|
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından:
TEHLİKELİ
MADDELERİN HAVAYOLUYLA TAŞINMASI
HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı;
havayoluyla yapılacak tehlikeli madde taşımacılığı faaliyetlerinin
ekonomik, seri, güvenli, kaliteli ve çevreye zarar vermeden emniyetli bir
şekilde yürütülmesine ve bu faaliyetlerde yer alan tarafların sorumluluk ve
yükümlülüklerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik;
a) Türk tescilli hava araçları ile ülkemiz hava
sahasını ve havaalanlarını kullanan yabancı menşeli hava araçlarıyla
yapılan tehlikeli madde taşımacılık faaliyetlerini,
b) Havayolu taşımacılığında tehlikeli maddelerin
sevki, yüklenmesi, boşaltılması, ayrıştırılması, istiflenmesi,
etiketlenmesi ve işaretlenmesi, paketlenmesi, geçici depolanması,
taşınması, raporlanması ve bildirimine yönelik faaliyetlerde bulunanlar ile
bu faaliyetlere yönelik denetim ve eğitim hususlarını,
kapsar.
(2) Bu Yönetmelik;
a) Uluslararası anlaşmalar ile savaş hali ve
olağanüstü hallerde uygulanacak mevzuat hükümlerine göre yapılan taşıma
işlemlerini,
b) Türk Silahlı Kuvvetlerine ve kolluk kuvvetlerine
ait olan hava araçları ile yapılan taşımaları, depolama ve elleçleme faaliyetlerini,
kapsamaz.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelik, 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve
Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararnameye, 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık
Kanununa, 10/11/2005 tarihli ve 5431 sayılı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanuna, 7/12/1944 tarihinde Şikago’da akit ve imza edilmiş olan Milletlerarası
Sivil Havacılık Anlaşması ile Sivil Havacılık Geçici Sözleşmesi ve Bunların
Eklerinin Onanması Hakkında 5/6/1945 tarihli ve 4749 sayılı Kanuna
dayanılarak ve Tehlikeli Maddelerin Havayoluyla Güvenli Taşınmasına ilişkin
ICAO Ek 18 ile Teknik Talimatlar (Doc 9284)
hükümlerine paralel olarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme
Bakanlığını,
b) Belirlenmiş posta işletmeleri: Teknik
talimatların ilgili hükümlerine tabi olmak kaydıyla, havayoluyla taşınacak
ve posta olarak kabul edilecek tehlikeli madde gönderileri için
yetkilendirilmiş posta işletmelerini,
c) Birim yükleme ünitesi (Unit
Load Device - ULD): Dış paketler hariç olmak
üzere her türlü konteyneri, uçak konteynerini, ağlı uçak paletini veya üzerinde ağlı iglo bulunan uçak paletini,
ç) Ciddi yaralanma:
1) Bir şahsın bir olay veya kaza sonucu maruz
kaldığı yaralanma ve bu yaralanmanın başladığı tarihten itibaren yedi gün
içerisinde, toplam 48 saatin üzerinde hastanede tedavi görmeyi gerektiren
yaralanmayı,
2) El veya ayak parmaklarındaki basit kırıklar ya
da burun kemiği kırılması hariç herhangi bir kemiğin kırılmasıyla
sonuçlanan yaralanmayı,
3) Şiddetli kanamaya, sinir, kas veya tendon hasarına sebebiyet veren yırtılmaları içeren yaralanmayı,
4) Herhangi bir iç organın zedelenmesini ve hasar
görmesini içeren yaralanmayı,
5) İkinci veya üçüncü derece yanıkları veya vücut
yüzeyinin %5’inden fazlasına tesir eden her türlü yanıkları içeren
yaralanmayı,
6) Bulaşıcı maddelere, salgın hastalıklara,
kimyasal maddelere, biyolojik toksinlere, radyolojik ve nükleer ajanlarla
etkilenmiş doğrulanmış ajana maruz kalarak gerçekleşen yaralanmayı,
d) Dış paket: Bir veya birden fazla paketi içeren
ve bir taşıma birimi oluşturmak üzere taşıma ve istifleme rahatlığı sağlama
amaçlı olarak kullanılan muhafazayı,
e) EASA: Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansını,
f) Elleçleme: Tehlikeli
maddelerin; istiflenmesi, ayrıştırılması, geçici depolanması, yük taşıma
birimine yüklenmesi ve yük taşıma biriminden boşaltılması, gazdan
arındırılması, havalandırılması, yük taşıma birimlerinin ve paketlerin
değiştirilmesi veya tamiri ile taşımaya yönelik benzer işlemleri,
g) Gönderen: Bir tehlikeli içeriğe sahip ürünü
(tehlikeli madde) kendi adına veya temsilcisi marifetiyle sevkiyat
dokümanını hazırlayan, paketleyen, etiketleyen ve ilgili uluslararası
anlaşmalara ve bu Yönetmelik hükümlerine uygun bir biçimde operatöre teslim
eden gerçek veya tüzel kişiyi,
ğ) ICAO: Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatını,
h) ICAO Doc.9284-AN/905:
Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı Tehlikeli Maddelerin Havayoluyla
Güvenli Taşınması İçin Teknik Talimatları,
ı) ICAO Doc.9284-AN/905
SUPPLEMENT: Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı Tehlikeli Maddelerin Havayoluyla
Güvenli Taşınması İçin Teknik Talimatlar Ekini,
i) ICAO Doc.9481-AN/928:
Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı Tehlikeli Maddelerin Karıştığı Hava
Aracı Olayları İçin Acil Durum Müdahale Rehberini,
j) İdare: Tehlikeli Mal ve Kombine Taşımacılık
Düzenleme Genel Müdürlüğünü,
k) İşletme: 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu
kapsamında kurulan Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, sivil
havacılık işletmeleri ve yer hizmetlerini ifa eden işletmeler ile
havaalanları işletmeciliği yapan diğer kuruluşları,
l) İşletme ruhsatı: Operatöre ticari uçuş
yapabilmeleri için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen
belgeyi,
m) Kabul kontrol listesi: Tehlikeli madde içeren
paketlerin dış görünüşleri ve gerekli dokümanlarının ilgili gereklilikleri
sağlayıp sağlamadığını belirlemek için yapılacak olan kontrolün
yürütülmesine yardımcı olmak amacıyla kullanılan dokümanı,
n) Kaptan pilot: Operatör veya genel havacılık
uçuşu söz konusu olduğunda hava aracı sahibi tarafından; uçuş süresi
boyunca uçağın idaresi ve uçuşun emniyetli bir şekilde
gerçekleştirilmesinden sorumlu kişi olarak yetkilendirilen pilotu,
o) Kargo uçağı: Yolcu uçağı dışında mal veya eşya
taşıyan uçağı,
ö) Menşei devlet: Gönderinin hava aracına ilk
yüklendiği devleti,
p) Muafiyet: Bu Yönetmelik ve Teknik Talimatların
hükümlerinin uygulanmasının dışına çıkılmasına yönelik İdare tarafından
düzenlenen izni,
r) NOTOC: Kaptan pilot bilgilendirme formunu,
s) Operatör: Uçak işleten ya da işletmek için
girişimde bulunan kuruluş ile gerçek ve tüzel kişiyi,
ş) Operatörün devleti: Operatörün birincil ticari
merkezinin bulunduğu veya böyle bir ticari merkez yok ise operatörün daimi
ikametinin bulunduğu devleti,
t) Operatörün tescil devleti: Hava aracının
siciline kayıtlı olduğu ülkeyi,
u) Operatörün varış yeri devleti: Gönderinin son
olarak hava aracından boşaltılacağı yerdeki ülkeyi,
ü) Özel izin: 12 nci
maddenin gerekliliğini sağlamak için Teknik Talimatlarda öngörüldüğü üzere
normalde taşınması yasak olan veya diğer sebeplerle taşınması yasaklanan
tehlikeli maddelerin taşınabilmesi için tanzim edilmiş izni,
v) Paket: Taşıma için hazırlanmış ambalaj ve
içeriğinden oluşan gerekli parça veya malzemeleri,
y) Paketleme: Tehlikeli maddenin kutu veya benzeri
malzemeler kullanılarak taşınmaya uygun hale getirilmesini,
z) Taşıma acentesi: Operatör adına yük veya
havayolu taşıma aracı temin eden ve acente bedelini operatöre fatura eden
gerçek veya tüzel kişiyi,
aa) Taşıma işleri organizatörü: Sözleşme yaptığı
