|
Çevre ve Şehircilik Bakanlığından:
DENİZLERDE
FAALİYET GÖSTEREN BALIK ÇİFTLİKLERİNİN
ÇEVRESEL YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Dayanak
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı, balık
çiftliklerinin kurulamayacağı hassas deniz alanlarının belirlenmesi ve
balık çiftliklerinin deniz çevresine olan etkilerinin izlenerek çevresel
yönetimine ilişkin usul ve esasların oluşturulmasıdır.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik, balık
çiftliklerinin çevresel açıdan uymaları gereken kriterleri, balık çiftliklerinin
deniz çevresine olan etkilerinin izlenmesini, getirilecek kısıtlamaları ve
yapılması gereken raporlamaları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelik, 9/8/1983
tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 9 uncu maddesinin (a) ve (h) bendi
ile 12 nci maddesine, 20 nci maddesinin (g), (ı) bendi ile 10/7/2018
tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 97 nci ve 508 inci maddesine dayanılarak
hazırlanmıştır.
İKİNCİ BÖLÜM
Tanımlar
Tanımlar
MADDE 4 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Atık: Üreticisi veya fiilen elinde bulunduran
gerçek veya tüzel kişi tarafından çevreye atılan veya bırakılan ya da atılması
zorunlu olan herhangi bir madde veya materyali,
b) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,
c) Balık Çiftliği İzleme Raporu: Balık
çiftliklerinin deniz ortamına olan etkilerinin belirlenmesi amacıyla her
yıl yapılan ölçüm ve değerlendirmelerin yer aldığı raporu,
ç) Çevresel Yönetim Planı: Balık çiftliklerinin
çevreyle uyumlu bir şekilde yönetimini sağlamak üzere hazırlanan kısa ve
uzun vadeli kirlilik önleme programlarını içeren planı,
d) Ekolojik Rapor: Balık çiftliklerinin
etkileyebileceği bentik bölgede bulunan makro flora ve fauna tür kompozisyonlarının
tespit edilerek biyolojik çeşitlilik indeksleri ile değerlendirildiği ve
deniz çayırı gibi özel habitatların etkilenme durumunun araştırıldığı deniz
bilimleri/biyolojisi konusunda uzman akademik kurum ya da kuruluşlar tarafından
hazırlanan raporu,
e) İdare: 1.000 ton/yıl ve üzerinde üretim yapan
balık çiftlikleri için Bakanlığı, 1.000 ton/yıl altında üretim yapan balık
çiftlikleri için ise İl Müdürlüklerini,
f) İl Müdürlüğü: Çevre ve Şehircilik İl
Müdürlüklerini,
g) Triks İndeksi: Denizlerde ötrofikasyon riskinin
belirlenmesinde kullanılan indeksi,
ğ) Uygunluk Belgesi: Uygun görülen Çevresel Yönetim
Planına istinaden İdare tarafından düzenlenen ve 5 yıl süreyle geçerli olan
belgeyi,
ifade eder.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Hassas Alanlar, Özümseme Kapasitesi ve Kısıtlamalar
Balık
çiftliklerinin kurulamayacağı alanlar
MADDE 5 –
(1) Koy ve körfezlerde balık
çiftliklerinin kurulamayacağı hassas alan niteliğindeki alanlara ait
parametre ve kriterler Ek-1’de belirtilen hususlara göre belirlenir.
(2) Su değişim potansiyelinin ve akıntının yüksek
olduğu koy ve körfezlerde balık çiftliklerinin kurulamayacağı hassas alan
dışındaki alanlara ait parametre ve kriterler Ek-2’de belirtilen hususlara
göre belirlenir.
(3) Ek-1 ve Ek-2’de belirtilen parametrelerin
herhangi birinin sağlanamadığı deniz alanlarında balık çiftliklerinin
kurulması ve faaliyet göstermesi yasaktır.
