|
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığından:
DEMİRYOLU İLE SEYAHAT EDEN YOLCULARIN
HAKLARINA DAİR YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı;
demiryolu ile seyahat eden yolcuların seyahat öncesinde, esnasında,
sonrasında ve kendilerini etkileyen kaza ve olaylarda sahip olacakları hak
ve yükümlülükleri, bu hakların geçerli olduğu durumları ve yolculara hizmet
sunan kuruluşların yerine getirmesi gereken yükümlülüklerin belirlenmesi ve
denetlenmesi ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri, ulusal demiryolu
altyapı ağı üzerinde bir seyahat belgesi ile hizmet alan yolcuları ve
onlara hizmet veren demiryolu tren işletmecilerini, acenteleri, gar ve
istasyon işletmecilerini kapsar.
(2) Bu Yönetmelik hükümleri;
a) Ulusal demiryolu altyapı ağından bağımsız olan
şehir içi raylı toplu taşıma hizmetleri ile belli bir işletmenin veya
kurumun dâhili yolcu taşıma ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulmuş
demiryolu altyapıları üzerinde hizmet alan ve hizmet verenleri,
b) Ulusal demiryolu altyapı ağından bağımsız olan
altyapılar üzerinde, turistik, tarihi, eğlence, müze sergilemesi, gösteri
ve benzeri amaçlarla hizmet alanları ve hizmet verenleri,
c) Ulusal demiryolu altyapı ağında yapılan banliyö
taşımacılık hizmetlerini
kapsamaz.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; 10/7/2018
tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı
Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 478
inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Acente: Demiryolu taşımacılığı
alanında; ticari mümessil, ticari vekil, satış memuru veya müstahdem gibi
bağımlı bir sıfatı olmaksızın bir sözleşmeye dayanarak belirli bir yer veya
bölge içinde daimi surette bir veya birden fazla demiryolu tren
işletmecisini ilgilendiren sözleşmelerde aracılık etmeyi ve onlar adına
taşıma sözleşmesi yapmayı meslek edinen ve Bakanlıkça yetki belgesi verilen
gerçek kişileri, kamu tüzel kişilerini ve şirketleri,
b) Aktarmalı bilet: Bir veya birden fazla demiryolu
tren işletmecisi tarafından sunulan ardışık demiryolu taşımacılık
hizmetinde bir taşıma sözleşmesi karşılığı verilen bilet veya biletleri,
c) Alıcı: Bagaj taşıma belgesinde belirtilen
bagajın teslim edileceği kişiyi,
ç) Araç: Yolcunun seyahat ettiği trende taşınan
bebek arabası, bisiklet ve/veya motorlu bisikletleri,
d) Bagaj: Yolcunun yanında taşıyamayacağı hacim,
boyut ve ağırlıkta olan ancak yolculuk sonunda varılacak yerde
kullanılmasına ihtiyaç duyulan seyahat belgesi düzenlenmiş nesne ve diğer
şahsi malları,
e) Bagaj taşıma belgesi: Bagajın yolcudan
alındığını gösteren, demiryolu tren işletmecisi tarafından bagaj taşımasına
ilişkin düzenlenen belgeyi,
f) Bagaj teşhis kuponu: Bagajın hangi yolcuya ait
olduğunun tespitini sağlayan belgeyi,
g) Bakan: Ulaştırma ve Altyapı Bakanını,
ğ) Bakanlık: Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığını,
h) Banliyö taşımacılığı: Ulusal demiryolu altyapı
ağına bağlı olan bir şehir merkezi veya şehirleşmiş bölge, il ve civar
bölgeleri arasında metro, hafif raylı ve benzeri
sistemlerle yapılan yolcu taşımacılığını,
ı) Bilet: Seyahat belgesini,
i) Demiryolu altyapı işletmecisi: Tasarrufundaki
demiryolu altyapısını güvenli bir şekilde işletmek ve demiryolu tren
işletmecilerinin hizmetine sunmak hususunda Bakanlıkça yetkilendirilmiş
kamu tüzel kişilerini ve şirketleri,
j) Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü: Bu
Yönetmelik kapsamında Bakanlıkça yerine getirilmesi gereken iş ve işlemleri
yürütmekle görevli Bakanlık hizmet birimini,
k) Demiryolu sistemi: Bir bütün olarak demiryolu
süreçlerine ait yapısal ve operasyonel alt
sistemler ile bunların işletilmesi ve yönetilmesini,
l) Demiryolu tren işletmecisi: Ulusal demiryolu
altyapı ağı üzerinde yük ve/veya yolcu taşımacılığı yapmak üzere Bakanlıkça
yetkilendirilmiş kamu tüzel kişilerini ve şirketleri,
m) El bagajı: Yolcunun kendi denetim ve
sorumlulukları altında olan, seyahat ettiği vagonda muhafaza ettiği,
demiryolu tren işletmecisi tarafından belirlenmiş ölçü ve ağırlıktaki
bagajları,
n) Engelli ve/veya hareket kabiliyeti kısıtlı kişi:
Fiziksel, zihinsel, ruhsal ve duyusal yetilerinin herhangi birinde veya
birkaçında daimi veya geçici olarak çeşitli düzeyde kayıplarından dolayı
taşımacılık hizmetini kullanırken kısıtlılığı olan ve durumu tüm yolculara
sunulan hizmetlerin, kişinin ihtiyaçlarına göre özel itina ve uyarlama
gerektiren kişiyi,
o) Eşya: Trende yolcusu olmadan, demiryolu tren
işletmecisi tarafından belirlenen hacim, boyut, ağırlık ve çeşitlilikte
taşınabilir, ticari olmayan nesneleri,
ö) Gar: Demiryolu ile yolculuk edenlerin
ihtiyaçlarının geniş ölçüde karşılandığı büyük tren istasyonunu,
p) Gar ve istasyon işletmecisi: Bir gar veya
istasyonu işletmek üzere Bakanlıkça yetki belgesi verilen kamu tüzel
kişilerini ve şirketleri,
r) Gecikme: Yayınlanan sefer tarifesine göre
beklenen varış zamanı ile gerçekleşen/gerçekleşecek varış zamanı arasındaki
farkı,
s) Gönderici: Eşyayı teslim eden, alıcıyı
belirleyen ve bagaj taşıma belgesini imzalayan kişiyi,
ş) İstasyon: Trafikle ilgili hizmetlerin TCDD
tarafından yürütüldüğü, yolcu ve/veya yük taşımasını yapmaya yarayan
demiryolu ve tesislerin bulunduğu yerleri,
t) Kaza: Maddi hasar, ölüm, yaralanma gibi zararlı
sonuçları olan, istenmeyen, beklenmedik, ani ve kasıtsız bir olay veya
olaylar zincirini,
u) Olay: İstenmeyen, beklenmedik, demiryolu
sisteminin işleyişini ve/veya emniyetini etkileyen, kaza tanımı dışında
kalan durumları,
ü) Rezervasyon: Seyahat öncesinde, yolcunun trende
yer ayırtmak suretiyle seyahat hakkı elde etmesi ve bunun yazılı veya
elektronik olarak belgelenmesini,
v) RID: Tehlikeli Eşyanın Demiryolu ile
Uluslararası Taşınmasına İlişkin Yönetmeliği,
y) Seyahat belgesi: Talep edilen yolculuk için
belirlenen şartlarda geçerli olan, kâğıt ve/veya elektronik olarak ilgili
mevzuat uyarınca düzenlenen ve kaydedilen; ücreti, geçerlilik şartları ve
özel koşulları olan bir veya birden çok yolculuk sağlayan bileti,
z) Şehir içi raylı toplu taşıma hizmetleri: Ulusal
demiryolu altyapı ağına bağlı olmayan bir şehir merkezi veya şehirleşmiş
bölge, il ve civar bölgeleri arasındaki ulaşım ihtiyaçlarının karşılanması
için sunulan metro, tramvay, banliyö ve benzeri
raylı sistemleri ile verilen demiryolu taşıma hizmetlerini,
aa) Taşımacı: Demiryolu tren işletmecileri dışında
taşımacılık hizmeti veren kamu tüzel kişilerini ve şirketleri,
bb) Taşıma sözleşmesi: Taşımacılık hizmeti için
demiryolu tren işletmecisi veya acente ile yolcu veya gönderici arasında,
ücretli ya da ücretsiz olarak yapılan taşımacılığa ilişkin sözleşmeyi,
cc) TCDD: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları
İşletmesi Genel Müdürlüğünü,
çç) Tehlikeli Maddelerin Demiryolu ile Taşınması
Hakkında Yönetmelik: 16/7/2015 tarihli ve 29418
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan demiryoluyla tehlikeli madde taşımacılığıyla
ilgili Yönetmeliği,
dd) Tren: Bir veya birkaç çeken araç ile bir veya
birkaç çekilen araçtan ya da bir veya birkaç çeken araçtan oluşturulmuş
personeli tarafından teslim alınmış diziyi,
ee) Ulusal demiryolu altyapı ağı: Türkiye sınırları
içerisinde bulunan il ve ilçe merkezleri ve diğer yerleşim yerleri ile
limanlar, hava meydanları, organize sanayi bölgeleri, lojistik ve yük
merkezlerini birbirine bağlayan, kamuya veya şirketlere ait bütünleşik
demiryolu altyapısı ağını,
ff) Yolcu: Bu Yönetmelik kapsamında demiryolu ile
seyahat eden ve kendileriyle bir taşıma sözleşmesi yapılan görevliler
haricinde trende bulunan kişileri
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Seyahat Öncesi ile İlgili Hükümler
Taşıma
sözleşmesi ve seyahat belgesi
MADDE 5 – (1) Demiryolu tren işletmecisi veya acente,
seyahatten önce yolcu veya gönderici ile bir taşıma sözleşmesi yapar ve bir
seyahat belgesi veya bagaj taşıma belgesi düzenler.
(2) Demiryolu tren işletmecisi taşıma
sözleşmesiyle, yolcuyu, el bagajını, bagaj, araç ve eşyayı varış yerine götürmeyi,
bagaj ve eşyayı varış yerinde yolcuya teslim etmeyi taahhüt eder.
(3) Seyahat belgesi, aksi kanıtlanıncaya kadar
taşıma sözleşmesinin imzalandığının ispatı niteliğindedir.
(4) Seyahat belgesinde veya bagaj taşıma belgesinde
asgari olarak aşağıdaki bilgiler yer alır:
a) Demiryolu tren işletmecisi veya yetkili
acentelerin ticaret unvanı, adresi, vergi numarası.
b) Yolcunun bu sözleşmeden doğan haklarının
bilinmesine imkân veren açıklama.
(5) İsme düzenlenmiş seyahat belgesinde yolcunun;
adı, soyadı, engelli ise engelli olduğuna dair belge numarası, iletişim
bilgisi, kalkış ve varış yeri, koltuk numarası, hareket tarihi ve saati,
taşıma ücreti, biletin seri ve müteselsil sıra numarası ve düzenleme tarihi
bulunur. Koltuk numarası ise koltuğun isme yönelik düzenlendiği seyahat
belgelerinde bulunur. Seyahat belgesi üzerindeki yolcuya ait kişisel
bilgilerin doğru olup olmadığının kontrolünün sorumluluğu yolcuya aittir.
