|
Adalet ve İçişleri Bakanlıklarından:
ARAÇLARIN SATIŞ, DEVİR VE TESCİL HİZMETLERİNİN
YÜRÜTÜLMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, araçların satış, devir
ve tescil hizmetlerinin yapılmasına ilişkin usul ve esaslar ile bu işlemler
dolayısıyla alınacak ücretleri belirlemektir.
(2) Bu Yönetmelik 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı
Karayolları Trafik Kanununun 131 inci maddesi hükümleri saklı kalmak üzere
araçların satış, devir ve tescil hizmetlerine dair iş ve işlemler ile bu
hususlarda yetkili ve görevli birimler hakkındaki usul, esas, şekil ve
şartlara ait hükümleri kapsar.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 13/10/1983 tarihli ve 2918
sayılı Karayolları Trafik Kanununun 20, 22 ve Ek 18 inci maddelerine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmeliğe göre;
a) Genel tanımlar
1) Araç: Karayollarında kullanılabilen motorlu,
motorsuz ve özel amaçlı taşıtlar ile iş makineleri ve lastik tekerlekli
traktörlerin genel adıdır.
2) Araç sahibi: Araç için adına yetkili merci
tarafından verilmiş araç tescil belgesi veya sahiplik veya satış belgesi
düzenlenmiş kişidir.
3) ARTES: Türkiye Noterler Birliğine ait Araç Sicil
ve Tescil Sistemini ifade eder.
4) İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti saklı
tutulması kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya
aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehni gibi hallerde kiracı, ariyet
veya rehin alan kişidir. Ancak ilgili tarafından başka bir kişinin aracı
kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç
üzerinde fiilî tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten
sayılır.
5) Kanun: 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı
Karayolları Trafik Kanununu ifade eder.
6) Muayene istasyonu: Araçların niteliklerini
tespit ve kontrol edebilecek cihaz ve personeli bulunan ve teknik kontrolü
yapılan yerdir.
7) Sahiplik belgesi: Fatura, trafik şahadetnamesi,
satış sözleşmesi gibi aracın kime ait olduğunu gösteren belgedir.
8) Taşıt: Makine gücü ile yürütülenlere “motorlu
taşıt”, insan ve hayvan gücü ile yürütülenlere “motorsuz taşıt”, bir kazanç
kaydı olmaksızın kullanılanlara “hususi taşıt”, çeşitli şekillerde kazanç
sağlamak amacıyla kullanılanlara “ticari taşıt”, 5/1/1961 tarihli ve 237
sayılı Taşıt Kanunu kapsamına girenlere “resmi taşıt”, resmi olmakla
birlikte ticarilik niteliği taşıyanlara da “resmi ticari taşıt” denmek
üzere; karayolunda insan, hayvan ve yük taşımaya yarayan araçlardır.
9) TNBBS: Türkiye Noterler Birliği Bilişim
Sistemini ifade eder.
10) Trafikten men: Trafik zabıtası veya
yetkililerce, ilgili mevzuatta belirtilen hallerde araçla ilgili belgelerin
alınması ve aracın belirli bir yere çekilerek trafikten alıkonulmasını
ifade eder.
11) Trafik Şahadetnamesi: Eşyanın serbest dolaşıma
giriş beyannamesinde yer alan ve taraflarca belirlenmiş bilgilerin yer
aldığı ve aracın giriş işlemini yapan gümrük idaresi tarafından düzenlenen
belgeyi ifade eder.
12) UKOME: 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı
Büyükşehir Belediyesi Kanunu uyarınca görev yapan Ulaşım Koordinasyon
Merkezini ifade eder.
13) Uygunluk belgesi: Araçların teknik özellikleri
bakımından Kanun kapsamında çıkarılan yönetmelik hükümlerine uygunluğu
sonucunda verilen belgeyi ifade eder.
b) Araçlara ilişkin tanımlar
1) Araç takip sistemi: Taşıtların seyahate
başladıktan sonraki seyrinin elektronik olarak takip edileceği/edilebildiği
sistemdir.
2) Arazi taşıtı: Karayollarında yolcu veya yük
taşıyabilecek şekilde imal edilmiş olmakla beraber bütün tekerlekleri
motordan güç alan veya alabilen motorlu araçtır.
3) Ayakta yolcu sayısı: Ayakta yolcu taşımak üzere
tasarlanmış ve buna uygun yeri bulunan araçlarda ayakta taşınabilen yolcu
azami sayısıdır.
4) Azami ağırlık: Aracın güvenle taşıyabileceği
azami yükle birlikte ağırlığıdır.
5) Azami dingil ağırlığı: Araçların karayolu
yapılarında güvenle ve yapıya zarar vermeden geçebilmeleri için saptanan
dingil ağırlığıdır.
6) Azami toplam ağırlık: Araçların karayollarında
güvenle ve yapıya zarar vermeden geçebilmeleri için saptanan toplam
ağırlıktır.
7) Bisiklet: Üzerinde bulunan insanın adale gücü
ile pedal veya el ile tekerleği döndürülmek suretiyle hareket eden motorsuz
taşıtlardır. Azami sürekli anma gücü 0,25 kilovatı geçmeyen, hızlandıkça
gücü düşen ve hızı en fazla 25 km/saate ulaştıktan sonra veya pedal
çevrilmeye ara verildikten hemen sonra gücü tamamen kesilen elektrikli bisikletler
de bu sınıfa girer.
8) Çekici: Römork ve yarı römorkları çekmek için
imal edilmiş olan ve yük taşımayan motorlu araçtır.
9) Dingil ağırlığı: Araçlarda aynı dingile bağlı
tekerleklerden karayolu yapısına aktarılan ağırlıktır.
10) Gabari: Araçların yüklü veya yüksüz olarak
karayolunda güvenli seyirlerini temin amacı ile uzunluk, genişlik ve
yüksekliklerini belirleyen ölçülerdir.
11) Hafif römork: Azami yüklü ağırlığı 0.75 tonu
geçmeyen römork veya yarı römorktur.
12) Hız sınırlayıcı: Belirtilen değere göre araç
hızını sınırlamak için, öncelikli işlevi motora yakıt beslemelerini kumanda
etmek olan bir cihazdır.
13) İş makinası: Paletli veya madeni tekerlekli
traktör, biçerdöver ve yol inşa makinaları ile benzeri tarım, sanayi,
bayındırlık, milli savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde
kullanılan; iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş;
karayolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılamayan motorlu araçtır.
14) Kamp taşıtı: Yük taşımasında kullanılmayan; iç
dizaynı tatil yapmaya uygun teçhizatlarla donatılmış, hizmet edebileceği
kadar yolcu taşıyabilen SA kodlu motorlu araçtır.
15) Kamu hizmeti taşıtı: Kamu hizmeti için yük veya
yolcu taşıması yapan araçtır.
16) Kamyon: İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı
3.5 tondan fazla olan ve yük taşımak için imal edilmiş motorlu araçtır.
17) Kamyonet: Azami yüklü ağırlığı 3.5 tonu
geçmeyen ve yük taşımak için imal edilmiş motorlu taşıttır. Sürücü ve
yanındaki oturma yerleri dışında başka oturma yeri de bulunabilen, sürücü
bölümü gövde ile birleşik kamyonetlere panelvan denir.
18) Katar ağırlığı: Karayolunda bir birim olarak
seyretmek üzere birbirini çeken bir araca bağlanmış en çok 2 römorktan
oluşan araçların tümünün azami yüklü haldeki toplam ağırlığıdır.
19) Koltuk sayısı: Sürücü koltuğu ve varsa kabin
görevlisi koltuğu dâhil olmak üzere, araçta her bir yolcu için olan oturma
yerlerinin toplam sayısıdır.
20) Lastik tekerlekli traktör: Belirli şartlarda
römork ve yarı römork çekebilen, ancak ticari amaçla taşımada kullanılmayan
tarım aracıdır.
21) Motosiklet: Azami tasarım hızı 45 km/saatten
ve/veya silindir kapasitesi 50 santimetreküpten fazla olan sepetli veya
sepetsiz iki veya üç tekerlekli motorlu taşıtlar ve net motor gücü 15
kilovatı, net ağırlığı 400 kilogramı, yük taşımacılığında kullanılanlar
için ise net ağırlığı 550 kilogramı aşmayan dört tekerlekli L3e, L4e, L5e
ve L7e sınıfı motorlu taşıtlardır. Elektrik ile çalışanların net
ağırlıklarının hesaplanmasında batarya ağırlıkları dikkate alınmaz.
Bunlardan karoseri yük taşıyabilecek şekilde sandıklı veya özel biçimde
yapılmış olan ve yolcu taşımalarında kullanılmayan üç tekerlekli
motosikletlere yük motosikleti (triportör) denir.
22) Motorlu bisiklet (Moped): Azami hızı saatte 45
kilometreyi, içten yanmalı motorlu ise silindir hacmi 50 santimetreküpü,
elektrik motorlu ise azami sürekli nominal güç çıkışı 4 kilovatı geçmeyen
iki veya üç tekerlekli taşıtlar ile aynı özelliklere sahip net ağırlığı 350
kilogramı aşmayan dört tekerlekli L1e, L2e ve L6e sınıfı motorlu taşıtlardır.
Elektrik ile çalışanların net ağırlıklarının hesaplanmasında batarya
ağırlıkları dikkate alınmaz.
23) Okul taşıtı: Genel olarak okul öncesi eğitim ve
zorunlu eğitim kapsamında öğrenciler ile çocukların taşınmalarında
kullanılan ve ilgili mevzuatta belirlenen şartları haiz ticari tescilli
yolcu taşımaya mahsus taşıttır.
24) Otobüs: Yolcu taşımacılığında kullanılan,
sürücüsü dahil dokuzdan fazla oturma yeri olan motorlu taşıttır.
Troleybüsler de bu sınıfa dahildir. Sürücüsü dahil oturma yeri on yediyi
aşmayan otobüslere minibüs denir.
25) Otomobil: Yapısı itibariyle, sürücüsü dahil en
fazla dokuz oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan
motorlu taşıttır.
26) Özel amaçlı taşıt: Özel amaçla insan veya eşya
taşımak için imal edilmiş olan ve itfaiye, ambulans (SC), naklen yayın ve
kayıt (radyo, sinema, televizyon), kütüphane, motorlu karavan (SA), zırhlı
araç (SB), araştırma, cenaze araçları (SD) ile bozuk veya hasara uğramış
taşıt ve araçları çekmek, taşımak veya kaldırmak gibi özel işlerde kullanılan
araçtır.
27) Özel güvenlik bölmeli taksi: Müşterilerin araç
sürücüsü ile iletişim ve teması, 26/10/2016 tarihli ve 29869 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelikte
tanımlanan zırhlı ara bölme ile engellenmiş, taksimetre veya tarife ile
yolcu taşıyan M1 sınıfındaki ticari motorlu araçtır.
28) Özel halk otobüsü: Gerçek veya tüzel kişilerce
işletilen, belediyelerce verilen izin/ruhsat kapsamında toplu taşıma
hizmeti veren ve sürücüsü dahil on yediden fazla oturma yeri olan ticari
taşıttır.
29) Personel servis aracı: Herhangi bir kamu kurum
ve kuruluşu veya özel veya tüzel kişilerin personelini bir akit karşılığı
taşıyan şahıs veya şirketlere ait minibüs ve otobüs türündeki ticari
araçtır. Kamu kurum ve kuruluşları ile özel ve tüzel kişilere ait araçların
kendi personelini veya yolcusunu taşıma işi bu tanımın kapsamına girmez.
30) Römork: Motorlu araçla çekilen insan veya yük
taşımak için imal edilmiş motorsuz araçtır.
31) Römork azami yüklü ağırlığı: Motorlu aracın
çekebileceği frenli ve frensiz römorkların azami yüklü ağırlığıdır.
32) Taksi: Yapısı itibariyle sürücüsü dahil en
fazla dokuz oturma yeri olan, insan taşımak için imal edilmiş bulunan ve
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenen şekilde
muayenesi ve damgası yapılmış, ücret hesaplama yöntemine uygun tarife
yüklenmiş ve tip onayı alınmış taksimetre ile yolcu taşıyan M1 sınıfı
ticari motorlu araçtır.
33) Taksi dolmuş: Yapısı itibariyle sürücüsü dahil
en fazla dokuz oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan,
adam başına tarifeli ücretle yolcu taşıyan M1 sınıfı ticari motorlu
araçtır.
34) Taşıma sınırı (Kapasite): Bir aracın güvenle
taşıyabileceği, en çok yük ağırlığı ve/veya yolcu ve hizmetli sayısıdır.
35) Taşıt katarı: Karayolunda bir birim olarak
seyretmek üzere birbirine bağlanmış en çok 2 römorktan oluşan araçlardır.
36) Tramvay: Genellikle yerleşim birimleri
içerisinde insan taşımasında kullanılan, karayolunda tekerlekleri raylar
üzerinde hareket eden ve hareket gücünü dışarıdan sağlayan araçtır.
37) Umum servis aracı: Okul taşıtları ile personel
servis araçlarının birlikte değerlendirilmesidir.
38) Yarı römork: Bir kısmı motorlu taşıt veya araç
üzerine oturan, taşıdığı yükün ve kendi ağırlığının bir kısmı motorlu araç
tarafından taşınan römorktur.
39) Yüklü ağırlık: Bir taşıtın yüksüz ağırlığı ile
taşımakta olduğu sürücü, hizmetli, yolcu ve eşyanın toplam ağırlığıdır.
40) Yüksüz (Net) ağırlık: Üzerinde insan veya eşya
(yük) bulunmayan ve akaryakıt deposu dolu olan bir aracın taşınması zorunlu
alet, edevat ve donatımı ile birlikte toplam ağırlığıdır.
(2) Araç sınıflarının belirlenmesi ve bu araçlara
ilişkin yapılacak işlemler ile yukarıda tanımı yer almayan diğer hususlarda
Kanun kapsamında çıkarılan yönetmelikler uygulanır.
(3) İlk tescili yapılacak araçlar için ikinci fıkra
uyarınca belirlenen araç sınıfları kullanılacak olup, daha önce tescili
yapılmış araçlar için de satış ve devir işlemleri sırasında yeni araç
sınıfları esas alınır.
İKİNCİ BÖLÜM
Görev ve Yetkiler
Emniyet
Genel Müdürlüğünün ve bağlı trafik kuruluşlarının görev ve yetkileri
MADDE 4 – (1) Emniyet Genel Müdürlüğünün ve bağlı trafik
kuruluşlarının, Kanun ve bu Yönetmelik kapsamındaki görev ve yetkilerine
ilişkin hususlar ilgili mevzuatta gösterilir.
Türkiye
Noterler Birliğinin görev ve yetkileri
MADDE 5 – (1) Türkiye
Noterler Birliğinin, Kanun ve bu Yönetmelik kapsamındaki görev ve yetkileri
şunlardır:
a) Bilim,
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı veya yetkilendirdiği kurum veya kuruluş
tarafından belirlenen imalatçı veya yetkili temsilcisi tarafından uygunluk
belgesi düzenlenen araç bilgilerini tutmak,
b) Noterler tarafından tescil edilen araçların
sicillerini tutmak,
c) Araçların satış, devir ve tesciline ilişkin
teknik ve hukuki değişikliklerin elektronik ortamda kaydedilmesini
sağlamak, istatistiki bilgileri toplamak ve değerlendirmek,
ç) Haciz, rehin, ihtiyatî tedbir gibi araçlara
ilişkin kısıtlayıcı şerhlerin elektronik ortama işlenmesini, kaydedilmesini
ve kaldırılmasını sağlamak,
d) Bu Yönetmelik kapsamında yapılacak işlemlerle
ilgili olarak, gerekli olan bilgileri elektronik ortamda almak veya
paylaşmak, bu konularda ilgili kurum veya kuruluş ya da özel hukuk tüzel
kişileri ile protokol yapmak,
e) Araçların tescile esas bilgi ve kayıtlarını
elektronik ortamda saklamak, bu bilgileri ilgili kurum veya kuruluşlar ile
paylaşmak,
f) Noterlerin, bu Yönetmelik kapsamındaki iş ve
işlemleri yapmaları amacıyla gerekli koordinasyonu ve teknik alt yapıyı
sağlamak,
g) ARTES veri tabanını tutmak, yönetimini ve
güvenliğini sağlamak,
ğ) ARTES veri tabanında yer alan gerekli bilgileri
Emniyet Genel Müdürlüğü ile anlık olarak paylaşmak,
h) İçişleri Bakanlığının uygun görüşünü almak
suretiyle plaka harf ve rakam gruplarını belirlemek,
ı) Bu Yönetmeliğin 12 nci maddesinin dördüncü
fıkrası ile 48 inci maddesi hükümleri saklı kalmak üzere, araçların tescil
hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin iş ve işlemlerin yapılması amacıyla bu
Yönetmelikte düzenleneceği belirtilen belgelerin şekli ve içeriğini
belirlemek,
i) Araç tescil dosyalarındaki belgelerin taranarak
dijital arşiv oluşturulması durumunda, Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından
bu kayıtlara elektronik ortamda doğrudan erişilmesini sağlamak, fiziki
ortamda tutulan belgeleri ise talep halinde Emniyet Genel Müdürlüğü ile
paylaşmak,
j) Kanun ve bu Yönetmelikle verilen diğer görevleri
yapmak.
