|
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından:
ELEKTRİK GİRİŞ
GÜCÜ 125 W İLE 500 kW ARASINDA OLAN MOTORLARLA
TAHRİK EDİLEN FANLARLA İLGİLİ ÇEVREYE DUYARLI
TASARIM
GEREKLERİNE
DAİR TEBLİĞ (SVGM: 2019/15)
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, 23/6/2010 tarihli ve 2010/643
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Enerji ile İlgili
Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin uygulanmasına
yönelik olarak fanların piyasaya arz edilmesi ve/veya hizmete sunulması ile
ilgili çevreye duyarlı tasarım gereklerini belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye
Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmelikte belirtilen enerji ile ilgili diğer
ürünlerle entegre olanlar da dahil olmak üzere elektrik giriş gücü 125 W
ile 500 kW arasında olan motorlarla tahrik edilen fanları kapsar.
(2) Bu Tebliğ; aşağıda belirtilen ürünlere entegre
edilmiş fanları kapsamaz:
a) Ana fonksiyonu yerine getirmek amacıyla
kullanılan aynı şaft üzerine sabitlenmiş, 3 kW ve daha az tek bir elektrik
motoru bulunan ürünleri.
b) Azami elektrik giriş gücü 3 kW’a eşit ve bundan
az olan kurutmalı çamaşır makinaları ve çamaşır kurutucuları.
c) Fan veya fanlara ayrılan azami elektrik giriş
gücü 280 W’dan az olan mutfak davlumbazları.
(3) Bu Tebliğ, aşağıda belirtilen fanları kapsamaz:
a) 30/6/2016 tarihli ve 29758 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve
Koruyucu Sistemler ile İlgili Yönetmelik (2014/34/AB)’te tanımlanan
muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılacak şekilde tasarlanan fanlar.
b) 10/7/2013 tarihli ve 28703 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (305/2011/AB)’nde
belirtildiği üzere yangın güvenlik gereklilikleri açısından sadece acil
durumlarda ve kısa süreli çalışacak şekilde tasarlanan fanlar.
c) Aşağıdaki koşullarda çalışacak şekilde özel
olarak tasarlanan fanlar:
1) Hareket ettirilen gazın çalışma sıcaklığının 100oC’den
fazla olduğu ortamlar için tasarlanan fanlar.
2) Fanları tahrik eden motorun gaz akışının dışında
yer alması durumunda, motorun ortam çalışma sıcaklığının 65oC’den
yüksek olduğu ortamlar için tasarlanan fanlar.
3) Fanları tahrik eden motorun, gaz akışının
dışında yer alması durumunda, motor için ortam çalışma sıcaklığının ve/veya
hareket ettirilen gazın yıllık ortalama sıcaklığının -40oC’den
düşük olduğu ortamlar için tasarlanan fanlar.
4) Besleme voltajı > 1000 V AC veya > 1500 V
DC olan fanlar.
5) Zehirli, çok korozif veya yanıcı ortamlar veya
aşındırıcı maddelerin bulunduğu ortamlardaki fanlar.
ç) Ambalaj, ürün bilgileri ve teknik dosyada bu
fıkranın (a), (b) ve (c) bentleri ile ilgili olarak sadece tasarlandıkları
amaç için kullanılacağının ve bu bentle ilgili olarak da hedeflenen
ürün/ürünlerde kullanılacağının açıkça belirtilmesi zorunlu olan fanlar
hariç olmak üzere; bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce piyasaya arz
edilmiş olan ürünlere takılı fanların ikamesi olarak 1/1/2018 tarihinden
önce piyasaya arz edilen fanlar.
