|
Hazine ve Maliye Bakanlığından:
BİREYSEL
EMEKLİLİK ARACILARI HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, emeklilik şirketleri
tarafından katılımcı ve işverenlere sunulan emeklilik sözleşmelerinin
kurulmasına aracılık edecek kişilerde aranacak niteliklere, bu kişilerin
faaliyetlerine, çalışma esaslarına, satış yetkilerine, tabi tutulacakları
sınav ve eğitim programları ile bu kişiler için tutulacak sicile ve
verilecek lisansa ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik, 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik
Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununun 11 ve 20/A maddelerine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Hazine ve Maliye Bakanlığını,
b) Bireysel emeklilik aracısı: Emeklilik
sözleşmelerine aracılık eden gerçek kişiyi,
c) Emeklilik gözetim merkezi: 4632 sayılı Kanuna
göre Bakanlıkça emeklilik gözetim merkezi olarak görevlendirilen tüzel
kişiyi,
ç) Güvenli elektronik iletişim aracı: Kısa mesaj,
elektronik posta, internet, telefon, faks gibi saklanabilir her türlü
iletişim yöntemini,
d) İşveren: 31/5/2006
tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
kapsamındaki işveren ve işveren vekillerini,
e) Katılımcı: Emeklilik sözleşmesine göre ad ve
hesabına emeklilik şirketi nezdinde bireysel emeklilik hesabı açılan gerçek
kişiyi,
f) Lisans: Sınavlarda başarılı olunması hâlinde
emeklilik gözetim merkezi tarafından verilen ve mesleki yeterliliği
gösteren belgeyi,
g) Sınav: Mesleki yeterlilik ile bilgi ve
becerilerin ölçülmesi amacıyla emeklilik gözetim merkezi tarafından
düzenlenen bireysel emeklilik aracıları sınavını,
ğ) Sicil: Emeklilik gözetim merkezince tutulan
Bireysel Emeklilik Aracıları Sicilini,
h) Şirket: 4632 sayılı Kanuna göre kurulmuş
emeklilik şirketini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Bireysel Emeklilik Aracılarında Aranan Nitelikler
ve
Sınava İlişkin
Usul ve Esaslar
Bireysel
emeklilik aracılarında aranan nitelikler
MADDE 4 – (1) Bireysel emeklilik aracısı olacak kişilerde
aşağıdaki nitelikler aranır:
a) Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmak.
b) 4632 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin dördüncü
fıkrasının (g) bendinin (3) numaralı alt bendinde belirtilen suçlardan
mahkûm olmamak.
c) Müflis veya konkordato
ilan etmiş olmamak.
ç) Aşağıda belirtilen şartlardan en az birine sahip
olmak:
1) En az dört yıllık yükseköğretim kurumu mezunu
olmak.
2) İki yıllık bankacılık, sigortacılık, borsa ve
finans, finans, işletme, maliye, menkul kıymetler ve sermaye piyasası,
muhasebe, para ve sermaye yönetimi, pazarlama ve satış yönetimi ön lisans
programlarından veya Bakanlıkça uygun görülen benzer eğitim içeriğine sahip
programlardan mezun olmak.
3) Lise veya dengi okul mezunu
olmak ve şirketlerde, sigorta şirketlerinde, sigorta acentelerinde, sigorta
brokerlerinde, bankalarda, sermaye piyasası aracı kurumlarında veya
Bakanlıkça uygun görülen benzeri malî kuruluşlarda şirket personeli olarak
sınav başvuru tarihi itibarıyla son üç yıl içinde toplam en az bir yıl
süreyle çalışmış olmak ya da Bakanlıkça uygun görülen kamu istihdam
programları kapsamında bireysel emeklilik aracılığına ilişkin kurs ve stajı
başarıyla tamamlamış olmak.
d) Sınavda başarı göstermiş olmak.
(2) Şirket bünyesinde veya dışında, şirket adına
katılımcı ve işverenlere sunulan emeklilik sözleşmelerine ilişkin olarak
pazarlama ve satış faaliyetlerini çağrı merkezi, müşteri ilişkileri ve
benzer isimler altında yapanların da bireysel emeklilik aracısı olması
gerekir.
