|
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden:
HAVA ARACI MİLLİYETİ VE TESCİL İŞARETLERİ
YÖNETMELİĞİ
(SHY-7)
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı;
hava araçlarında kullanılacak milliyet ve tescil işaretini, yerlerini,
ölçülerini, karakter tiplerini, tescilini, tescil sertifikası ve kimlik
plakasını belirlemeye ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik;
Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO) tarafından yayımlanan Uluslararası
Sivil Havacılık Konvansiyonunun Hava Aracı Milliyeti ve Tescil İşaretleri
isimli 7 numaralı Ek (Ek-7)’i gereklilikleri esas alınarak; azami kalkış
ağırlığı 25 kg'a kadar olan insansız hava araçları, meteorolojik amaçla
kullanılan meteoroloji balonları, yüksüz insansız serbest balonlar hariç
olmak üzere, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından tutulan hava aracı
siciline kaydedilecek ve kaydedilmiş hava araçlarını kapsar.
(2) Ülkemizde üretilen hava araçları, ilgili
mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ülkemizde ya da yurt dışında
tescil edilene kadar sicile geçici olarak tescil olunabilir.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelik, 14/10/1983
tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununun 64 üncü maddesi ile
15/7/2018 tarihli ve 30479 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 4 sayılı
Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve
Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 437 ve 796
ncı maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
ve kısaltmalar
MADDE 4 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Balon: Isıtılmış hava ya da helyum gibi hafif
bir gazla doldurulan atmosferde uçabilen küre şeklinde insanlı hava
aracını,
b) Çok hafif hava aracı-Sabit kanat (Ultralight):
Motor teçhizatına sahip, azami kalkış ağırlığı 750 kg ve altında olan sabit
kanatlı hava araçlarını,
c) Çok hafif hava aracı-Döner kanat (Gyroplane):
Motor teçhizatına sahip, azami kalkış ağırlığı 600 kg ve altında olan döner
kanatlı hava araçlarını,
ç) Çok hafif hava aracı-Esnek kanat (Microlight):
Motor teçhizatına sahip, hareketli ağırlık merkezi ile iki eksende kumanda
edilebilen azami kalkış ağırlığı 500 kg ve altında olan esnek kanatlı hava
araçlarını,
d) Deneysel hava aracı: Bir tip sertifikasına sahip
olmayan veya kalıcı ya da bir modifikasyona istinaden geçici olarak mevcut
tip sertifikasına uyumunu kaybetmiş veya yalnızca araştırma ve geliştirme
faaliyetleri için tasarlanıp üretilmiş ve emniyetli operasyon yapabilmek
için gerekli özellik ve niteliklere sahip olduğu gösterilebilen hava aracını,
e) Döner kanatlı hava aracı-Rotorkraft: Kaldırma
kuvvetini havanın bir veya daha fazla rotordaki tepkisinden alan havadan
daha ağır hava aracını,
f) Genel Müdürlük: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünü,
g) Havadan ağır hava aracı: Uçuş sırasındaki
kaldırma kuvvetini başlıca aerodinamik güçlerden alan herhangi bir hava
aracını,
ğ) Hava aracı: Havalanabilen ve havada seyredebilme
kabiliyetine sahip her türlü hava aracını,
h) Hava gemisi: Havadan hafif motorlu hava aracını,
ı) Havadan hafif hava aracı: Uçuş sırasındaki
tutunma gücünü, başlıca havada süzülebilme kabiliyetinden alan herhangi bir
hava aracını,
i) Helikopter: Kaldırma kuvvetini havanın büyük
ölçüde yatay eksen etrafında dönen bir veya daha fazla motorlu rotorla
tepkisinden alan havadan daha ağır hava aracını,
j) ICAO: Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatını,
k) İnsansız hava aracı: İnsansız hava aracı
sisteminin bir bileşeni olarak işletilen, aerodinamik kuvvetler aracılığıyla
sürekli uçuş yapma yeteneğinde olan, üzerinde pilot bulunmaksızın uzaktan