d) Dakikada 8.000 veya daha yüksek devirdeki
optimum enerji verimliliğinde çalışmaya göre tasarlanan fanlar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ; 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı
Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanuna
ve 23/6/2010 tarihli ve 2010/643 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
yürürlüğe konulan Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına
İlişkin Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Tebliğin uygulaması bakımından Enerji ile
İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmelikte yer alan
tanımlara ek olarak aşağıdaki tanımlar geçerlidir:
a) AB: Avrupa Birliğini,
b) Aksiyel fan: Döner pervane ya da pervaneler
sayesinde oluşturulan türbülanslı teğet hareket sayesinde, bir veya daha
fazla pervanenin dönme eksenine eksenel yönde gaz iten fanı (aksiyel fan,
bir silindirik gövde, giriş veya çıkış kılavuz kanatçıkları veya bir orifis
paneli veya orifis halkası ile donatılmış olabilir veya olmayabilir),
c) Bakanlık: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını,
ç) Çapraz akışlı fan: Pervaneden geçen gaz akışının,
temel olarak pervaneye giriş ve çıkış eksenlerine dik yönde olduğu bir
fanı,
d) Çıkış kılavuz kanatçıkları: Pervane sonrasına
yerleştirilen, pervaneden gelen gaz akışını yönlendiren ve ayarlanabilir
veya ayarlanamaz kanatçıkları,
e) Fan: Birim kütle başına işi 25 kJ/kg'ı aşmayan,
içinden geçen gazın, genellikle hava, sabit debiyle hareket etmesini
sağlayan ve;
1) Pervaneyi optimum enerji verimliliği noktasında
tahrik etmek amacıyla elektrik giriş gücü 125 W ile 500 kW arasında olan,
125 W ve 500 kW değerlerindekiler dahil olmak üzere, bir elektrik motoruna
sahip veya bu motorla birlikte çalışacak şekilde tasarlanan,
2) Aksiyel fan, santrifüj fan, çapraz akışlı fan
veya karma akışlı fan tipleri bulunan,
3) Piyasaya arz edildiğinde veya hizmete sunulduğunda
bir motora sahip olan veya olmayan,
döner kanatlı makineyi,
f) Giriş kılavuz kanatçıkları: Pervane öncesine
yerleştirilen, gaz akışını pervaneye yönlendiren ve ayarlanabilir veya
ayarlanamaz kanatçıkları,
g) Havalandırma fanı: Enerjiyle ilgili ürünlerde
kullanılmayan aşağıdaki fanları;
1) Azami elektrik giriş gücü 3 kW’dan fazla olan
kurutmalı çamaşır makinaları ve çamaşır kurutucularındaki fanları,
2) Azami klima çıkış gücü 12 kW’ya eşit ve bundan
az olan ev tipi klima ürünlerinin iç mekân üniteleri ve iç mekân ev tipi
klima cihazlarındaki fanları,
3) Bilgi teknolojisi ürünlerindeki fanları,
ğ) Karma akışlı fan: Pervaneden geçen gaz akışının,
aksiyel ve santrifüj fan tiplerindeki gaz akışlarının arasında kaldığı bir
fanı,
h) Kısa süreli çalışma: Bir motorun, sıcaklık
dengesinin elde edilmesine olanak verecek uzunlukta olmayan bir süre
boyunca sabit yükte çalışmasını,
ı) Muhafaza: Pervaneye gelen, pervaneden geçen ve
pervaneden uzaklaşan gaz akışına yön veren ve pervanenin çevresinde bulunan
gövdeyi,
i) Muhafazalı geriye eğimli santrifüj fan: Bir
muhafazaya sahip olan ve pervane kanatlarının dışa doğru olan yönünün dönme
eksenine göre geriye baktığı bir santrifüj fanı,
j) Muhafazasız geriye eğimli santrifüj fan: Bir
muhafazaya sahip olmayan ve pervane kanatlarının dışa doğru olan yönünün
dönme eksenine göre geriye baktığı bir santrifüj fanı,
k) Orifis halkası: İçine fanın yerleştirildiği bir
açıklığa sahip olan ve fanın diğer yapılara sabitlenebilmesini sağlayan
halkayı,
l) Orifis paneli: İçine fanın yerleştirildiği bir
açıklığa sahip olan ve fanın diğer yapılara sabitlenebilmesini sağlayan
paneli,
m) Öne eğimli santrifüj fan: Pervane kanatlarının
dışa doğru olan yönünün dönme eksenine göre ileri baktığı bir santrifüj
fanı,
n) Özgül oran: Fanın optimal enerji verimliliği
noktasında, fan çıkışında ölçülen durgun basıncın fan girişindeki durgun
basınca bölünmesini,
o) Pervane: Aynı zamanda fan tekerleği olarak da
bilinen ve gaz akışına enerji aktaran fan parçasını,
ö) Radyal kanatlı santrifüj fan: Pervane kanatlarının
dışa doğru olan yönünün dönme eksenine göre radyal olduğu bir santrifüj
fanı,
p) Santrifüj fan: Gazın pervanelere eksenel yönde
girdiği ve bu eksene dik yönde çıktığı fanı (pervane bir veya iki girişli
ve muhafazalı veya muhafazasız olabilir),
ifade eder.
