|
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından:
DÖVİZ
POZİSYONUNU ETKİLEYEN İŞLEMLERİN TÜRKİYE CUMHURİYET
MERKEZ BANKASI TARAFINDAN İZLENMESİNE İLİŞKİN
USUL VE ESASLAR
HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak, Tanımlar ve Kısaltmalar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, döviz pozisyonunu
etkileyen işlemleri izlemek üzere Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının
belirleyeceği firmalardan bilgi ve belge toplamasına ilişkin usul ve
esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Bankanın, döviz pozisyonunu
etkileyen işlemlerini izleyeceği firmaları, istenilecek bilgi ve belgeleri,
bu bilgi ve belgelerin toplanma ve izlenme yöntemini, paylaşımını,
doğruluğunun denetimini ve konuya ilişkin destek hizmeti teminini kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 14/1/1970 tarihli ve 1211
sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 44 üncü maddesine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
ve kısaltmalar
MADDE 4 (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Açıklama formu: Sistemde bulunan, veri formu
girişleri yapılırken uyulması gereken kuralları,
b) Banka: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasını,
c) Bağımsız Denetim Standardı (BDS): 26/9/2011
tarihli ve 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları
Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yürürlüğe
konan, uluslararası standartlarla uyumlu bağımsız denetim standardını,
ç) Denetçi: KGK tarafından bağımsız denetim yapmak
üzere yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşunu veya denetim üstlenen
bağımsız denetçiyi,
d) Destek kuruluşu: Bankaca belirlenen, Sistemin
alt yapı ortamını kuran, yazılım, bakım, operasyon ve destek hizmeti temin
eden danışman şirketi,
e) Elektronik imza: 15/1/2004 tarihli ve 5070
sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamında, başka bir elektronik veriye
eklenen veya elektronik veriyle mantıksal bağlantısı bulunan ve kimlik
doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veriyi,
f) Finansal raporlama çerçevesi: Bildirimle yükümlü
olan firmanın, 19/12/2012 tarihli ve 2012/4213 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı ile yürürlüğe konulan Karar uyarınca bağımsız denetime tabi olması
durumunda KGK düzenlemelerine göre uyguladığı Türkiye Finansal Raporlama Standartlarını
veya Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardını,
bunlar dışındaki firmalar için ise Büyük ve Orta Boy İşletmeler için
Finansal Raporlama Standardını,
g) Firma: Bildirimle yükümlü olan, 19/10/2005
tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununda tanımlanan banka ve finansal
kuruluşlar haricindeki gerçek ve tüzel kişileri,
ğ) İmza oluşturma aracı: Elektronik imza oluşturmak
üzere, imza oluşturma verisini kullanan yazılım veya donanım aracını,
h) KGK: Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim
Standartları Kurumunu,
ı) MERSİS: Merkezi Sicil Kayıt Sistemini,
i) Sistem:
Sistemik Risk Veri Takip Sistemini,
j) Sistem
kullanıcısı: Banka ve Sisteme giriş yapan, verileri doğrulayan firma, firma
yetkilisi, denetçiyi,
k) Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS):
KGK tarafından Türkiye Muhasebe Standardı, Türkiye Finansal Raporlama
Standardı, Türkiye Muhasebe Standardı Yorum ve Türkiye Finansal Raporlama
Standardı Yorum adlarıyla yayımlanan standartları,
l) Türkiye
Muhasebe Standartları (TMS): KGK tarafından yayımlanan, Türkiye Finansal
Raporlama Standartları ile Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama
Standardını ve KGK tarafından farklı işletme büyüklükleri, sektörler ve kâr
amacı gütmeyen kuruluşlar için belirlenen standartları ve bunlarla ilişkili
diğer düzenlemeleri,
m) Verilerin bağımsız denetimi: Firma tarafından
Sisteme girilen verilerin denetçi tarafından KGK düzenlemeleri ile bu
Yönetmeliğe göre denetimini,
n) Veri formu: Sistem kapsamında bu Yönetmelik
uyarınca belirlenecek firmaların girişini yapmakla yükümlü olduğu ve Banka
tarafından belirlenen formu,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Yükümlülük ve
Bildirim Usulü
Yükümlülük
MADDE 5 – (1) Yurt içinden ve yurt dışından sağlanan yabancı
para nakdi krediler ile dövize endeksli kredilerinin toplamı ilgili hesap
döneminin son iş günü itibarıyla 15 milyon ABD doları ve üstünde olan
firmalar, veri formu ile talep edilen bilgileri, açıklama formuna uygun
olarak Bankaya müteakip hesap döneminden itibaren bildirmekle yükümlüdür.