insansız hava aracı pilotu tarafından kontrol edilerek veya otonom
operasyonu insansız hava aracı pilotu tarafından planlanarak uçurulan ya da
havada kalabilen hava aracını,
l) Kimlik plakası: Hava aracına dair asgari
olarak; hava aracı tip sertifikası numarasının, modelinin ve seri
numarasının yazılı olduğu yanmaz materyalden oluşan plakayı,
m) Kite-Deneysel hava araçları: Özel olarak
tasarlanan, plandan veya kit olarak yapımına başlanılan yapım sürecinde
teknik olarak dokümante edilen, yapısal testleri ve uçuş öncesindeki
kontrolleri, ulusal veya uluslararası yetkili kurum ve kuruluşlarca
onaylanan, %51’inden daha fazlası amatör imalatçı tarafından
gerçekleştirilen, sınırlı sayıda üretilen ve ticari olmayan hava araçları
grubunu,
n) Ornitopter: Kaldırma kuvvetini büyük ölçüde
havanın kanat çırpma hareketi yapan kanatlarla tepkisinden alan havadan
daha ağır hava aracını,
o) Planör: Kaldırma kuvvetini büyük ölçüde verilen
uçuş şartlarında sabit kalan yüzeylerdeki aerodinamik tepkilerden alan
havadan daha ağır motorsuz hava aracını,
ö) Türk sivil hava aracı: Devlet hava araçları
tanımı dışında kalan ve mülkiyeti Türk Devletine veya kamu tüzelkişilerine
veya Türk vatandaşlarına ait araçları,
p) Uçak: Uçuş sırasındaki kaldırma gücünü büyük
ölçüde verilen uçuş durumlarında sabit kalan yüzeylerdeki aerodinamik
tepkilerden alan havadan daha ağır motorlu hava aracını,
r) Yanmaz materyal: Isıya dayanıklılığı çelik kadar
veya daha iyi olan, her iki durumdaki boyutları özel amaca uygun olan
materyali,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Uygulama Usul ve Esasları
Hava
araçları sınıflandırması
MADDE 5 – (1) Hava araçları sınıflandırması Ek-1’de yer alan
tabloya göre yapılır.
(2) Pilotsuz olarak kullanılmak istenen bir hava
aracı, insansız hava aracı olarak sınıflandırılır.
Kullanılacak
milliyet ve tescil işaretleri
MADDE 6 –
(1) Ek-1’de yer alan tabloda
açıklanan hava araçlarına, Tescil Milliyeti ile başlayan ve kısa çizgi (-)
işaretinden sonra Türk alfabesindeki Ç, Ğ, İ, Ö, Ş, Ü harfleri dışında
kalan yirmi üç harften seçilecek herhangi üç harf ile devam eden tescil
işareti verilir.
(2) Kullanılacak tescil işareti için Genel
Müdürlükten tescil işareti rezervi onayı alınır. Tescil işareti rezervleri
bir yıl süre ile muhafaza edilir.
(3) İnsansız hava araçlarının tescil işaretlerinde
harf ile birlikte rakam kombinasyonu kullanılır.
(4) Uluslararası Telekomünikasyon Birliğince tescil
ülkesine tahsis edilmiş telsiz çağrı işaretlerinde yer alan Türkiye'nin
milliyet işareti TC'dir.
(5) Türk sivil hava araçları için tescil işareti,
harf kombinasyonlarından oluşur. Tescil işareti, milliyet işaretinden sonra
Ek-1'de yer alan hava aracı sınıflarına göre, çok hafif hava araçları için
U harfi, balon için B, helikopter için H, zirai amaçlı hava araçları için Z
ve planörler için P harfi ile başlayan üçlü harf kombinasyonlarından
seçilir. Belirtilen bu hava araçları için tahsis edilen harflerin dışında
kalan diğer harfler genel hava aracı sınıfları için kullanılır. İstisnai
durumlar Genel Müdürlükçe değerlendirilir. İnsansız hava araçları için
tescil işareti I harfi ile başlayıp sıralı rakam ile devam eder. İnsansız
hava araçları için ayrı bir sicil kaydı tutulur.
(6) Maksimum kalkış ağırlığı 750 kg ve altında olup
üretici firma tarafından "Çok Hafif Hava Aracı" olarak
tanımlanmamış hava araçlarına, isteğe bağlı olarak "U" harfi ile
başlayan tescil işareti verilir.
(7) Tescil işaretinde, Uluslararası Sinyal Kodları
Bölüm II'de kullanılan beş harfli kombinasyonlarla; PAN, TTT, SOS, ILF gibi
acil durum sinyalleri ile karıştırılacak kombinasyonlar kullanılmaz.