(2) İlave tanımlar, Ek I ve Ek II’de yer
almaktadır.
Çevreye
duyarlı tasarım gereklilikleri
MADDE 5 –
(1) Bu Tebliğ kapsamına giren
fanların çevreye duyarlı tasarım gerekleri Ek-I’de belirtilmiştir.
(2) Fanlar, Ek I’in Kısım 2’sinde yer alan Tablo
1’de tanımlı hedef enerji verimliliği değerinden daha düşük değere sahip
olamaz.
(3) Fanlara ilişkin ürün bilgilendirme işlemleri Ek
I’in Kısım 3’üne uygun olarak ve aynı kısımda açıklanan usul ile yapılır.
(4) Ek I’in Kısım 2’sinde yer verilen fan enerji
verimliliği gereklilikleri, aşağıdaki yerlerde çalışmak üzere tasarlanan
fanlar için geçerli değildir:
a) Özgül oranın 1,11’den yüksek olduğu
uygulamalardakiler.
b) Gaz olmayan maddelerin endüstriyel işlemler
çerçevesinde taşınması sırasında taşıma fanları olarak kullanılanlar.
(5) Ek I’in Kısım 2’sinde yer alan uygulanabilir
verimlilik derecesi değerleri, Yapı Malzemeleri Yönetmeliği
(305/2011/AB)’nde yer alan yangın güvenlik gereklilikleri açısından hem normal
koşullarda hem de kısa süreli olarak acil durumlarda kullanılmak üzere
tasarlanan çift kullanımlı fanlar açısından anılan Tablo 1’deki değerlerden
% 5 düşürülerek uygulanır.
(6) Çevreye duyarlı tasarım gereklerine uygunluğun
ölçümü ve hesaplanması Ek II’de belirtilen gereklere göre yapılır.
Uygunluk
değerlendirmesi
MADDE 6 – (1) Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı
Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin 10 uncu maddesinde belirtilen uygunluk
değerlendirmesi işlemleri, anılan Yönetmeliğin Ek-IV’ünde belirtilen iç
tasarım kontrolüne veya anılan Yönetmeliğin Ek-V’inde belirtilen uygunluk
değerlendirmesine ilişkin yönetim sistemine göre yapılır.
Piyasa
gözetimi ve denetimi
MADDE 7 – (1) Bakanlık, Enerji ile İlgili Ürünlerin Çevreye
Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasında
belirtilen piyasa gözetimi ve denetimi kontrollerini gerçekleştirirken bu
Tebliğin Ek III’ünde düzenlenen doğrulama prosedürünü uygular.
Karşılaştırmalı
değerlendirmeler
MADDE 8 –
(1) Bu Tebliğ yürürlüğe girdiğinde,
piyasada bulunan en yüksek performanslı fanlar için karşılaştırmalı
değerlendirmeler Ek IV’te düzenlenmiştir.
Avrupa
Birliği mevzuatına uyum
MADDE 9 – (1) Bu Tebliğ; (AB) 666/2013 ve (AB) 2016/2282 sayılı
Komisyon Tüzükleri uyarınca değiştirilmiş olan Elektrik Giriş Gücü 125 W
ile 500 kW Arasında Olan Motorlarla Tahrik Edilen Fanlarla İlgili Çevreye
Duyarlı Tasarım Gereklerine Dair (AB) 327/2011 sayılı Komisyon Tüzüğü
dikkate alınarak AB mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Yürürlük
MADDE 10
– (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinden
bir yıl sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 11
– (1) Bu Tebliğ hükümlerini Sanayi
ve Teknoloji Bakanı yürütür.
Ekler için tıklayınız
|