taraf adına gönderen ve/veya operatör sorumluluklarını üstlenen ve taşımacı
sıfatıyla yükü taşıttıran ve bu taşıtmaya esas teşkil eden sevkiyat,
dağıtım, depolama, gümrükleme ve benzeri faaliyetleri üstlenerek bu
faaliyetler karşılığında fatura düzenleyen gerçek veya tüzel kişiyi,
bb) Tehlikeli madde: Teknik Talimatların tehlikeli
maddeler listesinde gösterilmiş veya Teknik Talimatlara göre
sınıflandırılmış olan can ve mal emniyeti ile çevreye yönelik risk
oluşturabilecek mal, eşya veya maddeleri,
cc) Tehlikeli madde sorumlusu: İdare tarafından
verilmiş geçerli bir tehlikeli madde güvenlik danışmanı sertifikasına sahip
olan ve tehlikeli maddelerin havayoluyla taşınması kapsamında eğitim vermek
üzere İdare tarafından yetkilendirilen eğitim kuruluşlarından ICAO-TI
kapsamında Kategori-6 müfredatına uygun eğitimi almış kişileri,
çç) Tehlikeli maddeler kazası: Bir şahsın ölümü veya
ciddi yaralanması ya da büyük maddi veya çevresel zarar ile sonuçlanan,
tehlikeli maddelerin taşınmasıyla bağlantılı ve ilişkili olayları,
dd) Tehlikeli maddeler olayı: Tehlikeli maddeler
kazası dışında, hava aracı veya hava aracının içerisindekileri ciddi
şekilde tehlikeye atan olaylar da dahil olmak
üzere, havayoluyla tehlikeli madde taşınmasıyla bağlantılı ve ilişkili
olarak, uçak üzerinde vuku bulmasa da, bir şahsın yaralanmasıyla ya da
maddi veya çevresel bir zarar ile sonuçlanan yangın, kırılma, dökülme, sıvı
veya radyasyon sızıntısı veya paketin bütünlüğünün bozulması gibi
durumları,
ee) Tehlikeli maddeler için gönderici beyan formu:
Teknik Talimatlarda belirtilen ve havayolu ile taşınmak üzere tehlikeli
maddeleri arz eden şahıs tarafından doldurulan ve söz konusu tehlikeli
maddeler hakkında bilgileri içeren tehlikeli madde taşıma evrakını,
ff) Tehlikeli madde taşıma yetki belgesi: Tehlikeli
madde taşımak üzere yetkili otoriteden alınan belgeyi,
gg) Teknik Talimatlar: Uluslararası Sivil Havacılık
Teşkilatı tarafından yayınlanan, ilaveler ve her türlü ekleri de dâhil
olmak üzere, ICAO Doc.9284-AN/905 ve Doc.9284-AN/905 Supplement’in
yürürlükteki en son halini,
ğğ) UN numarası: Bir madde ya da maddeler grubunu
tanımlamak amacıyla Birleşmiş Milletler Tehlikeli Maddelerin Taşınması
Uzmanlar Komitesi tarafından belirlenmiş dört basamaklı numarayı,
hh) Uygunsuzluk: Can, mal ve çevre emniyeti için
ciddi bir tehlike oluşturan, derhal önlem alınmasını gerektiren
tanımlanabilir bir ihmali ya da bu Yönetmelik ve/veya Teknik Talimatlarda
belirtilen bir yükümlülüğün etkili ve sistematik olarak uygulanmamasını,
ıı) Yer hizmetleri işletmesi: Yolcu, bagaj ve
kargoların alınması, yüklenmesi, boşaltılması, transfer edilmesi veya diğer
işlemleri de dâhil olmak üzere, işletmelerin yukarıda belirtilen
görevlerinin bazılarını veya tümünü işletme adına icra eden kurum/kuruluş
ile gerçek veya tüzel kişiyi,
ii) Yolcu uçağı: Uçağın ekip üyesi, operatörün resmi
görevli personeli, ilgili ulusal otoritenin yetkili temsilcisi veya
herhangi bir gönderiye veya taşınan kargoya refakat eden kişi dışında kalan
kişileri taşıyan uçağı,
jj) Geçici depolama ve antrepo
hizmetleri işletmesi: Tehlikeli eşyanın konulması amacıyla havaalanı
içerisinde veya dışında bulunan ve kuruluşunda aranılacak koşulları ve
nitelikleri yönetmelikle belirlenen, hizmet verdiği operatörler adına,
kargoların kabulü, kap kilo kontrolü, evrak kontrolü, tehlikeli madde için
gönderici beyan formu kontrolü, Tehlikeli Madde Taşıma Yetki Belgesi
kontrolünü ve kargoların uçak yükleme hazırlığını yapan, birim yükleme araçları
(ULD) yüklemesini veya gövde yükleme hazırlığını yapan ve hazırladığı
kargoları operatörün yer hizmetleri işletmesine teslim eden kurum ya da
kuruluşu,
ifade eder.
(2) Bu Yönetmelikte yer alan, ancak bu maddede yer
almayan diğer terimler için taraf olduğumuz ve usulüne uygun yürürlüğe
giren ilgili uluslararası anlaşmalarda belirtilen tanımlar esas alınır.
İKİNCİ BÖLÜM
Taşımacılık
Faaliyetlerine İlişkin Genel Kurallar
Genel
kurallar
MADDE 5 –
(1) Havayoluyla yapılan tehlikeli
madde taşımacılık faaliyetlerinde; taraf olduğumuz uluslararası
sözleşmelerin yanı sıra Teknik Talimatlar ve bu Yönetmelik hükümleri
uygulanır.
(2) Teknik Talimatlar Kısım 3 Bölüm 2 Tablo 3.1’de belirtilen taşınması yasaklanan tehlikeli
maddeler havayoluyla taşınamaz.
(3) Tehlikeli maddelerin
taşınmasında yer alan taraflar, söz konusu tehlikeli maddelerin emniyetli
bir şekilde taşınmasını sağlamak, kaza ve yaralanmaları önlemek ve kaza ve
yaralanmalar vuku bulduğunda ise bunların etkisini en aza indirmek için
öngörülebilen risklerin yapısını ve boyutunu da göz önünde bulundurarak, bu
Yönetmeliğe ve tehlikeli maddelerin havayoluyla taşınmasına yönelik ICAO Ek
18 ile Teknik Talimatlarda belirtilen hükümlere uygun hareket etmek ve
gerekli tedbirleri almak zorundadır.
(4) Tehlikeli maddelerin havayoluyla taşınmasında,
Teknik Talimatlar Kısım 6’da tanımlanan UN sertifikasyon usullerine göre,
Bakanlıkça veya ICAO üyesi bir devletin yetkili otoritesince
yetkilendirilmiş bir kurum/kuruluş tarafından test edilerek UN
sertifikasyonu yapılmış paketlerin kullanılması zorunludur. Ancak, ICAO
Teknik Talimatlarında UN sertifikasyonu yapılmış paketlerin kullanılmasına
gerek duyulmayan tehlikeli maddelerin taşınmasında bu şart aranmaz.
(5) Tehlikeli maddelerin havayoluyla
taşımacılığında Teknik Talimatlarda tanımlanan etiket, işaret ve plakaların
kullanılması zorunludur.
(6) Operatörün, 6 ncı
madde kapsamında tehlikeli maddeleri taşıma iznine sahip olup, özel
izinlerle tehlikeli madde taşıdığı durumlarda Teknik Talimatların ilgili
hükümlerine uygun hareket etmesi zorunludur.
(7) ICAO tarafından yayımlanan Teknik Talimatlar ve
ilgili diğer dokümanlar ile bu Yönetmelikte belirtilen kurallara uygun
olarak tanımlanmayan, sınıflandırılmayan, paketlenmeyen, etiketlenmeyen,
işaretlenmeyen, bildirimi ve beyanı yapılmayan bir gönderi taşımaya kabul
edilemez.
(8) Türkiye ile yabancı ülkeler arasında
havayoluyla tehlikeli madde taşımacılık faaliyetinde bulunacak yabancı
menşeli işletmeler, ICAO Teknik Talimatlar, EASA ve ilgili diğer dokümanlar
ile bu Yönetmelikte belirtilen kurallara uygun hareket eder. Ayrıca,
yabancı menşeli işletmelere yönelik uygulanacak özel usul ve esaslar, taraf
olunan ikili ve çok taraflı anlaşmalar ve “karşılıklılık ilkesi”
çerçevesinde Dışişleri Bakanlığının da görüşü alınarak Bakanlıkça
belirlenir.
(9) Sivil kullanım amaçlı patlayıcı maddelerin
havayoluyla taşınabilmesi için İçişleri Bakanlığından havayolu ile taşıma
izin belgesi alınır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Tehlikeli Madde Taşıma Yetki Belgesi, Tehlikeli
Madde Faaliyet Belgesi,
Tehlikeli Madde Depolama Uygunluk Belgesi ve
Tehlikeli Madde
Sorumlusu
Tehlikeli
madde taşıma yetki belgesi
MADDE 6 –
(1) Tehlikeli madde taşımacılığı
faaliyetinde bulunmak isteyen operatörlerin İdareden “Tehlikeli Madde
Taşıma Yetki Belgesi” almaları zorunludur.
(2) Operatörler, “Tehlikeli Madde Taşıma Yetki
Belgesi” olmadan tehlikeli madde taşımacılığı yapamazlar.
