|
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan:
FİNANSAL PİYASALARDA MANİPÜLASYON VE YANILTICI
İŞLEMLER HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı,
19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 76/A maddesi
kapsamına giren, finansal piyasalarda manipülasyon ve yanıltıcı işlem ve
uygulamaların belirlenmesidir.
Dayanak
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik, 19/10/2005
tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 76/A ve 93 üncü maddelerine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelikte yer alan;
a) Banka: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan
bankaları,
b) Finansal araç: Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim
Standartları Kurumunca yayımlanan Türkiye Muhasebe Standardı 32 (TMS 32)’de
tanımlanmış olan finansal aracı,
c) Kanun: 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı
Bankacılık Kanununu,
ç) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme
Kurulunu,
d) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme
Kurumunu,
e) Referans değer: Yayımlanarak veya sair
suretlerle kamuya duyurulan, periyodik ya da düzenli olarak bir formül
yoluyla ve bir veya daha fazla referans varlığın değerine veya tahmini
fiyatlar, gerçekleşen ya da tahmini faiz oranları veya diğer değerler gibi
fiyatlara veya anketlere dayanarak belirlenen, bir finansal araç
karşılığında ödenecek tutarı veya finansal aracın değerini belirlemede
referans alınan oran, endeks ya da rakamı,
f) Sistemik risk: Finansal sistemin büyük bir
bölümünde ya da tamamında ortaya çıkan sorunların, piyasalar ve/veya reel
ekonomi üzerinde önemli olumsuz sonuçlar yaratacak ölçüde finansal
hizmetleri kesintiye uğratması riskini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Finansal Piyasalarda Manipülasyon ve Yanıltıcı
İşlemler
Finansal
piyasalarda manipülasyon ve yanıltıcı işlem ve uygulamalar
MADDE 4 –
(1) Bankalarca gerçekleştirilen aşağıdaki
fiiller, Kanunun 76/A maddesi kapsamına giren finansal piyasalarda
manipülasyon ve yanıltıcı işlem ve uygulamalar olarak kabul edilir:
a) Bir finansal aracın arzına, talebine veya
fiyatına ilişkin yanlış veya yanıltıcı izlenim uyandıran veya uyandırabilecek
olan ya da döviz kuru ve faiz dahil bir finansal aracın fiyatının anormal
veya yapay düzeyde tutulmasını sağlayan ya da sağlayabilecek olan işlemlere
bu amaçları sağlamak kastıyla dahil olmak, aracılık etmek, bu tür işlemler
için emir vermek veya benzeri faaliyetlerde bulunmak.
b) Arz talep dengesinin normal şartlarda
gerçekleşmediği dönemlerde, finansal piyasaların dalgalanmasından ya da
sığlığından faydalanmak suretiyle, finansal piyasaların düzensizliğini
artıracak ya da istikrarını olumsuz etkileyecek şekilde, bir finansal
aracın fiyatına veya faiz, döviz kuru, CDS gibi referans değerlere etkide
bulunacak işlemlere dahil olmak, aracılık etmek, bu tür işlemler için emir
vermek veya benzeri faaliyetlerde bulunmak.
c) Bankaların yurt dışı yerleşiklerle yaptıkları
bir bacağı döviz diğer bacağı TL olan para swapı, forward, opsiyon ve diğer
türev işlemlerine ilişkin veya bankalarca yurt dışına TL likidite
sağlanmasına ilişkin Kurulca alınan karar ve sınırlamaların, işlemlerin
erken itfası, vadesi gelen işlemlerin ötelenmesi ve/veya yükümlülüklerin
yerine getirilmemesi dahil olmak üzere, dolaylı yöntemler kullanılarak
aşılmasına ya da söz konusu Kurul kararlarının etkisizleştirilmesine
yönelik işlem ve uygulamalar gerçekleştirmek veya bu tür işlem ve uygulamalara
aracılık etmek.
ç) Aldatıcı bir mekanizma veya kurgu yoluyla döviz
kuru ve faiz dahil bir finansal aracın fiyatını etkileyen veya
etkileyebilecek işlemlere dahil olmak, aracılık etmek, bu tür işlemler için
emir vermek veya benzeri faaliyetlerde bulunmak.
d) Bir finansal aracın arzına, talebine veya döviz
kuru ve faiz dahil fiyatına ilişkin yanlış veya yanıltıcı izlenim uyandıran
ya da uyandırabilecek olan ya da bu fiyatın anormal veya yapay düzeyde
tutulmasını sağlayan ya da sağlayabilecek olan yanlış veya yanıltıcı bilgi
veya söylentileri, internet dahil herhangi bir kitle iletişim aracı yoluyla
ya da başka bir yolla yaymak.
e) Öncesinde pozisyon alınmış bir finansal araç
hakkında, alınan pozisyonla ilgili çıkar çatışmasının kamuoyundan gizlenmesi
suretiyle, internet veya diğer kitle iletişim araçları yoluyla görüş
bildirerek söz konusu finansal aracın, faiz oranı ve döviz kuru dahil,
fiyatı üzerinde etkide bulunmak veya bulunmaya çalışmak.
f) Yanlış veya yanıltıcı olduğunu bildiği ya da
bilmesi gerektiği halde, bir referans değer hakkında yanlış veya yanıltıcı
bilgiler iletmek, yanlış veya yanıltıcı girdiler sağlamak ya da bir
referans değerin hesaplanmasını manipüle edici herhangi bir davranışta
bulunmak.
g) Bir finansal aracın arz veya talebi üzerindeki
hakim rolün kullanılması suretiyle finansal aracın alım satım fiyatlarını
sabitlemeye veya başka bir haksız kazanç sağlamaya yönelik eylemlerde
bulunmak.
ğ) Finansal piyasaların açılış ve kapanışlarında,
faiz ve döviz kuru dahil bir finansal aracın açılış veya kapanış
fiyatlarını etkileyen veya etkileyebilecek alım veya satım işlemleri
gerçekleştirerek bu açılış ya da kapanış fiyatlarına göre pozisyon alan
yatırımcıların yanlış yönlendirilmesini sağlamak.
h) Tasarruf sahiplerini gerçeğe aykırı veya
yanıltıcı şekilde yönlendirmek.
ı) Finansal sisteme olan güveni zedeleyerek
sistemik riske neden olabilecek şekilde bilgi ve söylentiler yaymak.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Son Hükümler
Yürürlük
MADDE 5 –
(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 6 –
(1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı yürütür.
|