|
Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı)’ndan:
VERGİ USUL KANUNU GENEL TEBLİĞİ
(SIRA NO: 487)
Yetki
MADDE 1 – (1) 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 5766 sayılı
Kanunun 17 nci maddesi ile değişik mükerrer 242 nci maddesinin ikinci fıkrası ile Maliye Bakanlığı;
elektronik defter, kayıt ve belgelerin oluşturulması, kaydedilmesi,
iletilmesi, muhafazası ve ibrazı ile defter ve belgelerin elektronik
ortamda tutulması ve düzenlenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye,
elektronik ortamda tutulmasına ve düzenlenmesine izin verilen defter ve
belgelerde yer alması gereken bilgileri internet de dahil
olmak üzere her türlü elektronik bilgi iletişim araç ve ortamında Maliye
Bakanlığına aktarma zorunluluğu getirmeye, bilgi aktarımında uyulacak
format ve standartlar ile uygulamaya ilişkin usul ve esasları tespit
etmeye, Vergi Usul Kanunu kapsamına giren işlemlerde elektronik imza
kullanım usul ve esaslarını düzenlemeye ve denetlemeye yetkili kılınmıştır.
Söz konusu fıkrada, Vergi Usul
Kanunu ve diğer vergi kanunlarında defter, kayıt ve belgelere ilişkin
olarak yer alan hükümlerin elektronik defter, kayıt ve belgeler için de geçerli
olduğu; Maliye Bakanlığının, elektronik defter, belge ve kayıtlar için
diğer defter, belge ve kayıtlara ilişkin usul ve esaslardan farklı usul ve
esaslar belirlemeye yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.
(2) Aynı Kanunun 227 nci
maddesinin birinci fıkrasında, aksine hüküm olmadıkça Vergi Usul Kanununa
göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait
kayıtların tevsikinin mecburi olduğu; dördüncü fıkrasında da Maliye
Bakanlığının, düzenlenmesi mecburi olan belgelerde bulunması gereken zorunlu
bilgileri belirlemeye yetkili olduğu belirtilmiştir.
(3) Diğer taraftan, anılan
Kanunun mükerrer 257 nci maddesinin birinci
fıkrasının (1) numaralı bendinde Maliye Bakanlığının, Vergi Usul Kanununa
göre tutulmakta olan defter ve belgeler ile bunlara ilaveten tutulmasını
veya düzenlenmesini uygun gördüğü defter ve belgelerin mahiyet, şekil ve
ihtiva etmesi zorunlu bilgileri belirlemeye, bunlarda değişiklik yapmaya,
bu defter ve belgelere tasdik, muhafaza ve ibraz zorunluluğu getirmeye veya
kaldırmaya, Vergi Usul Kanununa göre tutulacak defter ve düzenlenecek
belgelerin tutulması ve düzenlenmesi zorunluluğunu kaldırmaya yetkili
olduğu; (3) numaralı bendinde, tutulması ve düzenlenmesi zorunlu defter,
kayıt ve belgelerin mikro film, mikro fiş veya elektronik bilgi ve kayıt
araçlarıyla yapılması veya bu kayıt ortamlarında saklanması hususunda izin
vermeye veya zorunluluk getirmeye, bu şekilde tutulacak defter ve
kayıtların kopyalarının Maliye Bakanlığında veya muhafaza etmekle
görevlendireceği kurumlarda saklanması zorunluluğu getirmeye; (4) numaralı
bendinde ise Vergi Usul Kanununun 149 uncu maddesine göre devamlı bilgi
vermek zorunda olanlardan istenilen bilgiler ile vergi beyannameleri ve
bildirimlerin, şifre, elektronik imza veya diğer güvenlik araçları konulmak
suretiyle internet de dâhil olmak üzere her türlü elektronik bilgi iletişim
araç ve ortamında verilmesi, beyanname ve bildirimlerin yetki verilmiş
gerçek veya tüzel kişiler aracı kılınarak gönderilmesi hususlarında izin
vermeye veya zorunluluk getirmeye, beyanname, bildirim ve bilgilerin
aktarımında uyulacak format ve standartlar ile uygulamaya ilişkin usul ve
esasları tespit etmeye, bu zorunluluğu beyanname, bildirim veya bilgi
çeşitleri, mükellef grupları ve faaliyet konuları itibarıyla ayrı ayrı uygulatmaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye
yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.
(4) Yukarıda yer verilen hükümlerle Maliye
Bakanlığına verilen yetkilere istinaden, yaygın olarak kullanılan belgeler
arasında yer alan “sevk irsaliyesi”, “müstahsil makbuzu” ve “serbest meslek
makbuzu” belgelerinin elektronik ortamda elektronik belge olarak
düzenlenebilmesi, alıcısına elektronik veya kağıt
ortamında iletilmesi ile muhafaza ve ibraz edilebilmesine ilişkin usul ve
esaslar bu Tebliğin konusunu oluşturmaktadır.
Tanımlar
ve kısaltmalar
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğde geçen;
Başkanlık: Gelir İdaresi Başkanlığını,
Bilgi
İşlem Sistemi: Mükelleflerin
belgeleri elektronik ortamda oluşturmak, kaydetmek, muhafaza etmek ve
ilgili diğer işlemleri gerçekleştirmek amacı ile doğrudan ya da dolaylı
olarak kullandıkları her türlü yazılım ve donanım ile saklama ortamlarını,
BİS
Raporu: Bilgi İşlem Sistem
Raporunu,
Elektronik
Belge: Şekil hükümlerinden
bağımsız olarak Vergi Usul Kanununa göre düzenlenmesi zorunlu olan
belgelerde yer alan bilgileri içeren elektronik kayıtlar bütününü,
Elektronik
İrsaliye (e-İrsaliye): Bu Tebliğde
yer alan şartlara uygun olarak elektronik belge biçiminde oluşturulmuş sevk
irsaliyesini,
e-İrsaliye Yanıtı: e-İrsaliyenin muhteviyatını oluşturan malların alıcısı tarafından
kabul durumunu gösteren elektronik belgeyi,
Elektronik
Müstahsil Makbuzu (e-Müstahsil Makbuzu): Bu Tebliğde yer alan şartlara uygun olarak elektronik belge
biçiminde oluşturulmuş müstahsil makbuzunu,
Elektronik
Serbest Meslek Makbuzu (e-Serbest Meslek Makbuzu): Bu Tebliğde yer alan şartlara uygun olarak
elektronik belge biçiminde oluşturulmuş serbest meslek makbuzunu,
e-Müstahsil Makbuzu Uygulaması: Başkanlık tarafından belirlenen standartlara uygun
olarak müstahsil makbuzunun elektronik ortamda oluşturulması, elektronik ve
kağıt ortamda muhafazası, ibrazı ve raporlamasını kapsayan uygulamayı,
e-İrsaliye Uygulaması: Başkanlık tarafından belirlenen standartlara uygun
olarak hazırlanan e-İrsaliye ve e-İrsaliye Yanıtı mesajlarının, taraflar
arasında güvenli bir şekilde aktarılması imkanını sunan uygulamaların genel
adını,
e-Serbest Meslek Makbuzu Uygulaması: Başkanlık tarafından belirlenen standartlara uygun
olarak serbest meslek makbuzunun elektronik ortamda oluşturulması,
muhafazası, ibrazı ve raporlamasını kapsayan uygulamayı,
Elektronik
Kayıt: Elektronik ortamda tutulan
ve elektronik defter ve belgeleri oluşturan, elektronik yöntemlerle erişimi
ve işlenmesi mümkün olan en küçük bilgi ögesini,
Elektronik
Saklama Hizmeti Veren Kurum: 14/12/2012 tarihli ve 28497 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan 421 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında
Başkanlıktan Saklama Hizmeti verme izni almış mükellefi,
Elektronik
Sertifika: Mali Mühür ve Nitelikli
Elektronik Sertifikayı,
Elektronik
Sertifika ile İmzalama: Bu
Tebliğde belirtilen elektronik belgeleri, tüzel kişilerin mali mühürle
onaylamasını, gerçek kişilerin ise nitelikli elektronik sertifika ile
imzalamasını veya mali mühür ile onaylamasını,
GİB Portalı:
e-Fatura, e-İrsaliye, e-Müstahsil Makbuzu ve e-Serbest Meslek Makbuzu
uygulamalarına ait temel fonksiyonların, internet üzerinden genel
kullanımını sağlamak amacı ile Başkanlık tarafından geliştirilen portalı,
Mali
Mühür: 5/3/2010
tarihli ve 27512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 397 Sıra No.lu Vergi
Usul Kanunu Genel Tebliği çerçevesinde Başkanlık için oluşturulan
elektronik sertifika alt yapısını,
Nitelikli
Elektronik Sertifika (NES): 5070
sayılı Elektronik İmza Kanununun 9 uncu maddesinde tanımlanan ve yalnızca
gerçek kişi mükelleflerce kullanılabilen elektronik sertifikayı,
Özel Entegratör:
14/12/2012 tarihli ve 28497 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 421 Sıra
No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında Başkanlıktan özel entegrasyon izni almış mükellefi,
TÜBİTAK-BİLGEM/KAMU
SM: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik
Araştırma Kurumu-Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma
Merkezi/Kamu Sertifikasyon Merkezini,
TCKN: Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarasını,
VKN: Vergi Kimlik Numarasını,
Vergi
Mükellefi: Bu Tebliğ uygulaması
bakımından, Vergi Usul Kanununun 232 nci
maddesinin birinci fıkrasında sayılan birinci ve ikinci sınıf tüccarları,
serbest meslek erbabını, kazançları basit usulde tespit olunan tüccarları,
defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçileri, vergiden muaf esnafı,
Zaman
Damgası: Bir elektronik verinin
üretildiği, değiştirildiği, gönderildiği, alındığı ve/veya kaydedildiği
zamanın tespit edilmesi amacıyla elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı
tarafından doğrulanan kaydı,
ifade eder.