Noterlerin
görev ve yetkileri
MADDE 6 – (1) Noterlerin, Kanun ve bu Yönetmelik
kapsamındaki görev ve yetkileri şunlardır:
a) Araçların satış, devir ve her türlü tescil
işlemlerini yapmak,
b) Araçların tescil belgeleri ile plakalarını
vermek, Türkiye Noterler Birliği tarafından belirlenen durumlarda araçlar
için araç tesciline ilişkin geçici belge ile gerekli diğer belgeleri
düzenlemek,
c) Araçlara ilişkin teknik veya hukuki
değişiklikleri ARTES’e işlemek,
ç) Haciz, rehin, ihtiyatî tedbir gibi araçlara
ilişkin kısıtlayıcı şerhleri ARTES’e işlemek ve kaldırmak,
d) Araçlara ait işlemlerden dijital olarak
muhafazası mümkün olmayan belge ve formları arşivlemek,
e) Kanun ve bu Yönetmelikle verilen diğer görevleri
yapmak.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Araç Sicil ve Tescil Sistemi
Araç
sicil ve tescil sistemi veri tabanı
MADDE 7 – (1) Bu Yönetmelik kapsamında noterler tarafından
tescili yapılacak veya yapılan araçların satış, devir ve her türlü tescil
işlemleri ile araç sahiplerinin tescile esas bilgileri ARTES’e, Emniyet
Genel Müdürlüğü tarafından tescili yapılan araçların tescile esas bilgileri
ise Emniyet Genel Müdürlüğü bilgi sistemine kaydedilir ve saklanır.
ARTES’te ve Emniyet Genel Müdürlüğü bilgi sisteminde yer alan bilgiler
elektronik ortamda ilgili kurum ve kuruluşlar ile paylaşılabilir.
(2) Bu Yönetmelik uyarınca elektronik ortamda
yapılacağı belirtilen iş ve işlemler ile noterler tarafından yapılacak iş
ve işlemler TNBBS üzerinden gerçekleştirilir ve ARTES’e işlenir. Emniyet
Genel Müdürlüğü tarafından tescili yapılacak araçlara ilişkin iş ve
işlemler ise Emniyet Genel Müdürlüğü bilgi sistemi üzerinden
gerçekleştirilir ve sisteme işlenir.
(3) Türkiye
Noterler Birliğince ARTES verilerinin kamu kurum ve kuruluşları ile
gerçek/tüzel kişilerle yapılacak paylaşımlarına esas olacak protokoller,
protokollerin kapsamı ve protokolün uygulanmasına ilişkin teknik hususlar
Türkiye Noterler Birliği ve Emniyet Genel Müdürlüğünce müştereken
belirlenir.
(4) Bu Yönetmelik kapsamında Emniyet Genel
Müdürlüğü tarafından araç sicil ve tescil kayıtlarına işlenmesi gereken
bilgiler elektronik ortamda anlık olarak Türkiye Noterler Birliğine
bildirilir.
(5) Bu Yönetmelik kapsamında ibrazı zorunlu olan
belgelerin ilgili kurum ve kuruluşlardan elektronik ortamda temini halinde,
ayrıca ibraz zorunluluğu aranmayabilir.
Araç
sicilinin gizliliği
MADDE 8 – (1) Araç sicili ve bu sicilin tutulmasına dayanak
olan belgeler gizlidir. Bunlar yetkili veya sorumlular, teftiş veya denetim
yetkisi olanlar dışında kimse tarafından görülüp incelenemez. Mahkemeler ve
Cumhuriyet savcılıkları bu hükmün dışındadır. Bu bilgileri işleyen
görevliler ve araç kayıtlarından faydalanan diğer görevliler de bu gizliliğe
uymak zorundadırlar.
(2) Tescil edilmiş araçların, araca takılan bir
veya birkaç sistem, aksam veya ayrı teknik ünitenin yol güvenliği, kamu
sağlığı veya çevre koruması açısından ciddi bir risk oluşturması nedeniyle
geri çağrılması gerektiğinde araç sahibinin adres ve iletişim bilgileri
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına verilebilir.
(3) Araç sicili ile ilgili her türlü erişim ve veri
değişikliklerine ait işlem kayıtları en az on yıl süreyle saklanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Araçların Tescil İşlemleri
Tescile
yetkili kuruluşlar
MADDE 9 – (1) Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık araçlarından
kendilerince belirlenenler ile Milli İstihbarat Teşkilatı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel
Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, diplomatik ve konsüler misyonlar
ile uluslararası kuruluşlar ve bunların diplomatik ve konsüler muafiyeti
bulunan mensuplarının ve güvenlik gerekçesiyle İçişleri Bakanının onayıyla
kapsama alınacak araçlara dair her türlü tescil işlemi ile belge ve
plakalarını verme işlemi, araçların
özel tahsisli plaka işlemleri ve tüm sivil plaka işlemleri Emniyet Genel
Müdürlüğü ve bağlı trafik tescil kuruluşlarınca yapılır, araç tescil
belgesi ve plaka basım talep belgesi verilir.
(2) Bu Yönetmeliğe göre;
a) Askeri araçlar ile çeşitli anlaşmalara göre
askeri amaçla ülkemizde bulunan kuruluşlara ait araçların tescilleri Türk
Silahlı Kuvvetleri,
b) Raylı sistemde çalışan araçların tescilleri,
kullanıldığı yerlere göre ait olduğu kuruluşlar,
c) İş makinesi türünden araçların; kamu
kuruluşlarına ait olanları ilgili kuruluşlar, özel ve tüzel kişilere ait
olanlardan tarım kesiminde kullanılanlar ziraat odaları, tarım kesiminde
kullanılanların dışında kalan ve sanayi, bayındırlık ve diğer kesimlerde
kullanılanların tescilleri üyesi oldukları ticaret, sanayi veya ticaret ve
sanayi odaları,
ç) Tarım kesiminde kullanılanlar hariç, UKOME veya
il trafik komisyonlarından karar almak şartı ile motorsuz taşıtlardan
gerekli görülenlerin tescilleri belediyeler
tarafından yapılır, belge ve plakaları verilir.
(3) Bu Yönetmelik hükümlerine göre Emniyet Genel
Müdürlüğü tarafından tescil edilecek araçlar, askeri araçlar, iş makineleri
ve raylı sistemle çalışanlar dışındaki bütün motorlu araçlar ile tescile
tabi motorlu araçlara takılarak kullanılacak yapıda ve yüklü ağırlığı 750
kilogramın üstünde olan römork ve yarı römorkların (traktör römorkları
takıldığı traktörden ayrı olarak tescil edilmez) tescilleri noterler
tarafından yapılır, araç tescil belgesi ve plaka basım talep belgesi
verilir.
Araçların
tescil işlemleri
MADDE 10 – (1) Araçların tescili ile araç tescil belgesinin
düzenlenmesi işlemleri, araç sahiplerinin, kanuni temsilcilerinin,
vekillerinin veya kamu kurum veya kuruluşları ile tüzel kişilerce
yetkilendirilen kişilerin başvuruları üzerine elektronik ortamda ilgilisine
göre noterler veya Emniyet Genel Müdürlüğü trafik tescil kuruluşları
tarafından yapılır ve araç tescil belgesi basılarak imzalanır. Araç tescil belgesi, ilgililerine elden
teslim edilir.
(2)
Araçların tescili nedeniyle düzenlenmesi gereken değerli kağıtların
bedelleri, tescile yetkili olanlar tarafından tahsil edilir.
(3) Tescili yapılan araçlara, sahiplerine ve
sonradan araç üzerinde yapılan her türlü değişikliklere ilişkin bilgiler
tescile yetkili olanlar tarafından elektronik ortamda kaydedilir.
(4) Tescil edilen araçlara ve sahiplerine ilişkin
bilgiler ile sonradan araç üzerinde yapılan her türlü işlem ve değişiklikler
elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığına, elektronik ortamda
bildirimin mümkün olmaması halinde ise en geç on beş iş günü içinde yazılı
olarak ilgili vergi dairesine bildirilir.
(5) Ülkemizde belirli bir süre kullanıldıktan sonra
tekrar yurt dışına çıkarılmak üzere geçici ithal yoluyla getirilenler ile
iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmiş ve karayolunda
insan, hayvan ve yük taşımasında kullanılamayan araçlar hariç olmak üzere,
direksiyonu sağda olan araçlar tescil edilemez.
(6) Lastik tekerlekli traktörler ticari araç olarak
tescil edilemez.
(7) 28/6/2009 tarihli ve 27272 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği
(2007/46/AT) ile Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik
hükümleri doğrultusunda imalatçı veya yetkili temsilcisi tarafından düzenlenen
uygunluk belgesi bulunmayan araçların tescili yapılmaz.
(8) Takograf veya taksimetre kullanılması zorunlu
araçlarda, başvuru sırasında ibraz edilen belgeler esas alınarak araçta
takılı olan cihazın marka ve seri numarası araç tescil kayıtlarına işlenir.
Taksimetre kullanılması zorunlu araçlar için ayrıca tespit muayenesinin
yapılmış olması zorunludur.
(9) Ambulans ve acil sağlık araçlarının
tescillerinde il sağlık müdürlüğünce düzenlenecek ambulans/acil sağlık
aracı uygunluk yazısının ibraz edilmesi zorunludur. Ambulans ve acil sağlık
araçlarına ait bilgiler, Sağlık Bakanlığı ile elektronik ortamda
paylaşılabilir.
(10) Ergin olmayan küçüklere ait araçların tescili
için kanuni temsilcileri tarafından araç nedeniyle doğabilecek hukuki ve
cezai sorumlulukları kabul ettiklerine dair noterde düzenlenmiş
taahhütnamenin tescil anında verilmesi zorunludur.
(11) Araçlara ait bilgiler Türkiye Noterler Birliği
tarafından elektronik ortamda; bunun mümkün olmaması halinde ise yazılı
olarak Milli Savunma Bakanlığı Seferberlik Dairesi Başkanlığına bildirilir.
(12) Tescili yapılan ve bilgisi Milli Savunma
Bakanlığına gönderilen araçlardan, Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyacına
elverişli olanlara sefer görev emri verilir.
(13) Sefer görev emirleri ile ilgili işlemler,
4/11/1983 tarihli ve 2941 sayılı Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu ile
24/5/1990 tarihli ve 90/500 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe
konulan Seferberlik ve Savaş Hali Tüzüğü ve ilgili mevzuat hükümlerine göre
noterler veya Türkiye Noterler Birliğince yapılır. Bu kapsamda sefer görev
emri verilen araçların bilgisi ile bu araçlardan kara nakil ve iş
makineleri üzerinde imal, tadil ve montaj yapılması durumunda, bu işlemlere
ilişkin bilgiler ARTES’e işlenerek Milli Savunma Bakanlığına gönderilir.
(14) Veraset yoluyla intikaller ile 4760 sayılı
Özel Tüketim Vergisi Kanununun 7 nci maddesinin (2) ve (8) numaralı
bentlerinde düzenlenen istisnalardan yararlanılarak iktisap edilip
istisnadan yararlananlar tarafından beş yıldan fazla kullanılıp elden çıkarılanlar
ile aynı Kanunun geçici 7 nci maddesi kapsamında istisnadan yararlanılarak
iktisap edilip, istisnadan yararlananlar tarafından 3 yıldan fazla
kullanılıp elden çıkarılanlar hariç olmak üzere, ilk iktisabında özel tüketim
vergisi istisnası uygulanmış olan araçların istisnadan yararlananlar
dışındakilerce iktisabı halinde veya ilk iktisabı yapılan araçların ilk
iktisap tarihinden itibaren beş yıl içinde Özel Tüketim Vergisi Kanununun
15 inci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki araçlara
dönüştürülmesi durumunda, vergi dairesince düzenlenen Özel Tüketim Vergisi
Ödeme Belgesinin ibrazı aranır.
(15) İlgili kurum ya da kuruluşlarca mevzuat
kapsamında araç tescil belgesi ve/veya araç kayıtlarına işlenmesi gereken
satış/devir, kullanım vb. kısıtlamalara ilişkin kısaltmalar Emniyet Genel
Müdürlüğü ve Türkiye Noterler Birliğince müştereken belirlenir.
Araç
tescil belgesi alma zorunluluğu
MADDE 11 – (1) Bütün motorlu araçlar ile bu Yönetmelikte
tescili zorunlu kılınan motorsuz araçların sahipleri, araçlarını noterlere
ya da ilgili tescil kuruluşlarına tescil ettirmek ve araç tescil belgesi
almak zorundadırlar.
(2) Ancak;
a) Tescil edildiği ülkenin araç tescil belgesi ve
plakası bulunanlardan geçici olarak ülkemize girmesine izin verilen araçlar
ile ikili veya çok taraflı anlaşmalara göre ülkemizde tescil zorunluluğu
getirilmeyen araçlar,
b) Motorlu araçları imal, tadil, ihraç edenlerin ve
satıcılığını yapanların; ithal, ihraç, depolama, sergileme ve satış amacı
ile bu işlere ait yerlerde maliki olarak bulundurdukları araçlar,
c) Bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin ikinci
fıkrasının (ç) bendine göre belediyelerce tescili zorunlu kılınanlar
dışındaki bütün motorsuz taşıtlar
bu hükmün dışındadır.
Araç
tescil belgesi ve geçerliliği
MADDE 12 – (1) Araç tescil belgesi, araca ve araç sahibine
ilişkin bilgileri içeren ve tescile yetkili olanlar tarafından düzenlenen
belgedir. Trafikten çekilmiş ya da çekilecek araçlar hariç diğer tüm
araçların tescil belgesinin basılabilmesi için aracın zorunlu mali
sorumluluk sigortası ile muayenesinin bulunması zorunludur.
(2) Noterler tarafından yapılacak tescil işlemleri
sonrasında araç tescil belgeleri noterler tarafından düzenlenir ve araç
tescil belgesine ilişkin değerli kağıt bedeli ilgilisinden tahsil edilir. Tahsil
edilen değerli kağıt bedelleri 18/1/1972 tarihli ve 1512 sayılı Noterlik
Kanununun 119 uncu maddesi uyarınca ilgili vergi dairesine beyan edilerek
ödenir.
(3) Aracın satışı veya devri, hurdaya çıkarılması,
üzerinde teknik değişiklik yapılması ve kullanım amacının değişmesi
hallerinde aşağıdaki hükümler saklı kalmak üzere araç tescil belgesi
geçersiz sayılır:
a) Üzerinde renk ve teknik değişiklik yapılan veya
kullanım amacı değiştirilen araçlara ait araç tescil belgeleri, sahiplerinin
gerekli uygunluğu sağlamaları bakımından Kanunun 32 nci maddesinin birinci
fıkrası gereğince otuz gün süre ile geçerliliğini korur.
b) Hurdaya çıkarılan araçların "hurdaya
çıkarılmıştır" şerhi işlenerek sahiplerine verilen araç tescil
belgeleri, araçların hurda olarak satışlarında sahiplik belgesi olarak
kullanılır.
(4) Araç tescil belgesinin şekli ile araca ve araç
sahibine ilişkin hangi bilgilerin araç tescil belgesinde yer alacağı hususu
İçişleri Bakanlığının uygun görüşü alınarak Türkiye Noterler Birliği
tarafından belirlenir.
İlk
tescil
MADDE 13 – (1) Tescil işleminin yapılabilmesi için sahiplik
belgesi, uygunluk belgesi, zorunlu mali sorumluluk sigortası poliçesi ve
özel tüketim vergisi ödeme belgesinin aslının ibraz edilmesi zorunludur.
Ancak bu belgelere ait bilgilerin ilgili kamu kurum veya kuruluşları ile
gerçek veya diğer özel hukuk tüzel kişilerinin elektronik verileri
üzerinden alınabilmesi veya teyidi halinde, ibraz zorunluluğu
aranmayabilir. Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmeliğin 2 nci
maddesi kapsamında tip onayı veya münferit onay isteğe bağlı olan ve bu
Yönetmeliğin 22 nci maddesinin ikinci fıkrası kapsamında olan araçların
tescilinde, imalatçı veya yetkili temsilcisi tarafından düzenlenmiş olan
aracın teknik bilgilerini gösterir belge uygunluk belgesi yerine kabul edilir.
