|
Çevre ve Şehircilik Bakanlığından:
SERA GAZI
EMİSYON RAPORLARININ DOĞRULANMASI VE
DOĞRULAYICI KURULUŞLARIN AKREDİTASYONU TEBLİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; 17/5/2014 tarihli ve 29003
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkında
Yönetmelik kapsamında sera gazı emisyon raporlarının doğrulanması ve bu
işlemleri yapacak doğrulayıcı kuruluşların niteliklerine ve akreditasyon
işlemlerine ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Tebliğ; Sera Gazı
Emisyonlarının Takibi Hakkında Yönetmelik kapsamında sera gazı emisyon
raporlarının doğrulanması ile doğrulayıcı kuruluşların akreditasyonuna
ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, Sera Gazı Emisyonlarının Takibi
Hakkında Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;
a) Akreditasyon: Yönetmelikte öngörülen doğrulama
faaliyetlerini gerçekleştirecek olan doğrulayıcı kuruluş hakkında, TÜRKAK
tarafından yürütülen detaylı değerlendirmeleri takiben, doğrulayıcı
kuruluşun yetkinliğini ve bağımsızlığını resmen göstermek üzere beyan veya
bildiri düzenlenmesini ve düzenli aralıklarla denetlenmesini,
b) Akreditasyon kapsamı: EK-1’de yer alan ve TÜRKAK
tarafından akredite edilmiş olan faaliyetleri,
c) Analitik prosedürler: İlgili diğer bilgilerle
tutarlı olmayan, tahmin edilen miktarlardan sapma gösteren değerlerin
analizini de içerecek şekilde verilerdeki dalgalanmaların ve eğilimlerin analizini,
ç) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,
d) Baş doğrulayıcı: Sera gazı emisyon raporunun
doğrulama sürecini yürütmekten ve raporlamaktan sorumlu olan, doğrulama
ekibinin sevk ve idaresiyle görevlendirilen kişiyi,
e) Dahili risk: Sera gazı emisyon raporundaki bir
parametrenin, herhangi bir kontrol faaliyetinin etkisi dikkate alınmadan
önce, tek başına veya diğer hatalı bildirimlerle bir arada oluşabilecek
önemli hatalara duyarlılığını,
f) Doğrulama: Bu Tebliğde belirtilen ilkeler
çerçevesinde, doğrulama raporu sunmak amacıyla doğrulayıcı kuruluş
tarafından yapılan tüm iş ve işlemleri,
g) Doğrulama kayıtları: Doğrulama faaliyetleri
kapsamında doğrulayıcı kuruluş tarafından derlenen, yürütülen faaliyetlerle
ilgili gerekçe, kanıt ve diğer tüm bilgi ve belgeleri,
ğ) Doğrulama riski: Dahili risk, kontrol riski ve
tespit riskinin bir fonksiyonu olarak, sera gazı emisyon raporunun, önemli
hatalı bildirimler içerdiği durumda, doğrulayıcı kuruluşun uygun olmayan
bir doğrulama görüşü sunması riskini,
h) Doğrulayıcı: Doğrulama ekibinin üyesi olan ve
sera gazı emisyon raporunun doğrulama işlemlerini gerçekleştirmekten
sorumlu olan kişiyi,
ı) Doğrulayıcı kuruluş: Doğrulama işleminin tüm
aşamalarını yürütmek üzere TÜRKAK tarafından akredite edilmiş veya edilecek
kurum veya kuruluşu,
i) Güven seviyesi: Doğrulama riskini azaltmak
amacıyla doğrulama görevinin şartlarına göre doğrulama raporu için verilen
güven derecesini,
j) Hatalı bildirim: 22/7/2014 tarihli ve 29068
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi ve
Raporlanması Hakkında Tebliğde müsaade edilen belirsizlikler hariç, işletme
tarafından rapor edilmiş verilerdeki ihmal, gerçeğe aykırı beyan veya
hatayı,
k) İzleme ve Raporlama Tebliği: Sera Gazı
Emisyonlarının İzlenmesi ve Raporlanması Hakkında Tebliği,
l) Kontrol faaliyetleri: Dahili riskleri azaltmak
amacıyla işletme tarafından yürütülen işlemleri veya alınan tedbirleri,
m) Kontrol ortamı: İç kontrol sisteminin işlediği
