|
Çevre ve Şehircilik Bakanlığından:
OTOPARK YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Kapsam,
Dayanak, Tanımlar ve Genel Esaslar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, 10/7/2004 tarihli ve
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu kapsamında kalan belediyelerde,
son nüfus sayımına göre nüfusu 10000 ve daha fazla olan yerleşmelerde,
nüfusu 10000'den az olmakla birlikte imar planı onaylanmış yerleşmelerde ve
alanlarda ve imar planı bulunmamakla beraber bu Yönetmeliğin uygulanacağına
dair idarelerce karar alınan bütün yerleşmelerde, bu Yönetmeliğin yürürlüğe
girdiği tarihten sonra yapı ruhsatı düzenlenecek binalarda araçların yol
açtığı parklanma ve trafik sorunlarının çözümü için otopark yapılmasını
gerektiren bina ve tesislerde otopark ihtiyacının miktar, ölçü ve diğer
şartlarının tespit ve giderilme esaslarını düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik, 3/5/1985
tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununun 37 nci ve 44 üncü maddelerine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Açık otopark: Tabii veya tesviye edilmiş zemin
üzerine yapılan, zemini su geçirimli malzeme ile kaplanan, üzeri
fotovoltaik paneller de içerebilen sundurma benzeri yapılar ile
kapatılabilen araç park yerlerini ve otopark hizmetinin yürütülebilmesi
için zorunlu olan 1 katı ve 6 m2’yi geçmeyen yönetim/güvenlik birimini içeren
otoparkları,
b) Ada içi otoparkı: Elverişli imar adalarında,
gerektiğinde binaların arka bahçeleri de kullanılarak ada içlerinde, imar
planlarında düzenleme yapılmak suretiyle ilgili parsellerin ortak
kullanımına yönelik düzenlenen otoparkları,
c) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,
ç) Bina otoparkları: Bir binayı çeşitli amaçlar
için kullanan özel ve tüzel kişilere ait ulaşım ve taşıma araçları için bu
binanın içinde veya bu binanın oturduğu parselde açık veya kapalı olarak
düzenlenen otoparkları,
d) Birim otopark alanı: Bir aracın park etmesi için
gerekli olan ve manevra alanları dâhil toplam park alanını,
e) Bölge otoparkları ve genel otoparklar: Bir şehir
veya bölgenin mevcut ve gelecekteki şartları ile ihtiyaçları göz önünde
bulundurularak imar planları ile düzenlenen ihtiyaca göre açık, kapalı ya
da katlı olarak belediyeler veya diğer kamu kuruluşları ve özel kişiler
tarafından yapılan ve işletilen otoparkları,
f) İdare: Sorumluluk alanlarına göre büyükşehir
belediyeleri, belediyeler ve valilikleri,
g) Mekanik otopark: Taşıtları asansör görevi gören
düzlemler ile düşey veya yatay olarak hareket ettirebilen, gerektiğinde
insan eliyle de kontrol edilebilen, yer altı veya yer üstünde yapılan ve
kesintisiz güç kaynağı ile beslenmesi zorunlu olan ilgili ulusal ve
uluslararası standartlara uygun yapılan otopark sistemini,
ğ) Mevcut yapı: Bu Yönetmeliğin yürürlüğe
girmesinden önce yapı ruhsatı alınıp yapımı devam eden veya yapımı
tamamlanan yapıyı,
h) Otopark rampası: Zemin kotundan farklı kotta
olan, otoparka giriş ve çıkışı sağlayan veya farklı otopark katlarını
birbirine bağlayan eğimli geçiş yollarını,
ı) Ortak otopark uygulaması: İmar adasındaki komşu
parsellerin bahçelerinin daha etkin kullanılabilmesi amacıyla; ilgili her
bir parsel için parsel maliklerinin en az beşte dördünün muvafakati
alınmak, her bir parsel sınırı korunmak ve bu sınırlara göre planda verilen
yapılaşma koşulları ayrı ayrı uygulanmak kaydıyla, tevhit koşulu olan kot
ve cephe sınırlamalarına bakılmaksızın ve parseller tevhit edilmeksizin
vaziyet planı idarece onaylanarak ve tapuda beyanlar hanesine “ortak
otopark alanı vardır” şeklinde belirtme yapılarak, açık veya tamamen gömülü
olmak ve dilatasyonla ayrılmak kaydıyla kapalı olarak yapılan otopark
uygulamalarını,
i) Park et-devam et otoparkı: Ana toplu taşıma
istasyonu, durak ya da aktarma noktalarına, idaresince belirlenecek yürüme
mesafesinde düzenlenen genel otopark alanlarını,
j) Taşıt asansörü: Taşıtların taşınması amacıyla
ulusal ve uluslararası standartlara uygun yapılan asansörleri,
k) Yeraltı otoparkı: Yol, meydan, yeşil saha,
parklar ile kamu kurum ve kuruluşlarına ait veya tahsisli taşınmazların
bahçelerinin, tamamen tabii zemin veya tesviye zeminin altında kalmak
üzere, uygulama imar planı kararı ile belirlenmek ve mevcut ağaç dokusu ve
zemin yapısı dikkate alınarak, ağaçlandırma ve bitkilendirme için yeterli
derinlikte toprak örtüsü bırakılmak, mevcut dokuya zarar vermemek ve ilgili
standartları sağlamak şartı ile yapılan kapalı otoparkları,
l) Yol üstü araç park yeri: Cadde ve sokak
üzerinde, yaya kaldırımından ayrılmış cepte, yolun sağ tarafında veya
refüjde yol standartlarına uygun şekilde yatay ve düşey işaretlemeler ile
ayrılmış, kullanım süresi görülebilecek şekilde belirtilen, kullanım
şartlarına ilişkin diğer hususlar idaresince belirlenen, motorlu veya
motorsuz araçların park edebileceği alanı,
ifade eder.