(3) Tehlikeli madde taşıma yetki belgesinin
düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
(4) Ülkemiz hava sahasını kullanan yabancı
operatörler tehlikeli madde taşınması halinde ülkelerinin yetkili otoritesi
tarafından düzenlenen tehlikeli madde taşıma yetki belgesini İdare’ye ibraz
etmek zorundadır. Gerekli görülmesi halinde İdare tarafından ulusal mevzuat
kapsamında ek şartlar aranabilir.
Tehlikeli
madde faaliyet belgesi
MADDE 7 – (1) Tehlikeli
maddelerin havayolu ile taşınmasına yönelik; bir takvim yılı içerisinde net
yirmi ton ve üstü miktarlarda işlem yapan veya miktara bağlı olmaksızın;
Sınıf 1, Sınıf 6 ve Sınıf 7 kapsamındaki tehlikeli maddelerle ilgili
faaliyetlerde bulunan; gönderen ve alıcı ile gönderen, alıcı ve operatör
adına iş ve işlemleri yürüten işletmeler, yer hizmetleri işletmeleri
“Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi” almak zorundadırlar.
(2) Tehlikeli madde faaliyet belgesinin
düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
Tehlikeli
madde depolama uygunluk belgesi
MADDE 8 – (1) Havayoluyla taşınan tehlikeli maddelerin
depolandığı veya elleçlendiği depo ve
antrepoların, bu maddelerin depolanmasına veya elleçlenmesine
uygun olduğunu gösteren tehlikeli madde depolama uygunluk belgesi sahibi
olmaları ve geçerli durumda bulundurmaları zorunludur.
(2) Tehlikeli madde depolama uygunluk belgesi
düzenlenmesine ve geçerlilik durumuna ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça
belirlenir.
Tehlikeli
madde sorumlusu
MADDE 9 – (1) Tehlikeli maddelerin havayolu ile taşınmasına
yönelik faaliyetlerde bulunan; gönderen ve alıcı ile gönderen, alıcı ve
operatör adına iş ve işlemleri yürüten işletmeler, yer hizmetleri
işletmeleri ve geçici depolama ve antrepo işletmelerinin tehlikeli madde
sorumlusu istihdam etmeleri zorunludur.
(2) Tehlikeli madde sorumlusunun eğitimi,
yetkilendirilmesi, görev, yetki ve sorumlulukları ile ilgili hususlar
Bakanlıkça belirlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Tehlikeli Maddelerin Taşınmasına İlişkin
Sınırlamalar,
İstisnalar,
Muafiyetler ve Özel İzinler
Sınırlamalar
MADDE 10
– (1) Bu Yönetmelik ve Teknik
Talimatlarda belirtilen hükümlere aykırı şekilde tehlikeli maddelerin
havayoluyla taşınması yasaktır.
(2) Teknik Talimatlarda özellikle ismen veya genel
özellikleri belirtilerek hiçbir koşulda taşınmasına izin verilmeyen tehlikeli
maddelerin havayoluyla taşınması yasaktır.
(3) 12 nci maddede
tanınan muafiyet kapsamında veya teknik talimatlarda menşei ülkenin onayı
ile taşınabileceği belirtilen durumlar haricinde, hava yoluyla taşınması
normal şartlarda yasak olan tehlikeli maddeler ile hastalıklı canlı
hayvanların hava araçlarında taşınması yasaktır.
(4) Teknik talimatlara uygun olarak; gönderen ve
alıcı tarafından ilgili otoritelerden gerekli onay/özel izinleri alınmamış
taşınması yasak olan tehlikeli madde içeren gönderilerin uçağa yüklenmesi
veya uçaktan indirilmesi gerçekleştirilmez.
İstisnalar
MADDE 11
– (1) Bakanlık, tehlikeli
maddelerin hava yoluyla taşınmasında, taraf olduğumuz uluslararası anlaşma
hükümleri uyarınca istisnalar uygulayabilir.
(2) Tehlikeli madde olarak sınıflandırılmış olan
fakat operasyon kuralları ve uçuşa uygunluk gereklilikleri uyarınca hava
aracında bulunması gereken veya Teknik Talimatlarda özel amaçları
tanımlanmış olan nesne ve maddeler bu Yönetmelik hükümlerine tabi değildir.
(3) İkinci fıkrada belirtilen nesne ve/veya
maddeleri yenilemek üzere hava aracında bulunan nesne ve/veya maddeler ile
söz konusu yenileme sonucu ortaya çıkan nesne ve/veya maddeler, Teknik
Talimatlarda izin verilenler istisna olmak üzere, Teknik Talimatlarda
belirtilen kurallar uyarınca taşınır.
(4) Yolcular veya mürettebat tarafından taşınan
hususi nesne ve/veya maddeler Teknik Talimatlarda belirtilen miktarlardan
daha az olması durumunda, bu Yönetmelik hükümlerine tabi değildir.
Muafiyet
ve özel izinler
MADDE 12
– (1) Bakanlık bazı tehlikeli
maddelerin hava yoluyla taşınabilmesine yönelik olarak taraf olduğumuz
ilgili uluslararası anlaşma hükümleri uyarınca muafiyet ve/veya özel
izinler verebilir.
(2) Muafiyet ve özel izinler, gerektiğinde, Ek-1’de
belirtilen ilgili Bakanlıkların ve/veya Genelkurmay Başkanlığının görüşü
alınmak suretiyle verilir. Havayoluyla taşınması muafiyet ve/veya özel izne
tabi olan tehlikeli maddeler muafiyet ve/veya özel izin alınmadan
taşınamaz.
(3) Teknik Talimatlarda belirtilen emniyet
seviyesine eşdeğer bir emniyet seviyesini sağlamak şartıyla, aşağıdaki
koşullarda tehlikeli maddelerin havayoluyla taşınmasına ilişkin Teknik
Talimatların hükümlerinden muafiyet tanınabilir;
a) Acil durumlar; ulusal veya uluslararası
güvenliği ilgilendiren, insani yardım, çevreyle ilgili yardımlar, salgın ve
öldürücü hastalıklar ile ilgili yardımlar, hayat kurtarma, varış yerinde
teminde güçlük veya doğal afetler gibi fevkalade zorunluluk arz eden
durumlar,
b) Diğer modlar ile
taşımanın uygun olmadığı durumlar, yolculuğun uzunluğu, altyapı
yetersizliği, güvenlik, güzergâh, maliyet gibi hususları içeren durumlar,
c) Belirlenen gerekliliklere tam uygun hareket
edilmesinin kamu yararına aykırılık teşkil ettiği durumlar.
(4) Bakanlık, kamu menfaati veya kamu güvenliğinin
söz konusu olduğu durumlarda, ilgili ve yetkili kamu mercilerinin talebi
üzerine, bu Yönetmelik ve taraf olduğumuz uluslararası anlaşma hükümleri
ile ilgili olarak özel izin verebilir.
(5) Muafiyet ve özel izinlerin verilmesine ilişkin
usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
(6) Patlayıcı madde ve patlayıcı madde içeren
nesneler kapsamına giren Tehlike Sınıfı 1 olan Alt bölümleri 1.1, 1.2, 1.3, 1.4 ve 1.4S
olan tehlikeli maddelere ilişkin Bakanlıkça gerekli görülmesi halinde
bildirim koşullarına ve süreçlerine ilişkin ek muafiyet düzenlemesi
yapılabilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Paketleme,
Etiketleme ve İşaretleme
Paketleme
kuralları
MADDE 13
– (1) Tehlikeli maddeler, bu
Yönetmelik ve Teknik Talimatlarda belirtilen hükümler uyarınca paketlenir.
(2) Tehlikeli maddelerin havayoluyla taşınmasında
kullanılan paketler Teknik Talimatlarda belirtilen test gerekliliklerini
sağlamalı ve havayolu taşımacılığı normal koşullarının getireceği sıcaklık,
nem ve basınç değişiklikleri veya titreşimden tahrip olmayacak şekilde
paketlenmelidir. Paketlerin üretim yılları paket üstünde gösterilmelidir.
Yedinci fıkrada belirtilen koşullar haricinde üretim yılı ile taşıma
yılının aynı yıl olması gerekmektedir.
(3) Tehlikeli maddelerle direkt temas halinde olan
paketler söz konusu maddelerin kimyasal ve diğer etkilerine karşı dayanıklı
olmalıdır.
(4) Paketler, içerisine konacak tehlikeli maddeye
uygun nitelikte olmalıdır.
(5) İç paketler, havayolu taşımacılığının normal
koşullarında kırılmaları ve sızıntıyı önleyecek, dış paket içinde hareket
etmelerini kontrol altına alacak şekilde paketlenmeli, emniyet altına
alınmalı ve uygun malzeme ile tamponlanmalıdır. Tampon malzemeleri paketin
içeriğiyle tehlike oluşturacak şekilde tepkimeye girmemelidir.
(6) Daha önce kullanılmış olan paketler incelenip,
aşınma ve başka bir hasarın olmadığı tespit edilmeden yeniden kullanılamaz.
