|
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından:
OTOMOTİV
ÜRÜNLERİNE İLİŞKİN PİYASA GÖZETİMİ
VE DENETİMİ
YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Bilim, Sanayi ve
Teknoloji Bakanlığı sorumluluğunda bulunan otomotiv ürünlerinin piyasa
gözetimi ve denetimi faaliyetlerinin usul ve esaslarını belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Bilim, Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığı sorumluluğunda bulunan 28/6/2009 tarihli
ve 27272 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Araçlar ve Römorkları
Tip Onayı Yönetmeliği (2007/46/AT)’nin Ek IV
Bölüm 1’inde yer alan teknik düzenlemeleri ve 25/1/2012 tarihli ve 28184
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Araçların ve Bunlar için
Tasarlanan Römorklar, Sistemler, Aksamlar ve Ayrı Teknik Ünitelerin Genel
Güvenliği ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği (661/2009/AT)’nin Ek-3 Zorunlu Olarak Uygulanan BM/AEK Regülasyonları
Listesi’nde yer alan BM/AEK regülasyonlarını, 14/8/2014 tarihli ve 29088
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tarım ve Orman Araçlarının Tip Onayı ve
Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik (AB/167/2013) ve 22/8/2015
tarihli ve 29453 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç Tekerlekli
Motorlu Araçların ve Dört Tekerlekli Motosikletlerin Tip Onayı ve Piyasa
Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik (AB/168/2013) kapsamında yer alan
BM/AEK regülasyonlarını, 13/2/2009 tarihli ve 27140 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Tekerlekli Araçlar ve Bu Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda
Kullanılan Aksam ve Parçalar ile İlgili Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik
Komisyonu Teknik Düzenlemelerinin Uygulamaya Konulmasına ve Bazı Tebliğlerin
Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Tebliğ (SGM-2009/1)’in Ek-1’inde yer alan
ve zorunlu uygulanan diğer regülasyonlar ile Avrupa Birliği tarafından
yayımlanan ve Bakanlıkça yönetmelik veya tebliğ olarak uyumlaştırılarak
yürürlüğe konulan tip onayı mevzuatı kapsamındaki otomotiv ürünlerinin
piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetlerinin usul ve esasları ile
uygunsuzluk halinde alınacak önlem ve yaptırımları kapsar.
(2) Bu Yönetmelik, birinci fıkrada belirtilenler
dışındaki teknik düzenlemelerde yer alan ürünler ile 26/10/2016
tarihli ve 29869 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve
Montajı Hakkında Yönetmelik kapsamında yer alan tadilat ve montaj
işlemlerine ilişkin hususları kapsamaz.
(3) Bu Yönetmelik, kullanımdaki araçlar üzerinde
yapılacak incelemeleri kapsamamakta olup, bu araçların karayolu yapısı ve
trafik güvenliğine dair değerlendirmeler 23/9/2004
tarihli ve 25592 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araç Muayene
İstasyonlarının Açılması, İşletilmesi ve Araç Muayenesi Hakkında Yönetmelik
ile 18/7/1997 tarihli ve 23053 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Karayolları Trafik Yönetmeliği kapsamında sorumlu otoritelerce yerine
getirilir. Ancak bu araçlar için gerçekleştirilen gönüllü geri çağırma
faaliyetleri bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yürütülür.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; 29/6/2001
tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve
Uygulanmasına Dair Kanuna, 3/6/2011 tarihli ve 635 sayılı Bilim, Sanayi ve
Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin
2 nci, 11 inci, 27 nci
maddelerine, 13/11/2001 tarihli ve 2001/3529 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile yürürlüğe konulan Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmeliğe
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
ve kısaltmalar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen,
a) Aksam: Bir aracın parçası olarak kullanılmak
üzere tasarlanmış, herhangi bir düzenleyici mevzuatın şartlarına tabi olan
ve düzenleyici mevzuatın bu konuda açık hükümler içerdiği durumlarda
araçtan bağımsız olarak tip onayı verilebilen ürünleri,
b) Araç: Motorlu Araçlar ve
Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği (2007/46/AT), Tarım ve Orman Araçlarının
Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik (AB/167/2013),
İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların ve Dört Tekerlekli Motosikletlerin
Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik (AB/168/2013)’lerinde tanımlanan, karayolunda kullanılan bir motorlu
araç veya römorku,
c) Ayrı teknik ünite: Bir aracın parçası olarak
kullanılmak üzere tasarlanmış, herhangi bir düzenleyici mevzuatın hüküm ve
şartlarına tabi olan ve düzenleyici mevzuatın bu konuda açık hükümler
içerdiği durumlarda, sadece belirli bir veya birkaç araç tipiyle bağlantılı
olarak, araçtan bağımsız bir şekilde tip onayı verilebilen bir tertibatı,
ç) Bakanlık: Bilim, Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığını,
d) BM/AEK Regülasyonu: 30/9/1996
tarihli ve 96/8657 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile taraf olunan, Birleşmiş
Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) İç Ulaşım Komitesince
hazırlanan 1958 Tekerlekli Araçların, Araçlara Takılan ve/veya Araçlarda
