|
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından:
DEMİRYOLU KAZALARINI VE OLAYLARINI ARAŞTIRMA
VE İNCELEME YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı; demiryolu
kaza ve olaylarının araştırılması ve incelenmesi, bunlara ilişkin
bildirimlerin yapılmasına yönelik usul ve esaslar ile görev, yetki ve
sorumlulukları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik;
a) Ulusal demiryolu altyapı ağına bağlı hatlarda
meydana gelen kaza ve olayların,
b) Yabancı ülke demiryolu altyapı ağında; Türk
demiryolu tren işletmecilerine ait demiryolu araçları ile tasarımı,
imalatı, bakımı veya tescili Türkiye’de yapılan demiryolu araçlarının dâhil
olduğu kaza ve olayların,
araştırılmasını ve incelenmesini kapsar.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelik, 10/7/2018
tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı
Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 489/A
maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakan: Ulaştırma ve Altyapı Bakanını,
b) Bakanlık: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığını,
c) Bakımdan sorumlu birim: Yük vagonları hariç her
türlü demiryolu aracının bakımından sorumlu araç sahibi tarafından
belirlenmiş ve Bakanlıkça izin verilen kuruluşu,
ç) Bakımdan sorumlu kuruluş: Yük vagonlarının
bakımından sorumlu Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş kuruluşu,
d) Başkan: Ulaşım Emniyeti İnceleme Merkezi Başkanını,
e) Başkanlık: Ulaşım Emniyeti İnceleme Merkezi
Başkanlığını,
f) Ciddi kaza: En az bir kişinin ölümü veya en az
beş kişinin ağır yaralanması ile sonuçlanan ya da araçlarda, yolda, diğer
tesislerde veya çevrede meydana getirdiği zararların toplamı en az iki
milyon Euro karşılığı TL olan kazaları,
g) Değerlendirme heyeti: Ulaşım emniyetini artırmak
üzere incelemesi yapılan kaza veya olaylara ilişkin raporları karara
bağlayan heyeti,
ğ) Demiryolu altyapısı: Demiryolunu oluşturan
zemin, balast, travers ve ray ile elektrifikasyon, sinyalizasyon ve
haberleşme tesisleriyle bunların tamamlayıcısı her türlü sanat yapısı,
tesis, gar ve istasyonları, lojistik ve yük merkezleri ve bunların
eklentileri ile iltisak hatlarını,
h) Demiryolu altyapı işletmecisi: Tasarrufundaki
demiryolu altyapısını güvenli bir şekilde işletmek ve demiryolu tren
işletmecilerinin hizmetine sunmak hususunda yetkilendirilmiş kamu tüzel
kişilerini ve şirketleri,
ı) Demiryolu aracı: Hat yapım, bakım, tamir ve
kontrol araçları dâhil her türlü çeken ve çekilen araçlar ile tren
setlerini,
i) Demiryolu tren işletmecisi: Ulusal demiryolu
altyapı ağı üzerinde yük ve/veya yolcu taşımacılığı yapmak üzere
yetkilendirilmiş kamu tüzel kişilerini ve şirketleri,
j) Emniyet yönetim sistemi: Demiryolu altyapı işletmecileri
ve demiryolu tren işletmecilerinin emniyetli çalışmasını sağlayacak,
tehlikelerin ve kazaların azaltılmasına, risklerin düşürülmesine yönelik
önlemlerin sistematik olarak belirlenmesi ve buna göre kuralların,
talimatların, süreçlerin devamlı takip edilerek revize edilebilmesini sağlayan
organizasyonel yapıyı,
k) Grup: Her bir kaza veya olayın araştırılması ve
incelenmesi için görevlendirilen uzmanlardan oluşan grubu,
l) Grup başkanı: Her bir kaza veya olayın
araştırılması ve incelenmesi sırasında koordinasyon görev ve yetkileriyle
donatılan uzmanı,
m) İnceleme: Meydana gelen kaza ve olayların
tekrarının önlenmesi amacıyla bilgi toplanıp analiz edilmesi, muhtemel
nedenlerinin belirlenmesi ve gerekli emniyet tavsiyelerinde bulunulması
faaliyetlerini içeren süreci,
n) Karşılıklı işletilebilirlik: Uluslararası
trafikte demiryolu araçlarının kesintisiz ve emniyetli hareketinin sağlanmasını,
o) Kaza: Maddi hasar, ölüm, yaralanma gibi zararlı