Yük taşımacılığında tekrar kullanılacak paketlerin içerisine konacak
tehlikeli maddelerin söz konusu paketlerde daha önce taşınan tehlikeli
maddeler ile kirlenmemesi için gerekli bütün önlemler alınmalıdır.
(7) Altıncı fıkrada belirtilen daha önce
kullanılmış paketler üzerinde “REUSE” (YENİDEN KULLANIM) ibaresi olması
durumunda üretim yılı bilgisinin verilmesine gerek kalmaz.
(8) Daha önce içerisinde taşınan tehlikeli
maddelerin yapısından dolayı, boşaltılmış ama temizlenmemiş paketler
tehlikeli olabilir. Bu nedenle, söz konusu temizlenmemiş paketler sıkıca
kapatılarak emniyet altına alınmalı ve oluşturabilecekleri tehlikeye göre
işleme tabi tutulmalıdır. Ayrıca, temizlenmemiş bu tür boş paketler ile
başka bir tehlikeli yük taşınamaz.
(9) Tehlikeli madde paketlerinin havayoluyla
taşınmasında teknik talimatlarda aksi belirtilmedikçe Uluslararası Sistem
(SI) ile belirtilen kütle ve hacmin ana birimleri kilogram (kg) ve litre
(L), basınç birimi ise kilopaskal (kPa) olacaktır. Radyoaktivite ile ilgili herhangi bir
ölçünün söz konusu olduğu durumlarda, verilen değer Uluslararası (SI)
biriminde olup, SI dışı muadili yanında parantez içinde belirtilecektir.
Etiketleme
ve işaretleme
MADDE 14 – (1) Tehlikeli madde taşınmasında kullanılan her
paket, Teknik Talimatlarda belirtilen hükümlere uygun olarak, uygun
etiketler ile etiketlenmelidir.
(2) Tehlikeli madde taşımada kullanılan her paket,
içeriğinin doğru sevkiyat adı, eğer verilmiş ise UN numarası ve Teknik
Talimatlarda belirtilen diğer işaretler ile işaretlenmelidir.
(3) Teknik Talimatlarda belirtilen kriterlere göre üretilen her paket, söz konusu
Talimatların ilgili hükümlerinde belirtilen teknik özelliklerine uygun
şekilde işaretlenir. Paketler, Teknik Talimatlarda belirtilen uygun paket
teknik özelliklerini karşılamamaları halinde teknik özellik işareti ile
işaretlenemez ve tehlikeli madde taşımacılığında kullanılamaz.
(4) Tehlikeli maddelere ilişkin olarak yapılacak
işaretlemelerde dil olarak İngilizce kullanılır.
ALTINCI BÖLÜM
Taşımacılık Faaliyetinde Yer Alan Tarafların
Sorumluluk ve
Yükümlülükleri
Genel
sorumluluklar
MADDE 15
– (1) Tehlikeli yük taşıma
faaliyetinde bulunan tüm taraflar;
a) Kendi sorumlulukları çerçevesinde, taşımacılığı emniyetli,
güvenli ve çevreye zararsız şekilde gerçekleştirmek, kazaların oluşmasını
engellemek ve kaza meydana geldiğinde oluşabilecek zararları en aza
indirebilmek için gerekli tüm önlemleri almak,
b) Çalışanlarına tehlikeli maddeler ile ilgili
kendi sorumluluklarını yerine getirebilmelerini teminen
görev tanımlarına uygun olan bilgileri vermek,
c) Tehlikeli maddelerin karıştığı acil durumların
meydana gelmesi halinde yapılması gerekenlere yönelik acil durum müdahale
rehberini oluşturmak ve bu hususta çalışanlarını bilgilendirmek,
ç) Tehlikeli maddelerin karıştığı acil durumlarda
alınacak tedbirler de dahil olmak üzere, tehlikeli
maddelerin taşınması ve depolanması faaliyetinde görev alan çalışanlarının
görev tanımlarına uygun sorumluluklarını emniyetli bir şekilde yerine
getirebilmelerine imkan verecek bilgileri işletme prosedürlerinde belirtmek
ve söz konusu işletme prosedürlerini uygulamak,
d) Tehlikeli maddelerin taşınmasında kullanılacak
paketlerin; ilk dolaşıma çıktığında uygunluk belgeleri ve sertifikaları ile
her sevkiyatta paketlerin üzerindeki ambalaj tip onay kodunu kontrol etmek,
zorundadırlar.
(2) Operatör adına faaliyette bulunan işletmeler
ile gönderen veya gönderen adına faaliyette bulunan işletmeler, tehlikeli
maddelerin havayoluyla taşınması kapsamında kategori 6 sertifikasına sahip
en az iki çalışan bulundurmak zorundadır.
(3) Gönderen, operatör ve tehlikeli maddelerin
taşınması faaliyetlerinde bulunan diğer ilgililer; tehlikeli maddelerin
havayolu ile taşınması esnasında söz konusu maddelerin hırsızlık veya kötü
amaçlı kullanımı sebebiyle can, mal ve çevre emniyetine zarar vermesini
önlemek amacıyla, ICAO Ek:17’de belirtilen kurallar çerçevesinde, gerekli
güvenlik önlemlerini almak ve bunlara ilişkin prosedürleri
oluşturmak ve uygulamak zorundadırlar.
(4) Operatör, gönderen ve paket posta kurye hizmeti
veren işletmeler, havayolu üzerinden posta ile gönderilen tehlikeli, gizli
tehlikeli ve yüksek seviyede tehlikeli maddelerin kontrolleri için Teknik
Talimatlarda belirtilen kurallar çerçevesinde gerekli prosedürleri
oluşturmak ve uygulamakla yükümlüdürler.
(5) Belirlenmiş posta işletmeleri, teknik
talimatlarda postayla gönderilen, tehlikeli ve gizli tehlikeli maddelerin
havayoluyla taşımasında, paketlerin kontrol edilmesiyle ilgili gerekli prosedürleri Dünya Posta Birliği (UPU) tarafından
belirlenen kurallar çerçevesinde oluşturmak ve uygulamak zorundadır.
Gönderenin
sorumlulukları
MADDE 16
– (1) Gönderen;
a) Hava yoluyla taşınmak üzere sevk edilen tehlikeli
maddeleri Teknik Talimat hükümlerine uygun bir şekilde taşınmaya
hazırlamakla,
b) Herhangi bir tehlikeli madde paketini veya dış
paketini havayoluyla taşımaya sunmadan önce;
1) Tehlikeli maddenin havayoluyla taşınmasının
yasak olmadığından emin olmakla,
2) Tehlikeli maddelerin, Teknik Talimatlarda
belirtilen hükümlere uygun olarak sınıflandırıldığından, paketlendiğinden,
etiketlendiğinden ve işaretlendiğinden ve beraberinde uygun şekilde
doldurulmuş tehlikeli madde taşıma evrakı bulunduğundan emin olmakla,
3) Bu Yönetmelik ile Teknik Talimatların ilgili
hükümlerinde belirtilen Tehlikeli Maddeler İçin Gönderici Beyan Formunun
gerekli bilgileri içerecek şekilde doğru ve eksiksiz hazırlanması,
imzalanması ve taşıyıcıya diğer ilgili dokümanlarla birlikte teslimi ile bu
dokümanların kopyalarının en az üç ay süreyle muhafaza edilmesiyle,
c) Bu Yönetmelik ve Teknik Talimatlar uyarınca
muafiyet ve özel izne tabi tehlikeli maddenin taşınması için gerekli olan
yetkilerin ve onayların alınması, bildirimlerin yapılması, sertifikaların
ve diğer belgelerin düzenlenip operatöre teslim edilmesiyle,
ç) Taşınması yasak olan tehlikeli madde içeren
gönderilerin yetkili otoritelere bildirim yapılarak, Teknik Talimatlara
uygun şekilde onayların/özel izinlerin alınmasıyla,
d) Havalimanları apron
bölgesinde faaliyette bulunanların, olası kaza ve olayların meydana
getirebileceği zararlara yönelik olarak “Üçüncü Şahıslara Karşı Mali
Mesuliyet Sigortası” yaptırmasıyla,
e) Tehlikeli madde taşımacılığı faaliyetinde yer
alan çalışanlarına tehlikeli maddeler ile ilgili kendi sorumluluklarını
yerine getirecekleri şekilde ve görev tanımlarına uygun eğitimleri
aldırmakla ve bu eğitim kayıtlarını en az üç yıl süreyle saklamakla,
yükümlüdür.