Seyahat belgesinin isme düzenlenmiş olması halinde yolcunun seyahat edeceği
trene binebilmesi için kimlik ibraz etmesi gerekir.
(6) Seyahat belgesi isme düzenlenmemiş ve seyahat
başlamamış ise başkasına devredilebilir.
(7) Seyahat belgesi elektronik ortamda
düzenlenebilir. Elektronik ortamda düzenlenen seyahat belgeleri, bu
Yönetmelikte ifade edilen gereklilikleri karşıladığını ispat edebilecek
şekilde yapılır.
(8) Demiryolu tren işletmecisi, trenin iptal
edilmesi veya bağlantının kaçırılması halinde yapılacak işlemler hakkında
yolcuları bilgilendirir.
(9) Taşıma sözleşmesiyle veya başka bir yolla,
yolcuların bu Yönetmelikte belirtilen hakları kısıtlanamaz veya ortadan
kaldırılamaz.
Taşıma
ücretinin belirlenmesi, ödenmesi ve iade edilmesi
MADDE 6 – (1) Bakanlık taşıma ücretlerine ilişkin
gerektiğinde taban ve tavan ücret belirler.
(2) Demiryolu tren işletmecisi her türlü taşıma
ücret tarifelerini kendisine ait internet sitesinde yayınlar.
(3) Yolcu ile demiryolu tren işletmecisi arasında
aksi bir anlaşma olmadıkça taşıma ücreti önceden ödenir.
(4) İade, bir biletin tamamen iptalidir. Bilet iade
edildiği andan itibaren sözleşme geçersiz sayılır. Bilet iade işlemi, yetki
verilmiş yerlerden yapılabilir.
(5) İade edilecek biletin satışında, iadesi ile
ilgili kısıtlayıcı hüküm varsa iade yapılmaz.
(6) Yolcu, biletini satın alırken iade haklarını
sorgulamış ve iade ile ilgili şartları kabul etmiş sayılır.
(7) İade işlemleri ile ilgili sınırlayıcı bir hüküm
yoksa belirlenen koşullarda, seferin türü ve gününe bağlı olarak bilet
ücretinde demiryolu tren işletmecisi tarafından bir kesinti yapılabilir ve
geri kalan bedel, bilet bedelinin tahsil edildiği ödeme kanalından yolcuya
iade edilir.
(8) İadeler ve uygulanacak kesintiler ile ilgili
uygulama kuralları ve geçerlilik şartları demiryolu tren işletmecisi
tarafından belirlenerek demiryolu tren işletmecisinin internet sitesinde
ilan edilir.
Seyahat
hakkında bilgilendirme
MADDE 7 – (1) Demiryolu tren işletmecisi, yolculara seyahat
öncesinde ve esnasında asgari olarak Ek-1’de ifade edilen bilgileri sunar.
Bu bilgileri görsel ve/veya işitsel kısıtları olan yolcuların da
anlayabileceği şekilde verir.
Bilet
satışı
MADDE 8 – (1) Demiryolu tren işletmecisi, yolculara bilet
satışını aşağıdaki yöntemleri kullanarak yapar:
a) Bilet satış gişesi, yetkili acenteler.
b) İlgili web sayfası, çağrı merkezi ve mobil uygulama,
bilet satış makinesi (biletmatik).
c) Trende bilet satışı.
(2) Demiryolu tren işletmecisi, bilet satış gişesi
veya makinesinin bulunmadığı bir istasyondan trene binecek yolcuları,
nereden ve ne şekilde bilet alabilecekleri konusunda bilgilendirir.
(3) Demiryolu tren işletmecisi, bilet satış gişesi
veya makinesinin bulunmadığı bir istasyondan trene binecek yolculara normal
tarifeden bilet satış ücreti uygular, bunun haricinde trene biletsiz
binenlere cezalı bilet uygulaması yapar.
(4) Bir veya birden fazla demiryolu tren
işletmecisi tarafından verilen yolcu taşımacılığı hizmetinde, aktarmalı
bilet bir taşıma sözleşmesini içerir.
(5) Taşıma hizmeti yapan işletmeci internet
üzerinde bilet alınması aşamasında web erişilebilirliği ve bilet satış
yerlerinde erişilebilir banko hizmetini sağlar.
Biletlerin
geçerliliği
MADDE 9 – (1) Yolcunun, yolculuk yaptığı sefer için geçerli
bir bileti olmalıdır. Biletlerin geçerliliği seferlerin türüne göre
değişiklik gösterebilir. Demiryolu tren işletmecisi bu konularda düzenleme
yapar.
(2) Demiryolu tren işletmecisi biletin ispat
şeklini belirler.
(3) Demiryolu tren işletmecisi biletlerin
geçerlilik süresi içerisinde kullanılması veya kullanılmaması, kısmen
kullanılması gibi konularda düzenleme yapar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Bagajların, El Bagajlarının, Evcil Hayvanların,
Araçların ve Eşyaların Taşınması
Genel
taşıma koşulları
MADDE 10
– (1) Demiryolu tren işletmecisi
teşkilatında bagaj vagonu bulunan trenlerde bagajı, diğer trenlerde ise el
bagajı, evcil hayvan ve araçların taşımasını hiçbir şekilde reddedemez
ancak taşıma koşullarını belirler ve ilan eder.
(2) Yolcu, taşınması kolay, hacim ve boyut olarak
demiryolu tren işletmecisi tarafından belirlenen ölçülerdeki el bagajlarını
ve kafes içindeki evcil hayvanlarını yanına alabilir.
(3) Yolcu, demiryolu tren işletmecisinin
belirlediği koşullarda el bagajlarını bagaj olarak da teslim edebilir.
(4) Yolcuları rahatsız edecek, yolcuların huzurunu
bozacak veya herhangi bir hasara yol açacak türden evcil hayvanlar ve el
bagajları taşımaya kabul edilemez. Trenle taşınacak evcil hayvanlar için
sağlıklı olduğuna dair belgelerin (aşı belgesi, veteriner sağlık belgesi)
yolculuk öncesinde ibraz edilmesi zorunludur.
(5) Demiryolu tren işletmecisi tehlikeli madde
içeren el bagajı, bagaj, eşya ve araçların trende taşınması konusunda RID’a göre hazırlanan Tehlikeli Maddelerin Demiryolu
ile Taşınması Hakkında Yönetmeliğe uygun düzenleme yapar.
(6) Demiryolu tren işletmecisi; bagajları ve
eşyaları teslim aldıkları andan teslim edinceye kadar, bagajın veya eşyanın
tamamen veya kısmen kaybından, hasara uğramasından, güvenliğini
sağlamaktan, teslim alınan şeklini muhafaza etmekten ve taşınmasından
sorumludur.
Kontrol
MADDE 11 – (1) Taşıma
koşullarına uyulmadığı konusunda akıntı, koku ve benzeri belirtilerin
ortaya çıkması halinde, demiryolu tren işletmecisi araçların
içerisindekiler de dâhil olmak üzere taşınan tüm bagaj, el bagajları, eşya
ve evcil hayvanların taşıma koşullarına uygun olup olmadığını ilgili
mevzuata göre kişisel verilerin güvenliğinin sağlanarak yolcu ile birlikte
rızası alınarak kontrol etme hakkına sahiptir. Yolcu rıza göstermediğinde, gelmediğinde veya ona
ulaşılamadığında, en yakın kolluk kuvvetlerine bildirimde bulunur.
(2) Taşıma koşullarına uyulmadığının saptanması
halinde demiryolu tren işletmecisi, yolcudan kontrol için yapılan giderleri
ödemesini isteyebilir ve bazı maddelerin bagaj ve eşya olarak taşınmasını
reddedebilir.
Bagajların
ve eşyaların taşınması
MADDE 12
– (1) Demiryolu tren işletmecisi,
taşımaya kabul edilebilecek olan bagajların ve eşyaların türü, hacmi,
boyutu, ağırlığı ve sayısına ilişkin koşulları ve bu çerçevede uygulanacak
taşıma ücreti esaslarını belirler ve ilan eder.
(2) Demiryolu tren işletmecisi tarafından bagaj
harici bir eşyanın taşımaya kabul edilebileceği öngörüldüğü takdirde, bu
Yönetmeliğin yolcunun bagajlarıyla ilgili hak ve yükümlülüklerini
belirleyen hükümleri, eşyayı gönderene kıyaslama yoluyla uygulanır. Bu
şekilde taşınan eşya, alıcısı tarafından teslim alınmadığı takdirde
göndericisi ile irtibat kurularak eşyanın akıbeti demiryolu tren
işletmecisi tarafından belirlenir. Demiryolu tren işletmecisi bu amaçla her
trene en fazla bir vagon tahsis edebilir.
(3) Demiryolu tren işletmecisi, bagajları, yolcunun
seyahat ettiği trenden başka bir trenle veya başka herhangi bir taşıma
aracıyla ve gerektiğinde gittiği güzergâhtan farklı bir güzergâh üzerinden
gönderme hakkına sahiptir.
(4) Bagajların ve eşyaların sevkiyle ilgili akdi
yükümlülükler, yolcuya verilen bir bagaj taşıma belgesiyle tespit edilir.
(5) 18 inci maddeye aykırı olmamak şartıyla, bagaj
taşıma belgesinin olmaması veya usulüne uygun olmaması veya kaybolması, bu
Yönetmeliğe tabi olan bagajların ve eşyaların taşınması ile ilgili
sözleşmelerin mevcudiyetini ve geçerliliğini etkilemez.
(6) Bagaj taşıma belgesi, aksi kanıtlanıncaya
kadar, bagaj kaydının ve bunların taşınma koşullarının ispatı niteliğindedir.
(7) Aksine kanıt olmadıkça, bagajların ve eşyaların
demiryolu tren işletmecisi tarafından teslim alınmasıyla, bu bagajların ve
eşyaların gözle görünür bir biçimde iyi durumda oldukları ve bagaj/eşya
sayısının ve ağırlığının bagaj taşıma belgesinde yazılı olan kayıtlara
uygun olduğu kabul edilir.
El
bagajlarının ve evcil hayvanların taşınması
MADDE 13
– (1) Demiryolu tren işletmecisi,
taşımaya kabul edilebilecek olan el bagajlarının türü, hacmi, boyutu,
ağırlığı ve sayısına ilişkin koşulları ve bu çerçevede uygulanacak taşıma
ücreti esaslarını belirler ve ilan eder.
(2) Yolcunun beraberinde bulunan el bagajlarının ve
evcil hayvanların gözetimi kendisine aittir.
(3) Tüm trenlerde el bagajlarının ve evcil
hayvanların trende bu iş için ayrılmış yerlere uygun bir şekilde, diğer
yolcuların geçişini engellemeyecek, diğer yolculara rahatsızlık vermeyecek
ve görüntü kirliliği oluşturmayacak şekilde yerleştirilmeleri yolcuya
aittir. Yolcular, işletmecinin bu konudaki uyarılarına uymak zorundadır.
(4) Trenlerde taşınması suç teşkil eden maddelerin
taşınması yasaktır. Böyle durumlarda yolcular demiryolu tren işletmecisi
olan personelin ve kolluk kuvvetlerinin her türlü ikaz ve direktiflerine
uymakla yükümlüdür.