(8) Sicilden terkin edilen hava araçlarına ait
tescil işareti beş yıl süre ile tekrar kullandırılmaz.
(9) Sicile kayıtlı hava araçlarının tescil işareti
değişikliği, bu madde hükümleri gerekliliklerinin karşılanması ve makul
gerekçeler olması koşuluyla Genel Müdürlükçe değerlendirilir.
Milliyet
ve tescil işaretlerinin yerleri
MADDE 7 –
(1) Genel hava araçlarında,
milliyet ve tescil işareti hava aracı üstüne boyanır veya benzer seviyede
kalıcı olacak şekilde takılır. İşaretlerin her zaman temiz ve görülebilir
nitelikte olması gerekir.
(2) Aşağıda sınıfları belirtilen hava araçlarında,
açıklanan noktalara tescil işareti yerleştirilir:
a) Hava gemilerinde işaretler gövdede veya
sabitleyici yüzeylerde olabilir. İşaretler gövdede olduğunda uzunlamasına
gövdenin her iki tarafına ve simetri çizgisinde üst yüzeye de
yerleştirilir. İşaretler sabitleyici yüzeydeyse yatay ve dikey
sabitleyicilerde olur. Yatay sabitleyicilerdeki işaretler, üst yüzeyin sağ
yarısına ve alt yüzeyin sol yarısına, harflerin ve numaraların üstleri
hücum kenarına doğru olacak şekilde; dikey sabitleyicilerdeki işaretler,
dipteki yarı sabitleyicinin iki tarafında harfler ve numaralar yatay olacak
şekilde yerleştirilir.
b) Küresel balonlarda, tescil işareti her bir balon
üzerine ikisi yanlarda en az bir panel büyüklüğünde; biri de üstte en
az üç panel büyüklüğünde olacak şekilde, kolaylıkla okunacak renkte
yazılır.
c) Küresel olmayan balonlarda, tescil işaretleri her
iki tarafta da bulunur. Tescil işaretleri, balonun maksimum yatay kesitine
yakın teçhizat bandının veya sepet bağlanma kablosunun bağlanma noktasının
hemen üstüne yerleştirilir.
ç) Havadan hafif hava aracında, kenar işaretlerinin
hem kenarlardan hem de yerden görülebilir olması gerekir.
d) İnsansız hava aracında, işaretler hava aracı
kolayca tanımlanabilecek şekilde yerleştirilir.
(3) Havadan ağır hava araçlarında, tescil işareti
aşağıda açıklanan kısımlara yerleştirilir:
a) Kanatlar: Havadan ağır hava araçlarında
işaretlerin öncelikle kanat yapısının alt yüzeyinde olması gerekir. Kanadın
alt yüzeyinin tamamı boyunca uzanmadıkça kanadın sol yarısının alt kısmında
da söz konusu işaretlerin olması gerekir. İşaretler mümkün olduğunca
kanatların ön ve arka kenarlarına eşit mesafede olur. Harflerin üstleri
kanadın hücum kenarına doğru olacak şekilde yerleştirilir.
b) Gövde veya gövdeye eşdeğer yapı ve dikey kuyruk
yüzeyleri: Havadan ağır hava araçlarında işaretler, gövdenin her iki
tarafında, kanatlar ve kuyruk yüzeyi arasında veya dikey kuyruk
yüzeylerinin üst yarılarında olur. Sadece tek bir dikey kuyruk yüzeyinde
olduğunda her iki tarafta da bulunur. Birden fazla dikey kuyruk yüzeyinde
olduğunda işaretlerin, dış yüzeylerin dışarı bakan kısımlarında olması gerekir.
c) Özel durumlar: Havadan ağır bir hava aracı (a)
ve (b) bentlerinde belirtilen parçalara sahip değilse işaretler, hava
aracının kolayca tanımlanabileceği şekilde yerleştirilir.
Milliyet
ve tescil işaretlerinin ölçüleri
MADDE 8 –
(1) Tescil işaretlerinde
kullanılan harf ve numaraların eşit yükseklikte olması gerekir.
(2) Havadan hafif hava araçlarında birinci fıkrada
istenilen ölçülere ilişkin esaslar şunlardır:
a) Havadan hafif hava araçlarında işaretler en az
50 santimetre yüksekliğinde olur.
b) Eğer havadan hafif bir hava aracı (a) bendinde
belirtilen işaretleri taşıyacak büyüklükte parçalara sahip değilse tescil
işareti, hava aracının kolaylıkla tanınabilmesini sağlayacak şekilde
yazılır.
