanun, yönetmelik, tebliğ, genelge, kurul kararları ile ilgili tüzel
kişinin sahip olduğu lisans veya lisansları,
p) Kanun: 18/4/2001
tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu (Elektrik Piyasası
Kanununda Değişiklik Yapılması ve Doğal Gaz Piyasası Hakkında Kanun)’nu,
r) Kesinleşmiş eşleşme: Organize toptan doğal gaz
satış piyasasında verilen tekliflerin bu Yönetmelik, PUE ve VGPUE
çerçevesinde piyasa işletmecisi tarafından onaylanınca kazandığı niteliği,
s) Kesinleşmiş takas miktarı: Bir piyasa
katılımcısının kesinleşmiş eşleşmelerinin mahsuplaşmaları yapıldıktan sonra
oluşan teslimata konu net doğal gaz miktarını,
ş) Kontrat: PUE ve VGPUE kapsamında belirli bir
teslimat döneminde doğal gaz alma veya satma yükümlülüğü doğuran
sözleşmeyi,
t) Kurul: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunu,
u) Kurum: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu,
ü) Merkezi uzlaştırma kuruluşu: Piyasa
katılımcıları arasında bu Yönetmelikle belirlenecek olan mali işlemlerin
yürütülmesinde kendisinden hizmet alınan ve 6/12/2012
tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre merkezi takas
kuruluşu olarak görev yapan kuruluşu,
v) Merkezi uzlaştırma kuruluşu anlaşması: Piyasa
işletmecisi ile merkezi uzlaştırma kuruluşu arasında imzalanan ve
tarafların teminat yönetimi ve ödemelere ilişkin görev ve sorumluluklarını
belirleyen anlaşmayı,
y) Merkezi uzlaştırma kuruluşu-katılımcı anlaşması:
Merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından hazırlanan ve piyasa işletmecisi
tarafından onaylanan, piyasa katılımcıları ile merkezi uzlaştırma kuruluşu
arasında teminat yönetimi ve nakit takas hizmetlerine ilişkin olarak
imzalanan anlaşmayı,
z) Olağandışı durum: Organize toptan doğal gaz
satış piyasasının işleyişini olumsuz etkileyen olağandışı durumları,
aa) Organize toptan doğal gaz satış piyasası (OTSP):
Doğal gaz sisteminden yararlanan lisans sahiplerince doğal gazın
alım-satımının ve dengeleme işlemlerinin yapıldığı piyasalar, ileri tarihli
fiziksel teslimat gerektiren doğal gaz piyasaları ve Kurul tarafından
belirlenen diğer doğal gaz piyasası işlemlerinin gerçekleştirildiği, Kurul
tarafından düzenlenen piyasayı,
bb) Piyasa işlemi: Organize toptan doğal gaz satış
piyasasında gerçekleştirilen ticari işlemleri,
cc) Piyasa işlemlerinin uzlaştırılması: STP’de her bir gaz gününe ilişkin olarak yapılan
işlemlerden dolayı her bir piyasa katılımcısı nezdinde doğan alacak ve borç
miktarlarının belirlenmesi, ilgili alacak ve borçların hesaplanması ve
ilgili bildirimlerin hazırlanması işlemlerini,
çç) Piyasa İşletim Usul ve Esasları (PUE): Bu
Yönetmelik ve ilgili mevzuat doğrultusunda organize toptan doğal gaz satış
piyasasının işletilmesine ilişkin usul ve esasları,
dd) Piyasa işletmecisi: STP’yi
kuran ve merkezi karşı taraf olarak işleten, piyasa işletim lisansı sahibi
Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketini,
ee) Piyasa işletmecisi temerrüt yönetimi katkısı:
Piyasa işletmecisinin işlettiği veya mali uzlaştırma işlemlerini yürüttüğü
ve merkezi karşı taraf olarak hizmet sunduğu vadeli doğal gaz piyasasında,
katılımcıların temerrüde düşmeleri halinde piyasa işletim gelir tavanından
ödemeyi taahhüt ettiği tutarı,
ff) Piyasa katılımcısı: STP’de
işlem yapma hakkı bulunan sistem kullanıcılarını,
gg) Piyasa tabanlı olmayan yöntemler: İletim
şirketinin sistemin fiziksel dengesini sağlamak amacıyla organize toptan
doğal gaz satış piyasasını kullanmaksızın başvurabileceği ŞİD’de düzenlenen mekanizmaları,
ğğ) Piyasa teslim sözleşmesi: İletim şirketi ve
piyasa işletmecisi arasında akdedilen sözleşmeyi,
hh) Seans: VGP’de
kontratların alım satım için işleme açık olduğu zaman dilimini,
ıı) Sistem: Doğal gazın üretimi, iletimi, depolanması
ve dağıtımı işlevlerini yerine getirmek üzere kurulan tesis ve teçhizatı,
