|
Tarım ve Orman Bakanlığından:
TÜRK GIDA KODEKSİ
İÇME SÜTLERİ TEBLİĞİ
(TEBLİĞ NO: 2019/12)
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; içme sütlerinin tekniğine
uygun, hijyenik şekilde üretimi, depolanması, taşınması ve piyasaya arz
edilmesini sağlamak üzere özelliklerini belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – ( l ) Bu Tebliğ içme sütlerini kapsar. Çiğ sütü
kapsamaz.
Dayanak
MADDE 3 – ( l ) Bu Tebliğ, 29/12/2011 tarihli ve 28157
üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi
Yönetmeliğine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – ( l ) Bu Tebliğde geçen;
a) Çeşni maddesi: Lezzet verme amacı ile kullanılan
gıda ürünlerini,
b) Çiğ süt: 27/12/2011 tarihli ve 28155 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Hayvansal
Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliğindeki çiğ süt tanımına uyan inek
sütü, koyun sütü, manda sütü ve keçi sütünü,
c) Hermetik olarak kapatılmış ambalaj:
Kapatıldığında içeriğini mikroorganizma girişine karşı koruyan ve geçirgen
olmayan ambalajı,
ç) İçilebilir su: 17/2/2005 tarihli ve 25730 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında
Yönetmelikte yer alan özelliklere uygun insan tüketimi amaçlı suları,
d) İçme sütü: Çiğ sütün; pastörizasyon, yüksek
sıcaklıkta pastörizasyon, UHT veya sterilizasyon işlemlerinden biri
uygulanarak elde edilen ve başka bir işleme gerek kalmadan tüketime sunulan
sütü,
e) Laktozsuz süt: İçme sütlerindeki laktozun
tekniğine uygun şekilde β-galaktozidaz enzimi ile glikoz ve galaktoza
parçalanarak laktoz içeriği % 0,1 ve altına indirilmiş sütü,
f) Pastörizasyon: Çiğ süte en az 72 °C'de 15 saniye
uygulanan kısa süreli yüksek sıcaklık veya en az 63 °C'de 30 dakika
uygulanan uzun süreli düşük sıcaklık veya eşdeğer etkiyi sağlayan diğer
zaman-sıcaklık koşullarının kombinasyonunu içeren ve bu uygulamalardan
hemen sonra alkali fosfataz testi yapıldığında ürünlerin negatif reaksiyon
gösterdiği işlemi,
g) Pastörize süt: Pastörizasyon işlemi uygulanarak
üretilen ve üretiminden hemen sonra 6 °C'yi geçmeyecek sıcaklığa soğutulan
içme sütünü,
ğ) Sterilizasyon: Oda sıcaklığında saklanabilen
ticari olarak steril bir ürün üretmek amacı ile normal depolama şartlarında
bozulmaya neden olacak tüm mikroorganizmaları ve sporlarını yok eden
hermetik ambalajlı ürüne, en az 115 °C'de 13 dakika veya 121 °C'de 3 dakika
gibi uygun zaman sıcaklık kombinasyonunda, yüksek sıcaklıkta uzun süreli
uygulanan ısıl işlemi,
h) Sterilize süt: Ambalajlı süte sterilizasyon
işlemi uygulanarak üretilen içme sütünü,
ı) Süt bazlı içecek: Miktar olarak son üründe en az
yüzde elli oranında içme sütü içeren içeceği,
i) Ultra yüksek sıcaklık (UHT): 135 °C'den az
olmayan kısa süreli yüksek sıcaklıkta sütün sürekli akışını içeren, aseptik
koşullarda kapatılmış ambalajların oda sıcaklığında muhafaza edilmesi
halinde, üründe canlı mikroorganizma veya gelişim kabiliyetine sahip
sporların olmamasını sağlayan ısıl işlemi,
j) UHT süt: UHT işlemi uygulandıktan sonra aseptik
koşullarda ambalajlara dolum yapılarak üretilen içme sütünü,
k) Yüksek sıcaklıkta pastörizasyon: 85°C ve
üzerinde kısa süreli uygulanan ve bu uygulamalardan hemen sonra alkali
fosfataz ve peroksidaz testi yapıldığında ürünlerin negatif reaksiyon
gösterdiği işlemi,
l) Yüksek sıcaklıkta pastörize süt: Yüksek
sıcaklıkta pastörizasyon işlemi uygulanarak üretilen içme sütünü,
m) Yabancı madde: Bu Tebliğ kapsamındaki ürünlerin
üretiminde kullanılan bileşenler dışındaki bulunabilecek her türlü organik
ve/veya inorganik maddeyi,
ifade eder.
