|
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından:
ARAZİ TOPLULAŞTIRMA UYGULAMA YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, tarımsal arazilerin
toplulaştırması ve dağıtımına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, köy gelişimi, kırsal alan
düzenlemesi, tarımsal arazi toplulaştırması ve dağıtımı ile ilgili
hususları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 3/7/2005
tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun 17 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Aile: Karı, koca ve varsa birlikte oturan reşit
olmayan çocuklardan meydana gelen müesseseyi,
b) Arazi: Toprak, iklim, topoğrafya,
ana materyal, hidroloji ve canlıların değişik
oranda etkisi altında bulunan yeryüzü parçasını,
c) Arazi derecelendirilmesi: Arazi toplulaştırma
işlemlerinde toprağın, doğal ve sürekli özellikleri, arazinin yerleşim
yerine veya işletme merkezine olan mesafesi ile toprak ve verimlilik
etütleri esas alınarak bulunan ve arazinin değişimine esas olacak
değerleri,
ç) Arazi derecelendirme komisyonu: Arazi
derecelendirme işlemlerini yapmaya yetkili komisyonu,
d) Arazi toplulaştırması: Arazilerin doğal ve yapay
etkilerle bozulmasını ve parçalanmasını önlemek, parçalanmış arazilerde ise
doğal özellikleri, kullanım bütünlüğü ve mülkiyet hakları gözetilerek
birden fazla arazi parçasının birleştirilip ekonomik, ekolojik
ve toplumsal yönden daha işlevsel yeni parsellerin oluşturulmasını ve bu
parsellerin arazi özellikleri ve alanı değerlendirilerek kullanım
şekillerinin belirlenmesini ve arazi gelişimi hizmetlerinin sağlanmasını,
e) Arazi yetenek sınıflaması: Toprak bozulmasına
neden olmayacak şekilde arazinin en uygun kullanım şeklini belirlemek için
kullanım ve koruma verilerini bir araya getirerek temel toprak etütlerine
ve iklim koşullarına dayalı yapılan planlamalara yönelik arazi sınıflamasını,
f) Arsa: Yerleşim alanları içinde veya dışında
konut, sanayi, ticaret, turizm ve benzeri amaçlarla yerleşim için imar
planı yapılmış veya bu amaçla kullanılan, planı bulunmayan yoğun yerleşim
alanları içinde kalan arazileri,
g) Asgari tarımsal arazi büyüklüğü: Makineli
tarımda toplam işlem zamanları ve alan kayıplarını optimum
yapabilen, arazi nitelikleri, ürün deseni ve potansiyeline göre Bakanlık
tarafından belirlenen ve daha fazla küçültülemeyecek en küçük parsel
büyüklüğünü,
ğ) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığını,
h) Blok: Yol, kanal, dere gibi yapay ve doğal
sınırlarla çevrili parseller topluluğunu,
ı) Çiftçi: Mal sahibi, kiracı, yarıcı veya ortakçı
olarak devamlı veya en az bir üretim dönemi veya yetiştirme devresi
tarımsal üretim yapan gerçek ve tüzel kişileri,
i) Dikili tarım arazisi: Mutlak ve özel ürün
arazileri dışında kalan ve üzerinde yöre ekolojisine
uygun çok yıllık ağaç, ağaççık ve çalı formundaki bitkilerin tarımı
yapılan, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan arazileri,
j) Kamu yararı kararı: Bakanlıklarca yatırım
programına alınmış yatırımlar veya insan, toplum ve çevre ilişkilerinde
dengeyi bozucu nitelikte olmayan, ekonomik, ekolojik
ve toplumsal kayıplar bakımından toplum aleyhine sonuçlar doğurmayan, kişiler
ve toplum yararı birlikte gözetilerek ilgili bakanlık tarafından alınan
kararı,
k) Kanun: 3/7/2005 tarihli
ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununu,
l) Kırsal alan düzenlemesi: Kırsal yerleşim
birimlerinin yaşam ve çevre koşullarının iyileştirilmesi amacı ile yerleşim
yerinin ve tarımsal üretim yapılan arazinin toprak koruma, ıslah, sulama
gibi köy gelişimi için tüm altyapı hizmetlerinin ve yerleşim birimlerine
ait kadastral sınırların arazitoplulaştırma
amacına uygun olarak planlanmasını ve uygulanmasını,
m) Köy Gelişme Alanı: Mevcut köylerin iskan yönünden geliştirilme alanlarını,
n) Kurul: Toprak koruma kurulunu,
o) Kuru tarım arazisi: Tarımı yapılan bitkilerin
