|
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma
Kurumundan:
TÜRKİYE
BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA KURUMU BİLİM İNSANI
DESTEK PROGRAMLARI BAŞKANLIĞI TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN
PROGRAMLARA
İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Kısaltmalar
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı, Türkiye
Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından bilim
insanlarının, araştırmacıların yetiştirilmeleri ve geliştirilmelerine,
öğrenim sırasında ve öğrenim sonrasında üstün başarısıyla kendini gösteren
gençlerin izlenerek onların yetişme ve gelişmelerine yardım etmek ve girişimciliği
desteklemek amacıyla yürütülecek programların; başvuru, değerlendirme,
kabul, izleme ve sonuçlandırma süreçlerine ilişkin usul ve esasları
belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik, Bilim İnsanı
Destek Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından yürütülen programları
kapsar.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelik, 17/7/1963
tarihli ve 278 sayılı Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ile
İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanunun 2 nci maddesi ile 15/7/2018
tarihli ve 30479 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı,
İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların
Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
ve kısaltmalar
MADDE 4 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Araştırmacı: Yeni bilgi, ürün, süreç, yöntem ve
sistemlerin tasarımı veya oluşturulması ve yönetilmesi süreçlerinde yer
alan ilgili bilim ve/veya teknoloji alanında gerekli uzmanlığa sahip
kişiyi,
b) AYEK: TÜBİTAK Araştırma ve Yayın Etiği Kurulunu,
c) Başkanlık: TÜBİTAK Başkanlığını,
ç) BİDEB: Bilim İnsanı Destek Programları
Başkanlığını,
d) Bilim insanı: Bilimsel yöntemler kullanarak
bilgiye ulaşmaya çalışan kişiyi,
e) Burs: Lise, ön lisans, lisans ve/veya lisansüstü
düzeyinde öğrenim gören ve özel kural ve ilkelere uyularak belirlenmiş
öğrenciler ile en az lisans derecesine sahip araştırmacılara, yurt içinde
ve/veya yurt dışında yaşam ve/veya öğrenim giderlerini karşılamak amacıyla
Yönetim Kurulunca belirlenen miktarda ve süreyle yapılan aylık ödemeyi,
f) Bursiyer: Yurt içinde ve/veya yurt dışında
TÜBİTAK’tan burs alan, öğrenim sırasında ve öğrenim sonrasında üstün
başarısıyla kendini gösteren gençler, lisans veya lisansüstü öğrenciler,
doktora sonrası araştırma burslarından faydalanan araştırmacılar ile
tatbikat amacıyla projede yer alan öğrenci ve araştırmacıları,
g) Çağrı duyurusu: Çağrı konusu, kapsamı, başvuru
koşulları, süresi, destek miktarı ve çağrı takvimi ile çağrıya özel
hususları tanımlayan ilan metnini ve eklerini,
ğ) Destek: Bu Yönetmelik kapsamında;
1) Öğrenim sırasında ve öğrenim sonrasında üstün
başarısıyla kendini gösteren gençlerin, lisans ve lisansüstü öğrencilerin,
girişimcilerin, lisansüstü öğrenimlerini tamamlamış bilim insanlarının ve
araştırmacıların yurt içinde ve/veya yurt dışında düzenlenen
etkinliklere/yarışmalara katılımlarını sağlamak amacıyla TÜBİTAK tarafından
verilen maddi desteği,
2) Lisans ve lisansüstü öğrencileri ile en az
lisans derecesine sahip bilim insanı ve araştırmacıların araştırma projesi
giderlerini karşılamak üzere verilen maddi desteği,
3) Yurt içinde ve/veya yurt dışında
etkinlikler/yarışmalar düzenlenip yürütülmesi amacıyla kişilere veya kurum/kuruluşlara
TÜBİTAK tarafından verilen maddi desteği,
4) Bilim insanı, araştırmacı ve girişimci
yetiştirilmesi amacıyla proje kapsamında kurum/kuruluşlara TÜBİTAK
tarafından verilen maddi desteği,
5) Lisans ve lisansüstü öğrenciler ile en az lisans
derecesine sahip bilim insanı ve araştırmacılara bursiyerlikleri kapsamında