Sınava
ilişkin usul ve esaslar
MADDE 5 – (1) Bireysel emeklilik aracısı olmak isteyenler, 4
üncü maddedeki nitelikleri taşımak kaydıyla, mesleki yeterlilik ile bilgi
ve becerilerinin ölçülmesi amacıyla emeklilik gözetim merkezi tarafından
düzenlenen sınava tabi tutulur.
(2) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinin
(1) ve (2) numaralı alt bentlerinde belirtilen programlarda öğrenimine
devam edenler de sınava girebilir. Bu kişiler için sınavın geçerlilik
süresi, sınav sonuçlarının açıklandığı tarihten itibaren bir yıldır. Bu
süre içinde mezuniyet belgesini emeklilik gözetim merkezine ulaştırmayan
kişilerin sınav sonucu geçersiz sayılır.
(3) Sınav ücreti, sınav başvurusuna ait duyurunun
yapıldığı tarihte geçerli olan aylık brüt asgari ücretin yüzde yirmi beşini
geçmemek kaydıyla, Bakanlığın uygun görüşü alınarak emeklilik gözetim
merkezi tarafından belirlenir.
(4) Başvuruların incelenmesi, sınavın kapsam ve
koşulları ile sınavın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlığın
uygun görüşü alınarak emeklilik gözetim merkezi tarafından hazırlanacak
Sınav, Sicil ve Lisans İşlemleri Kılavuzunda belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Lisans, Satış
Yetkisi ve Sicile İlişkin Esaslar
Lisans
MADDE 6 – (1) 4 üncü maddenin birinci fıkrasında sayılan
nitelikleri haiz olanlara emeklilik gözetim merkezince lisans belgesi
düzenlenir. Lisans belgesinin içeriği, Bakanlığın uygun görüşü alınarak
emeklilik gözetim merkezi tarafından belirlenir.
(2) 5 inci maddenin ikinci fıkrası kapsamında
sınava giren ve başarılı olan adayların, sınav sonucunun açıklandığı
tarihten itibaren bir yıl içinde emeklilik gözetim merkezine başvurarak
lisans alması gerekir.
Satış
yetkisi
MADDE 7 –
(1) Sınavda başarılı olarak lisans
alan kişiler, satış yetkisi almak suretiyle faaliyete başlamak için
sözleşmelerine aracılık edeceği şirket tarafından, emeklilik ürünlerine
ilişkin verilecek eğitimleri başarıyla tamamlamak zorundadır.
(2) Satış yetkisi almak için şirket tarafından,
aracılık yapacak kişiye ilişkin olarak aşağıdaki belgeler ile birlikte
emeklilik gözetim merkezine başvurulur:
a) Başvuru tarihinden en fazla altı ay önce alınmış
arşiv kaydı içeren adlî sicil belgesi.
b) Adına bireysel emeklilik aracılığı yapacağı
şirketin emeklilik ürünlerine ilişkin eğitimlerini tamamladığına dair
belge.
c) Yabancı uyruklular için çalışma izin belgesi.
(3) Bakanlıktan faaliyet ruhsatı almış sigorta
brokerleri nezdinde çalışan bireysel emeklilik aracıları, temsil ettikleri
katılımcı veya işverenler için teklif alacakları şirketlerden ikinci
fıkranın (b) bendinde yer alan belgeyi almak kaydıyla, belge aldığı
şirketlerden biri aracılığıyla satış yetkisi başvurusu yapar.
Sicile
kayıt ve izleme
MADDE 8 – (1) Lisans almaya hak kazanan kişiler, sicil
numarası verilmek suretiyle emeklilik gözetim merkezi nezdinde tutulan
sicile kaydedilir.
(2) Emeklilik gözetim merkezi, sicil kaydını
elektronik ortamda tutar, günceller ve bireysel emeklilik aracılarının faaliyetlerinin
elektronik ortamda izlenmesine ilişkin altyapıyı oluşturur ve işletir.