ortamı ve bu iç kontrol sistemi hakkında farkındalığı sağlamak üzere tesis
yönetiminin yürüttüğü faaliyetleri,
n) Kontrol riski: Sera gazı emisyon raporundaki bir
parametrenin, kontrol sistemi tarafından belirli bir zamanda önlenmemiş
veya tespit edilerek düzeltilmemiş, tek başına veya diğer hatalı
bildirimlerle bir arada oluşabilecek önemli hatalara duyarlılığını,
o) Kontrol sistemi: İşletmenin İzleme ve Raporlama
Tebliği kapsamında kurduğu, belgelediği, uyguladığı ve sürdürdüğü risk
değerlendirmesini ve bütün kontrol faaliyetleri ile bunların yönetimini,
ö) Makul güven: Doğrulamaya tabi tutulan sera gazı
emisyon raporunun önemli hatalı bildirim içermediğine dair olumlu olarak
değerlendirilen yüksek fakat kesin olmayan güven seviyesini,
p) Önemli hatalı bildirim: Tek başına veya diğer
hatalı bildirimlerle beraber önemlilik seviyesini aşan hatalı bildirimi,
r) Önemlilik seviyesi: Hatalı bildirimlerin tek
başına veya diğer hatalı bildirimlerle beraber doğrulayıcı kuruluş
tarafından önemli kabul edilmesini sağlayan eşik değeri,
s) Saha: İlgili veri ve bilgilerin kontrol edilip
saklandığı, izleme sürecinin tanımlandığı ve yönetildiği yerleri,
ş) Tanık denetim: Doğrulayıcı kuruluşların
yetkinliğini değerlendirmek üzere doğrulama faaliyetlerine müdahil olmadan
gözlemlendiği denetimi,
t) Teknik uzman: Doğrulama faaliyetlerinin sağlıklı
yürütülmesinde görev alan ve belirli bir konu ile alakalı detaylı bilgi ve
uzmanlığa sahip kişiyi,
u) Tespit riski: Doğrulayıcı kuruluşun önemli
hatalı bildirimi tespit edememe riskini,
ü) TÜRKAK: Türk Akreditasyon Kurumunu,
v) Uygunsuzluk: Onaylanmış izleme planında yer alan
yükümlülüklerin yerine getirilmemesi veya bu yükümlülüklere aykırı hareket
edilmesi durumunu,
y) Yetkinlik: Bir faaliyeti yürütmek için bilgi ve
becerileri uygulayabilme kabiliyetini,
z) Yönetmelik: Sera Gazı Emisyonlarının Takibi
Hakkında Yönetmeliği,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Doğrulama
Genel
hususlar
MADDE 5 – (1) Yönetmeliğin EK-1’inde belirtilen faaliyetleri
yürüten işletmelerden kaynaklanan sera gazı emisyonlarına ilişkin sera gazı
emisyon raporunun Bakanlığa gönderilmeden önce doğrulanması zorunludur.
(2) Sera gazı emisyon raporlarının doğrulanması
işlemi, doğrulayıcı kuruluşlar tarafından yapılır.
(3) Doğrulanmış sera gazı emisyon raporları
güvenilir kabul edilir.
(4) Doğrulama süreci, kalite güven ve kalite
kontrol prosedürlerini desteklemede etkin ve güvenilir bir araç olarak
kullanılır ve işletmenin sera gazı emisyonlarını izleme ve raporlama
performansını arttırmak için bilgiler temin eder.
Temel
prensipler
MADDE 6 –
(1) Doğrulama işlemleri Bakanlıkça
onaylanmış izleme planı çerçevesinde ve bu Tebliğde yer alan usul ve
esaslara göre yürütülür.
(2) Doğrulayıcı kuruluş, doğrulama sırasında;
a) Sera gazı emisyon raporunun eksiksiz olduğunu ve
İzleme ve Raporlama Tebliğinin EK-9’unda yer alan hükümlere uygunluğunu,
b) İşletmenin, İzleme ve Raporlama Tebliği ile
Bakanlık tarafından onaylanmış izleme planına uygun olarak faaliyetlerini
yürütmüş ve yükümlülüklerini yerine getirmiş olduğunu,
c) Sera gazı emisyon raporundaki verilerin önemli
hatalı bildirimler içermediğini,
ç) İşletmenin izleme ve raporlama performansını
geliştirmek amacıyla veri akış faaliyetleri, kontrol sistemi ve ilgili
prosedürlere destekleyici bilgi sağlanıp sağlanamayacağını,
değerlendirir.