(2) Bu Yönetmelikte belirtilmeyen tanımlar için ilgili
diğer mevzuatta belirtilen tanımlar geçerlidir.
Genel
esaslar
MADDE 4 –
(1) Otoparkla ilgili genel esaslar
aşağıda belirtilmiştir:
a) Binayı kullananların otopark ihtiyacının bina
içinde veya parselinde karşılanması, bu fıkranın (e) bendinde belirtilen
durumlar haricinde zorunludur.
b) Binaların, imar planı ve mevzuat hükümlerine
göre belirlenen bahçe mesafeleri bu Yönetmelikte belirtilen istisnalar
hariç otopark olarak kullanılamaz.
c) Binanın kullanımı için yapılan otopark alanları,
23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu uyarınca ortak alan
olarak yönetilir.
ç) Binek otoları için birim park alanı, manevra
alanı dâhil en az 20 m2’dir. Bu alan kamyon ve otobüsler için manevra alanı hariç
olmak üzere en az 50 m2 üzerinden hesaplanır.
Manevra alanı ve şekli dâhil park yerlerinin vaziyet veya kat planında
gösterilmesi zorunludur. Taşıt asansörü ve mekanik sistemlerin kullanılması
halinde birim park alanı, onaylı projesinde açıkça gösterilmek ve
idaresince uygun görülmek kaydıyla daha az ölçülerde yapılabilir.
d) İmar planı ve parselasyon planlarında imar
parsellerinin büyüklüklerinin otopark yapımını mümkün kılacak şekilde
belirlenmesi esastır.
e) Otopark ihtiyacı kısmen veya tamamen parselinde
karşılanamayan durumlar aşağıda belirtilmiştir:
1) Parselin alan veya cephe boyutları nedeniyle
otoparkın, bu Yönetmelikte belirtilen en az ölçülerdeki; park alanı, park
etme düzeni, dönüş çapı, manevra alanı ve servis yolu alanlarının, taşıt
asansörü veya mekanik otopark sistemleri de kullanılmasına rağmen tamamen
veya kısmen, bodrum katlarda veya parselinde karşılanamadığının bir teknik
raporla idarece tespit edilmesi,
2) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında korunması gerekli tescilli
taşınmaz kültür varlığı parselinde bulunup, ilgili mevzuat uyarınca otopark
yapılamaması,
3) Arazinin jeolojik ve topoğrafik yapısı, yer altı
su seviyesinin yüksekliği gibi nedenlerle, tüm teknik tedbirler alınmasına
rağmen, bodrum kat yapılamadığının ve taşıt asansörü veya mekanik otopark
sistemleri de kullanılmasına rağmen parselinde otopark tesisinin mümkün
olmadığının idarece tespit edilmesi,
4) Parselin, meskûn alanlarda yaya yollarından veya
merdivenli yollardan ya da araç trafiğine kapatılmış yol veya yaya
bölgelerinde kalan ve Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) ya da yerel
trafik/ulaşım komisyonu tarafından otopark giriş-çıkışına izin verilmeyen
yollardan cephe alması ve başka yollardan araç giriş ve çıkışının mümkün
olmaması,
5) Taşıt asansörü veya mekanik otopark sistemleri
de kullanılmasına rağmen, binanın bodrum katında ve parselinde otopark
yapımına engel olabilecek teknik bir zaruretin ilgili kamu kuruluşu ya da
üniversitelerce düzenlenecek rapor dikkate alınarak idaresince tespit
edilmesi.
f) Otopark ihtiyacının, bu fıkranın (e) bendinde
yer alan hükümler doğrultusunda bir kısmı veya tamamının parselinde
karşılanamadığı binalarda karşılanamayan otopark miktarı;
1) Mümkünse komşu parsellerle ortak otopark
uygulaması ya da ada içi otopark uygulamaları şeklinde karşılanır.
2) Otopark ihtiyacı, (1) numaralı alt bende göre
karşılanamaması durumunda; süresiz irtifak kurulmak ve tapu kütüğünün
beyanlar hanesinde belirtilmek kaydıyla idaresince belirlenecek yürüme
mesafesi içinde kamulaştırmaya konu olmayan başka parsel veya binada
zorunlu olarak ayrılması gerekenler haricindeki otopark alanlarından karşılanır.
3) Otopark ihtiyacı, (1) ve (2) numaralı alt
bentlere göre karşılanamayan parsellerde, tevhit yolu ile de çözüm
sağlanamaması halinde, ilgili idarelerce, 12 nci maddede yer alan esaslar
dâhilinde bedel alınmak suretiyle otopark yeri tahsis edilerek karşılanır.
4) (3) numaralı alt bende göre bölge ve genel
otoparklardan tahsisin şekline, (2) numaralı alt bende göre başka parselde
otopark yeri ayrılması ve irtifak kurulmasına ilişkin olarak
büyükşehirlerde ilgili idare görüşü alınmak suretiyle büyükşehir
belediyeleri, diğer yerlerde ilgili idarelerce usul ve esaslar
belirlenebilir.