büyüme devresinde ihtiyaç duyduğu suyun, sadece doğal yağışlarla karşılandığı
arazileri,
ö) Marjinal tarım arazisi: Mutlak tarım arazileri,
özel ürün arazileri ve dikili tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topoğrafik sınırlamalar nedeniyle üzerinde sadece
geleneksel toprak işlemeli tarımın yapıldığı arazileri,
p) Mutlak tarım arazisi: Bitkisel üretimde;
toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin kombinasyonu,
yöre ortalamasında ürün alınabilmesi için sınırlayıcı olmayan, topoğrafik sınırlamaları olmayan veya çok az olan,
ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan, hâlihazır tarımsal üretimde
kullanılan veya bu amaçla kullanıma elverişli olan arazileri,
r) Özel arazi toplulaştırması: İl özel idareleri,
belediyeler ve köyler ile tarımsal amaçlı faaliyette bulunan kooperatifler,
birlikler gibi tüzel kişilikler veya kamu kuruluşlarının, hizmet konuları
ile ilgili arazi teminini de kapsayacak şekilde yapacakları arazi
toplulaştırmasını ve tarla içi geliştirme hizmetlerini,
s) Özel ürün arazisi: Mutlak tarım arazileri
dışında kalan, toprak ve topoğrafik sınırlamaları
nedeniyle yöreye adapte olmuş bitki türlerinin tamamının tarımının
yapılamadığı, ancak özel bitkisel ürünlerin yetiştiriciliği ile su ürünleri
yetiştiriciliğinin ve avcılığının yapılabildiği, ülkesel, bölgesel veya
yerel önemi bulunan arazileri,
ş) Parsel birim değeri: Farklı derecedeki
arazilerin denklik dönüşüm katsayısı ile aynı birime indirgenmiş parsel
değerini,
t) Proje alanı: Arazi toplulaştırması ve/veya
kırsal alan düzenlemesinin yapılacağı yerleşim biriminin kadastral sınırları içinde kalan alanı,
u) Proje birimi: Arazi toplulaştırma projesinin
hazırlanması ve uygulanması amacı ile proje idaresi bünyesinde birisi
başkan, konusunda uzman en az iki ziraat mühendisi ve bir harita mühendisi
olmak üzere en az üç kişiden oluşturulan ekibi,
ü) Proje idaresi: Arazi toplulaştırması yapan,
Bakanlık, il özel idareleri, belediyeler ve köy tüzel kişilikleri ile
tarımsal amaçlı faaliyette bulunan kooperatifler, birlikler gibi tüzel
kişilikler ve diğer kamu kuruluşlarını,
v) Sabit tesis: Ev, ahır, samanlık, ambar, kuyu
gibi yapılar ile dikili tarım arazilerini,
y) Sulu tarım arazisi: Tarımı yapılan bitkilerin
büyüme devresinde ihtiyaç duyduğu suyun, kaynağından alınarak yeterli
miktarda ve kontrollü bir şekilde karşılandığı arazileri,
z) Tahsisli arazi: Bu Yönetmelik kapsamında
değerlendirilmek üzere, Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve
tasarrufu altında bulunan taşınmazlardan, vasfı ve hâlihazır kullanım
şekline bakılmaksızın toplulaştırma kapsamında değerlendirilebilecek
yerlerden Maliye Bakanlığı tarafından Bakanlığa tahsis edilen yerleri,
aa) Tarım arazileri sınıfı: Doğal özellikleri ve
yapılan tarım şekline göre nitelikleri Bakanlıkça belirlenen mutlak tarım
arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri, marjinal
tarım arazilerini,
bb) Tarım arazisi: Toprak, topoğrafya
ve iklimsel özellikleri tarımsal üretim için uygun olup, hâlihazırda tarımsal
üretim yapılan veya yapılmaya uygun olan veya imar, ihya, ıslah edilerek
tarımsal üretim yapılmaya uygun hale dönüştürülebilen arazileri,
cc) Tarla içi geliştirme hizmetleri: Sulama, drenaj,
toprak koruma, toprak ıslahı, tesviye ile ağaç, çalı temizleme, taş
toplama, tarla içi yolları, dere ıslahı ve sanat yapıları gibi arazi
geliştirme hizmetlerini,
çç) Toprak: Mineral ve organik maddelerin parçalanarak
ayrışması sonucu oluşan, yeryüzünü ince bir tabaka halinde kaplayan, canlı
ve doğal kaynağı,
dd) Yeşil bant: Tarla içi ve bağlantı yollarına
paralel olarak en az 5 metre genişliğinde ağaçlandırılmak üzere planlanan
alanları,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kırsal Alan Düzenlemesi
Kırsal
alan düzenlemesi
MADDE 5 – (1) Proje idareleri veya kurulların talebi üzerine
Bakanlığın uygun görüşü alınarak proje idareleri kırsal alan düzenlemesi
yapar veya yaptırır.