barınma, beslenme, sağlık gibi yaşam gideri, yol ve benzeri giderler için
verilen maddi desteği,
6) TÜBİTAK tarafından veya TÜBİTAK ile işbirliği
içerisinde düzenlenen yarışma/etkinlikler ile ulusal ve uluslararası bilim
olimpiyatları ve proje yarışmalarında derece alanlara ve rehber
öğretmenlerine TÜBİTAK tarafından verilen para, madalya, başarı belgesi,
kitap, plaket ve benzeri ödülleri,
h) ENDEK: TÜBİTAK Endüstriyel Etik Kurulunu,
ı) Etkinlik: İlgililere belirli bir konuda bilgi,
beceri ve davranış kazandırmak amacıyla düzenlenen bilimsel kurs ve
seminerler ile bilimsel araştırmaların sunulduğu; katılımcıların karşılıklı
olarak bilgi alışverişinde bulunduğu kongre, sempozyum, çalıştay, kolokyum
ve benzeri etkinlikleri,
i) Grup: BİDEB’in sorumlu olduğu bilimsel ve
teknolojik alanlardaki araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetlerini
teşvik edecek ve destekleyecek sistemleri geliştirmek ve uygulamak üzere
kurulan birimleri,
j) Grup yürütme kurulu (GYK): Grup faaliyetleri ile
ilgili konularda görüş, öneri ve karar veren bilim insanı destek gruplarına
ait yürütme kurullarını,
k) Kanun ve Kararname: 17/7/1963 tarihli ve 278
sayılı Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu ile İlgili Bazı
Düzenlemeler Hakkında Kanun ile 15/7/2018 tarihli ve 30479 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve
Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı
Kararnamesini,
l) Kurum hissesi: Destek verilen kurum/kuruluşun
imkânlarından faydalanılması karşılığı TÜBİTAK tarafından belirlenen usul
ve esaslar doğrultusunda hesaplanarak destek bütçesine eklenen tutarı,
m) Kurum/kuruluş: Üniversiteler, araştırma
kurumları ve fonları, kamu kurum ve kuruluşları ile sektör ve büyüklüğüne
bakılmaksızın firma düzeyinde katma değer yaratan bir veya birden çok
gerçek veya tüzel kişiye ait olan Türkiye’de yerleşik işletmeleri,
n) Program: Kanun ve Kararnamede belirtilen
görevleri yerine getirmek amacıyla usulüne uygun olarak düzenlenip
yürütülen bursları veya proje, etkinlik, yarışma desteklerini,
o) Proje: Bir ürün, süreç, hizmet geliştirmek ya da
sonuç elde etmek için üstlenilmiş, başarı ölçütleri ve hedefleri
tanımlanmış, belirli bir zaman aralığında ve belirli miktarda kaynakla gerçekleştirilen
faaliyetler bütününü,
ö) Proje teşvik ikramiyesi: Desteklenen projelerde,
proje süresiyle sınırlı olmak kaydıyla, proje kapsamında ve projeye ilişkin
hizmetlerde görev alan kamu kurum veya kuruluşlarının kadro veya
pozisyonlarında bulunanlara, kadro veya pozisyonlarına bağlı olarak bir
ayda ödenmekte olan tutarın % 75’ini geçmemek kaydıyla ve Yönetim Kurulunca
belirlenen esaslara göre proje sözleşmesinde belirlenerek ödenen tutarları,
p) TÜBİTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik
Araştırma Kurumunu,
r) Yarışma: Farklı eğitim ve gelişim düzeylerindeki
öğrenciler ile bilim insanları/araştırmacılar arasında bilgi, beceri, proje
veya ürün bazında düzenlenen bilimsel ve teknolojik etkinlikleri ve bilim
olimpiyatlarını,
s) Yönetim Kurulu: TÜBİTAK Yönetim Kurulunu,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Burs ve Destek Süreçleri
Programların
başlatılması
MADDE 5 –
(1) BİDEB bünyesinde verilecek
burs ve destekler programlar aracılığıyla yürütülür. Programlar, Yönetim
Kurulu kararıyla başlatılır. Programların amacı ve kapsamı ile yılı bütçe
imkânları çerçevesinde verilecek burs ve destek türleri ile üst limitleri
Yönetim Kurulu kararında belirtilir.
Çağrı
duyurusu ve başvuru
MADDE 6 – (1) Programların başvuru dönemleri, koşulları,
süresi ve değerlendirme yöntemi çağrı duyurusunda belirtilir. Başvurular
dönemsel veya herhangi bir zaman kısıtlaması olmadan alınabilir. Başvurular
çağrı duyurusunda belirtilen kural ve usullere uygun olarak elektronik
ortamda ve/veya basılı olarak alınır.