5) Otoparkı parseli dışında bulunan yapıların
otopark yerleri ve adetleri, tapu kütüğünün beyanlar hanesinde, yapı
ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesinin ilgili bölümlerinde ve yönetim
planlarında belirtilir.
g) Otoparkların giriş ve çıkışlarının yeterli
olması, iç ve dış trafiği aksatmayacak şekilde düzenlenmesi zorunludur.
Bununla birlikte;
1) İmar planında yükseltilmiş veya viyadük olarak
yer alan yollardaki parsel cephelerinden,
2) Merdivenli sokaklarda araçların ulaşmadığı
kesimlerdeki parsel cephelerinden,
3) Mer’i imar planlarında yaya yolu ayrılmış ve
UKOME ya da yerel trafik/ulaşım komisyonu kararı ile yayalaştırılması uygun
görülen yollardaki parsel cephelerinden,
4) Demiryolu hemzemin geçitlerini kesen yollardan
cephe alan ve demiryolu platformuna 40 metre kadar olan bölümdeki parsel
cephelerinden,
5) Sinyalize kavşaklara erişen yollardan cephe alan
parsellerin uzak köşesi, sinyalizasyona UKOME ya da yerel trafik/ulaşım
komisyonunca aksine karar alınmadıkça 20 metre olan bölümlerdeki parsel
cephelerinden,
6) UKOME ya da yerel trafik/ulaşım komisyonunca
karar alınanlar hariç, dönel kavşak ve katlı kavşak kolları boyunca yer
alan parsel cephelerinden,
otopark giriş çıkışı düzenlenemez.
ğ) Otoparklarda, 1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı
Engelliler Hakkında Kanun, 3/7/2017 tarihli ve 30113 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği, 6/3/2007 tarihli ve 26454
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar
Hakkında Yönetmelik, 19/12/2007 tarihli ve 26735 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, 15/5/1997
tarihli ve 22990 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolları Kenarında
Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik, 5/12/2008 tarihli ve
27075 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Binalarda Enerji Performansı
Yönetmeliği hükümlerine uyularak gereken önlemlerin alınması, engellilerin
kullanımına yönelik düzenlemelerin yapılması zorunludur. Ayrıca, Türk
Standartları Enstitüsünce hazırlanan ilgili tüm standartlara uyulur.
Standartların bu Yönetmelikte belirlenen ölçü ve miktarlardan daha az
olması halinde bu Yönetmelik hükümleri geçerlidir. Bu düzenin
sağlanmasından ve yürütülmesinden belediyeler ve valilikler sorumludur.
h) Bu Yönetmelikte idarelerce karar alınması
öngörülen hususlarda, 3194 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine
aykırı olmamak ve bu Yönetmelik hükümlerine uyulmak koşuluyla uygulanacak
şekli takdire ilgili idare yetkilidir. İmar planları ile veya idarelerce bu
Yönetmelik hükümlerine aykırı kararlar getirilemez.
ı) Umumi bina ve bölge otoparkları ile genel
otoparkların giriş-çıkış ve asansörlerine en yakın yerlerinde birden az
olmamak şartıyla, her 20 park yerinden birinin engelli işareti konularak
engelliler için ayrılması zorunludur. Yol üstü otoparklarda engelliler için
yapılacak düzenlemeler, trafik güvenliği esas alınarak yapılır.
i) Bütün otopark türlerinde otopark alanının %1’
inden az olmamak üzere ilave alan bisiklet ve motosiklet park yeri olarak
ayrılır.
j) Kat mülkiyeti ve kat irtifakı tesis edilirken
otopark olarak ayrılan alanların, gereken hallerde ilgili idare meclisinde
bu yönde karar alınmak suretiyle eklenti olarak ilgili bağımsız bölüme
tapuda tahsisi gerçekleştirilebilir. Eklenti otoparkların ortak alan olarak
yönetilmesi hususu yönetim planında belirtilir.
k) Varsa ulaşım ana planı ve/veya otopark ana
planına uygun olmak koşuluyla ilgili idarenin uygun görüşü ve ilgili trafik
veya ulaşım komisyonunun kararı ile yapım şekline göre açık, katlı ve
kapalı otoparklar için geçerli hükümler yerine getirilmek kaydıyla işletme
amaçlı otopark yapılabilir.
l) Yaya alanları, bisiklet yolları ve kaldırımlar
otopark olarak düzenlenemez ve kullanılamaz.
m) Açık otoparkların tesis edildiği alanın
zeminlerinde, yağmur suyu tahliyesi için uygun eğim verilir, yağmur suyunu
toprağa geçiren malzemeler kullanılır.
n) İmar planları hazırlanırken bölge ve genel
otopark yerleri, katlı otopark ve cep otoparkı düzenlenecek yerler
konusunda Büyükşehirlerde UKOME, diğer yerlerde ilgili trafik komisyonunun
görüşü alınır.
o) Yol üstü araç park yeri için ayrılması gereken
alanın ölçüleri en az 2,5x5,50 metredir. Engelli araçları için 1/30
oranında park yeri ayrılır.