Araçların
taşınması
MADDE 14
– (1) Demiryolu tren işletmecisi,
trenin araç taşımaya elverişli olduğu ve araç taşımanın asıl hizmeti
olumsuz etkilemediği durumlarda, kendisinin belirlediği trenler ve koşullar
altında yolcuların beraberinde getirdiği araçlarıyla trene binebilmelerine
imkân sağlar.
(2) Demiryolu tren işletmecisi araç taşımalarında
taşınabilecek aracın türü, taşıma ücreti ve rezervasyon konularında
düzenleme yapar ve bu düzenlemeleri ilan eder.
(3) Araçları trene yükleme, trende muhafaza etme ve
trenden indirme işlemleri araç sahibi tarafından yapılır.
(4) Tüm trenlerde, araç taşımalarının emniyeti
sağlanmış, yolculara rahatsızlık vermeyecek ve yolcu geçişlerini
engellemeyecek şekilde olması yolcu tarafından sağlanır.
(5) Kendilerine ve/veya diğer yolculara verilecek
her türlü zarardan araç sahibi sorumludur.
Bagaj
taşıma belgesi
MADDE 15
– (1) Bagaj taşımasında iki nüsha
bagaj taşıma belgesi düzenlenir. Demiryolu tren işletmecisi kendisine
teslim edilen bagaj için yolcuya aşağıdaki kayıtları içeren bagaj taşıma
belgesinin bir suretini verir.
(2) Eşya taşımalarında yine bagaj taşıma belgesi
dört nüsha olarak düzenlenir. Birinci ve ikinci nüshası eşya ile birlikte
varış istasyonuna gider. Üçüncü nüshası çıkış istasyonunda göndericiye
verilir. Dördüncü nüshası, çıkış istasyonunda kalır. Çıkış istasyonunda
gönderici tarafından şartların kabul edildiğine dair bagaj taşıma belgesi
üzerine imzası alınır. Varış istasyonunda eşyanın teslim şekli, birinci nüsha
üzerine alıcının imzası alınarak teslim edilir.
(3) Bagaj taşıma belgesinde asgari olarak aşağıdaki
bilgiler yer alır:
a) Bagaj teşhis kuponunun tarih ve numarası,
b) Demiryolu tren işletmecisi veya acentenin
ticaret unvanları, adresleri ve iletişim bilgileri,
c) Yolcunun adı ve soyadı veya yolcu biletinin
tarih ve numarası,
ç) Göndericinin ve alıcının adı soyadı veya varsa
ticaret unvanı ve adresi,
d) Bagajın veya eşyanın türü, miktarı ve ağırlığı,
e) Tren kalkış, varış ve varsa aktarma yerleri,
f) Bagaj veya eşya taşıma ücreti,
g) Teslim yeri,
ğ) Bagaj veya eşyanın içeriği,
h) Yolcu tarafından özel olarak beyan edildiği
takdirde bagaj veya eşyanın değeri,
ı) Aksine bir hüküm olsa dahi, taşımanın bu
Yönetmeliğe tabi olduğuna ilişkin açıklama,
i) Bagaj veya eşyaların sevkiyle ilgili akdi
yükümlülükleri kanıtlamasına ve yolcunun veya göndericinin bu taşıma
sözleşmesinden doğan haklarını kullanmasına imkân veren başka herhangi bir
açıklama.
(4) Yolcu veya gönderici bagaj taşıma belgesini
aldığında, bu belgenin kendi açıklamalarına uygun bir biçimde
düzenlendiğini kontrol etmekle yükümlüdür.
(5) Demiryolu tren işletmecisi bagaj taşıma
belgesine yazılması gereken bilgilerden, yolcu biletinde zaten mevcut olan
bilgileri bagaj taşıma belgesine yazmayabilir veya biletle birleştirmek
kaydıyla sadece bir bagaj teşhis kuponu verebilir.
Bagajların
ve eşyaların işaretlenmesi
MADDE 16
– (1) Yolcu, bagaj ve eşya olarak
taşınan her parça üzerinde görünür, sabit ve açık bir şekilde adını,
adresini ve varış yerini belirtir.
Bagajlar
ve eşyalar üzerinde tasarruf hakkı
MADDE 17
– (1) Trende veya istasyonda
bulunan araç, el bagajı, bagaj ve eşyanın demiryolu tren işletmecisi veya
altyapı işletmecisi tarafından kayıt altına alınarak muhafazası sağlanır ve
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 769, 770 ve 771 sayılı maddelerine göre
işlem yapılır.
Teslim
etme
MADDE 18
– (1) Bagajlar ve eşyalar, bagaj
taşıma belgesinin iadesi ve gerektiğinde göndericiye ait masrafların
ödenmesi suretiyle teslim edilir. Demiryolu tren işletmecisi, zorunlu
olmamakla birlikte, bagaj taşıma belgesini elinde bulunduran kişinin bagajı
veya eşyayı teslim almaya yetkili olup olmadığını denetleme hakkına
sahiptir.
(2) Bagaj taşıma belgesinin iade edilmemesi
halinde, demiryolu tren işletmecisi bagajları veya eşyaları sadece teslim
almaya hakkı olduğunu kanıtlayan kişiye teslim etmekle yükümlüdür.
(3) Bagajlar veya eşyalar, teslim yeri olarak
kaydedilen istasyonda teslim edilirler.
(4) Bagaj taşıma belgesini elinde bulunduran kimse,
öngörülen süre ve gerektiğinde diğer idari makamlar tarafından yapılan
işlemler için gereken süre geçer geçmez bagajların ve eşyaların varış
yerinde teslim edilmesini isteyebilir.
(5) Demiryolu tren işletmecisi, hak sahibinin,
ileri sürülen hasarı tespit etmek amacıyla bagajların ve eşyaların kontrol
edilmesi talebini yerini getirmezse, hak sahibi bagajları veya eşyaları
teslim almayı reddedebilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Demiryolu Tren İşletmecilerinin Hak, Sorumluluk ve
Yükümlülükleri
Genel
sorumluluklar
MADDE 19
– (1) Demiryolu tren işletmecisi, kendisiyle
taşıma sözleşmesi yapan her yolcuya veya göndericiye bu sözleşmeden doğan
yükümlülüklerini ve taahhüdünü yerine getirmek zorundadır.
(2) Demiryolu tren işletmecisi;
a) Yolcunun trene biniş veya trenden iniş esnasında
veya trende bulunduğu sırada ölümüne veya herhangi bir bedensel zarara
uğramasına neden olan kazalardan,
b) Bagajın veya eşyanın; taşıma esnasında, trende,
istasyonda veya istasyon dışında muhafaza ve nezareti altında bulunduğu
süre içerisinde kayıp veya zarara uğramasından sorumludur.
(3) Demiryolu tren işletmecisinin kusuru dışında
meydana gelen olaylar sonucunda oluşan ölüm ve yaralanmalarla ilgili olarak
demiryolu tren işletmecileri, mağdurların üçüncü şahıslara karşı tazminat
taleplerini sürdürebilmeleri için gerekli bilgi ve belgelerin paylaşımını
sağlar.
(4) Demiryolu tren işletmecisi,
işletmeciliğe başlamadan önce sürekli faal olacak bir internet sitesi
kurmak, bu sitelere erişim adresini Bakanlığa bildirmek, kurulacak sitede
geçerli hat, güzergâh, ücret ve zaman tarifeleri, acente ile kendilerine
ait iletişim ve benzeri bilgilere yer vermekle, bu bilgilerden herhangi
birisinin değişmesi halinde ise en geç 24 saat içinde değişen bilgileri
güncellemekle yükümlüdür.
(5) Demiryolu tren işletmecisi, genel sağlık
şartlarından, temiz gıda ve su sunumundan, trende bulunan tuvaletlerin,
koltukların bagaj bölümlerinin temizliğinden ve uygun hijyen
sağlanmasından sorumludur.
(6) Demiryolu tren işletmecisi yolcu trenlerinde
acil durumlarda ihtiyaç duyulabilecek ilk yardım müdahalesine yönelik
düzenleme yapar. Sağlık Bakanlığı Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünce
belirlenen gerekli tıbbi malzemeyi trende bulundurur. Bir rahatsızlık
anında 112 komuta kontrol merkezine haber verilir.
(7) Demiryolu tren işletmecisi, bir ihbar veya
şüphe halinde en yakın kolluk kuvvetlerine bildirimde bulunur.
Seyahatten
men hakkı
MADDE 20
– (1) Yolcu, seyahatinin
başlamasından itibaren geçerli bir seyahat belgesine sahip olmalı ve
kontrol sırasında bunu ibraz etmelidir. Demiryolu tren işletmecisi;
a) Geçerli bir seyahat belgesi ibraz etmeyen bir
yolcudan bilet alabileceği ilk uygun yere kadar taşıma ücreti dışında
taşıma ücretinin en fazla bir katı kadar ek bir ücret alabilir.
b) Taşıma ücretini veya ek ücreti ödemeyi reddeden
bir yolcuyu seyahatten men edebilir.
c) Ek ücret alınması halinde iade edilip
edilmeyeceği ve hangi koşullarda iade edileceğini belirler.
(2) Demiryolu tren işletmecisi;
a) İşletmenin iyi bir şekilde işleyişi, emniyeti
veya diğer yolcuların emniyeti açısından tehlike arz eden yolcuları,
b) Kamu düzenine aykırı davranan ve diğer yolcuları
katlanılamayacak şekilde rahatsız eden yolcuları,
c) Demiryolu işletmecisi tarafından belirlenmiş el
bagajı, evcil hayvan ve araç taşıma kurallarına uymayan ve kurallara aykırı
davranmada ısrarcı olan yolcuları
yolculuklarının başlangıcında veya yolculukları sırasında
seyahatten men edebilir ve bu kişilerin taşıma ücretini ve bagajları için
ödedikleri ücreti geri vermeyebilir.
Seyahat
esnasında verilen hizmetlerle ilgili sorumluluklar
MADDE 21
– (1) Demiryolu tren işletmecisi,
taşıma esnasında yolcuya ikram ettikleri yiyecek ve içeceklerin ilgili
mevzuata uygun olmasından sorumludur.
(2) Trende görevli demiryolu tren işletmecisi
personeli; trafiğin seyir ve güvenliğini tehlikeye düşürecek, yolcuları
rahatsız edecek, genel ahlaka ve adaba aykırı tutum ve davranışlarda
bulunamazlar.
(3) Demiryolu tren işletmecisi, yolcularına
bilgilendirme amaçlı duyurular dışında ortama sesli yayın veremez,
araçlarda sesli ve/veya görüntülü yayın yapılmak istenilmesi halinde; bu
yayınların bireysel (kapalı devre) yapılmasını sağlamakla yükümlüdür.
Yolcuların
hakları konusunda bilgilendirilmesi
MADDE 22
– (1) Demiryolu tren işletmecisi
bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olmayacak şekilde kişisel verilerin
işlenmesine ilişkin 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununun 10
uncu maddesinde yer verilen yükümlülük çerçevesinde kişisel verileri ve
Bakanlık iletişim bilgileri de dahil olmak üzere
yolcuların hak, sorumluluk ve yükümlülüklerini içeren “Yolcu Hakları
Bildirimi” ni hazırlar, resmi internet sitesinde
yayınlar ve basılı olarak yolcuların rahatlıkla erişebileceği şekilde
kendilerine sunar. Ayrıca bu bildirimin internet sitesinde yayınlandığını
yolculara yazılı ve görsel olarak bildirir.