ii) Sistem kullanıcısı: Sistemden gaz alan veya
sisteme gaz temin eden veya sistem üzerinden transit gaz geçişi yapan
gerçek veya tüzel kişiyi,
jj) Spot Doğal Gaz Piyasası (SGP): Piyasa
katılımcılarına fiziksel teslimat yükümlülüğü doğuran ve piyasa işletmecisi
tarafından bu Yönetmelik ve PUE kapsamında işletilen doğal gaz piyasasını,
kk) Standart taşıma sözleşmesi (STS): Standart
hizmetin sağlanması için iletim şirketi ile taşıtan arasında akdedilen
taşıma sözleşmesini,
ll) STP katılım anlaşması: Piyasa işletmecisi ile STP’ye katılım sağlayan lisans sahipleri arasında
yapılan ve bu Yönetmelikte belirlenen esaslar çerçevesinde hazırlanmış olan
anlaşmayı,
mm) Sürekli ticaret: Fiyat ve miktar olarak uyumlu
olan tekliflerin derhal eşleştirildiği ticaret yöntemini,
nn) Sürekli ticaret platformu (STP): Piyasa
işletmecisi tarafından bu Yönetmelik çerçevesinde organize toptan doğal gaz
satış piyasasına yönelik olarak kurulan ve elektronik ortamda işletilen
ticaret platformunu,
oo) Talep tarafı katılımı: Bu Yönetmelik çerçevesinde
iletim şebekesi çıkış noktaları için doğal gaz toptan satış faaliyeti
gösterme hakkına sahip lisanslı piyasa katılımcıları üzerinden doğal gaz
çekişini azaltma/artırma yönlü tekliflerin verilmesine yönelik işlemleri,
öö) Taşıtan: İletim şirketi ile STS imzalamış tedarikçi
ve ihracatçı şirketi,
pp) Tedarikçi: Serbest tüketicilere, toptan satış
şirketlerine, ithalatçı şirketlere, ihracatçı şirketlere, CNG dağıtımı,
iletimi ve satışı şirketlerine ve dağıtım şirketlerine doğal gaz satan
ithalatçı şirketleri, toptan satış şirketleri ve üretim şirketlerini,
rr) Teklif bölgesi: İletim şirketi tarafından
tekliflere esas olmak üzere belirlenen bölgeyi,
ss) Teklif noktası: Piyasa katılımcılarının PUE
uyarınca STP’de verecekleri tekliflere konu olan
fiziksel ya da sanal giriş noktasını,
şş) Temerrüt: Piyasa işletmecisi tarafından işletilen
veya mali uzlaştırma ile diğer mali işlemleri yürütülen piyasalarda
gerçekleşen işlemler nedeniyle yerine getirilmesi gereken yükümlülüklerin
süresi içerisinde yerine getirilmemesi halini,
tt) Temerrüt garanti hesabı: Piyasa katılımcılarının
fiziksel teslimatlı vadeli doğal gaz piyasası kapsamındaki yükümlülüklerini
yerine getirmemesi durumunda kullanılmak amacıyla merkezi uzlaştırma
kuruluşu ve piyasa işletmecisi nezdinde tutulan, teminatlar dışında kalan
ve piyasa katılımcılarının katkı paylarıyla oluşturulan hesabı,
uu) Teslim noktası: Doğal gazın teslim edildiği
noktayı,
üü) Teslimat dönemi: PUE ve VGPUE’de
belirlenen esaslar çerçevesinde, STP işlemleri sonucunda yapılması gereken
doğal gaz teslimatının gerçekleştirildiği dönemi,
vv) Ticaret açılış zamanı: İlgili gaz günü için
tekliflerin verilmeye başlandığı, PUE’de belirlenen
zamanı,
yy) Ticaret aralığı: Ticaret açılış zamanından
ticaret kapanış zamanına kadar geçen, piyasa katılımcılarının piyasa işlemi
yapabildikleri, PUE’de belirlenen zaman dilimini,
zz) Ticaret kapanış zamanı: İlgili gaz günü için
tekliflerin verilmesinin sona erdiği, PUE’de
belirlenen zamanı,
aaa) Ürün: Piyasa işletmecisinin PUE ve VGPUE’de yer alan esaslar çerçevesinde geliştirdiği, VGPUE’de yer alan kontrat türlerini de kapsayan işlem
türlerini,
bbb) Vadeli Doğal Gaz Piyasası (VGP): Piyasa katılımcılarına
fiziksel teslimat yükümlülüğü doğuran ve piyasa işletmecisi tarafından bu
Yönetmelik ve VGPUE kapsamında işletilen vadeli doğal gaz piyasasını,
ccc) Vadeli Doğal Gaz Piyasası İşletim Usul ve
Esasları (VGPUE): Bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat doğrultusunda fiziksel
teslimatlı vadeli doğal gaz piyasasının işletilmesine ilişkin usul ve
esasları,
ççç) VGP katılım anlaşması: VGP’de
işlem yapmak amacıyla STP’ye katılım sağlayan
lisans sahipleri ile piyasa işletmecisi arasında yapılan ve bu Yönetmelikte
belirlenen esaslar çerçevesinde hazırlanmış olan anlaşmayı,
ifade eder.”
MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin beşinci
fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(5) Organize toptan doğal gaz satış piyasası temel
olarak aşağıdaki işlevleri yerine getirir:
a) Piyasa katılımcılarına sözleşmeye bağlanmış
yükümlülüklerini PUE ve VGPUE’de belirlenen zaman
dilimleri içerisinde yönetme olanağı sağlama.
b) İletim sistemindeki günlük dengesizlik
miktarlarının azalmasına yardım etme ve iletim şirketine gün öncesinden
mümkün olduğu ölçüde dengelenmiş bir sistem sağlama.
c) Vadeli doğal gaz piyasası aracılığıyla fiyat
değişim riskinden korunma ve ileriye dönük olarak fiyat beklentilerini
görme imkanı sağlama.
ç) Piyasa katılımcılarına ikili anlaşmalarına ek
olarak doğal gaz alım-satımı yapma imkanı
sağlama.”
MADDE 3 –
Aynı Yönetmeliğin 6 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 6 – (1)
STP’de piyasa katılımcıları tarafından verilen
teklifler sonucunda meydana gelen eşleşmeler, piyasa işletmecisi tarafından
bu Yönetmelik, PUE ve VGPUE çerçevesinde onaylandığında kesinleşmiş eşleşme
statüsü kazanır.
(2) Kesinleşen eşleşmelere konu miktarların ilgili
işlemler açısından mahsuplaştırılması sonucunda kesinleşmiş takas
miktarları oluşur.
(3) Kesinleşmiş takas miktarları; piyasa
işletmecisi tarafından iletim şirketine, taşıtan sıfatını haiz piyasa katılımcıları
nam ve hesabına, ŞİD’de belirlenen süre ve
koşullara uygun şekilde taşıma miktarı bildirimi ya da taşıma miktarı
değişiklik bildirimi olarak iletilir.
(4) Piyasa işlemlerinin uzlaştırılması, piyasa
işletmecisi tarafından kesinleşmiş takas miktarları dikkate alınarak, gaz
günü bazında aylık olarak yapılır.
(5) Piyasa işlemlerinin uzlaştırılması işlemleri
hızlı, güvenilir ve şeffaf bir şekilde aşağıdaki genel esaslar çerçevesinde
merkezi karşı taraf sıfatıyla, alıcıya karşı satıcı satıcıya karşı alıcı
olarak, piyasa işletmecisi tarafından yürütülür:
a) Bir gaz gününe yönelik olarak ticaret aralığında
bu Yönetmelik kapsamında yapılan piyasa işlemleri, söz konusu gaz günü
bazında uzlaştırılır. Piyasa işletmecisi, faturaların hazırlanması ile
gerekli tahsilat ve ödeme işlemlerinin yapılması
faaliyetlerini yürütür.
b) Piyasa işletmecisi, piyasa işlemlerinin
uzlaştırılması işlemlerini gerçekleştirdiği organize toptan doğal gaz satış
piyasasında katılımcıların risklerinin yönetilmesini teminen
teminatların hesaplanması, uygulanması ve muhafazası faaliyetlerini bu
Yönetmelik, PUE ve VGPUE’de belirlenen koşullar
çerçevesinde gerçekleştirir.
c) STP’de
gerçekleştirilen her bir doğal gaz alım-satımının uzlaştırılmasında,
kesinleşen piyasa işlemindeki eşleşme fiyatı esas alınır. STP’de gerçekleştirilen doğal gaz alım-satımları
taraflar için bağlayıcı nitelik taşır.
ç) Bir gaz gününe yönelik olarak yapılmış piyasa
işlemlerinin uzlaştırılması hesaplamalarında sadece söz konusu gaz gününe
ilişkin ticaret aralığında yapılmış işlemlere ait değerler dikkate alınır
ve bir ticaret aralığına ait değerler başka bir ticaret aralığına
aktarılamaz.
(6) Piyasa işletmecisi, taşıtanların iletim
sistemindeki dengesizliklerinin uzlaştırılmasını ŞİD, PUE ve VGPUE’de belirtilen koşullar çerçevesinde iletim
şirketi adına ay sonunda günlük bazda gerçekleştirir.