ö) Yol üstü otoparkı yapılacak yerler ile yapımına
ve işletilmesine ilişkin usul ve esaslar, büyükşehir belediyelerinde UKOME,
diğer belediyelerde yerel trafik/ulaşım komisyonu kararı alınarak
idarelerce belirlenir, buna göre yol üstü otopark düzenlemeleri, uygulaması
ve işletmesi yapılır.
p) Bölge ve genel otoparklar ile yol üstü
otoparklarında kapasite, boş-dolu oranları gibi güncel verilerin kayıtlarının
tutulması ve elektronik ortamlar da dâhil paylaşılmasına ilişkin usul ve
esaslar idarelerce belirlenir.
r) 5216 sayılı Kanun uyarınca büyükşehir
belediyelerince ulaşım ana planlarının yapılması veya yaptırılması ve
uygulanması esastır.
s) İlgili idareler, bu fıkranın (f) bendinin (3)
numaralı alt bendi kapsamında kalıp bölge ve genel otoparklardan
faydalanmak için müracaat edenlerin otopark sorununun nasıl
çözümleneceğini, binanın hangi bölge veya genel otoparkından
yararlanacağını 30 gün içinde bildirmekle yükümlüdür.
Bina ve
parsel otoparklarının düzenlenme esasları
MADDE 5 –
(1) Bina ve parsel otoparklarının
düzenlenme esasları aşağıdaki şekildedir:
a) İlgili idare varsa, UKOME ya da trafik/ulaşım
komisyonu kararlarını göz önünde bulundurarak, imar planları ve kent ulaşım
sistemini de esas alarak parselinde otopark yapılamayacak güzergâhları
belirler. Bu alanlarda 4 üncü maddeye göre uygulama yapılır.
b) Otopark ihtiyacının tamamının bodrum katlarda
karşılanamaması halinde, tamamen tabii veya tesviye edilmiş zemin altında
kalmak ve üzeri yeşillendirilerek bahçe vasfının ortadan kaldırılmaması
şartıyla binaların öncelikle arka ve yan bahçe altlarının tamamı ile
gereken durumlarda idarenin uygun görmesi halinde ön bahçe zemin altının
parsel sınırına 3 metreden fazla yaklaşmamak suretiyle ön bahçe mesafesinin
yarısını geçmeyen kısımlarında otopark yapılabilir. Otopark giriş çıkışı ön
bahçe mesafesi içinden de sağlanabilir. Otopark rampası parsel sınırı
dışından başlatılamaz.
c) Otopark ihtiyacının tamamının bodrum katlar ile
tabii veya tesviye edilmiş zeminin altında karşılanamaması halinde, yeşil
dokuya uygun ve su geçirimli malzeme ile bina arka ve yan bahçelerinde açık
otopark yeri tefrik ve tesis edilebilir. Ancak arka bahçede otopark yeri
tefrik ve tesis edilebilmesi için yan bahçenin en az 3,00 metre olması veya
bina içinden en az 2,75 metre genişliğinde geçiş yolu düzenlenmesi şarttır.
Yan bahçede otopark yeri de tesis edilecekse bunun için yan bahçe
mesafesine 2,50 metre daha ilave edilir ya da 3 üncü maddenin birinci
fıkrasının (ı) bendinde tanımlanan ortak otopark uygulaması ile en az 2,50
metre eninde geçiş yolu sağlanır.
ç) Yerleşme bölgelerinde; binanın bodrum katları,
tabii veya tesviye edilmiş zemin altı ile arka ve yan bahçelerde yeterli
otopark yerinin teşkil edilememesi halinde, 7 metre ve daha fazla ön bahçe
mesafesi olan yerlerde, yeşil dokuya uygun ve su geçirimli malzeme ile bina
cephesinden itibaren 2 metre dışında kalan kısmın, bina girişine engel
olmayacak şekilde açık otopark alanı olarak düzenlenmesi hususunda idareler
yetkilidir.
d) Mevcut yapılarda parsel maliklerinin ilave
otopark yapmak istediği durumlar ile birinci fıkranın (b), (c) ve (ç)
bentlerine göre otopark ihtiyacını karşılayamadığı idarece tespit edilen
yeni yapılarda; ticari amaçla işletilmemek, 634 sayılı Kanun uyarınca
muvafakat alınmak, ayrıca değişiklikten etkilenen bağımsız bölüm malikinin
muvafakati alınmak ve taşıyıcı sistemi olumsuz etkilememek kaydıyla arka
bahçede binalara 2 metreden fazla yaklaşmamak, zemin kat yüksekliğini
aşmamak kaydıyla zemin üstü mekanik otoparklar ve/veya taşıt asansörü
yapılabilir.
e) Ticaret alanları, ticaretin yapılabildiği karma
kullanımlar ile ticaretin yapılabildiği konut alanlarında, binanın ihtiyacı
olan otoparkını parsel veya bina bünyesinde karşılamak, otopark dışında
hiçbir kullanım getirmemek, bahçe mesafelerini korumak şartıyla bağımsız
bölüm olarak bodrum katlarında ve girişi zemin kattan da olabilen ticari
amaçlı otoparklar yapılabilir. Ticari amaçlı dışa dönük olarak kullanılan
otoparklarda 634 sayılı Kanun uyarınca parsel maliklerinin muvafakati ve
UKOME ya da trafik/ulaşım komisyonu görüşü alınarak uygulama yapılır. Bu
otoparkların, giriş ve çıkışlarının binanın kullanımına ait otoparklardan
ayrı düzenlenmesi, tavan döşemelerinde ve diğer bağımsız bölümlere bitişik
duvarlarında ilgili mevzuatına göre ses, ısı ve su yalıtımı yapılması, dışa
bakan cephelerinin bina estetiğiyle uyumlu olması zorunludur.