Elektronik
irsaliye (e-İrsaliye)
MADDE 3 – (1) Genel
Olarak e-İrsaliye Uygulaması: Mal hareketlerinin elektronik ortamda
düzenli bir şekilde izlenebilmesi amacıyla; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun
230 uncu maddesinin birinci fıkrasının beşinci bendine göre hali hazırda kağıt ortamda düzenlenmekte olan “sevk irsaliyesi”
belgesinin, elektronik belge olarak elektronik ortamda düzenlenmesi,
alıcısına elektronik ortamda iletilmesi ve elektronik ortamda muhafaza ve
ibraz edilmesine ilişkin yapılan düzenlemeler bu maddenin konusunu
oluşturmaktadır.
Bu Tebliğde düzenlenen e-İrsaliye belgesi, yeni bir
belge türü olmayıp, kağıt ortamdaki “sevk
irsaliyesi” belgesi ile aynı hukuki niteliklere sahiptir.
(2) Uygulamadan
Yararlanma Yöntemleri ve Başvuru Esasları: Mükellefler e-İrsaliye
Uygulamasından;
a) Kendi bilgi işlem sistemlerinin Başkanlık
sistemlerine entegrasyonu yoluyla,
b) e-İrsaliye Uygulamasına ait temel fonksiyonların
internet üzerinden genel kullanımını sağlamak amacı ile Başkanlık
tarafından oluşturulan ve www.efatura.gov.tr
internet adresinde hizmete sunulan GİB Portalı
aracılığıyla,
c) Başkanlıktan izin almış özel entegratörlerin
bilgi işlem sistemleri aracılığıyla,
olmak üzere, e-Fatura Uygulamasından yararlandıkları
yöntem ile yararlanabilecek olup, Başkanlıkça aksi belirtilmediği sürece,
e-Fatura Uygulamasından yararlandıkları yöntem dışında bir yöntem
kullanamayacaklardır.
Mükellefler, (a) ve (b) alt bentlerinde belirtilen
yöntemlerden biri ile uygulamaya dahil olmak
istediklerinde; Gelir İdaresi Başkanlığının “www.efatura.gov.tr”
internet adresinde yayımlanan “Elektronik İrsaliye Başvuru Kılavuzu”na
uygun olarak e-İrsaliye Uygulamasına ilişkin gerekli başvuru işlemlerini
yerine getirmeleri gerekmektedir.
e-İrsaliye Uygulamasına (c) alt bendinde belirtilen
yöntemle dahil olmak isteyen mükellefler; doğrudan Başkanlıktan izin almış
özel entegratörlerden herhangi birine başvuracak
olup, ayrıca Başkanlığa başvuruda bulunmalarına gerek bulunmamaktadır.
(3) Değerlendirme
ve İzin: e-İrsaliye Uygulamasından kendi bilgi işlem sistemlerinin
Başkanlık sistemlerine entegrasyonu yöntemiyle
yararlanmak için Başkanlığa yapılan başvurular; Başkanlık tarafından
mükellefe ait sistemin yapısı, işleyişi ile bu sistemde elektronik olarak
düzenlenen e-İrsaliye örneklerinin, bu Tebliğde ve www.efatura.gov.tr
internet adresinde yayımlanan teknik kılavuzlarda belirlenen usul ve
esaslara uygun olup olmadığı açısından değerlendirilecektir. Başkanlık
gerek görmesi halinde ilave teknik bilgi ve belge talebinde
bulunabilecektir.
Başkanlıkça yapılacak değerlendirme sonrasında
başvuruları uygun bulunan ve test süreçlerini başarılı bir şekilde
tamamlayan mükelleflere e-İrsaliye Uygulamasından kendi bilgi işlem
sistemlerinin Başkanlık sistemlerine entegrasyonu
yöntemiyle yararlanmasına ilişkin olarak izin verilecektir.
Değerlendirme aşamasında eksiklikleri tespit edilen
mükelleflere, söz konusu eksiklikleri gidermeleri için en çok bir yıl süre
verilir. Bu süre içerisinde eksikliklerini gidermeyen mükelleflerin
başvuruları reddedilir.
Başvuruları reddedilen mükelleflerin reddi izleyen
bir yıl içerisinde yapacakları başvurular kabul edilmeyecektir. Bu durum,
mükelleflerin e-İrsaliye Uygulaması kapsamında GİB Portal
ya da özel entegratörlük izni alan mükellefler
vasıtasıyla e-İrsaliye Uygulamasından yararlanmalarına engel teşkil etmez.
(4) Özel Entegratörlük Hizmeti Verenler: 397 Sıra No.lu
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında Başkanlıktan özel entegrasyon izni alan mükellefler, bu Tebliğ kapsamında
e-İrsaliye düzenleme, bunları elektronik sertifika ile imzalama ve
muhataplarına elektronik ortamda iletme ve alma hizmeti verebilirler.
Özel entegratörlerin
e-İrsaliye Uygulamasına ilişkin hizmet verebilmesi için Başkanlıktan ayrıca
e-İrsaliye Özel Entegratörlüğü izni alması
gerekmektedir. Bu izni alabilmek için gerekli koşullar www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanan “e-Fatura
Uygulaması Özel Entegrasyon Kılavuzu” nda yer
almaktadır.