Ötrofikasyon
riskinin belirlenmesi
MADDE 6 –
(1) Denizlerde faaliyet gösteren
balık çiftliklerinden kaynaklanabilecek ötrofikasyon riski Triks İndeksi
ile belirlenir. Triks İndeksi Ek-3’te yer alan parametre ve hesaplama
yöntemi kullanılarak belirlenir.
(2) Balık çiftliğinin faaliyet gösterdiği deniz
ortamının ötrofikasyon riskinin belirlenmesi amacıyla, analizi yapılan
numunelerden Triks İndeksi değerlerinin ortalaması değerlendirmede dikkate
alınır.
(3) Balık çiftliklerinin izlenmesi kapsamında
Ek-6’da belirtilen, su kolonunda ölçülen parametreler ile Triks İndeksi
hesaplanarak her yıl izleme raporu ile İl Müdürlüğüne sunulur.
(4) Ek-4’te belirtilen Triks İndeksine göre
ötrofikasyon riskinin olmadığı tespit edilen deniz alanlarında balık
çiftliği kurulabilir.
Özümseme
kapasitesine ilişkin ilkeler
MADDE 7 –
(1) Su ürünleri yetiştiricilik
bölgesinin veya koy/körfezlerin özümseme kapasitesi, derinlik, akıntı hızı,
su değişim potansiyeli, deniz suyu kalitesi ve etki alanında bulunan diğer
faaliyetler de dikkate alınarak belirlenir.
(2) Su ürünleri yetiştiricilik bölgesinin veya
koy/körfezlerin özümseme kapasitesi bölgede yapılacak bilimsel çalışmalar
ile belirlenerek Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) başvuru sürecinde
Bakanlığa sunulur. Su ürünleri yetiştiricilik bölgelerinde veya
koy/körfezlerde yapılacak toplam üretim miktarı bu alanlar için belirlenen
özümseme kapasitesini aşamaz.
(3) Su ürünleri yetiştiricilik bölgelerinde veya
koy/körfezlerde yapılacak özümseme kapasite çalışmaları deniz
bilimleri/biyolojisi konusunda uzman akademik kurumlar veya Tarım ve Orman
Bakanlığına bağlı Araştırma Enstitüleri tarafından yapılır veya yaptırılır.
Yasaklama
ve kısıtlamalar
MADDE 8 –
(1) Akıntı, derinlik ve su değişim
kapasiteleri bakımından bu Yönetmeliğin 5 nci maddesinde belirtilen deniz
alanları ile bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde belirtilen indekse göre
ötrofikasyon riskinin yüksek olduğu alanlarda balık çiftliklerinin
kurulması ve faaliyet göstermesi yasaktır.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında uygun alanlarda
kurulan balık çiftliklerinin faaliyetleri, deniz alanının hassas alana
dönüşmesi halinde durdurulur.
(3) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırılıktan dolayı
faaliyeti durdurulan balık çiftliğinin faaliyet gösterdiği deniz alanına
1000 metreden daha yakın alanda çiftliğin yeniden kurulmasına izin
verilmez.
(4) Ek-4’te belirtilen Triks İndeksine göre
ötrofikasyon riskinin az olduğu tespit edilen deniz alanlarında yeni balık
çiftliklerinin kurulmasına izin verilmez.
(5) Ek-4’te belirtilen Triks İndeksine göre
ötrofikasyon riskinin var olduğu tespit edilen deniz alanları hassas alan
niteliğine dönüşebilme riski taşıdığından bu alanlarda yeni balık
çiftliklerinin kurulmasına izin verilmez, mevcut balık çiftliklerinin
faaliyetlerinde ise kısıtlamaya gidilir. Bu kısıtlama, balık çiftliklerinin
mevcut üretim kapasitelerinin koy/körfezlerde en az % 20, diğer alanlarda
en az % 10 oranında düşürülmesi veya rotasyon alanlarına taşınması şeklinde
uygulanır.