f) İlgili mevzuat gereğince binanın serpinti
sığınağı olarak kullanılmak üzere ayrılmış bölümleri, barış zamanında ilave
otopark olarak kullanılabilir. Ancak binanın ihtiyacı olan otopark
mahallerinin ayrı ayrı düzenlenmesi zorunludur. Sığınakların ilave otopark
olarak kullanılabilmesi için tasdikli mimari projenin, araçların
giriş-çıkış ve park etme düzeni açısından uygun olması gereklidir.
g) Otopark Yönetmeliği kapsamında kalan
yerleşmelerin imar planlarında bu Yönetmeliğin uygulanamayacağına dair
hüküm getirilemez.
ğ) Toplu konut inşaatlarında, sanayi ve depolama
tesislerinde, kamu kurum ve kuruluşları, halkın toplu kullanımına açık
alışveriş merkezleri, sinema, tiyatro gibi yapılarda, ağız diş sağlığı
merkezleri ve hastanelerde, otellerde, stadyum ve kapalı spor tesislerinde,
üniversitelerde, düğün salonlarında otopark ihtiyacının bina bünyesinde
veya parselinde ya da bu Yönetmelik kapsamında parselinde otopark
teşkilinin mümkün olmaması halinde komşu parselde karşılanması zorunludur.
h) Otoparkların düzenlenmesinde aşağıda belirtilen
ölçülere uyulur:
1) Otopark rampası ve sirkülasyon yolları üzerinde
yapılacak otopark tefrişlerinde, otopark tefrişinden sonra kalan mesafenin,
minimum rampa genişliğini sağlaması zorunludur.
2) Otopark giriş kapısı genişliği net 2,75 metreden
az olamaz.
3) Otopark giriş kapısı yüksekliği net 2,00
metreden az olamaz.
4) Otopark iç yüksekliği kiriş altı dâhil olmak
üzere hiçbir yerde net 2,10 metreden az olamaz.
5) Umumi otoparklarda rampa eğimi % 15’ten fazla
olamaz. Umumi otoparklar haricinde, otopark ihtiyacını bünyesinde
karşılayan binalarda otopark rampası eğimi % 20’den fazla olamaz.
6) Otopark rampa genişliği 2,75 metreden az olamaz.
Rampalar dönüş kısımlarında asgari 2.75 metre iç yarıçapında düzenlenir.
7) Umumi otoparklarda yapılacak 90 derecelik dönüş
verilen yollarda, küçük araçlar için gidiş ve dönüş yolu genişlikleri
toplamı 6,50 metreden az olamaz. Umumi otoparklar haricinde bu ölçü 6,00
metreden az olamaz.
8) Otoparkların tefrişinde manevra alanı hariç,
binek otoları için en az 2,40x4,90 metre, kamyonet ve panelvan için
3,00x6,00 metre, kamyon ve otobüsler için en az 4,00x12,00 metre ölçüsü
esas alınır.
9) Birim otopark alanlarının uzun kenarı en az 4,90
metre, kısa kenarı ise engelliler için en az 3,50 metre diğerleri için en
az 2,40 metre genişliğinde olmak zorundadır.
ı) Otoparklarda taşıt asansörü yapılabilir. Ancak
yangına karşı gereken tedbirlerin alınması, giriş-çıkışların yeterli
olması, iç ve dış trafiği aksatmayacak şekilde düzenlenmesi zorunludur.
Taşıt asansörünün hizmet vereceği binalarda yedek elektrik jeneratörü
bulundurulması ve yapı kullanma izni aşamasında bu asansörlerin ilgili
idarelerin yetkili birimlerince çalışıp çalışmadığının denetlenmesi ve buna
göre yapı kullanma izninin verilmesi gerekmektedir.
i) Bina ve parsel otoparklarının amacı dışında
kullanıldığının tespit edilmesi halinde, bina veya yapı yönetimi tarafından
ilgili idaresine bildirimde bulunulur.
Bölge ve
genel otoparkların düzenlenme esasları
MADDE 6 –
(1) Bölge otoparkları ve genel
otoparklar, imar planlarında bu kullanımlara ayrılan yerlerde ve plan
esaslarına uygun olarak yer üstünde veya altında açık, kapalı veya çok
katlı olarak gerektiğinde mekanik sistemler de kullanılarak yapılır.
(2) Bölge otoparklarında mekanik otopark sistemleri
kullanılması halinde, bu sistemler teknik, mekanik ihtiyaçları göz önünde
bulundurularak ilgili idarelerin uygun görüşü doğrultusunda ilgili
standartlara göre yapılır ve mekanik otopark sistemlerinin bulunduğu
kısımlarda bu Yönetmelikte belirlenen ölçülere uyulmayabilir.
(3) Valilik veya belediyeler tarafından yaptırılan
bölge ve genel otoparkların denetim, bakım, onarım ve işletilmesi valilik
veya belediyelere aittir. Bu hizmetler için alınacak ücret valilik veya
belediyelerce tespit edilir. Bölge ve genel otoparkların yapımı, bakımı,
onarımı ve işletilmesi üçüncü şahıslara verilebilir.
