|
Hazine ve Maliye Bakanlığından:
TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI
KARARA İLİŞKİN
TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2008-32/34)’DE DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA
DAİR TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2018-32/52)
MADDE 1 – 28/2/2008 tarihli ve
26801 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma
Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’in 8 inci
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 8 – (1)
Türkiye’de yerleşik kişiler kendi aralarında akdedecekleri; konusu yurt
içinde yer alan gayrimenkuller olan, konut ve çatılı iş yeri dâhil
gayrimenkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden
kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize
endeksli olarak kararlaştıramazlar.
(2) Türkiye’de yerleşik kişiler kendi aralarında
akdedecekleri; konusu yurt içinde yer alan gayrimenkuller olan, konut ve
çatılı iş yeri dâhil gayrimenkul kiralama sözleşmelerinde sözleşme bedelini
ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz
cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar.
(3) Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık
bağı bulunmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin veya bu maddenin on dokuzuncu
fıkrasında belirtilen kişilerin alıcı veya kiracı olarak taraf oldukları
gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama sözleşmelerinde, sözleşme
bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin
döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.
(4) Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli
konaklama tesislerinin işletilmesi amacıyla kiralanmasıyla ilgili
gayrimenkul kiralama sözleşmelerinde, sözleşme bedelinin ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden
veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.
(5) Gümrüksüz satış mağazalarının kiralanmasına
ilişkin gayrimenkul kiralama sözleşmelerinde, sözleşme bedelinin ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden
veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.
(6) Türkiye’de yerleşik kişiler kendi aralarında
akdedecekleri; yurt dışında ifa edilecekler ile gemi adamlarının taraf
oldukları dışında kalan iş sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden
veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar.
(7) Türkiye’de yerleşik kişiler kendi aralarında
akdedecekleri; aşağıda belirtilenler dışında kalan danışmanlık, aracılık ve
taşımacılık dâhil hizmet sözleşmelerinde, sözleşme bedelini ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden
veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar.
a) Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı
bulunmayan kişilerin taraf oldukları hizmet sözleşmeleri,
b) İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış
ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında yapılan
hizmet sözleşmeleri,
c) Türkiye’de yerleşik kişilerin yurtdışında
gerçekleştirecekleri faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri,
ç) Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında
akdedecekleri; Türkiye’de başlayıp yurtdışında sonlanan, yurtdışında
başlayıp Türkiye’de sonlanan veya yurt dışında başlayıp yurtdışında
sonlanan hizmet sözleşmeleri.
(8) Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında
akdedecekleri; döviz cinsinden maliyet içeren eser sözleşmelerinde,
sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme
yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştırmaları mümkündür.
(9) Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında
akdedecekleri; taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış
sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer
ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştırmaları mümkündür.
(10) Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında
akdedecekleri; taşıt kiralama sözleşmeleri dışında kalan menkul kiralama
sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer
ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştırmaları mümkündür.
(11) Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında
akdedecekleri; bilişim teknolojileri kapsamında yurt dışında üretilen
yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri ile yurt dışında üretilen donanım ve
yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve
bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden
veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür.
(12) 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili
Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına
Dair Kanunda tanımlanan gemilere ilişkin finansal kiralama (leasing)
sözleşmelerinde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer
ödeme yükümlülüklerin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştırılması mümkündür.
(13) 32 sayılı Kararın 17 ve 17/A maddeleri
kapsamında yapılacak finansal kiralama (leasing) sözleşmelerine ilişkin
bedellerin döviz cinsinden kararlaştırılması mümkündür.
(14) Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık
bağı bulunmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin taraf olduğu iş
sözleşmelerinde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer
ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştırılması mümkündür.
(15) On altıncı fıkra hükümleri saklı kalmak
kaydıyla, kamu kurum ve kuruluşlarının veya Türk Silahlı Kuvvetlerini
Güçlendirme Vakfı şirketlerinin taraf olduğu gayrimenkul satış ve
gayrimenkul kiralama dışında kalan sözleşmelerde, sözleşme bedelinin ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerin döviz cinsinden veya
dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.
