|
Tarım ve Orman Bakanlığından:
TÜRK GIDA KODEKSİ
BEBEK VE KÜÇÜK ÇOCUKLARA YÖNELİK GIDALAR
İLE VÜCUT AĞIRLIĞI KONTROLÜ İÇİN DİYETİN YERİNİ
ALAN
GIDALAR YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; bebek formülleri ve devam
formülleri, bebek ve küçük çocuk ek gıdaları ve vücut ağırlığı kontrolü
için diyetin yerini alan gıdaların bileşim ve bilgilendirme gereklilikleri
ile bu gıda kategorilerine eklenebilecek maddeler listesi ve bu listenin
güncellenmesi için uygulanacak usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, bebek formülleri ve devam
formülleri, bebek ve küçük çocuk ek gıdaları ile vücut ağırlığı kontrolü
için diyetin yerini alan gıdaları kapsar.
(2) Bu Yönetmelik, özel tıbbî amaçlı gıdaları kapsamaz.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 11/6/2010 tarihli ve 5996
sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 23 üncü,
24 üncü ve 26 ncı maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) 26/1/2017 tarihli ve 29960 mükerrer sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve
Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinde ve 26/1/2017
tarihli ve 29960 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda
Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinde yer
alan tanımlara ilave olarak bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Tarım ve Orman Bakanlığını,
b) Bebek: Yaşı 12 ayın altındaki çocuğu,
c) Bebek formülü: Bebeklerin yaşamlarının ilk
ayları boyunca kullanılması amaçlanan ve uygun tamamlayıcı beslenme
başlayıncaya kadar tek başına bebeklerin ihtiyaçlarını karşılayan gıdaları,
ç) Bebek ve küçük çocuk ek gıdası: Aşağıda
kategorileri belirtilen ve belirli gereksinimlerini karşılamak amacıyla,
sağlıklı bebeklerin beslenmesinde anne sütü, bebek formülleri veya devam
formüllerinin tamamlayıcısı olarak ve sağlıklı küçük çocukların
beslenmelerini destekleyici ve/veya günlük beslenmelerine alıştırmaya
yönelik gıdaları,
1) İşlenmiş tahıl bazlı ek gıda: Bebek ve küçük
çocuk ek gıdalarından;
i) Süt veya diğer uygun besleyici sıvılar ile
hazırlanmış veya hazırlanması gereken basit tahıllar,
ii) Su veya protein içermeyen başka bir sıvı ile
hazırlanmış veya hazırlanması gereken ve içerisine yüksek proteinli gıdalar
eklenmiş olan tahıllar,
iii) Kaynayan suda veya diğer uygun sıvılarda
pişirildikten sonra kullanılacak makarnalar,
iv) Doğrudan ya da toz haline getirildikten sonra
su, süt veya diğer uygun sıvılar eklenerek kullanılacak olan peksimetler ve
bisküviler,
kategorilerinden birine ait olan ek gıdaları,
2) Tahıl bazlı olmayan ek gıda: İşlenmiş tahıl
bazlı ek gıdalar ve süt bazlı içecekler ve küçük çocuklara yönelik benzer
ürünler dışındaki bebek ve küçük çocuk ek gıdalarını,
d) Devam formülü: Uygun tamamlayıcı beslenmenin
başlamasının ardından bebeklerin ve küçük çocukların tüketmesi için
hazırlanan ve giderek çeşitlenen diyetlerine ve sıvı alımına katkı sağlayan
gıdaları,
e) Genel Müdürlük: Gıda ve Kontrol Genel
Müdürlüğünü,
f) Küçük çocuk: Yaşı 12 ay ile 36 ay arasında olan
çocuğu,
g) Vücut ağırlığı kontrolü için diyetin yerini alan
gıdalar: Gıda işletmecisinin talimatına göre kullanıldığında tüm günlük
diyetin yerini alan, vücut ağırlığının azaltılması amacıyla enerjisi
kısıtlanmış diyetler için özel olarak formüle edilmiş gıdaları,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Bileşim
ve Bilgilendirme Gereklilikleri
Genel
bileşim ve bilgilendirme gereklilikleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki gıdaların bileşimi,
genel kabul görmüş bilimsel veriler doğrultusunda, bu gıdaları tüketmesi amaçlanan
kişilere ve onların beslenme ile ilgili ihtiyaçlarını karşılamaya uygun
olur.