Değerlendirme
ve destek kararı
MADDE 7 – (1) Başvurular, TÜBİTAK tarafından belirlenen
kurallara uygun olarak çağrı duyurusunda ilan edilen değerlendirme
sürecinden geçirilir. TÜBİTAK gerekli gördüğü hallerde başvuruların
değerlendirilmesinde, konusunda uzman kişileri görevlendirir; kurum veya
kuruluşlardan yardım alır. Başvuruların değerlendirilmesi, Yönetim
Kurulunca düzenlenen çerçevede TÜBİTAK tarafından belirlenen süreçlere
uygun olarak yapılır. Değerlendirme süreçleri sonrasında destek kararı
GYK’nın önerisi üzerine Başkanlık onayı ile verilir.
Sözleşme
ve taahhütnameler
MADDE 8 –
(1) Bir kurum/kuruluş bünyesinde
yürütülecek olan burs veya desteklere ilişkin sözleşmeler; TÜBİTAK
tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde desteklenen
kişi/kurum/kuruluş ile TÜBİTAK arasında imzalanır.
(2) Kurum/kuruluşlar ile ilişkilendirilmeksizin
gerçek kişilere verilen şahsi burs veya destekler için kişilere, TÜBİTAK
tarafından belirlenen yükümlülüklere uyacaklarını belirten taahhütname
imzalatılır.
İzleme
MADDE 9 –
(1) Verilen burs veya desteklerin
program amaçlarına uygun olarak yürütülüp yürütülmediği TÜBİTAK tarafından
belirlenen kurallara göre ilgili grup tarafından izlenir. Grup, gerek
gördüğü takdirde, burs veya desteğin bilimsel, teknik, idari ve mali
açılardan incelenmesi amacıyla belirleyeceği kişi/kişileri yerinde inceleme
için görevlendirebilir.
Burs veya
desteklerin sonuçlandırılması
MADDE 10
– (1) Yönetim Kurulunca belirlenen
amaçlara ve kurallara uygun olarak yürütülüp başarı ile tamamlandığı
TÜBİTAK tarafından uygun bulunan burs veya desteklerin sonuçlandırma
işlemlerine ilişkin hususlar Yönetim Kurulu tarafından belirlenir.
Durdurulan
veya kapatılan programlar
MADDE 11 – (1) Programların durdurulması veya kapatılması
Yönetim Kurulu kararıyla gerçekleştirilir.
(2) Durdurulan veya kapatılan bir program
kapsamında desteklenen veya desteklenmeye hak kazananların işlemleri, burs
veya desteğe hak kazanılan tarihte yürürlükte bulunan program mevzuatına
göre yapılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Durdurma, Yürürlükten Kaldırma ve İptal
Durdurma,
yürürlükten kaldırma ve iptal
MADDE 12 – (1) Proje desteklerinde durdurma, yürürlükten
kaldırma ve iptale ilişkin esaslar şunlardır:
a) Sözleşmede belirtilen tarihlerde, kabul
edilebilir mazeret bildirmeksizin gelişme raporları gönderilmeyen projeler,
inceleme sonucunda öngörülen amaç ve çalışma programına uygun biçimde
yürütülmediği anlaşılan projeler, mücbir sebeplerle yürütülmeleri geçici
olarak olanaksız hale gelen projeler, desteklenen kişi/kurum/kuruluşun başvurusu
üzerine veya grubun gerek görmesi halinde GYK kararı ile durdurulur.
b) Mücbir sebeplerle yürütülmelerinin olanaksız
hale geldiği değerlendirilen projeler GYK önerisi ve Başkanlık kararı ile
yürürlükten kaldırılır.
c) Proje taraflarının kusurları veya ihmalleri
nedeniyle olumsuzluk saptanan ve yürütülemeyeceği anlaşılan projeler ile
etik ve/veya gizliliğe aykırı davranışların gerçekleştiği tespit edilen
projeler GYK önerisi ve Yönetim Kurulu kararı ile iptal edilir.
(2) Proje desteği dışındaki diğer destek ve burs
programlarında durdurma, yürürlükten kaldırma ve iptale ilişkin hususlar
şunlardır:
a) Proje desteği dışındaki diğer destek ve burs
programlarında, sözleşme ve/veya taahhütname hükümlerine aykırı
davranılması ve/veya desteğin öngörülen amaç ve hedeflere uygun biçimde
yürütülmediğinin tespiti durumunda burs veya destek GYK kararı ile
durdurulur, GYK önerisi ve Başkanlık kararı ile yürürlükten kaldırılır veya
iptal edilir. Burslarda yürürlükten kaldırma, bursun kesilmesi şeklinde
uygulanır.