(16) Kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu
döviz cinsinden veya dövize endeksli ihaleler, sözleşmeler ve
milletlerarası andlaşmaların ifası kapsamında
gerçekleştirilecek olan projeler dahilinde;
yükleniciler veya görevli şirketlerin ve bunların sözleşme imzaladığı
tarafların üçüncü taraflarla akdedeceği veya bahsi geçen projeler çerçevesinde
akdedilecek, gayrimenkul satış sözleşmeleri ve iş sözleşmeleri dışında
kalan sözleşmelerde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan
diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştırılması mümkündür.
(17) 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç
Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirilen
işlemlere ilişkin olarak yapılan sözleşmelerde sözleşme bedelinin ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden
veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür. Bu işlemlerle
ilgili olarak bankaların taraf olduğu sözleşmelerde, sözleşme bedelinin ve
bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerin döviz cinsinden
veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.
(18) 32 sayılı Karar hükümleri saklı kalmak
kaydıyla, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile bu Kanuna dayalı olarak
yapılan düzenlemeler çerçevesinde sermaye piyasası araçlarının (yabancı
sermaye piyasası araçları ve depo sertifikaları ile yabancı yatırım fonu
payları da dahil olmak üzere) döviz cinsinden
oluşturulması, ihracı, alım satımı ve yapılan işlemlere ilişkin
yükümlülüklerin döviz cinsinden kararlaştırılması mümkündür.
(19) Dışarıda yerleşik kişilerin
Türkiye’de bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya
dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin veya ortak
kontrol ve/veya kontrolüne sahip bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki
faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin işveren veya
hizmet alan olarak taraf olduğu iş ve hizmet sözleşmelerinde, sözleşme
bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin
döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.
(20) Türkiye’de yerleşik yolcu,
yük veya posta taşıma faaliyetinde bulunan ticari havayolu işletmeleri;
hava taşıma araçlarına, motorlarına ve bunların aksam ve parçalarına
yönelik teknik bakım hizmeti veren şirketler; sivil havacılık mevzuatı
kapsamında havalimanlarında yer hizmetleri yapmak üzere çalışma ruhsatı
alan veya yetkilendirilen kamu ya da özel hukuk tüzel kişiliği statüsündeki
kuruluşlar ile söz konusu kuruluşların kurdukları işletme ve şirketler ile
doğrudan veya dolaylı olarak sermayelerinde en az yüzde elli hisse oranına
sahip olduğu ortaklıkların Türkiye’de yerleşik kişilerle döviz cinsinden
veya dövize endeksli bedeller içeren gayrimenkul satış, gayrimenkul
kiralama ve iş sözleşmeleri haricindeki sözleşmeleri akdetmeleri mümkündür.
(21) Bu madde uyarınca sözleşme bedeli ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya
dövize endeksli olarak kararlaştırılamayan sözleşmeler kapsamında
düzenlenecek kıymetli evraklarda yer alan bedellerin döviz cinsinden veya
dövize endeksli olarak belirlenmesi mümkün değildir. Ancak, 32 sayılı
Kararın Geçici 8 inci maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten önce
düzenlenmiş ve dolaşıma girmiş bulunan bu kapsamdaki kıymetli evraklar
anılan geçici madde hükmünden istisnadır.
(22) Uluslararası piyasalarda fiyatı döviz
cinsinden belirlenen kıymetli madenlere ve/veya emtiaya endekslenen ve/veya
dolaylı olarak dövize endekslenen sözleşmeler, 32 sayılı Kararın 4 üncü
maddesinin (g) bendi uygulaması kapsamında dövize endeksli sözleşme olarak
değerlendirilir. Ancak, taşımacılık faaliyetlerine ilişkin hizmet sözleşmelerinde
akaryakıt fiyatlarına endeksleme yapılması mümkündür.