sonuçları olan, istenmeyen, beklenmedik, ani ve kasıtsız bir olay veya
olaylar zincirini,
ö) Kaza türleri: Çarpışma, deray, hemzemin geçit
kazası, hareket halindeki demiryolu aracının şahsa çarpması, yangın ve
diğer kazaları,
p) Olay: İstenmeyen, beklenmedik, demiryolu
sisteminin işleyişini ve/veya emniyetini etkileyen, kaza tanımı dışında
kalan durumları,
r) Ön rapor: İncelemeye devam edilip edilmeyeceği
hakkında karara esas olacak, kaza veya olay hakkındaki ilk bulgulara göre
hazırlanan kısa raporu,
s) Rapor: Kaza veya olayın araştırılması ve incelenmesi
neticesinde, ulaşım emniyetini artırmak amacıyla düzenlenen raporu,
ş) Şirket: 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk
Ticaret Kanununa göre tutulan ticaret siciline kayıtlı şirketi,
t) Ulusal demiryolu altyapı ağı: Türkiye sınırları
içerisinde bulunan il ve ilçe merkezleri ve diğer yerleşim yerleri ile
limanlar, hava meydanları, organize sanayi bölgeleri, lojistik ve yük
merkezlerini birbirine bağlayan, kamuya veya şirketlere ait bütünleşik
demiryolu altyapısı ağını,
u) Ulusal emniyet makamı: Demiryolu Düzenleme Genel
Müdürlüğünü,
ü) Uzman: Ulaşım emniyeti inceleme faaliyetini
yerine getiren; Başkanlık personeli ile Bakanlık bağlı, ilgili ve ilişkili
kuruluşlarından görevlendirilen personeli,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kaza ve Olay İncelemesinin Amacı, Kaza ve Olay
Bildirimleri, İncelemeye
Karar Verilmesi, Delil ve Kayıtların Gizliliği
Kaza ve
olay incelemesinin amacı
MADDE 5 –
(1) Bu Yönetmelik kapsamındaki
demiryolu kaza ve olay incelemesinin amacı; demiryolu kaza ve olaylarının
meydana gelmesine neden olan muhtemel sebeplere ulaşmak suretiyle
demiryollarında can, mal ve çevre emniyetine yönelik mevzuat ve
uygulamaların geliştirilmesine ve ileride olabilecek benzer kaza ve
olayların önlenmesine katkı sağlayacak tavsiyelerde bulunmaktır.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında yürütülen demiryolu
kaza ve olay incelemeleri adli veya idari soruşturma niteliğinde olmadığı
gibi amacı suçu ve suçluyu tespit etmek veya sorumluluk paylaştırmak
değildir.
Kaza ve
olayların bildirim yükümlülüğü
MADDE 6 –
(1) Kaza ve olay bildirimleri ekte
yer alan kaza/olay bildirim formu doldurularak en kısa sürede yapılır.
(2) Bildirimin elektronik posta veya faks ile
yapılması esastır. Aciliyete binaen SMS veya telefonla da bildirim
yapılabilir, ancak sonrasında yazılı kaza bildirimi düzenlenerek elektronik
posta veya faks yoluyla gönderilir.
(3) Ulusal demiryolu altyapı ağında meydana gelen
kaza ve olaylar demiryolu altyapı işletmecileri tarafından bildirilir.
(4) Yabancı ülkelerdeki demiryolu altyapı
ağlarında; Türkiye’de lisans almış demiryolu tren işletmecileri tarafından
işletilen demiryolu araçlarının dâhil olduğu kaza ve olaylar ilgili
demiryolu tren işletmecileri tarafından bildirilir.
(5) Yabancı ülkelerdeki demiryolu altyapı
ağlarında; tasarımı, imalatı, bakımı veya tescili Türkiye’de yapılan
demiryolu araçlarının dâhil olduğu kaza ve olayların ilgili demiryolu tren
işletmecileri tarafından bildirilmesi ihtiyaridir.
İncelemeye
karar verilmesi
MADDE 7 –
(1) İncelenmesi düşünülen kaza
veya olayların emniyet düzenlemeleri ile emniyet yönetimi bakımından
belirgin bir etkiye sahip olup olmadığı değerlendirilirken şu hususlar
dikkate alınır:
a) Kaza veya olayın ciddiyeti.
b) Kazanın türü.
c) Bir bütün olarak sisteme ilişkin kaza veya
olaylar dizisinin parçası olup olmadığı.
ç) Demiryolu emniyetine etkisi ve demiryolu altyapı
işletmecilerinin, demiryolu tren işletmecilerinin, ulusal emniyet makamının
veya diğer devletlerin talepleri.
d) Daha önce benzer kazalara ilişkin rapor yazılıp
yazılmadığı.