Başkanlıktan izin alan özel entegratörler,
anlaşma yaptıkları mükelleflere ilişkin bilgileri Başkanlık sistemine
yüklemeleri ve www.efatura.gov.tr internet
adresinde yayımlanan “e-Fatura Uygulaması Özel Entegrasyon Kılavuzu”nda
açıklanan mesaj yapısına uygun onayı almaları halinde e-İrsaliye hizmeti
vermeye başlayabileceklerdir.
e-İrsaliye Uygulamasından özel entegratör
sistemi üzerinden faydalanan mükellefler, e-İrsaliyelerde özel entegratörün mali mührünün ve zaman damgasının
kullanılmasını talep edebilirler.
Başkanlıktan e-İrsaliye izni alan özel entegratörler, hizmet verdikleri mükelleflere ait
e-İrsaliye bilgilerini, e-İrsaliye oluşturma, imzalama, gönderme ve alma
amacı dışında kullanamaz ve işleme taraf olanların yazılı izni olmaksızın
üçüncü kişilerle paylaşamazlar. Özel entegratörler
bu faaliyetleri kapsamında elde ettiği ticari sır niteliğindeki e-İrsaliye
bilgilerinin güvenliğinden ve gizliliğinden sorumludurlar. Bu amaca aykırı
olarak işleme taraf olmayan üçüncü kişilerle e-İrsaliye bilgilerini
paylaştığı tespit olunan özel entegratörlerin,
diğer kanunların öngördüğü cezai sorumlulukları dışında ayrıca Başkanlık
tarafından tüm özel entegratörlük izinleri iptal
edilebilir.
(5) Elektronik
İrsaliyenin Düzenlenmesi ve İletilmesi: e-İrsaliyenin www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanan e-İrsaliye
Uygulamasına ilişkin teknik kılavuzlarda yer alan format ve standartlara
göre elektronik ortamda, elektronik sertifika ile imzalanarak düzenlenmesi,
alıcısına iletilmesi, muhafaza ve ibraz edilmesi esastır.
e-İrsaliyenin, bu Tebliğde belirlenen usul ve
esaslara uygun olarak düzenlenmesi, gönderme veya alma işlemlerinin de
Başkanlık tarafından oluşturulan e-İrsaliye Uygulaması aracılığı ile
gerçekleştirilmesi zorunludur.
e-İrsaliyenin malın fiili sevkinden önce (alıcısının
henüz belli olmadığı ve malın fiili sevki sırasında muhtelif müşteriler
adına kağıt ortamda irsaliye düzenlenmesi ve malın asıl muhatabına teslimi
sırasında düzenlenecek e-İrsaliyeler hariç olmak üzere) düzenlenmesi ve
Başkanlık sistemlerine başarılı olarak iletilmesi malın fiili sevki için
yeterli olup, bununla birlikte düzenlenen e-İrsaliyenin Başkanlık
sistemleri üzerinden alıcısına başarılı bir şekilde iletilmesi gerektiği
tabiidir.
Malın fiili sevki sırasında araç içinde
e-İrsaliyenin bir örnek kağıt çıktısının
bulundurulması ya da elektronik olarak görüntülenmesinin sağlanması zorunlu
olup, söz konusu kağıt çıktı üzerinde ıslak imza ya da kaşe bulunması
zorunlu değildir. Söz konusu kağıt çıktının,
alıcıya verilmesi zorunlu olmadığı gibi malların alıcıya tesliminden sonra
muhafaza veya ibraz edilme zorunluluğu da bulunmamaktadır.
Sevki yapılacak mala ilişkin olarak e-İrsaliyenin
düzenlenmesinden önce e-Fatura düzenlenmiş olması halinde, e-İrsaliye
üzerinde e-Faturanın tarih ve belge numarasına da yer verilmesi zorunludur.
Düzenlenecek e-İrsaliyelerde, Başkanlık
sistemlerinden elektronik ortamda sorgulanması, doğrulanması ve görüntülenmesine
imkan vermek üzere; karekoda
veya barkoda belge üzerinde yer verilmesi zorunludur.
Mükellefler e-İrsaliye düzenlerken, bu Tebliğde
belirtilmeyen hususlarda süreler başta olmak üzere Vergi Usul Kanunu ve
ilgili diğer kanun ve düzenlemelerde yer alan usul ve esaslara uymak
zorundadır.
e-İrsaliye Uygulamasından yararlanan mükellefler
e-İrsaliye Uygulamasına kayıtlı olmayan mükelleflere kağıt irsaliye
düzenlemeye devam edeceklerdir.
(6) Uygulamaya
Dahil Olma: e-İrsaliye Uygulaması zorunlu bir
uygulama olmayıp, uygulamadan;
a) 397 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği
kapsamında getirilen e-Fatura Uygulamasından yararlanma iznine sahip olan,
b) Bu Tebliğde açıklanan usul ve esaslara uygun
olarak, e-İrsaliye düzenleyebilme ve iletebilme konusunda gerekli
hazırlıklarını tamamlamış olan ve
c) Bu maddenin (2) numaralı fıkrasında belirtilen
şekilde e-İrsaliye Uygulamasına dahil olmak için
gerekli başvuruyu yapan,
mükellefler, istemeleri halinde 1/1/2018 tarihinden itibaren
faydalanabilirler.
(7) Elektronik
İrsaliyede Bulunması Gereken Bilgiler: e-İrsaliye belgesinde aşağıda
yer alan bilgilerin bulunması zorunludur.
a) e-İrsaliyenin düzenlenme tarihi ve belge
numarası,
b) e-İrsaliyeyi düzenleyenin adı, ticaret ünvanı, adresi, vergi dairesi ve hesap numarası,
c) Müşterinin adı, ticaret ünvanı,
varsa vergi dairesi ve hesap numarası, işyeri adresi ve farklı ise teslimat
adresi,
ç) Taşınan malın nevi, miktarı,
d) Fiili sevk tarihi ile saat ve dakika olarak
fiili sevk zamanı,
Başkanlık, ihtiyaç duyulması halinde söz konusu
bilgilere ilave bilgilerin de e-İrsaliye belgesinde bulunmasını
mükelleflere gerekli duyuruları www.efatura.gov.tr
internet adresinde yaparak isteyebilir.
Mükellefler e-İrsaliye üzerindeki zorunlu bilgilere
ilave olarak ihtiyaçları doğrultusunda farklı bilgilere de yer
verebileceklerdir.
(8) e-İrsaliye
Yanıtı: Kendisine e-İrsaliye düzenlenen mükellefler, istemeleri
halinde, e-İrsaliye belgesine konu mallara ilişkin olarak ne kadarlık kısmının teslim alındığını/kabul edildiğini,
teslim alınmayan mallara ilişkin olarak, kabul edilmeyen mal miktarını ve
nedenini uygulama üzerinden e-İrsaliye Yanıtı ile e-İrsaliye belgesini
düzenleyene iletebilirler.
e-İrsaliye Yanıtı ile yapılan kısmi kabul
durumlarında, kabul edilmeyen malların satıcısına geri gönderimi için
ayrıca e-İrsaliye düzenlenmesi gerekmektedir.
Bununla birlikte düzenlenen e-İrsaliyenin,
alıcısının ya da muhteviyatındaki malların tamamının hatalı olması halinde,
alıcısı tarafından e-İrsaliye Yanıtı ile ret edilmesi mümkündür. Ancak ret
işleminin malın fiili sevkinden önce yapılması gerekmektedir. Malın fiili
sevkinden sonra gönderilecek ret e-İrsaliye yanıtları hükümsüz olup, bu
durumda malı taşıyan/taşıttıran tarafından yeni bir e-İrsaliye düzenlenmesi
gerekecektir.
e-İrsaliye izni alan mükellefler, oluşturdukları
e-İrsaliyelerini ve e-İrsaliye Yanıtlarını birbirleriyle ilişkili şekilde,
vergi kanunları ve diğer kanuni düzenlemelerin öngörmüş olduğu süreler
dâhilinde muhafaza ve istenildiğinde ibraz etmekle yükümlüdür.
