|
Hazine ve Maliye Bakanlığından:
TÜRK PARASI
KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARA İLİŞKİN
TEBLİĞ (TEBLİĞ NO: 2008-32/34)’DE DEĞİŞİKLİK
YAPILMASINA
DAİR TEBLİĞ
(TEBLİĞ NO: 2018-32/51)
MADDE 1 – 28/2/2008
tarihli ve 26801 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini
Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’in
mülga 8 inci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde yeniden
düzenlenmiştir.
“Döviz
Cinsinden ve Dövize Endeksli Sözleşmeler
MADDE 8 – (1) Türkiye’de yerleşik kişiler; kendi aralarında
akdedecekleri, konusu serbest bölgeler dahil yurt içinde yer alan
gayrimenkuller olan, konut ve çatılı iş yeri dâhil gayrimenkul satış
sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer
ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar.
(2) Türkiye’de yerleşik kişiler; kendi aralarında
akdedecekleri, konusu serbest bölgeler dahil yurt içinde yer alan
gayrimenkuller olan, konut ve çatılı iş yeri dâhil gayrimenkul kiralama
sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer
ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştıramazlar.
(3) Türkiye’de yerleşik kişiler; yurt dışında ifa
edilecekler dışında kalan, kendi aralarında akdedecekleri, iş
sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer
ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştıramazlar.
(4) Türkiye’de yerleşik kişiler; kendi aralarında
akdedecekleri, aşağıda belirtilenler dışında kalan danışmanlık, aracılık ve
taşımacılık dâhil hizmet sözleşmelerinde, sözleşme bedelini ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden
veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar.
a) Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı
bulunmayan kişilerin taraf oldukları hizmet sözleşmeleri,
b) İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış
ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında yapılan
hizmet sözleşmeleri,
c) Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışında
gerçekleştirecekleri faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri,
ç) Türkiye’de yerleşik kişilerin, kendi aralarında
akdedecekleri, Türkiye’de başlayıp yurt dışında sonlanan ve yurt dışında
başlayıp Türkiye’de sonlanan elektronik haberleşme ile ilgili hizmet
sözleşmeleri.
(5) Türkiye’de yerleşik kişiler; kendi aralarında
akdedecekleri, 16/12/1999 tarihli ve 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi
Sicili Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanunda tanımlanan gemilerin inşası, tamiri ve bakımı
dışında kalan eser sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden
kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize
endeksli olarak kararlaştıramazlar.
(6) Türkiye’de yerleşik kişilerin; kendi aralarında
akdedecekleri, iş makineleri dâhil taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan
menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden
kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize
endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür.
(7) Türkiye’de yerleşik kişilerin; kendi aralarında
akdedecekleri, iş makineleri dâhil taşıt kiralama sözleşmeleri dışında
kalan, menkul kiralama sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden
veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür.
(8) Türkiye’de yerleşik kişilerin; kendi aralarında
akdedecekleri, bilişim teknolojileri kapsamında yurt dışında üretilen
yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri ile donanım ve yazılımlara ilişkin
lisans ve hizmet sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden
kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize
endeksli olarak kararlaştırmaları mümkündür.
(9) 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili
Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına
Dair Kanunda tanımlanan gemilere ilişkin finansal kiralama (leasing) sözleşmelerinde, sözleşme bedelinin
ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerin döviz
cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.
(10) Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32
Sayılı Kararın 17 ve 17/A maddeleri kapsamında yapılacak finansal kiralama
(leasing) sözleşmelerine ilişkin bedellerin döviz cinsinden
kararlaştırılması mümkündür.
(11) Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık
bağı bulunmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin taraf olduğu iş
sözleşmelerinde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer
ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştırılması mümkündür.
(12) Kamu kurum ve kuruluşları ile Türk Silahlı
Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketlerinin taraf olduğu gayrimenkul satış
ve gayrimenkul kiralama dışında kalan sözleşmelerde, sözleşme bedelinin ve
bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerin döviz cinsinden
veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.
(13) Kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu
döviz cinsinden veya dövize endeksli ihaleler, sözleşmeler ve milletlerarası
andlaşmaların ifası kapsamında olmak kaydıyla; yüklenicilerin üçüncü
taraflarla akdedeceği gayrimenkul satış, gayrimenkul kiralama ve iş
sözleşmeleri dışında kalan sözleşmelerde, sözleşme bedelinin ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerin döviz cinsinden veya
dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.
(14) Hazine ve Maliye Bakanlığının 28/3/2002
tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi
Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirdiği işlemlerle ilgili olarak
bankaların taraf olduğu sözleşmelerde, sözleşme bedelinin ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerin döviz cinsinden veya
dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.
(15) Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı
Karar hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu
ile bu Kanuna dayalı olarak yapılan düzenlemeler çerçevesinde sermaye
piyasası araçlarının (yabancı sermaye piyasası araçları ve depo
sertifikaları ile yabancı yatırım fonu payları da dahil olmak üzere) döviz
cinsinden oluşturulması, ihracı, alım satımı ve yapılan işlemlere ilişkin
yükümlülüklerin döviz cinsinden kararlaştırılması mümkündür.
(16) Dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye’de
bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı
olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler ile
serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki
şirketlerin taraf olduğu iş ve
hizmet sözleşmelerinde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan
diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak
kararlaştırılması mümkündür.