Tamamlanmamış araçların tescili yapılmaz.
(2) İlk defa tescili yapılacak araçlarda ilk
muayene geçerlilik süresi, uygunluk belgesi tarihi başlangıç kabul edilerek
araç cinslerine göre belirlenir. 23/9/2004 tarihli ve 25592 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Araç Muayene İstasyonlarının Açılması, İşletilmesi ve
Araç Muayenesi Hakkında Yönetmelikte belirtilen ilk muayene süresini geçirmiş
araçlar, bir aylık muayene süresi verilmek suretiyle tescil edilir.
(3) Model yılı olarak;
a) Tam aracın imal tarihi,
b) Tam aracın daha sonra bir aşamadan daha
geçirilerek tamamlanmış araç olması durumunda, tam araç uygunluk
belgesindeki tarih,
c) Tamamlanmamış aracın tamamlanması durumunda
Tamamlanmış Araç Uygunluk Belgesinde gösterilen tarih
kabul edilir.
(4) Araçların giriş işlemini yapan gümrük idareleri
tarafından, tescil işlemlerine esas olmak üzere düzenlenen trafik
şahadetnamesinin bir örneği veya bu belgede yer alan bilgiler gümrük
işleminin tamamlandığı tarihten itibaren on beş gün içinde elektronik
ortamda; bunun mümkün olmaması halinde ise yazılı olarak Türkiye Noterler
Birliğine gönderilir. Bu fıkra kapsamında tescili yapılacak araçların
trafik şahadetnamelerinde yer alan bilgiler tescile yetkili olanlar
tarafından Gümrük ve Ticaret Bakanlığı kayıtlarından elektronik ortamda
sorgulanabilir.
(5) Tescile tabi ve Türkiye’de tescil edilecek olan
araçları imal veya ithal edenler; bu araçların uygunluk belgesi bilgileri
ile gerekli görülen diğer bilgilerini güvenli elektronik imza kullanarak
ARTES’e kaydetmek zorundadır.
(6) Araçları imal veya ithal edenler tarafından
ARTES’e kaydedilen ve tescil edileceği safhaya kadar el değiştiren veya
üzerinde tadilat yapılan araçlara ilişkin değişikliklerin ARTES’e işlenmesi
amacıyla, imalatçı veya ithalatçılar için bildirim zorunluluğu getirmeye ve
bu bildirimlerin usul ve esaslarını tespit etmeye Maliye Bakanlığının görüşünü
almak suretiyle Türkiye Noterler Birliği yetkilidir.
(7)
Araçların ilk tescil işlemleri, aracın satın alınma veya trafik
şahadetnamesinin düzenlendiği tarihten itibaren üç ay içinde ilgilisine
göre herhangi bir noter veya Emniyet Genel Müdürlüğü trafik tescil
kuruluşları tarafından elektronik ortamda gerçekleştirilir. Bu sürenin
geçirilmesi halinde tescil işleminin yapılabilmesi için trafik idari para
cezası karar tutanağının düzenlenmesi gerekir.
(8) Satışı yapılan araçların tescile esas işlemleri
Türkiye Noterler Birliği tarafından yetkilendirilen kamu kurum veya
kuruluşları ile gerçek veya özel hukuk tüzel kişileri aracılığıyla da
yürütülebilir. Bu durumda;
a) Yetki verilenler tescil için gerekli bilgileri
ARTES’e güvenli elektronik imzalı olarak bildirir.
b) Bildirim üzerine aracın tescilinde herhangi bir
sakınca olmadığının anlaşılması halinde tescil işlemi ARTES’te
gerçekleştirilir.
c) Tescil işleminin gerçekleşmesiyle birlikte bir
ay süreyle geçerli araç tesciline ilişkin geçici belge ve plaka basım talep
belgesi oluşturulur. Belgeler yetki verilenler tarafından iki suret olarak
basılır, kaşe veya mühür vurularak imzalanır. Belgelerin birer sureti araç
sahibine verilir, birer sureti ise diğer belgelerle birlikte beş yıl
süreyle muhafaza edilir.
ç) Araç tesciline ilişkin geçici belgenin
düzenlendiği tarihten itibaren bir ay içerisinde araç sahibinin başvurusu
üzerine araç tescil belgesi herhangi bir noter tarafından basılır. Araç
tescil belgesinin ilgilisine teslim edilmesi ile birlikte araç tesciline
ilişkin geçici belge hükümsüz sayılır.
d) Yetkilendirilen gerçek veya özel hukuk tüzel
kişileri, tescile esas yapacakları işlemleri, noter onaylı protokol
çerçevesinde başka gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerine yaptırabilirler.
Bu durumda gerekli belgeler protokolün taraflarınca beş yıl süreyle
muhafaza edilmek üzere yeterli sayıda düzenlenir.
e) Yetkilendirilen gerçek veya özel hukuk tüzel
kişilerinin oda sicil kaydı (ticaret odası, sanayi ve ticaret odası, ilgili
esnaf odası ve benzeri) ile vergi kaydının bulunması gerekir. Ayrıca, yetki
verilecek kişinin gerçek kişi olması halinde ilgili kişinin, tüzel kişilik
olması halinde ise şirketi temsile yetkili olan kişi ile ARTES’te işlem
yapmaya yetki verecekleri kişinin; malvarlığına, ulaşım araçları veya sabit
platforma, topluma, kamu güvenliğine, kamunun sağlığına, kamu barışına,
genel ahlaka, millete ve devlete, devletin güvenliğine, anayasal düzen ve
bu düzenin işleyişine karşı suçlardan hüküm giymemiş olmaları şarttır.
f) Araçları imal veya ithal edenler, Türkiye
Noterler Birliği tarafından belirlenecek kamu kurum veya kuruluşları ile
gerçek veya özel hukuk tüzel kişileri, içeriği Türkiye Noterler Birliği
tarafından belirlenen ve ARTES’te bulunan taahhütnameleri güvenli
elektronik imzaları ile imzalamaları halinde yetkilendirilmiş sayılır. Buna
ilişkin diğer usul ve esaslar Türkiye Noterler Birliğinin resmi internet
sitesinde yayımlanır.
(9) Bu araçların tescilini yapan noterler veya
Emniyet Genel Müdürlüğü trafik tescil kuruluşları tarafından tescil işlemi
elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığına, elektronik ortamda
bildirimin mümkün olmaması halinde ise on beş iş günü içerisinde yazılı
olarak ilgili vergi dairesine bildirilir.
(10) Bu maddenin sekizinci fıkrasına göre
yetkilendirilmiş gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerin denetimi Kanunun 22
nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca yapılır.
Toplu
ithal edilen araçların satıldıktan sonraki tescilleri
MADDE 14 – (1) Toplu olarak ithal edilen araçlar için ilgili
gümrük idarelerince ayrı ayrı düzenlenen trafik şahadetnameleri, aracı
ithal eden gerçek veya tüzel kişiye ve talep edilmedikçe tescile yetkili
olanlara gönderilmez.
(2) Bu araçları ithal eden işletme, aracın satışı
sırasında düzenlediği faturada aracın menşeini gösterir.
(3) Bu madde kapsamında tescili yapılacak araçların
trafik şahadetnamelerinde yer alan bilgiler tescile yetkili olanlar
tarafından Gümrük ve Ticaret Bakanlığı kayıtlarından elektronik ortamda
sorgulanabilir.
Çekici ve
römorkların tescili
MADDE 15 – (1) Çekici araçlar ile yüklü ağırlığı 750
kilogramın üstündeki römork ve yarı römorklar (traktör römorkları hariç),
bu Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara uygun olarak ayrı ayrı tescil
edilir.
(2) Çekici araçlar ile römork takacak araçların
tescil belgelerine çekeceği römorkun taşıma sınırı yazılır ve römorklarının
arka kısımlarına Avrupa Topluluğu Direktifleri ve Avrupa Ekonomik Komisyonu
Regülasyonu ECE R 70’e uygun iki adet işaret levhası takılır.
(3) Traktör römorkları ise ayrı olarak tescil edilmeyip,
başvuru halinde sahiplik ve teknik belgesindeki gerekli bilgiler, çekecek
traktörün tescil belgesinin ilgili bölümüne işlenir.
(4) Traktör römorklarının arka kısımlarına Avrupa
Topluluğu Direktifleri ve Avrupa Ekonomik Komisyonu Regülasyonu ECE R 69’a
uygun iki adet işaret levhası takılır.
(5) Traktöre ait tescil belgesine bu madde
kapsamında işlem yapılan traktör römorkuna dair kayıt konur. Römorkun
sahiplik ve teknik belgesine “… plakalı traktörün plaka sayısı verilmiştir”
şerhi işlenir.
(6) Traktör römorklarının noterlerde yapılan bir
işlem ile başkasına satış veya devri halinde, sahiplik ve teknik belgesine
kayıt konulur, verilen plaka geri alınarak iptal edilir ve yeni sahibi
adına tescil işlemleri yapılır.
Engellilere
ait araçların tescili
MADDE 16 – (1) Engellilere ait araçların tescili, araç
sahibinin engellilik derecesini gösterir sağlık raporu, ilgili vergi
dairesi müdürlüğü tarafından düzenlenen özel tüketim vergisi istisnası
uygulandığına dair özel tüketim vergisi ödeme belgesi ve araçların tescili
için gerekli diğer belgeler esas alınarak yapılır.
(2)
Araçların engelliler tarafından ithal edildiği durumlarda, trafik
şahadetnamelerinde yer alan şerhler aracın tescil kayıtlarına işlenir.
(3) Engelliler tarafından ithal edilen araçlar
gümrük idaresinin izni olmadan ve gümrük vergileri ödenmeden engelli
olmayanlara ödünç verilemez, kiralanamaz, devredilemez veya satılamaz.
Ancak bu araçların ilgili gümrük müdürlüğünün izni dahilinde engelli
kişilere veya mirasçılarına ödünç verilmesi, kiralanması, devri veya
satışında gümrük vergisinin ödenmesi şartı aranmaz.
(4) Araçların engelliler tarafından yurt içinden
ilk iktisabında;
a) Özel tertibatlı araçların, engelliler tarafından
bizzat kullanılmak amacıyla özel tüketim vergisinden müstesna olarak yurt içinden
ilk iktisabında, tescil kayıtlarına “İlk iktisap tarihinden itibaren beş
yıl geçmedikçe özel tüketim vergisi ödenmeden devri, satışı, hibesi,
intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde sözleşme ile
devri, tasarruf hakkının vekaletname ile devredilmesi, özel tertibatının
kaldırılması veya değiştirilmesi yasaktır.” şeklinde şerh işlenir.
b) Herhangi bir engeli bulunmayan kişilerin
kullanımına uygun olarak imal edilmiş olan aracın teknik donanımlarında
hiçbir değişiklik yapılmadan, engelli kişinin sağlık raporunda belirtilen
tertibatın ilave aparatlarla taktırılmış olması halinde bu aracın tescil
kayıtlarına yukarıdaki (a) bendinde yer alan şerhin yanı sıra, “Araç
sahibinin eşi, üçüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımlarından bir sürücü
veya noterce düzenlenmiş iş akdine bağlı olarak istihdam edilen bir sürücü
tarafından da kullanılabilir.” şeklinde şerh işlenir. Aracın engelli veya
bu kişiler tarafından her iki şekilde de kullanılabileceğinin yetkili kurum
veya kuruluş tarafından belgelendirilmesi şarttır.
c) Aracın sürülmesine yönelik özel tertibatı
olmayan ve engellilik derecesi %90 ve üzeri olan engelliler tarafından özel
tüketim vergisinden müstesna olarak yurt içinden ilk iktisabı yapılan
taşıtların tescil kayıtlarına “İlk iktisap tarihinden itibaren beş yıl
geçmedikçe özel tüketim vergisi ödenmeden devri, satışı, hibesi,
intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde sözleşme ile
devri, tasarruf hakkının vekaletname ile devredilmesi yasaktır.” şeklinde
şerh işlenir.
(5) Daha önce tescili yapılmış olan araçların,
engellilik derecesi %90’ın altında olması halinde özel tertibat yapılmak
şartıyla; engellilik derecesi %90 ve üzerinde olması halinde ise özel
tertibat yapılmaksızın engelliler adına tescili yapılabilir.
(6) Özel tertibatlı araçların tadilat veya montaj
belgelerinde yer alan tertibat kodu tescil kayıtlarına işlenir.
(7) Zihinsel engellilere ait araçların tescili
için, veli ya da vasileri tarafından araç nedeniyle doğabilecek hukuki ve
cezai sorumlulukları kabul ettiklerine dair noterde düzenlenmiş
taahhütnamenin tescil anında verilmesi zorunludur.
(8) Özel tüketim vergisi istisnası ile edinilen
araç tescil edilmeden önce, istisnadan yararlandırılan engelli kişinin
ölümü halinde tescil işlemi aracın vergisi ödenmek suretiyle yapılabilir.
Yabancılara
ait araçların tescili
MADDE 17 – (1) Yabancı gerçek ve tüzel kişiler tarafından
yurt içinden satın alınan veya yurt dışından getirilen araçların tescili,
bu Yönetmelik uyarınca gerekli belgelerin ibrazı ile noterler tarafından
yapılır. Bu araçlara MA-MZ harf grubundan plaka verilir.
(2) Türk vatandaşlığından çıkmasına izin
verilenlerin gümrük muafiyeti kapsamında yurt dışından getirdikleri ve
gümrük idaresi tarafından düzenlenen belgede MA-MZ harf grubuna tescil
edilmesi gerektiği belirtilen araçları da birinci fıkra kapsamında tescil edilir.
Bu kişilerin yurt içinde edindikleri araçlara ise MA-MZ harf grubundan
plaka verilmez.
(3) Tescil işlemi, yabancı gerçek kişinin varsa
geçici kimlik numarası, yoksa vergi numarası esas alınarak yapılır. Yabancı
tüzel kişiler için vergi numarasının bulunması zorunludur.
(4) Bu madde kapsamında tescil edilecek araçlardan;
a) Yurt içinden alınarak tescil edilen aracın
tescil kayıtlarına “Araç sahibi, eşi ve çocukları veya noterce düzenlenmiş
iş akdine bağlı olarak istihdam edilen sürücüden başkası kullanamaz.”
şeklinde şerh,
b) Yurt dışından getirilen araçların tescil
kayıtlarına, gümrük müdürlüğü tarafından düzenlenen belgede yer alan şerh;
bu belgede şerh yer almıyorsa “Araç sahibi, eşi ve çocukları veya noterce
düzenlenmiş iş akdine bağlı olarak istihdam edilen sürücüden başkası
kullanamaz.” şeklinde şerh,
c) Yabancı tüzel kişiler adına tescil edilecek
araçların tescil kayıtlarına, “Araç sahibi tarafından belirlenen en fazla
altı kişi tarafından kullanılabilir.” şeklinde şerh,
tescil kayıtlarına işlenir.
(5) Türk vatandaşı ile yabancı gerçek veya tüzel
kişilerin adına ortak yapılan tescil işlemlerinde bu madde uyarınca MA-MZ
harf grubu plaka verilmez, tescil işlemlerinde Türk vatandaşlarına ilişkin
hükümler uygulanır.
(6) Diplomatik ve konsüler misyonlar ile
uluslararası kuruluşlar ve bunların diplomatik ve konsüler muafiyeti bulunan
mensupları tarafından ithal edilen araçlar Dışişleri Bakanlığınca
onaylanmış ve Gümrük Müdürlüklerince işlem görmüş belgede, yurt içinden
edinilen araçlar ise Dışişleri Bakanlığının yazısında belirtilen plakaya
tescil edilir. Tescil edilen araçların bilgileri elektronik ortamda; bunun
mümkün olmaması halinde ise yazılı olarak Dışişleri Bakanlığına bildirilir.
(7) CC/CD panel plaka (Ek:5/L) verilen diplomatlara
ait araçların tescil belgesi ve kayıtlarına “CC/CD panel plaka taşıyabilir”
ibaresi yazılır.
(8) “CC” panel plaka taktırmak üzere Dışişleri
Bakanlığından alınan kimlik kartı ile başvuru yapan fahri başkonsoloslar ve
fahri konsolosların, Dışişleri Bakanlığınca verilmiş olan kimlik kartında
belirtilen ilde şahısları veya şirketleri adına tescilli bir adet araca,
mevcut tescil plakalarının yanında CC panel plakalardan verilebilir.