Ürün
özellikleri
MADDE 5 – ( l ) Bu Tebliğ kapsamındaki ürünlerin özellikleri
aşağıdaki gibidir:
a) İçme sütü üretiminde kullanılan çiğ süt için
Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği hükümleri
uygulanır.
b) İçme sütlerinin üretiminde çiğ ve pastörize süt
kullanılır.
c) Bu Tebliğ kapsamında piyasaya arz edilen
sütlerin bileşimleri EK-l’e uygun olur.
ç) Bu Tebliğ kapsamındaki içme sütleri yabancı
madde içermez.
d) Pastörize içme sütleri üretimden hemen sonra
alkali fosfataz testine negatif, peroksidaz testine ise pozitif reaksiyon
gösterir.
e) UHT içme sütleri kapalı ambalajında 30 °C'de 15
gün veya 55 °C'de 7 günlük inkübasyonun veya farklı bir yöntemin
uygulanmasından sonra yapılan sterilizasyon kontrolünde mikrobiyal üreme
göstermez.
f) Sterilize içme sütleri kapalı ambalajında 30
°C'de 15 gün veya 55 °C'de 7 günlük inkübasyonun veya farklı bir yöntemin
uygulanmasından sonra yapılan sterilizasyon kontrolünde mikrobiyal üreme
göstermez.
g) İçme sütünün yağ standardizasyonunu sağlamak
için krema ilave edilebilir, krema ayrılabilir veya süt ilave edilebilir.
ğ) İçme sütlerinde laktoz içeriği azaltılabilir.
h) İçme sütlerine çeşni veya aroma vericiler ilave
edilebilir.
ı) Bu Tebliğ kapsamında piyasaya arz edilen
sütlerde süt yağı dışında hiçbir hayvansal yağ ve bitkisel yağ bulunmaz.
Çeşnili sütlerde çeşni maddesi miktarı ile orantılı olarak bitkisel yağ
bulunabilir.
i) Piyasaya arz edilen sütlerin üretiminde farklı
hayvan türlerine ait sütler karıştırılamaz.
j) İçme sütlerinin protein içeriği süt proteini ile
artırılabilir.
k) Laktozsuz sütlerin laktoz değeri kütlece en çok
% 0,1 olur.
l) Bu Tebliğ kapsamındaki sütler kendine has tat,
koku, kıvam ve görünüşte olur.
Katkı
maddeleri
MADDE 6 – ( l ) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerde
kullanılan katkı maddeleri için 30/6/2013 tarihli ve 28693 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği
hükümleri uygulanır.
Veteriner
ilaç kalıntıları
MADDE 7 – ( 1 ) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerdeki
farmakolojik aktif maddelerin kalıntı miktarları için 7/3/2017 tarihli ve
30000 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Hayvansal
Gıdalarda Bulunabilecek Farmakolojik Aktif Maddelerin Sınıflandırılması ve
Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
Aroma
vericiler ve aroma verme özelliği taşıyan bileşenler
MADDE 8 – (1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerde
kullanılan aroma vericiler için 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Aroma Vericiler ve
Aroma Verme Özelliği Taşıyan Gıda Bileşenleri Yönetmeliği hükümleri
uygulanır.
Vitaminler,
mineraller ve belirli diğer öğelerin eklenmesi
MADDE 9 – (1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlere
eklenecek vitaminler, mineraller ve belirli diğer öğeler için 7/3/2017
tarihli ve 30000 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi
Gıdalara Vitaminler, Mineraller ve Belirli Diğer Öğelerin Eklenmesi Hakkında
Yönetmelik hükümleri uygulanır.
Bulaşanlar
MADDE 10 – (1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerdeki
bulaşanların miktarları için 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliği
hükümleri uygulanır.
Pestisit
kalıntıları
MADDE 11 – (1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerdeki
pestisit kalıntı miktarları için 25/11/2016 tarihli ve 29899 mükerrer
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum
Kalıntı Limitleri Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
Hijyen
MADDE 12 – (1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünler için;
17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda Hijyeni
Yönetmeliği, Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği ile
29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Mikrobiyolojik Kriterler Yönetmeliği hükümleri
uygulanır.
(2) UHT süt işleme prosesinde süt buharla direkt
temas ediyorsa, buhar içilebilir sudan elde edilmeli, süt içinde yabancı
madde bırakmamalı veya ters bir etki yaratmamalı ve işlenmiş sütün su
içeriğinde herhangi bir değişiklik yapmamalıdır.
Ambalajlama
MADDE 13 – (1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin
ambalajları için 5/4/2018 tarihli ve 30382 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemelere Dair
Yönetmelik hükümleri uygulanır.