Kredi tutarlarının ABD doları karşılığı ilgili dönemin son iş gününe
ilişkin Resmî Gazete’de yayımlanan döviz alış kuru kullanılarak belirlenir.
(2) Bildirimle yükümlü olunup olunmadığının
belirlenmesinde, firmanın yabancı para nakdi kredileri ile dövize endeksli
kredileri toplamı hesaplanırken varsa son hesap dönemine ilişkin TMS’lere
göre hazırlanan finansal durum tablosu, TMS’lere göre hazırlanmış finansal
durum tablosunun bulunmaması durumunda ise vergi mevzuatı çerçevesinde kamu
idarelerine sunulmak üzere hazırlanan bilanço dikkate alınır.
(3) Bildirimle yükümlü olan firmanın, yabancı para
nakdi krediler ile dövize endeksli kredileri toplamı Bankaca tanımlanan
sınırın altında kalması durumunda, müteakip yıllık hesap döneminden
itibaren bildirim yükümlülüğü sona erer.
(4) Birinci fıkra uyarınca bildirim yükümlülüğü
olan firma, yükümlülüğün başladığı tarihten itibaren 60 gün içinde denetçi
ile denetim sözleşmesi yapar.
(5) Firma yönetimi Bankaya bildirilecek verilerin
tam ve doğru olmasından sorumludur.
Bildirim
usulü
MADDE 6 – (1) Firma tarafından finansal raporlama
çerçevesine uygun olarak hazırlanan veriler veri formu kullanılmak
suretiyle Bankaya bildirilir.
(2) Bildirim, Sistemde bulunan açıklama formuna
uygun olarak yapılır. Bu kapsamda veri girişi, açıklama formunun ekinde
bulunan ve veri girişiyle ilgili kuralları tanımlayan kullanıcı kılavuzunda
ve Sistemde bulunan tüm adımlar izlenerek eksiksiz olarak yapılır.
(3) Bildirimler, finansal raporlama çerçevesine
uygun olarak ilgili yılın 31 Mart, 30 Haziran ve 30 Eylül tarihlerinde sona
eren ara hesap dönemleri için takip eden birinci ayın sonuna kadar ve 31
Aralık tarihinde sona eren yıllık hesap dönemi için takip eden üçüncü ayın
sonuna kadar tamamlanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Doğruluk
Denetimi
Bağımsız
denetim
MADDE 7 – (1) Yıllık hesap dönemine ilişkin bildirilen
verilerin denetimi, bu verilerin ara dönemlerde bildirilen veriler ile
tutarlılığının denetimi de dahil, denetçi tarafından KGK düzenlemelerine
uygun olarak izleyen yılın 31 Mayıs tarihine kadar tamamlanır.
(2) Bu denetimlerde, “Özel Hususlar – Tek Bir
Finansal Tablonun Bağımsız Denetimi ile Finansal Tablolardaki Belirli
Unsurların, Hesapların veya Kalemlerin Bağımsız Denetimi” başlıklı BDS 805
ile birlikte denetimle ilgili tüm BDS’lere uyulur.
(3) Denetçi, bildirilen verilerde, bariz biçimde
önemsiz sayılanlar dışında yanlışlık tespit etmesi durumunda firmadan
gerekli düzeltmeleri yapmasını Sistem üzerinden talep eder. Denetçi
tarafından bildirilen yanlışlıklar firma tarafından beş iş günü içerisinde
düzeltilerek Sisteme yüklenir.
(4) Denetçi, olumlu görüş içeren denetim raporunun
imzalanmış kopyasını birinci fıkrada belirtilen tarihe kadar Sisteme yükler
ve onay işlemini gerçekleştirir.
(5) Denetçi tarafından düzeltilmesi talep edilen
yanlışlıkların firma yönetimi tarafından düzeltilmemesi halinde bildirilen
veriler için onay işlemi yapılamaz ve olumsuz görüş verilir. Olumsuz görüşü
içeren denetim raporunun imzalanmış kopyası birinci fıkrada belirtilen
tarihe kadar Sisteme yüklenir.