Satış
veya devir işlemi yapılan araçların noterler tarafından tescili
MADDE 18 – (1) Tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve
devirleri, satış veya devri yapılacak araçtan dolayı motorlu taşıtlar
vergisi, gecikme faizi, gecikme zammı, vergi cezası ve trafik idari para
cezası, 25/6/2010 tarihli ve 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün
Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 30 uncu maddesine göre verilen idari
para cezaları ile geçiş ücreti borcu ve taşıt üzerinde satış ve/veya devri
kısıtlayıcı herhangi bir tedbir veya kayıt bulunmadığının ve trafikten
çekilmiş veya çekilecek araçlar hariç olmak üzere aracın geçerli muayenesi
ile zorunlu mali sorumluluk sigortasının bulunduğunun tespit edilmesi
halinde noterler tarafından yapılır. Noterler tarafından yapılmayan her
çeşit satış ve devir işlemleri geçersizdir.
(2) Resmi araçların satış veya devirleri ilgili
kurum veya kuruluşların tabi oldukları mevzuata göre yapılır.
(3) İş makinelerinin satış ve devirleri ise araç
üzerinde satış ve/veya devri kısıtlayıcı herhangi bir tedbir veya kayıt
bulunmaması halinde, araç sahibi adına düzenlenmiş araç tescil belgesi esas
alınarak noterler tarafından yapılır. Satış veya devir işlemi elektronik
ortamda tescili yapan ilgili kuruluşa bildirilir. Elektronik ortamda
bildirimin mümkün olmaması halinde ise satış veya devir işlemine ilişkin
belgenin bir sureti üç iş günü içerisinde tescili yapan ilgili kuruluşa
gönderilir.
(4) Satış veya devir işlemi sırasında araca ait
tescil belgesi veya geçerlilik süresi bitmemiş olmak kaydıyla araç
tesciline ilişkin geçici belge, bu belgelerin zayi olduğunun ilgilisi
tarafından beyan edilmesi ve zayi bilgisinin ilgili kolluk birimi
tarafından elektronik ortamdaki kayıtlara işlendiğinin noterlerce
anlaşılması halinde ise elektronik ortamdaki tescil kayıtları esas alınır.
(5) Noterlerce yapılacak satış veya devir işlemi
sırasında, araca ait tescil belgesi veya araç tesciline ilişkin geçici
belge üzerindeki bilgiler ile aracın elektronik ortamdaki kayıtları
arasında farklılık olduğunun anlaşılması durumunda, elektronik ortamdaki
kayıtlar esas alınır.
(6) Araç bilgilerinde eksiklik veya yanlışlık
olduğunun anlaşılması halinde, noterler tarafından tescile esas bilgi ve
belgeler incelendikten ve tescil kayıtlarında düzeltme yapıldıktan sonra
satış veya devir işlemi yapılır.
(7) Satış veya devir işlemi noterler tarafından elektronik
ortamda Gelir İdaresi Başkanlığına, elektronik ortamda bildirimin mümkün
olmaması halinde ise üç iş günü içerisinde ilgili vergi dairesine yazılı
olarak bildirilir.
(8) Tescil edilmemiş araçların satın alma veya
gümrükten çekme tarihinden itibaren üç ay içinde satış ve devirleri,
sahiplik belgeleri esas alınarak noterler tarafından yapılır.
(9) Araçların satış veya devirleri sırasında
noterler tarafından yapılacak işlemler ve araç tescil belgesinin düzenlenmesi
ile bu belgelerin araç sahiplerine teslimine ilişkin usul ve esaslar,
Türkiye Noterler Birliği tarafından belirlenir.
(10) Satış veya devir sırasında mevcut teknik
özellikleri nedeniyle alıcı tarafından hukuki veya fiili nedenlerle kullanılması
mümkün olmayan (özel tertibatlı engelli aracı, ambulans vb.) araçlar ile
Yönetmeliğin 9 uncu maddesi birinci fıkrası kapsamındaki araçların
trafikten çekilmek şartıyla satış veya devri yapılır.
(11) Satış veya devri yapılacak aracın sefer görev
emri bulunması halinde, noter tarafından alıcıya gerekli tebligat yapılır
ve aracın yeni sahip bilgisi elektronik ortamda, elektronik ortamda
bildirimin mümkün olmaması halinde ise yazılı olarak aracın
görevlendirildiği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğüne gönderilir.
(12) Noterler tarafından yapılan araç satış veya devir
işlemlerinin tamamlanmasıyla alıcı adına noterlerce araç tescil belgesi
düzenlenir, gerekli bilgiler elektronik ortamda saklanır.
(13) Haciz, müsadere, elkoyma, buluntu, trafikten
men gibi nedenlerle; icra müdürlükleri, vergi dairesi müdürlükleri, milli
emlak müdürlükleri ile diğer yetkili kamu kurum veya kuruluşları tarafından
satışı yapılan araçların satışa ilişkin bilgileri elektronik ortamda
ARTES’e; bunun mümkün olmaması halinde ise satış yazısı üç iş günü
içerisinde yazılı olarak Türkiye Noterler Birliğine gönderilir. Gönderilen
bilgiler Türkiye Noterler Birliği tarafından ARTES’e kaydedilir. Alıcılar
herhangi bir noterden bir ay içerisinde adlarına araç tescil belgesi almak
zorundadırlar. Alıcıların araç tescil belgesi almak için süresinde başvurmamaları
halinde, bu araçlar alıcıları adına Türkiye Noterler Birliği tarafından
aracın re’sen tescil edildiğine dair şerh verilmek suretiyle tescil edilir.
(14) Re’sen tescil işlemi yapılacak araçların
tesciline ilişkin usul ve esaslar Türkiye Noterler Birliği tarafından belirlenir.
(15) 1/5/2010 tarihinden önce noterler tarafından
satış veya devri yapılan araçların tescil edilmemiş olması halinde,
satıcının noter satış sözleşmesi ile birlikte herhangi bir noterliğe
başvurusu üzerine bu araçlar aracın re’sen tescil edildiğine dair şerh
verilmek suretiyle alıcıları adına re’sen tescil edilir.
(16) 21/11/2012 tarihli ve 6361 sayılı Finansal
Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında kiralanan
araçlar;
a) Kiracı adına satın alma hakkının oluştuğu andan
itibaren otuz günlük süre içinde kiracı tarafından aracın kendi adına
tescilinin yaptırılmaması veya kiralayana iade edilmemesi,
b) Taraflar arasında yapılan sözleşmede aracın
kiracı adına re’sen tescil edileceği hususunda karara varılmış ve kiracıya
konu hakkında tebligat yapılmış olması veya adresinde bulunmadığından
tebligatın yapılamadığının belgelenmesi,
halinde finansal kiralama şirketleri tarafından
herhangi bir notere başvurulması durumunda aracın re’sen tescil edildiğine
dair şerh verilmek suretiyle kiracısı adına tescil edilir.
Mülkiyetin
saklı tutulması kaydıyla araçların satış ve tescilleri
MADDE 19 – (1) Mülkiyetin saklı tutulması kaydıyla yapılacak
araç satışlarına ilişkin sözleşmeler herhangi bir noterde yapılabilir,
ancak alıcının yerleşim yeri noterliğindeki özel sicile kaydedilir.
(2) Satışı yapılan araçlar, alıcı adına tescil
edilir ve tescil kaydına mülkiyetin saklı tutulduğuna dair şerh işlenir.
İş
makinelerinin tescili ile tescil plakaları
MADDE 20 – (1) İş makinelerinin tescil işlemleri aşağıdaki
esaslara göre yapılır:
a) Resmi kuruluşlara ait iş makineleri;
1) Kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan iş
makinelerinin tescil işlemleri ait olduğu kurum veya kuruluşun ilgili
birimlerinde yapılır ve her makine için ayrı ayrı iş makinası tescil
belgesi (Ek-1) düzenlenir.
2) Tescil işlemlerinin aynı kuruluşa ait ayrı ayrı
birimlerde yapılması halinde tescile ait bilgiler kurum veya kuruluşun
merkez tescil biriminde toplanır ve makinelerin cinslerine göre ayrı ayrı
kayıtları tutulur.
3) Bu araçlarla karayoluna çıkılmasının gerekli
olduğu hallerde, tescilini yapan kuruluşça iş makinası tescil belgesinin
trafiğe çıkış iznine ait bölüm doldurularak tasdik edilir.
4) Bu şekilde karayoluna çıkacak araçların zorunlu mali
sorumluluk sigortası yaptırmış olmaları zorunludur.
b) Özel veya tüzel kişilere ait olan iş
makinelerinin işletme amacıyla veya ilgisine göre bu Yönetmeliğin 9 uncu
maddesinde belirtilen kuruluşlarca tescilleri araç sahibinin başvurusu
üzerine iş makinası türünden araçların tescil defterine (EK-1/A) işlenmek
suretiyle yapılır ve Maliye Bakanlığınca bastırılan iş makinası tescil
belgesi tanzim edilerek verilir.
1) Araç sahipleri, iş makinesinin tanıtım
özelliklerini gösteren teknik belgeyi veya araca ait teknik bilgileri içeren
bir belgeyi sahiplik belgesi ile birlikte ibraz etmek zorundadır.
2) Bu iş makinesinin karayollarında sürülmesi,
tescil belgesine ekli trafiğe çıkış izin belgesinin tescili yapan kuruluşça
tasdik edilerek iş makinesi sahibine verilmesi ile mümkündür.
3) Trafiğe çıkış izni verilirken iş makinesinin
zorunlu mali sorumluluk sigortasının yapılmış olması ve Karayolları Genel
Müdürlüğünden özel izin alınması zorunludur.
Motorsuz
taşıtların tescili
MADDE 21 – (1) Kanunun 22 nci maddesi birinci fıkrasının (d)
bendi uyarınca gerekli görülmesi halinde belediyelerce tescili yapılacak
motorsuz taşıtlar için aşağıdaki esaslar uygulanır:
a) Taşıt sahiplerinin kimlik bilgileri ve
taşıtların cins ve özellikleri kaydedilir.
b) Her araç için, motorsuz taşıt tescil belgesi
(Ek-2) düzenlenir ve taşıt sahibine verilir.
c) Bu araçlardan bisikletlerin plakaları 10x15
santimetre, hayvanla çekilen ve elle sürülenlerin 15x20 santimetre en ve
boyunda olur ve sacdan veya uygun bir maddeden yapılır.
(2) Tescil plakalarının zemini beyaz, harf ve
rakamları siyah renkte olur, plakaları belediyelerce belirlenir ve taşıtların
arkalarına takılır.
(3) Belediyelerce tescili zorunlu kılınan araçların
belge ve plaka alınmadan trafiğe çıkarılması yasaktır.
(4) Bu araçları sürenlerin belgeleri ve
belgelerinde gösterilen şartlara uyup uymadıkları belediye trafik birimlerince
de denetlenebilir.
Araçlar
üzerinde yapılan değişikliklerin bildirilmesi ve tescili
MADDE 22 – (1) Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında
Yönetmelikte belirtilen şekillerde yapılan her türlü teknik değişiklik ile
aracın rengine ilişkin değişiklikler, değişiklik sonrası aracın
muayenesinin yapılmış olması koşuluyla değişikliğin meydana geldiği tarihten
itibaren otuz gün içinde herhangi bir notere başvuru yapılarak ARTES’e
işlenir. İlgili değişiklik araç tescil belgesinde yer alan bilgilerden
herhangi birini değiştiriyor ise yeni araç tescil belgesi basılır.
(2) Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel
Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına ait özel amaçlı taşıtlar ile
kamu düzeninin sağlanmasında kullanılmak üzere tasarımlanmış ve imal
edilmiş bu kurumlara ait diğer taşıtlar üzerinde yapılan teknik
değişikliklerde, Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik
kapsamında düzenlenmesi gereken belgeler aranmaz. İlgili birimlerin veya
teknik değişikliği yaptırdıkları firmaların yetkili mühendisleri tarafından
düzenlenen teknik belgeye göre işlem yapılır.
(3) Araçlar üzerinde teknik değişiklik yapan veya
yapılan değişikliklere ilişkin belgeleri onaylayan kişi veya kuruluşlara,
bu değişikliklerin ARTES'e işlenmesi amacıyla bildirim zorunluluğu
getirmeye ve bu bildirimlerin yapılmasına ilişkin usul ve esasları
belirlemeye Maliye Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle Türkiye Noterler
Birliği yetkilidir.
(4) Üzerinde değişiklik yapılıp da süresi içinde
bildirilmeyen araçlar, değişiklik belgelendirilip noterler tarafından
tescil edilinceye ve araç tescil belgelerine işleninceye kadar trafikten
men edilir.
(5) Tescil edilen araç üzerinde yapılan her türlü
işlem ve değişiklikler elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığına,
elektronik ortamda bildirimin mümkün olmaması halinde ise en geç on beş iş
günü içinde yazılı olarak ilgili vergi dairesine bildirilir.
Araçlarda
kullanılan yazı, resim ve işaretlerin tescili
MADDE 23 – (1) Araç işletenin ticari ad veya unvanı ile
işletmeci kuruluşun tanıtımına yönelik logo, amblem ve benzeri mahiyetteki
yazı, resim ve işaretler aracın camları, tekerlekleri, ön ve arka kısımları
dışındaki alanlar üzerinde bulunabilir. Otobüs ve minibüslerin ayrıca ön ve
arkalarına işletenin kısa ticari ad veya unvanı da yazılabilir. Alkol ve
tütün reklamı içeren yazı, resim ve işaretlerin kullanımı yasaktır.
(2) Başvuru sırasında aracın tespit muayenesinin
yapılmış olması koşuluyla araç işletenin tescilini talep ettiği yazı, resim
ve işareti kullanım hakkı olduğuna dair yazılı beyanının ya da belgenin
ibrazı ile bu madde kapsamındaki tescil talebinin araç sahibi olmayan
işleten tarafından talep edilmesi halinde, araç sahibinin muvafakati
gerekir.
(3) Sürücü kursunda adaylara eğitim vermek için
kullandırılan araçlar ile minibüs ve otobüslerin ön ve arka kısımlarında da
yazı, resim ve işaret kullanılabilir.
(4) Bu madde kapsamında tescil edilen yazı, resim
ve işaretler aracın tescil belgesi ve kayıtlarına “… logoludur” veya “…
yazısı, resmi, işareti mevcuttur” şeklinde işlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Geçici Trafik Belgeleri
Geçici
trafik belgeleri ve geçici plakaların verilme esasları
MADDE 24 – (1) Bir yerden diğer bir yere götürülme, prototip
veya yol testi, gösteri yapılması gibi nedenlerle geçici olarak trafiğe
çıkarılacak araçlar ile ithal ve ihraç edilen araçlara, geçici belgenin
cinsine uygun harcın yatırılmış olması şartıyla ve ilgili maddelerindeki
usul ve esaslara göre noterler tarafından geçici trafik belgesi verilir.
Geçici trafik belgesi ve geçici plakaları ARTES’e işlenir.
(2) Bu belgeler, geçici plakaları ile birlikte
kullanılır.
(3) Geçici trafik belgelerinin, süresi geçirilerek
veya başka araçlarda kullanılması halinde belge ve plakalar geri alınır,
araçlar trafikten men edilir.
A Geçici
trafik belgesi ve geçici plakalar
MADDE 25 – (1) A Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki
Belgesi;
a) Prototip veya yol testi yapılacak araçlar için
imalatçı veya ithalatçı firmalar, otomotiv konusunda araştırma yapan kurum,
kuruluş veya teknik hizmet kuruluşlarına “T” harf grubu plakalı,
b) Fabrika, depo, gümrük satış yeri, teşhir yeri,
bayi ve benzeri yerler arasında sürülecek araçların nakli amacıyla imalatçı
veya ithalatçı firmalar, bu firmaların yetki verdiği araç satıcılığı yapan
bayiler ile taşıma işleri organizatörlüğü yapanlara; yurt dışından satın
alınan veya yurt dışına satılan araçların karayollarında sürülerek
götürülmesi veya getirilmesi için Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme
Bakanlığından uluslararası ve yurt içi taşıma işleri organizatörlüğü yetki
belgesi almış olan gerçek ve tüzel kişilere “G” harf grubu plakalı,
olarak bir yıl süre ile verilen belgedir.
(2) A Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki
Belgesinde birden fazla plaka verilemez. Ancak firmalar birden fazla yetki
belgesi için müracaat edebilirler.
(3) A Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki
Belgesine istinaden düzenlenen A Geçici Trafik Belgesi ve bu belge ile
kullanılan "G" plakanın geçerlilik süresi; aynı il sınırları
içerisinde yirmi dört saat, şehirlerarası ve uluslararası yollarda aracın
götürüleceği yerin uzaklığına göre en fazla altı gündür. Bu plakalı
araçların A Geçici Trafik Belgesinde belirtilen güzergâh dışında
kullanılması ve bu araçlarla yük ve yolcu taşınması yasaktır.