Kullanılan Aksam ve Parçaların Müşterek Teknik Talimatlarının Kabulü ve Bu
Talimatlar Temelinde Verilen Onayların Karşılıklı Tanınması Koşullarına
Dair Anlaşma ekinde yer alan teknik düzenlemeyi,
e) Dağıtıcı: Tedarik zincirinde yer alan ve araç,
sistem, aksam, ayrı teknik ünite, parça veya donanımları piyasada
bulunduran, imalatçı veya ithalatçı dışındaki herhangi bir gerçek veya
tüzel kişiyi,
f) Düzeltici faaliyet: Bir ürünün ilgili teknik
düzenlemesine uygunsuzluğunun ve/veya güvensizliğinin verilen süre içinde
üretici tarafından giderilmesi faaliyetini,
g) Duyusal inceleme: Ürünün herhangi bir test veya
muayene işlemine tabi tutulmasından önce, denetim personelinin beş duyusunu
ve/veya basit ve yaygın olarak kullanımda olan ölçme araçlarını kullanarak
yapacağı incelemeyi,
ğ) Gönüllü geri çağırma: Nihai kullanıcıda veya
piyasada yer alan ürünlerin üretici tarafından Bakanlığın müdahalesine
gerek kalmadan gönüllü olarak ücretsiz geri çağrılma ve düzeltilme
işlemlerini,
h) Genel Müdürlük: Sanayi Ürünleri Güvenliği ve
Denetimi Genel Müdürlüğünü,
ı) Güvenli ürün: Kullanım süresi içinde, normal
kullanım koşullarında risk taşımayan veya kabul edilebilir ölçülerde risk
taşıyan ve temel gerekler bakımından azami ölçüde koruma sağlayan ürünü,
i) Güvensiz ürün: Duyusal inceleme veya test ve
muayene yoluyla insan sağlığı, can ve mal güvenliği, hayvan ve bitki
varlığı ve çevre bakımından güvenli olmadığı tespit edilen ürünü,
j) İl müdürlüğü: Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl
Müdürlüklerini,
k) İl müdürü: Bilim, Sanayi ve Teknoloji il
müdürlerini,
l) Kanun: 29/6/2001
tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve
Uygulanmasına Dair Kanunu,
m) Müsteşar: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Müsteşarını,
n) Numune: Test ve muayene yapılmasına ihtiyaç
duyulan hallerde, test, muayene veya belgelendirme kuruluşuna gönderilmek
üzere alınan ürünü,
o) Otomotiv ürünü: BM/AEK regülasyonları
ile AB tarafından yayımlanan ve Bakanlıkça yönetmelik veya tebliğ olarak
uyumlaştırılarak yürürlüğe konulan tip onayı mevzuatı kapsamında yer alan
araç, aksam, ayrı teknik ünite ve sistemleri,
ö) Periyodik muayene: Trafiğe çıkarılacak araçların
teknik şartlara uyup uymadığının ekonomik yapıları da dikkate alınmak
suretiyle 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları
Trafik Kanununa göre belirli zamanlarda yapılan muayenelerini,
p) PGD: Piyasa gözetimi ve denetimini,
r) Piyasaya arz: Bir ürünün yurt içi piyasada ilk
kez bulundurulmasını,
s) Riskli ürün: Kullanım ömrü ve
uygulanabildiği hallerde hizmete sokulmasına, kurulumuna ve bakımına ilişkin
kural ve talimatlar dikkate alınmak kaydıyla, normal veya makul bir şekilde
öngörülebilen kullanım koşullarında insan sağlığı ve güvenliği, işyerinde
sağlık ve güvenlik, tüketicinin korunması, çevre, kamu emniyeti veya diğer
bir kamu yararını makul ve kabul edilebilir ölçülerin ötesinde olumsuz
etkileme potansiyeli olan ürünü,
ş) Sistem: Bir araçta bir veya birkaç özel işlevi
yerine getirmek üzere bir araya getirilmiş ve herhangi bir düzenleyici
mevzuatın şartlarına tabi olan ürün grubunu,
t) Teknik düzenleme: Bir ürünün, ilgili idari
hükümler de dâhil olmak üzere, özellikleri, işleme ve üretim yöntemleri,
bunlarla ilgili terminoloji, sembol, ambalajlama, işaretleme, etiketleme ve
uygunluk değerlendirmesi işlemleri hususlarından biri veya birkaçını
belirten ve uyulması zorunlu olan her türlü düzenlemeyi,
u) Tip onayı: Bir onay kuruluşunun bir araç,
sistem, aksam veya ayrı teknik ünite tipinin ilgili idari hüküm ve teknik
şartları sağladığını gösteren onaylama işlemini,
ü) Uygun olmayan ürün: İlgili teknik düzenlemesine
aykırı olan otomotiv ürününü,
v) Üretici: Bir ürünü üreten, imal
eden, ıslah eden veya ürüne adını, ticari markasını veya ayırt edici
işaretini koymak suretiyle kendini üretici olarak tanıtan gerçek veya tüzel
kişiyi; üreticinin Türkiye dışında olması halinde üretici tarafından
yetkilendirilen temsilciyi ve/veya ithalatçıyı, ürünü üreticinin yetki
vermediği bir ithalatçının piyasaya arz etmesi durumunda da ürünü ithal
eden ithalatçı firmayı, ayrıca, ürünün tedarik zincirinde yer alan ve
faaliyetleri ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerini etkileyen gerçek veya
tüzel kişiyi,
y) Ürün Güvenliği ve Denetimi Bilgi Sistemi:
Bakanlığın PGD faaliyetlerine ilişkin her türlü bilgi, belge ve verilerin
kaydına, elektronik ortamda saklanmasına, gerektiğinde veri girişi, veri
çağırma, risk değerlendirmesi ve raporlama uygulamalarına imkân veren
sistemi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Piyasa Gözetimi ve Denetimine İlişkin Usul ve
Esaslar, Uygunsuzluk veya Güvensizlik
Halinde Alınacak Önlemler ve Uygulanacak
Yaptırımlar
Genel
esaslar
MADDE 5 –
(1) Otomotiv ürünlerine yönelik
PGD faaliyetleri; piyasaya ilk defa arz edilen yeni araçların ve otomotiv
ürünlerinin ilgili teknik düzenleme gereklerini sağlayıp sağlamadığının,
güvenli olup olmadığının denetlenmesini, güvenli olmayan ürünlerin güvenli
hale getirilmesinin teminini ve gerektiğinde her türlü idari tedbirlerin Bakanlık
tarafından alınmasını kapsar.