(6) Rotasyon alanları Bakanlığın uygun görüşü
alınarak belirlenir.
(7) Kısıtlamaya gidilen alanda ötrofikasyon
riskinin ortadan kalktığının tespit edilmesi durumunda uygulanan kısıtlamalar
kaldırılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Başvuru, Onay, İzleme ve Raporlama
Çevresel yönetim planının hazırlanması, uygunluk belgesinin alınması
MADDE 9 – (1) Balık çiftlikleri, faaliyetlerinin
deniz çevresine olan etkilerinin önlenmesi ve çiftliklerin çevreyle uyumlu
bir şekilde yönetiminin sağlanması amacıyla faaliyetlerine başlamadan önce
Çevresel Yönetim Planını hazırlayarak İdareye yazılı ve elektronik ortamda
sunarlar.
(2) Çevresel Yönetim Planı, 30/7/2019 tarihli ve
30847 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çevre Yönetimi Hizmetleri Hakkında
Yönetmelik kapsamında yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmaları
tarafından hazırlanır.
(3) Çevresel Yönetim Planı, Ek-5’te yer alan
formata uygun olarak hazırlanır.
(4) Çevresel Yönetim Planı, İdarece mevzuata
uygunluk yönünden 30 iş günü içerisinde değerlendirilir. Uygunsuzlukların
tespiti halinde balık çiftliklerinden gerekli düzeltmelerin yapılması veya
ilave bilgi, belge ve araştırma isteyebilir.
(5) Çevresel Yönetim Planının mevzuata uygunluğunun
belirlenmesi amacıyla İdarece balık çiftliğinde gerekli incelemeler
yapılabilir.
(6) İdare, uygun bulunan Çevresel Yönetim
Planlarını onaylayarak Uygunluk Belgesini düzenler.
(7) Uygunluk Belgesinin Bakanlıkça verilmesi
durumunda İl Müdürlüğüne, Uygunluk Belgesinin İl Müdürlüğünce verilmesi
durumunda ise Bakanlığa bilgi verilir.
(8) İdarece Uygunluk Belgesi verilen faaliyetlerin
Çevresel Yönetim Planında herhangi bir değişikliğin ön görülmesi durumunda
faaliyet sahibince İdareye başvuru yapılarak gerekli Uygunluk Belgesi
yeniden alınır.
(9) Balık çiftlikleri Çevresel Yönetim Planını beş
yılda bir güncelleyerek yeniden Uygunluk Belgesi almakla yükümlüdürler.
Balık
çiftliklerinin izlenmesi
MADDE 10
– (1) Balık çiftlikleri bu
Yönetmelikte yer alan usul ve esaslar çerçevesinde faaliyet öncesinde ve
faaliyete geçtikten sonra izleme çalışmaları için gerekli teknik altyapıyı
kurmakla, ölçüm ve analizleri yaptırmakla, bu analiz sonuçlarını
raporlamakla ve gerekli kayıtları tutmakla yükümlüdürler.
(2) Balık çiftliklerinin deniz çevresine olan
etkilerinin detaylı olarak belirlenmesi ve zamana bağlı değişiminin
izlenmesi amacıyla su kolonunda ve sedimentte Ek-6’da belirtilen
parametreler dâhilinde yıllık izleme çalışmaları yapılarak ilgili İl
Müdürlüğüne sunulur. İzleme sonuçlarının değerlendirilmesi neticesinde
yasaklama ve kısıtlama öngörülen hususlar Bakanlığa bildirilir.
(3) Yeni kurulacak balık çiftlikleri faaliyete
başlamadan önce hazırlayacakları ilk Balık Çiftliği İzleme Raporunu,
Çevresel Yönetim Planına ilave ederek İdareye sunmakla yükümlüdürler.