(2) Ciddi kaza tanımına girmemekle birlikte,
demiryolu altyapısı veya karşılıklı işletilebilirlik bileşenlerindeki
teknik hatalar da dahil olmak üzere farklı koşullar altında meydana gelmesi
halinde ciddi kaza olarak sonuçlanabilecek kaza veya olaylar da
incelenebilir.
Delil ve
kayıtların gizliliği
MADDE 8 –
(1) Kaza incelemesi kapsamında
elde edilen bütün bilgi ve belgeler ile yazılı ve elektronik kayıtlar kaza
incelemesi maksatları dışında açıklanamaz ve adli makamlar hariç hiçbir
kişi ve merci ile paylaşılamaz.
Diğer
devletlerle iş birliği
MADDE 9 –
(1) Ulusal demiryolu altyapı
ağında; yabancı ülkelerin demiryolu tren işletmecilerine ait demiryolu
araçları ile tasarımı, imalatı, bakımı veya tescili yabancı devlette
yapılan demiryolu araçlarının dâhil olduğu kaza ve olayların incelenmesinde
ilgili yabancı devletlerin ulusal kaza inceleme otoriteleri iş birliği için
davet edilebilir.
(2) Yabancı ülke demiryolu altyapı ağında; Türk
demiryolu tren işletmecilerine ait demiryolu araçları ile tasarımı,
imalatı, bakımı veya tescili Türkiye’de yapılan demiryolu araçlarının dâhil
olduğu kaza ve olayların inceleme çalışmalarına katılım sağlanabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Uzmanların Nitelikleri, Çalışma Usul ve Esasları
ile Yetki ve Sorumlulukları
Uzmanların
nitelikleri
MADDE 10
– (1) Uzmanların; mühendislik
fakültelerinin raylı sistemler, inşaat, makine, elektrik, elektronik,
elektrik ve elektronik, haberleşme, bilgisayar, endüstri bölümlerinden
mezun olan personelden seçilmesi esastır.
Birlikte
görevlendirilme
MADDE 11
– (1) Ulaşım emniyeti araştırma
veya incelemesinin niteliğine göre bir işte birden çok uzman görevlendirilebilir.
(2) Bu durumda çalışmaları, grup başkanı olarak
tayin edilen uzman düzenler, çalışmaların zamanında bitirilmesini
sağlayacak önlemleri alır.
İşin
devamlılığı ve devri
MADDE 12
– (1) Uzmanlar başladıkları işleri
ara vermeden bizzat yapıp bitirmekle yükümlüdürler. Uzmanlar, işlerin geri
bırakılması zorunluluğu doğarsa veya işlerin sonuçlandırılması başka
yerlerde de araştırma ve inceleme yapılmasını gerektirirse, durumu
Başkanlığa bildirerek alacakları talimata göre hareket ederler.
Araştırma
ve inceleme süreci
MADDE 13
– (1) Ulaşım emniyeti
incelemesinde görevlendirilen uzmanlarca yürütülen araştırma ve inceleme
süreci şu adımlardan oluşur:
a) Kaza/olay ihbarının alınması.
b) Kaza/olayın ilgili birimlerden teyit edilmesi.
c) Kaza/olay hakkında Başkanlığın
bilgilendirilmesi.
ç) Başkan tarafından araştırma veya incelenmesine
karar verilen kaza ve olayla ilgili sözlü veya yazılı görev olurunun
alınması.
d) Kaza/olay yerine ivedilikle gidilip araştırma ve
inceleme başlatılması.
e) Kaza/olay hakkındaki ilk bulgulara göre ön
raporun hazırlanması ve Başkana sunularak incelemenin devam edilip
edilmeyeceği hususunda Başkanlık tarafından karar verilmesi.
f) Gerekliyse ilave bilgi ve belgelerin toplanması.
g) Kaza/olayla ilgili bulgu ve belgelerin analiz
edilmesi.
ğ) Kaza/olay inceleme taslak raporunun yazımı.
h) Grup başkanının taslak raporu incelemesi için
Başkanlığa göndermesi.