Operatörün
sorumlulukları
MADDE 17
– (1) Operatör;
a) Teknik Talimatlarda aksi belirtilmedikçe,
beraberinde uygun şekilde doldurulmuş tehlikeli madde gönderici beyan formu
bulunmayan ve Teknik Talimatlarda belirtilen kabul şartlarına uygun şekilde
kontrol edilmeyen paket, dış paket ve yük konteynerlerini
taşımaya kabul etmemekle,
b) Teknik Talimatlarda belirtilen şartlara göre
tehlikeli madde kabul kontrol listesini oluşturmak ve kullanmakla,
c) Tehlikeli madde içeren
paketlerin/birim yükleme ünitelerinin kabulü esnasında tehlikeli madde
kabul kontrol listesinin uygulanmasından, hatalı veya hasarlı oldukları
tespit edilenlerin taşımaya kabul edilmemesinden ve hava aracına yüklenmiş
olup hatalı veya hasarlı olduğundan şüphelenilen ya da hatalı veya hasarlı
olduğu tespit edilen paketlerin/birim yükleme ünitelerinin hava aracından
indirilmesinden,
ç) Hatalı veya hasarlı olduğu
tespit edilen paketlerin/birim yükleme ünitelerinin hava aracından
indirilmesi sonrası herhangi bir sızıntıya/bulaşmaya sebep olup
olmadıklarının kontrol edilmesinden, sızıntı/bulaşma tespit edilmesi
durumunda ise söz konusu sızıntının/bulaşmanın hava aracına temas edip
etmediğinin kontrol edilmesinden, sızıntı/bulaşma söz konusu olduğunda
teknik talimatlarda belirtilen kurallar uyarınca gerekli tedbirlerin
alınmasından, uçuş ekibi ile diğer ilgililerin bilgilendirilmesinden ve
tehlikeli madde olay raporunun hazırlanmasından,
d) Tehlikeli maddeleri içeren paketlerde/birim
yükleme ünitelerinde oluşan sızıntı veya hasarlardan kaynaklanan her türlü
bulaşmanın giderilmesinden ve bu bulaşmanın neden olabileceği tehlikenin
etkisiz hale getirilebilmesi için Teknik Talimatlarda belirtilen kurallar
uyarınca gerekli tedbirlerin alınmasından,
e) Tehlikeli madde içeren paketlerin görev
tanımlarına uygun eğitimleri almış ve gerekli belgelere sahip personel
kontrolünde ve uçuş esnasında hasar görmeyecek şekilde emniyetli olarak
yüklenmesinden,
f) Kabul esnasında doğru ve hatasız olan tehlikeli
madde içeren paketlerin etiket ve işaretlerinin kabul sonrasında hasarlanması ya da kaybolması durumunda bunların
yenilenmesinden,
g) Radyoaktif madde içeren paket ve ULD’lerin Teknik Talimatlar hükümlerine göre hava
aracında insanlardan, hayvanlardan ve banyo edilmemiş filmlerden ayrı
olacak şekilde istiflenmesinden,
ğ) Her bir ULD’nin
içerdiği tehlikeli maddelere göre işaretlenmesi ve etiketlenmesinden,
h) Aynı hava aracına zehirli ve bulaşıcı maddeler
ile yiyecek maddelerinin birlikte yüklenmesi durumunda bunların Teknik
Talimatlarda belirtilen kurallara göre yüklenmesinden,
ı) Yürürlükte olan güncel
radyasyon güvenliği mevzuatıyla, radyasyonla çalışanlar için belirlenen
yıllık radyasyon doz sınırları dikkate alınarak çalışanlarından radyasyonla
çalışanları ve dozimetre kullanması gerekenlerin
tespit edilmesinden, maruz kaldıkları radyasyon seviyelerinin düzenli olarak
kontrol edilmesinden ve sınır aşımı yaşanmaması için gerekli önlemlerin
alınmasından ve tüm radyasyonla çalışanlarının radyasyondan korunma
yöntemleri konusunda bilgilendirilmesinden,
i) Radyoaktif madde içeren paketlerin yüzey
sıcaklıklarının Teknik Talimatlarda belirtilen değerin üzerinde olmadığının
kontrolünden ve söz konusu gönderilerin yüklenmesinin ve istiflenmesinin
yine Teknik Talimatlarda belirtilen şekilde yapılmasından,
j) Manyetik maddelerin, hava aracı ve uçuş
emniyetini etkilemeyecek bir şekilde Teknik Talimatlarda belirtilen
kurallara uygun olarak yüklenmesinden,
k) Bulaşıcı madde içeren bir paketin hasarlandığının ya da sızıntı oluşturduğunun fark
edilmesi durumunda Teknik Talimatlarda belirtilen kurallara göre hareket
edilmesinden,
l) Radyoaktif madde içeren bir paketin hasarlandığının ya da sızıntı oluşturduğunun fark
edilmesi durumunda Teknik Talimatlarda belirtilen kurallara göre hareket
edilmesinden,
m) Radyoaktif madde bulaştığı tespit edilen hava aracının
erişilebilir her yüzeyindeki radyasyon seviyesi ile sabit olmayan
bulaşmanın Teknik Talimatlar hükümlerinde belirtilen değerlere düşürülmesi
için gerekli tedbirlerin alınmasından,
n) Radyoaktif madde taşınırken, taşınan radyoaktif
maddeden kaynaklanan veya bu maddenin karıştığı/karışabileceği herhangi bir
acil durum halinin meydana gelmesi veya acil durum emarelerinin fark
edilmesi halinde söz konusu durumun sırasıyla göndericiye, ilgili
otoritelere ve İdareye ivedi olarak bildirilmesinden,
o) Radyoaktif madde içeren gönderilerin yetkili
otoritelere bildirim yapılarak, gönderen tarafından Teknik Talimatlara
uygun şekilde onayların/özel izinlerin alındığından emin olmakla,
ö) Radyoaktif madde taşınması durumunda, hava aracı
yük mahalli ve/veya donanımlarının radyoaktif bulaşmaya karşı periyodik
olarak kontrol edilmesinden, Teknik Talimatlarda belirtilen değerlerin
üzerinde bir bulaşma söz konusu olduğunda, bu bulaşmanın giderilmesinden,
p) Yolcu veya uçuş ekibinin bagajlarına tehlikeli
madde bulaşmasından şüphelenilmesi durumunda, bulaşmanın tehlikeli madde
olup olmadığının kontrol edilmesinden, söz konusu bulaşmanın tehlikeli
madde olduğunun belirlenmesi durumunda bulaşma giderilene kadar bagajların
hava taşımacılığına kabul edilmemesinden,
r) Uçakta taşınacak tehlikeli maddelerle ilgili
olarak, sorumlu kaptan pilotun Teknik Talimatlarda belirtilen kurallara
göre NOTOC formu ile bilgilendirilmesinden,
s) Uçuş ekipleri ve ilgili diğer çalışanlarının,
taşımaya konu tehlikeli maddelerle ilgili olarak asgari, Teknik
Talimatlarda belirtilen acil durumlar ile gizli ve tehlikeli maddeleri
içerecek şekilde bilgilendirilmelerinden,
ş) Teknik Talimatlarda belirtilen hükümlere göre
yolcu beraberinde ve kargo kapsamında tehlikeli maddelerin hava araçlarında
taşınmasına ilişkin olarak yolcuların ve gönderenlerin
bilgilendirilmelerinden,
t) Teknik Talimatlarda belirtilen hükümlere göre
uçuş ekibi ve yolcuların gizli tehlikeli maddeler ve kabinde
taşıyabilecekleri tehlikeli maddeler ve bunların limitleri hakkında bilgilendirilmelerinden
ve röntgen ışınlarının geri saçılımı prensibi ile çalışan tarama sistemleri
ile uçağa biniş öncesi kontrollerinin yapılmasından,
u) Tehlikeli madde olay ve kazalarının Teknik
Talimatlarda belirtilen kurallara göre raporlanmasından ve bu tür
durumlarda acil durum bilgisinin Teknik Talimatlara uygun olarak ilgililere
yetmiş iki saat içerisinde iletilmesinden,
ü) Beyan edilmeyen veya yanlış beyan edilen
tehlikeli maddeler ile Teknik Talimatlar 8.1.1.1’de belirtilen maddelerin
gerek bagajlarda gerekse yolcular ve/veya mürettebat üzerinde tespit
edilmesi durumunda bu durumun Teknik Talimatlara uygun olarak
raporlanmasından,
v) Tehlikeli madde taşımacılığında kullanılan
dokümanların Teknik Talimatlara uygun olarak asgari 3 ay, tehlikeli madde
olay ve kazalarının gerçekleşmesi durumunda ise söz konusu dokümanların,
vakanın niteliğine göre asgari 5 yıl saklanmasından,
y) Operatör adına kabul, yükleme, boşaltma, elleçleme, istifleme, ayrıştırma, geçici depolama ve
taşımaya yönelik faaliyet gösteren hizmet tedarikçilerinin Teknik
Talimatlara uygun faaliyet göstermesinden,
z) Teslimatı yapılamayan tehlikeli madde içeren
gönderilerin, geçici depolama alanında emniyetli bir şekilde
bekletilmesinden,
aa) Teknik Talimatlarda izin verilen bazı durumlar
dışında, tehlikeli maddelerin yolcu kabininde veya kokpitte
taşınmamasından,
bb) Birbiriyle reaksiyona girebilecek özellikteki
tehlikeli maddeleri içeren paketlerin Teknik Talimatlarda belirtilen
hükümler uyarınca, ayrım koşullarına uyularak depolanması, uçağa
yüklenmesi, istiflenmesi ve boşaltılması ile bu Talimatlarda izin verilen
limitlerin dışında hava araçlarında taşınmamasından,
cc) Sadece kargo uçağında taşınabilir etiketi taşıyan
tehlikeli madde paketlerini teknik koşullara uygun tipteki uçağa yüklemekle,
çç) Tehlikeli madde bulunan paketlerin ve birim
yükleme ünitelerinin Teknik Talimatlarda belirtilen kurallara uygun olarak
kontrol edilerek kabul edilmesinden,
dd) Bu Yönetmelik ve Teknik Talimatlar uyarınca
gönderen tarafından taşıma için gerekli olan yetkilerin ve onayların
verilmiş, bildirimlerin yapılmış, sertifikaların ve Tehlikeli Madde
Gönderici Beyan Formu da dahil gerekli diğer
belgelerin düzenlenerek imzalanmış olduğunun kontrol edilmesinden,
ee) Herhangi bir uygunsuzluk durumunda, bu durumun sebeplerinin
ve sonuçlarının araştırılmasından, uygunsuzluğa yol açtığı tespit edilen
veya yol açabileceği öngörülen sebeplerin ve koşulların düzeltilerek benzer
uygunsuzlukların tekrarını engellemek için gerekli düzeltici ve önleyici
tedbirlerin alınmasından,
ff) Teknik Talimatlar ve ICAO tarafından yayımlanan
ilgili diğer dokümanlarda yer alan kuralların uygulanmasına yönelik yaşanan
sorun ve zorlukların rapor halinde İdareye bildirilmesinden,
gg) Tehlikeli madde taşımacılık faaliyetlerine
yönelik uçuş ekipleri ve diğer çalışanlarına, Teknik Talimatlara uygun
olarak, tehlikeli maddeler ile ilgili kendi sorumluluklarını yerine
getirecekleri şekilde ve görev tanımlarına uygun eğitim almalarından ve bu
eğitim kayıtlarının en az üç yıl süreyle saklanmasından,
sorumludur.