(4) Balık çiftlikleri Ek-6’da belirtilen su kolonu
izleme çalışmaları her yılın Mayıs ayında, sediment izleme çalışmaları ise
iki yılda bir Mayıs ayında yapılır. Yeni kurulacak balık çiftlikleri
faaliyete başlamadan önceki Mayıs ayında Ek-6’da belirtilen tüm ölçüm ve
çalışmaları yapmakla yükümlüdürler.
(5) İzleme çalışması, su ürünleri yetiştiricilik
bölgelerinde müşterek yapılacak bir çalışma ile belirlenebilir. Bu durumda,
su ürünleri yetiştiricilik bölgelerinde tüm balık çiftlikleri müşterek bir
izleme programı hazırlayarak Bakanlığa sunarlar. Müşterek izleme programı
Bakanlığın onayından sonra uygulanır.
(6) Su kolonu, sediment ve bentik tür izlemelerinde
numune alım nokta sayısı, yeri, izleme dönemi, derinliği ve analizi
yapılacak parametrelerde; balık çiftliğinin niteliği, geçmiş yıllardaki
ölçüm sonuçları, deniz alanının yapısı, üretim ve hasat dönemi ve çevresel
hassasiyeti dikkate alınarak Bakanlıkça değişiklik yapılabilir.
(7) Balık çiftliklerince hazırlatılacak olan
ekolojik raporda, numune alım noktalarından alınacak sediment örneklerinde
makro flora ve fauna tür tespit ve sayımları yapılır. Elde edilen veriler
ile biyotik indeksler kullanılarak bentik ortamın ekolojik durumu ve
fırsatçı türler tespit edilir.
Numune
alınması
MADDE 11
– (1) Numuneler balık
çiftliklerinin dört kenarından 50 m, akıntı yönünde 100 m ve 200 m, referans
olarak akıntının tersi yönünde en az 500 m’de olmak üzere toplam 7 ayrı
noktadan alınır.
(2) Su kolonu numuneleri yüzey ve dip olmak üzere
iki farklı derinlikten alınır ve ayrı olarak analizleri yapılır.
(3) Deniz ortamından numune alma; numunenin
alındığı tarih, saat, meteorolojik şartlar (yağış, hava sıcaklığı, rüzgâr
hızı ve yönü ile akıntı yönü) ve su sıcaklığı belirtilerek yapılır. Numune
alma noktalarının koordinatları, noktanın derinliği, o noktadaki toplam su
derinliği kaydedilir.
(4) Numune alma ve analiz çalışmaları, Bakanlıkça
yetkilendirilmiş laboratuvarlarca, yetkilendirilmiş laboratuvarların
bulunmaması durumunda akredite laboratuvarlarca yapılır.
(5) Numune alma, saklama ve analiz yöntemleri ile
ilgili olarak 10/10/2009 tarihli ve 27372 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodları Tebliği
hükümlerine uyulur.
(6) Takip eden yıllarda yapılacak olan numune
alımları aynı koordinatlardan yapılır.
(7) Faaliyet sahibi tarafından, numune alma
tarihleri, İl Müdürlüğüne en az 10 gün öncesinden bildirilir.
(8) İdare gerekli gördüğü durumlarda, balık
çiftliğinin bulunduğu alandan kontrol amaçlı numuneler aldırabilir,
analizleri yaptırabilir ve akademik kurum kuruluşlara rapor hazırlatabilir.
Raporlama
ve değerlendirme
MADDE 12
– (1) Balık çiftliklerince yapılan
ölçüm, analiz ve tespitlere ilişkin sonuçları içeren Balık Çiftliği İzleme
Raporu izleme çalışmasının yapıldığı tarihten itibaren 1 ay içerisinde
hazırlanarak İl Müdürlüğüne yazılı ve elektronik ortamda sunulur.
(2) Balık çiftliklerince izleme çalışmaları
kapsamında hazırlanacak Balık Çiftliği İzleme Raporu Ek-7’de yer alan
formata uygun olarak hazırlanır.