(4) A Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki
Belgesine istinaden düzenlenen A Geçici Trafik Belgesi ve bu belge ile
kullanılan "T" plakalı araçlar, A Geçici Trafik Belgesinde
belirtilen süre içerisinde ülke genelinde herhangi bir yer kısıtlamasına
tabi olmaksızın kullanılabilirler.
(5) "G" ve "T" plakalar için
kullanılan A Geçici Trafik Belgesi, A Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki
Belgesi bulunan firmalarca iki suret olarak düzenlenir. Bir sureti üç yıl
süre ile saklanır. Bu belgeler yetkililerce her zaman denetlenebilir.
(6) Bu belge ve plakalar, A Geçici Trafik Belgesi
Düzenleme Yetki Belgesinin ilgili firmaca onaylanmış fotokopisi ile
birlikte geçerlidir.
(7) A Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki
Belgesinin süresi sonunda yeniden talep edilmesi halinde, önceden verilmiş
yetki belgesi ile plakaların iadesi zorunludur. Süresi biten yetki belgesi
ile önceden tahsis edilmiş plakalar iade edilmedikçe yenisi verilmez.
(8) A Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki
Belgesine istinaden verilecek "G" ve "T" plakalar
8000-9999 arasındaki rakamlardan oluşur.
(9) A Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki Belgesi
başvurusu herhangi bir notere yapılır. Başvuru sırasında;
a) Talep edenlerin her türlü hukuki ve mali
sorumluluğu kabul ettiklerini ve yetki belgesini hangi amaçla kullanacaklarını
belirtmeleri,
b) Her araç için cinslerine göre plakaya bağlı
olarak yaptırılmış zorunlu mali sorumluluk sigortasının bulunması,
c) Gerekli harcın ödenmesi,
ç) Taşıma işleri organizatörlüğü yapanlar için
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından ilgili yetki belgesinin
alınmış olması,
d) Prototip veya tip onayı olmayan, yol testi
yapılacak imal, ithal ve ihraç araçlar için tanıtım numaralarından bağımsız
olarak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından izin belgesinin alınmış
olması (Tip onayı olması halinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından
izin şartı aranmaz.),
e) İthal araçlar için satış sonrası hizmet
yeterlilik belgesinin bulunması
gerekir.
(10) Prototip veya yol testi amacıyla "T"
plakası verilen araçlar, hiçbir şekilde taşıma sınırı üstünde yükleme yapılmamak
üzere, yüklü olarak da test edilebilirler. Gerektiğinde Bilim, Sanayi ve
Teknoloji Bakanlığından izin alınmak şartıyla teknik açıdan müsaade edilen
yükle yüklenebilirler. Bu araçlarda, sürücünün dışında gereği kadar ek
sürücü ve uzman bulunabilir.
(11) A Geçici Trafik Belgesi Düzenleme Yetki
Belgesi ile geçici trafik belgelerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve
esaslar İçişleri Bakanlığının görüşü alınarak Türkiye Noterler Birliği
tarafından belirlenir.
C Geçici
trafik belgesi ve geçici plakalar
MADDE 26 – (1) Araç sahibinin her türlü hukuki ve mali
sorumluluğu kabul ettiğine dair beyanı ve başvurusu üzerine; satıldığı veya
bulunduğu yerden tescil edileceği ve bulundurulacağı veya onarımının
yapılacağı yere kadar götürülecek olup, zorunlu mali sorumluluk sigortası
bulunan ve gerekli harcı ödenmiş araçlara, herhangi bir noter tarafından
altı gün süre ile geçerli C Geçici Trafik Belgesi ve plaka basım belgesi
verilir.
(2) Trafikten çekilmiş olan araçlara da C Geçici
Trafik Belgesi verilebilir.
D Geçici
trafik belgesi ve geçici plakalar
MADDE 27 – (1) Yurt dışından getirilen veya yurt dışına
götürülen araçların karayollarında sürülerek götürülmesi veya getirilmesi
için araç sahibi veya satıcının başvurusu üzerine herhangi bir noter
tarafından otuz gün süre ile geçerli D Geçici Trafik Belgesi ve plaka basım
belgesi verilir.
(2) Başvuru sırasında her türlü hukuki ve mali
sorumluluğun kabul edildiğinin beyan edilmesi, getirilecek ya da
götürülecek araçların cins, sayı ve nitelikleri ile araçların getirileceği
ya da götürüleceği ülkenin belirtilmesi gerekir. Başvuruya konu edilen her
bir araç için proforma fatura örneği veya sahiplik belgesinin ibrazı ile
aracın zorunlu mali sorumluluk sigortasının bulunması ve gerekli harcının
ödenmiş olması gerekir.
(3) Yurtdışından getirilecek araçlar için verilen
geçici belge ve plakalar, araçlara bulundukları ülkede getirileceği gün
takılır ve yurda gelişlerinde aracın tescil edileceği notere iade edilir.
(4) Yurtdışına götürülecek araçlar için verilen
geçici belge ve plakalar ise karayoluna çıkarılacakları zaman araçlara
takılır.
E Geçici
trafik belgesi ve geçici plakalar
MADDE 28 –
(1) Türkiye’ye kesin olarak ithal
edilmek üzere getirilen araçlar ile asıl yerleşim yeri yabancı memleketlerde
olan Türk ve yabancı turistler haricinde kalan ve resmi veya özel
sektörlerde çalışmak üzere gelen yabancı kişilere ve bilim adamlarına ait
araçlara gümrük idareleri tarafından, yabancı plakalarının sökülmesi
sonrasında, giriş işlemleri yapılacak gümrüğe kadar kullanılmak üzere
zorunlu mali sorumluluk sigortasının yaptırılmış olması ve gerekli harcının
ödenmesi şartlarıyla altı gün süreyle geçerli E Geçici Trafik Belgesi ve
plaka basım belgesi verilir.
(2) Ülkemizden transit geçecek olup geçici plaka ve
yol belgesinin süresi bitmiş ya da süresi ülkemizi geçmeye yetmeyecek olan
araçlara giriş işlemi yapan gümrüklerce, çıkış işlemleri yapılacak olan gümrüğe
teslim edilmek üzere zorunlu mali sorumluluk sigortasının yaptırılmış
olması ve gerekli harcının ödenmesi şartlarıyla E Geçici Trafik Belgesi
verilir.
F Geçici
trafik belgesi ve geçici plakalar
MADDE 29 – (1) Dış ülkelerde bulunan Türk vatandaşlarının,
bulundukları ülke mevzuatı gereğince belge ve plakaları geri alınan
plakasız araçları ile yurdumuza gelişlerinde; giriş işlemi yapan gümrük
idareleri tarafından verilen giriş izin belgesi esas alınarak, araç
sahibinin başvurusu üzerine araçların yurtta kalış süresine göre zorunlu
mali sorumluluk sigortasının yaptırılmış olması ve gerekli harcının
ödenmesi şartlarıyla, herhangi bir noter tarafından en çok üç ay süre ile
geçerli F Geçici Trafik Belgesi ve plaka basım belgesi verilir.
(2) Bu belge ve plakalar araç sahibi tarafından,
gidilen ülkedeki Türk temsilciliklerine iptal edilmek üzere teslim edilir.
Ülkelerindeki
olağanüstü haller nedeniyle ülkemize giriş yapan yabancılara ait araçlara
geçici trafik belgesi ve tescil plakası verilmesi
MADDE 30 – (1) Savaş, iç karışıklık, doğal afet ve benzeri
olağanüstü nedenlerle, ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, acil ve geçici
koruma bulmak amacıyla kitlesel olarak veya bu kitlesel akın döneminde
bireysel olarak Türkiye Cumhuriyeti sınırlarına gelen veya bu sınırları
geçen yabancıların beraberlerinde getirdikleri tescilli araçlara, ülkede
kaldıkları süre içerisinde kullanılmak üzere noterler tarafından geçici
trafik belgesi ve özel olarak belirlenen harf grubundan tescil plakası
verilir.
(2) Bu kapsamdaki araçlara geçici trafik belgesi ve
tescil plakası düzenleninceye kadar kullanılmak üzere yurdumuza girişleri
sırasında ilgili gümrük idaresi tarafından, ülkemizde geçerli zorunlu mali
sorumluluk sigortası yaptırılmış olması şartı ile on beş gün süreyle
geçerli Geçici Giriş Yol Belgesi (Ek-3) verilir. Geçici Giriş Yol Belgesi
verilen ve henüz geçici trafik belgesi ve tescil plakası düzenlenmeyen
araçlara yurt dışına çıkış izni verilmez.
(3) Geçici trafik belgesi ve tescil plakası
verilmesi için başvuru sırasında aracın yabancı ülkedeki tescil belgesi,
ülkemizde geçerli zorunlu mali sorumluluk sigorta poliçesi, varsa Geçici
Giriş Yol Belgesi ve 13/10/2014 tarihli ve 2017/6883 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı ile yürürlüğe konulan Geçici Koruma Yönetmeliği uyarınca araç sahibine
verilen Geçici Koruma Kimlik Belgesi/Yabancı Tanıtma Belgesinin ibrazı ve
aracın geçerli muayenesinin bulunması zorunludur.
(4) Bu madde kapsamında tescil yapılan aracın
kayıtlarına, “Geçici belge ve tescil plakası üzerinden başkasına satılamaz,
devredilemez, kiralanamaz, ödünç verilemez, geçici trafik belgesinde adı
kayıtlı kişi, eşi veya belgede adı kayıtlı kişinin alt ya da üst soyu
dışındaki kişiler tarafından kullanılamaz.” şeklinde şerh işlenir.
(5) Bu araçlarla yurt dışına çıkış yapılacak olması
halinde, geçici trafik belgesi ve tescil plakalarının bu belge ve plakaları
düzenleyen notere iade edilerek, yurt dışına çıkışın yapılacağı gümrük
idaresine kadar kullanılmak üzere yedi gün süreyle geçerli Geçici Çıkış Yol
Belgesi alınması zorunludur. Bu süre sonunda yurt dışına çıkış yapmadığı
tespit edilen araç trafikten men edilir ve men bilgisi, işlemi yapan trafik
birimi tarafından elektronik ortamda kaydedilir. Bu halde, araca yeniden üç
gün süreyle geçerli Geçici Çıkış Yol Belgesi düzenlenir. Süre sonunda yine
yurt dışına çıkış yapmadığı tespit edilen araç, başvuracağı herhangi bir
noterden yeniden geçici trafik belgesi ve tescil plakası alınıncaya kadar
trafikten men edilir.
(6) Geçici olarak tescil edilmek üzere geçici giriş
yol belgesi veya geçici trafik belgesi ve tescil plakası verilen yabancı
plakalı araçlara ilişkin bilgiler kanunlardaki istisnalar hariç olmak üzere
ilgili kurum ve kuruluşlarla sınırlı olarak paylaşılabilir. Bu fıkra
kapsamında yapılacak veri paylaşımının usul ve esasları Emniyet Genel
Müdürlüğü ve Türkiye Noterler Birliği arasında yapılacak olan protokolle
belirlenir.
(7) Geçici trafik belgesi ve tescil plakasının
şekli, içeriği, geçerlilik süresi, geçici trafik belgesi ve tescil plakası
verilmesi, iadesi ile araca ait mevcut belge ve plakaların saklanması,
iadesi ile bu işlemlere ait diğer usul ve esaslar İçişleri Bakanlığının
görüşü alınmak suretiyle Türkiye Noterler Birliği tarafından belirlenir.
(8) Geçici olarak tescil edilen araçların muayene,
sigorta, vergi ve harçları ile bu maddenin uygulanmasına dair diğer
işlemlere ilişkin usul ve esaslar ilgili bakanlık, kurum veya kuruluşlarca
belirlenir.
(9) Hangi ülkelerde olağanüstü hallerin yaşandığı
ve olağanüstü hallerin süresi Adalet, İçişleri ve Dışişleri Bakanlığı ile Başbakanlık
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığınca müştereken hazırlanacak usul ve
esaslarla belirlenir.
ALTINCI BÖLÜM
Tescil Plakaları
Tescil
plakası verilmesi ve kullanılması
MADDE 31 – (1) İlk defa tescili yapılan her araca, araç
sahibinin tescile esas adresinin bulunduğu yerdeki il kodu, harf ve rakam
grubunu içeren bir tescil plakası tahsis edilir. Plaka değişikliğinin talep
edilebileceği durumlar saklı kalmak üzere, tescil edilmiş araçlarda satış
ve devir sonrası aracın mevcut plakası yeni araç sahibine devredilir.
(2) Finansal kiralama yoluyla kiralanan ve ilk defa
tescili yapılacak araçlara, kiracının tescile esas adresinin bulunduğu
yerdeki il kodu, harf ve rakam grubunu içeren tescil plakası da tahsis
edilebilir. Bu araçların tescilinde araç sahibi ile birlikte kiracı
bilgileri de kayıt altına alınır.
(3) Araç tescil işlemi sırasında verilecek tescil
plakalarının belirlenmesi usulü, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Türkiye
Noterler Birliği arasında yapılacak protokolde belirlenir.
(4) Noterler, ilgili tescil kuruluşları ve Türkiye
Noterler Birliği tarafından yetkilendirilen kurum veya kuruluşlar
tarafından düzenlenen plaka basım talep belgesi yazılı veya elektronik
ortamda ibraz edilmeden plaka basımı yapılamaz. Plaka basım talep belgesi
veya buna ilişkin elektronik bildirim, plakayı basan kuruluş tarafından en
az üç yıl süre ile muhafaza edilir. Tescil plakalarında, plaka basım
işlemini gerçekleştiren kuruluşun mührü bulunur.
(5) Araç muayenesinde, tescil plakası standart dışı
kabul edilip ağır kusur verilen araçlar için, araç muayene raporunun ibrazı
halinde, plaka basımında plaka basım talep belgesi aranmaz.
(6) Bu Yönetmelik kapsamında noterler tarafından
tescil edilen araçların plakalarının iptali durumunda iade edilen plakalar
noterler tarafından Türkiye Noterler Birliğinin belirlediği usul ve
esaslara göre imha edilir.
Tescil
plakalarının takılma yerleri ve sayıları
MADDE 32 – (1) Tescil plakaları araçlara aşağıda gösterildiği
şekilde ve sayıda takılır:
a) Motorlu bisiklet ve motosikletlere; yerden 20
ila 150 santimetre yükseklikte araç arka kısmında ve araç boyuna eksenine
dik olacak şekilde bir adet,
b) Römork ve yarı römorklara arkada yerden 30 ila
120 santimetre yükseklikte römork boyuna eksenine dik olacak şekilde bir
adet,
c) Yük motosikletleri ile diğer motorlu araçlara;
biri ön, diğeri arkada yerden 30 ila 120 santimetre yükseklikte araç boyuna
eksenine dik olacak şekilde iki adet,
ç) Traktörlerde; biri ön, diğeri arkada yerden 30
ila 400 santimetre yükseklikte araç boyuna eksenine dik olacak şekilde iki
adet
takılır.
d) Tescil plakaları, aracın boyuna ekseninde veya
sol tarafında, alt kenarı aracın tampon alt seviyesinin üstünde kalacak,
yanlarından taşmayacak, sallanmayacak, düşmeyecek ve kolayca okunabilecek
şekilde takılır.
e) Takılacak yerlerin uygun olmaması halinde;
1) 11x52 santimetre en ve boyundaki ön plaka
arkaya,
2) Araç ekseni üzerine yerleştirilecek olanlar sol
tarafa,
3) Arka plakaların üst kenarı 200 santimetreye
kadar,
takılır. Ayrıca plaka için özel yeri bulunanlara
küçük ölçüde plaka takılabilir.
f) Lastik tekerlekli traktör römorklarına, traktöre
verilen numarayı taşıyan plaka, diğer araçlarla çekilen römork ve yarı
römorklara kendileri için verilen plakalar takılır. Tescile tabi olmamakla
beraber, yüklü ağırlığı 750 kilograma kadar olan römork veya yarı
römorkların arkasına çeken araca verilen numarayı taşıyan plaka takılır
veya resmedilir.
g) İş makinelerine de bu Yönetmelikte gösterilen
ölçü ve esaslara uygun plaka takılır (Ek-4). Plaka takılacak yeri
olmayanların uygun kısımlarına aynı ölçülerde yazılarak resmedilir. Bu
araçlar üzerinde ayrıca ilgili kuruluşu tanıtan tam veya kısaltılmış
yazılar bulunur.