(3) Doğrulayıcı kuruluşlar, doğrulama sözleşmesini
imzalamadan önce asgari olarak;
a) Doğrulama işinin kendi akreditasyon kapsamında
olduğunu kontrol eder.
b) Bu Tebliğ uyarınca sera gazı emisyon raporunun
doğrulanması süreci ile ilgili riskleri değerlendirir.
c) Doğrulamanın kapsamını belirlemek için işletme
tarafından temin edilen bilgileri gözden geçirir.
ç) Tesisin ve faaliyetlerin karmaşıklık seviyesine
uygun niteliklere sahip doğrulama ekibi oluşturmak için kendi bünyesinde
gerekli yetkinlik, personel ve kaynaklara sahip olup olmadığını ve ayrıca
belirlenen süre içinde doğrulama faaliyetlerini başarılı şekilde tamamlamak
için kapasitesinin yeterli olup olmadığını kontrol eder.
d) Oluşturulacak doğrulama ekibinin, bahse konu
tesise dair doğrulama faaliyetlerini yürütmek için gereken tüm yetkinliğe
ve kişilere sahip olmasını sağlamak için kapasitesinin yeterli olup
olmadığını kontrol eder.
e) Doğrulamayı gereken şekilde yürütmek için
doğrulama süresini belirler.
Doğrulama
süresi
MADDE 7 – (1) Doğrulayıcı kuruluş, toplam doğrulama süresini
EK-3’te yer alan hususlara göre belirler. Doğrulama ve saha ziyareti
süreleri ile yapılacaksa stratejik analiz saha ziyareti ve kullanılacaksa
teknik uzman süreleri EK-3’te verilen asgari sürelerden az olamaz.
(2) Doğrulayıcı kuruluş, birinci fıkrada belirtilen
tüm süreleri ayrı ayrı doğrulama kayıtlarına işler.
İşletmenin
yükümlülükleri
MADDE 8 –
(1) İşletmeler, stratejik
analizden önce ve doğrulamanın herhangi bir aşamasında doğrulayıcı kuruluşa,
aşağıda belirtilen bilgi ve belgeleri sunmak ve ilgili sahalara erişim izni
vermek zorundadır:
a) İzleme planının onaylı en güncel sürümü, varsa
Bakanlıkça onaylı diğer sürümler ve Bakanlık onayının alındığına dair kanıt
belgeleri.
b) İşletmenin veri akış faaliyetlerinin tanımını.
c) İşletmenin, İzleme ve Raporlama Tebliğinde
belirtilen risk değerlendirmesini ve toplam kontrol sistemine ilişkin
hususları.
ç) Veri akış faaliyetleri ve kontrol faaliyetlerine
ilişkin prosedürler de dahil olmak üzere, izleme planında yer alan
prosedürleri.
d) Varsa, tesisin sera gazı emisyon raporunu.
e) Varsa, İzleme ve Raporlama Tebliği uyarınca
hazırlanmış ve Bakanlık tarafından onaylanmış örnekleme planını.
f) Raporlama dönemi sırasında izleme planında
değişiklikler yapılmışsa, İzleme ve Raporlama Tebliği uyarınca bu
değişikliklere ilişkin kayıtları.
g) Önceki yıllara ait iyileştirme raporlarını.
ğ) Bir önceki yılda farklı bir doğrulayıcı kuruluş
ile doğrulama faaliyeti yürütüldüyse, söz konusu yıla ait doğrulama
raporunu.
h) Bakanlıkla yapılan tüm ilgili yazışmalar,
özellikle, izleme planı değişikliklerinin bildirilmesiyle ilgili olan bilgi
ve belgeleri.
ı) İzleme ve raporlama için kullanılan veri
tabanları ve veri kaynakları hakkında bilgileri.
i) Doğrulamanın planlanması ve yürütülmesi için
doğrulayıcı kuruluş tarafından talep edilecek ilgili diğer bilgi ve
belgeleri.
(2) Doğrulayıcı kuruluş doğrulama raporunu
işletmeye teslim etmeden önce, işletme iç kontrolden geçirdiği ve
onayladığı nihai sera gazı emisyon raporunu doğrulayıcı kuruluşa vermekle
yükümlüdür.
(3) İşletmeler, doğrulayıcı kuruluşlara yapılacak
denetimler kapsamında Bakanlık personeline ve TÜRKAK’ın görevlendireceği
denetim ekibine doğrulama süreçleri ile ilgili doğrulayıcı kuruluş ile
işletme arasında gerçekleşen muhasebe işlemlerine ait kayıtlar da dahil
olmak üzere her türlü bilgi ve belgeyi ibraz etmek ve tüm ilgili sahalara
erişim izni vermek zorundadır.