Elektronik
müstahsil makbuzu (e-müstahsil makbuzu)
MADDE 4 – (1) Genel
Olarak e-Müstahsil Makbuzu: Gerçek usulde vergiye tabi olmayan
çiftçilerden mal satın alınmasında fatura yerine geçen ticari bir vesika
olarak kullanılmakta olan müstahsil makbuzunun elektronik ortamda
izlenebilmesi amacıyla, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 235 inci maddesine
göre hali hazırda kağıt ortamda düzenlenmekte olan
“müstahsil makbuzu” belgesinin, elektronik belge olarak elektronik ortamda
düzenlenmesi ile kağıt ve elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilmesi ve
Başkanlığa elektronik ortamda raporlanabilmesine ilişkin düzenlemeler bu
maddenin konusunu oluşturmaktadır.
Bu Tebliğde düzenlenen e-Müstahsil Makbuzu, yeni
bir belge türü olmayıp, kağıt müstahsil makbuz ile
aynı hukuki niteliklere sahiptir.
(2) Uygulamadan
Yararlanma Yöntemleri ve Başvuru Esasları: Mükellefler, e-Müstahsil
Makbuzu Uygulamasından;
a) Kendi bilgi işlem sistemlerinin Başkanlık
sistemlerine entegrasyonu yoluyla,
b) e-Müstahsil Makbuzu Uygulamasına ait temel
fonksiyonların internet üzerinden genel kullanımını sağlamak amacı ile
Başkanlık tarafından oluşturulan ve www.efatura.gov.tr
internet adresinde hizmete sunulan GİB Portalı
aracılığıyla,
c) Başkanlıktan izin almış özel entegratörlerin
bilgi işlem sistemleri aracılığıyla,
olmak üzere üç yöntemden herhangi birini seçerek
yararlanabileceklerdir.
Mükelleflerin, (a) ve (b) alt bentlerinde
belirtilen yöntemlerden biri ile uygulamaya dahil
olmak istediklerinde; Gelir İdaresi Başkanlığın “www.efatura.gov.tr”
internet adresinde yayımlanan “Elektronik Müstahsil Makbuzu Başvuru
Kılavuzu”na uygun olarak gerekli başvuru işlemlerini yerine getirmeleri
gerekmektedir.
e-Müstahsil Makbuzu Uygulamasına (c) alt bendinde
belirtilen yöntemle dahil olmak isteyen mükellefler; doğrudan Başkanlıktan
izin almış özel entegratörlerden herhangi birine
başvuracak olup, bu mükelleflerin ayrıca Başkanlığa başvuruda bulunmalarına
gerek bulunmamaktadır.
(3) Değerlendirme
ve İzin: e-Müstahsil Makbuzu Uygulamasından kendi bilgi işlem
sistemlerinin Başkanlık sistemlerine entegrasyonu
yöntemiyle yararlanmak için Başkanlığa yapılan başvurular; Başkanlık
tarafından mükellefe ait sistemin yapısı, işleyişi ile bu sistemde
elektronik olarak düzenlenen e-Müstahsil Makbuzu örneklerinin, bu Tebliğde
ve www.efatura.gov.tr internet adresinde
yayımlanan teknik kılavuzlarda belirlenen usul ve esaslara uygun olup
olmadığı açısından değerlendirilecektir. Başkanlık gerek görmesi halinde
ilave teknik bilgi ve belge talebinde bulunabilecektir.
Başkanlıkça yapılacak değerlendirme sonrasında
başvuruları uygun bulunan ve test süreçlerini başarılı bir şekilde
tamamlayan mükelleflere e-Müstahsil Makbuzu Uygulamasından kendi bilgi
işlem sistemlerinin Başkanlık sistemlerine entegrasyonu
yöntemiyle yararlanmasına ilişkin olarak izin verilecektir.
Değerlendirme aşamasında eksiklikleri tespit edilen
mükelleflere, söz konusu eksiklikleri gidermeleri için en çok bir yıl süre
verilir. Bu süre içerisinde eksikliklerini gidermeyen mükelleflerin
başvuruları reddedilir.
Başvuruları reddedilen mükelleflerin reddi izleyen
bir yıl içerisinde yapacakları başvurular kabul edilmeyecektir. Bu durum,
mükelleflerin GİB Portal ya da özel entegratörlük izni alan mükellefler vasıtasıyla
e-Müstahsil Makbuzu Uygulamasından yararlanmalarına engel teşkil etmez.
(4) Özel Entegratörlük Hizmeti Verenler: 397 Sıra No.lu
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında Başkanlıktan özel entegrasyon izni alan mükellefler, bu Tebliğ kapsamında
e-Müstahsil Makbuzu düzenlemek isteyen mükelleflere, e-Müstahsil Makbuzu ve
e-Müstahsil Makbuzu Raporu oluşturma, mali mühürle onaylama ve zaman
damgası kullanarak e-Müstahsil Makbuzu Raporunu Başkanlığa elektronik
ortamda iletme hizmeti verebilirler.
e-Müstahsil Makbuzu Uygulamasından özel entegratör sistemi üzerinden faydalanan mükellefler,
e-Müstahsil Makbuzlarında ve e-Müstahsil Makbuzu Raporlarında özel entegratörün mali mührünün ve zaman damgasının kullanılmasını
talep edebilirler.
Özel entegratörlerin
e-Müstahsil Makbuzu hizmeti verebilmesi için Başkanlıktan ayrıca
e-Müstahsil Makbuzu özel entegratörlüğü izni
alması gerekmektedir. Bu izni alabilmek için gerekli koşullar www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanan
kılavuzlarda yer almaktadır.
Başkanlıktan e-Müstahsil Makbuzu ve e-Müstahsil
Makbuzu Raporu oluşturma, mali mühürle onaylama ve zaman damgası kullanarak
e-Müstahsil Makbuzu Raporlarını Başkanlığa elektronik ortamda iletme
hizmeti verme konusunda izin alan özel entegratörler,
e-Müstahsil Makbuzu Belgelerinin Başkanlık sistemleri üzerinden görüntülenmesi,
sorgulanması ve doğrulanabilmesi için gerekli tedbirleri almak
zorundadırlar. Başkanlık sistemleri üzerinden gerçekleştirilecek
görüntüleme, sorgulama ve doğrulama işlemlerinin teknik usul ve esasları
www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanan
kılavuzlarda yer almaktadır.
Başkanlıktan e-Müstahsil Makbuzu özel entegratörlüğü izni alanlar, hizmet verdikleri
mükelleflere ait e-Müstahsil Makbuzu veya e-Müstahsil Makbuzu Raporu
bilgilerini, e-Müstahsil Makbuzu ve Raporu oluşturma, imzalama, Başkanlığa
raporlama amacı dışında kullanamaz ve işleme taraf olanların yazılı izni
olmaksızın üçüncü kişilerle paylaşamazlar. Özel entegratörler
bu faaliyetleri kapsamında elde ettiği ticari sır niteliğindeki e-Müstahsil
Makbuzu ve Raporu bilgilerinin güvenliğinden ve gizliliğinden
sorumludurlar. Bu amaca aykırı olarak işleme taraf olmayan üçüncü kişilerle
e-Müstahsil Makbuzu veya Raporu bilgilerini paylaştığı tespit olunan özel entegratörlerin, diğer kanunların öngördüğü cezai
sorumlulukları dışında ayrıca Başkanlık tarafından tüm özel entegratörlük izinleri iptal edilebilir.