(2) Teknik düzenlemelere uygun ürünlerin güvenli
olduğu kabul edilir. Hakkında teknik düzenlemesi bulunmayan ürünler için, 2/10/2012 tarihli ve 28429 sayılı Bilim, Sanayi ve
Teknoloji Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği hükümleri
uygulanır.
(3) Bakanlık, otomotiv ürünlerine ilişkin PGD’yi denetim personeliyle yürütür, gerekli önlemleri
alır ve idari yaptırımları uygular.
(4) Bakanlık otomotiv ürünlerine yönelik PGD’yi, yıllık denetim programının yanı sıra, re’sen veya ihbar ve şikâyet üzerine yapar.
(5) Otomotiv ürünlerine yönelik PGD, aşağıdaki
esaslar çerçevesinde yapılır:
a) Satış ve kiralama amacıyla yazılı basın, radyo,
televizyon, internet ve benzeri iletişim araçlarında reklam ve ilanları yer
alan ve/veya uygunluk belgesi ve/veya fatura düzenlenen ürünler ve/veya
araçlar piyasaya arz edilmiş kabul edilir.
b) PGD; ürünün piyasaya arzı veya dağıtımı
aşamasında veya ürün piyasada iken ve gerektiğinde; ithalat, ihracat,
montaj, hizmete sunum veya bir mal veya hizmet üretilmesi sürecinde de
yapılır.
c) PGD faaliyetleri sırasında teknik servislerin ve
ürünün uygunluk değerlendirme işlemlerinde yer almayan test, muayene veya
belgelendirme kuruluşlarının imkânlarından yararlanılır. Uygunluk
değerlendirmesini yapan kuruluş haricinde ürünün test ve muayenesini
yapacak kuruluş yoksa denetim personelinin gözetim ve denetiminde, bu
kuruluşta veya üreticinin laboratuvarında ürünün
test ve muayenesi yaptırılır. Ancak test ve muayene sonucuna göre karar
verme yetkisi Bakanlık merkez teşkilatı veya il müdürlüğüne aittir.
(6) Denetim sonucunda tespit edilen uygunsuzluk
veya güvensizlik durumunda sorumluluk üreticiye aittir. Dağıtıcının iş
yerinde yapılan denetimde, üreticinin adı ve adresi tespit edilir. PGD
faaliyetleri sonucunda uygunsuzluğu veya güvensizliği belirlenen ürünlere
ilişkin olarak üreticinin tespit edilemediği durumlarda, üreticinin veya
ürünü tedarik ettiği kişinin kimliğini 3 iş günü içinde bildirmeyen
dağıtıcı, üretici olarak kabul edilir. Üreticinin yurt dışında yerleşik
olması halinde yetkili temsilci ve/veya ithalatçı muhatap alınır ve bunlar
da üretici ile aynı sorumluluğu taşır.
Denetim
şekli
MADDE 6 –
(1) PGD, durumun gereklerine göre,
aşağıdaki hususlardan bir veya birkaçını kapsayacak şekilde yapılır:
a) Teknik düzenlemenin öngördüğü işaretler ve/veya
belgeler üzerinden inceleme.
b) İlgili bir teknik düzenlemenin bulunmadığı
hallerde, 5 inci maddede belirtilen düzenlemeler çerçevesinde ürünün
güvenli olduğunu gösteren bilgi ve/veya belgeler üzerinden inceleme.
c) Duyusal inceleme.
ç) Test ve
muayene.
(2) Teknik düzenlemesine uygun olmayan ve
güvensizlik şüphesine yol açan ürünler ile ilgili teknik düzenlemeye
uygunluğu belgelenmiş olmakla birlikte duyusal inceleme sonucunda
güvensizlik şüphesi veya belgesine uygun üretilmediği şüphesi uyandıran
ürünler için tutanağın ilgili bölümü doldurulur ve test veya muayeneye
başvurulur.
(3) İlgili teknik düzenlemeye uygunluğu belgelenmiş
olsa dahi güvensizliğe ilişkin kesin belirti taşıyan ürünler için tutanağın
ilgili bölümü doldurulur ve Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair
Yönetmeliğin 10 uncu maddesi hükümleri uygulanır.