(3) Havadan ağır hava araçlarında birinci fıkrada
istenilen ölçülere ilişkin esaslar şunlardır:
a) Kanatlar: Havadan ağır hava araçlarının
kanatlarındaki işaretlerin yüksekliğinin en az 50 santimetre olması
gerekir.
b) Gövde veya gövdeye eşdeğer yapı ve dikey kuyruk
yüzeyleri: Havadan ağır hava araçlarının gövde ve dikey kuyruk
yüzeylerindeki işaretlerin yüksekliğinin en az 30 santimetre olması
gerekir.
c) Özel durumlar: Eğer havadan ağır bir hava aracı
(a) ve (b) bentlerinde belirtilen işaretleri taşıyacak büyüklükte parçalara
sahip değilse işaretlerin ölçülerinin, hava aracının tanınabilmesini
sağlayacak şekilde ve sahip olduğu parça ebatlarına uygun ölçülerde olması
gerekir.
Milliyet
ve tescil işaretlerinin nitelikleri
MADDE 9 –
(1) Harflerin Roma harfi tipinde,
süslemesiz ve büyük harf olması ve numaraların süslemesiz normal rakamlar
olması gerekir.
(2) I harfi ve 1 sayısı hariç olmak üzere; her
bir harfin genişliğinin ve kısa çizgi (-) işaretinin uzunluğunun, harflerin
boyunun üçte ikisi kadar olması gerekir.
(3) Harfler ve çizgiler düz çizgilerden oluşur ve
arka fonla kontrast oluşturacak bir renkte olur. Çizginin kalınlığının
harfin yüksekliğinin altıda biri olması gerekir.
(4) Her bir harf, takip ettiği veya önüne geldiği
harften, harf genişliğinin dörtte birinden az olamayacak kadar bir mesafede
yer alır. Kısa çizgi (-) de bu amaçla bir karakter olarak değerlendirilir.
(5) Gövde üzerinde hava aracı standartlarına uygun
olarak hazırlanmış Türk Bayrağı resmi bulunur.
Milliyet
ve tescil işaretlerinin tescili
MADDE 10
– (1) Tescil belgesi düzenlenmiş
olan her bir hava aracının güncel bilgi ve belgeleri Genel Müdürlük
tarafından tutulan hava aracı siciline kaydedilir.
Tescil
sertifikası
MADDE 11
– (1) Genel Müdürlük tarafından,
Ek-2'de yer alan tablodaki bilgileri içeren hava aracı tescil sertifikası
düzenlenir.
(2) Tescil sertifikasındaki bilgilerin İngilizce
karşılığı da yazılır.
(3) Tescil sertifikasının hava aracında
bulundurulması zorunludur.
Kimlik
plakası
MADDE 12
– (1) Her hava aracında kimlik
plakası bulunması zorunludur. Plakanın, yanmaz metalden veya diğer uygun
fiziksel özelliklere sahip yanmaz materyalden yapılmış olması gerekir.
(2) Kimlik plakası, hava aracında ana giriş
yakınında kolay görünür bir yerde bulunur.
(3) Kimlik plakasının, insansız hava araçlarında
ana giriş veya bölmeye yakın bir pozisyonda ya da ana giriş veya bölme
yoksa hava aracının dış kısmında takılı olması gerekir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Mevcut
hava araçlarının yeni şartlara uyumu
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
yayımı tarihinden önce tescil işareti verilmiş hava araçlarının, bu
Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç altı ay içerisinde
gerekli tüm şartları karşılar duruma getirilmesi zorunludur.
Tescil
işareti başlangıç harflerine uygun olmayan hava araçları
GEÇİCİ
MADDE 2 – (1) Genel Müdürlük
değerlendirmesi dışında olup 6 ncı maddenin beşinci fıkrasında belirtilen
tescil işareti başlangıç harflerine uygun olmayan hava araçları için hava
aracı sahibi tarafından başvuru yapılması durumunda, gerekliliğe uygun
şekilde tescil işareti düzenlenir.
Yürürlük
MADDE 13
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 14
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Sivil Havacılık Genel Müdürü yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
|