(5) e-Müstahsil Makbuzu Düzenlenmesi ve Teslimi: Vergi Usul
Kanununun 235 inci maddesinde birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı
basit usulde tespit edilenler ve defter tutmak mecburiyetinde olan
çiftçilerin, gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçilerden satın
aldıkları malların bedelini ödedikleri sırada iki nüsha makbuz tanzim
etmesi, nüshalardan birini imzalayarak satıcı çiftçiye vermesi, diğer
nüshasının ise satıcı çiftçiye imzalatılarak alınması gerektiği ve
müstahsil makbuzunun tüccar veya alıcı çiftçi nezdinde kalan nüshasının
fatura yerine geçer belge olduğu hüküm altına alınmıştır.
Anılan düzenlemeler ve Bakanlığımıza tanınan
yetkiler çerçevesinde; elektronik ortamda düzenlenen ve elektronik
sertifika ile imzalanan e-Müstahsil Makbuzunun en az bir nüsha kağıt çıktısı alınarak, çıktının her iki tarafça ıslak
imza ile imzalanması ve satıcı çiftçiye verilerek çiftçi tarafından kağıt
ortamda muhafaza edilmesi gerekmektedir. e-Müstahsil
Makbuzunun tüccar nüshası ise elektronik sertifika ile imzalı olarak
elektronik ortamda muhafaza edilmesi gerekmektedir.
Düzenlenecek e-Müstahsil Makbuzlarının Başkanlık
sistemlerinden elektronik ortamda sorgulanması ve doğrulanmasına imkan vermek üzere; karekoda
veya barkoda belge üzerinde yer verilmesi zorunludur.
e-Müstahsil Makbuzu ve Raporunun oluşturulması ve
gönderilmesinde uyulması gereken format, standart ve Raporlama süresi www.efatura.gov.tr internet adresinde yayınlanan teknik
kılavuzlarda açıklanmıştır.
426 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği
kapsamında onaylanan Yeni Nesil Ödeme Kaydedici cihazlardan e-Müstahsil
Makbuzunda bulunan bilgileri de ihtiva eden e-Müstahsil Makbuzu Bilgi
Fişinin iki nüsha halinde üretilmesi ve taraflarca imzalanması halinde; bu
bilgi fişi nüshaları da e-Müstahsil Makbuzunun kağıt
nüshaları yerine geçecektir. Bu durum e-Müstahsil Makbuzunun, elektronik
sertifika ile imzalanarak düzenlenmesi ve Vergi Usul Kanunu hükümlerine
göre elektronik ortamda düzenleyicisi tarafından muhafaza edilmesini ve
bilgi fişlerinin taraflarca Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre muhafaza
edilmesi zorunluluğunu ortadan kaldırmamaktadır.
(6) Uygulamaya
Dahil Olma: e-Müstahsil Makbuzu Uygulaması
zorunlu bir uygulama olmayıp, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümleri
uyarınca müstahsil makbuzu belgesi düzenlemek zorunda olan mükellefler,
istemeleri halinde 1/1/2018 tarihinden itibaren uygulamaya dahil
olabileceklerdir. Uygulamaya dahil olacak
mükelleflerin; Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile zorunluluk getirilen
haller dışında; e-Fatura, e-Arşiv Fatura ve e-Defter uygulamalarına dahil
olma zorunlulukları bulunmamaktadır.
(7) e-Müstahsil
Makbuzunda Bulunması Gereken Bilgiler: e-Müstahsil Makbuzu belgesinde
aşağıda yer alan bilgilerin bulunması zorunludur.
a) Malı satın alan tüccar veya çiftçinin adı,
soyadı veya unvanı, vergi dairesi, VKN’si ve
adresi,
b) Belgenin tarihi, saat ve dakika olarak
düzenlenme zamanı ve belge numarası,
c) Malı satan çiftçinin adı, soyadı, TCKN’si ve ikametgah adresi,
d) Satın alınan malın cinsi, miktarı, bedeli, vergi
ve varsa diğer kesintiler tutarı.
Başkanlık, ihtiyaç duyulması halinde söz konusu bilgilere
ilave bilgilerin de e-Müstahsil Makbuzu belgesinde bulunmasını,
mükelleflere gerekli duyuruları www.efatura.gov.tr
internet adresinde yaparak isteyebilir.
Mükellefler müstahsil makbuzu üzerindeki zorunlu
bilgilere ilave olarak ihtiyaçları doğrultusunda farklı bilgilere de yer
verebileceklerdir.
(8) e-Müstahsil
Makbuzu Bilgilerinin Raporlanması: e-Müstahsil Makbuzu Uygulamasını
kendi bilgi işlem sistemlerinin Başkanlık sistemleri ile entegrasyonu
yöntemi ile kullanan mükellefler ve e-Müstahsil Makbuzu hizmeti verme
konusunda Başkanlıktan izin alan özel entegratörler,
elektronik ortamda oluşturulan e-Müstahsil Makbuzu belgelerine ilişkin
olarak, Başkanlığın www.efatura.gov.tr internet
adresinde yayınlanan veri formatı ve standardına uygun “e-Müstahsil Makbuzu
Raporu”nu elektronik sertifika ile zaman damgalı olarak imzalayarak
internet adresinde yayımlanan teknik kılavuzlarda açıklanan yöntem veya
yöntemlerle Başkanlık sistemine elektronik ortamda aktarmak zorundadır.
Başkanlık, e-Müstahsil Makbuzu raporunun aktarım
süresini ve yöntemini belirlemeye, değiştirmeye, sektörler ve mükellef
grupları itibariyle farklı veri aktarım süresi ve yöntemi belirlemeye
yetkilidir.
Elektronik
serbest meslek makbuzu (e-serbest meslek makbuzu)
MADDE 5 –
(1) Genel Olarak e-Serbest Meslek Makbuzu: Serbest meslek erbapları
tarafından mesleki faaliyetlerine ilişkin tahsilatları
için düzenlenen serbest meslek makbuzunun elektronik ortamda izlenebilmesi
amacıyla, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 236 ncı
maddesine göre hali hazırda kağıt ortamda düzenlenmekte olan “serbest
meslek makbuzu”nun, elektronik belge olarak
elektronik ortamda düzenlenmesi, muhatabının talebi doğrultusunda
elektronik veya kağıt ortamda iletilebilmesi, elektronik ortamda muhafaza
ve ibraz edilebilmesi ve Başkanlığa elektronik ortamda raporlanabilmesine
ilişkin düzenlemeler bu maddenin konusunu oluşturmaktadır.
Bu Tebliğde düzenlenen e-Serbest Meslek Makbuzu,
yeni bir belge türü olmayıp, kağıt serbest meslek
makbuzu ile aynı hukuki niteliklere sahiptir.
(2) Uygulamadan
Yararlanma Yöntemleri ve Başvuru Esasları: Mükellefler, e-Serbest Meslek
Makbuzu Uygulamasından;
a) Kendi bilgi işlem sistemlerinin Başkanlık
sistemlerine entegrasyonu yoluyla,
b) e-Serbest Meslek Makbuzu Uygulamasına ait temel
fonksiyonların internet üzerinden genel kullanımını sağlamak amacı ile
Başkanlık tarafından oluşturulan ve www.efatura.gov.tr
internet adresinde hizmete sunulan GİB Portalı
aracılığıyla,
c) Başkanlıktan izin almış özel entegratörlerin
bilgi işlem sistemleri aracılığıyla,
olmak üzere üç yöntemden herhangi birini seçerek
yararlanabileceklerdir.