(3) Durdurma, yürürlükten kaldırma veya iptal
durumunda verilen burs veya desteklerin iade süreçlerine ilişkin hususlar
Yönetim Kurulu tarafından belirlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Mali Hükümler
Mali
hükümler
MADDE 13 – (1) Burs ve destek bütçeleri Yönetim Kurulu
tarafından onaylanan üst limitleri aşmamak kaydıyla GYK tarafından
belirlenir. Bütçelerde, Yönetim Kurulu tarafından belirlenen hususlar
çerçevesinde değişiklik yapılabilir.
(2) Burs veya destek programları kapsamında, genel
olarak aşağıdaki harcama ve gider kalemleri desteklenebilir:
a) Personel giderleri,
b) Malzeme ve sarf giderleri,
c) Seyahat giderleri,
ç) Hizmet alımları,
d) Burslar ve harçlıklar,
e) Alet, teçhizat, yazılım ve yayın alım giderleri,
f) Proje teşvik ikramiyesi,
g) Kurum hissesi.
(3) Yukarıda belirtilenlere ek olarak, burs veya
destek programına özgü farklı harcama ve giderlerin desteklendiği
durumlarda, bunlara ilişkin hususlar Yönetim Kurulu tarafından belirlenir.
(4) Programlar kapsamında belirlenen üst limitler
dâhilinde ödemeler peşin veya geriye dönük olarak farklı dönemlerde
gerçekleştirilebilir. Yapılacak ödeme miktarlarına ilişkin hususlar Yönetim
Kurulu tarafından belirlenir.
(5) Bu Yönetmelik kapsamında Başkanlığın uygun
göreceği desteklere ilişkin tutarlar TÜBİTAK bütçesine gider kaydedilmek
suretiyle, desteğin yürütüleceği kurum ve kuruluşların bütçesine gelir
kaydedilmeksizin açılacak özel hesaplara aktarılarak izlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Diğer
kurumlarla işbirliği
MADDE 14 – (1) BİDEB, yürütülen programlar kapsamında,
Başkanlığın yazılı onayı ile diğer ulusal/uluslararası kurum/kuruluşlarla
işbirliği yapabilir.
Fikrî ve
sınaî mülkiyet hakları
MADDE 15 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında verilen burs ve
desteklerin yürütülmesi aşamasında veya gerçekleştirilmesi sonucunda,
ortaya çıkan/çıkması muhtemel fikrî ve sınaî mülkiyete konu olabilecek
buluş (patent, faydalı model ve benzeri), tasarım, eser, entegre devre
topoğrafyaları ve teknik bilgi gibi fikrî ve sınaî ürünler üzerindeki
haklar aksi sözleşme/taahhütnamede belirtilmedikçe burs ve/veya destek
verilen kişi/kurum/kuruluşa aittir. TÜBİTAK’ın talebi halinde, fikrî ve
sınaî ürünler üzerinde hak sahibi olan kişi/kurum/kuruluşlar, proje
çıktılarının TÜBİTAK’ın faaliyetlerinde kullanılabilmesi için ücretsiz
olarak, inhisari olmayan, yer ve zaman sınırlaması olmaksızın ve geri
alınamaz bir lisans hakkını TÜBİTAK’a verir.
(2) Yurt içinde veya yurt dışında burs veya destek
ile ilgili yayınlanan makaleler ve sunulan tebliğlerde TÜBİTAK desteği
belirtilir. Ancak bu yayın veya tebliğlerin TÜBİTAK tarafından ya da
TÜBİTAK ile işbirliği halinde gerçekleştirildiği yönünde açıklama
yapılamaz, bu şekilde anlaşılabilecek ifadeler kullanılamaz. Yayımlanmak
üzere kabul edilen makalelerle, sunulan tebliğlerin birer örneğinin ilgili
programı yürüten gruba gönderilmesi zorunludur. TÜBİTAK’a ait marka/logolar
Başkanlığın yazılı izni alınmaksızın kullanılamaz. Bu hükümlere uyulmaması
halinde doğacak zararlardan TÜBİTAK desteğinden yararlananlar sorumludur.
Etik
kurallara uyma yükümlülüğü
MADDE 16 – (1) Programlardan yararlananlar ve programın
yürütülmesinde görev alanlar TÜBİTAK tarafından belirlenen etik kurallara
uymak zorundadır.
(2) Etik kurallara aykırılığın tespiti halinde
AYEK, ENDEK ve diğer ilgili mevzuat hükümleri, sözleşme ve taahhütnameler
çerçevesinde işlem yapılır.
Yürürlük
MADDE 17 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 18 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini TÜBİTAK Başkanı
yürütür.
|