(3) Balık Çiftliği İzleme Raporu, Çevre Yönetimi
Hizmetleri Hakkında Yönetmelik kapsamında yetkilendirilmiş çevre
danışmanlık firmaları tarafından hazırlanır.
(4) İzleme çalışmalarında geçmiş yıllarda elde
edilen sonuçlar, yıllar içerisindeki kalite değişimlerinin gözlenmesi
amacıyla parametre bazında karşılaştırmalı olarak Balık Çiftliği İzleme
Raporunda yer alır.
(5) Balık çiftliklerinin bulunduğu deniz alanının
bentik ve yüzeysel ortam görüntüleri ile numune görselleri İdareye
sunulacak olan Çevresel Yönetim Planında yer alır.
(6) İdare tarafından geçmiş yıllardaki veriler de
dikkate alınarak deniz çevresinde meydana gelebilecek değişimler ile
biyolojik çeşitlilik tahribatının olup olmadığının tespit edilmesi ve
gerekli tedbirlerin alınması amacıyla balık çiftliğinden, akademik kurum ve
kuruluşlara rapor hazırlatılması istenebilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Eğitim, Denetim ve Diğer Hususlar
Eğitim
MADDE 13
– (1) Bakanlıkça veya Bakanlık
tarafından yetkilendirilen eğitim kurumlarınca verilecek balık
çiftliklerinin çevresel yönetimi konulu eğitimlere balık çiftliklerinin
temsilcilerinin katılımı zorunludur.
(2) Çevresel Yönetim Planı ve Balık Çiftliği İzleme
Raporlarını hazırlayacak çevre danışmanlık firmalarının denizlerde faaliyet
gösteren balık çiftliklerinin çevresel yönetimi konusunda Bakanlıkça
düzenlenen eğitimi almış personel bulundurması zorunludur.
Denetim
ve yaptırım
MADDE 14
– (1) Balık çiftlikleri Bakanlığın
görev alanına giren hususlar bakımından 2872 sayılı Çevre Kanunu ve diğer
ilgili mevzuat hükümlerine göre İdare ve yetki devri yapılan kurumlarca
denetlenir. Yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere Çevre Kanunu ve diğer
ilgili mevzuat hükümlerine göre yaptırım uygulanır.
(2) 2872 sayılı Çevre Kanunu ve diğer ilgili
mevzuat uyarınca İdarece yapılacak denetimle ilgili olarak balık
çiftlikleri, ölçüm ve analiz giderlerini karşılamakla yükümlüdürler.
İstisnai
hükümler
MADDE 15
– (1) Bu Yönetmelik kapsamında balık
çiftliklerinin faaliyetine izin verilmeyen deniz alanlarında, sabit olmayan
kafes kullanılarak ve belirli bir program dâhilinde aşılama ve boylama
işlemlerinin yapılmasına izin verilebilir. Bu işlemler sırasında
ötrofikasyona neden olunmaması için yemleme yapılması yasaktır.
(2) Aşılama ve boylama işlemlerinde kullanılacak
deniz alanları, bölgede bulunan balık çiftliklerinin kapasiteleri dikkate
alınarak, müştereken kullanılmak üzere, ilgili kurum ve kuruluşların
görüşleri alınarak Bakanlıkça belirlenir.
Düzenleme
yetkisi
MADDE 16
– (1) Bakanlık bu Yönetmeliğin
uygulanmasını sağlamak üzere alt düzenleyici işlem yapabilir.
Geçiş
hükmü
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihte faaliyette olan balık çiftlikleri 2 yıl içerisinde
Çevresel Yönetim Planını İdareye sunarak Uygunluk Belgesi almakla
yükümlüdürler.
(2) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce
faaliyet gösteren balık çiftlikleri bu Yönetmeliğin 7 nci maddesi ile Ek-1
ve Ek-2’de belirtilen parametre ve kriterlerden muaftır.
Yürürlük
MADDE 17
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Çevre ve Şehircilik Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız
|