ı) Başkanlıkça gerekli görülmesi halinde taslak
raporun tamamının veya bir kısmının ilgili tarafların görüşüne
gönderilmesi.
i) İlgili tarafların süresi içerisinde
bildirdikleri görüşlerin uygun görülmesi halinde taslak rapora işlenmesi.
j) Taslak raporun Değerlendirme Heyetine sunulması.
k) Değerlendirme Heyetinin taslak rapor hakkında
tekrar düzenleme kararı vermesi halinde yazılı gerekçesi ile birlikte grup
başkanına iadesi, grup tarafından raporun tekrar ele alınarak (ğ) bendinden
itibaren sürece tekrar girmesi.
l) Değerlendirme Heyetinin taslak rapor hakkında
kabul kararı vermesi halinde raporun Başkanlık internet sitesinde kısmen
veya tamamen yayımlanarak Başkanlık arşivine eklenmesi.
m) Raporda yer verilen tavsiyelerin takibinin
yapılması.
Grup ve
uzmanların görev ve yetkileri
MADDE 14
– (1) Kaza veya olay incelemesinde
görevlendirilen grup ve uzmanlar 11/5/2019 tarihli ve 30771 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Ulaşım Emniyeti
İnceleme Merkezi Başkanlığı Yönetmeliğinde belirtilen görev ve yetkilerin
yanı sıra;
a) Kaza veya olaya karışan demiryolu araçlarına
çıkabilir ve araç üzerinde incelemelerde bulunabilir.
b) Demiryolu aracındaki kayıt cihazlarının
örneğine, trafiğe ilişkin sesli iletişim cihazlarının kayıtlarına, sinyal
ve trafik kontrol sistemlerindeki trafiğe ilişkin bütün komut ve işlem
kayıtlarına erişebilir.
c) Kaza veya olayla ilgisi olan kişiler ile
tanıkların beyanlarını ses kayıt cihazıyla veya yazılı olarak alabilir.
ç) Kaza veya olaylara münhasır olmak üzere; ulusal
emniyet makamı, demiryolu altyapı işletmecileri, demiryolu tren
işletmecileri, bakımdan sorumlu kuruluşlar, bakımdan sorumlu birimler ve
şirketlerde gerekli araştırma ve incelemelerde bulunabilir.
d) Tren personelinin ve kazaya veya olaya karışan
diğer demiryolu personelinin muayene sonuçlarına erişebilir.
e) Kaza sonucu zarar gören şahısların bedeni
muayene kayıtlarına erişebilir.
Uzmana
yardım yükümlülüğü
MADDE 15
– (1) İncelemeyi yapan görevli
uzmanların kaza veya olay yerine erişimi ile delillerin temini kısıtlanamaz.
(2) İlgililer, kaza veya olay incelemesinde görevli
uzmanların görevlerine ilişkin ve ilgili mevzuata uygun talepleri
geciktirmeden yerine getirmek ve kendilerine yöneltilen soruları
cevaplamakla yükümlüdür.
(3) Araştırma ve inceleme konularıyla ilgili kamu
kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler, kaza veya olay
incelemesinde görevli uzmanların görevlerini gereği gibi yürütebilmelerini
teminen, kendilerine görevleri süresince ulaşım hizmeti ve uygun bir
çalışma ortamı sağlar ve bir irtibat personeli tahsis eder.
(4) Kaza veya olaya karışan taraflar, talep
edilmesi halinde ilgili personeli bilgisine başvurulmak üzere Başkanlık
Merkezine göndermekle yükümlüdür.
Uzmanların
yapamayacakları işler
MADDE 16
– (1) Kaza veya olay incelemesinde
görevlendirilen uzmanlar;
a) Araştırma ve incelemeyle doğrudan ilgisi olmayan
icrai mahiyette herhangi bir talimatta bulunamazlar.
b) Evrak, defter ve kayıtlar üzerine şerh, ilave ve
düzeltme yapamazlar.
c) Görevleri dolayısıyla edindikleri gizli bilgi ve
belgeleri açıklayamazlar.
ç) Bulundukları yerlerde görev ve sıfatlarının
gerektirdiği saygınlığı ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda
bulunamazlar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Raporlar
Raporlar
MADDE 17
– (1) Grup başkanı çalışmaların
neticelerini bir rapor halinde Başkanlığa sunmakla yükümlüdür.
(2) Raporlarda yer alan hususlarda grup üyeleri
arasında görüş ayrılığı olması halinde, söz konusu hususlar ayrıca
gerekçelendirilip imzalandıktan sonra rapora ekli olarak Başkanlığa
sunulur.
(3) Raporlar, kaza ve olaylardan edinilen
tecrübelere dayanılarak ulaşım emniyetinin artırılmasına ve benzer kaza ve
olayların önlenmesine yönelik tavsiyeleri içerecek şekilde tanzim olunur.