(23) Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışındaki;
şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, işlettiği veya yönettiği fonlar,
doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin
bulunduğu şirketler 32 sayılı Kararın 4 üncü maddesinin (g) bendi
uygulaması kapsamında Türkiye’de yerleşik olarak değerlendirilir. Ancak,
sözleşmenin yurt dışında ifa edilmesi durumunda bu fıkra hükmü uygulanmaz.
(24) Bu madde uyarınca akdedilecek sözleşmelerde
istisna kapsamına alınan, ancak 32 sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesinin
yürürlüğe girdiği tarihten önce akdedilmiş bulunan sözleşmeler de anılan
geçici madde hükmünden istisnadır.
(25) 32 sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesinin
yürürlüğe girdiği tarihten önce akdedilmiş bulunan, taşıt kiralama ve yolcu
taşıma amaçlı ticari taşıt satış sözleşmeleri anılan geçici madde hükmünden
istisnadır.
(26) 32 sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesinin
yürürlüğe girdiği tarihten önce akdedilmiş bulunan, menkul ve
gayrimenkullere ilişkin finansal kiralama sözleşmeleri anılan geçici madde
hükmünden istisnadır.
(27) Bu madde uyarınca sözleşme bedeli ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya
dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan sözleşmelerde yer
alan bedellerin 32 sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesi kapsamında Türk
parası olarak taraflarca yeniden belirlenmesi zorunludur.
(28) Bu madde uyarınca sözleşme bedeli ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya
dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan sözleşmelerde yer
alan bedeller 32 sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesi kapsamında Türk
parası olarak taraflarca yeniden belirlenirken mutabakata varılamazsa;
akdedilen sözleşmelerde döviz veya dövize endeksli olarak belirlenen
bedeller, söz konusu bedellerin 2/1/2018 tarihinde
belirlenen gösterge niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası efektif
satış kuru kullanılarak hesaplanan Türk parası cinsinden karşılığının
2/1/2018 tarihinden bedellerin yeniden belirlendiği tarihe kadar Türkiye
İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE)
aylık değişim oranları esas alınarak artırılması suretiyle belirlenir.
32 sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesinin
yürürlüğe girdiği tarihten önce akdedilen konut ve çatılı iş yeri kira
sözleşmelerinde döviz veya dövize endeksli olarak belirlenen bedeller bu
fıkranın ilk paragrafına göre iki yıllık süre için Türk parası olarak
belirlenir. Ancak, Türk parası olarak belirlemenin yapıldığı
kira yılının sonundan itibaren bir yıl geçerli olmak üzere; anılan paragraf
uyarınca Türk parası olarak belirlenen kira bedeli, taraflarca
belirlenirken mutabakata varılamazsa, belirleme tarihinden belirlemenin
yapıldığı kira yılının sonuna kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay
için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas
alınarak artırılması yoluyla belirlenir. Bir sonraki kira yılı Türk parası
cinsinden kira bedeli ise, taraflarca belirlenirken mutabakata varılamazsa,
önceki kira yılında geçerli olan kira bedelinin Türkiye İstatistik
Kurumunun belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları
esas alınarak artırılması yoluyla belirlenir ve belirlenen Türk parası
cinsinden kira bedeli bu fıkrada belirtilen iki yıllık sürenin sonuna kadar
geçerli olur.
Bu madde uyarınca sözleşme bedeli ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya
dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan sözleşmelerde
tahsili yapılmış veya gecikmiş alacaklar ile gayrimenkul kira sözleşmeleri
kapsamında verilen depozitolar ve sözleşmelerin ifası kapsamında dolaşıma
girmiş kıymetli evraklar için bu fıkra hükmü uygulanmaz.”
MADDE 2 –
Bu Tebliğ yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
MADDE 3 –
Bu Tebliğ hükümlerini Hazine ve
Maliye Bakanı yürütür.
|