(2) Bu maddede belirtilen hükümler, görme engelli
kişiler için uygulanırken uygun alternatif yöntemler kullanılır.
Kişisel
verilerin korunması
MADDE 23
– (1) Demiryolu tren işletmecisi,
kişisel verilerin korunmasına ilişkin ilgili mevzuat hükümlerine uyarak
güvenlik politikasının belirlenmesi, kişisel verilere sadece yetkili
kişiler tarafından erişilebilmesi ve kişisel verilerin tutulduğu
sistemlerin güvenliğinin sağlanması, buna yönelik uygun teknik ve idari
tedbirlerin alınmasından sorumludur. Bu fıkraya aykırılığın tespiti halinde
bu durum Bakanlığa iletilir, bu durum en kısa sürede ilgilisine ve Kişisel
Verileri Koruma Kuruluna bildirilir.
(2) Demiryolu tren
işletmecisinin, yolcu, bagaj ve eşyalara ait kişisel verilerin gizliliği ve
güvenliğine ilişkin; yolcu, bagaj ve eşyalarla ilgili kişisel verileri
açığa vurmaları, işleme amacı dışında kullanmaları, yolcunun bagajını
açmaları, içlerinde ne olduğunu araştırmaları, üçüncü kişilere bilgi
vermeleri veya herhangi birinin bunları yapmasına imkân sağlamaları ile
bagajları zapt veya yok etmeleri yasaktır.
(3) Demiryolu tren işletmecisi,
kişisel veri, kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her
türlü bilgiyi, kişisel verilerin işlenmesi ise kişisel verilerin tamamen
veya kısmen otomatik olan ya da herhangi bir veri kayıt sisteminin parçası
olmak kaydıyla otomatik olmayan yollarla elde edilmesi, kaydedilmesi,
depolanması, muhafaza edilmesi, değiştirilmesi, yeniden düzenlenmesi,
açıklanması, aktarılması, devralınması, elde edilebilir hâle getirilmesi,
sınıflandırılması ya da kullanılmasının engellenmesi gibi veriler üzerinde
gerçekleştirilen her türlü işlemi 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması
Kanununa göre yapmakla mükelleftir.
Yolcuların
ölmeleri veya yaralanmaları halinde sorumluluk
MADDE 24
– (1) Demiryolu tren işletmecisi, yolcunun
trene binerken, trenden inerken veya trende bulunduğu sırada demiryolu
sistemi ile ilgili bir kaza nedeni ile ölmesinden veya yaralanmasından ve
bunlara bağlı fiziki ve ruhsal bütünlüğüne gelebilecek her türlü zarardan
sorumludur.
(2) Demiryolu tren işletmecisi aşağıdaki durumlarda
bu sorumluluklardan kurtulur:
a) Zararın mücbir sebep nedeniyle meydana gelmesi.
b) Zararın, zarar görenin kusuru nedeniyle meydana
gelmesi.
c) Zararın üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle
meydana gelmesi.
(3) Kaza ve olay, altyapı veya üçüncü bir şahsın
davranışından dolayı meydana gelir ve eğer buna rağmen demiryolu tren
işletmecisi ikinci fıkranın (c) bendi gereği sorumluluktan tamamıyla
kurtulamazsa, bu Yönetmeliğin kapsamı dahilinde
altyapı veya üçüncü şahsa karşı olası rücu hakkı
saklıdır.
Ölüm
halinde tazminat
MADDE 25
– (1) Yolcunun kaza veya olay
nedeniyle ölümü halinde tazminatlar;
a) Yapılan cenaze giderleri,
b) Ölüm hemen gerçekleşmemişse, tedavi giderleri
ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıpları
içerir.
(2) Yolcunun ölmesi nedeniyle desteğinden yoksun
kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar da tazmin edilir. Yolcunun
geçimini temin ettiği kişilerin açacakları tazminat davaları genel
hükümlere tabidir.
Yaralanma
halinde tazminat
MADDE 26
– (1) Yolcunun yaralanması, fiziki
ve ruhsal bütünlüğüne herhangi bir zarar gelmesi halinde tazminatlar;
a) Tedavi ve yol masraflarının,
b) Kazanç kaybının,
c) Çalışma gücünün azalmasından ya da
yitirilmesinden doğan kayıpların,
ç) Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan
kayıpların
karşılanmasını kapsar.
Ölüm ve
yaralanma halinde tazminatların şekli ve tutarı
MADDE 27
– (1) 25 inci maddenin birinci
fıkrasında ve 26 ncı maddenin birinci fıkrasının
(a) bendinde öngörülen tazminatlar nakden ödenir.
(2) Bu maddenin birinci fıkrasına göre tahsis
edilecek tazminatların miktarı genel hükümlere göre belirlenir.
Diğer
taşıma araçları
MADDE 28
– (1) Tek bir seyahat belgesine
veya aktarmalı bilete konu olan bir taşımacılık hizmeti müteakip
taşımacılar tarafından yapıldığında, taşıma sözleşmesine göre kazanın
meydana geldiği esnada taşıma hizmetini vermekle yükümlü olan müteakip
taşımacılar, yolcuların ölümünden veya yaralanmalarından demiryolu tren
işletmecisi ile müteselsilen sorumludur.
(2) Bununla birlikte, demiryolu
araçları feribotla taşındığında, yolcuların bu araçlarda bulundukları, bu
araçlara bindikleri veya bu araçlardan indikleri sırada demiryolu sistemi
ile bağlantılı bir kazanın yol açtığı 24 üncü maddenin birinci fıkrasında
ve 30 uncu maddenin birinci fıkrasında öngörülen hasarlar için yolcuların
ölmeleri ve yaralanmaları halinde sorumluluk ile ilgili hükümler uygulanır.
(3) İstisnai hallerden dolayı demiryolu tren
işletmeciliği geçici olarak kesintiye uğradığında ve yolcular başka bir
taşıma aracıyla taşındığında, demiryolu tren işletmecisi bu Yönetmelik
kapsamında sorumludur.
İptal,
gecikme veya bağlantının kaçırılması durumunda sorumluluk
MADDE 29
– (1) Demiryolu tren işletmecisi,
iptal, gecikme veya bağlantının kaçırılması nedeniyle doğan zararlardan
dolayı; bu Yönetmeliğin 51 inci maddesi kapsamında yolcuya karşı
sorumludur. Demiryolu tren işletmecisinin rücu
hakkı saklı kalmak kaydıyla demiryolu altyapı işletmecisi, acente, gar ve
istasyon işletmecisinin kusurundan kaynaklanan olaylar da aynı kapsamda
değerlendirilir.
(2) Demiryolu tren işletmecisi gerektiğinde seyahat
belgesinde, trenin iptalini, gecikmesini veya bağlantının kaçırıldığını
teyit etmelidir. İptal, gecikme veya bağlantının kaçırılması aşağıdaki
nedenlerden dolayı meydana gelmişse, demiryolu tren işletmecisi iptal,
gecikme ve bağlantının kaçırılması sorumluluğundan muaftır:
a) Demiryolu tren işletmeciliği ile ilgili olmayan
ve demiryolu tren işletmecisinin gerekli bütün önlemleri almasına rağmen
gerçekleşmesini önleyemediği olaylar.
b) Yolcu kusurundan kaynaklanan olaylar.
c) Demiryolu tren işletmecisinin gerekli bütün
önlemleri almasına rağmen gerçekleşmesini önleyemediği üçüncü şahıslardan
kaynaklanan olaylar.
(3) Demiryolu tren işletmecisinin bu maddenin
birinci fıkrasında belirtilen durumlar dışındaki zararları karşılamak
zorunda olup olmadığını ve söz konusu zararları hangi ölçüde karşılaması
gerektiğini genel hükümler belirler.
(4) Aynı demiryolu altyapısını kullanan başka bir
işletmeci üçüncü şahıs olarak değerlendirilmez; rücu
hakkı yoktur.
El
bagajları, evcil hayvanlar ve araçlara yönelik sorumluluklar
MADDE 30
– (1) Kaza veya olay nedeniyle
yolcuların ölümü veya yaralanmaları halinde demiryolu tren işletmecisi,
yolcunun el bagajı olarak gerek yanında gerekse üzerinde bulundurduklarının
tamamen veya kısmen kaybolmasından veya hasara uğramasından sorumludur. Bu
aynı zamanda yolcunun beraberinde götürdüğü evcil hayvanlar ve araç için de
geçerlidir.
(2) Demiryolu tren işletmecisi gözetimi yolcuya ait
olan el bagajlarının, evcil hayvanların ve aracın kısmen veya tamamen
kaybolması veya hasarlanmasından doğan zarar,
ancak kendi kusurundan kaynaklanıyorsa sorumludur.
Bagaj ve
eşyalara yönelik sorumluluklar
MADDE 31
– (1) Demiryolu tren işletmecisi,
bagajların ve eşyaların kendisi tarafından teslim alınıp yolcuya veya
alıcıya teslim edilene kadar geçen sürede bunların tamamen veya kısmen
kaybolmasından, hasara uğramasından ve geç teslim edilmesinden doğan
zarardan sorumludur.
(2) Demiryolu tren işletmecisi, kaybın, hasarın
veya teslimdeki gecikmenin;
a) Mücbir sebep nedeniyle meydana gelmesi,
b) Zarar görenin kusuru nedeniyle meydana gelmesi,
c) Üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana
gelmesi
halinde bu sorumluluktan muaftır.
(3) Demiryolu tren işletmecisi kaybın veya hasarın
aşağıdaki hallerden bir veya birden fazlası sebebiyle kaynaklanması
durumunu ispatlarsa sorumluluktan muaftır:
a) Ambalajın olmayışı, yetersiz veya bozuk olması.
b) Taşımaya kabul edilmeyen bagajların bagaj adı
altında sevki.
c) Bagaj taşıma belgesinin olmaması.
ç) Bagaj teşhis kuponunun olmaması.
d) Gümrük ve idari makamların talimatlarına
uyulmaması.
(4) Hak sahibinin bu maddenin üçüncü fıkrasında
belirtilen durumların biri veya birkaçı nedeniyle hasarın meydana
gelmediğini ispatlama hakkı devam eder.
(5) Kaybın, hasarın veya teslimatta gecikmenin bu
maddenin ikinci fıkrasında öngörülen hallerden kaynaklandığını ispat etme
yükümlülüğü, demiryolu tren işletmecisine aittir.
(6) Tek bir taşıma sözleşmesiyle yapılan bir
taşımacılık hizmeti müteakip taşımacılar tarafından yapıldığında her
taşımacı, bagajları ve eşyaları bagaj taşıma belgesiyle teslim alarak,
bagaj taşıma belgesinin hükümlerine uygun olarak bagajların ve eşyaların
sevki konusunda taşıma sözleşmesine katılır ve bunlardan doğan
yükümlülükleri üstlenir. Bu durumda her taşımacı hem bagaj/eşya üzerinde
yer alan bilgilerin Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında, hem de
çıkıştan varışa kadar tüm güzergâh üzerinde teslimata kadar demiryolu tren
işletmecisi ile müteselsilen sorumludur.
(7) Taşımanın birbiri ardınca müteakip taşımacılar
tarafından yapılması halinde; yolcu, bagaj, eşya veya el bagajını kabul
etmiş olan her taşımacı, bu Yönetmelik hükümlerine tabi olur ve taşımanın
kendi denetiminde yapılan bölümü ile ilgili olduğu ölçüde, taşıma
sözleşmesinin taraflarından biri sayılır.