Yer
hizmetleri kuruluşları ve havayolu kargo acentelerinin sorumlulukları
MADDE 18
– (1) Yer hizmetleri kuruluşları
ve havayolu kargo acentelerinin sorumlulukları;
a) Teknik Talimatlarda aksi belirtilmedikçe,
beraberinde uygun şekilde doldurulmuş tehlikeli maddeler taşıma evrakı
bulunmayan ve Teknik Talimatlarda belirtilen kabul şartlarına uygun şekilde
kontrol edilmeyen paket, dış paket ve yük konteynerlerini
taşımaya kabul etmemekle,
b) Teknik Talimatlarda belirtilen şartlara göre
operatörün kullandığı tehlikeli madde kabul kontrol listesini kullanmakla,
c) Tehlikeli madde içeren paketlerin/birim yükleme
ünitelerinin kabulü esnasında tehlikeli madde kabul kontrol listesini
uygulamakla, hatalı veya hasarlı oldukları tespit edilenleri taşımaya kabul
etmemekle,
ç) Kabul esnasında doğru ve hatasız olan tehlikeli
madde içeren paketlerin etiket ve işaretlerinin kabul sonrasında hasarlanması ya da kaybolması durumunda bunları
yenilemekle/yeniletmekle,
d) Yürürlükte olan güncel radyasyon
güvenliği mevzuatıyla, radyasyonla çalışanlar için belirlenen yıllık radyasyon
doz sınırları dikkate alınarak çalışanlarından radyasyonla çalışanları ve dozimetre kullanması gerekenleri tespit etmekle, maruz
kaldıkları radyasyon seviyelerini düzenli olarak kontrol etmekle ve sınır
aşımı yaşanmaması için gerekli önlemleri almakla ve tüm radyasyonla
çalışanlarını radyasyondan korunma yöntemleri konusunda bilgilendirmekle,
e) Radyoaktif madde içeren paketleri operatörün
kullandığı tehlikeli madde kabul kontrol listesine uygun olarak gönderenden
teslim almak ve yükletilmesini sağlamakla,
f) Havayoluyla taşınması yasak tehlikeli madde
içeren gönderilerin yetkili otoritelere bildirim yapılarak, gönderen
tarafından Teknik Talimatlara uygun şekilde onayların/özel izinlerin
alındığından emin olmakla,
g) Uçakta taşınacak tehlikeli maddelerle ilgili
olarak, sorumlu kaptan pilotu Teknik Talimatlarda belirtilen kurallara göre
NOTOC formu ile bilgilendirmekle,
ğ) Uçuş ekipleri ve ilgili diğer çalışanlarını,
taşımaya konu tehlikeli maddelerle ilgili olarak asgari, Teknik Talimatlarda
belirtilen acil durumlar ile gizli ve tehlikeli maddeleri içerecek şekilde
bilgilendirmekle,
h) Teknik Talimatlarda belirtilen hükümlere göre
yolcu beraberinde ve kargo kapsamında tehlikeli maddelerin hava araçlarında
taşınmasına ilişkin olarak yolcuları ve gönderenleri bilgilendirilmekle,
ı) Tehlikeli madde taşımacılığında kullanılan
dokümanları Teknik Talimatlara uygun olarak asgari 3 ay, tehlikeli madde
olay ve kazalarının gerçekleşmesi durumunda ise söz konusu dokümanları
vakanın niteliğine göre asgari 5 yıl saklamakla,
i) Bu Yönetmelik ve Teknik Talimatlar uyarınca
gönderen tarafından taşıma için gerekli olan yetkilerin ve onayların
verilmiş, bildirimlerin yapılmış, sertifikaların ve Tehlikeli Maddeler
Gönderici Beyan Formu da dahil gerekli diğer
belgelerin düzenlenerek imzalanmış olmasını sağlamakla,
j) Herhangi bir uygunsuzluk durumunda, bu durumun
sebeplerinin ve sonuçlarının araştırılmasından, uygunsuzluğa yol açtığı
tespit edilen veya yol açabileceği öngörülen sebeplerin ve koşulların
düzeltilerek benzer uygunsuzlukların tekrarını engellemek için gerekli
düzeltici ve önleyici tedbirleri operatöre bildirmekle,
k) Tehlikeli madde taşımacılık faaliyetlerine
yönelik çalışanlarına, Teknik Talimatlara uygun olarak, tehlikeli maddeler
ile ilgili kendi sorumluluklarını yerine getirecekleri şekilde ve görev
tanımlarına uygun eğitim almalarını sağlamak ve bu eğitim kayıtlarını en az
üç yıl süreyle saklamakla,
l) Operatör ile yaptığı sözleşme kapsamında
operatör namına operatör sorumluluklarını yerine getirmekle,
sorumludur.
Taşıma
işleri organizatörü işletmesinin sorumlulukları
MADDE 19
– (1) Taşıma işleri organizatörü
işletmesi;
a) Sözleşme yaptığı tarafa (gönderen ya da
operatör) ait sözleşmeye konu olan ulusal ve uluslararası mevzuatta
belirtilen tüm sorumlulukları yerine getirmekle,
b) Sözleşmeye konu olan faaliyetlere istinaden
operatör ya da gönderene fatura kesmekle,
c) Tehlikeli madde taşımacılık faaliyetlerine
yönelik çalışanlarına, Teknik Talimatlara uygun olarak, tehlikeli maddeler
ile ilgili kendi sorumluluklarını yerine getirecekleri şekilde ve görev
tanımlarına uygun eğitim almalarını sağlamak ve bu eğitim kayıtlarını en az
üç yıl süreyle saklamakla,
sorumludur.
(2) Taşıma işleri organizatörlerinin
yetkilendirilmesi ile çalışma usul ve esasları İdare tarafından belirlenir.
Geçici
depolama ve antrepo hizmetleri işletmesinin sorumlulukları
MADDE 20
– (1) Geçici depolama ve antrepo
hizmetleri işletmesi;
a) Tehlikeli madde depolama faaliyetini, ilgili
ulusal ve uluslararası mevzuata uygun olarak yürütmekle,
b) Araçlardan tank ve depolara ve buralardan
araçlara tehlikeli maddelerin kolaylıkla ve emniyetle boşaltılmasına
yarayan, gerekli teknik tesisatı kurmak ve işletmekle,
c) Antrepodan dışarıya kontrolsüz olarak eşya
çıkarılmasına imkân vermeyecek gerekli fiziki düzenlemeleri yapmakla,
ç) Ulusal havaalanı işletmeciliğine ilişkin gerekli
emniyet ve güvenlik tedbirlerini almakla,
d) Ulusal ve uluslararası mevzuatta belirtilen
şartlara göre tehlikeli madde kabul kontrol listesini oluşturmak ve
kullanmakla,
e) Operatör adına yapılan tüm depolama
faaliyetlerinde operatör sorumluluklarını yerine getirmekle,
f) 7/10/2009 tarihli ve 27369
mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliği dokuzuncu
kitap birinci kısımda belirtilen hususlara, bu Yönetmelik ile iş sağlığı ve
güvenliği kural, standart ve diğer depolama ile ilgili İdare tarafından
yayımlanan mevzuata aykırı olmamak şartıyla uygun davranmakla,
g) Tehlikeli madde taşımacılık faaliyetlerine
yönelik çalışanlarına, Teknik Talimatlara uygun olarak, tehlikeli maddeler
ile ilgili kendi sorumluluklarını yerine getirecekleri şekilde ve görev
tanımlarına uygun eğitim almalarını sağlamak ve bu eğitim kayıtlarını en az
üç yıl süreyle saklamakla,
ğ) Ulusal ve uluslararası mevzuatta belirtilen
ayrıştırma kurallarına göre tehlikeli maddeleri depolamakla,
sorumludur.