(2) Kırsal alan düzenlemesi; Bakanlar Kurulunca
ilan edilen proje alanlarında, gerçek ve tüzel kişiler ile kamuya ait tarım
arazilerinin parsel sayısının asgariye indirilerek birleştirilmesi ve
yeniden düzenlenmesi, gerektiğinde genişletilmesi, toprakların verimli bir
şekilde işletilmesi ve bu durumun korunması, ucuz ve kaliteli üretimin
artırılmasına imkan sağlayan önlemlerin alınması, toprakların ekonomik bir
şekilde işlenmesini sağlamak için yol, sulama ve drenaj şebekelerinin
kurulması, arazi tesviyesi, erozyon önleyici tesisler ve yan dere yatağı ıslahının
yapılması, arazi yeteneği ve toprak özelliklerine göre çayır, mera dâhil
tüm bitkisel üretim alanlarının belirlenmesi, mevcut mera alanlarının 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanununun ilgili
hükümlerinde öngörülen şekilde düzenlenmesi, çevrenin ve doğanın korunması
ve iyileştirilmesi, iskân sahaları ve sosyal ve kültürel kamu tesisleri ile
proje sahalarındaki ortak tesislerin kapladığı alanlar için arsa ve arazi
ihtiyaçlarının karşılanması ve köy yerleşim yerlerinin düzenli oluşturulmasını
kapsar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Arazi Toplulaştırması
Arazi
toplulaştırma alanlarının tespiti ve kesinleşmesi
MADDE 6 – (1) Tarım kesiminde yaşayabilir işletmeler kurmak
ve tarım arazilerinin rasyonel kullanımını sağlamak amacıyla parsel
büyüklüklerinin optimum ölçülerde oluşması, mevcut
parsel deseninin parseller arası ulaşım, modern sulama ve tarımsal
mekanizasyon tekniklerinin gereksinimlerine göre yeniden düzenlenmesi ve
gerekli olması durumunda tarla içi geliştirme hizmetlerinin yapılması için;
arazinin yarısından çoğuna malik bulunan ve sayıca maliklerin yarısından
fazlasını oluşturanların muvafakati üzerine isteğe bağlı, Bakanlığın veya
kurulların talebi üzerine kamu yararı gözetilerek isteğe bağlı olmaksızın,
arazi toplulaştırması yapılmak üzere Bakanlar Kurulu kararı ile proje
sahası belirlenir.
(2) Bakanlar Kurulunun bu kararı toplulaştırma ve
diğer işlemler yönünden kamu yararı kararı sayılır. Bu kararın Resmî
Gazete’de ilanından sonra, toplulaştırma alanı sınırları da belirtilmek
suretiyle ilgili muhtarlık veya belediye ve mahallin en büyük mülki idare
amirine bildirilir, karar mahallinde alışılmış araçlarla ilan edilir.
(3) Bu karara göre proje bazında arazi
toplulaştırması, proje idaresinin sorumluluğunda yapılır veya yaptırılır.
(4) Arazi toplulaştırma projesi, belirlenen
yerleşim birimlerinin kadastral sınırları
içerisinde kalan arazilerde uygulanır. Ancak sulama ve rehabilitasyon
projelerinde proje sahasında kalan alanı kadastral
alanına göre çok küçük olan yerleşim alanlarında sulama veya rehabilitasyon
alanı proje alanı olarak kabul edilir. Toplulaştırma projesi uygulama
alanına, bir veya birden çok yerleşim birimine ait araziler de girebilir.
(5) Bakanlar Kurulunca ilan edilen toplulaştırma
proje alanı, kullanım şekilleri ve arazi özellikleri dikkate alınarak kendi
içerisinde toplulaştırma yapılması için birden fazla uygulama alanına
ayrılabilir.
(6) Proje kapsamında yapılacak çalışmalara temel
oluşturmak üzere arazi topoğrafyası, sabit
tesisler ve benzeri ayrıntıları gösteren hâlihazır haritası yapılır veya
yaptırılır.
(7) Arazi toplulaştırmasına ilişkin Bakanlar Kurulu
kararının Resmî Gazete'de yayımlanmasını müteakip mahallinde ilanından
sonra yapılacak olan sabit tesisler arazi toplulaştırmasında dikkate
alınmaz ve ihtilaf halinde bunlar tazminata konu olamaz.
(8) Bakanlık, arazi toplulaştırmasının etkinliğini
artırmak için toplulaştırma uygulamasını yapan kuruluş ve diğer ilgili
kuruluşlar arasında işbirliğini sağlar.