(17) Türkiye’de yerleşik yolcu, yük veya posta
taşıma faaliyetinde bulunan ticari havayolu işletmeleri; hava taşıma
araçlarına, motorlarına ve bunların aksam ve parçalarına yönelik teknik
bakım hizmeti veren şirketler; sivil havacılık mevzuatı kapsamında
havalimanlarında yer hizmetleri yapmak üzere çalışma ruhsatı alan veya
yetkilendirilen kamu ya da özel hukuk tüzel kişiliği statüsündeki kuruluşlar
ile söz konusu kuruluşların kurdukları işletme ve şirketler ile doğrudan
veya dolaylı olarak sermayelerinde en az %50 hisse oranına sahip olduğu
ortaklıkların Türkiye’de yerleşik kişilerle döviz cinsinden veya dövize
endeksli bedeller içeren gayrimenkul satış, gayrimenkul kiralama ve iş
sözleşmeleri haricindeki sözleşmeleri akdetmeleri mümkündür.
(18) Bu madde uyarınca sözleşme bedeli ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya
dövize endeksli olarak kararlaştırılamayan sözleşmeler kapsamında
düzenlenecek kıymetli evraklarda yer alan bedellerin döviz cinsinden veya
dövize endeksli olarak belirlenmesi mümkün değildir.
(19) Uluslararası piyasalarda fiyatı döviz
cinsinden belirlenen kıymetli madenlere ve/veya emtiaya endekslenen ve/veya
dolaylı olarak dövize endekslenen sözleşmeler, Türk Parası Kıymetini Koruma
Hakkında 32 Sayılı Kararın 4 üncü maddesinin (g) bendi uygulaması
kapsamında dövize endeksli sözleşme olarak değerlendirilir.
(20) Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışındaki;
şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, işlettiği veya yönettiği fonlar,
yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler ile doğrudan
ya da dolaylı olarak sahipliklerinde bulunan şirketler Türk Parası
Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın 4 üncü maddesinin (g) bendi
uygulaması kapsamında Türkiye’de yerleşik olarak değerlendirilir.
(21) Bu madde uyarınca akdedilecek sözleşmelerde
istisna kapsamına alınan, ancak Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32
Sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten önce
akdedilmiş bulunan sözleşmeler de anılan geçici madde hükmünden istisnadır.
(22) Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32
Sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten önce akdedilmiş
bulunan iş makineleri dâhil taşıt kiralama sözleşmeleri anılan geçici madde
hükmünden istisnadır.
(23) Bu madde uyarınca sözleşme bedeli ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya
dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan sözleşmelerde yer
alan bedellerin Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın
Geçici 8 inci maddesi kapsamında Türk parası olarak taraflarca yeniden
belirlenmesi zorunludur.
(24) Bu madde uyarınca sözleşme bedeli ve bu
sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya
dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan sözleşmelerde yer
alan bedeller Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın
Geçici 8 inci maddesi kapsamında Türk parası olarak taraflarca yeniden
belirlenirken mutabakata varılamazsa; akdedilen sözleşmelerde döviz veya
dövize endeksli olarak belirlenen bedeller, söz konusu bedellerin 2/1/2018
tarihinde belirlenen gösterge niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
efektif satış kuru kullanılarak hesaplanan Türk parası cinsinden
karşılığının 2/1/2018 tarihinden bedellerin yeniden belirlendiği tarihe
kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat
endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması suretiyle
belirlenir.
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı
Kararın Geçici 8 inci maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten önce akdedilen
konut ve çatılı iş yeri kira sözleşmelerinde döviz veya dövize endeksli
olarak belirlenen bedeller bu fıkranın ilk paragrafına göre iki yıllık süre
için Türk parası olarak belirlenir. Ancak, Türk parası olarak belirlemenin
yapıldığı kira yılının sonundan itibaren bir yıl geçerli olmak üzere;
anılan paragraf uyarınca Türk parası olarak belirlenen kira bedeli,
taraflarca belirlenirken mutabakata varılamazsa, belirleme tarihinden
belirlemenin yapıldığı kira yılının sonuna kadar Türkiye İstatistik
Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık
değişim oranları esas alınarak artırılması yoluyla belirlenir. Bir sonraki
kira yılı Türk parası cinsinden kira bedeli ise, taraflarca belirlenirken
mutabakata varılamazsa, önceki kira yılında geçerli olan kira bedelinin
Türkiye İstatistik Kurumunun belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE)
aylık değişim oranları esas alınarak artırılması yoluyla belirlenir ve
belirlenen Türk parası cinsinden kira bedeli bu fıkrada belirtilen iki
yıllık sürenin sonuna kadar geçerli olur.
Bu fıkra hükmü, bu madde uyarınca sözleşme bedeli
ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden
veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan sözleşmelerde
tahsili yapılmış veya gecikmiş alacaklar için uygulanmaz.
(25) Bu maddede, istisna tanınan tarafların
mutabakatıyla yeni yapılacak sözleşmelerin Türk parası cinsinden
yapılmasını veya mevcut döviz cinsinden veya dövize endeksli sözleşmelerde
yer alan bedellerin Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın
Geçici 8 inci maddesi uyarınca Türk parası olarak yeniden
kararlaştırılmasını talep etmesi durumunda sözleşmelerde yer alan bedeller
Türk parası cinsinden kararlaştırılır.”
MADDE 2 – Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3 – Bu Tebliğ hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı
yürütür.
|