(4) Ana arter yollarda cadde altı, imar mevzuatının
izin verdiği meydan, yeşil saha ve parklar ile ilgili kamu kurum ve
kuruluşlarınca uygun görülen, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim tesis
alanları hariç, bu kuruluşlara ait veya tahsisli taşınmazların
bahçelerinde; tamamen tabii veya tesviye edilmiş zemin altında kalan
kısımlarda, otopark giriş ve çıkışlarında can ve mal güvenliğinin
sağlanması, giriş ve çıkışların bu alanların giriş ve çıkışlarından ayrı
olması ve kullanımını etkilememesi koşullarıyla, mevcut ağaç dokusu dikkate
alınarak; korunması gerekli ağaçlara hiçbir şekilde zarar verilmemesi,
ağaçlandırma ve bitkilendirme için yeterli derinlikte toprak örtüsü
bırakılması ve standartların sağlanması kaydıyla bölge ve genel otopark
yapılabilir. Yer altı otoparkları, her durumda trafik tedbirleri alınarak
ve yerel trafik etütleri yaptırılmak kaydıyla; trafik yükü hesaplanarak
planlanır ve projelendirilir. Bu tür otoparkların yapımı için kurumlar
arası (idare ve ilgili kurum) mutabakat ve konuyla ilgili UKOME ya da
trafik/ulaşım komisyonu kararı alınması gerekir.
(5) Bölge ve genel otoparklar ile AVM’lere ait
otoparklarda, her 50 park yerinden en az biri elektrikli araçlara uygun
olarak (şarj ünitesi dâhil) düzenlenir. İhtiyaca göre elektrikli araç
otopark yeri sayısının artırılması hususunda idarelerce karar alınabilir.
Park
et-devam et otoparklarının düzenlenme esasları
MADDE 7 – (1) Araçların şehir merkezine yönlendirilmemesi
amacıyla, şehrin merkezi alanları dışında çeperlerinde yer alan ana toplu
taşıma istasyonu, durak ya da aktarma noktalarına idaresince belirlenecek
yürüme mesafesi içerisinde park et-devam et otopark alanları tesis edilir.
Büyükşehir belediyelerince yapılması zorunlu olan ulaşım ana planlarında
park et-devam et otopark alanları gerekli detayları ile birlikte
belirtilir. İmar planları hazırlanırken ulaşım planları dikkate alınır.
(2) Park et-devam et otopark alanlarına sadece
binek taşıtlar, hafif ticari araçlar, motosiklet ve bisikletler park
edebilir.
İKİNCİ BÖLÜM
Planlama ve Uygulama Esasları
Otopark
aranması gereken kullanımlar ve miktarları
MADDE 8 –
(1) Otopark aranması gereken
kullanımlar ve miktarları Ek-1’de yer almaktadır.
(2) Belirlenen otopark miktarları en az miktarlar
olup, bu miktarlar ve kullanım çeşitlerinin alt türleri yöre ihtiyaçları
göz önünde bulundurularak; büyükşehir sınırları içinde büyükşehir
belediyelerince resen ya da ilçe belediyelerinin önerileri doğrultusunda
büyükşehirlerin meclis kararı ile, diğer belediye ve mücavir alan sınırları
içinde belediye meclislerince, bunların dışında ilgili idarelerce
artırılabilir. Cephesi 9 metreden veya alanı 250 m2’den küçük olan parseller
ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (e) bendi kapsamında kalan parsellerde
otopark ihtiyacının en az yarısının parselinde karşılanabilmesi halinde
konut kullanımına ait asgari otopark ihtiyacını en fazla %50 oranına kadar
azaltmaya ilgili idaresi yetkilidir.
(3) Otopark sayısı, açık tesislerde parsel alanı
üzerinden, diğer yapılarda ise emsal hesabına konu alan üzerinden
belirlenir.
(4) Hesaplama sonunda bulunan sayının kesirli
olması halinde bir üst değer esas alınır.
(5) Birden fazla amaçlı binaların farklı bölümleri
için, Ek-1’de belirtilen kendi kullanım çeşidine göre tespit edilen otopark
miktarı uygulanır. Kullanımları gereği otel, hamam, sauna gibi bünyesinde
farklı fonksiyonlar bulunduran yapılardaki asıl kullanımın tamamlayıcısı
niteliğini taşıyan hacimler için asıl kullanım çeşidine göre otopark miktarı
belirlenir. Ancak bünyesinde kongre merkezi bulunduran otellerin otopark
ihtiyacı, otel ve kongre merkezi için ayrı ayrı hesaplanır.
(6) Ek-1’de bulunan tabloda yer almayan kullanım
türlerine ilişkin otopark sayıları, varsa öncelikle ulusal/uluslararası
standartlara uygun olarak veya tabloda yer alan benzer kullanımlar dikkate
alınarak idaresince belirlenir.
Beş
yıllık imar programları
MADDE 9 – (1) Onaylı imar planında tespit edilen bölge ve
genel otoparklarının uygulama döneminde ilgili idarelerce gerçekleştirilecek
5 yıllık imar programlarına alınması gerekir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Uygulama ve Denetim
Yapı
ruhsatı ve kullanma izinlerinin verilmesi
MADDE 10
– (1) Yapılacak yapılara bu
Yönetmelikte belirtilen esaslara göre otopark yerleri ayrılmadıkça yapı ruhsatı,
bu otoparklar inşa edilip hazır hale getirilmedikçe de yapı kullanma izni
verilemez.