Numune
alma, test ve muayene
MADDE 7 – (1) Denetim personeli, ürünün test ve muayenesini
gerekli gördüğü takdirde, her türlü test ve muayeneyi yaptırmak üzere
denetlenen üründen numune alır.
(2) Ürünün yapısına ve özelliğine göre, test ve
muayenelerin gerektirdiği ölçüyü aşmamak üzere, şahit numune alınması
fiilen mümkün olmayan haller hariç, biri şahit numune olmak üzere üç takımı
geçmeyecek miktarda; araçlar için ise bir adet numune üretici veya
dağıtıcıdan bedeli ödenmeden alınır.
(3) Numune alınması halinde, denetim esnasında
tutanağın ilgili bölümü doldurulur ve tutanağın bir nüshası üreticiye veya
dağıtıcıya teslim edilir. Numune mührü bozulmayacak şekilde denetim
personeli ile üretici veya dağıtıcı yahut bunların çalışanlarıyla birlikte
mühürlenir ve üzerine tutanak numarası, tarafların bağlantılarını açık
olarak gösteren isim, unvan ve imzalar ile ürünün markası, modeli, parti ve
seri numarasını taşıyan etiket konulur. Numune alınan ürün araç ise
mühürleme işlemi uygulanmaz; araçla beraber uygunluk belgesinin bir örneği
üretici veya dağıtıcı tarafından sunulur.
(4) Üretici veya dağıtıcı, numunelere ilişkin,
teknik düzenlemede belirtilen tüm belgeleri istenilmesi halinde Bakanlığa
ibraz etmekle yükümlüdür.
(5) Test ve muayene yapılması için alınan numune
ile tutanağın bir nüshası, Bakanlıkça belirlenen test ve/veya muayene
kuruluşuna gönderilir. Test ve/veya muayene kuruluşu tetkikleri en kısa
zamanda yapar, sonucunu bir raporla tespit eder ve bu raporu, Bakanlık
merkez teşkilatına veya numuneyi gönderen il müdürlüğüne iki nüsha halinde
yazılı ve elektronik ortamda gönderir.
(6) Araç test ve muayeneleri üreticinin veya
yetkili temsilcisinin katılımıyla yaptırılır. Üreticinin veya yetkili
temsilcisinin bildirilen tarihte gelmemesi test ve muayene işlemlerinin
gerçekleştirilmesine engel teşkil etmez.
Numune,
test ve muayene ücreti
MADDE 8 –
(1) Test ve muayene sonucunda,
numunenin uygun çıkması durumunda;
a) Test ve muayene, nakliye, bindirme ve indirme
ücreti Bakanlığa aittir.
b) Numunenin özelliğini kaybetmemesi durumunda bu
husus üreticiye veya dağıtıcıya Bakanlık merkez teşkilatı veya il müdürlüğü
tarafından bildirilir. Bildirim tarihinden itibaren bir ay içinde üretici
tarafından test ve muayene kuruluşundan alınmayan numune, defterdarlıklara
intikal ettirilir. Bu durumda üretici numune bedelini talep edemez.
c) Numunenin özelliğini kaybetmesi durumunda,
Bakanlıkça hazırlanan Numune Bertaraf Tutanağı düzenlenerek numune bertaraf
edilir ve numune bedeli Bakanlık tarafından üreticiye ödenir.
(2) Test ve muayene sonucunda numunenin ilgili
teknik düzenlemeye uygun ve/veya güvenli olmadığının tespit edilmesi
durumunda;
a) Test ve muayene, nakliye, bindirme ve indirme
ücreti üreticiye aittir. Bu ücretler hakkında 21/7/1953
tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
hükümleri uygulanır. Bu kapsamda tahsil edilen tutarlar genel bütçeye gelir
kaydedilir.
b) Ancak, Bakanlık tarafından bedelsiz olarak test
ve muayene hizmeti alınan durumlarda, ilgili teknik düzenlemeye uygun
olmadığı ve/veya güvenli olmadığı tespit edilen numuneler için ilgili test
ve muayene kuruluşu tarafından fatura edilen bedel, üretici tarafından
doğrudan bu kuruluşa ödenir.
c) Bakanlık merkez teşkilatı veya il müdürlüğü,
teste tabi tutulan numune veya numunelerin teslim alınması için üreticiye
veya dağıtıcıya bildirimde bulunur. Bildirimden itibaren bir ay içinde
üretici tarafından test ve muayene kuruluşundan alınmayan numuneyi, “Numune
Bertaraf Tutanağı” düzenleyerek bertaraf eder veya ettirir. Bu durumda
üretici numune bedelini talep edemez. Teslim alınan numuneler, teknik
düzenlemesine uygun ve güvenli hale getirilmeden piyasaya arz edilemez.
(3) Numunenin, üretici dışındaki bir firmadan
alınması ve söz konusu firmanın Numune Alma Tutanağı ile birlikte üreticiye
başvurması durumunda, numune bedeli üretici tarafından söz konusu firmaya
ödenir.
(4) Ulusal veya uluslararası bir projenin uygulanması
çerçevesinde alınacak numunelerin bedeli, nakliye, test ve muayene
ücretleri, numunenin uygun olup olmadığına bakılmaksızın proje bütçesinden
karşılanabilir.