Nitelik
ve ölçüleri
MADDE 33 – (1) Tescil plakalarının niteliklerine ve
ölçülerine ait esaslar aşağıda gösterilmiştir:
a) Nitelikleri
1) Tescil plakaları, 0.97 milimetre kalınlığında
DIN 1745 standardına uygun AL 99,5 F11 ½ sertlikte, gerilme kuvveti 100-150
N/milimetre, % 0.2 akıcılık sınırı, en az 90 N/milimetre, uzama direnci en
az % 6 (a 10) standardında dikdörtgen biçiminde alüminyumdan yapılır.
2) Harf ve rakamlar ile plaka kenarları preste en
az 1, en çok 3 milimetre kabartılır ve köşeleri 1 santimetre yarıçapla
yuvarlatılır. Plaka kenarları (bordürü) genişliği 5 milimetre olur.
3) Geçici plakalardan gümrük plakaları ile altı
güne kadar verilen plakalar plastikten yapılır. Bunların üzerinde ayrıca
sol üst köşeden sağ alt köşeye doğru 2 santimetre genişlikte beyaz renkli
bir bant bulunur.
b) Ölçüleri
1) Motorlu bisiklet, motosiklet, yük motosikleti ve
lastik tekerlekli traktörlerde 15x24 santimetre,
2) Otomobil, kamyonet, minibüs, kamyon, çekici ve
otobüslerde ön plaka 11x52, arka plaka 11x52 veya 21x32 santimetre; plaka
yerlerinin bu ölçülere uymaması halinde ölçüler 15x30 santimetre
en ve boyda olur.
3) Harf ve rakam gruplarının plaka üzerindeki
yerleri ile genişlik, yükseklik, çizgi kalınlığı ve aralıklarına ait ölçüler;
Ek-5, Ek-5/A, Ek-5/A1, Ek-5/B, Ek-5/B1, Ek-5/C, Ek-5/C1, Ek-5/D, Ek-5/D1,
Ek-5/E, Ek-5/E1, Ek-5/F, Ek-5/F1, Ek-5/G, Ek-5/G1, Ek-5/G2, Ek-5/H,
Ek-5/H1, Ek-5/H2, Ek-5/J, Ek-5/J1, Ek-5/J2, Ek-5/K, Ek-5/K1, Ek-5/K2,
Ek-5/L, Ek-5/M, Ek-5/N şekillerde gösterilmiştir.
Tescil
plakaları harf ve rakam grupları
MADDE 34 – (1) Tescil plakalarında; il kod numarasından
(Ek-6) sonra ikili harf üçlü rakam,
tekli harf dörtlü rakam ve üçlü harf ikili rakam ile ikili harf dörtlü
rakam, tekli harf beşli rakam ve üçlü harf üçlü rakamdan oluşan harf ve
rakam grupları bulunur.
(2) Tescil plakaları, İçişleri Bakanlığının görüşü
alınmak suretiyle Türkiye Noterler Birliği tarafından belirlenecek
listelerdeki il kod numaraları, harf ve rakam gruplarından sıra esasına
göre tahsis edilir.
(3) Tescil plakaları;
a) Taşıt Kanununun (2) sayılı cetvelinde makam
hizmetlerine tahsis edilen araçlar ile emniyet araçlarına “A-AA-AAA” harf,
b) Diplomatik ve konsüler misyonlar ile
uluslararası kuruluşlar ve mensuplarının araçlarına “CC, CD, CG, CM” harf
gruplarından; Büyükelçilikler ve uluslararası kuruluşlar ile bunların
diplomatik muafiyeti bulunan mensuplarının araçlarına “CD, CM”,
Başkonsolosluklar ile bunların konsüler muafiyeti bulunan mensuplarının
araçlarına “CC, CG” harf,
c) Çeşitli nedenlerle yurdumuzda bulunan yabancı
kişilerin araçlarına, “MA”dan “MZ”ye kadar harf,
ç) Geçici trafik belgesi alınan araçlardan prototip
veya yol testi için kullanılacaklara “T”, diğerlerine “G” harf ve dörtlü
rakam,
d) Geçici gümrük plakalarına “GMR” harf ve üçlü
rakam,
e) Jandarma Genel Komutanlığına ait araçlara, “JAA”
dan “JZZ” ye kadar harf ve üçlü rakam,
f) Sahil Güvenlik Komutanlığına ait araçlara, “SGH”
harf ve üçlü rakam,
gruplarından verilir.
(4) Gerekli görülen yerlerde, ticari amaçla çalışan
araçlara UKOME veya trafik komisyonlarından karar almak şartıyla
belirlenecek harf gruplarından plaka verilebilir. Bu şekilde belirlenen
harf ve rakam grupları Türkiye Noterler Birliğine bildirilir.
Tescil
plakaları zeminleri ile harf ve rakam gruplarının renkleri
MADDE 35 – (1) Plaka zeminleri ile harf ve rakam gruplarının
renkleri (Ek-7, 7/A, 7/B, 7/C)’deki değerlere uygun olarak;
a) Resmi araçlara takılacak plakalarda zemin siyah,
harf ve rakamlar beyaz,
b) Resmi olmayan araçlara takılacak plakalarda
zemin beyaz, harf ve rakamlar siyah,
c) Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel
Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı araçlarına takılacak plakalarda
zemin mavi, harf ve rakamlar beyaz,
ç) Büyükelçilikler ve uluslararası kuruluşlar ile
bunların diplomatik muafiyeti bulunan mensuplarına ait araçlara takılacak
plakalarda zemin beyaz, harf ve rakamlar yeşil; Başkonsolosluklar ile
bunların konsüler muafiyeti bulunan mensuplarına ait araçlara takılacak
plakalarda zemin yeşil, harf ve rakamlar beyaz,
d) Yerleşim yeri yabancı memlekette olan ve
Türkiye’ye geçici bir süre için çalışmak, tetkik ve tahsilde bulunmak
gayesiyle ve turistik amaçla veya çeşitli nedenlerle gelen yabancı kişiler
ile yabancı şirketlerin ülkemizde bulundukları sürece, ithal işlemine tabi
olmayan ve yurt dışından getirdikleri araçları ile ülkemizde edinecekleri
araçlarına verilen “MA-MZ” grubu plakalarda zemin beyaz, harf ve rakamlar
siyah,
e) Geçici plakalarda zemin sarı, harf ve rakamlar
siyah,
f) Geçici gümrük plakalarında zemin yeşil, harf ve
rakamlar kırmızı,
olarak belirlenmiştir.
(2) Her plakada, il kod numarasından önce gelmek
üzere ülkemizin uluslararası tanıtım işaretini taşıyan ve (Ek-7, 7/A, 7/B,
7/C)’de belirlenen renge uygun nitelikleri haiz (TR) rumuzu (Ek- 5/M) bulunur. (TR)
rumuzu, 4x10 cm’lik mavi bir dikdörtgen kutu içine yerleşmiş reflektif
tabakanın imalat aşamasında işlenmiş, fiziksel veya kimyasal yolla plakaya
zarar vermeden çıkarılamayacak niteliktedir.
(3) Plastik dışındaki plakalar, tabakasında 10x10
mm’lik bir alana sığacak şekilde yatay 100 mm ve dikey 50 mm aralıkla
tekrar eden kare kutucuklar içinde ay ve yıldız ve TR güvenlik işaretleri bulunan
(Ek-5/N) yansıtıcılı folyo ile
kaplanır. Güvenlik işaretleri, tescil plakalarının sahtelerinin veya
kopyalarının yapılmasına engel olmak amacıyla reflektif üst tabakanın
imalatı aşamasında reflektif tabakanın içinde ayrılmaz bir bütün olarak
imal edilir. Güvenlik işaretleri; fiziksel ve kimyasal yollarla
çıkarılamayacak, fotoğraf, fotokopi, baskı, hologram ve diğer görüntü
işlemleri ile benzer şekilde üretilemeyecek, güvenlik işaretleri takılı
tescil plakası üzerinde aracın yaklaşık 1.8 metre önünde veya arkasında
ayakta durulduğunda ve 30 derecelik bir açı ile bakıldığında görülebilir. 1
metreden fazla yaklaşıldığında ya da 4 metreden fazla uzaklaşıldığında Ek-8
ve Ek-8/A’da şema ile gösterildiği şekilde görülemeyecek nitelikte
olacaktır.
Özel
tahsisli plaka verilecekler
MADDE 36 – (1) Bu
Yönetmelikte belirlenen plakalar yanında aşağıda belirtilen araçlara,
tescil plakası yerine özel tahsisli plakalar Emniyet Genel Müdürlüğü
tarafından verilebilir.
a) Cumhurbaşkanlığı araçları:
1) Cumhurbaşkanına tahsis edilen araçların
plakalarında sadece Cumhurbaşkanı forsu bulunur.
2) Cumhurbaşkanlığına ait diğer araçlara, koyu
kırmızı zemin üzerine sarı madeni CB harfleri ile üçlü rakam grubu bulunan
plakalar (Ek-9) takılır. Bu plakaların zeminleri yeşil renkte de olabilir.
b) TBMM Başkanlık Divanı Üyeleri ile Komisyon
Başkanları ve Grup Başkan Vekillerine tahsis edilen araçlara, kırmızı zemin
üzerine sarı madeni TBMM amblemi ile sarı madeni TBMM harfleri ve üçlü
rakam bulunan plakalar verilir. Bu plakaların numaralandırılması işlemleri
ile sıralamasına dair düzenlemeler TBMM Başkanlığınca yerine getirilir.
c) Taşıt Kanununa göre emre ve zata tahsis edilen
araçların plakaları da koyu kırmızı zemin üzerine sarı madeni dörtlü rakam
grubundan (Ek-10) oluşur. Bunlardan il valilerine ait plakalarda dörtlü
rakam grubunun önüne ilin sıra numarasını gösteren ikili rakam grubu
(Ek-11) gelir.
1) Taşıt Kanununa ekli (1) ve (2) sayılı
cetvellerde yer alan araçlara tahsis edilecek plaka sıra numaraları, Başbakanlık
tarafından belirlenen protokol sırası esas alınarak İçişleri Bakanlığınca
düzenlenir.
2) Emre ve zata birden fazla araç tahsis edilmiş
ise birinci araca verilen numaradan sonra gelen veya uygun görülen bir
başka sıra numarasını taşıyan plaka tahsis edilir.
3) Birden fazla araca aynı sıra numarası bulunan
özel tahsisli plaka takılamaz.
ç) Taşıt Kanunu (2) sayılı cetveline göre kişilerin
makam hizmetlerine tahsis edilen araçlara “A-AA-AAA” grubundaki plakalardan
verilir. Verilecek plakalar beyaz zemin üzerine kırmızı harf ve rakamlardan
oluşur. Ancak, Başbakanlık ve bakanlık müsteşarları, Kamu Başdenetçisi,
Jandarma Genel Komutanı, Emniyet Genel Müdürü ile Sahil Güvenlik Komutanına
verilecek plakalar beyaz zemin üzerine kırmızı kabartma dörtlü rakam
grubundan oluşur. Bu araçlara 12x36 santimetre ebadında plaka takılır.
d) Diplomatik ve konsüler misyonlar ile
uluslararası kuruluşlar ve bunların diplomatik ve konsüler muafiyeti bulunan
mensuplarının araçlarına ülkemizde özel veya tüzel kişilerden ya da
finansal kiralama yoluyla kiralayacakları araçlarına, mütekabiliyet
esasları da göz önünde bulundurularak, noterlerce tanzim edilen kira
sözleşmesiyle birlikte, Dışişleri Bakanlığının yazılı teklifi ve İçişleri
Bakanlığının onayı ile geçici olarak CC 0001'den CC 9999'a, CD 0001'den CD
9999'a, CG 0001'den CG 9999'a ve CM 0001'den CM 9999'a kadar olan
plakalardan verilebilir. Sürenin bitiminde, tahsis edilen plakalar hiçbir
tebligata gerek olmadan ilgililerce ilgili trafik tescil kuruluşuna iade
edilir.
e) Emniyet teşkilatına ait araçlardan;
1) Resmi plakalı olarak görev yapan emniyet
araçlarına kayıtlı oldukları trafik birimlerince, o aracın telsiz kod
numarasını karşılayan resmi plaka verilir.
2) Özel tahsisli plaka verilen araçların tahsis
amacının değişmesi halinde, özel tahsisli plakaları yerine tescil plakaları
takılır.
3) Emniyet Genel Müdürlüğü merkez birimleri ile
doğrudan merkeze bağlı taşra birimlerinde kullanılanlara, Emniyet Genel
Müdürünün onayı ile sivil plaka tahsis edilir.
4) İl emniyet müdürlüklerine bağlı birimlerde
kullanılanlara, il emniyet müdürünün, başka bir il trafik tescil kuruluşundan
sivil plaka talep edilmesi halinde ise talep edilen il valisinin onayı ile
sivil plaka tahsis edilir.
f) Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel
Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı
Müsteşarlığının merkez ve taşra teşkilatlarının istihbarat, gizlilik veya
güvenlik gerektiren hizmetlerinde kullanılanlara, aracın kayıtlı bulunduğu
birimin en üst amirinin il valiliklerine yapacağı yazılı talep üzerine,
aracın tescil kaydının bulunduğu il
emniyet müdürünün teklifi ve valinin onayı ile görev gereği herhangi bir
başka il trafik tescil kuruluşundan sivil plaka talep edilmesi halinde,
İçişleri Bakanlığının onayı ile sivil plaka tahsis edilir. Askeri plakalı
araçların kuvvesine kayıtlı olduğu askeri birliğin bulunduğu il, tescil
kaydının bulunduğu il olarak değerlendirilir.
g) Kamu kurum veya kuruluşlarınca kullanılan
araçlara ilgili bakanlığın, haklarında koruma kararı bulunanların
kullanımındaki araçlara ise ilgililerin yazılı talebi üzerine güvenlik
gerekçesiyle İçişleri Bakanlığının onayıyla sivil plaka tahsisi yapılabilir.
ğ) Taşıt Kanununa ekli (1) sayılı cetvel uyarınca
emir ve zatlarına, (2) sayılı cetvel uyarınca makam hizmetlerine tahsis
edilmiş olan araçlara, tescil plakası yerine güvenlik gerekçesiyle sivil
plaka takılmasının talep edilmesi halinde, İçişleri Bakanlığının onayı ile
sivil plaka tahsis edilebilir.
h) Diplomatik ve konsüler misyonlar ile
uluslararası kuruluşlar ve bunların diplomatik ve konsüler muafiyeti bulunan
mensupları ile asıl ikametgâhları yabancı memlekette olan (Türk ve yabancı
turistler hariç) ve Türkiye'de geçici ve belirli bir süre için çalışmak,
tetkik ve tahsilde bulunmak veya çeşitli nedenlerle gelen yabancı kişilerin
araçlarına, güvenlik mülahazaları çerçevesinde, mütekabiliyet esasları da
göz önünde bulundurularak, Dışişleri Bakanlığının yazılı teklifi ve
İçişleri Bakanlığının onayı ile geçici olarak sivil plaka verilebilir.
Sürenin bitiminde, tahsis edilen sivil plakalar hiçbir tebligata gerek
olmadan ilgililerce trafik tescil kuruluşlarına iade edilir.
(2) Sivil plaka tahsisi talebe bağlı olarak aracın
tescil kaydının bulunduğu veya başka bir trafik tescil kuruluşundan
yapılabilir. Sivil plakalar, aracın tescilli olduğu trafik tescil
kuruluşunca en fazla iki adet, başka bir tescil kuruluşunca ise bir adet
olmak üzere tahsis edilir.
(3) Sivil plakaların tahsisine ait bilgiler
bilgisayar kayıtlarına işlenir.
(4) Tahsis olunan plakalar talep halinde başka bir
plaka numarası ile değiştirilebilir. Bu durumda daha önce tahsis edilmiş
olan sivil plakalar geri alınarak iptal edilir.
(5) Tahsis edilen plakaların hizmet amacı sona
erdikten sonra iade edilmesi zorunludur. Bu şekilde iade edilen plakalar
bir yıl süreyle başka araçlara verilmez.
(6) Tahsis edilen sivil plakanın başka bir araçta
kullanıldığının tespiti halinde tahsis edilen sivil plaka geri alınarak
iptal edilir.
(7) Sivil plakaların tahsisi işlemlerine ilişkin
bilgi ve belgelerin gizliliği korunur.
(8) Bu maddede sayılanlar dışında hiçbir kişi,
kurum veya kuruluş aracına özel tahsisli veya sivil plaka verilemez.