(4) İşletmeler, yapılacak sözleşmelerde ve
doğrulama süreçlerinde bu Tebliğde belirtilen asgari adam-gün sürelerine ve
asgari doğrulama ücretleri ile tarafsızlık ve bağımsızlık kurallarına uymak
zorundadır.
(5) Doğrulama süreçlerinde dördüncü fıkraya aykırı
hareket edildiğinin tespit edilmesi durumunda işletmenin ilgili doğrulama
sürecine tabi tutulmuş sera gazı emisyon raporları güvenilir kabul edilmez
ve bu nitelikteki raporlar Bakanlık tarafından işletmeye iade edilir. Bu
çerçevede ilgili doğrulama sürecinin tamamı başka bir doğrulayıcı kuruluş
ile yenilenir ve doğrulanmış sera gazı emisyon raporu işletme tarafından
doksan gün içerisinde Bakanlığa yeniden sunulur.
Stratejik
analiz
MADDE 9 – (1) Doğrulayıcı kuruluş, doğrulamanın
başlangıcında, doğrulama sürecinde yürüteceği faaliyetlerin özelliği,
ölçeği ve karmaşıklığını belirlemek üzere tesisin ilgili tüm faaliyetleri
hakkında stratejik analiz yapar.
(2) Doğrulayıcı kuruluş, tesis tarafından yürütülen
faaliyetleri anlamak, doğrulama ekibinin yetkinliğini değerlendirmek,
sözleşmede belirtilen doğrulama süresinin uygunluğunu değerlendirmek ve
risk analizini yapmak için gerekli bilgi ve belgeleri toplar ve gözden
geçirir.
(3) Stratejik analiz yürütülürken toplanacak bilgi
ve belgeler asgari düzeyde aşağıdaki hususları içerir:
a) 8 inci maddenin birinci fıkrasında yer alan
bilgi ve belgeleri.
b) Önemlilik seviyesini.
c) Doğrulayıcı kuruluş, daha önceki yıllarda aynı
tesis için doğrulamayı yürütmüşse, bahse konu doğrulamalardan elde edilen
bilgileri.
(4) Doğrulayıcı kuruluşça yapılacak değerlendirme
en az aşağıdaki hususları içerir:
a) İzleme ve Raporlama Tebliği uyarınca belirlenen
tesis kategorisi ve tesiste yürütülen faaliyetleri.
b) Bakanlıkça onaylanmış izleme planı ve söz konusu
izleme planında belirtilmiş olan izleme yönteminin detaylarını.
c) İzleme planında tarif edilen ölçüm cihazları,
hesaplama faktörlerinin kaynakları ve uygulanması ve diğer birincil veri
kaynaklarını da içerecek şekilde, emisyon kaynakları, kaynak akışları,
emisyonlara sebep olan ekipman ve proseslerin niteliği, ölçeği ve
karmaşıklığını.
ç) Veri akış faaliyetleri, kontrol sistemi ve
kontrol ortamını.
(5) Doğrulayıcı kuruluş, stratejik analiz yaparken;
a) Kendisine sunulan izleme planının Bakanlıkça
onaylanmış en güncel sürüm olduğunu,
b) Raporlama döneminde izleme planında herhangi bir
değişikliğin olup olmadığını,
c) Varsa (b) bendinde yer alan değişikliklerin
İzleme ve Raporlama Tebliği uyarınca Bakanlığa bildirilip bildirilmediği ve
Bakanlık tarafından onaylanıp onaylanmadığını,
kontrol eder.
(6) Doğrulayıcı kuruluş bir tesis ile son iki sene
içerisinde doğrulama süreçlerini yürütmemiş ise stratejik analiz sürecinde
tesisi EK-3’te yer alan asgari sürelerden az olmamak kaydıyla yerinde
görmek üzere ilgili kapsamlarda atanmış bir baş doğrulayıcı veya
doğrulayıcı görevlendirmek ve stratejik analizi doğrulaması yapılacak sera
gazı emisyon raporunun ait olduğu yıl içerisinde bitirmek zorundadır.
Risk
analizi
MADDE 10
– (1) Doğrulayıcı kuruluş, etkin
bir doğrulama süreci tasarlamak, planlamak ve uygulamak için;
a) Dahili riskleri,
b) Kontrol faaliyetlerini,
c) Uygulanan kontrol faaliyetlerinin etkinliğine
dair kontrol risklerini,
belirler ve değerlendirir.