(6) Bildirilmesi zorunlu olan verilerin denetiminin
mümkün olmaması halinde denetçi denetimden çekilir ve bu durumun
nedenlerini yazılı olarak Sisteme yükler.
(7) Denetçi, denetim sözleşmesini, Sisteme
yüklediği raporları ve altıncı fıkra uyarınca yazdığı yazıyı KGK
düzenlemelerinde belirlenen süreler içerisinde KGK’ya bildirir.
Banka
tarafından yapılan doğruluk denetimi
MADDE 8 – (1) Banka, firma tarafından bildirilen verilerin
çapraz kontrollerini gerçekleştirir.
(2) İhtiyaç duyulması halinde Banka tarafından
yükümlüler nezdinde denetim yapılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Sistemik Risk
Veri Takip Sistemi
Sistemin
kuruluşu ve işleyişi
MADDE 9 – (1) Banka, kur riski yönetiminde etkinliği
arttırmak amacıyla veri tabanı ve düzenlemelerden oluşan Sistemik Risk Veri
Takip Sistemini kurar.
(2) Sistemin işletimi, Banka adına ve vereceği
talimatlar doğrultusunda destek kuruluşu tarafından gerçekleştirilebilir.
Destek kuruluşu, Sistemdeki bilgilerin gizliliğini korumakla yükümlüdür.
(3) Sistemin kullanıcıları Banka, firmalar ve
denetçilerdir.
(4) Firma, Sisteme girmiş olduğu verileri
denetleyecek denetçiyi Sistem üzerinden kullanıcı olarak belirler ve denetçi
ile imzaladığı sözleşmenin bir örneğini Sisteme yükler.
(5) Firmalar, Banka tarafından belirlenen veri
formunun Sisteme girişini belirlenen dönemlerde Sistemin genel ağ adresi
olan www.tcmbveri.gov.tr üzerinden gerçekleştirir. Firmanın girişini
yaptığı verilerin denetimi tamamlandıktan sonra denetçi tarafından aynı
adres üzerinden verilerin onay işlemi gerçekleştirilir.
(6) Sistem kullanıcıları, Sistemin genel ağ sitesi
üzerinden elektronik imza oluşturma aracı ile kayıt olarak aktif kullanıcı
olur. Sistemin MERSİS entegrasyonu ile firma ön bilgileri dolu olarak
getirilir.
(7) Banka, Sisteme ilişkin veri formunu,
kullanıcıları veya Sistem ile ilgili açıklama formunu gerektiğinde değiştirebilir.
Kullanıcılara
yapılacak bildirimler
MADDE 10 – (1) Banka, firma tarafından belirlenen denetçiye
Sisteme girişle ilgili bildirimde bulunur. Söz konusu denetçi, Sistem
kullanıcısı olduğunda Sistemde kayıtlı cep telefonuna gönderilen kısa
mesaj ve/veya e-posta yolu ile
bilgilendirilir.
(2) Sistem kullanıcılarına, kullanıcı tanımlama ve
veri girişleri ile ilgili doğrulama kodları, uyarılar, hatırlatmalar, onay
bildirimleri ve benzeri bildirimler, Sistemden gönderilecek kısa mesaj ve/veya e-posta yolu ile
yapılır.
(3) Sistemde yapılacak değişiklikler, Banka
tarafından Sistemin genel ağ adresi üzerinden bildirilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Bilgilerin
korunması
MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında toplanan bilgilerden
kişisel ve özel nitelikte olanlar yayınlanamaz ve açıklanamaz.
Ceza
hükümleri
MADDE 12 – (1) Veri bildiriminin yapılmaması, doğru veya
eksiksiz gerçekleştirilmemesi veya olumsuz görüş verilmesini gerektiren
durumların düzeltilmemesi hallerinde 1211 sayılı Kanunun 68 inci maddesi
gereğince işlem başlatılabilir.
(2) Banka, doğru veya tam olmayan verileri
onaylayan veya bu Yönetmelikte belirlenen denetim sürelerine uymayan
denetçi hakkında KGK’ya bildirimde bulunur.
Yürürlük
MADDE 13 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 14 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankası Başkanı yürütür.
|