Teknik
düzenlemeye uygunsuzluk halinde alınacak önlemler
MADDE 9 –
(1) Bakanlık merkez teşkilatı veya
il müdürlüğü tarafından güvensiz olmamakla beraber ilgili teknik
düzenlemeye uygun olmadığı tespit edilen ürünler için;
a) Üretici, ürünün teknik düzenlemeye
uygunsuzluğunu gidermek için düzeltici faaliyet planı sunmak ve düzeltici
faaliyet planı çerçevesinde verilen süre içerisinde uygunsuzluğu gidermek
zorundadır.
b) Düzeltilebilir uygunsuzlukların giderilmesi
amacıyla, düzeltici faaliyet planını 30 gün içinde sunması için üreticiye
bildirim yapılır. Bu süre, üreticinin talebi üzerine, bir defaya mahsus
olmak üzere 30 güne kadar uzatılabilir. Bu süre içinde düzeltici faaliyet
planını sunmayan üretici, düzeltme faaliyetinde bulunmayacağını kabul etmiş
sayılır.
c) Üretici tarafından sunulan düzeltici faaliyet
planı, gerektiğinde değişiklik yapılarak, il müdürlüğü tarafından onaylanır
ve üreticiye tebliğ edildiği tarihten itibaren geçerli olmak üzere teknik
düzenlemeye uygunsuzluğun niteliği, ürünün özelliği ve piyasa yaygınlığı
durumu değerlendirilerek bir yılı geçmemek üzere düzeltme süresi verilir.
ç) Denetim sonucunda uygunsuzluğunun giderilmesi
için süre verilmiş olan bir ürüne aynı uygunsuzluk için tekrar süre
verilmez. Ancak verilen süre sonunda uygunsuzluğun üreticinin kusuruna
dayanmayan sebeplerle giderilemediğinin tespiti halinde bir yılı geçmemek
üzere ek süre verilebilir.
d) Teknik düzenlemeye uygunsuzluk nedeniyle verilen
sürelerin takibi ile düzeltme faaliyetinin yerine getirilip
getirilmediğinin kontrolü il müdürlüğü tarafından yapılır.
e) (a) bendi uyarınca ürünün teknik düzenlemeye
uygunsuzluğunu gidermek için düzeltici faaliyet planı sunmayan ya da
düzeltici faaliyet planı sunmakla birlikte verilen süre sonunda
uygunsuzluğu gidermeyen üreticiye, Kanunun 12 nci
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen idari para cezası
uygulanır.
(2) Uygunluk işaretinin veya uygunluk değerlendirme
işlemleri sonucunda verilen belgelerin gerçeği yansıtmadığının, tahrif veya
taklit edildiğinin tespit edilmesi halinde, Cumhuriyet Başsavcılığına suç
duyurusunda bulunulur. Suçtan dolayı yaptırım uygulanmayan hallerde, dava
zamanaşımı süresi içinde kalmak şartıyla Kanunun 12 nci
maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde öngörülen idari para cezası
uygulanır.
(3) Uygunluk işaretinin ve belgelerinin ilgili
teknik düzenlemenin öngördüğü ebat, görünürlük, silinmezlik, iliştirilecek
yer ve benzeri özellikleri bakımından uygun olmadığının tespit edilmesi
halinde, birinci fıkra hükümleri uygulanır.
Güvensizlik
MADDE 10
– (1) 6 ncı
maddede belirtilen işlemler sonucunda güvenli olmadığı tespit edilen
ürünler için;
a) Ürünün piyasaya arzının yasaklanması,
b) Piyasada bulunan ürünlerin toplatılması,
c) Gerektiğinde ürünün hizmet dışı bırakılması,
ç) Ürünün üretici tarafından güvenli hale
getirilemediği ya da güvenli hale getirilmesinin mümkün olmadığı durumlarda
bertaraf edilmesi,
d) Ürünün teknik düzenlemesinde yer alan diğer
önlemlerin alınması,
e) Gerektiğinde trafikten men edilmesinin
sağlanması,
kararlarından uygun olanlar orantılık ilkesi gözetilerek
verilir.
(2) Birinci fıkrada sayılan önlem kararları
alınmadan önce üretici ve/veya dağıtıcı durum hakkında görüşlerini almak
üzere tebligatla bilgilendirilir. Üretici ve/veya dağıtıcı tebligatın
kendisine ulaşmasından itibaren on gün içerisinde savunma hakkını kullanır
ve ilgili Genel Müdürlüğe yazılı olarak cevap verir.
a) İnsan sağlığı ve güvenliğinin veya mevzuatla
korunan diğer bir kamu yararının tehlikede olduğu acil hallerde bu sürenin
dolması beklenmeyebilir. Savunma hakkı verilmeden bir karar alınması
halinde, üretici ve/veya dağıtıcıya cevap verebilme fırsatı sonradan
tanınabilir.
b) Birinci fıkra uyarınca Bakanlıkça alınması
öngörülen ya da alınan önlemler, üretici ve/veya dağıtıcının cevabı veya
sağlayacağı bilgi ve belge neticesinde gözden geçirilir.