(9) Proje Sahası olarak ilan edilen alanlar ilgili
kurum ve kuruluşlara bildirilir. Yatırımcı kurum ve kuruluşlardan
bilgilendirme ile birlikte söz konusu alana ilişkin projelerinin bulunup
bulunmadığına dair bilgi talep edilir.
Özel
arazi toplulaştırması
MADDE 7 – (1) İl özel
idareleri, belediyeler ve köyler ile tarımsal amaçlı faaliyette bulunan
kooperatifler, birlikler gibi tüzel kişilikler veya diğer kamu kuruluşları
proje idaresi olarak özel arazi toplulaştırması ve tarla içi geliştirme
hizmetlerini yapmak istemeleri durumunda toplulaştırmanın gerekçesini ve
isteğe bağlı olup olmadığını belirten raporla birlikte toplulaştırmayı
uygulayacak proje birimini kurula veya Bakanlığa bildirirler.
(2) İsteğin uygun görülmesi durumunda, Bakanlığın
teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile proje alanı kesinleşir ve Resmî
Gazete’de ilan edilir.
(3) Başvuruda bulunan proje idaresi, proje alanı
ile ilgili her türlü çalışma ve değerlendirmeyi içeren planlama raporunu
onay için Bakanlığa iletir.
(4) Toplulaştırma kapsamında yapılan tüm
faaliyetleri ve parsel planlamalarını içeren uygulama projesi Bakanlıkça
onaylandıktan sonra kesinleşir.
(5) Özel arazi toplulaştırması yapmak isteyen proje
idaresi, bir ziraat mühendisi ve bir harita mühendisi ile bir inşaat
mühendisi ya da tarımsal yapılar ve sulama bölümü mezunu ziraat
mühendisinden oluşan gerekli teknik personeli proje süresince istihdam
etmek zorundadır.
(6) Özel arazi toplulaştırması yapan proje idaresi
kamu yatırımları için ihtiyaç duyulan arazi miktarını toplulaştırma yoluyla
karşılayabilir.
(7) Aynı alanda birden fazla kurum ve kuruluş
tarafından toplulaştırma ve/veya tarla içi geliştirme hizmeti yapmak
talebinde bulunulması halinde, toplulaştırma ve/veya tarla içi geliştirme
hizmetini yapacak kuruluş Bakanlık tarafından belirlenir.
(8) Bakanlık tarafından yapılan toplulaştırma
projelerinde uygulanan usul ve esaslar, özel toplulaştırma projelerinde de
uygulanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Arazi Toplulaştırma Uygulaması
Kadastro
işlemleri
MADDE 8 – (1) Arazi toplulaştırması, kadastrosu yapılmış
olan yerlerde uygulanır. Belirlenen toplulaştırma alanı içerisinde bir
kısım alanın kadastro paftalarının yenilenmesi gerekiyorsa, bu yerlerin
kadastro veya yenileme işlemleri Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce
öncelikle yapılır veya yaptırılır.
Arazi
malikleri ile ön görüşme yapılması ve muvafakat alınması
MADDE 9 –
(1) Uygulamada isteğe bağlı
toplulaştırma projelerine öncelik tanınır.
(2) Proje birimince, proje alanı içinde bulunan
arazi malikleri ile yerel yönetim temsilcilerinin katıldıkları bir toplantı
düzenlenerek proje ile ilgili olarak kamu ve bireysel yararlara yönelik
istekler saptanır. Projeye giren işler ayrıntılı olarak açıklanır.
Toplulaştırma alanı; mülkiyet, toprak koruma, arazi bozulması, tarımsal
sulama, ekolojik yapı ve diğer tarla içi
geliştirme hizmetleri yönünden incelenerek proje kapsamına girecek işler
belirlenir. Toplantıda alınan kararlar ve yapılacak işler yerel imkânlarla
duyurulur.
(3) İsteğe bağlı toplulaştırma, proje alanı
içerisinde toplulaştırılması istenen arazilerin yarısından çoğuna malik
bulunan ve sayıca maliklerin yarısından fazlasını teşkil eden arazi
sahiplerinin veya vekillerinin yazılı muvafakati ile yapılır. Muvafakat
alınma işlemi Bakanlar Kurulu kararı öncesinde yapılır ve gerekçeye
eklenir.