(2) Otopark miktarının, engellilere ayrılanlar da
dâhil, araçların park etme düzeni ve tefrişinin, varsa parsel sınırından
itibaren otopark rampasının, trafik akışının ve tesis kapasitesinin yapının
onaylı mimari projesinde sayısal değerleri ile birlikte gösterilmesi
zorunludur.
Otoparkların
amacı dışında kullanılamayacağı
MADDE 11
– (1) Yapı kullanma izni
alındıktan sonra otopark yerleri plan ve Yönetmelik hükümlerine aykırı
olarak başka amaçlara tahsis edilemez.
(2) İdareler, bina otoparklarının kullanımını
engelleyici her türlü ihlalleri önlemekle yetkili ve görevlidirler. Aksi
uygulamalarda 3194 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
(3) İlgili idareler, bu Yönetmeliğin yayımı
tarihinden sonra yapı kullanma izin belgesi düzenlenen yapılardaki
otoparkların amacına uygun kullanılıp kullanılmadığını, yapı kullanma izin
belgesi tarihinden itibaren beş yıl içerisinde denetlemekle, büyükşehir
belediyeleri de, 5216 sayılı Kanunun 11 inci maddesi uyarınca bu denetimin
yapılıp yapılmadığını takip ile yükümlüdür. Valilikler, bu denetimlerin
belediyeler veya büyükşehir belediyelerince yapılmadığının tespiti halinde,
gerekli denetimleri yapmaya ve görevini ihmal eden idareler hakkında
İçişleri Bakanlığına bildirimde bulunmaya yetkilidir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Otopark Bedeline İlişkin Hükümler
Otopark
bedelinin tespit, tahakkuk ve tahsili
MADDE 12
– (1) 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (f) bendinin (3) numaralı alt bendi uyarınca alınacak otopark
bedelinin tespiti, tahakkuku ve tahsilinde bu maddede belirtilen esaslara
uyulur.
(2) Otopark bedelinin hesabında, 4 üncü maddenin
birinci fıkrasının (ç) bendinde belirtilen birim park alanları ile Ek-1’de
belirtilen otopark sayısı esas alınır.
(3) Otopark bedellerinin tahakkuk ve tahsil
esasları bu Yönetmelik hükümleri dikkate alınarak ilgili idareler
tarafından belirlenir.
(4) Otopark bedelleri kamu bankalarından herhangi
birinde açılacak otopark hesabına yatırılır. Bu hesapta toplanan meblağa
yasaların öngördüğü faiz oranı uygulanır.
(5) 5216 sayılı Kanun kapsamında kalan
belediyelerde, büyükşehir belediyesince ilçe belediyeleri adına otopark
hesabı açtırılır.
(6) İlçe belediyeleri hesabında toplanan otopark
meblağı, büyükşehir belediyelerince o ilçe sınırları içerisinde yapılacak
veya yaptırılacak bölge veya genel otoparkları için kullanılır.
(7) Otopark bedeli alınan parsellerin otopark
ihtiyacının ilgili idarece genel veya bölge otoparklarında karşılanması
zorunludur. Büyükşehirlerde otopark bedeli alınan parsellerin otopark
ihtiyacının büyükşehir belediyesince karşılanması zorunludur.
(8) Tahsis edilen alanın kamulaştırılması veya
herhangi bir nedenle kullanılamaz hale gelmesi durumunda yeni bir otopark
alanı tahsis edilir. Yapı ruhsatının iptali durumunda otopark için alınan
bedel o yıla göre hesaplanacak miktar üzerinden geri ödenir.
(9) Otopark bedeli tahsil edilmeden yapı ruhsatı
düzenlenmez.
(10) Tahsilat makbuzunda, yapının ada ve parsel
numarası ve tahsilatın kaç araçlık otopark yeri için yapıldığı da
belirtilir. Bu makbuzun bir nüshası yapının ruhsat dosyasında bulundurulur.
(11) Bu Yönetmelikte belirtilen esaslar dâhilinde
otopark yeri bölge veya genel otoparklardan karşılanacak yükümlülerden
alınacak otopark bedelinin hesabına ve tahsiline ilişkin esaslar aşağıda
açıklanmıştır:
a) Gerekli görülmesi halinde yerleşme bölgeleri, il
genel meclisi veya belediye meclisi tarafından 5 gruba ayrılır ve her grup
için aşağıda gösterilen hesap şekli uygulanır:
1) 1. Grup için, tarifedeki bedelin %100’ü,
2) 2. Grup için, tarifedeki bedelin %90’ı,
3) 3. Grup için, tarifedeki bedelin %80’i,
4) 4. Grup için, tarifedeki bedelin %70’i,
5) 5. Grup için, tarifedeki bedelin %60’ı,
otopark bedeli olarak alınır. Büyükşehir sınırları
içinde büyükşehir belediyeleri resen ya da ilçe belediyelerinin önerileri
doğrultusunda, diğer belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler,
bunların dışında ilgili idareler meclis kararı almak suretiyle, bu maddede
belirtilen grup sayısını azaltmaya ve bedel hesabına ilişkin oranları arttırmaya
yetkilidir.
b) Birim otopark bedeli : ( A + B ) x 20 x Y
formülü ile hesaplanır.
c) Formülde verilen;
1) A : Birim otopark bedeli arsa payını ifade eder.