(7) Dengesizliklerin uzlaştırılması işlemleri
hızlı, güvenilir ve şeffaf bir şekilde aşağıdaki genel esaslar çerçevesinde
iletim şirketi adına piyasa işletmecisi tarafından yürütülür:
a) Dengesizliklerin uzlaştırılması tüm sistem
kullanıcılarının bir gaz gününe ilişkin iletim şirketi tarafından belirlenen
tahsisat miktarları esas alınarak piyasa işletmecisi tarafından gaz günü
bazında gerçekleştirilir. Piyasa işletmecisi, dengesizliklerin
uzlaştırılması işlemlerini gerçekleştirerek, faturaların hazırlanması ile
gerekli tahsilat ve ödeme işlemlerinin yapılması
ve taşıtanların risklerinin yönetilmesini teminen
bu işlemlere ait teminatların hesaplanması, uygulanması ve muhafazası
faaliyetlerini bu Yönetmelik, ŞİD, PUE ve VGPUE’de
belirlenen koşullar çerçevesinde iletim şirketi adına yürütür.
b) Piyasa işletmecisi tarafından, dengesizliklerin
uzlaştırılmasına ilişkin hesaplar piyasa işlemlerinin uzlaştırılmasına
ilişkin hesaplardan ayrı olarak tutulur.
c) ŞİD’de belirlenen
hatalı okuma veya hiç veri gelmemesi durumları haricinde, bir gaz gününe
yönelik dengesizliklerin uzlaştırılması hesaplamalarında sadece söz konusu
gaz gününe ilişkin değerler dikkate alınır ve bir gaz gününe ilişkin
değerler başka bir gaz gününe aktarılamaz.
(8) Vadeli doğal gaz piyasası, bu Yönetmelik, VGPUE
ve ilgili diğer mevzuat hükümleri kapsamında piyasa işletmecisi tarafından
aşağıdaki genel esaslar çerçevesinde işletilir:
a) VGP’de sunulan
teklifler piyasa katılımcıları arasında ayrım gözetilmeksizin değerlendirilir.
b) Piyasa işlemleri, seans süresince sürekli
ticaret esasına dayanır ve STP üzerinde gerçekleştirilir.
c) Piyasa işlemlerinin uzlaştırmasında, her bir
kesinleşmiş eşleşmenin sonucunda oluşan eşleşme fiyatları kullanılır.
ç) Faaliyetler şeffaflık ve sorumluluk ilkelerine
uygun şekilde yürütülür.
(9) STP’de
gerçekleştirilen işlemlerin, dengesizliklerin ve faturaya konu diğer
kalemlerin faturalandırılması ve faturaların ilgili taraflara bildirimi,
piyasa işletmecisi tarafından PUE ve VGPUE’nin ilgili
hükümleri çerçevesinde yapılır.”
MADDE 4 –
Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(2) Vadeli doğal gaz piyasasında işlem yapmak
isteyen piyasa katılımcıları, STS ve STP katılım anlaşmasına ilave olarak
VGP katılım anlaşmasını da imzalar. VGP katılım anlaşması, STP katılım
anlaşması süresince geçerli olur.”
MADDE 5 –
Aynı Yönetmeliğin 8 inci
maddesinin birinci ve ikinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(1) Piyasa katılımcıları STP ve VGP katılım
anlaşmalarında, STP’de yaptıkları işlemler sonucu
oluşan kesinleşmiş takas miktarına ilişkin olarak piyasa işletmecisinin
iletim şebekesinde ilgili piyasa katılımcısının nam ve hesabına ŞİD’de tarif edilen şekilde taşıma miktarı bildirimi ya
da taşıma miktarı değişiklik bildirimi yapmasına izin verir.
(2) Her piyasa katılımcısı, piyasa işlemlerinin
uzlaştırılmasını teminen STP ve VGP katılım
anlaşması gereğince piyasa işletmecisini aracı olarak atamakla yükümlüdür.”
MADDE 6 –
Aynı Yönetmeliğin 9 uncu
maddesinin üçüncü, dördüncü ve yedinci fıkraları aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“(3) Piyasa işletmecisi, organize toptan doğal gaz
satış piyasasının işletilmesine ilişkin olarak aşağıdaki faaliyetleri
yürütür:
a) STP’yi bu Yönetmelik
ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak kurmak ve işletmek.
b) Organize toptan doğal gaz satış piyasasına
ilişkin olarak bu Yönetmelik ile genel esasları belirlenen hususların
uygulanmasına ilişkin detaylı düzenlemeleri kapsayan PUE ve VGPUE’yi hazırlayarak Kurul onayına sunmak.
c) STP’de işlem görmek
üzere, piyasa ve sistemin ihtiyaçları doğrultusunda ürün geliştirmek.
ç) İletim sistemi ve STP’nin
eşgüdümlü olarak verimli şekilde kullanılmasını sağlamak için iletim
şirketi ile işbirliği yapmak.
d) Organize toptan doğal gaz satış piyasasının
işletilmesine ilişkin olarak PUE ve VGPUE’de yer
alan yetki ve sorumluluklar çerçevesinde uygulamaya yönelik kararlar almak,
ilgili kurum ve kuruluşlara öneri ve/veya tekliflerde bulunmak.
e) Vadeli doğal gaz piyasası için temerrüt garanti
hesabı kurulması ve yönetilmesi faaliyetlerini yürütmek.
f) İlgili mevzuatta belirlenen diğer görevleri
yerine getirmek.