Tapu
siciline belirtme konulması
MADDE 10
– (1) Arazi toplulaştırması yapılmasına
karar verilen yerlerdeki parsellerin tapu kütüğü sayfalarının beyanlar
hanesine toplulaştırma alanına girdiğine dair belirtme konulması, proje
idarelerinin isteği üzerine Bakanlık veya valilikler tarafından ilgili tapu
müdürlüklerinden talep edilir. Bu belirtme tarihinden
itibaren toplulaştırma işlemi tamamlanıp tapuya tescili sonuçlandırılıncaya
kadar toplulaştırma alanındaki taşınmazlarda üzerindeki tescilsiz iktisap
halleri hariç malik ya da hak sahiplerinin talebine bağlı her türlü devir,
temlik, ipotek ve satış vaadi, ifraz ve taksim, ayni ve şahsi haklar ile
belirtme işlemleri proje idaresinin uygun görmesi halindeki talebi ve
Bakanlık veya valiliklerin izni ile yapılır.
(2) Herhangi bir nedenle dava konusu edilmiş olup
yargılama süreci devam eden, toplulaştırma alanındaki taşınmazlara ilişkin
toplulaştırma kararı alındığı ve tapu siciline belirtme yapıldığı hususları
ilgili mahkemelere bildirilir. Mahkeme kararı ile yapılan her türlü devir,
temlik ve ifraz işlemlerinin sonucu ilgili tapu sicil müdürlüklerince
Bakanlığa veya valiliğe bildirilir.
(3) Toplulaştırma belirtmesinden sonra araziyi
satın alan malik, önceki malikin taahhütlerini aynen kabul etmiş sayılır.
Toplulaştırma
alanlarında alınacak önlemler
MADDE 11
– (1) Toplulaştırma yapılacak
alanda, uygulamayı geciktirmemek için üç yılı geçmemek üzere, yapılacak
bitkisel üretimin tür ve çeşidi, kapsayacağı alan çiftçilerin de görüşü
alınarak proje birimince kararlaştırılır. Alınan bu karar, gerekçeleri ile
birlikte yerel imkânlarla duyurulur. Tarımsal desteklerin uygulanmasında,
önerilen bitki desenlerini uygulayanlara öncelik verilir. Bu karara
uyulmaması uygulamayı geciktirmez.
(2) Erozyon tehlikesi bulunan alanlarda bitki
örtüsünün korunması ve geliştirilmesi için doğal dengeyi bozmamak kaydıyla
proje idaresi tarafından yeşil bant alanları planlamak da dâhil olmak üzere
gerekli tedbirler alınır.
(3) Toplulaştırma projesinin arazi çalışmalarına
başlanacağı, mahalli ekim mevsiminden en az otuz gün önce yerel imkânlarla
duyurulur.
(4) Uygulama sahasındaki çiftçilerin birinci seneki
kayıpları için zarar, ziyan bedelleri ile daha sonraki yıllardaki
kısıtlamalardan dolayı oluşan ürün kayıpları toplulaştırmayı yürüten idare
tarafından karşılanır.
Arazi
derecelendirme komisyonu
MADDE 12
– (1) Arazi derecelendirme
işlemleri arazi derecelendirme komisyonunca yapılır.
(2) Arazi derecelendirme komisyonu;
a) Proje idaresince belirlenecek başkan dâhil biri
ziraat mühendisi olmak üzere proje biriminden üç asıl bir yedek üye,
b) Köylerde köy muhtarı veya belirleyeceği bir asıl
bir yedek üye, belediyelerde, belediye başkanının belirleyeceği konusunda
uzman bir asıl bir yedek üye, il özel idarelerinde valinin, büyükşehir
belediyelerinde büyükşehir belediye başkanının belirleyeceği konusunda
uzman bir asıl bir yedek üye,
c) Proje alanında arazisi bulunan maliklerin kendi
aralarından seçecekleri iki asıl bir yedek üye,
olmak üzere altı asıl üç yedek üyeden oluşur.
(3) Proje birimi başkanı aynı zamanda arazi
derecelendirme komisyonu başkanıdır. Komisyon üyeleri kendilerine, eşlerine
veya birinci derece akrabalarına ait arazilerin derecelendirilmesine
yapılan itirazın incelenmesinde görev alamaz. Asıl üyenin katılamadığı
toplantılara yedek üye katılır. Herhangi bir nedenle komisyondaki
görevinden ayrılan üyenin yerine aynı usule göre yeni üye belirlenir.
(4) Arazi derecelendirme komisyonu çoğunluk
sağlanarak toplanır ve kararlar oy çokluğu ile alınır. Oyların eşitliği
halinde başkanın oyu yönünde karar alınır.
(5) Parsellerin yerlerinin değiştirilmesine
maliklerinin yazılı olarak muvafakat vermeleri durumunda arazi derecelendirme
komisyonu oluşturulmaz.