YEDİNCİ BÖLÜM
Bildirim
Esasları
Kaptan
pilota ve ilgililere verilecek bilgiler
MADDE 21
– (1) Havayoluyla taşınacak
tehlikeli maddelerle ilgili bilgiler, uçağın kalkışından önce operatör
tarafından, Teknik Talimatlarda belirtilen hükümler çerçevesinde kaptan
pilota yazılı olarak bildirilir.
(2) Operatör tarafından, tehlikeli maddelerin
taşınmasına ilişkin sorumlulukların yerine getirilmesini teminen, gerekli bilgiler ve tehlikeli maddelerle
ilgili acil durum meydana gelmesi halinde izlenecek yöntemler ile acil
durumlara yanıt vermeye yönelik bilgiler, operasyon el kitabına dahil edilir ve Teknik Talimatlarda öngörüldüğü şekilde
uçuş ekibine bildirilir.
(3) Tehlikeli maddelerin havayoluyla taşınmasına
yönelik faaliyetler kapsamında, ülkemiz sınırları dışında gerçekleştirilen
uçuşlarda, kaptan pilota verilecek yazılı bilgiler için diğer her türlü
lisan gerekliliklerine ilaveten İngilizce lisanı da kullanılacaktır.
(4) Uçak kazası veya yük olarak taşınan tehlikeli
maddelerin de dahil olduğu bir kaza veya olayın
meydana gelmesi halinde, uçağın operatörü, kaptan pilota verilmiş olan
yazılı bilgileri, kazaya ve olaya müdahale eden acil durum müdahale
birimleri ile operatör devletinin ve/veya kaza ve olayın meydana geldiği
devletin ilgili makamlarına da sunacaktır. Söz konusu bilgilerin
sağlanmasına yönelik usuller el kitaplarında ve kaza acil durum planlarında
belirtilecektir.
(5) Uçuş sırasında herhangi bir acil durum meydana
gelmesi halinde, bu durum ortaya çıkar çıkmaz kaptan pilot, Teknik
Talimatlarda belirtildiği üzere havaalanı makamlarının bilgilendirilmesi
için uygun hava trafiği hizmetleri birimini uçakta bulunan her türlü
tehlikeli madde konusunda haberdar edecektir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Eğitim ve
Kayıtların Saklanması
Eğitim
MADDE 22
– (1) Tehlikeli madde taşımacılık
faaliyetlerinde bulunan tarafların çalışanlarına yönelik verilecek
eğitimler, eğitim programlarının içeriği, eğitimi icra edecek eğitim
kuruluşları/işletmeler ile söz konusu eğitimi verecek eğiticilerin
yetkilendirilmesi ve denetime ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça
belirlenir.
(2) Tehlikeli madde taşımacılık faaliyetlerinde
bulunan taraflar, çalışanlarına kendi sorumluluklarını yerine getirebilmelerini
teminen birinci fıkra uyarınca Bakanlık
tarafından belirlenen eğitimlerden görev tanımlarına uygun olan eğitimleri
aldırmak zorundadırlar.
Kayıtların
saklanması
MADDE 23
– (1) Tehlikeli madde taşımacılık
faaliyetlerinde bulunan taraflar, çalışanlarının tehlikeli maddelere
yönelik aldıkları eğitimlerin kayıtlarını ve tehlikeli maddelerin
taşınmasına ilişkin kayıtları muhafaza eder.
(2) Eğitim kayıtları;
a) Uçuş ekibinin tehlikeli madde eğitim kayıtları
üç yıl süreyle,
b) Uçuş ekibi üyelerinin tehlikeli madde eğitim
kayıtları işletmeden ayrılmalarını müteakip on iki ay süreyle,
c) Tehlikeli maddelerle ilgili faaliyetlerde
bulunan diğer personelin ise aldıkları son iki eğitimin kayıtları,
saklanır.
(3) Tehlikeli maddelerin taşınmasına ilişkin
kayıtlar;
a) Uçuş ekibinin ve ilgili diğer çalışanların maruz
kaldığı radyasyon dozlarına ilişkin kayıtlar uçuş ekip üyesinin işletmeden
ayrılmasını müteakip on iki ay,
b) Taşımaya ilişkin kayıtlar uçuşun tamamlanmasını
müteakip üç ay,
c) Kabul kontrol listesi uçuşun tamamlanmasını
müteakip üç ay,
ç) Uçak teknik kayıt defteri otuz altı ay,
d) Tehlikeli maddelerle ilgili olarak uçuştan
sorumlu kaptan pilota verilen yazılı bilgiler de dâhil olmak üzere özel yük
bildirimleri üç ay,
süreyle saklanır.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Kaza Raporları
Tehlikeli
maddelerin dâhil olduğu olay ve kaza raporları
MADDE 24
– (1) Tehlikeli madde kaynaklı
veya tehlikeli maddenin karıştığı olayların ve kazaların bildirimi ve
raporlanmasının Teknik Talimatlarda belirtilen kurallar çerçevesinde
yapılması zorunludur.
(2) Operatör, tehlikeli madde kaynaklı veya
tehlikeli maddenin karıştığı olayları ve kazaları, İdareye ve söz konusu
olay veya kazanın vuku bulduğu devletin ilgili otoritesine ve ilgili arama
kurtarma koordinasyon birimine rapor etmekten sorumludur. İstisnai durumlar
bu yönde bir engel teşkil etmediği sürece, ilk rapor söz konusu olaydan
itibaren yetmiş iki saat içerisinde gönderilecek olup, bu rapor, o an için
bilinmekte olan detayları içerecektir. Her ne türde olursa olsun ilave
bilgiler elde edilir edilmez müteakip bir raporun da hazırlanarak
ilgililere gönderilmesi zorunludur.
(3) Operatör, İdareye ve söz konusu olay veya
kazanın meydana geldiği devletin ilgili otoritesine kargo veya yolcu
bagajında bulunan beyan edilmemiş veya yanlış beyan edilmiş tehlikeli
maddelere ilişkin bulguları da teknik talimatlarda belirtildiği şekilde
rapor etmekten sorumludur. İstisnai durumlar bu yönde bir engel teşkil
etmediği sürece, ilk rapor söz konusu olaydan itibaren yetmiş iki saat
içerisinde gönderilecek olup, bu rapor, o an için bilinmekte olan detayları
içerecektir. Her ne türde olursa olsun ilave bilgiler elde edilir edilmez
müteakip bir raporun da hazırlanarak ilgililere gönderilmesi zorunludur.
(4) İşletmeler, tehlikeli maddelerin kargoda,
postada, yolcuların veya uçuş ekibinin bagajında yer aldığına bakılmaksızın,
her türdeki tehlikeli madde kaynaklı veya tehlikeli maddenin karıştığı olay
ve kazaların İdareye rapor edilmesinden sorumludur. Kargodaki, postadaki
veya bagajdaki beyan edilmemiş veya yanlış beyan edilmiş tehlikeli
maddelere ilişkin bulgular da teknik talimatlarda belirtildiği şekilde
İdareye rapor edilecektir. İstisnai durumlar bu yönde bir engel teşkil
etmediği sürece, ilk rapor söz konusu olaydan itibaren yetmiş iki saat
içerisinde gönderilecek olup, bu rapor, o an için bilinmekte olan detayları
içerecektir. Her ne türde olursa olsun ilave bilgiler elde edilir edilmez
müteakip bir raporun da hazırlanarak ilgililere gönderilmesi zorunludur.
(5) Bu maddede belirtilen raporlamalar, e-posta,
telefon veya faks da dâhil olmak üzere herhangi bir iletişim yöntemiyle
yapılabilir. Raporların, Teknik Talimatlarda belirtilen asgari hususları
içermesi zorunludur.
ONUNCU BÖLÜM
Denetimler ve
Yaptırımlar
Denetimler
MADDE 25
– (1) Bu Yönetmelik ve Teknik
Talimatlar kapsamında yer alan faaliyetler Bakanlık denetimine tabidir.
(2) Bakanlık yapacağı denetimleri, kendi
personelinin yanı sıra, 655 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci
maddesine göre yetkilendirilen kurum veya kuruluş personeli aracılığıyla da
yapar veya yaptırır.