(4) Piyasa işletmecisi, veri yayımlama ve
raporlamaya ilişkin olarak, Kurum tarafından talep edilen her türlü bilgi
ve raporların yanı sıra PUE ve VGPUE’de
belirlenen bilgi, belge, rapor ve istatistiklerin hazırlanması ve yayımlanması
faaliyetlerini yürütür.”
“(7) Piyasa işletmecisi, iletim şirketi ile bu
Yönetmelik, PUE ve VGPUE’de yer alan hak ve
yükümlülüklerini düzenleyen piyasa teslim sözleşmesini akdeder. Bahse konu
sözleşmede ilgili mevzuatta yer alan diğer hususlar da göz önünde
bulundurulur ve sistemin ve STP’nin işleyişini
engelleyen veya aksatan hükümlere yer verilemez.”
MADDE 7 –
Aynı Yönetmeliğin 10 uncu maddesi
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 10 – (1)
İletim şirketi, aşağıda tanımlanan faaliyetleri eşit taraflar arasında
ayrım gözetmeksizin, şeffaflık ve sorumluluk ilkeleri çerçevesinde yürütür:
a) Gaz günü öncesinde kendisine iletilen programlar
çerçevesinde günlük talep tahmini ve iletim şebekesi stoğu
tahmini yapıp EBT’de yayımlamak ve STP’de duyurulmak üzere piyasa işletmecisine iletmek.
b) Her yıl Haziran ayı sonuna kadar yıllık bazda olmak üzere 10 (on) yıllık doğal gaz iletim
kapasite projeksiyonu raporunu hazırlamak ve yayımlamak.
c) Doğal gaz iletimini güvenli, verimli ve ekonomik
olarak gerçekleştirecek şekilde iletim şebekesi stoğunun
gerekli seviyede kalmasını sağlamak.
ç) İletim sisteminin fiziki dengede kalmasını, bu
Yönetmelik, Doğal Gaz Piyasası İletim Şebekesi İşleyiş Yönetmeliği ve ŞİD
hükümleri çerçevesinde yürütülen işlemler vasıtasıyla sağlamak.
d) ŞİD hükümleri çerçevesinde ilave dengeleyici
sıfatıyla organize toptan doğal gaz satış piyasasına girerek iletim
şebekesinin fiziki dengesinin sağlanması amacıyla piyasa işlemi yapmak.
e) İlave dengeleyici sıfatıyla girmesi haricinde ŞİD’de belirlenen diğer haller gereği STP’ye girmek.
f) Piyasa işlemlerinin ve dengesizliklerin
uzlaştırılması için gerekli bilgileri piyasa işletmecisine PUE ve VGPUE’de belirlenen zamanda ve şekilde bildirmek.
g) İletim sisteminde belirlenen bölgeler bazında
basınç ve miktar değerlerini EBT’de yayımlamak ve
STP’de duyurulmak üzere piyasa işletmecisine
iletmek.
ğ) ŞİD kapsamında sistem kullanıcılarına
bildirmekle yükümlü olduğu ve iletim sistemindeki doğal gaz akışını
etkileyecek her türlü hususu eş zamanlı olarak piyasa işletmecisine de
bildirmek.
h) STP’nin iletim
şebekesi işleyişi içerisinde eşgüdümlü olarak ve verimli şekilde
kullanılmasını sağlamak için piyasa işletmecisi ile işbirliği yapmak.
ı) İletim faaliyetlerinin şeffaflığına ilişkin
olarak yayımlanması ilgili mevzuatta öngörülen hususlar dışında, yürüttüğü
iletim faaliyetleri çerçevesinde vakıf olduğu ve/veya piyasa katılımcıları
tarafından sağlanan bilgi ve belgelerin gizliliği hakkında gerekli
tedbirleri almak.
i) İlgili mevzuatta tanımlanan diğer görevleri
yerine getirmek.
(2) İletim şirketi, piyasa işletmecisi ile bu
Yönetmelik, PUE ve VGPUE kapsamında yer alan hak ve yükümlülüklerini
düzenleyen piyasa teslim sözleşmesini akdeder.”
MADDE 8 –
Aynı Yönetmeliğin üçüncü bölümünün
başlığı “Piyasa İşlemleri, Teminatlar, Temerrüt Garanti Hesabı, Fatura ve
Ödemeler, Olağandışı Durumlar, Piyasa İşletim Usul ve Esasları” olarak
değiştirilmiştir.