Mükellefler, (a) ve (b) alt bentlerinde belirtilen
yöntemlerden biri ile uygulamaya dahil olmak
istediklerinde; Başkanlığın “www.efatura.gov.tr”
internet adresinde yayımlanan “Elektronik Serbest Meslek Makbuzu Başvuru
Kılavuzu”na uygun olarak gerekli başvuru işlemlerini yerine getirmeleri
gerekmektedir.
e-Serbest Meslek Makbuzu Uygulamasına (c) alt
bendinde belirtilen yöntemle dahil olmak isteyen mükellefler; doğrudan
Başkanlıktan izin almış özel entegratörlerden
herhangi birine başvuracak olup, bu mükelleflerin ayrıca Başkanlığa
başvuruda bulunmalarına gerek bulunmamaktadır.
(3) Değerlendirme
ve İzin: e-Serbest Meslek Makbuzu Uygulamasından kendi bilgi işlem sistemlerini
Başkanlık sistemlerine entegrasyonu yöntemiyle
yararlanmak için Başkanlığa yapılan başvurular; Başkanlık tarafından
mükellefe ait sistemin yapısı, işleyişi ile bu sistemde elektronik olarak
düzenlenen e-Serbest Meslek Makbuzu örneklerinin, bu Tebliğde ve www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanan teknik
kılavuzlarda belirlenen usul ve esaslara uygun olup olmadığı açısından
değerlendirilecektir. Başkanlık gerek görmesi halinde ilave teknik bilgi ve
belge talebinde bulunabilecektir.
Başkanlıkça yapılacak değerlendirme sonrasında
başvuruları uygun bulunan ve test süreçlerini başarılı bir şekilde
tamamlayan mükelleflere e-Serbest Meslek Makbuzu Uygulamasından kendi bilgi
işlem sistemlerinin Başkanlık sistemlerine entegrasyonu
yöntemiyle yararlanmasına ilişkin olarak izin verilecektir.
Değerlendirme aşamasında eksiklikleri tespit edilen
mükelleflere, söz konusu eksiklikleri gidermeleri için en çok bir yıl süre
verilir. Bu süre içerisinde eksikliklerini gidermeyen mükelleflerin
başvuruları reddedilir.
Başvuruları reddedilen mükelleflerin reddi izleyen
bir yıl içerisinde yapacakları başvurular kabul edilmeyecektir. Bu durum,
mükelleflerin GİB Portal ya da özel entegratörlük izni alan mükellefler vasıtasıyla
e-Serbest Meslek Makbuzu Uygulamasından yararlanmalarına engel teşkil
etmez.
(4) Özel Entegratörlük Hizmeti Verenler: 397 Sıra No.lu
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında Başkanlıktan özel entegrasyon izni alan mükellefler, bu Tebliğ kapsamında
e-Serbest Meslek Makbuzu düzenlemek isteyen mükelleflere, e-Serbest Meslek
Makbuzu ve e-Serbest Meslek Makbuzu Raporu oluşturma, mali mühürle onaylama
ve zaman damgası kullanarak e-Serbest Meslek Makbuzu Raporunu Başkanlığa
elektronik ortamda iletme hizmeti verebilirler.
e-Serbest Meslek Makbuzu Uygulamasından özel entegratör sistemi üzerinden faydalanan mükellefler,
e-Serbest Meslek Makbuzu ve e-Serbest Meslek Makbuzu Raporlarında özel entegratörün mali mührünün ve zaman damgasının
kullanılmasını talep edebilirler.
Özel entegratörlerin
e-Serbest Meslek Makbuzu hizmeti verebilmesi için Başkanlıktan ayrıca
e-Serbest Meslek Makbuzu özel entegratörlüğü izni
alması gerekmektedir. Bu izni alabilmek için gerekli koşullar www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanan
kılavuzlarda yer almaktadır.
Başkanlıktan e-Serbest Meslek
Makbuzu ve e-Serbest Meslek Makbuzu Raporu oluşturma, mali mühürle onaylama
ve zaman damgası kullanarak e-Serbest Meslek Makbuzu Raporlarını Başkanlığa
elektronik ortamda iletme hizmeti verme konusunda izin alan özel entegratörler, e-Serbest Meslek Makbuzu belgelerinin
Başkanlık sistemleri üzerinden görüntülenmesi, sorgulanması ve
doğrulanabilmesi için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar. Başkanlık sistemleri üzerinden gerçekleştirilecek
görüntüleme, sorgulama ve doğrulama işlemlerinin teknik usul ve esasları
www.efatura.gov.tr internet adresinde yayımlanan
kılavuzlarda yer almaktadır.
Başkanlıktan e-Serbest Meslek Makbuzu özel entegratörlüğü izni alanlar, hizmet verdikleri
mükelleflere ait e-Serbest Meslek Makbuzu veya e-Serbest Meslek Makbuzu
Raporu bilgilerini, e-Serbest Meslek Makbuzu ve Raporu oluşturma, imzalama,
Başkanlığa raporlama amacı dışında kullanamaz ve işleme taraf olanların
yazılı izni olmaksızın üçüncü kişilerle paylaşamazlar. Özel entegratörler bu faaliyetleri kapsamında elde ettiği
ticari sır niteliğindeki e-Serbest Meslek Makbuzu ve Raporu bilgilerinin
güvenliğinden ve gizliliğinden sorumludurlar. Bu amaca aykırı olarak işleme
taraf olmayan üçüncü kişilerle e-Serbest Meslek Makbuzu veya Raporu
bilgilerini paylaştığı tespit olunan özel entegratörlerin,
diğer kanunların öngördüğü cezai sorumlulukları dışında ayrıca Başkanlık
tarafından tüm özel entegratörlük izinleri iptal
edilebilir.
(5) e-Serbest
Meslek Makbuzu Düzenlenmesi ve Teslimi: Vergi Usul Kanununun 236 ncı maddesinde serbest meslek erbabının, mesleki
faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için
iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye
vermek, müşterinin de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetinde olduğu
hüküm altına alınmıştır.
Anılan düzenleme çerçevesinde elektronik ortamda
düzenlenen ve elektronik sertifika ile imzalanan e-Serbest Meslek Makbuzu
belgesinin, muhatabının talebi çerçevesinde ıslak imzalı kağıt
çıktısı verilerek ya da elektronik ortamda iletilerek teslim edilmesi
gerekmektedir. e-Serbest Meslek Makbuzu çıktısının
ıslak imza ile imzalanması yerine serbest meslek erbabının imzasının notere
tasdik ettirilip, e-Serbest Meslek Makbuzu üzerine atılacak ıslak imza
yerine geçmek üzere hazır imzalı olarak düzenlenip teslim edilmesi de
mümkündür.
Tebliğ kapsamında Başkanlıktan e-Serbest Meslek
Makbuzu izni alan mükelleflerin, elektronik ortamda oluşturdukları serbest
meslek makbuzunu elektronik ortamda muhafaza ve ibraz etmeleri
gerekmektedir. Kendisine e-Serbest Meslek Makbuzu düzenlenen mükellefler
ise teslim yöntemine göre e-Serbest Meslek Makbuzunun kağıt
çıktısını veya elektronik ortamdaki halini muhafaza ve ibraz etmeleri
gerekmektedir.
Düzenlenecek e-Serbest Meslek Makbuzlarının
Başkanlık sistemlerinden elektronik ortamda sorgulanması ve doğrulanmasına imkan vermek üzere; karekoda
veya barkoda belge üzerinde yer verilmesi zorunludur.
e-Serbest Meslek Makbuzu ve Raporunun oluşturulması
ve gönderilmesinde uyulması gereken format, standart ve Raporlama süresi
www.efatura.gov.tr internet adresinde yayınlanan
teknik kılavuzlarda açıklanmıştır.