(8) Bir demiryolu tren işletmecisi, taşıma
sözleşmesinde kendisine tanınan bir yetkinin kullanılması çerçevesinde
olsun ya da olmasın, taşımanın icrasını bir başka demiryolu tren
işletmecisine kısmen ya da tamamen devrettiğinde demiryolu tren
işletmecisinin, taşımanın tümüyle ilgili sorumluluğu devam eder.
Bagaj, el
bagajı, evcil hayvan ve araçların kaybolması veya hasarlanması
halinde tazminat sınırı
MADDE 32 – (1) Demiryolu
tren işletmecisi, 30 uncu maddeye göre sorumlu olduğunda, yolcu başına el bagajı
için kilogramı başına otuz Türk Lirası ve en fazla üçyüzaltmış
Türk Lirasına, evcil hayvanlar için en fazla binsekizyüz
Türk Lirasına, araçlar için ise yolcu başına en fazla yedibin
Türk Lirasına kadar olan zararı tazmin etmek zorundadır.
(2) Demiryolu tren işletmecisi, 31 inci maddenin
birinci fıkrası gereği sorumlu olduğunda, yolcu başına bagaj veya eşya için
kilogramı başına otuz Türk Lirasına ve en fazla ikibinyüz
Türk Lirasına kadar olan zararı tazmin etmek zorundadır.
(3) İlgili kişilerin genel hükümlere göre tazminat
hakkı saklıdır.
Sorumluluktan
muafiyet
MADDE 33
– (1) Demiryolu tren işletmecisi,
yolcunun gümrük veya diğer idari makamların talimatlarına uymamasından
doğan zarar nedeniyle yolcuya karşı sorumlu değildir.
(2) Demiryolu tren işletmecisi, kendisinin ve
çalışanlarının zararı önlemek için gerekli olan bütün tedbirleri aldıklarını
veya bu tedbirleri alma olanağı bulunmadığını ispatlarsa, zarardan sorumlu
değildir.
Bagajların
ve eşyaların kayıp karinesi
MADDE 34
– (1) Hak sahibi bu Yönetmeliğin
18 inci maddesinin dördüncü fıkrasına uygun olarak yapılan bagaj/eşya
teslim talebini izleyen ondört gün içinde
demiryolu tren işletmecisi tarafından teslim edilmemesi veya emrine
verilmemesi halinde, başka deliller göstermek zorunda kalmaksızın bir
bagajı veya eşyayı kaybolmuş sayabilir.
(2) Kaybolmuş sayılan bir bagaj veya eşya, teslim
talebini izleyen yıl içerisinde bulunursa demiryolu tren işletmecisi,
adresi biliniyor veya bulunabilecek ise hak sahibini durumdan haberdar
eder.
(3) Hak sahibi ikinci fıkrada öngörülen bildirimin
alınmasını izleyen otuz gün içerisinde bagajın veya eşyanın kendisine
teslim edilmesini isteyebilir. Bu durumda, sevk yerinden teslim yerine
kadar olan taşıma masraflarını öder ve olası masrafları düşerek aldığı
tazminatı iade eder. Bununla birlikte 37 nci
maddede öngörülen teslimde gecikme nedeniyle tazminat hakkını saklı tutar.
(4) Demiryolu tren işletmecisi, teslim talebinden
bir yıl geçtikten sonra bulunan veya üçüncü fıkrada ifade edilen süre
içerisinde teslimatı istenmeyen bagajları ve eşyayı elden çıkarma hakkına
sahiptir. Söz konusu bagaj ve eşyaların serbest dolaşımda olmaması halinde,
ilgili eşya gümrük mevzuatı hükümlerine göre tasfiye edilir.
Bagaj ve
eşyaların kaybı halinde tazminat
MADDE 35
– (1) Bagaj veya eşyaların tamamen
ya da kısmen kaybolması halinde, demiryolu tren işletmecisi diğer tüm
tazminatlar hariç olmak üzere, bagaj veya eşya brüt ağırlığının eksik
kilogramı başına otuz Türk Lirasına ve en fazla ikibinyüz
Türk Lirasına kadar olan zararı tazmin etmek zorundadır.
(2) Demiryolu tren işletmecisi, kaybolan bagaj ve
eşyaların taşınmasıyla ilgili olarak yapılan diğer masraflar ile daha önce
ödenmiş olan bütün vergileri ispat edilmesi kaydıyla iade eder.
Bagaj
veya eşyanın hasarı durumunda tazminat
MADDE 36
– (1) Demiryolu tren işletmecisi,
bagaj veya eşyaların hasarlanması halinde, diğer
tüm tazminatlar hariç olmak üzere, bagaj veya eşyaların değer kaybına eşit
bir tazminat öder.
(2) Bu tazminat;
a) Bagaj veya eşyanın tümü hasardan dolayı değer
kaybetmişse, tamamen kaybolması halinde ulaşabileceği tutarı,
b) Bagaj veya eşyanın yalnızca bir kısmı hasardan
dolayı değer kaybetmişse değer kaybına uğramış kısmın kaybolması halinde
ulaşabileceği tutarı
aşamaz.
Bagaj
veya eşya tesliminde gecikme halinde tazminat
MADDE 37
– (1) Bagaj veya eşyaların
tesliminde gecikme olması halinde, demiryolu tren işletmecisi, teslim
talebinden itibaren yirmidört saatlik bölünmez
her bir süre ve azami ondört gün için aşağıdaki
şartlar çerçevesinde tazminat öder:
a) Hak sahibi zararının olduğunu kanıtlarsa, geç
teslim edilen bagaj veya eşyaların brüt ağırlığının her bir kilogramı için
azami birbuçuk Türk Lirası veya bagaj veya eşya
başına yirmibir Türk Lirası hasar tutarına eşit
bir tazminat.
b) Hak sahibi bir zararın olduğunu kanıtlamazsa,
geç teslim edilen bagaj veya eşyaların brüt ağırlığının her bir kilogramı
için bir Türk Lirası veya bagaj veya eşya başına dört Türk Lirası götürü
bir tazminat.
(2) Bagaj veya eşyaların tamamen kaybolması halinde
birinci fıkrada öngörülen tazminat 35 inci maddede öngörülenle
birleştirilmez.
(3) Bagaj veya eşyaların kısmen kaybolması
halinde, birinci fıkrada öngörülen
tazminat kaybolmayan kısım için ödenir.
(4) Bagaj veya eşyalarda teslimdeki gecikmeden
kaynaklanmayan hasar durumunda birinci fıkrada öngörülen tazminat,
gerektiğinde 36 ncı maddede öngörülenle
birleştirilir.
(5) Bu maddenin birinci fıkrasında öngörülen
tazminatın 35 inci ve 36 ncı maddelerde
öngörülenlerle birleştirilmesi halinde hesaplanan tazminat bagaj veya
eşyaların tamamen kaybı halinde ödenecek olan tazminattan fazla olamaz.
(6) Eşya taşımalarında da bu madde hükümleri
uygulanır.
Sorumluluk
sınırı hakkının düşmesi
MADDE 38
– (1) Bu Yönetmelikte öngörülen
sorumluluk sınırları, demiryolu tren işletmecisinin böyle bir zarara
sebebiyet verme niyetiyle veya böyle bir zararın meydana gelebileceğini
farkındayken yaptığı bir fiilden veya ihmalden kaynaklandığı kanıtlanırsa
uygulanmaz.
Demiryolu
tren işletmecisinin sorumlu olduğu kişiler
MADDE 39
– (1) Demiryolu tren işletmecisi,
görevlerinin icrası çerçevesinde hareket ettikleri sürece çalışanlarından
ve hizmetine başvurduğu diğer kişilerden sorumludur. Üzerinde taşımanın
yapıldığı demiryolu altyapı işletmecisi, taşımanın icrası için demiryolu
tren işletmecisi tarafından hizmetine başvurulan diğer kişiler olarak kabul
edilirler.
Sigorta
MADDE 40
– (1) Demiryolu tren işletmecisi
yolcusunun kalkış noktasından trene binişi ve varış noktasında trenden
inişine kadar geçecek süre içinde meydana gelecek bir kaza ve/veya olay
nedeniyle ölümünü, yaralanmasını ya da yanlarında ve üzerinde
bulundurdukları el bagajı, araç, evcil hayvan, bagajına ve eşyaya
gelebilecek zararını 19/08/2016 tarihli ve 29806
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Demiryolu İşletmeciliği Yetkilendirme
Yönetmeliği kapsamında yapılan üçüncü şahıslara karşı mali sorumluluk
sigortası ile karşılar.
(2) Demiryolu tren işletmecisi, işlettiği trenlerde
seyahat edecek yolcusunun bagaj veya göndericinin eşyasına trenin kalkış
noktasından varış noktasına kadar geçecek süre içinde kaza dışında
gelebilecek her türlü zararını mali sorumluluk sigortası ile güvence altına
alır. Demiryolu tren işletmecisi yolcusunu korumak ve teminat altına almak
adına sigorta kapsamını genişletebilir.
(3) Demiryolu tren işletmecisi, sigorta
yükümlülüğüne uyulduğunu ispat etmek amacıyla mali sorumluluk sigorta
poliçesinin bir örneğini yolcu treni işletmesine başlamadan evvel Bakanlığa
ibraz etmek zorundadır. Bakanlık, gerekli gördüğü takdirde, demiryolu tren
işletmecisinden ya da ilgili sigorta şirketinden, sigorta poliçesinin
geçerliliğine dair ilave belge isteyebilir.
Asgari
teminat tutarları
MADDE 41
– (1) 40 ıncı
maddenin ikinci fıkrasına göre yaptırılan mali sorumluluk sigortasının
asgari teminat tutarları aşağıda belirtilmiştir:
a) Bagaj taşımalarıyla ilgili olarak sigorta
yükümlülüğü, yolcu başına bagaj için kg başına 30 Türk Lirasından azami ikibinyüz Türk Lirasıdır.
b) Taşınan eşyayla ilgili olarak sigorta
yükümlülüğü, kilogram başına otuz Türk Lirasıdır.
Yaptırımlar
MADDE 42
– (1) Bakanlık, ulusal demiryolu altyapı ağında
yolcu tren işletmeciliği yapan demiryolu tren işletmecilerinin bu
Yönetmelikte belirtilen yükümlülüklere uymalarını sağlar.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında demiryolu tren
işletmecisi tarafından sigorta şartlarının sağlanamaması durumunda tren
işletilmesine müsaade edilmez.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Yolcuların Hak, Sorumluluk ve Yükümlülükleri
Genel
haklar
MADDE 43
– (1) Yolcuların diğer kanun ve
düzenlemelerden doğan tazminat talep etme hakları saklıdır. Bu Yönetmelik kapsamında
ödenen tazminat söz konusu tazminattan mahsup edilebilir.
Genel
sorumluluklar
MADDE 44
– (1) Yolcu, seyahate esas kişisel
bilgileri ile bagaj veya eşya taşımasına esas bilgilerin doğruluğundan
sorumludur.
(2) Yolcu, gümrük idaresi ve diğer kurumların
mevzuatlarında tanımlanan gereklilikleri yerine getirmekle yükümlüdür.