MADDE 9 –
Aynı Yönetmeliğin 12 nci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(2) Birinci fıkradaki şartları sağlamak kaydıyla
piyasa katılımcısı sıfatını kazanan sistem kullanıcıları, VGP katılım
anlaşmasını imzalamak ve VGPUE’de belirtilen
diğer hususları yerine getirmek kaydıyla VGP’de
işlem yapmaya hak kazanır.”
MADDE 10
– Aynı Yönetmeliğin 13 üncü
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 13 – (1)
Aşağıdaki koşulların oluşması halinde, piyasa işletmecisi ilgili piyasa
katılımcısının STP’ye erişimini ve/veya bu
kapsamda hak ve borç doğuracak işlemler yapmasını STP katılım anlaşması
ve/veya VGP katılım anlaşması uyarınca askıya alabilir:
a) PUE ve VGPUE’ye aykırı
işlemlerin, yazılı ihtara rağmen belirtilen süre zarfında düzeltilmemesi.
b) Piyasa işletimine ilişkin bedel ve ücretlerin
ödenmemesi ve/veya yükümlülüklerin yerine getirilmemesi.
c) PUE ve VGPUE’de
belirlenen teminat yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi.
ç) Piyasa katılım koşullarının herhangi birinin
ortadan kalkması.
d) Organize toptan doğal gaz satış piyasasının
işleyişine etki edebilecek herhangi bir yasal şart, yargı kararı, hükümet
kararı, yetkili makam ve mercilerin kararı ile alınan önlem veya
kısıtlamanın bulunması.
(2) Aşağıdaki koşulların oluşması halinde piyasa
işletmecisi, tüm piyasa katılımcılarının STP’ye
erişimini PUE ve VGPUE’de belirtilen şartlar çerçevesinde
tamamen ya da kısmen askıya alabilir:
a) Olağandışı durumlar.
b) Mücbir sebepler.
c) STP’ye ilişkin planlı
bakımlar.
ç) Organize toptan doğal gaz satış piyasasının
işleyişine etki edebilecek herhangi bir yasal şart, yargı kararı, hükümet
kararları, yetkili makam ve mercilerin kararları ile önlemleri veya
kısıtlamaları.
(3) Birinci ve/veya ikinci fıkralar kapsamında STP’ye erişimin PUE, VGPUE ya da ilgili sözleşme
şartları çerçevesinde askıya alınmasından sonra, askıya alınmaya neden olan
koşulların kalkması durumunda takip edilecek prosedür
PUE ve VGPUE’de belirlenir.”
MADDE 11
– Aynı Yönetmeliğin 15 inci
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 15 – (1)
STP’de eşleşmelere konu alış ya da satış yönlü
teklifler, fiziki ya da sanal teslimat noktalarına yönelik verilir.
(2) Bir piyasa katılımcısı, yalnızca iletim
şebekesinde kapasite rezervasyonu yaptığı noktalarda teklif verebilir.
Tekliflerin şartları, ŞİD ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmak
kaydıyla PUE ve VGPUE’de belirlenir.
(3) İlgili gaz gününe yönelik verilen satış
teklifleri artan fiyata, alış teklifleri azalan fiyata göre piyasa işletmecisi
tarafından sıralanır. Aynı yönde verilen tekliflerden fiyatı iyi olan
teklif önceliklidir. Alış teklifi için fiyatı en yüksek olan satış teklifi
için fiyatı en düşük olan teklif, en iyi teklif olarak değerlendirilir.
Aynı yönde ve tipte verilen eşit fiyatlı tekliflerden önce kaydedilen
teklif önceliklidir.
(4) STP’de verilen
teklifler değerlendirilirken, piyasa işletmecisi tarafından PUE ve VGPUE’de belirlenen şartlar çerçevesinde tutulacak
teminata ilişkin kurallar dikkate alınır.
(5) Piyasa işlemlerinin uzlaştırılmasında,
kesinleşen piyasa işlemindeki eşleşme fiyatları esas alınır. STP kapsamında
gerçekleştirilen doğal gaz alım-satımları taraflar için bağlayıcı nitelik
taşır. Piyasa katılımcıları, alış veya satış yönlü tekliflerinde belirtilen
fiyat ve şartları sağlamakla yükümlüdür.
(6) Piyasa işletmecisi tarafından açıklanacak
günlük referans fiyat ve günlük gösterge fiyatı da kapsayan fiyatlar,
kesinleşmiş eşleşmelerin fiyatlarından ve teslim gününden hareketle PUE ve
VGPUE hükümleri çerçevesinde hesaplanır.
(7) Organize toptan doğal gaz satış piyasasında
fiyatların arz ve talep çerçevesinde oluşmasını sağlamak amacıyla
uygulanacak tedbirlere yönelik esaslar Kurul tarafından düzenlenir.