(2) Bu Yönetmelik kapsamındaki gıdalar, bu gıdaları
tüketmesi amaçlanan kişilerin sağlığına yönelik tehlike oluşturacak
miktarda herhangi bir madde içermez.
(3) Tasarlanmış nanomateryallerin, ikinci fıkrada
belirtilen gerekliliğe uygunlukları yeterli test yöntemlerine dayanılarak
gösterilir.
(4) Genel kabul görmüş bilimsel veriler temelinde,
bu Yönetmelik kapsamındaki gıdalara birinci fıkradaki gereklilikleri
karşılamak amacıyla eklenen bileşenler; insan vücudu tarafından biyolojik
olarak yararlanılabilir, besleyici veya fizyolojik etkiye sahip ve gıdayı
tüketmesi amaçlanan kişilere uygun olur.
(5) Bu Yönetmelik kapsamındaki gıdaların
etiketlenmesi, sunumu ve reklamı, ürünün uygun kullanımına yönelik
bilgileri sağlar ve yanıltıcı olmaz.
Bu gıdaların etiketinde, sunumunda ve reklamında; bir hastalığı
önleme, tedavi etme veya iyileştirme özelliğine sahip olduğunu bildiren
veya böyle özelliklere atıfta bulunan ifadeler yer almaz.
(6) Beşinci fıkrada yer alan hüküm; tıp, beslenme
ve diyetetik, eczacılık alanlarında niteliklere sahip kişilere veya anne
sağlığı ve çocuk bakımından sorumlu diğer sağlık hizmeti çalışanlarına
yönelik herhangi bir yararlı bilginin veya tavsiyenin verilmesini
engellemez.
Bebek
formülleri ve devam formülleri ile ilgili ilave gereklilikler
MADDE 6 – (1) Bebek formülleri ve devam formüllerinin
etiketlenmesi, sunumu ve reklamı, emzirmeden vazgeçilmesine neden olmayacak
şekilde yapılır.
(2) Bebek formüllerinin etiketi, sunumu, reklamı ve
devam formüllerinin etiketi, bebek resimleri veya söz konusu bebek formülü
veya devam formülünün kullanımını özendirecek diğer resimleri veya
ifadeleri içermez.
(3) İkinci fıkra hükmü saklı kalmak kaydıyla, bebek
formüllerinin ve devam formüllerinin kolaylıkla tanınmasına ve hazırlama
yönteminin gösterilmesine yönelik grafik gösterimlere izin verilir.
Özel
bileşim ve bilgilendirme gereklilikleri
MADDE 7 – (1) Bakanlık; 12 nci maddenin üçüncü fıkrası, 5
inci ve 6 ncı maddelerde yer alan hükümler ve ilgili teknik ve bilimsel
ilerlemeleri göz önünde bulundurarak, diğer alt düzenleyici işlemler
vasıtasıyla, aşağıda belirtilen gereklilikleri belirlemeye yetkilidir:
a) Ek-1’de yer alan Kullanımına İzin Verilen
Maddeler Listesinde belirtilen gereklilikler hariç olmak üzere, bu
Yönetmelik kapsamındaki gıdalara uygulanan özel bileşim gereklilikleri.
b) Bu Yönetmelik kapsamındaki gıdaların üretimine
yönelik ürünlerde pestisitlerin kullanımına ve bu gıdalardaki pestisit
kalıntılarına ilişkin özel gereklilikler. Bu bent uyarınca bebek formülleri
ve devam formülleri ile bebek ve küçük çocuk ek gıdalarına yönelik özel
gereklilikler düzenli olarak güncellenir ve bunun yanı sıra, pestisitlerin
kullanımını mümkün olduğunca kısıtlayıcı hükümler içerir.
c) Bu Yönetmelik kapsamındaki gıdaların, ilgili
beslenme beyanlarına izin verilmesi de dâhil olmak üzere etiketlenmesi,
sunumunun ve reklamının yapılmasına ilişkin özel gereklilikler.