(6) İlgili yerleşim birimi tarafından arazi
derecelendirme ve komisyona üye bildirilmemesi halinde yerleşim biriminin
bağlı olduğu mahallin en büyük mülki idare amiri tarafından resen üye
atanır.
Arazi
derecelendirmesi
MADDE 13
– (1) Arazi derecelendirme
komisyonu tarafından, toplulaştırma alanında bulunan araziler, aynı değerde
yeni arazi verilebilmesi amacıyla proje birimince yapılan veya yaptırılan
ve toprağın kalıcı ve değişken özelliklerini belirleyen toprak ve
verimlilik etütleri, yerleşim yerlerine veya işletme merkezlerine uzaklığı
ve arazinin diğer özellikleri göz önüne alınarak derecelendirilir. Buna
göre derecelendirme katsayıları belirlenir. Belirlenen katsayılar kadastral parsel alanları ile çarpılarak parsellerin
birim cinsinden değerleri elde edilir. Bulunan bu değer üzerinden yeni
parselasyon yapılır.
(2) Arazi derecelendirmede, arazi üzerindeki sabit
tesisler dikkate alınmaz.
(3) Arazi derecelendirme sınırları mülkiyet
sınırları dikkate alınmadan, birinci fıkrada belirtilen esaslara göre,
toprak ve diğer arazi özelliklerini gösteren harita üzerinden yapılır.
Malikleri bilgilendirmede kolaylık sağlamak amacıyla arazi derecelendirme
haritaları uygun ölçekte hazırlanır.
Arazi
derecelendirilmesinin ilanı
MADDE 14
– (1) Arazi derecelendirme
komisyonu tarafından tespit edilen dönüşüm katsayılarını ve parsellerin
birim değeri cinsinden karşılıklarını gösterir mülkiyet listesi ve arazi
derecelendirme haritası, muhtarlık veya belediyece uygun görülecek yerlerde
on beş gün süre ile asılarak ilan olunur ve yerel imkânlarla duyurulur.
Askıdan indirme tutanakla saptanır.
(2) Arazi malikleri ve diğer ilgililer, arazi
derecelendirme haritası ile liste ve tablosuna ilişkin itirazlarını, ilan
süresinin bitiminden itibaren on beş gün içinde yazılı olarak arazi
derecelendirme komisyonuna yapabilirler. Arazi derecelendirme komisyonu,
yapılan itirazları en geç on beş gün içinde karara bağlayarak ilgililere
yazılı olarak bildirir ve yeniden on beş gün süre ile askıya çıkararak ilan
eder. Arazi malikleri ve diğer ilgililer ilan süresinin bitiminden itibaren
on beş gün içinde, proje idaresine itiraz edebilirler. Proje idaresi bu
itirazları otuz gün içinde karara bağlar. Proje idaresinin kararı kesin
olup ilgililere yazılı olarak bildirilir.
(3) Süresi içinde itiraz edilmeyen arazi
derecelendirmeleri kesinleşir.
Ortak
kullanım ve kamu tesisleri
MADDE 15
– (1) Ortak kullanım için kesinti payı
parsel planlamasından önce belirlenir. Arazi toplulaştırma proje
alanlarında, gölet, baraj, yol, sulama ve tahliye kanalları, elektrik
iletim tesisleri ve diğer tesislerin sadece toplulaştırma proje alanına
hizmet eden ayrıntıları için gerekli olan arazi, öncelikle ortak katılım
payından karşılanır. Bu yolla karşılanamayan arazi, Hazine arazilerinden
veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan arazilerden, bunların
yeterli olmadığı durumlarda gerçek ve tüzel kişilerden anlaşma veya
kamulaştırma yoluyla karşılanabilir. Ortak katılım payı için herhangi bir
bedel ödenmez. Ortak katılım payları üzerindeki bütünleyici parçalar için
proje idarelerince kamulaştırma yapılabilir.
(2) Ortak kullanım alanı kesinti payı proje
alanındaki tüm arazilerden en fazla yüzde on oranında kesilir. Proje
sahasında kamulaştırma yolu ile edinilen kamu idarelerine ait
taşınmazlardan ilgili idarenin muvafakati alınmadan kesinti yapılamaz.
Ortak kullanım alanı kesinti payı yerleşim birimi bazında hesaplanmakla
birlikte, farklı mahallelerden oluşan köylerin, köy ve mezra
anlaşmazlığının olduğu yerleşim birimlerinin, resmi olarak bölünmüş, ancak
kadastrosu ayrılmamış yerleşim birimlerinin ve projenin uygulanmasında
sorun teşkil edebilecek durumların olduğu zorunlu hallerde farklı kesinti
payı uygulanabilir.