(3) Birinci fıkra uyarınca hakkında önlem uygulanan
ürünün güvenli hale getirilmesinin mümkün olduğu durumlarda;
a) Üretici üründe tespit edilen güvensizliğin
düzeltilebilir olduğunu kanıtlayan belgeler ve düzeltici faaliyet planı ile
birlikte kararın kendisine tebliğ edilmesinden itibaren en geç on beş gün
içinde il müdürlüğüne başvurur. Bu sürenin yeterli olmadığı durumlarda
üretici gerekçe ve çalışma planı ile ek süre başvurusunda bulunabilir ve bu
süre il müdürlüğünün onayıyla iki aya kadar uzatılabilir. Bu süre içinde
başvuruda bulunmayan üreticinin düzeltme faaliyetinde bulunmayacağı
varsayılır.
b) İl müdürlüğü, üretici tarafından sunulan
düzeltici faaliyet planını gerektiğinde değişiklik yaparak onaylar ve
üreticiye tebliğ edildiği tarihten itibaren geçerli olmak üzere
güvensizliğin niteliği, ürünün özelliği ve piyasa yaygınlığı durumunu
değerlendirerek altı ayı geçmemek üzere düzeltme süresi verir.
c) Düzeltilebilir güvensizliğin giderilmesi için
süre verilmiş olan bir ürüne tekrar süre verilmez. Ancak verilen süre
sonunda güvensizliğin üreticinin kusuruna dayanmayan sebeplerle
giderilemediğinin tespiti halinde altı ayı geçmemek üzere ek süre verilebilir.
ç) İl müdürlüğü veya gerekli hallerde Genel
Müdürlük; düzeltme işlemlerini yerinde izleyebilir ve düzeltme işlemleri
esnasında gözlemci bulundurabilir, ihtiyaç duyulması durumunda düzeltmeye
tabi tutulan ürünün tarafsız bir test veya muayene kuruluşu tarafından test
ve muayenesini isteyebilir. Düzeltme faaliyeti sonucunda, güvenli hale
getirildiği il müdürlüğü veya Genel Müdürlük değerlendirmesine sunulmayan
ürün, piyasaya arz edilemez ve hizmete sunulamaz.
(4) Güvensiz ürünlere ilişkin, birinci fıkra uyarınca
Bakanlıkça alınan önlemler ile ilgili risk altındaki kişilerin
bilgilendirilmesi ve bu kararların uygulanmasının sağlanması amacıyla;
a) Üretici; unvanını, ürününü
tanıtan marka, model, cins veya diğer ayırt edici özellikleri ve mümkün
olan durumlarda ürünün fotoğrafını, alınan önlemi, önlemi gerektiren
sorunun açık ve anlaşılır tarifini, ürünün taşıdığı riskle ilgili
bilgileri, riskten sakınmak veya sorunu gidermek için önerilen yöntemleri
ve ürünün iade edileceği adresleri veya üründeki sorunun giderilmesini teminen gönderilebileceği adresleri içeren duyuruyu
kararın kendisine tebliğ edilmesinden itibaren on beş gün içinde sağlar.
b) İl Müdürlüğü ürünün içerdiği
riskler hakkında (a) bendinde istenilen bilgilerin, üretici tarafından
etkili olacak şekilde duyurulmasını, üretici tarafından yapılan duyuru veya
duyuru şekli uygun bulunmaz veya yetersiz görülürse, ülke genelinde
dağıtımı yapılan iki gazete ile ülke genelinde yayın yapan iki televizyon
kanalında ilanı suretiyle risk altındaki kişilere duyurulmasını sağlar.
c) İl müdürlüğü duyurunun yukarıdaki esaslara uygun
ve risk altındaki kişilerin haberdar edilmesini sağlayacak şekilde yayınlanıp
yayınlanmadığını denetler ve eksiklik tespit edilmesi halinde duyurunun
tekrarını sağlar.
ç) Bakanlık duyuruyu takip edecek şekilde bu
ürünlerle ilgili bilgileri internet sitesinde ilan eder.
(5) Güvensizlik tespiti sonucunda Bakanlık
tarafından 10 uncu maddenin birinci fıkrası kapsamında verilen kararların
gerekleri bu kararların tebliğ tarihinden itibaren en geç altı ay içinde
üretici tarafından yerine getirilir ve yerine getirildiği belgelenir.
Üretici bu faaliyetlerden doğan her türlü masrafı karşılamakla yükümlüdür.
Üretici, nihai kullanıcıya ek bir maliyet yüklemeden ürünü zamanında ve
kolaylıkla teslim edebilmesi için gerekli ortamı sağlamak zorundadır.
(6) 6 ncı maddede
belirtilen işlemler sonucunda güvenli olmadığı tespit edilen ürünler için Kanunun
12 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde
belirtilen idari para cezası uygulanır.
(7) Güvenli hale getirilemeyen veya güvenli hale
getirilmesi imkânsız olan ürünler, ilgili mevzuat hükümleri dikkate
alınarak üreticinin belirleyeceği adreste ve yöntemle il müdürlüğü denetim
personelinin gözetiminde bertaraf edilir. İl müdürlüğünce, bertaraf edilen
ürün miktarını, ürünün ne şekilde bertaraf edildiğini, bertaraf yerini,
tarihini ve tarafların yetkililerinin ad ve soyadlarını içeren Ürün Bertaraf
Tutanağı düzenlenir.