Satış
yetkisi ve sicil numarasının kullanımı
MADDE 9 – (1) Bireysel emeklilik aracısı, aracılık faaliyeti
kapsamında yaptığı her türlü iş ve işlemde ve Bakanlık tarafından gerekli
görülen her türlü bilgi ve belgede sicil numarasını kullanır.
(2) Bireysel emeklilik aracısı, satış yetkisi ve
lisansı olmaksızın emeklilik sözleşmesine aracılık edemez ve satış gerçekleştiremez.
Şirketler, bu konuda gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.
(3) Bireysel emeklilik aracısı, şirket adına
katılımcılarla yapacağı her türlü iş ve işlemde, satış yetkisinin ve lisansının
olduğunu tevsik edici bilgi ve belgeleri ibraz etmek zorundadır.
(4) Sicile kayıtlı bireysel emeklilik aracısının
şirketle yaptığı hizmet veya aracılık sözleşmesinin herhangi bir nedenle
sona ermesi hâlinde, bu durum şirket tarafından yedi iş günü içinde
emeklilik gözetim merkezine iletilir. Bildirimin emeklilik gözetim
merkezine ulaşmasını müteakip iki iş günü içinde aracının satış yetkisi
emeklilik gözetim merkezi tarafından iptal edilir.
Sicile
ilişkin diğer hususlar
MADDE 10
– (1) Sicil kaydına ilişkin veri
tabanında yer alan bireysel emeklilik aracısı hakkındaki lisans iptali ve
diğer yaptırımlara ilişkin bilgiler, Bakanlığın uygun görüşü alınarak
şirketlerle paylaşılabilir.
(2) Emeklilik gözetim merkezi, kurumsal internet
sitesinde, bireysel emeklilik aracılarının lisans ve satış yetkisine
ilişkin bilgilerin sorgulanabileceği bir sicil sorgulama hizmeti sunar. Bu
hizmete ilişkin usul ve esaslar, Sınav, Sicil ve Lisans İşlemleri
Kılavuzunda belirlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çalışma
Esasları ve Yaptırımlar
Bireysel
emeklilik aracılığı faaliyetine ilişkin çalışma esasları
MADDE 11 – (1) Bireysel
emeklilik aracısı, yapacağı her türlü tanıtım, pazarlama, satış ve benzeri
faaliyetinde ilgili mevzuatta belirlenen esaslara uyar, yürüteceği iş ve
işlemlerde mesleğin icaplarına ve iyi niyet kurallarına uygun hareket eder,
katılımcı ve işverenin hak ve menfaatleri ile bireysel emeklilik sisteminin
işleyişini tehlikeye sokabilecek hâl ve davranışlardan kaçınır.
(2) Bireysel emeklilik aracısı, katılımcının yaşı,
gelir düzeyi ve beklentilerine göre, sistemin uzun vadeli yapısını da
dikkate alarak katılımcıya gerekli bilgileri verir, uygun tavsiyelerde
bulunur ve katılımcının istek ve talepleri doğrultusunda ihtiyaç duyulan
belgeleri düzenler.
(3) Bir şirketi temsil eden bireysel emeklilik
aracısı, sadece bu şirket adına bireysel emeklilik aracılığı faaliyetinde
bulunabilir.
(4) Bireysel emeklilik aracısı, 4632 sayılı Kanuna
göre denetim yapmaya yetkili olan merci ve kişilere, görevleriyle ilgili
istenecek her türlü bilgiyi vermek ve bütün hesap, kayıt, defter ve
belgeleri ibraz etmekle yükümlüdür.
(5) Bireysel emeklilik aracısı, aracılık
faaliyetini doğrudan şirketle veya çalıştığı banka, sermaye piyasası aracı
kurumu, sigorta acentesi veya brokerinin şirketle tesis edeceği ilişki
çerçevesinde yürütebilir. Bu kurum ve kuruluşlar, bünyelerinde çalışan
bireysel emeklilik aracılarının bu Yönetmelikte yer alan esaslara uygun
hareket etmesini sağlayacak tedbirleri almakla yükümlüdür.