(2) Doğrulayıcı kuruluş, birinci fıkrada bahsedilen
unsurları tanımlayıp analiz ederken asgari düzeyde 9 uncu maddenin üçüncü
fıkrasındaki hususlar ile yürütülen stratejik analizden elde edilen
bulguları dikkate alır.
(3) Doğrulayıcı kuruluş, işletmenin yapmış olduğu
risk değerlendirmesinde dahili ve kontrol risklerini tanımlamadığını tespit
ederse bu konuyu işletmeye bildirir.
(4) Doğrulayıcı kuruluş, gerektiği durumlarda,
doğrulama sırasında elde edilen bilgilere göre risk analizini revize eder
ve gerçekleştirilecek olan doğrulama faaliyetlerini değiştirir veya gerekli
ise tekrar eder.
Doğrulama
planı
MADDE 11
– (1) Doğrulayıcı kuruluş,
stratejik analiz ve risk analizi sırasında tespit edilen risklere ve elde
edilen bilgilere göre doğrulama planı oluşturur.
(2) Doğrulama planı asgari olarak aşağıdaki
hususları içerir:
a) Doğrulama faaliyetlerinin niteliğini, kapsamını,
ne şekilde ve ne zaman yürütüleceğini tarif eden bir doğrulama programını.
b) Kontrol faaliyetlerinin ve ilgili
prosedürlerinin test edilmesinin kapsamını ve yöntemlerini ortaya koyan bir
test planını.
c) Sera gazı emisyon raporundaki toplam emisyonları
oluşturan veri noktalarıyla ilişkili veri örneklemesinin kapsamı ve
yöntemlerini ortaya koyan bir veri örnekleme planını.
(3) Doğrulayıcı kuruluş, ikinci fırkada bahsedilen
test planını, 6 ncı maddenin ikinci fıkrasında bahsedilen değerlendirmenin
yapılması amacıyla ilgili kontrol faaliyetlerine ne ölçüde
güvenilebileceğinin belirlenmesini sağlayacak şekilde oluşturur.
(4) Doğrulayıcı kuruluş, kontrol faaliyetlerinin
test edilmesi için örnekleme büyüklüğü ve örnekleme faaliyetlerini
belirlerken;
a) Dahili riskleri,
b) Kontrol ortamını,
c) İlgili kontrol faaliyetlerini,
ç) Makul güven ile doğrulama görüşü sunma
yükümlülüğünü,
dikkate alır.
(5) Doğrulayıcı kuruluş, ikinci fıkrada bahsedilen
veri örneklemesinin yapılması için örnekleme büyüklüğü ve örnekleme
faaliyetlerini belirlerken;
a) Dâhili riskleri ve kontrol risklerini,
b) Analitik prosedürlerin sonuçlarını,
c) Makul bir güven ile bir doğrulama görüşü sunma
yükümlülüğünü,
ç) Önemlilik seviyesini,
d) Tek başına bir veri unsurunun genel veri
kümesine hata katkısının önemini,
dikkate alır.
(6) Doğrulayıcı kuruluş, doğrulama sırasında
azaltılması gereken ilave risk veya önceden öngörülenden daha az risk
olduğunu tespit ederse, risk analizini ve doğrulama planını bu tespitlere
uygun şekilde yeniler ve doğrulama faaliyetlerini buna uygun yürütür.
(7) Doğrulayıcı kuruluş, sera gazı emisyon
raporunun önemli hatalı bildirim içermediğine dair makul bir güven elde
edebilmek için doğrulama planını, doğrulama riskinin kabul edilebilir bir
düzeye azaltılmasını sağlayacak şekilde oluşturur ve uygular.
Doğrulama
faaliyetleri
MADDE 12
– (1) Doğrulayıcı kuruluş,
doğrulama faaliyetlerini doğrulama planına göre uygular, işletmenin
Bakanlıkça onaylanmış izleme planında ve mevzuatta yer alan
yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini risk analizine bağlı olarak kontrol
eder.