(3) Denetimlerde uygulanacak usul ve esaslar,
gerektiğinde ikinci fıkra uyarınca yetkilendirilen kurum veya kuruluşların
görüşü de alınmak suretiyle Bakanlıkça düzenlenir.
İdari
para cezası
MADDE 26
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerinin
ihlali durumunda 655 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 28 inci maddesinin
ikinci fıkrasına göre aşağıdaki idari para cezaları uygulanır:
a) 6 ncı maddenin birinci
fıkrasında belirtilen Tehlikeli Madde Taşıma Yetki Belgesine sahip olmadan
tehlikeli madde taşıyan operatöre elli bin Türk Lirası (50.000-TL.),
b) 7 nci maddenin birinci
fıkrası uyarınca Tehlikeli Madde Faaliyet Belgesi almadan faaliyette
bulunan işletmelere on bin Türk Lirası (10.000-TL.),
c) 9 uncu maddenin birinci fıkrasında belirtilen
Tehlikeli Madde Sorumlusu istihdam etme veya bu hususta hizmet alma
zorunluluğuna uymayan işletmelere beş bin Türk Lirası (5.000-TL.),
ç) 12 nci maddenin birinci
fıkrası uyarınca özel izin alınmak suretiyle taşınabilecek tehlikeli
maddeleri izinsiz olarak taşıyan operatöre yirmi bin Türk Lirası
(20.000-TL.),
d) 13 üncü maddeye uygun olmayan paket kullanımında
gönderene, taşıma işleri organizatörüne, operatöre ve depo işletmecisine on
bin Türk Lirası (10.000-TL.),
e) 15 inci maddede belirtilen sorumlulukları yerine
getirme zorunluluğuna uymayan işletmelere bu madde kapsamında belirtilen ve
yerine getirilmeyen her bir sorumluluk için üç bin Türk Lirası (3.000-TL.),
f) 16 ncı maddede
belirtilen sorumlulukları yerine getirme zorunluluğuna uymayan göndericiye,
bu maddede ceza niteliği ve miktarı belirtilmeyen her bir uygunsuzluk
eylemi için iki bin Türk Lirası (2.000-TL.),
g) 17 nci maddede
belirtilen sorumlulukları yerine getirme zorunluluğuna uymayan operatöre,
bu maddede ceza niteliği ve miktarı belirtilmeyen her bir uygunsuzluk
eylemi için iki bin Türk Lirası (2.000-TL.),
ğ) 18 inci maddede belirtilen sorumlulukları yerine
getirme zorunluluğuna uymayan havayolu operatör acentesine, bu maddede ceza
niteliği ve miktarı belirtilmeyen her bir uygunsuzluk eylemi için iki bin
Türk Lirası (2.000-TL.),
h) 19 uncu maddede belirtilen sorumlulukları yerine
getirme zorunluluğuna uymayan taşıma işleri organizatörü işletmesine, bu
maddede ceza niteliği ve miktarı belirtilmeyen her bir uygunsuzluk eylemi
için iki bin Türk Lirası (2.000-TL.),
ı) 22 nci maddenin ikinci
fıkrası uyarınca çalışanlarının görev tanımlarına uygun gerekli eğitimleri
almasını sağlamayan işletmelere iki bin Türk Lirası (2.000-TL.),
i) 23 üncü maddede belirtilen kayıtların saklanması
zorunluluğuna uymayan işletmelere iki bin Türk Lirası (2.000-TL.),
j) Tehlikeli maddelerin sevki, yüklenmesi,
boşaltılması, ayrıştırılması, istiflenmesi, etiketlenmesi ve işaretlenmesi,
paketlenmesi, geçici depolanması, taşınması ile raporlama ve bildirim iş ve
işlemlerinde Teknik Talimatlarda belirtilen kurallara uymayan işletmelere
beş bin Türk Lirası (5.000-TL.),
k) İşletilmesinden sorumlu olduğu depo ve
antrepolara 8 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca Tehlikeli Madde
Depolama Uygunluk Belgesi almadan veya Tehlikeli Madde Depolama Uygunluk
Belgesi şartlarını idame ettirmeden faaliyette bulunan işletmelere yirmi
bin Türk Lirası (20.000-TL.),
l) Tehlikeli madde taşıma yetki belgesi bulunmayan
operatör adına veya tehlikeli madde taşıma yetki belgesi bulunmayan
operatörden tehlikeli yükü kabul eden işletmelere on bin Türk Lirası
(10.000-TL.),
m) Paketlenen tehlikeli maddenin cinsi, niteliği ve
miktarı ile tehlikeli madde dokümanında beyan edilen söz konusu bilgilerin
uyuşmadığı durumlarda, beyan eden işletmelere on bin Türk Lirası
(10.000-TL.),
idari para cezası uygulanır.
(2) Can, mal, çevre ve uçuş emniyetini ciddi olarak
tehdit ettiği belirlenen ihlaller veya kasti ihlaller için birinci fıkrada
belirtilen ceza miktarları %100 artırılır.
(3) Verilen idari para cezaları cezanın tebliğ
tarihini müteakip bir ay içerisinde ödenir.
(4) Bu maddede belirtilen idari para cezaları, her
yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 4/1/1961
tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen
yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır.
(5) 655 sayılı Kanun Hükmünde Kararname idari para
cezası karar tutanağı ve tebligat usulleri ve idari yaptırımların
uygulanmasına ilişkin diğer hususlarda, 30/3/2005
tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümleri uygulanır.
(6) Bu Yönetmelik kurallarının ihlali durumunda
idari ve cezai müeyyide uygulanması, diğer mevzuatta öngörülen alıkonulma
tedbirlerine ve diğer ceza ve tedbirlerin uygulanmasına halel getirmez.
Yetkinin
askıya alınması ve iptali
MADDE 27 – (1) Bu
Yönetmelik uyarınca tehlikeli madde taşıma yetki belgesi, tehlikeli madde
faaliyet belgesi ve tehlikeli madde depo uygunluk belgesi düzenlenmesine
esas gereklilikleri yerine getirmediği veya sürekliliğini sağlamadığı
tespit edilen; operatör, gönderen ile alıcı, operatör ve gönderen adına, iş
ve işlemleri yürüten işletmeler ile geçici depo ve antrepo işletmecileri
gerekli düzeltici faaliyetlerde bulunmaları için İdare tarafından uyarılır.
İdarenin uyarısına rağmen
eksikliğin/eksikliklerin devam ettiğinin tespit edilmesi halinde, söz
konusu belgeler askıya alınarak eksikliklerin giderilmesi için 3 ay süre
verilir. Bu süre içerisinde gerekli şartları sağlamayanların hiçbir
bildirimde bulunulmadan bahse konu belgeleri iptal edilir. Tehlikeli madde
taşıma yetkisi askıya alınan ya da iptal edilen operatörlere ilişkin bilgi
eş zamanlı olarak Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne de gönderilir.
ON BİRİNCİ
BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Sorumlu hizmet
birimi
MADDE 28
– (1) Bu Yönetmelik kapsamında,
Bakanlıkça yerine getirilmesi gereken iş ve işlemler Tehlikeli Mal ve
Kombine Taşımacılık Düzenleme Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilir.
Yönetmelikte
hüküm bulunmayan haller
MADDE 29
– (1) Bu Yönetmelikte hüküm
bulunmayan hallerde ulusal mevzuat ve tehlikeli maddelerin havayoluyla
taşınması hususunda taraf olduğumuz uluslararası anlaşma hükümleri
uygulanır.
(2) Tehlikeli maddelerin taşınması ile ilgili taraf
olduğumuz uluslararası anlaşma hükümlerinde, İdarenin veya yetkili kurumun
kararına, takdirine veya düzenlemesine bırakılmış hususlar Bakanlıkça
belirlenir.
(3) Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanması amacıyla
İdare tarafından düzenlemeler yapılabilir.
Yürürlük
MADDE 30
– (1) Bu Yönetmeliğin;
a) 7 nci maddesi 1/7/2018 tarihinde,
b) 8 inci maddesi 1/1/2019
tarihinde,
c) Diğer maddeleri ise yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 31
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı yürütür.
EK-1
|
ÖZEL
İZNE TABİ TEHLİKELİ
MADDE SINIFLARI
|
İZİN ALINMASI GEREKEN İLGİLİ /
YETKİLİ MERCİ
|
|
Teknik Talimatlarda yer
alan Sınıf 1’deki maddeler
|
Genelkurmay Başkanlığı,
Dışişleri Bakanlığı,
İçişleri Bakanlığı.
|
|
Teknik Talimatlarda yer
alan Sınıf 6’daki maddeler
|
Sağlık Bakanlığı,
Gıda, Tarım ve
Hayvancılık Bakanlığı,
Çevre
ve Şehircilik Bakanlığı.
|
|
Teknik Talimatlarda yer
alan Sınıf 7’deki maddeler
|
Enerji ve Tabii
Kaynaklar Bakanlığı
(Türkiye Atom Enerjisi
Kurumu)
|
|