(3) Ortak kullanım tesisleri
dışında kamuya ait karayolları, demiryolları, havaalanları, elektrik iletim
tesisleri, barajlar, göletler ve buna benzer kamu yatırımları için gerekli
olan alan, Hazine arazilerinden, Hazine arazilerinin yeterli olmadığı veya
bulunmadığı yerlerde ise ilgili idarelerce belirlenecek usul ve esaslar
dâhilinde fiziki tesislerin yapılacağı alana bağlı kalınmaksızın gerçek ve
tüzel kişilerinden anlaşma yoluyla karşılanabilir.
(4) Uygulama sırasında tescil haricinden gelen
fazla miktar Hazine adına tescil edilir.
(5) Toplulaştırma yapılacak alanda sulama projesi
olması halinde, şayet sulama projesi revizyona
veya yenilemeye ihtiyaç duyulmayacak derecede kullanılabilir durumda ise;
mevcut sulama şebekesi güzergâhı göz önüne alınarak sulama şebekesinin
entegre olacağı bir toplulaştırma projesi yapılır.
Parsellerin
yeniden düzenlenmesi
MADDE 16
– (1) Proje idaresi tarafından
çevre ve doğanın korunması ve iyileştirilmesi dikkate alınarak proje
alanının yeniden düzenlenmesi aşağıda belirtilen hususlara uygun olarak
yapılır veya yaptırılır:
a) Yeni blokların oluşturulmasında, yerleşim
birimleri arasındaki mevcut veya yeni düzenlenecek kadastral
sınır, mevcut yol, kanal, tesis ve projeleri ile topoğrafik
yapı dikkate alınır. Oluşturulan Blok Planları Bakanlık tarafından
onaylandıktan sonra parselasyon çalışmalarına başlanır.
b) Maliklerin istekleri de dikkate alınarak
parsellerin arazi derecelendirmedeki hakedişlerden
azami yüzde on ortak katılım payı düşüldükten sonra kalan miktarın
toplamına eşit değerdeki alan, mümkünse tek parsel olarak tercih sırasına
göre verilir.
c) Maliklere ait şerhli ve takyitli, parçalı ve
hisseli araziler, bu halleriyle yeni parsellere taşınarak toplulaştırılır.
ç) Sabit tesisler ile çevre ve doğaya görünüm
güzelliği veren arazi, yapı ve tesisler eski maliklerine verilecek şekilde
parsel planlaması yapılır. Ancak mal sahibinin birden fazla bu özellikte
sabit tesisi var ise malikin bunlardan birinin etrafındaki toplulaştırma
isteği dikkate alınır.
d) Proje alanında birden fazla yerleşim birimleri
arasındaki alan değişikliklerine ilişkin kadastral
sınır değişiklikleri, ilgili mevzuat hükümlerine göre yapılır.
e) Dikili tarım arazileri ile seraların olduğu
alanlar gerektiğinde kendi içinde toplulaştırmaya konu olur. Bu yerlerde
parsel büyüklükleri yörenin ihtiyaçlarına göre belirlenir.
f) Kamu kuruluşlarınca tesis edilmiş olan irtifak
hakları, derecelendirme ile denklik sağlanarak, uygulama sonucu oluşacak
yeni parsellere maliklerin muvafakati alınmadan ve bedel ödenmeden
aktarılır.
g) Çayır ve meralar, ortak katılım payı kesintisi
yapılarak, toplulaştırmaya dâhil edilip mümkün olduğunca sulama, tahliye ve
yol sisteminden faydalandırılır.
ğ) Proje sahasındaki sabit tesislerin tescilleri
yapılmış olsun ya da olmasın tüm dokümanları ilgili kişi ve kuruluşlardan
temin edilerek bunlardan yerleri değiştirilemeyecek olanların mevcut
durumları korunur.
h) Mevcut hali ile korunamayan ancak korunması
gereken sabit tesis içeren parsellerde kesinti miktarı kadar alan, hazine
arazisinin buraya taşınması ile karşılanabilir. Buna rağmen karşılanamayan
sabit tesisler için ödeme yapılabilir.
Yeni
parselasyon planlarının askıya çıkarılması ve onaylanması
MADDE 17
– (1) Proje idaresince arazi
derecelendirmeleri esas alınarak yapılan veya yaptırılan yeni parselasyon
planı ve yeni mülkiyet listeleri mahallinde on beş gün süre ile askıya
çıkarılarak ilan edilir. Arazi malikleri ve diğer ilgililer ilan süresinin
bitiminden itibaren on beş gün içinde proje idaresine itiraz edebilirler,
itirazlar en geç otuz gün içinde karara bağlanır. Yeni parselasyon planı ve
yeni mülkiyet listeleri Bakanlığın onayı ile kesinleşir.