(3) Yolcular seyahat süresince yolcu biletlerini
yanlarında bulundurmak zorundadırlar.
(4) Yolcular demiryolu tren işletmecisinin güvenlik
yönünden almış olduğu tedbirlere uymak zorundadırlar.
(5) Yolcu, dikkatli bir yolcudan beklenen özeni
göstermesine rağmen kayıp veya zararın, önleyemediği ve sonuçlarını
değiştiremeyeceği hallerden kaynaklandığını ispatlayamadığı sürece
aşağıdaki zararlar nedeniyle demiryolu tren işletmecisine karşı sorumludur:
a) Yolcunun kolluk kuvvetlerince seyahatten
alıkonulması nedeniyle meydana gelen zararlar.
b) Yolcunun, trafiğin seyir ve güvenliğini
tehlikeye düşürecek, diğer yolcuları rahatsız edecek, genel ahlaka aykırı
davranışlarda bulunması ve seyahatinin engellenmesi nedeniyle meydana gelen
zararlar.
c) Yolcunun bu Yönetmelik ve RID kapsamında bagaj
ve eşya taşıması ile ilgili sorumlulukları yerine getirmemesi nedeniyle
meydana gelen zararlar.
ç) Yolcunun yanındaki el bagajlarından,
araçlarından veya evcil hayvanlarından kaynaklanan zararlar.
(6) Bu maddenin beşinci fıkrasında belirtilen
hükümlerin yerine getirilmesi, 24 ve 30 uncu maddeler uyarınca demiryolu
tren işletmecisine düşen sorumlulukları ortadan kaldırmaz.
(7) Yolcu, içerisindekiler de dâhil olmak üzere
aracı, taşıdığı tüm bagaj, el bagajı ve evcil hayvanların taşınmasıyla
ilgili mevzuata uymakla ve bunlara yönelik kontrollere katılmakla
yükümlüdür. Taşıma sözleşmesiyle hiçbir şekilde bu yükümlülük ortadan
kaldırılamaz.
Bagaj ve
taşınan eşya için hasar ihbarı
MADDE 45
– (1) Yolcu bagajının veya
eşyasının, teslim almaya yetkili kişi tarafından itiraz edilmeden kabulü,
taşıma belgesine uygun ve iyi durumda teslim edildiği anlamına gelir.
(2) Hasar halinde, teslim almaya yetkili kişi
tarafından hasarın öğrenilmesinde derhal veya teslimlerinden itibaren yolcu
bagajı ve taşınan eşya için en geç üç gün içinde demiryolu tren
işletmecisine ihbarda bulunulması gerekir. Bu durumda ispat yükümlülüğü
yolcuya aittir.
Bagaj ve
eşyalarda kısmi kaybın veya hasarın tespiti
MADDE 46 – (1) Demiryolu
tren işletmecisinin koruması altında taşınan bir bagaj veya eşyada kısmi
bir kayıp veya hasar olduğu tespit edildiğinde hak sahibinin huzurunda
hasarın türünü, hasarlı eşyanın ve bagajın durumunu, kısmi kaybın veya hasarın
büyüklüğünü, nedenini ve ne zaman olduğunu belirten bir tespit tutanağı
demiryolu tren işletmecisi tarafından düzenlenir.
(2) Tespit tutanağının bir örneği ücretsiz olarak
hak sahibine verilir.
(3) Hak sahibi tutanaktaki tespitleri kabul
etmediğinde taşıma sözleşmesinin taraflarınca veya ulusal hukuk yoluyla
tayin edilen bir uzman tarafından tespit edilmesini isteyebilir.
Ölüm ve
yaralanma halinde hak talepleri
MADDE 47
– (1) Yolcunun ölümü veya
yaralanması halinde hak talepleri, sorumlu olduğu belirlenen demiryolu tren
işletmecisine yazılı olarak yapılır. Tek bir sözleşmeye konu olan ve
müteakip demiryolu tren işletmecileri tarafından gerçekleştirilen bir
taşıma durumunda hak talepleri ilk veya son demiryolu tren işletmecisine
yapılabilir.
(2) Hak sahibinin kendi talebine eklemekte yarar
gördüğü belgelerin gerek asılları gerekse de eğer demiryolu tren
işletmecisi istiyorsa, aslına uygunluğu usulüne uygun olarak tasdik edilen
suretleri verilir. Demiryolu tren işletmecisi, hak talebinin çözüme
kavuşturulması sırasında seyahat belgesi ve bagaj taşıma belgesinin ibraz
edilmesini isteyebilir.
ALTINCI BÖLÜM
Gecikmeler ve İptaller
Gecikmeler, gecikme durumunda bilet ücretinin geri
ödenmesi ve güzergâh değiştirme
MADDE 48
– (1) Seyahat başlamadan önce,
demiryolu tren işletmecisi tarafından nihai varış noktasına taahhüt edilen
varış saatinden 120 dakika veya daha fazla gecikmeli varılacağı
öngörüldüğünde, yolcuya aşağıdaki seçenekler sunulur:
a) Bilet ücretinin tamamının, ödeme nasıl
yapıldıysa aynı yolla iade edilmesi.
b) Eşdeğer ulaşım imkânlarıyla, yolculuğun
devamıyla veya güzergâhın değiştirilmesiyle yolcunun ilk fırsatta varış
noktasına ulaştırılması.
c) Eşdeğer ulaşım imkânlarıyla, yolculuğun
devamıyla veya güzergâhın değiştirilmesiyle yolcu için uygun olan daha
sonraki bir tarihte yolcunun varış noktasına ulaştırılması.
(2) Aktarmalı yolculuklarda, yolculuğun bir kısmı
tamamlanmış olup da aktarma yapılacak trenin gecikmesi durumunda, yolcu
bilet ücretinin iadesini talep ederse,
bilet ücretinin yolun kalan kısmına gelen karşılığı geri ödenir.
(3) Aktarmanın gecikmesi sebebiyle yolcunun yola
devam etmesi eşdeğer ulaşım imkanı da mümkün
olmadığı durumlarda, ücretin tamamı kesinti yapılmaksızın iade edilir. Bu
gibi durumlarda gerektiğinde, yolcunun ilk fırsatta başlangıç istasyonuna
geri getirilmesi sağlanır.
(4) Yolculuk esnasında trenin 120 dakika veya daha
fazla gecikmeli varacağı anlaşılırsa yolcu seyahatini yarıda keserek
trenden inebilir. Bu durumda yolcunun gittiği mesafenin ücreti alınarak
kalan ücret iade edilir.
(5) Gecikmeye bağlı güzergâh değiştirilmesi söz
konusu olduğunda, yolcunun el bagajı ve bagajı ile ilgili bu Yönetmelikten
doğan bütün hakları saklı olup, demiryolu tren işletmecileri herhangi bir
ek ödeme veya benzeri talepte bulunamazlar.
(6) Eğer yolcu biletini satın almadan önce muhtemel
gecikmelerden haberdar edilmişse biletler satış koşullarına ve bilet
tiplerine uygun olarak kesinti yapılarak iade alınır.
(7) Yolculuk yapılan seferin
başka bir seferle irtibatı varsa ve gecikme irtibat trenindeki yolculuğun
yapılmasına engel teşkil ediyorsa bir sonraki irtibat treninde aynı
koşulları haiz yer ayrılarak yolcunun seyahati sağlanır ya da yolcunun
talebi halinde irtibat treni için alınan bilet kesintisiz iade alınır veya
geçerlilik süresi 180 günden az olmamak kaydıyla açık bilete çevrilir.
(8) Eğer gecikme yolcunun dönüş biletini
kullanmasına engel teşkil ediyorsa dönüş bileti de yolcunun talebi halinde
kesintisiz iade alınır veya geçerlilik süresi 180 günden az olmamak
kaydıyla açık bilete çevrilir.
(9) Eğer sefere ait biletler herhangi bir şekilde
demiryolu tren işletmecisi tarafından belirlenmiş hat ve sürelerde
kullanılmak üzere hazırlanan satış paketi kullanılarak alınmış ise yolcunun
satış paketine yolculuk hakları iade edilir.
(10) Demiryolu tren işletmecisi tarafından tüm bu
işlemlerin yapılması esnasında yolcular anons, kısa mesaj, elektronik posta
gibi iletişim vasıtaları kullanılarak bilgilendirilir.
(11) Yolcunun trenlere erişim için kullandığı uçak,
kent içi raylı sistem (banliyö, tramvay, metro
vb.), otobüs gibi ulaşım vasıtalarındaki gecikmeler sonucunda yolcunun
treni kaçırması halinde demiryolu tren işletmecisi tarafından kendisine
herhangi bir ödeme yapılmaz ve bu durumdaki yolcu herhangi bir hak iddia
edemez.
Sefer
iptalleri ve iptaller sonucu yolcu hakları
MADDE 49
– (1) Sefer iptalleri durumunda
bilet bedelleri kesintisiz veya belirlenen bir oranda fazlasıyla iade
edilmesi hususunda demiryolu tren işletmecisi düzenleme yapar.
(2) Sefer, taşıma sözleşmesinin
yapılmasından sonra hareketten önce veya yolda ortaya çıkan bir sebep dolayısıyla
iptal edilirse, demiryolu tren işletmecisinden kaynaklı bir nedenle
yolculuğun başlamasından önce iptal edilen seferlerde; iptal edilen sefere
ait tüm biletler ve tahsil edilen bedeller kesintisiz geri ödenir veya
yolcunun isteğine göre demiryolu tren işletmecisi tarafından belirlenen
trenlerde kullanılmak üzere geçerlilik süresi 180 günden az olmamak
kaydıyla açık bilete çevrilir.
(3) Demiryolu tren işletmecisinden kaynaklı bir
nedenle son bulan ve devamı sağlanamayan seferlerde;
a) Yolcunun kabul etmesi halinde demiryolu tren
işletmecisi tarafından tedarik edilen herhangi bir ulaşım vasıtası (tren,
otobüs vb.) kullanılarak yolcu varış yerine götürülür. Bu durumda yolcuya
verilemeyen hizmetlere ait ücretler (yatak, kuşet vb.) geri ödenir. Başka
bir bedel ödenmez.
b) Yolcunun yapılan teklifi kabul etmemesi halinde
tahsil edilen ücretler yolcuya kesintisiz geri ödenir veya yolcunun
isteğine göre demiryolu tren işletmecisi tarafından belirlenen tren
hatlarında kullanılmak üzere geçerlilik süresi 180 günden az olmamak
kaydıyla açık bilete çevrilir.
c) Herhangi bir nedenle yolcu varış yerine
götürülemez ise yolcunun aldığı bilete ait tüm ücretler kesintisiz olarak
iade edilir veya yolcunun isteğine göre demiryolu tren işletmecisi
tarafından belirlenen tren hatlarında kullanılmak üzere geçerlilik süresi
180 günden az olmamak kaydıyla açık bilete çevrilir.
ç) Yapılacak seferlere ait biletler herhangi bir
satış paketi kullanılarak alınmış ise ilgili yolcunun paketine o yolculukla
ilgili hakları iade edilir. Bununla beraber yolcu paketinin geçerli olduğu
mevkiden bir üst mevkide seyahat ediyorsa üst mevkide seyahat için ödediği
ücret de iade edilir.
d) Gidiş-dönüş bileti alan yolcuların gidişleri
esnasında yukarıda belirtilen olayların meydana gelmesi halinde ise dönüş
biletleri de yolcunun talebi doğrultusunda kesintisiz iade alınır veya
geçerlilik süresi 180 günden az olmamak kaydıyla açık bilete çevrilir.