(8) Piyasa katılımcıları ve sistem kullanıcıları
tarafından Kanun ve diğer ilgili mevzuata aykırı hareket edildiğinin tespit
edilmesi, Kurul tarafından istenen bilgilerin yanlış, eksik veya yanıltıcı
olarak verildiğinin saptanması halinde ilgisine göre Kanunun 9 uncu
maddesinde yer alan yaptırımlar uygulanır.
(9) Piyasa işletmecisi, piyasada oluşan fiyatların
izlenmesi, analiz edilmesi ve raporlanması ile bu raporların üç ayda bir
Kuruma sunulması ile yükümlüdür.”
MADDE 12
– Aynı Yönetmeliğin 16 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 16 – (1)
Piyasa katılımcıları tarafından STP’de verilecek
tekliflerin aşağıdaki asgari unsurları taşıması gereklidir:
a) Teklife konu gaz günü.
b) Teklifin yönü (alış ya da satış).
c) Teklif tipi (teklifin geçerlilik süresi,
teklifin kısmi ya da bütün olarak kabul edilebileceği vb.).
ç) Teklife konu miktar.
d) Teklif fiyatı.
e) Teslimat dönemi ve teslimata ilişkin PUE ve VGPUE’de belirtilen diğer hususlar.
f) Noktasal/bölgesel teklifse, teklif
noktası/bölgesi.
g) Teklifin talep taraflı olup olmadığı.
ğ) Varsa gerekçe kodu.
(2) Bu madde kapsamında yer alan asgari unsurları
taşıyan tekliflere ilişkin diğer hususlar PUE ve VGPUE’de
belirlenir.”
MADDE 13
– Aynı Yönetmeliğin 17 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 17 – (1)
Piyasa işletmecisi, organize toptan doğal gaz satış piyasasına katılım ile piyasa
işlemlerinin ve dengesizliklerin uzlaştırılması işlemlerine ilişkin olarak
ŞİD, PUE ve/veya VGPUE’de belirlenen miktar ve
koşullarda teminatı piyasa katılımcısından talep eder.
(2) Teminat yükümlülüğü, teminat türleri, teminat
olarak kabul edilecek kıymetler, teminat süreçleri ile teminat tutarlarının
hesaplanmasına ve ilgili mevzuat uyarınca sunulması gerekli teminatları
aşan tutarların kullanılmasına ilişkin hususlar PUE ve VGPUE’de
düzenlenir.
(3) Piyasa işletmecisi, merkezi uzlaştırma
kuruluşuna ait bu Yönetmelikte belirlenen görevlerin yerine getirilmesi,
teminat mekanizmasının işletilmesi ve ödemelerin zamanında ve doğru bir
şekilde gerçekleştirilerek piyasadaki nakit akışının sürekliliğinin
sağlanması amacıyla merkezi uzlaştırma kuruluşu anlaşmasını imzalar.
(4) Piyasa işletmecisi tarafından merkezi
uzlaştırma kuruluşu anlaşması ile yetkilendirilen merkezi uzlaştırma
kuruluşu, PUE ve VGPUE’de kendisi için öngörülen
görevleri merkezi uzlaştırma kuruluşu-katılımcı anlaşması hükümlerine uygun
olarak yerine getirir.
(5) Merkezi uzlaştırma kuruluşu, piyasa işletmecisi
adına katılımcı bazında piyasa faaliyetlerine ilişkin kendisine sunulan
teminat tutarını, piyasa işletmecisi lehine bloke eder.”
MADDE 14
– Aynı Yönetmeliğe 17 nci maddeden sonra gelmek üzere aşağıdaki maddeler
eklenmiştir.
“Temerrüt
garanti hesabı
MADDE
17/A – (1) Piyasa işletmecisi,
vadeli doğal gaz piyasasında, piyasa katılımcılarının bir veya birkaçının
temerrüde düşmesi halinde oluşabilecek zararların ilgili piyasa
katılımcılarının teminatlarını aşan kısmı için kullanılmak üzere temerrüt
garanti hesabı oluşturur.
(2) Temerrüt garanti hesabı piyasa işletmecisi
tarafından temsil ve idare olunur. Temerrüt garanti hesabındaki varlıklar,
amacı dışında kullanılamaz, haczedilemez, rehnedilemez,
idari mercilerin tasfiye kararlarından etkilenmez, iflas masasına dâhil
edilemez ve üzerlerine ihtiyati tedbir konulamaz.
(3) Temerrüt garanti hesabı ilgili piyasa
katılımcılarının katkıları ile oluşturulur. Piyasa işletmecisi, temerrüt
halinde ödemek üzere, temerrüt yönetimi kaynaklarına katkı sağlamayı
taahhüt eder. Piyasa işletmecisinin temerrüt yönetimi katkısının, miktarı
ve kullanılma şekli VGPUE’de düzenlenir.