(2) Kesinleşen parselasyon planına uygun olarak
yeni parseller hak sahiplerine dağıtılır. Dağıtıma katılmayan veya fiilen
yer teslimi yapılamayan hak sahiplerine iadeli taahhütlü resmi yazı ile
yeni parselleri parselasyon kroki örneği ile bildirilir.
(3) Anlaşmazlıkların parselasyon planının onayından
sonra sonuçlanması halinde, ilave alan ihtiyacı öncelikle tahsisli
arazilerden, mümkün olmaması durumunda kamulaştırma bedeli ödenerek
karşılanır. Fazla arazi verilmiş fazla miktar için rayiç bedeli malikten
talep edilir. Malik, bu bedeli ödemekten imtina ederse, fazla miktar köy
tüzel kişiliği adına hisseli olarak tescil edilir.
(4) Tescile esas parselasyon planlarının yapımında,
23/6/2005 tarihli ve 2005/9070 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Büyük Ölçekli Harita ve Harita
Bilgileri Üretim Yönetmeliği hükümlerine uyulur.
Tescil
MADDE 18
– (1) Askı ilanı sonucunda
kesinleşen parselasyon planı, araziye uygulanır. Uygulama sonucu meydana
gelen yeni duruma ilişkin teknik dosya proje idaresince hazırlanarak
kadastro müdürlüğüne gönderilir, kadastro müdürlüklerince gerekli
kontroller yapıldıktan sonra tescil edilmek üzere tapu müdürlüğüne
gönderilir.
(2) Proje alanının eski ve tescil edilen yeni
durumunu belirten mülkiyet listeleri proje idaresince ilgili vergi dairelerine
gönderilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Arazi Dağıtımı ve Kamulaştırma
Arazi
dağıtımı, satışı ve kamulaştırma
MADDE 19
– (1) Ekonomik ölçekte,
yaşayabilir ve gelişebilir tarım işletmeleri oluşturmak için tarım arazisi
bulunmayan veya yetersiz olan proje alanındaki çiftçi ailelerine, yeter
gelirli tarımsal işletme kurabilmeleri veya mevcut olanı geliştirmeleri
amacıyla, toplulaştırma kapsamında tahsis edilen araziler Bakanlıkça bedeli
karşılığında dağıtılabilir. Dağıtımı yapılacak arazi planlamasında, 5403
sayılı Kanuna ekli I sayılı cetveldeki yeter gelirli tarımsal arazi
büyüklüklerine ilişkin normlar dikkate alınır.
(2) Proje alanında tarım yapılamayacak kadar
küçülmüş ve verimli işletilemeyen tarım arazileri, maliklerinden proje
idaresi tarafından anlaşma yolu ile satın alınabilir. Bu araziler kamu
tesisleri ile gerektiğinde küçük işletmelerin genişletilmesinde ve ilgili
idarelerle işbirliği yapılarak iskân edilecek ailelerin arsa ve arazi
ihtiyaçlarında da kullanılabilir.
(3) Bakanlık, yeter büyüklükte olmayan tarımsal
arazi parsellerini gerektiğinde toplulaştırma ve Kanun kapsamında değerlendirmek
üzere kamulaştırabilir. Toplulaştırma uygulamalarında,
tahsisli araziler ile birlikte, bu araziler kullanılarak yeter büyüklükte
yeni parseller oluşturulur ve öncelikle bu parseller arazisi kamulaştırılan
maliklere, bu kişiler satın almadığı takdirde yeter gelirli büyüklükte
tarım arazisi olmayan yöre çiftçi ailelerine öncelikli olmak üzere rayiç
bedeli üzerinden ve 5403 sayılı Kanunun 17 nci
maddesi hükümlerince Maliye Bakanlığı tarafından doğrudan satılır.
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Veri
paylaşımı
MADDE 20
– (1) 29/12/2014
tarihli ve 2014/7179 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan
Ulusal Coğrafi Bilgi Sisteminin Kurulması ve Yönetilmesi Hakkında
Yönetmelik kapsamına uygun coğrafi verilerin paylaşımı sağlanır.
Düzenleme
yetkisi
MADDE 21
– (1) Bakanlık, bu Yönetmeliğin
uygulamasını sağlamak üzere her türlü alt düzenlemeyi yapmaya yetkilidir.
Başlanmış
olan toplulaştırmalar
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girmesinden önce Bakanlar Kurulu kararı alınmış ve sonuçlanmamış
toplulaştırmalarda ilgili mevzuatın bu Yönetmeliğe aykırı olmayan hükümleri
uygulanır.
Yürürlük
MADDE 22
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 23 –
(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.
|