ç) Bebek formülleri ile ilgili tanıtıcı ve ticari
uygulamalara ilişkin gereklilikler.
d) Uygun besleme yöntemleriyle ilgili yeterli
bilgiyi sağlamak amacıyla bebek ve küçük çocuk beslenmesi konusunda
bilgilere ilişkin gereklilikler.
(2)
Bakanlık; 12 nci maddenin üçüncü fıkrası, 5 inci ve 6 ncı maddelerde
yer alan hükümler ve yenilikçi ürünler konusunda ilgili taraflarca sağlanan
veriler de dâhil olmak üzere ilgili teknik ve bilimsel ilerlemeyi göz
önünde bulundurarak birinci fıkrada bahsedilen hükümleri güncelleyebilir.
(3) Bu Yönetmelik kapsamındaki gıdalarda yapılacak
sağlık beyanları hakkında 5996 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri
uygulanır.
Teknik
kılavuz
MADDE 8 – (1) Gerek görüldüğünde bu Yönetmelik hükümlerinin
uygulamasına yönelik hazırlanacak teknik kılavuzlar Bakanlık internet
sitesinde yayımlanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kullanımına
İzin Verilen Maddeler Listesi ve Güncellenmesi
Kullanımına
izin verilen maddeler listesi
MADDE 9 – (1) Aşağıda belirtilen kategorilere ait maddeler,
Ek-1’de yer alan Kullanımına İzin Verilen Maddeler Listesinde yer almaları
ve üçüncü fıkradaki unsurlara uygun olmaları koşuluyla, bu Yönetmelik
kapsamındaki bir veya daha fazla gıda kategorisine eklenebilirler:
a) Vitaminler.
b) Mineraller.
c) Amino asitler.
ç) Karnitin ve taurin.
d) Nükleotidler.
e) Kolin ve inositol.
(2) Ek-1’deki listede yer alan maddeler, 12 nci
maddenin üçüncü fıkrasında ve 5 inci maddede yer alan genel gereklilikleri
ve gerektiğinde 7 nci maddede belirlenen özel gereklilikleri karşılar.
(3) Ek-1’de yer alan liste aşağıda belirtilen
unsurları içerir:
a) Birinci fıkrada yer alan kategorilere ait
maddelerin eklenebileceği bu Yönetmelik kapsamındaki gıda kategorisi.
b) Maddenin adı, tanımı ve gerektiğinde formunun
spesifikasyonu.
c) Gerektiğinde, maddenin kullanım koşulları.
ç) Gerektiğinde, madde için uygulanan saflık
kriterleri.
(4) Bu Yönetmelikte aksi belirtilmedikçe, Ek-1’deki
listede yer alan maddelerin, bu Yönetmelik kapsamı haricindeki gıdalarda
kullanıldıkları durumlar için gıda mevzuatında belirlenmiş olan saflık
kriterleri, söz konusu listedeki maddelerin bu Yönetmelik kapsamında ifade
edilen amaçlar için kullanıldığı durumlarda da uygulanır.
(5) Gıda mevzuatında saflık kriteri belirlenmemiş
olan Ek-1’deki listede yer alan maddeler için bu kriterler belirlenene
kadar, uluslararası kuruluşlar tarafından önerilen genel kabul görmüş
saflık kriterleri uygulanır. Bakanlık, daha katı saflık kriterlerini
belirleyen düzenlemeler yapabilir.
(6) Bakanlık; teknik ilerleme, bilimsel gelişmeler
veya tüketicilerin sağlığının korunması hususlarını dikkate almak amacıyla,
birinci fıkrada listelenen madde kategorileri ile ilgili olarak aşağıda
belirtilen hususlarda yetkilidir:
a) Bir madde kategorisinin kaldırılması.
b) Besleyici veya fizyolojik etkiye sahip olan bir
madde kategorisinin eklenmesi.