Ad
ve/veya soyad veya tescil edilmiş ticari unvana göre verilecek plakalar
MADDE 37 – (1) Gerçek kişilere ad ve/veya soyadlarını, tüzel
kişilere ise tescil edilmiş ticari unvanlarını ihtiva eden tescil plakaları
verilebilir.
(2) Her
plakada il kod numarası, gerçek kişilerin ad ve/veya soyadları ya da tüzel
kişilerin ticari unvanlarını ifade eden harfler veya kelimeler ile rakam
grubu bulunur.
(3) Tahsis edilecek tescil plakalarında
kullanılacak olan harf grupları, Cumhuriyete, Atatürk ilke ve inkılaplarına,
anayasaya, milli ve manevi değerlere, dine, ahlaka ve adaba aykırı olamaz,
demokratik rejime ve milletin ve devletin bölünmez bütünlüğüne aykırı olan
her türlü yıkıcı ve bölücü nitelik ve mahiyet arz eden harfler veya kelimeler
kullanılamaz.
(4) Bu plakaların verilmesi için İçişleri Bakanlığı
tarafından belirlenen ücretin, İçişleri Bakanlığı Merkez Saymanlığı
hesabına yatırılması ve buna ilişkin makbuzun tescil sırasında noterlere
ibrazı zorunludur.
(5) Bu plakaların; nitelikleri, ölçüleri, harf ve
rakam gruplarının boyutları, ad ve unvan bölümüne yazılacak ifade ve
kelimelerin azami sayı ve sınırı ile plaka zemini ve harf ve rakam
gruplarının renkleri ile alınacak ücretlerin tespiti, tahsili ve diğer
husus ve esaslar İçişleri Bakanlığınca belirlenir.
Tescil
plakası değişikliği
MADDE 38 – (1) Araç tescil plakaları;
a) Tescil edilmiş araçların satış ve devri
sırasında alıcının yerleşim yerinin, tescil plakasının verildiği il sınırı
dışında bulunması halinde,
b) Araç sahibinin yerleşim yerinin değiştiği
tarihten itibaren otuz gün içerisinde,
c) Can ve mal güvenliğinin gerekli kıldığı haller
ile plaka harf gruplarına ilişkin özel durumlarda valiliğin talebi ve
İçişleri Bakanlığı onayının alınması halinde,
yapılacak talep üzerine noterler tarafından
değiştirilebilir.
(2) Yönetmeliğin 40 ıncı maddesinde özel olarak
düzenlenen hallerde plaka değişikliği zorunludur.
(3) Bu madde kapsamında plaka değişikliği
yapılabilmesi için trafikten çekilecek araçlar hariç olmak üzere aracın
geçerli muayenesi ile zorunlu mali sorumluluk sigortasının bulunması, ayrıca
birinci fıkranın (c) bendi ile ikinci fıkra gereğince yapılacak plaka
değişiklikleri hariç olmak üzere plaka değişikliği yapılacak olan araca ait
motorlu taşıtlar vergisi, gecikme faizi, gecikme zammı, vergi cezası ve
trafik idari para cezası, Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanunun 30 uncu maddesine göre verilen idari para
cezaları ile geçiş ücreti borcu ve taşıt üzerinde herhangi bir tedbir veya
kayıt bulunmadığının tespit edilmesi gerekir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Araçlara İlişkin Diğer Kayıtlar
Hırsızlık
veya güveni kötüye kullanma suçları nedeniyle aranan araçlar hakkında
yapılacak işlemler
MADDE 39 – (1) İlgili kolluk birimi kayıtlarına hırsızlık
veya güveni kötüye kullanma suçları nedeniyle arandığına dair şerh işlenmiş
olmak şartıyla; araç sahiplerinin, kanuni temsilcilerinin, vekillerinin
veya kamu kurum ve kuruluşları ile tüzel kişilerce yetkilendirilen
kişilerin başvurusu üzerine araçların tescil kaydı herhangi bir noter
tarafından kapatılabilir.
(2) Birinci
fıkradaki başvuru üzerine aracın tescil belge ve kayıtlarına işlem tarihi
itibariyle “Hırsızlık nedeniyle aranıyor” ya da “Güveni kötüye kullanma
nedeniyle aranıyor” şerhi işlenerek araç tescil kaydı kapatılır ve araç
tescil belgesi araç sahibine iade edilir. Araçla birlikte araca ait tescil
belgesinin de suça konu olması durumunda, talep üzerine aracın kayıt
kapatma sebebini gösteren yazı araç sahibine verilir.
(3) Bu madde kapsamında araca ait tescil kaydının
kapatılması ile elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığına, elektronik
ortamda bildirimin mümkün olmaması halinde ise en geç on beş iş günü içinde
yazılı olarak ilgili vergi dairesine aracın tescil kaydının suç tarihi
itibariyle kapatıldığı noter tarafından bildirilir.
(4) Bu madde kapsamında tescil kaydı kapatılan araç
bilgileri ve plakası, kapatma sebebi ile birlikte ARTES’te saklanır ve bu
plakalar diğer araçlara verilmez.
(5) Bu madde kapsamında kaydı kapatılan aracın
bulunması, ARTES’te yer alan araca ait aranma bildiriminin kaldırılmış
olması ve aracın tespit muayenesinin yapılması halinde araç sahibinin
başvurusu üzerine, kapatılan tescil kaydı yeniden açılır ve talep edilmesi
halinde araç tescil belgesi düzenlenir. Bu durum elektronik ortamda Gelir
İdaresi Başkanlığına, elektronik ortamda bildirimin mümkün olmaması halinde
ise en geç on beş iş günü içinde yazılı olarak ilgili vergi dairesine noter
tarafından bildirilir.
Çalınan,
kaybedilen, kullanılamaz hale gelen, bilgileri değişen belge ve plakalar
MADDE 40 – (1) Araçlara ait belgelerin ve tescil plakalarının
kaybedilmeleri veya kullanılamaz duruma gelmeleri halinde aşağıdaki
işlemler yapılır:
a) Sahiplik belgesinin kaybedilmesi halinde tescil
işlemleri, varsa aracın ARTES kayıtları, yoksa araca ait sahiplik belgesini
veren kuruluş tarafından yazı ile bildirilen onaylı örnekler esas alınarak
yapılır.
b) Kayıp, çalınma, yıpranma, eskime, rehin kaldırma
veya çeşitli nedenlerle yenilenmesi gereken araç tescil belgesi ile tescil
plakalarının yenilerinin verilmesi işlemleri ilgilisine göre noterler veya
Emniyet Genel Müdürlüğü trafik tescil kuruluşları tarafından yapılır.
c) Her türlü tescil değişikliği veya tescile ait
belgelerin zorunlu hallerde yenilenmesi işlemlerinde öncelikle elektronik
ortamdaki kayıtları esas alınır.
ç) Tescil plakasının birinin veya her ikisinin
çalınması veya her ikisinin kaybolması halinde, herhangi bir noter tarafından
araca Türkiye Noterler Birliği tarafından belirlenen listelerdeki harf ve
rakam gruplarından sıra esasına göre yeni bir tescil plakası verilir.
Mevzuat gereği bir adet tescil plakası bulunan araçların plakasının
kaybolması halinde de bu hükümler uygulanır. Çalınması veya kaybolması
nedeniyle başkası ile değiştirilen tescil plakalarının sistemde ne kadar
süre ile tutulacağına ilişkin hususlar Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından
belirlenir.
d) Tescil plakasının birinin kaybolması durumunda
ilgili kolluk birimi kayıtlarına, plakanın kaybolduğu bilgisi işlenir.
Başvuru üzerine ilgilisine göre noterler veya Emniyet Genel Müdürlüğü
trafik tescil kuruluşları tarafından plaka basım talep belgesi verilir.
e) Araç muayenesi geçerlilik süresinin dolması
nedeniyle tescil belgesinin basılmasının mümkün olmadığı durumlarda araç
bilgilerinin yer aldığı bir belge ilgilisine göre noterler veya Emniyet
Genel Müdürlüğü trafik tescil kuruluşları tarafından muayenenin tamamlanması
için muayene istasyonuna ibraz edilmek üzere araç sahibine verilir.
Tanıtıcı
işaretlerle ilgili olarak adli makamlara intikal ettirilen kişilerin
araçları hakkında yapılacak işlemler
MADDE 41 – (1) Yapılan tespitlerde motor veya şasi
numaralarının sonradan vurma olduğu tespit edilip hakkında işlem yapılmak
üzere adli makamlara intikal ettirilen araç sahibi hakkında adli makamlarca
takipsizlik kararı verilerek sahibine teslim edilen aracın tescilinde,
motor ve şasi numaraları hakkında 47 nci madde hükümleri uygulanır.
(2) Tamir veya tadil gibi nedenler dışında,
üzerinde bulunan numaraları başka sebeplerle silinmiş veya tahrip edilmiş
olan motor blokları araçlara tadilat yapılmak suretiyle takılamaz.
El koyma,
müsadere veya tasfiye kararı alınan araçlar hakkında yapılacak işlemler
MADDE 42 – (1) Aracın müsadere edildiğine dair mahkeme
kararının veya tasfiye edildiğine ilişkin ilgili kurum veya kuruluşun
düzenlemiş olduğu yazının ibrazı halinde; araç müsadere veya tasfiye kararı
verilinceye kadar sahibine yediemin olarak teslim edilmemiş ise el koyma
tarihi itibariyle, sahibine yediemin olarak teslim edilmiş ise müsadere
veya tasfiye kararı tarihi itibariyle önceki sahibi adına olan tescil kaydı
noter tarafından ARTES üzerinden kapatılır.
(2) El konulduğu halde müsaderesine veya
tasfiyesine karar verilmeyen araçların, el koyma tarihi ile aracın sahibine
iade edilme tarihi arasında geçen süre ile sınırlı olmak üzere tescil kaydı
noter tarafından geçici olarak kapatılır. Bunun için el koyma tarihi ile
karar tarihi arasında aracın yediemin olarak sahibine bırakılmamış olması
zorunludur. Bu fıkra kapsamında kaydı kapatılan araçların sahibine iade
tarihi itibariyle ise tescil kaydı yeniden açılır.
(3) El konulduğu halde henüz müsaderesine veya
tasfiyesine karar verilmemiş olan ve işlemleri devam eden araçların,
sahibine yediemin olarak teslim edilmemiş olması şartıyla tescil kaydı el
koyma tarihi itibariyle başvuru üzerine noter tarafından geçici olarak
kapatılır. Yargılama veya diğer işlemlerin sonucuna göre aracın tescil
kayıtları başvuru üzerine yeniden açılır.
(4) Bu madde uyarınca yapılan kayıt kapatma ve açma
işlemleri elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığına, elektronik ortamda
bildirimin mümkün olmaması halinde ise en geç on beş iş günü içinde yazılı
olarak ilgili vergi dairesine bildirilir.
Araçların
trafikten çekilmesi ve trafikten çekilen araçların yeniden trafiğe
çıkarılmaları
MADDE 43 – (1) Trafikten çekilmek istenen araçlar hakkında
aşağıdaki usul ve esaslar uygulanır:
a) Trafikten çekme işlemi, araç sahiplerinin,
kanuni temsilcilerinin, vekillerinin veya tüzel kişilerce yetkilendirilen
kişilerin araç tescil belgesi ve plakaları ile başvurusu üzerine muayeneye
tabi tutulmadan ilgilisine göre noterler veya Emniyet Genel Müdürlüğü
trafik tescil kuruluşları tarafından yapılır.
b) Trafikten çekme işleminin yapılabilmesi için
araca ilişkin motorlu taşıtlar vergisi, gecikme faizi, gecikme zammı, vergi
cezası, trafik idari para cezası, 25/6/2010 tarihli ve 6001 sayılı
Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 30
uncu maddesine göre verilen idari para cezaları ile geçiş ücreti borcu
bulunmadığının tespit edilmesi gerekir. Yakalama kararı içerenler hariç
olmak üzere, kayıtlarında hak mahrumiyeti olan araçlar trafikten
çekilebilir.
c) Trafikten çekilecek araçlar için araç
sahibinden, trafikten çekilmiş olan aracını trafiğe çıkarmayacağına, aracı
yalnızca tescil birimine bildirdiği adreste bulunduracağına ve bu adres
dışında bir yere taşımak istediğinde aracın taşıma tarihinden bir hafta
önce ilgili tescil birimine bildirimde bulunarak çekici yardımı ile
taşınmasını sağlayacağına, aracı trafik ve asayiş güvenliğini tehlikeye
düşürecek şekilde bulundurmayacağına, aracın karayolunu uzun süre etkileyecek
şekilde park edilmiş, terkedilmiş veya hasara uğramış olması durumunda
trafik zabıtası tarafından çekilebileceğini bildiğine, Karayolları Trafik
Kanunu ve ilgili yönetmelikler gereğince trafikten çekilmiş araçlar için
öngörülen yükümlülüklere aykırı davranılması durumunda doğacak
sorumlulukları kabul ettiğine dair beyan ve taahhütname alınır.
ç) Trafikten çekilen aracın tescil kaydı, yeniden
trafiğe çıkarılmasına kadar kapatılır. Araç tescil belgesi üzerine
“trafikten çekilerek tescil kaydı kapatılmıştır.” şerhi işlenerek araç
sahibine verilir ve tescil plakası geri alınarak iptal edilir.
d) Trafikten çekilen araç bilgileri, elektronik
ortamda Gelir İdaresi Başkanlığına, elektronik ortamda bildirimin mümkün
olmaması halinde ise en geç on beş iş günü içinde yazılı olarak ilgili
vergi dairesine bildirilir.
(2) Trafikten çekilen araçların yeniden trafiğe
çıkarılması işlemlerinde aşağıdaki usul ve esaslar uygulanır:
a) Yeniden trafiğe çıkarma işlemi, araç
sahiplerinin, kanuni temsilcilerinin, vekillerinin veya tüzel kişilerce
yetkilendirilen kişilerin başvurusu üzerine herhangi bir noter tarafından
yapılır. Başvuru sırasında aracın trafikten çekildiği tarihten sonra
yapılmış ve halen geçerli muayenesinin olması ve araç tescil belgesi ile
araç üzerinde değişiklik yapılmışsa bu değişikliğe ait belgelerin ibraz
edilmesi gerekir.
b) Aracın yeniden trafiğe çıkarılabilmesi için
araca ait zorunlu mali sorumluluk sigortasının bulunduğunun tespit edilmesi
gerekir.
c) Yeniden trafiğe çıkarılan araca önceki plakası
tahsis edilir ve araç tescil belgesi ile birlikte plaka basım talep belgesi
düzenlenerek verilir.
ç) Yeniden trafiğe çıkarılan araç bilgileri,
elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığına, elektronik ortamda bildirimin
mümkün olmaması halinde ise en geç on beş iş günü içinde yazılı olarak
ilgili vergi dairesine bildirilir.
Araçların
hurdaya çıkarılması
MADDE 44 – (1) Ekonomik ömrünü doldurma, eskime, yıpranma,
kaza, yanma, tahrip edilme ve benzeri nedenlerle kullanılamaz duruma gelen
araçlar, sahiplerinin, kanuni temsilcilerinin, vekillerinin veya tüzel
kişilerce yetkilendirilen kişilerin başvurusu üzerine muayeneye tabi
tutulmadan ilgilisine göre noterler veya Emniyet Genel Müdürlüğü trafik
tescil kuruluşları tarafından hurdaya çıkarılır. Hurdaya çıkarma işleminin
yapılması için, ilgili vergi dairesinden alınmış motorlu taşıtlar vergisi,
gecikme faizi, gecikme zammı, vergi cezası, trafik idari para cezası,
Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 30
uncu maddesine göre verilen idari para cezaları ile geçiş ücreti borcu
bulunmadığının elektronik ortamda yapılacak sorgu ile anlaşılması veya
aracın hurdaya çıkarılmasında sakınca bulunmadığına dair belgenin ibrazı ve
araç kayıtlarında haciz, rehin, tedbir gibi kısıtlayıcı şerhlerin
bulunmaması gerekir.
(2) M1, N1 kategorisindeki araçlar ile motosiklet
ve motorlu bisiklet haricindeki üç tekerlekli araçların hurdaya çıkarılması
işlemleri sırasında 30/12/2009 tarihli ve 27448 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelikte
örneği yer alan araç kayıttan düşme ve bertaraf formunun ibrazı zorunludur.
(3) Hurdaya çıkarma işleminin yapılması ile araca
ait tescil plakası iptal edilir. Araç tescil belgesi, üzerine "Hurdaya
çıkarılmıştır" şerhi işlenerek araç sahibine verilir.
(4) Araçların hurdaya çıkarıldıklarına dair bilgi
elektronik ortama kaydedilir.