(4) Yapılamayan seferlere ait
biletler başka bir sefer ile bağlantılı aktarma içeriyorsa iptal olan
seferler ile bağlantılı olan diğer seferlere ait biletler de yolcunun
talebi halinde kesintisiz olarak bilet bedeli iade edilir veya demiryolu
tren işletmecisine ait tüm trenlerde kullanılmak üzere geçerlilik süresi
180 günden az olmamak kaydıyla açık bilete çevrilir.
(5) Mücbir sebepler ve olağanüstü hallerde (doğal
afetler, meteorolojik olaylar, güvenlik riskleri, işletme zorunlulukları,
grev vb.) demiryolu tren işletmecisinin gerekli özeni göstermesine rağmen
seferin yapılamaması durumunda yolcuya bu seferlere ait yolculuk için
ödediği her türlü bedel iade edilir.
(6) Demiryolu tren işletmecisinin gerekli
tedbirleri almasına rağmen sakınamadığı ve sonuçlarını önleyemediği üçüncü
şahısların veya yetkili kurumların davranışına bağlı olarak seferin
yapılamaması veya yarıda kesilmesi durumunda; yolcuya yolculuk için ödediği
her türlü bedel iade edilir.
(7) Seferin yarıda kalması sebebi ile aktarma
durumunda demiryolu tren işletmecisi, engelli ve/veya hareket kabiliyeti
kısıtlı yolculara ihtiyaç duydukları özel hizmetleri verir.
(8) Tüm bu işlemlerin yapılması esnasında yolcular
anons, kısa mesaj, elektronik posta gibi iletişim vasıtaları kullanılarak
bilgilendirilir.
(9) Demiryolu tren işletmecisinden kaynaklanan
nedenlerle yolculuk edilen trendeki yolcuların, bir başka trene veya
vasıtaya aktarılması veya yolcunun benzer sebeple tren değiştirmesi
durumunda yeni tren veya vasıtanın bedelleri farklı olsa dahi ücret farkı
tahsil edilmez.
Gecikmelerden
dolayı tazminat ödenmesi
MADDE 50
– (1) Son varış noktasına
demiryolu tren işletmecisinden kaynaklanan sebeplerden dolayı 0-500 km
arası mesafelerde 75 dakika ve 500 km’den fazla
mesafelerde 125 dakika ve daha fazla gecikmeyle varılması halinde,
yolcular, demiryolu tren işletmecisinden tazminat talep etme hakkına
sahiptir. Bu durumda yolcuya, ödenmiş olan bilet ücreti üzerinden,
a) 75-125 dakika arası gecikmelerde bilet ücretinin
% 25’i,
b) 125 dakika üzeri gecikmelerde bilet ücretinin %
50’si
oranında, talebin iletilmesini takip eden 1 ay içinde
tazminat ödenir.
(2) Gidiş-dönüş olarak yapılan seyahatlerde gecikme
meydana geldiğinde, gidiş veya dönüşteki gecikmeler için ödenmesi gereken
tazminat tutarı, toplam bilet ücretinin yarısı üzerinden hesaplanır.
(3) Bilet ücretlerinin tazminatı, tazminat
talebinin sunulmasından sonra bir ay içerisinde ödenir. Tazminat, yolcunun
ödeme biçimine göre ödenir.
(4) Bilet satın alınmadan önce, yolcuya seferdeki
gecikme hakkında bilgi verildiği takdirde yolcu tazminat talep edemez.
Yolcuya gecikmeye ilişkin bilgi verildiği bilete işlenir.
(5) Hesaplanan tazminat tutarları üzerinden işlem
ücreti, haberleşme giderleri, pul parası vb. adlar altında herhangi bir
kesinti yapılamaz. Ancak demiryolu tren işletmecisi, tazminatlar için bir
asgari geri ödeme limiti belirleyerek bu miktarın altında kalan tutarlar
için ödeme yapmayabilir. Bu limit on Türk Lirasının üzerinde olamaz.
(6) Aktarmalı yolculuklarda bu madde hükümleri
uygulanmaz.
Gecikme
ve iptallerde yolculara sunulacak hizmetler
MADDE 51
– (1) Kalkışta veya varışta
gecikme olması durumunda demiryolu tren işletmecisi, tahmini kalkış veya
varış saatlerine ilişkin yolcuları bilgilendirir. Söz konusu gecikmenin
0-500 km arası mesafelerde 75 dakikayı ve 500 km’den
fazla mesafelerde 125 dakikayı aşması durumunda yolculara, aşağıdaki
hizmetler ücretsiz olarak sağlanır:
a) Trende veya istasyonda, bekleme süresi ile
orantılı olarak ikram.
b) Tren yolda kalırsa trenden istasyona, alternatif
bir kalkış noktasına veya son varış noktasına taşıma.
(2) Demiryolu
hizmetinin devamının mümkün olmadığı durumlarda, demiryolu tren işletmecisi
en kısa zamanda eşdeğer ulaşım vasıtalarını temin ederek yolcuyu varış
noktasına ulaştırır.
(3) Meydana gelen gecikme, iptal veya aktarmanın
kaçırılması durumu, yolcunun talebi üzerine bilete işlenir.
(4) Bu madde hükümleri uygulanırken engelli ve/veya
hareket kabiliyeti kısıtlı kişilerin ve yakınlarının ihtiyaçları imkanlar ölçüsünde dikkate alınır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Engelli, Hareket Kabiliyeti Kısıtlı ve/veya Özel
Durumu Olan Yolcular
Seyahat
hakkı
MADDE 52
– (1) Demiryolu tren işletmecileri
verdikleri hizmetlerden engellilerin, hareket kabiliyeti kısıtlı ve/veya
özel durumu olan yolcuların (yaşlı, bebek, çocuk ve hamile kadınlar vs.)
kolaylıkla ve yeterli derecede yararlanması için aşağıdaki düzenlemeleri
uygulamakla yükümlüdürler:
a) Engelli ve/veya hareket kabiliyeti kısıtlı
kişilerden, diğer yolculardan alınan ücretlere ilave bir ücret talep
edilemez.
b) Demiryolu tren işletmecisi ve/veya acente,
engelli ve/veya hareket kabiliyeti kısıtlı kişilere rezervasyon yapmayı
veya bilet satmayı reddedemez, refakatçi zorunluluğu getiremez.
c) Demiryolu tren işletmecileri, engelli ve/veya
hareket kabiliyeti kısıtlı kişiler ve refakatçileri ile refakat etmek için
sertifikalandırılmış rehber köpekler ve tek başına seyahat eden 13-18 yaş
arası çocukların taşınmasına öncelik tanır.
ç) Görme engelli yolcuların rehber köpeği, köpeğin
ağızlığı ve gerekli sağlık belgeleri olmak koşulu ile yolcu yanında
ücretsiz taşınır.
d) Gecikmeler konusunda duyu ile ilgili bozukluğu
olan yolculara bilgiyi en iyi şekilde sunmak amacıyla standartlara uygun
görsel ve işitsel sistemler kullanılmalıdır.
e) 0-2 yaş arası, üç yaşından (25 aydan) gün
almamış yolcular “bebek yolcu” sayılır. Bebekler ebeveyni ile birlikte
ebeveyninin koruma ve gözetiminde seyahat eder, ayrı bir bilet düzenlenmez,
herhangi bir ücret alınmaz ve tüm mevkilere kabul edilirler.
f) 2-6 yaş arası, 7 yaşından (73 aydan) gün almamış
yolcular “çocuk” olarak nitelendirilir. Trenlerde ayrı bir yer istememek
kaydıyla çocuklar trenlerde ücretsiz taşınır.
g) 2-12 yaş arası çocuklar sadece ebeveynlerinden
biri veya en az 18 yaşında olan bir refakatçi ile yolculuk yapabilir.
ğ) Demiryolu tren işletmecileri ilgili kanun ve
mevzuat kapsamında şehit yakınları, gaziler ve koruyucu aileler gibi
yolcular için yapılan düzenlemeleri uygular.
Bilgilendirme
MADDE 53
– (1) Demiryolu tren işletmecisi
ve/veya acente, engelli ve/veya hareket kabiliyeti kısıtlı kişilere, trene
binişi ve trendeki hizmetlere erişim ve trenden inişi gibi konular hakkında
bilgilendirme yapar. Bu bilgilendirme, talep eden yolcunun engeli ve/veya kısıtı dikkate alınarak yapılır.
(2) Yolcular, seyahat talebini yapmadan önce
seyahate başlayacağı ve seyahati bitireceği istasyonlarla, seyahat edeceği
trenlerde kendi durumu ile ilgili hizmet verilip verilmediğini kontrol
etmelidir. Bu bilgilere, danışma kanallarından ulaşılması sağlanır.
Erişilebilirlik
MADDE 54
– (1) Demiryolu altyapı
işletmecisi ve demiryolu tren işletmecisi, engelli ve/veya hareket kabiliyeti
kısıtlı kişilerin istasyonlara, peronlara, trenlere, diğer tesislere
erişebilmesini sağlamakla ve bu hususta ilgili mevzuat kapsamında teknik
çözümleri bulmakla ve sağlamakla yükümlüdür.
İstasyonlarda
sağlanacak yardım hizmetleri
MADDE 55
– (1) Engelli ve/veya hareket
kabiliyeti kısıtlı kişilerin, demiryolu tren işletmecisinin teknik çözümleri
uygulayacak personelinin bulunmadığı bir istasyonda trene binmeleri veya
trenden inmeleri halinde, demiryolu altyapı işletmecisi ilan ettiği
yerlerde ücretsiz olarak bu kişilere trene binme ve trenden inme hizmeti
sunar.
(2) Bilet satın alınma aşamasında engelli ve/veya
hareket kabiliyeti kısıtlı yolcular nasıl bir yardıma ve ekipmana
ihtiyacının olduğunu bildirmelidir. Yardım ihtiyacı talebi bilet satış sisteminden
ve çağrı merkezinden yapılabilir.
Yardımların
sağlanma şartları
MADDE 56
– (1) Demiryolu tren işletmecisi,
gar ve istasyon işletmecisinin engelli ve/veya hareket kabiliyeti kısıtlı
kişilere sağlayacağı yardımlar aşağıdaki hususlara göre olacaktır:
a) Bilet satın alan engelli ve/veya hareket
kabiliyeti kısıtlı kişi yardıma ihtiyacı olduğunu, demiryolu tren işletmecisine
ve/veya acenteye yardıma ihtiyacı olacağı andan en az 48 saat öncesinden
bildirmek zorundadır. Bilet satan birim, yardım ihtiyacını ilgili istasyona
ve demiryolu tren işletmecisine bildirir. Demiryolu tren işletmecisi
ve/veya acente engelli yolculara bildirimlerin yapılabilmesi için yolcunun
engeli ve/veya kısıtını dikkate alarak gerekli
iletişim sistemini kurar.
b) Eğer (a) bendinde yapılması gereken bildirim
yapılmamışsa, demiryolu tren işletmecisi veya gar ve istasyon işletmecisi,
bu kişinin seyahatini gerçekleştirebilmesi için gerekli yardımı yapar.
c) Gar ve istasyon işletmecisi, yardıma ihtiyacı
olan engelli ve/veya hareket kabiliyeti kısıtlı kişilerin istasyona
geldiklerini haber vermelerini sağlayacak istasyon içinde ve dışında
erişilebilirlik standartlarına uygun iletişim noktaları belirler.