(6) Bakanlıktan faaliyet ruhsatı almış sigorta
brokerleri nezdinde çalışan bireysel emeklilik aracıları, temsil ettikleri
katılımcı ve işverenler için birden fazla şirketten teklif alabilir.
Tamamlayıcı
eğitim programı
MADDE 12
– (1) Bireysel emeklilik
aracısının, mesleki yeterlilikleri ile bilgi ve becerilerinin devamlılığını
sağlamak amacıyla emeklilik gözetim merkezi tarafından düzenlenen ve
katılımın aracı bazında takip edildiği tamamlayıcı eğitim programına, ilk
olarak lisans alma tarihinden itibaren iki yıl içinde, takip eden
dönemlerde ise yılda bir kez katılması gerekir.
(2) Tamamlayıcı eğitim programına katılım sağlamak,
bireysel emeklilik aracısının sorumluluğundadır. Bununla birlikte,
şirketler, emeklilik sözleşmelerine aracılık eden veya bunları şirket adına
yapan bireysel emeklilik aracılarının tamamlayıcı eğitim programına
katılımının sağlanması konusunda gerekli tedbirleri alır. Emeklilik gözetim
merkezi, her ayın on beşinci gününe kadar tamamlayıcı eğitim programının
ilgili dönemine katılım için son tarihi bir sonraki ay içinde olan bireysel
emeklilik aracılarına ilişkin listeyi, kurumsal internet sitesinde
yayımlar.
(3) Tamamlayıcı eğitim programına katılmayan
bireysel emeklilik aracısının satış yetkisi emeklilik gözetim merkezi
tarafından iptal edilir.
(4) Bu şekilde satış yetkisi iptal edilen bireysel
emeklilik aracısının satış yetkisini tekrar alabilmesi için güncel
tamamlayıcı eğitim programına katılması ve satış yetkisi başvurusunda
bulunması gerekir.
(5) Tamamlayıcı eğitim programının kapsamı, süresi,
düzenlenme şekli ve benzeri hususlara ilişkin usul ve esaslar Sınav, Sicil
ve Lisans İşlemleri Kılavuzunda belirlenir.
Bireysel
emeklilik aracısının yapamayacağı işler
MADDE 13 – (1) Bireysel
emeklilik aracısı, hiçbir surette giriş aidatı, katkı payı veya benzeri
adlar altında tahsilât yapamaz, emeklilik sözleşmesi çerçevesinde katılımcı
ve işveren ile hiçbir para alışverişinde bulunamaz, katılımcı veya işveren
adına aktarım işlemi yapamaz, katılımcı adına fon tercihi ve fon dağılımı
değişikliği yapamaz, katılımcıya belli bir getiri sağlanacağına ilişkin
yazılı veya sözlü hiçbir taahhütte bulunamaz, bu konuda yazılı veya sözlü
garanti veremez ve katılımcının sözleşmeden doğan diğer haklarını katılımcı
adına kullanamaz.
Lisans
iptali ve diğer yaptırımlar
MADDE 14
– (1) Aşağıda yer alan hususların
tespiti hâlinde bireysel emeklilik aracıları hakkında bu madde kapsamında
gerekli işlemler uygulanır:
a) Tamamlayıcı eğitim programına aralıksız üç dönem
katılmadığı tespit edilenlerin lisansı başka bir işleme gerek kalmaksızın
iptal edilir. İptal kararı, emeklilik gözetim merkezince bireysel emeklilik
aracısına ve varsa şirkete yazılı veya güvenli elektronik iletişim araçları
ile bildirilir.
b) Satış yetkisi olmadan işlem yaptığı tespit
edilenler uyarılır. Aynı fiilin tekrarı hâlinde bu kişilerin lisansı iptal
edilir.
c) Satış yetkisini başkasına kullandıranlar ile
yetkisiz kişilerce yapılmış satışları kendisi yapmış gibi gösterdiği tespit
edilenlerin lisansı iptal edilir.