(8) İl müdürlüğü birinci fıkra uyarınca uygulanacak
önlemlerin yerine getirilmesini sağlar. Bu kararların yerine getirilip
getirilmediğini kontrol eder; üretici tarafından yapılan işlemler ikişer
aylık dönemlerle düzenli olarak il müdürlüğüne sunulur.
(9) Bu maddede belirtilen önlemleri belirlenen
şekil ve sürede yerine getirmeyen üretici, faaliyetlerin Bakanlık
tarafından yerine getirilmesi amacıyla yapılacak masrafları karşılar.
Masraflar hakkında, 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
Gönüllü
geri çağırma
MADDE 11 –
(1) Üreticiler, kullanıcılarda
olan ve piyasada bulunan, riskli ya da teknik düzenlemesine uygun olmayan
otomotiv ürünlerini Bakanlığın müdahalesine gerek kalmadan gönüllü olarak
geri çağırabilir ve düzeltici faaliyette bulunabilir. Ancak Bakanlıkça denetimi
yapılan ve güvensiz olduğu tespit edilen ürünler için, denetimin yapıldığı
tarihten sonra bu madde uygulanamaz.
(2) Gönüllü geri çağırma faaliyetinde bulunacak
üretici bu faaliyete dair talep edilen tüm bilgi ve belgeler ile birlikte
faaliyeti tamamlamak için ihtiyaç duyduğu süreyi de belirterek il
müdürlüğüne başvurur. Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip
Onayı Yönetmeliği (2007/46/AT) kapsamında yer alan otomotiv ürünleri için
yapılacak gönüllü geri çağırma başvurularında anılan Yönetmeliğin 32 nci maddesine göre, Tarım ve Orman Araçlarının Tip
Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik (AB/167/2013)
kapsamında yer alan otomotiv ürünleri için yapılacak gönüllü geri çağırma
başvurularında anılan Yönetmeliğin 47 nci
maddesine göre ve İki veya Üç Tekerlekli Motorlu Araçların ve Dört
Tekerlekli Motosikletlerin Tip Onayı ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi
Hakkında Yönetmelik (AB/168/2013) kapsamında yer alan otomotiv ürünleri
için yapılacak gönüllü geri çağırma başvurularında anılan Yönetmeliğin 52 nci maddesine göre ürüne onay veren onay kuruluşunun
bilgilendirildiğine dair belgeler il müdürlüğüne iletilir. Başvuruya
ilişkin bilgi ve belgelerin eksik veya hatalı olması durumunda başvuru
değerlendirmeye alınmaz ve gerekçe üreticiye bildirilir.
(3) İl müdürlüğü gönüllü düzeltme faaliyetlerinin
gerçekleştirilebilmesi için üreticinin talebini, ürünün özelliğini ve
piyasa yaygınlığı durumunu değerlendirerek Genel Müdürlük tarafından ilgili
kamu kuruluşları, teknik servisler ve ilgili derneklerin görüşleri de
alınarak belirlenen kriterlere göre risk
değerlendirmesi yapar.
a) Risk değerlendirme sonucunda düşük risk içeren
gönüllü geri çağırma faaliyetleri il müdürlüğü tarafından onaylanarak
yalnızca Bakanlık internet sayfasında ilan edilir ve süreç tamamlanır.
b) Risk değerlendirme sonucunda yüksek risk içeren
gönüllü geri çağırma faaliyetleri il müdürlüğü tarafından onaylanarak 1
yıla kadar süre verilir ve süreç takip edilir. Yüksek risk içeren gönüllü
geri çağırma faaliyetine konu ürünlere ilişkin bilgiler Bakanlık internet
sayfasının yanı sıra üreticilerin ve bulunması durumunda ürünün internet
sayfasında ilan edilir ve üretici tarafından araç sahiplerine bildirimde
bulunulur. Üreticinin yapacağı ilanda ve bildirimde, uygunsuzluğa ilişkin
detaylı bilgi, düzeltici faaliyet bilgisi, düzeltici faaliyete ilişkin
bilgi alınabilecek iletişim bilgileri yer alır; ilan, faaliyetten etkilenen
araç ve ürünlerin kullanıcılar tarafından kolayca sorgulanabilmesine imkan sağlayacak şekilde olur.
c) Düzeltme faaliyeti araçlardaki düzeltme işlemini
mümkün olan en kısa sürede tamamlamaya imkan
verecek şekilde firma tarafından planlanır.
(4) Yüksek risk içeren gönüllü düzeltme
faaliyetlerinin tanınan sürede üreticinin kusuruna dayanmayan sebeplerle
tamamlanamaması halinde il müdürlüğü değerlendirmesi sonucunda ek süre
verilebilir.
(5) İl Müdürlüğü gerekli gördüğü takdirde, gönüllü
düzeltmeye tabi tutulan ürünün tarafsız bir test veya muayene kuruluşu
tarafından test ve muayenesini isteyebilir.
(6) Yüksek risk içeren gönüllü düzeltme faaliyeti
kapsamında uygunsuzluğu giderilen ürünlere ilişkin bilgiler ve faaliyetin
tamamlanma oranı ikişer aylık periyotlarla ve
faaliyet için belirlenen süre sonunda il müdürlüğüne sunulur.
(7) Gönüllü geri çağırma faaliyeti kapsamında yer
alan aksamlar için, bu aksamların kullanıldığı araç üreticileri de aksam
üreticileri ile aynı sorumluluğu paylaşır.