ç) Yardımlar engelli ve/veya hareket kabiliyeti
kısıtlı kişilerin, ilan edilen kalkış saatinden belirli bir süre önce
belirli bir noktada bulunmaları kaydıyla sağlanır. Bu süre 60 dakikadan
fazla olamaz. Böyle bir sürenin belirlenmediği durumlarda bu kişilerin ilan
edilen kalkış saatinden en geç 30 dakika öncesinde belirlenen noktada bulunmaları
gerekir. Bu bilgilerin görsel ve işitsel kısıtları olan yolcuların da
anlayabileceği şekilde aktarılarak kendilerine bildirilmesi gerekir.
Engelli ve/veya hareket kabiliyeti kısıtlı yolcuların anlık yardım için
ilgililerle irtibata geçmesi için istasyon ve garlarda erişilebilirlik
standartlarına uygun yerlerde ve özelliklerde çağrı butonu konulmalıdır.
d) Trene kabul edilmeme, iptal ve her türlü gecikme
söz konusu olduğunda, engelli ve/veya hareket kabiliyeti kısıtlı kişiler ve
refakatçileri ile veya tek başına seyahat eden çocuklar, 51 inci madde
hükümlerine uygun olarak en kısa zamanda hizmet alma hakkına sahiptir.
Engelli
ve/veya hareket kabiliyeti kısıtlı kişilere ait özel ekipmanın
tazmini
MADDE 57
– (1) Demiryolu tren
işletmecisinin veya altyapı işletmecisinin kusurundan dolayı, engelli
ve/veya hareket kabiliyeti kısıtlı kişilerin özel ekipmanlarının
kısmen veya tamamen hasar görmesi veya kaybolması durumunda, zararın tamamı
kusurları oranında tazmin edilir.
(2) Eğer engelli ve/veya hareket kabiliyeti kısıtlı
kişinin engeli/kısıtı ile ilgili bir donanımla
seyahati zorunlu ise donanımın tren kapı ve koridor ölçülerine uygun olması
koşuluyla demiryolu tren işletmecisi tarafından yolcunun el bagajı olarak
trene yüklenir. Yükleme veya indirme sırasında donanım hasar görürse hasar
miktarı demiryolu tren işletmecisi tarafından kısmen veya tamamen
karşılanır.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Güvenlik, Öneri, Şikâyetler ve Hizmet Kalitesi
Yolcuların
kişisel güvenliği
MADDE 58
– (1) Demiryolu tren işletmecisi,
demiryolu altyapı işletmecisi ve gar ve istasyon işletmecisi, kolluk
kuvvetleriyle irtibatlı olarak kendi sorumluluk sahalarında, istasyonlarda
ve trenlerde yolcuların güvenliğini sağlayacak önlemleri alır.
Öneri ve
şikâyetler
MADDE 59
– (1) Bu Yönetmelik kapsamında yolcuların
yolculuk öncesi, yolculuk esnasında ve sonrasında öneri ve şikâyette
bulunma hakkı vardır. Demiryolu tren işletmecisi, bu Yönetmelikte
belirtilen hak ve yükümlülükler kapsamında,
yolcuların şikâyetlerinin kendilerine iletilmesini sağlamak üzere bir
öneri ve şikâyet alma sistemi oluşturur. Bu sistem, görsel ve işitsel
kısıtları olan yolcuların da kullanabileceği şekilde düzenlenmelidir.
(2) Yolcuların öneri ve şikâyetlerini iletebilmesi
için yapması gerekenler demiryolu tren işletmecisi tarafından açık ve
anlaşılır biçimde yolcuların bilgisine sunulur.
(3) Demiryolu tren işletmecisi, gelen şikâyetlere onbeş iş günü içerisinde cevap vermekle yükümlüdür.
Şikâyetin türü itibariyle cevap verilmesi daha uzun sürebilecek konular
için şikâyet sahibine, zamanında cevap verilememesinin gerekçesi ve ne
zaman cevap verilebileceği yine onbeş iş günlük
sürenin bitiminden önce bildirilir. Bu durumda cevap verme süresi şikâyet
tarihinden itibaren en fazla otuz iş günüdür.
Hizmet
kalitesi standartları ve yıllık rapor
MADDE 60
– (1) Demiryolu tren işletmecisi,
Ek-2’de belirtilen maddeleri kapsayacak şekilde hizmet kalite
standartlarını belirler ve hizmet kalitesini iyileştirmek için bir kalite
yönetim sistemini uygulamaya koyar.
(2) Demiryolu tren işletmecisi, alınan şikâyetler,
verilen cevaplar, cevap süresi ve şikâyetle ilgili durumun iyileştirilmesi
için yaptığı veya yapacağı faaliyetler, hizmet kalitesi performansı ile
ilgili bilgileri içeren bir yıllık rapor hazırlar. Bu yıllık rapor en geç
ertesi yılın 31 Ocak tarihine kadar hazırlanır. Demiryolu tren işletmecisi
hazırladığı raporu resmi internet sitesinde yayınlar.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Elektronik Seyahat Bilgi ve Rezervasyon Sistemi
Sistemin
sahip olması gereken özellikleri
MADDE 61
– (1) Demiryolu tren işletmecisi
ve/veya acente, verdiği hizmetlerle ilgili bilgileri sunmak ve bilet
düzenlemek için bu Yönetmelikte belirtilen hususlara göre elektronik
seyahat bilgi ve rezervasyon sistemini kurar.
(2) Bu sistem, asgari olarak aşağıdaki verileri
depolar ve sisteme erişim yetkisi olan kişilerin kullanımına sunar:
a) Sefer programları ve tarifeleri,
b) Koltukların boşluk - doluluk bilgisi,
c) Seyahat ücretleri ve özel koşullar,
ç) Engelli ve/veya hareket kabiliyeti kısıtlı
kişilere özel bilgiler,
d) Rezervasyon ve/veya bilet satışı.
(3) Demiryolu tren işletmecisi ve/veya acente,
yolculara ait kişisel verileri başka bir demiryolu tren işletmecisi ve/veya
acente ile paylaşamaz. Demiryolu tren işletmecisi ve/veya acente, bu
Yönetmeliğin 23 üncü maddesi uyarınca yolculara ait kişisel verilerin
güvenliğini ve gizliliğini sağlamakla yükümlüdür.
ONUNCU BÖLÜM
Denetim, İdari Para Cezaları ve Kararlara İtiraz
Denetim
MADDE 62
– (1) Bakanlık, bu Yönetmelik
kapsamına giren kuruluşları bu Yönetmelik kapsamında haberli veya habersiz
denetler ve denetim sonunda rapor tutar.
(2) Bu kuruluşlar, denetleme sürecinde istenilen
tüm bilgi ve belgeleri sağlamakla yükümlüdür.
İdari
para cezaları ve kararlara itiraz
MADDE 63 – (1) Bu
Yönetmeliğin uygulanması veya genel denetlemeler sonucunda bu Yönetmeliğe
aykırı hususların tespit edilmesi durumunda her bir kusur için 655 sayılı
Ulaştırma ve Altyapı Alanına İlişkin Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun
Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesi çerçevesinde Demiryolu Düzenleme
Genel Müdürlüğü yetkili personeli tarafından beşyüz
Türk Lirasından bin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir ve idari
para cezası karar tutanağı düzenlenir.
6698 sayılı Kişisel
Verilerin Korunması Kanununun 18 inci maddesi hükümleri saklıdır.
(2) Verilen idari para cezaları, tebliğinden
itibaren bir ay içerisinde ödenir.
(3) Bakanlığın bu Yönetmelik çerçevesinde verdiği
her türlü karara karşı yargı nezdinde başvuru yolu açıktır.
Zamanaşımı
MADDE 64
– (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki
sorumluluklardan kaynaklanan tazminat davaları ilgili mevzuatta belirlenen
süre ve şartlarda zaman aşımına uğrar.
ON BİRİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Avrupa
Birliği mevzuatına uyum
MADDE 65
– (1) Bu Yönetmeliğin
hazırlanmasında, 23/10/2017 tarihli ve
1371/2007/EC sayılı Demiryolu Yolcularının Hakları ve Yükümlülükleri
Hakkında Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü dikkate alınmıştır.
Rücu hakkı
MADDE 66
– (1) Bu Yönetmelik kapsamında
yolcuları tarafından demiryolu tren işletmecisinden talep edilen tazminat
ve haklar için demiryolu tren işletmecisinin, demiryolu altyapı
işletmecisine rücu hakkı saklıdır.
Parasal
değerlerin ve idari ceza tutarlarının güncellenmesi
MADDE 67
– (1) Bu Yönetmelikte geçen
parasal tutarlar her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, her yıl bir
önceki yıla ilişkin olarak 4/1/1961 tarihli ve 213
sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme
oranında artırılarak uygulanır.
Yürürlük
MADDE 68
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 69
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı yürütür.
EK 1 -
DEMİRYOLU TREN İŞLETMECİLERİ VE/VEYA ACENTELER
TARAFINDAN
SUNULMASI GEREKEN ASGARİ BİLGİLER
Bölüm I: Yolculuk öncesi sunulacak bilgiler
Taşıma
sözleşmesinin genel şartları
Bilet satış,
iptal ve iade ile ilgili prosedürler
Yolculuğun
süresi ve güzergâhı
Trende engelli
ve/veya hareket kabiliyeti kısıtlı kişilere yönelik araç-gereç ve
imkânların bulunup bulunmadığı, bulunuyorsa bunlara erişim şartları
Evcil
hayvanların taşınmasına ait şartlar
Araç
taşımacılığı olup olmadığı ve erişim şartları
Trende birinci,
ikinci sınıf, kuşet, yataklı vagon gibi imkânların bulunup bulunmadığı
Hizmetleri
aksatıcı veya gecikmeye meydan veren herhangi bir faaliyetin olup olmadığı
Seyahat
esnasındaki sunulacak hizmetler
Kayıp el
bagajı, bagaj ve eşya taşımasıyla ilgili prosedürler
Şikâyetlerin
nasıl iletileceği ile ilgili prosedürler
Bölüm II: Yolculuk sırasında sunulacak bilgiler
Trendeki
hizmetler
Sonraki
istasyon
Gecikmeler
Ana aktarma
hizmetleri
Emniyet ve
güvenlikle ilgili hususlar
Bu bilgilerin
görsel ve işitsel kısıtları olan yolcuların da anlayabileceği şekilde
aktarılarak kendilerine bildirilmesi gerekir.
EK 2: ASGARİ HİZMET KALİTESİ STANDARTLARI
Bilgilendirme
ve biletler
Hizmetlerin
dakikliği ve aksaklıklarla baş edebilme prensipleri
Hizmetlerin
iptali
Trenlerin ve
istasyonların temizliği ve hijyeni
Müşteri
memnuniyeti anketi
Şikâyet
yönetimi, hizmet kalite standartlarına uyulmaması durumunda para iadesi ve
tazminat
Engelli ve/veya
hareket kabiliyeti kısıtlı kişilere verilen hizmetler
|