İdari, hukuki ya da cezai sorumluluk tespiti, raporların konusunu
oluşturamaz.
(4) Hazırlanan raporlar yerindelik denetimine tabi
tutulamaz.
(5) Demiryolu kaza veya olay araştırma ve inceleme
raporunda aşağıdaki bölümler bulunur. Kaza veya olayın niteliğine göre
ilave bölümler de eklenebilir.
a) Özet: Demiryolu kaza veya olayına ilişkin temel
bilgilerin ifade edildiği bölümdür. Kaza veya olayın türü, zamanı, yeri ve
nasıl gerçekleştiği, can kaybı veya yaralanma bilgileri, demiryolu
altyapısında, araçlarda, yükte, üçüncü taraflarda veya çevrede meydana
gelen zararlar ifade edilir.
b) Kaza süreci: Kaza öncesi, kaza sırasında ve kaza
sonrasında yaşanılan sürecin detaylı anlatıldığı bölümdür.
c) Kaza hakkında bilgi ve bulgular: Kaza veya olaya
ilişkin; emniyet yönetim sisteminin işleyişi, personel organizasyonu,
personelin vasıfları, kazaya karışan kişilerin eylemleri ve beyanları,
uygulanan kurallar ve mevzuatlar, demiryolu araçlarının ve altyapı
bileşenlerinin işleyişi ve bakım kayıtları, demiryolu işletmecilik
sisteminin dokümantasyonu, benzer özellikteki önceki olaylar ile kaza
hakkında diğer bilgilerin açıklandığı bölümdür.
ç) Değerlendirme ve sonuçlar: Kaza hakkında bilgi
ve bulgular bölümünde bahsedilen hususların değerlendirildiği bölümdür. Bu
bölümde muhtemel sebepler hakkında değerlendirme yapılır.
d) Tavsiyeler: Ulaşım emniyetinin iyileştirilmesine
yönelik tavsiyelerin yer aldığı bölümdür.
(6) Kaza inceleme raporlarının kaza tarihinden
itibaren 1 yıl içerisinde tamamlanarak yayımlanması esastır. 1 yıl içinde
yayımlanamayan kaza raporları hakkında kaza yıldönümlerinde kaza
incelemesindeki ilerlemeleri açıklayan ara rapor yayımlanır.
Raporlar
üzerine yapılacak işlemler
MADDE 18
– (1) Değerlendirme Heyeti,
gündemine gelen raporların tümü üzerinden değerlendirmesini yapar ve
ulaştırma altyapıları ile taşımacılık faaliyetlerinin iyileştirilmesi ve
bütün ulaştırma türlerini kapsayan ulaşım emniyetine ilişkin hususları
karara bağlar.
(2) Raporlarda eksik görülen, tekrar araştırılması
veya ilave incelenmesi gereken hususların bulunduğuna karar verilmesi
halinde, araştırma ve incelemenin aynı grup tarafından veya yeni
görevlendirilecek grup tarafından yapılmasına yazılı gerekçesi ile birlikte
karar verilebilir.
(3) Değerlendirme Heyetince kabul edilen raporlar
Bakana ve Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Politikalar Kuruluna sunulur.
(4) Raporlar Başkanlık internet sitesinde kısmen
veya tamamen yayımlanarak Başkanlık arşivine eklenir.
(5) Raporda yer verilen tavsiyeler, raporu
hazırlayan inceleme grubu tarafından takip edilir. Raporun yayımından
itibaren 90 gün sonra tavsiye yapılan kurum ve kuruluşlardan yazılı bilgi
istenir. Her tavsiyenin uygulanma durumuna ait bilgi ve güncellemeler kayıt
altına alınır.
İşletmecilerin
kaza ve olay raporları
MADDE 19
– (1) Demiryolu altyapı
işletmecileri ve demiryolu tren işletmecileri kendi bünyelerinde hazırladıkları
kaza ve olay raporlarının bir örneğini rapor nihayete erdikten sonra beş
işgünü içerisinde Başkanlığa gönderirler.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Hüküm
bulunmayan haller
MADDE 20
– (1) Demiryolu kaza ve
olaylarının incelenmesine ilişkin bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Ulaşım Emniyeti İnceleme Merkezi Başkanlığı
Yönetmeliği ve ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.
Yürürlükten
kaldırılan mevzuat
MADDE 21
– (1) 16/7/2015 tarihli ve 29418
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Demiryolu Kazalarını ve Olaylarını
Araştırma ve İnceleme Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 22
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 23
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Ulaştırma
ve Altyapı Bakanı yürütür.
Eki için tıklayınız.
|