(5) Hurdaya çıkarılan araç bilgileri elektronik
ortamda Gelir İdaresi Başkanlığına, elektronik ortamda bildirimin mümkün
olmaması halinde ise en geç on beş iş günü içinde yazılı olarak ilgili
vergi dairesine bildirilir.
(6) Hurdaya çıkarılmış olan araçlar yeniden tescil
edilemez. Ancak, hurdaya çıkarılan aracın kullanılabilir durumdaki motoru
ile diğer parçaları, başka araçlarda kullanılabilir ve kullanıldığı aracın
kayıtlarına işlenir.
(7) Araca ait tescil bilgilerinin, çalıntı bir araç
üzerinde kullanıldığının tespiti halinde bilgileri kullanılan aracın
hurdaya çıkarılması için;
a) Çalınan aracın hak sahibine iade edilmesi,
b) Tescil bilgileri kullanılan aracın fiziki olarak
bir kısmının veya tamamının bulunamaması
durumlarının birlikte gerçekleşmesi gerekir.
(8) Yedinci fıkra kapsamında tescil bilgileri
kullanılan araç sahibinin olayı belgeleyen ilgili kolluk veya adli makamlardan
alınmış belge ile başvurusu üzerine bilgileri kullanılan araç, durumun
tespit tarihi itibariyle birinci fıkrada belirtilen hükümler uygulanarak
hurdaya çıkarılır.
(9) Hatalı olarak hurdaya ayrıldığı anlaşılan
aracın tescil kaydı, ilgisine göre hurdaya ayırma işlemini yapan noter veya
Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından açılır ve beşinci fıkrada belirtilen
usule uygun işlem yapılır.
Resmi
araçların hurdaya çıkarılması, satışı ve devri
MADDE 45 – (1) Ekonomik ömrünü doldurma ya da tahsis edildiği
hizmet konusunun kalmaması nedenleriyle, gerek kamu kurum veya kuruluşları
gerekse Maliye Bakanlığınca satışı yapılacak olan resmi taşıtların satışı
yapılmadan önce, taşıtın maliki olan kurum tarafından noterlerde trafikten
çekme veya hurdaya çıkarma işlemi yaptırılması zorunludur.
(2) Trafikten çekme veya hurdaya çıkarma işlemi
için; Taşıt Kanununun 13 üncü maddesi gereğince düzenlenen, taşıtın hizmet
dışı bırakıldığını gösteren rapor ile ilgisine göre noterlere veya Emniyet
Genel Müdürlüğü trafik tescil kuruluşlarına başvuru yapılır. Rapordaki
kayıtlara ve talebe göre;
a) Araç tescil belgesi ve kayıtlarına "Hurdaya
çıkarılmıştır" şerhi işlenir.
b) Ekonomik ömrünü doldurduğundan ya da tahsis
edildiği hizmet konusunun kalmamasından dolayı satışı öngörülen taşıtlar
için trafikten çekme işlemi yapılır. Bu taşıtlar; muayenesi yaptırılmak ve
tescil için gerekli diğer belgeler de istenilmek suretiyle, satış işlemini
yapan kurum veya kuruluş tarafından düzenlenmiş olan satışa ilişkin belge
esas alınarak, alıcısı adına tescil edilir. Trafikten çekilmiş taşıtları
satın alanlar, bir ay içinde noterlerde adlarına tescil ettirmek zorundadırlar.
Bu şekilde tescil edilen araçlara mevcut plaka numaralarının kullanılmasının
mümkün olmadığı durumlarda yeni bir plaka numarası tahsis edilir.
c) Alıcıların bir ay içinde noterlere veya tescile
yetkili olanlara başvurmamaları halinde, aracı satan kurum veya kuruluşun
başvurusu üzerine satış tarihi itibariyle alıcısı adına mevcut plakası
üzerinden re’sen tescil işlemi yapılır.
ç) Türk Silahlı Kuvvetleri, Emniyet Genel
Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı
araçlarının hurdaya ayrılması işlemleri sırasında bu Yönetmeliğin 44 üncü
maddesinin ikinci fıkrası uygulanmaz.
Ayni
sermaye olarak taahhüt edilen araçlar
MADDE 46 – (1) Ticaret şirketleri için ayni sermaye olarak
taahhüt edildiği elektronik ortamda ticaret sicil müdürlüğü tarafından
ARTES’e bunun mümkün olmaması halinde yazılı olarak Türkiye Noterler
Birliğine bildirilen araçların tescil kayıtlarına “Ayni sermaye” şerhi
işlenir.
(2) Birinci fıkra kapsamında tescil kayıtlarına
ayni sermaye şerhi işlenmiş olup; ilgili şirket adına tescilinin yapılabileceği
elektronik ortamda ticaret sicil müdürlüğü tarafından ARTES’e, bunun mümkün
olmaması halinde yazılı olarak Türkiye Noterler Birliğine bildirilen
araçlar, ilgilinin başvurusu üzerine şirket adına tescil edilir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Araçlara Ait Teknik Özellik ve Zorunluluklar
Araç
tanıtım numaraları
MADDE 47 – (1) Tescile tabi araçlarda, tanıtımlarına yarayan
şasi ve/veya motor seri numaralarının bulunması zorunludur. Emniyet Genel
Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına ait
özel amaçlı taşıtlar ile kamu düzeninin sağlanmasında kullanılmak üzere
tasarımlanmış ve imal edilmiş bu kurumlara ait diğer taşıtların araç tescil
belgelerine motor seri numarası yazılmaksızın, araç şasi numaralarına göre
tescil işlemleri yapılır.
(2) Araçların şasi ve/veya motor seri numaralarının
bulunmaması, düşmüş veya tamir, tadil gibi nedenlerle silinmiş veya tahrip
edilmiş olması veya çalınan bir araca ait motor ve/veya şasi numarasının
başka bir araca ait numaralar ile değiştirildiğinin ve şasi ve/veya motorun
orijinalliğinin ve araca aitliğinin yetkili kurum veya kuruluşlarca tespit
edilmesi halinde; aracın orijinal motor ve/veya şasi numarası, başına ve
sonuna # işareti konularak motor veya şasinin uygun yerine vurdurulur.
(3) Aracın şasi ve/veya motorunun araca ait
olmadığının tespit edilmesi halinde, değişikliğin belgelendirilmesi ve
teknik uygunluğunun sağlanması şartıyla, noter tarafından yeni bir numara
verilir. Verilen numara başına ve sonuna # işareti konularak motor veya
şasinin uygun yerine vurdurulur. Noterler tarafından verilen numaralar ARTES’e
kaydedilir ve yeni araç tescil belgesi verilir.
(4) Aracın şasi ve/veya motorunun orijinal olmasına
rağmen, üzerinde numara bulunmaması veya imalatçısı tarafından sehven
hatalı vurulmuş olması halinde, orijinal numaralarının tescil
kayıtlarındaki numaralar ile aynı olduğu tespit edilirse doğru numaralar
başına ve sonuna # işareti konularak imalatçının/ithalatçının
yetkilendirdiği kişi veya kurum tarafından vurulur ve Türkiye Noterler
Birliğine bildirilir. İmalatçıya ulaşılamaması halinde ikinci fıkra hükümleri
uygulanır. Motor ve şasi numarasını veren imalatçının aracı sevk etmeden
önce yaptığı tadilat ve değişiklikler bu kapsamda değildir. Araç
imalatçıları hatalı karakterleri veya şasi numarasının tamamını üzerlerine
X işareti vurarak iptal eder ve doğru karakteri veya doğru şasi numarasını
hatalı karakterin/şasi numarasının altına veya üstüne vurur.
(5) Bu madde uyarınca motor ve/veya şasi numarası
vuran ya da sehven hatalı vurulduğu tespit edilen motor ve/veya şasi
numaralarını değiştirenler tarafından yapılan işleme dair düzenlenen belge
araç sahibine, ayrıca talep edilmesi halinde muayene kuruluşlarına ve aracı
tescile yetkili olanlara verilir.
(6) Bu madde kapsamında vurulan ya da sehven hatalı
vurulduğu tespit edilerek değiştirilen motor ve/veya şasi numaraları
elektronik ortamda muayene kuruluşları tarafından sorgulanabilir.
(7) İlgili mevzuat hükümlerine göre yurt içinde
imal edilmiş, montajı yapılmış veya ithal edilmiş ve tescile tabi araçların
şasi numarası, motor numarası ve teknik özellik bilgileri ile aracı
tanımlamaya yarayan ünite numara bilgileri imalat ve ithalatçılar
tarafından ARTES’e işlenir. Veri paylaşımı ve bilgilerin gönderilme
esasları ile diğer hususlar Türkiye Noterler Birliği tarafından belirlenir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Basılı
kağıt ve tescil plakalarının basım ve dağıtımı
MADDE 48 – (1) Kanunun 131 inci maddesi hükmü uyarınca;
a) Araç tescil işlemlerinde kullanılması gereken;
1) Basılı kağıtların cins ve çeşitleri İçişleri
Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, şekil ve içerikleri ise İçişleri
Bakanlığının uygun görüşü alınarak Türkiye Noterler Birliği,
2) Basılı kağıt ve tescil plakalarının satış
bedelleri İçişleri Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Türkiye Şoförler
ve Otomobilciler Federasyonu
tarafından belirlenir.
b) Bunların cins, çeşit ve satış bedellerinin tespitinde,
basım ve dağıtımında aşağıdaki usul ve esaslar uygulanır:
1) Cins ve çeşitleri, bu Yönetmelikte ve diğer
yönetmeliklerde belirtilen veya gösterilenlerden gerekli görülerek
seçilenlerden oluşur.
2) Maliyetleri ve dağıtım masrafları dikkate
alınarak her biri için satış fiyatı belirlenir ve kağıtlar üzerinde gösterilir.
3) Basılı kağıtların ve tescil plakalarının basımı
ve dağıtımı Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu tarafından
yapılır.
c) Bunların belirlenen esaslara uygun şekilde
bastırılmasından her an hizmete hazır şekilde bulundurularak dağıtımından
Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu sorumludur.
ç) Basılı kağıt ve tescil plakalarının basım ve
dağıtımında uygulanacak diğer usul ve esaslar ile ayrıntılar İçişleri
Bakanlığı ile Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu tarafından bir
protokolle düzenlenir.
Noterler
tarafından alınacak ücretler
MADDE 49 – (1) Noterlik Kanununun 112 nci maddesi uyarınca
belirlenen ücret uygulanmaksızın, araç tescil hizmetlerine ilişkin iş ve
işlemler için 15 TL maktu ücret alınır.
(2) Herhangi bir tescil işlemi yapılmaksızın
düzenlenen diğer belgeler için ücret alınmaz.
(3) Birinci fıkrada sayılan işlemlerin birden
fazlasının aynı noterlik işleminde yapılması halinde, tek bir işlem ücreti
alınır.
(4) Birinci fıkrada açıklanan ücretler, her takvim
yılı başından geçerli olmak üzere her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak
4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan
olunan yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle hesaplanır.
(5) ARTES’te yer alan araç tescil bilgilerinin
görev ve yetki alanları dahilinde ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile paylaşımından
ücret alınmaz.
Uygulanmayacak
hükümler
MADDE 50 – (1)18/7/1997 tarihli ve 23053 Mükerrer sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliğinde yer alan araç
sicil ve tescil iş ve işlemlerine ilişkin hükümlerden bu Yönetmeliğe aykırı
olanlar uygulanmaz.
Olağanüstü
haller nedeniyle ülkemize giriş yapan araçların tescil kayıtlarının
kapatılması
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girmesinden önce ülkelerindeki olağanüstü haller nedeniyle
ülkemize giriş yaparak araçlarına geçici trafik belgesi ve tescil plakası
verilmiş yabancıların ülkemizden ayrılmaları sebebiyle araç kayıtları
noterler tarafından kapatılır, plaka ve araç tescil belgeleri ilgili tescil
bürosu tarafından iade edilir.
5539
sayılı Kanun kapsamındaki idari para cezaları ile geçiş ücretleri
GEÇİCİ
MADDE 2 – (1) Mülga 11/2/1950
tarihli ve 5539 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri
Hakkında Kanunun 21 inci maddesine göre verilen idari para cezaları ile
geçiş ücretleri, Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri
Hakkında Kanunun 30 uncu maddesine göre verilen idari para cezaları ile
geçiş ücretleri bu Yönetmelik kapsamında uygulanan hükümlere tabidir.
Üzerinde
engellilere mahsus işaret bulunan tescil plakaları
GEÇİCİ
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihten önce, engellilere ait özel tertibatlı araçlar
ile engellilik derecesi % 90 ve üzerinde olan engelliler adına tescil
edilmiş özel tertibatı olmayan araçlara verilmiş olan ve üzerinde
engellilere mahsus işaret bulunan tescil plakaları, araç sahiplerinin
talepleri halinde, üzerinde engellilere mahsus işaret bulunmayan tescil
plakaları ile değiştirilir.
Araç
tescil hizmetlerinin devri
GEÇİCİ
MADDE 4 – (1) Araç tescil işlemlerinin noterlere devri
sonrasında bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin birinci fıkrası kapsamında
Emniyet Genel Müdürlüğünce tescili yapılması gereken araçlara ilişkin
olanlar hariç olmak üzere Emniyet Genel Müdürlüğü ile trafik tescil
bürolarında fiziki ve elektronik ortamda tutulan tescile ilişkin bilgiler,
tescil dosyaları ile tescil defterleri, fiziki veya elektronik ortamda
Türkiye Noterler Birliğine devredilir.
(2) Devrin elektronik ortamda yapılması halinde,
fiziki arşivin tamamının elektronik ortama aktarılmasından itibaren fiziki
arşiv Emniyet Genel Müdürlüğü ve tescil büroları nezdinde bir yıl süreyle
saklanır. Bu süre içerisinde noterler veya Türkiye Noterler Birliği
tarafından talep edilen bilgi ve belgeler, fiziki veya elektronik ortamda
gönderilir.
(3) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden
itibaren; araç tescil hizmetlerine ilişkin iş ve işlemler, araç sicil ve
tescil sistemi veri tabanı ve arşiv, kademeli olarak Türkiye Noterler
Birliği koordinesinde noterliklere devredilir. Devir işlemlerine ilişkin
esas ve usuller Emniyet Genel Müdürlüğü ve Türkiye Noterler Birliği
arasında yapılacak protokolle belirlenir.
(4) Bu Yönetmelik kapsamında noterler ve Türkiye
Noterler Birliği tarafından yürütülecek işlemlere ilişkin Emniyet Genel
Müdürlüğünün taraf olduğu protokoller, Türkiye Noterler Birliği ve ilgili
kurum veya kuruluşlarla yeni protokol yapılıncaya kadar geçerlidir.
(5) Emniyet Genel Müdürlüğü veri tabanının TNBBS
ile ARTES’e aktarılacak kısmının Türkiye Noterler Birliğine tamamen devrine
kadar geçecek süre içerisinde Türkiye Noterler Birliği ve noterlerce araç
tesciline ilişkin gerçekleştirilecek tüm iş ve işlemlerin her türlü hukuki
sorumluluğu Türkiye Noterler Birliğine aittir.
Karton
geçici plakaların geçerlilik süreleri
GEÇİCİ
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihten önce verilmiş olan geçici trafik belgeleri
nedeniyle kullanılmakta olan karton geçici plakalar, bağlı oldukları geçici
trafik belgelerinin geçerlilik tarihi sonuna kadar kullanılabilir.
Hatalı
işlem nedeniyle araç tescil belgelerinin yenilenmesi
GEÇİCİ
MADDE 6 – (1) Araç tescil
hizmetlerine ilişkin iş ve işlemlerin noterlere devri sonrasında, Emniyet
Genel Müdürlüğü trafik kuruluşlarınca devir öncesinde yapılmış iş ve
işlemler nedeniyle araç tescil belgesinin değiştirilmesinin gerektiği
durumlarda noterliklerce belge yenileme işlemi nedeniyle değerli kağıt
bedeli dahil oluşacak her türlü ücret Türkiye Noterler Birliğince
karşılanır.
Yeni
düzenleme yapılıncaya kadar kullanılacak belgeler
GEÇİCİ
MADDE 7 – (1) Bu Yönetmelik
gereğince Türkiye Noterler Birliği veya İçişleri Bakanlığının uygun görüşü
alınarak Türkiye Noterler Birliği tarafından şekli ve içeriği belirlenecek
olan belgeler ile ilgili düzenleme yapılıncaya kadar Karayolları Trafik
Yönetmeliğinin ekinde yer alan ve karşılığı aşağıdaki tabloda belirtilen
ekler geçerlidir.
Yürürlük
MADDE 51 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe
girer.
Yürütme
MADDE 52 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Adalet Bakanı ile
İçişleri Bakanı birlikte yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
|