426 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği
kapsamında onaylanan Yeni Nesil Ödeme Kaydedici cihazlardan e-Serbest
Meslek Makbuzunda bulunan bilgileri de ihtiva eden e-Serbest Meslek Makbuzu
Bilgi Fişinin düzenleyen tarafından imzalanarak müşteriye verilmesi halinde
söz konusu bilgi fişi nüshası da e-Serbest Meslek Makbuzunun kağıt çıktısı yerine geçer. Bu durum e-Serbest Meslek
Makbuzunun, elektronik sertifika ile imzalanarak düzenlenmesi ve Vergi Usul
Kanunu hükümlerine göre elektronik ortamda düzenleyicisi tarafından
muhafaza edilmesi zorunluluğunu ortadan kaldırmamaktadır.
(6) Uygulamaya
Dahil Olma: e-Serbest Meslek Makbuzu zorunlu
bir uygulama olmayıp, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca
serbest meslek makbuzu belgesini düzenlemek zorunda olan mükellefler
(noterler hariç), istemeleri halinde 1/1/2018 tarihinden itibaren
uygulamaya dahil olabileceklerdir.
(7) e-Serbest
Meslek Makbuzunda Bulunması Gereken Bilgiler: e-Serbest Meslek Makbuzu
belgesinde aşağıda yer alan bilgilerin bulunması zorunludur.
a) Serbest meslek erbabının; adı, soyadı, vergi
dairesi, VKN veya TCKN’si, adresi,
b) Müşterinin adı, soyadı veya unvanı, adresi,
vergi mükellefi ise vergi dairesi, VKN veya TCKN’si,
c) Belgenin düzenlenme tarihi ile saat ve dakika
olarak düzenlenme zamanı ve belge numarası,
ç) Alınan paranın miktarı (varsa vergi tevkifatı tutarları ve katma değer vergisi tutarları ayrıntılı
olarak gösterilecek şekilde).
Başkanlık, ihtiyaç duyulması halinde söz konusu
bilgilere ilave bilgilerin de e-Serbest Meslek Makbuzu belgesinde
bulunmasını mükelleflere gerekli duyuruları www.efatura.gov.tr
internet adresinde yaparak isteyebilir.
Mükellefler e-Serbest Meslek Makbuzu üzerindeki
zorunlu bilgilere ilave olarak ihtiyaçları doğrultusunda farklı bilgilere
de yer verebileceklerdir.
(8) e-Serbest
Meslek Makbuzu Bilgilerinin Raporlanması: e-Serbest Meslek Makbuzu
Uygulamasını kendi bilgi işlem sistemlerinin Başkanlık sistemleri ile entegrasyonu yöntemi ile kullanan mükellefler ve
e-Serbest Meslek Makbuzu hizmeti verme konusunda Başkanlıktan izin alan
özel entegratörler, elektronik ortamda
oluşturulan e-Serbest Meslek Makbuzu belgelerine ilişkin olarak,
Başkanlığın www.efatura.gov.tr internet adresinde
yayınlanan veri formatı ve standardına uygun “e-Serbest Meslek Makbuzu
Raporu”nu elektronik sertifika ile zaman damgalı olarak imzalayarak www.efatura.gov.tr internet adresinde yayınlanan teknik
kılavuzlarda açıklanan yöntem veya yöntemlerle Başkanlık sistemine
elektronik ortamda aktarmak zorundadır.
Başkanlık, e-Serbest Meslek Makbuzu raporunun
aktarım süresini ve yöntemini belirlemeye, değiştirmeye, sektörler ve
mükellef grupları itibariyle farklı veri aktarım süresi ve yöntemi
belirlemeye yetkilidir.
Belgelere
konulacak amblem ve belge numarası
MADDE 6 – (1) Bu Tebliğ kapsamında oluşturulan elektronik
belgelerde, 2/2/1985 tarihli ve 18654 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Vergi Usul Kanunu uyarınca Vergi Mükellefleri
Tarafından Kullanılan Belgelerin Basım ve Dağıtımı Hakkında Yönetmelik
hükümlerine göre belgelerin önyüzünün üst orta kısmına gelecek şekilde basılması
zorunlu olan “Belgelere Konulacak Özel İşaret(Amblem)” ile “İl Kod
Numarası” yerine aynı konumda bulunmak üzere, Gelir İdaresi Başkanlığı
amblemi, amblemin altında ise bu Tebliğde öngörülen belge türleri
itibariyle “e-İrsaliye”, “e-Müstahsil Makbuzu” veya “e-Serbest Meslek
Makbuzu” ibaresi bulunur.
(2) Bu Tebliğ kapsamında düzenlenen belgelerde,
seri-sıra numarası yerine 3 haneli birim kodu ve 13 haneli sıra
numarasından oluşan belge numarası kullanılır. Birim kodu serbestçe
belirlenebilir. Başkanlık bazı birim kodlarının kullanımını
yasaklayabileceği gibi bazı işlemler için belirlediği birim kodlarının
kullanılmasını zorunlu kılabilir. Belge numarası içerisinde yer alan sıra
numarası, 4 karakter yıl ve 9 karakter müteselsil numaradan oluşmaktadır.
Her bir birim koduna ait sıra numarası kendi içinde oluşturulur ve takip
edilir. Sıra numarası içerisinde yer alan 9 karakterlik müteselsil numara,
her yılın ilk günü itibariyle “1” rakamından başlatılarak kullanılır.
Mükellef bünyesinde aynı belge numarası birden fazla kullanılamaz.
Muhafaza
ve ibraz yükümlülüğü
MADDE 7 – (1) Vergi Usul Kanununun ilgili hükümlerine göre
muhafaza yükümlülüğü olanlar, gerek düzenledikleri gerekse adlarına
düzenlenen bu Tebliğe konu elektronik belge ve kayıtları kendilerine
iletim/teslim şekline uygun olarak yasal süreler dahilinde
muhafaza ve istendiğinde ibraz etmekle yükümlüdürler.
(2) Tebliğe konu uygulamalardan yararlanan
mükellefler, uygulama kapsamında düzenledikleri belgeleri kendilerine ait
bilgi işlem sistemlerinde muhafaza edebilecekleri gibi, Başkanlıktan
elektronik saklama izni alan mükelleflerin bilgi işlem sistemlerinde de
muhafaza edebilirler. Başkanlıktan saklama izni alan mükelleflerden
elektronik saklama hizmetinin alınması mükelleflerin Tebliğe konu
belgelerin muhafaza ve ibraz sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
(3) Muhafaza ve ibraz yükümlülüğü, Tebliğe konu
belgelerin doğruluğuna, bütünlüğüne ve değişmezliğine ilişkin her türlü
elektronik veri, veri tabanı dosyası, saklama ortamı veya doğrulama ve
görüntüleme araçlarını kapsamaktadır.
(4) Tebliğe konu belgelerin Türkiye Cumhuriyeti
sınırları içerisinde ve Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarının geçerli olduğu
alanlarda muhafaza edilmesi zorunludur. Bu zorunluluk, yurt dışında ikincil
bir arşivleme yapılmasına engel teşkil etmez. Başkanlık Tebliğe konu
uygulamalardan yararlanmak için başvuran mükelleflerin gerekçeli talebi
üzerine bu fıkranın uygulanmasında farklı usul ve esas belirleyebilir.
Sorumluluk
ve cezai müeyyideler
MADDE 8 – (1) Tebliğe konu uygulamalar kapsamında izin alan
mükelleflerden bu Tebliğde ve Tebliğe konu uygulamaların yer aldığı
kılavuzlarda yer alan usul ve esaslara aykırı biçimde belge düzenleyenler
hakkında, işledikleri fiilin türüne göre Vergi Usul Kanununda öngörülen
cezalar uygulanır.