(4) Temerrüde düşen piyasa katılımcılarının cari
hesapları, teminatları, temerrüt garanti hesabı katkı payları ve piyasa
işletmecisinin temerrüt yönetimi katkısı tutarının yeterli olması durumunda
diğer piyasa katılımcılarının temerrüt garanti hesabı katkı paylarına
başvurulmaz.
(5) Temerrüt garanti hesabı büyüklüğünün ve katkı
paylarının belirlenmesi, katkı payı olarak kabul edilebilecek varlıkların
türlerinin belirlenmesi, piyasa katılımcılarından alınması, ilave katkı
payı alınacak durumlar, temerrüt garanti hesabındaki TL cinsinden sunulan
nakit katkı paylarının nemalandırılması, bu varlıkların temerrüt durumunda
kullanılması ve piyasa katılımcılarına iade edilmesine ilişkin hususlar VGPUE’de düzenlenir.
Fatura ve
ödemeler
MADDE 17/B – (1) PUE ve
VGPUE hükümleri uyarınca düzenlenen faturalara ilişkin olarak, fatura ödeme
yükümlülüğünü PUE ve VGPUE’de belirlenen
sürelerde yerine getirmeyen piyasa katılımcısının; temerrüde düşmesi,
fatura borçlarının teminat ve cari hesaplarından ve/veya temerrüt garanti
hesabı katkı payı tutarından tahsil edilmesi, ödenmeyen tutarlar için
temerrüt faizi uygulanması, teminat yükümlülüğünü yerine getirmeyen piyasa
katılımcılarına teminat tamamlama çağrısı yapılması ve teminatını
tamamlamayan piyasa katılımcıları hakkında tesis edilecek işlemlere ilişkin
hususlar PUE ve VGPUE’de düzenlenir.
(2) Piyasa işletmecisi tarafından işletilen
organize toptan doğal gaz piyasalarında işlem yapan tüm piyasa katılımcılarının
net borçlarına istinaden, merkezi uzlaştırma kuruluşunda bulunan cari
hesaplarına yapmış oldukları fatura ödemeleri aşağıdaki sıra ile borçlarına
mahsup edilir:
a) Piyasa işletmecisine ödenecek piyasa işletim
ücretleri ile diğer ücretler.
b) Fatura işlem borç tutarı.
c) VGP borç tutarı ve KDV borç tutarı.
ç) Fatura dengesizlik borç tutarı.”
MADDE 15
– Aynı Yönetmeliğin 18 inci
maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(3) Piyasa işletmecisinin piyasa faaliyetlerinin
yürütülmesinde kullandığı bilgisayar, yazılım veya diğer teknolojik
altyapılarda işlemlerin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesini engelleyecek
nitelikte problemler oluşması, STP’de bakım
yapılması veya piyasa işletmecisinin kullandığı iletişim hatlarının
kesilmesi durumunda PUE ve VGPUE’de düzenlenen
STP arıza ve bakım süreçleri uygulanır.”
MADDE 16
– Aynı Yönetmeliğin 19 uncu
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 19 – (1)
PUE ve VGPUE piyasa işletmecisi tarafından hazırlanır ve Kurul onayı ile
yürürlüğe girer. Kurul, gerek gördüğü hallerde piyasada faaliyet gösteren
ilgili kişilerin görüşünü alarak yahut gerekmesi halinde resen PUE ve VGPUE’de değişiklik yapabilir.
(2) PUE ve VGPUE’de eşit
taraflar arasında ayrım yapılmaması, ekonomik, verimli ve güvenli
işletmecilik yapılması ilkeleri gözetilir.”
MADDE 17
– Aynı Yönetmeliğin 20 nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“(1) Bu Yönetmelik gereğince düzenlenen
sözleşmelerde bu Yönetmelik, PUE ve VGPUE hükümlerine aykırı hükümler
bulunamaz.”
MADDE 18
– Aynı Yönetmeliğin geçici 1 inci
maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, geçici 2 nci, geçici 3 üncü ve geçici 4 üncü maddeleri
yürürlükten kaldırılmıştır.
“VGP’nin işlemlere
açılması
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) VGP için
oluşturulacak yazılım ve sistemin STP bünyesinde kurulması, test edilmesi
ve test sonrasında piyasa işlemlerine açılmasına ilişkin hususlara VGPUE’de yer verilir.
(2) Vadeli doğal gaz piyasası faaliyete
başlayıncaya kadar, STP’de herhangi bir teslimat,
faturalama ve ödeme yükümlülüğü doğurmaksızın sanal uygulama yapılır. Sanal
uygulama sürecine ilişkin hususlara VGPUE’de yer
verilir.”
MADDE 19
– Bu Yönetmelik yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
MADDE 20 – Bu
Yönetmelik hükümlerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı yürütür.
|
Yönetmeliğin Yayımlandığı Resmî Gazete’nin
|
|
Tarihi
|
Sayısı
|
|
31/3/2017
|
30024
|
|