Etiketleme
MADDE 14 – (1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin
etiketi hakkında; 26/1/2017 tarihli ve 29960 mükerrer sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri
Bilgilendirme Yönetmeliğinde yer alan hükümlere ilave olarak aşağıdaki hükümlere
de uyulur:
a) Ürünün resmi adı ve ısıl işlemin niteliği temel
görüş alanında belirtilir.
b) İçme sütlerine çeşni maddesi veya aroma ilave
edildiğinde etiket bilgilerinde çeşni veya aromanın ismi ürünün resmi
adıyla birlikte belirtilir.
c) Bu Tebliğ kapsamında piyasaya arz edilen inek
sütü haricindeki sütlerin etiketinde ürün adıyla birlikte sütün elde
edildiği hayvanın tür adı belirtilir.
ç) Üretiminde 23/8/2006 tarihli ve 26268 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Şeker Tebliği (Tebliğ No:
2006/40) kapsamında şeker kullanılan içme sütlerinin etiket bilgilerinde,
temel görüş alanında ağırlıkça “% ...
ilave şeker içerir” ibaresine yer verilir.
d) Laktozu azaltılmış içme sütlerin etiketinde
azaltma oranı ile beraber ağırlıkça "laktozu % ... azaltılmıştır" ifadesi ve “% … laktoz içerir” süt ibaresi yer
alır.
e) Bu Tebliğ kapsamında piyasaya arz edilen içme
sütlerinin etiketinde ürünün içme sütü dışındaki kullanımlarını ifade eden,
çağrıştıran “yoğurt sütü”, “peynir sütü” gibi ifadeler yer almaz.
f) Bu Tebliğ kapsamında piyasaya arz edilen
ürünlerin etiketinde mikrofiltrasyon gibi uygulanan farklı fiziksel
işlemlere ilişkin bilgiler beyan edilebilir.
g) İçme sütleri yağ miktarları açısından EK-2’ye
göre sınıflandırılır ve temel görüş alanında ürün sınıfı tam yağlı süt,
yarım yağlı süt, yağsız süt ve “% ... yağlı süt” olarak belirtilir. Ayrıca tam yağlı, yarım yağlı ve yağsız
içme sütlerin süt yağı miktarı etikette bildirilir ancak içme sütlerinde
yağlılık bildirimi yapılırken tam yağlı, yarım yağlı içme sütlerin süt yağı
miktarı “en az % … yağlı”, yağsız içme sütlerinde “en
çok % … yağlı” olarak verilebilir.
Beslenme
ve sağlık beyanı
MADDE 15 – (1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünler için
26/1/2017 tarihli ve 29960 mükerrer sayılı Gazete’de yayımlanan Türk Gıda
Kodeksi Beslenme ve Sağlık Beyanları Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
Enzimler
MADDE 16 –
(1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan
ürünler için 24/2/2017 tarihli ve 29989 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türk Gıda Kodeksi Gıda Enzimleri Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
Taşıma ve
depolama
MADDE 17 – (1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin
taşınması ve depolanmasında, Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinin 9 uncu
maddesindeki kurallara uyulur.
(2) Bu Tebliğ kapsamında piyasaya arz edilen
pastörize içme sütleri 4-6 °C arasındaki sıcaklıklarda taşınır, depolanır
ve satışa arz edilir.
(3) Bu Tebliğ kapsamındaki ürünler nihai tüketiciye
hazır ambalajlı olarak arz edilir.
Numune
alma ve analiz metotları
MADDE 18 – (1) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerden
numune alınması ve analizler için Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği hükümleri
uygulanır.
İdari
yaptırım
MADDE 19 – (1) Bu Tebliğe aykırı davrananlar hakkında
11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda
ve Yem Kanununun ilgili maddelerine göre idari yaptırım uygulanır.
Yürürlükten
kaldırılan tebliğ
MADDE 20 – (1) Bu Tebliğle 14/2/2000 tarihli ve 23964 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Çiğ Süt ve Isıl İşlem Görmüş
İçme Sütleri Tebliği (Tebliğ No: 2000/6) yürürlükten kaldırılmıştır.
Uyum
zorunluluğu
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin yayımı
tarihinden önce faaliyet gösteren gıda işletmecileri 31/12/2019 tarihine
kadar bu Tebliğ hükümlerine uyum sağlamak zorundadır.
(2) Bu Tebliğ kapsamında faaliyet gösteren gıda
işletmecileri bu Tebliğ hükümlerine uyum sağlayıncaya kadar Türk Gıda
Kodeksi Çiğ Süt ve Isıl İşlem Görmüş İçme Sütleri Tebliği (Tebliğ No:
2000/6) hükümlerine uymak zorundadır.
Yürürlük
MADDE 21 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 22 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Tarım ve Orman Bakanı
yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
|