(2) Tebliğe konu uygulamalara dâhil olan
mükellefler, Tebliğin 9 uncu maddesinin 6 ncı
fıkrasındaki haller dışında, yaptıkları mal teslimleri/alımları ve hizmet
ifaları kapsamında, anlaşmalı matbaa işletmelerine bastırılan matbu (kağıt) belgeleri kullanamazlar, kullanmaları halinde söz
konusu mükellefler hakkında Vergi Usul Kanununda öngörülen cezai hükümler
uygulanacaktır.
(3) Tebliğe konu uygulamalar kapsamında hizmet
verme izni iptal edilen özel entegratörler, bu
konuda hizmet verdiği mükellefleri uyarmak zorundadır. İzni iptal edilen
özel entegratörden hizmet alan mükellefler, söz
konusu uygulamaları başka bir özel entegratörle
anlaşmak, GİB Portal uygulamasını kullanmak ya da
kendi bilgi işlem sistemleri üzerinden kullanma alternatiflerinden
kendilerine en uygun olanı seçerek kullanmaları mümkündür.
(4) Tebliğe konu uygulamaları kendi bilgi işlem
sistemi üzerinden kullanmak üzere izin alan mükelleflerden izinlerinin
iptal edildiği kendisine bildirilenler, bildirimin yapıldığı tarihten
itibaren 1 yıl süre ile uygulamayı kendi bilgi işlem sistemleri üzerinden
kullanmak üzere başvuru yapamazlar. Bu mükellefler, söz konusu
uygulamalardan Başkanlıktan izin alan özel entegratörlerden
hizmet almak ya da GİB Portal uygulamasını
kullanmak suretiyle yararlanabilirler.
(5) Bu Tebliğde belirlenen usul ve esaslar ile
ilgili teknik kılavuzlarda belirlenen format ve standartlara uygun olarak
düzenlenmeyen elektronik ortamdaki belgeler, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu
kapsamında düzenlenen belge olarak kabul edilmeyecektir.
(6) Mükellefler, Tebliğde elektronik ortamda
düzenlenmesine olanak sağlanan belgeleri düzenlerken, süreler başta olmak
üzere bu Tebliğde belirtilmeyen hususlarda Vergi Usul Kanunu ve ilgili
diğer kanun ve düzenlemelerde yer alan usul ve esaslara uymak zorundadır.
Diğer
hususlar
MADDE 9 – (1) Tebliğe konu uygulamaları kendi sistemi
üzerinden kullananlar, bu uygulamalara ait elektronik kayıtların bozulması,
silinmesi, zarar görmesi, işlem görememesi halleri ile olağanüstü durumların
meydana gelmesi halinde, durumu Başkanlığa üç iş günü içinde bildirerek bu
kayıtları nasıl tamamlayacağına ilişkin ayrıntılı bir plan sunmak
zorundadır.
(2) Tebliğe konu uygulamaları kendi sistemi
üzerinden kullananlar, bilgi işlem sistemlerini oluşturan donanımların bir
kısmının veya tamamının haczedilmesi veya yetkili mercilerce el konulması
halinde, durumu en geç üç iş günü içerisinde Başkanlığa bildirmek
zorundadır.
(3) Tebliğe konu uygulamaları kendi sistemi
üzerinden kullananlar, bilgi işlem sistemini oluşturan yazılım, donanım,
dosya, dokümantasyon ve benzeri unsurları, hiçbir şekilde kısmen veya
tamamen vergi inceleme elemanlarının veya Başkanlıkça görevlendirilecek
personelin erişimini ve denetlemesini engelleyecek bir sözleşme veya
lisansa konu edemezler.
(4) Tebliğe konu uygulamaları kendi sistemi
üzerinden kullananlar, Başkanlığın talebi üzerine belgelere ait bilgilerin
oluşturulması veya muhafazası sırasında kullanılan donanımların bulunduğu
adres veya adreslerde inceleme ve tespit yapılabilmesi için gerekli olacak
her türlü teknik ve fiziksel imkanı (uygun donanım
ve yazılımlar, terminallere ulaşım izinleri ve uzman personel gibi) sunmak
zorundadır.
(5) Tebliğe konu uygulamaları kendi sistemi
üzerinden kullananlar ile izin alan özel entegratörlerin,
Defterdarlık veya Vergi Dairesi Başkanlıkları ile anlaşmalı matbaa
işletmeciliği sözleşmesi yapma zorunlulukları bulunmamaktadır.
(6) Tebliğe konu elektronik belge uygulamalarına dahil olan mükellefler, uygulamaya dahil oldukları
tarihi izleyen üçüncü ayın sonuna kadar, kağıt ortamda da söz konusu
belgeleri düzenleyebilirler. Ancak aynı işlem için elektronik belge veya kağıt ortamdaki belgelerinden sadece birinin
düzenlenmesi gerekmektedir. Elektronik belge uygulamalarına dahil olunan tarihi izleyen üçüncü ayın sonundan sonra,
belgelerin elektronik belge olarak düzenlenmesi zorunlu olup, kağıt ortamda
belge düzenlenmesi halinde 213 sayılı Vergi Usul Kanununda yazılı cezalar
tatbik edilecektir.
(7) Bu Tebliğde belirtilen elektronik belgeleri
düzenleme yetkisi bulunan mükelleflerin, sistemlerinde arıza veya kesinti
meydana gelmesi veya diğer mücbir sebep durumlarında, düzenlenmek üzere
yeterli miktarda matbu belgeleri bulundurmaları zorunludur. Bu şekilde
belge düzenlemek istisnai bir uygulama olup, belge düzenlemeye başlamadan
önce Başkanlığa konu hakkında bilgi verilmesi ve süreklilik arz etmemesi
gerekmektedir. Süreklilik arz etmesi halinde, uygulamalardan kendi bilgi
işlem sistemlerinin entegrasyonu yöntemi ile yararlanan mükelleflerin, entegrasyon izinleri Başkanlıkça iptal edilebilecek
olup, GİB Portal hesapları otomatik olarak
açılacaktır. Bu durum entegrasyon izni iptal
edilen mükelleflerin, iznin iptalinden sonra, uygulamalardan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemleri aracılığı ile
yararlanmalarına engel teşkil etmez.
(8) Başkanlık, ilgilisine bilgi vermek suretiyle,
izin isteyen mükelleflerin başvurularının yanıtlanmasını belli bir süre
erteleyebilir, başvurularını sıraya koyabilir.
(9) Başkanlık gerek görmesi halinde bu Tebliğ
kapsamındaki uygulamalara ait belgelerde bulunması gereken bilgilerde
değişiklik yapabilir.
(10) Başkanlık, istemesi halinde, bu Tebliğ
uyarınca düzenlenen elektronik belgelere, uzaktan erişebilir. Erişim
gereklerinin yerine getirilmiş olması, mükellefin söz konusu elektronik
belgeleri muhafaza ve ibrazı ödevlerini ortadan kaldırmaz.
Uzaktan erişimin hangi yöntemle ve hangi tarih
itibariyle yapılacağı www.efatura.gov.tr internet
adresinde yayınlanan “Elektronik Belge Uzaktan Erişim Kılavuzunda” ayrıca
açıklanacaktır.
(11) Başkanlık, bu Tebliğde
belirtilen elektronik belgelerin düzenlenmesi ve alıcılarına iletilmesi
hususlarında, faaliyetlerin niteliği, yapılma şekli vb. diğer ayırt edici
unsurlarını da dikkate alarak özel izin vermeye veya bu durumları ilgili
elektronik belgelere ait ve “www.efatura.gov.tr”
internet adresinde yayımlanan uygulama veya teknik kılavuzlarda açıklama
yaparak düzenleme yapmaya yetkilidir.
Yürürlük
MADDE 10 – (1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 11 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Maliye Bakanı yürütür.
|