(8) Üreticiler, yüksek risk içeren gönüllü geri
çağırma faaliyetleri kapsamında tescile tabi araçlar için 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin
Korunması Kanununun ilgili hükümleri dikkate alınmak suretiyle veri
güvenliği ve diğer yükümlülüklerin sağlanması durumunda il müdürlükleri
aracılığıyla araç sahiplerine ilişkin iletişim bilgilerinden
yararlanabilir.
(9) Bildirim metni gönderilen araç sahibi,
üreticiye ve/veya üreticinin belirttiği yetkili servislere başvurmakla
yükümlüdür.
(10) Geri çağırma bildiriminin gönderilmesine
rağmen araç sahipleri tarafından çağrıya uyulmaması halinde üretici
tarafından araç sahibine ikinci bildirim gönderilir. İki bildirim arasında
en az iki ay bulunmak zorundadır. İkinci bildirim sonrasında da çağrıya
uyulmaması halinde üreticinin üçüncü fıkranın (b) bendine göre daha önce
yaptığı bildirim ve ilan sonucunda ilgili araç sahiplerine ulaşıldığı ve
üreticinin bildirim yükümlülüğünü yerine getirdiği varsayılır. Üretici araç
sahiplerine ulaşmak amacıyla yaptığı bildirimleri kayda geçirir ve yapılan
ilana ilişkin bilgilerle birlikte il müdürlüğüne gönderir. İl müdürlüğü
bildirimlerin ve ilanın risk altındaki kişilerin haberdar edildiğini sağlayacak
şekilde yapılıp yapılmadığını denetler ve eksiklik tespit edilmesi halinde
tekrarını sağlar.
(11) Yapılan tüm araştırmalara rağmen araç
sahiplerine ulaşılamaması durumunda maddenin üçüncü fıkranın (b) bendine
göre yapılan ilan neticesinde araç sahiplerinin bilgilendirildiği kabul
edilir.
(12) Araç sahipleri bu süreç boyunca gerekli
işbirliğini göstermekle yükümlüdür. Dokuzuncu ve onuncu fıkra uyarınca ilan
süreci ve araç sahiplerine yapılan bildirimlere rağmen yükümlülüğünü yerine
getirmeyen araç sahipleri bakımından Genel Müdürlük, aracın trafikten
geçici veya sürekli olarak men edilmesi ve/veya periyodik muayenede kusurlu
olarak değerlendirilmesi amacıyla ilgili birimlere bildirimde bulunabilir.
(13) Bakanlık, yüksek risk içeren ürünlere ilişkin
gönüllü geri çağırma faaliyetleri kapsamında tanınan süre sonunda düzeltici
faaliyet işlemleri tamamlanmayan ürünler için her türlü önlemi almaya
yetkilidir. Söz konusu işlemleri tamamlamayan üretici, faaliyetlerin
Bakanlık tarafından yerine getirilmesi amacıyla yapılacak masrafları
karşılar. Masraflar hakkında, 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Önlemler
ve idari yaptırımların uygulanmasında yetki
MADDE 12
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerine
aykırı davrananlar hakkında, aynı fiilin bir suç veya daha ağır idari para
cezası ile cezalandırmayı gerektiren kabahat oluşturmaması halinde, Kanunda
belirtilen para cezaları uygulanır.
(2) Kanunun öngördüğü idari para cezası kararları,
denetimin Bakanlık merkez teşkilatı personeli tarafından yapılması halinde
sorumluluk alanı çerçevesinde Müsteşar, il müdürlüğü personeli veya
Bakanlık merkez teşkilatı personeli ile il müdürlüğü personelinin birlikte
denetim yapması halinde vali tarafından verilir. Uygunsuzluk başka bir ilde
tespit edilmiş olsa bile üretici ve ithalatçı hangi ilde yerleşik ise o il
müdürlüğü idari para cezasını uygular.
(3) 10 uncu maddenin birinci fıkrasında yer alan
hususlara ilişkin kararlar Müsteşar tarafından verilir ve il müdürlüğü
tarafından bu kararların uygulanması sağlanır.
(4) Söz konusu kararlar, sorumluluk alanı
çerçevesinde ilgili genel müdürlük tarafından Ürün Güvenliği ve Denetimi
Bilgi Sistemi üzerinden il müdürlüklerine acil olarak duyurulur ve gerekli
önlemlerin alınması istenir.
(5) 11 inci maddenin sekizinci fıkrasına aykırı
davrananlar hakkında 6698 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
(6) Verilen idari para cezaları tebliğinden
itibaren bir ay içinde ödenir.
İdari
yaptırım hükümleri
MADDE 13
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerine
aykırı hareket edenlere 4703 sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır.
Hüküm
bulunmayan haller
MADDE 14
– (1) Bu Yönetmelikte hüküm
bulunmayan hallerde 2/10/2012 tarihli ve 28429
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
Tebligat
MADDE 15
– (1) İdari para cezası ve/veya
idari tedbirleri içeren idari yaptırım kararlarının tebliğinde, 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu
hükümleri uygulanır.
Yürürlük
MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinden altı ay sonra
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 17 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bilim, Sanayi ve
Teknoloji Bakanı yürütür.
|