ç) 11 inci maddenin birinci ve ikinci fıkralarına
aykırı hareket ettiği tespit edilenlerin lisansı, fiilin önemine ve
sürekliliğine göre; üç aydan on iki aya kadar askıya alınır ve satış
yetkisi durdurulur. Lisansın askıya alınmasını gerektiren fiilin üç yıl
içinde tekrarı hâlinde bireysel emeklilik aracısının lisansı iptal edilir.
d) 13 üncü maddeye aykırı iş ve işlem yaptığı
tespit edilenlerin lisansı iptal edilir.
e) Sicile kayıt için bu Yönetmelikte aranan
şartları haiz olmadığı veya sonradan kaybettiği anlaşılanların lisansı
iptal edilir.
f) Bireysel emeklilik aracısı olarak çalışırken
yapmış olduğu işlemlerden dolayı ilgili Cumhuriyet başsavcılığına intikal
ettirilen bir ihbar veya şikâyet sonucunda, mahkûmiyetine karar verilen ve
bu kararı kesinleşen bireysel emeklilik aracısının lisansı iptal edilir.
(2) Birinci fıkranın (b), (c), (ç), (d) ve (e)
bentlerinde belirtilen işlemler uygulanmadan önce ilgili kişilerin savunması,
emeklilik gözetim merkezi tarafından alınır. Ancak, 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendinde sayılı bireysel emeklilik aracılığına engel
suçlardan mahkûmiyete dair kesinleşmiş mahkeme kararının varlığının tespiti
hâlinde savunma alınması şart değildir. Savunma istendiğine ilişkin yazının
tebliğinden itibaren bir ay içinde savunma gönderilmemesi hâlinde savunma
hakkından feragat edildiği kabul edilir. Savunmanın emeklilik gözetim
merkezine ulaştığı tarihi veya savunma hakkından feragat edildiği hâllerde
süre bitimini müteakip bir ay içinde tamamlanan değerlendirmenin sonucu,
emeklilik gözetim merkezi tarafından Bakanlığa bildirilir. Evrakların
eksiksiz olarak ulaşmasının ardından Bakanlık tarafından nihai karar
verilir ve emeklilik gözetim merkezine iletilir. Bakanlıkça verilen karar,
emeklilik gözetim merkezince bireysel emeklilik aracısına ve varsa ilgili
şirkete yazılı veya güvenli elektronik iletişim araçları ile bildirilir.
(3) Lisansı iptal edilen bireysel emeklilik
aracıları, lisans iptaline dair bildirimin kendisine tebliğ edildiği tarihten
itibaren üç yıl içinde açılacak sınavlara giremez. Birinci fıkranın (a)
bendine dayanarak gerçekleştirilen lisans iptali işlemleri için bu hüküm
uygulanmaz.
(4) Kendi isteği ile meslekten ayrılan bireysel
emeklilik aracılarının lisansı, aracının veya bir şirketin adına aracılık
yapan aracılar için ilgili şirketin emeklilik gözetim merkezine yapacağı
bildirime istinaden iptal edilir.
(5) Bu maddeye göre yapılacak tebligatlar, güvenli
elektronik iletişim araçları ile veya yazılı olarak bireysel emeklilik
aracısının emeklilik gözetim merkezine bildirdiği en son posta adresine
yapılır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Aracı Portalı
MADDE 15
– (1) Emeklilik gözetim merkezi,
bireysel emeklilik aracılarının sınava başvuru aşamasında kaydolacakları,
sınav, sicil ve tamamlayıcı eğitime ilişkin olarak aracıların ve
şirketlerin iş ve işlemlerini yürütecekleri, sonuçları takip edecekleri,
aracılar ve şirketler ile her türlü bilgi alışverişinin sağlanacağı bir
Aracı Portalı oluşturur.
(2) Bireysel emeklilik aracıları, lisans
belgelerini Aracı Portalı üzerinden temin eder.
(3) Aracı Portalının
oluşturulmasına ve kullanımına dair usul ve esaslar Bakanlığın uygun görüşü
alınarak, emeklilik gözetim merkezi tarafından belirlenir.
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE 16
– (1) 29/8/2009
tarihli ve 27334 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bireysel Emeklilik
Aracıları Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 17
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinden altı ay sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Hazine ve Maliye Bakanı yürütür.
|