Belirlenen arsaların 29/7/1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu
uyarınca her yıl için yeniden belirlenen değerinin planda belirlenen katlar
alanı hesabına konu alana bölünmesi ile tespit edilir.
2) B : Birim otopark bedeli yapı payını ifade eder.
Yapı ruhsatının düzenlendiği yıl için, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
tarafından yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında
Kullanılacak Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğde yer alan
otoparka ait birim fiyatlara karşılık gelen bedeli ifade eder.
3) 20 : Binek otolar dikkate alınarak belirlenen
manevra alanı dahil en az birim park alanını ifade eder.
4) Y : (a) bendinde belirtilen ve Meclis Kararı ile
belirlenen yerleşme bölgelerinde ayrılan gruplara göre uygulanacak oranı
(%100, %80 … gibi) ifade eder.
Otopark
hesabından yapılacak harcamalar
MADDE 13
– (1) Otopark hesabında toplanan
meblağ, belediyelerin kendi kaynaklarından ayıracağı tahsisatla birlikte,
tasdikli plan ve beş yıllık imar programına göre hazırlanan kamulaştırma
projesi karşılığında otopark tesisi için gerekli arsa alımları ile bölge ve
genel otoparkların inşasında kullanılır. Bu meblağ, öncelikle parselinde
otopark ihtiyacı karşılanamayan ancak otopark bedeli ödeyen parsellerin
bulunduğu mümkün olan en yakın sınırlar içinde kullanılır.
(2) Otopark hesabında toplanan meblağ otopark
tesisi dışında başka bir amaçla kullanılamaz.
(3) Otopark hesabında toplanan meblağ,
belediyelerce hazırlanacak sarf belgesi, verile emri ve hak ediş raporuna
göre belediyesinin yazılı talimatı üzerine ilgili bankaca hak sahibine
ödenir.
(4) Otopark hesabında toplanan meblağın, amacında
kullanılıp kullanılmadığı hususu İçişleri Bakanlığınca denetlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yürürlükten
kaldırılan mevzuat
MADDE 14
– (1) 1/7/1993 tarihli ve 21624
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Otopark Yönetmeliği ile 30/12/1993
tarihli ve 21804 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Otopark Yönetmeliği
Hakkında Genel Tebliğ yürürlükten kaldırılmıştır.
Sorumlu
idare
MADDE 15
– (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında
yetki ve sorumluluk, alanlarına göre, belediyeler ve valiliklerdedir.
(2) Bu Yönetmelik ile belediye ve mücavir alan
sınırları içinde belediye meclisine, belediye encümenine ve belediye
başkanlığına verilen yetkiler, belediye mücavir alan sınırları dışında
valilik görev alanında kalan alanlarda, il genel meclisi, il encümeni ve il
özel idareleri tarafından kullanılır.
İmar
planları
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Belediye veya
valilikler, imar planı sınırları içerisinde kalan alanlardaki yerleşmenin
projeksiyon nüfusunun otopark ihtiyacını tespit ederek, bu ihtiyacın
karşılanması amacıyla bölge otopark alanı oluşturmaya yönelik imar planı
revizyonlarını veya değişikliklerini en geç iki yıl içinde yaparlar.
Planların yürürlüğe girmesinden itibaren en geç üç ay içinde bu planı
tatbik etmek üzere beş yıllık imar programını hazırlayarak bu süre
içerisinde uygularlar.
İdarelerce
belirlenecek usul ve esaslar
GEÇİCİ
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girmesinden sonra, idareler bu Yönetmelik ile kendilerine tespit
yetkisi verilen konular ile ilgili usul ve esasları belirlerler.
(2) 14 üncü madde kapsamında yürürlükten kaldırılan
mevzuat ile tespit yetkisi verilen konulara ilişkin idarelerce düzenlenen esaslar,
bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden itibaren altı ay içerisinde bu
Yönetmeliğe uygun hale getirilir. Bu yükümlülük belediyelerce yerine
getirilinceye kadar uygulamalar bu Yönetmelik doğrultusunda yapılır.
İşlemleri
devam eden yapılar
GEÇİCİ
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihten önce mevzuata uygun olarak alınmış ruhsata göre
inşasına başlanıp devam eden yapılar ile yapı kullanma izin belgeli olup
inşaat alanı ve emsali, bağımsız bölüm sayısı ve kat sayısı artışı ile
kullanım amacı değişikliği olmaksızın tadilat yapılacak yapılarda talep
edilmesi halinde bu ruhsatın düzenlendiği Yönetmeliğe göre uygulama
yapılır.
(2) Kamu kurum ve kuruluşlarınca bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihten önce ihale kararı veya ihale tarihi alınmış veya
ihalesi yapılmış olan ancak ruhsat düzenlenmemiş yapıların ruhsat işlemleri
ihaleyi yürüten kurum ve kuruluşların talebi halinde bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girmesinden önce yürürlükte olan Yönetmeliğe göre sonuçlandırılır.
Yürürlük
MADDE 16
– (1) Bu Yönetmelik 1/6/2018
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 17
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Çevre ve Şehircilik Bakanı yürütür.
Eki için tıklayınız
|