(7) Birinci fıkrada listelenmeyen kategorilere ait
maddeler, 12 nci maddenin üçüncü fıkrası ve 5 inci maddede yer alan genel
gereklilikleri ve gerektiğinde 7 nci maddede belirlenen özel gereklilikleri
karşılamaları halinde bu Yönetmelik kapsamındaki gıdalara eklenebilir.
Kullanımına
izin verilen maddeler listesinin güncellenmesi
MADDE 10
– (1) Bakanlık, gerekli hallerde
12 nci maddenin üçüncü fıkrasını ve 5 inci maddede yer alan genel
gereklilikleri ve gerektiğinde 7 nci maddede belirlenen özel gereklilikleri
ve teknik ilerlemeyi, bilimsel gelişmeleri veya tüketici sağlığının
korunmasını göz önünde bulundurarak, Ek-1’de yer alan listede aşağıda
belirlenen güncellemeleri yapabilir:
a) Bir maddenin Kullanımına İzin Verilen Maddeler
Listesine eklenmesi,
b) Bir maddenin Kullanımına İzin Verilen Maddeler
Listesinden çıkarılması,
c) 9 uncu maddenin üçüncü fıkrasında atıfta
bulunulan unsurlara ekleme, çıkarma yapma veya unsurların güncellenmesi.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Yetki
MADDE 11
– (1) Bakanlık, uygulamada
birlikteliğin sağlanması amacıyla, bir gıdanın bu Yönetmelik kapsamında yer
alıp almadığına veya bu Yönetmelik kapsamındaki özel gıda kategorilerinden
hangisine ait olduğuna karar vermeye yetkilidir.
(2) Genel Müdürlük, bu Yönetmelik kapsamına giren
hususlarda bilimsel değerlendirmeye ihtiyaç duyulması halinde, 24/12/2011
tarihli ve 28152 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Risk Değerlendirme
Komite ve Komisyonlarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
çerçevesinde Bakanlık tarafından oluşturulan ilgili bilimsel komisyonun
görüşüne başvurabilir.
(3) Genel Müdürlük, ikinci fıkrada belirtilen
bilimsel değerlendirme süreçlerine ilişkin olarak teknik ve/veya bilimsel
kılavuzlar yayımlayabilir.
(4) Bu Yönetmelik kapsamındaki gıdaları tüketmesi
amaçlanan kişilerin sağlığının üst düzeyde korunmasını sağlamak için 5996
sayılı Kanunun 26 ncı maddesinde belirtildiği üzere ihtiyati tedbirler
uygulanır.
Piyasaya
arz
MADDE 12
– (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki
gıdalar yalnızca, bu Yönetmeliğe uygun olması halinde piyasaya
sunulabilirler.
(2) Bu Yönetmelik kapsamındaki gıdaların yalnızca,
hazır ambalajlı olarak perakende satılmasına izin verilir.
(3) Bu Yönetmelik kapsamındaki gıdalar, bu
Yönetmelikte belirlenen gereklilikler saklı kalmak kaydıyla, gıda
mevzuatında yer alan hükümlere uygun olur.
Avrupa
Birliği mevzuatına uyum
MADDE 13
– (1) Bu Yönetmelik, bebekler ve
küçük çocuklara yönelik gıdalar ve vücut ağırlığı kontrolü için toplam
diyetin yerini alan gıdalara ilişkin 29/6/2013 tarihli ve (AT) 609/2013
sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği
mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
İdari
yaptırım
MADDE 14
– (1) Bu Yönetmeliğe aykırı
davrananlar hakkında 5996 sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre idari
yaptırım uygulanır.
Uyum
zorunluluğu
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
yayımı tarihinden önce faaliyet gösteren gıda işletmecileri, 31/12/2021
tarihine kadar bu Yönetmelik hükümlerine uymak zorundadır.
(2) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce faaliyet
gösteren gıda işletmecileri, bu Yönetmelik hükümlerine uyum sağlayana
kadar, bu Yönetmelik kapsamına giren hususlarda bu Yönetmeliğin yayım
tarihinden önce yürürlükte olan mevzuat hükümlerine uymakla yükümlüdür.
Yürürlük
MADDE 15
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 16
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Tarım ve Orman Bakanı yürütür.
Eki için tıklayınız
|