(2) Doğrulayıcı kuruluş yürüttüğü doğrulama
faaliyetlerinde asgari olarak, analitik prosedürler, veri doğrulama ve
izleme yönteminin kontrol edilmesi işlemlerini kapsayan gerekli testleri;
a) Bilgi teknolojileri sistemleri dahil, veri
akışında kullanılan veri akış faaliyetlerini ve sistemlerini,
b) İşletmenin kontrol faaliyetlerinin, uygun
şekilde belgelendiğini, uygulandığını, sürdürüldüğünü ve dahili riskleri
azaltmak için etkin olup olmadığını,
c) İzleme planında listelenmiş olan prosedürlerin
dâhili riskleri ve kontrol risklerini azaltmak için etkin olup olmadığı, bu
prosedürlerin uygulandığını, yeterli düzeyde belgelendiğini ve düzgün
şekilde sürdürüldüğünü,
kontrol etmek amacıyla gerçekleştirir.
(3) Doğrulayıcı kuruluş, ikinci fıkranın (a) bendi
kapsamında birincil kaynak verisinden sera gazı emisyon raporunun
derlenmesine kadar olan tüm veri akış faaliyetlerinin sırasını ve
etkileşimini takip eden veri akışını izler.
Analitik
prosedürler
MADDE 13
– (1) Dâhili risk, kontrol riski
ve işletmenin kontrol faaliyetlerinin durumu analitik prosedürlerin
kullanılması gerektiğine işaret ediyorsa, doğrulayıcı kuruluş verilerin
makul ve eksiksiz olduğuna kanaat getirmek için analitik prosedürleri kullanır.
(2) Doğrulayıcı kuruluş, analitik prosedürleri
yürütürken, muhtemel risk alanlarını tespit etmek ve planlanmış doğrulama
faaliyetlerini onaylamak ve düzenlemek için rapor edilen verileri
değerlendirir.
(3) Doğrulayıcı kuruluş asgari düzeyde:
a) Zaman içinde veya karşılaştırılabilir kalemler
arasında dalgalanma ve eğilimlerin makullüğünü değerlendirir.
b) Aykırı değerleri, beklenmeyen verileri ve veri
boşluklarını tespit eder.
(4) Doğrulayıcı kuruluş, analitik prosedürleri
yürütürken;
a) Doğrulama faaliyetlerini yürütmeden önce, rapor
edilen verilerin niteliği, karmaşıklığı ve ilgi durumunu anlayabilmek için
toplam veriler üzerinde uygulanacak ön analitik prosedürleri,
b) Muhtemel yapısal hataları ve aykırı değerleri
tespit etmek için toplu veriler üzerinde ve bu verilere ilişkin veri
noktaları üzerinde detaylı analitik prosedürleri,
c) Doğrulama sırasında tespit edilen tüm hataları
doğru şekilde düzeltmek için toplu veriler üzerinde nihai analitik
prosedürleri,
uygular.
(5) Doğrulayıcı kuruluş, aykırı verileri,
dalgalanmaları, eğilimleri, veri boşluklarını ve diğer verilerle tutarsız
olan veya beklenen miktarlardan ya da oranlardan ciddi şekilde farklılık
gösteren verileri tespit ettiğinde, işletmeden ilave delillerle desteklenen
açıklamalar talep eder. Doğrulayıcı kuruluş, işletmenin ibraz ettiği
açıklamalara ve ilave delillere dayalı olarak, doğrulama planı ve
yürütülecek olan doğrulama faaliyetleri üzerindeki etkileri değerlendirir.
Veri
doğrulama
MADDE 14
– (1) Doğrulayıcı kuruluş,
verilerin birincil veri kaynağına kadar geri izlenmesi, verilerin harici
veri kaynakları ile çapraz kontrolünün yapılması, verilerin teyit edilmesi,
veri eşik değerlerinin kontrol edilmesi ve yeniden hesaplamaların
yapılmasını da içerecek şekilde verilerin detaylı incelemesini yapar ve
sera gazı emisyon raporundaki verileri doğrular.
(2) Doğrulayıcı kuruluş, izleme planı ile içinde
yer alan prosedürleri de dikkate alarak;
a) Tesisin sınırlarını,
b) Bakanlıkça onaylanmış izleme planında yer aldığı
şekilde, kaynak akışları ve emisyon kaynaklarının eksiksizliğini,
c) Sera gazı emisyon raporundaki toplu veriler ile
birincil kaynak verileri arasındaki tutarlılığı,
ç) İşletme tarafından ölçüm temelli yöntem
uygulanıyorsa, hesaplama temelli yönteme göre yapılan hesaplamanın
sonuçları kullanılarak ölçülen değerleri,
d) Verilerin güvenilirliği ile doğruluğunu,
kontrol eder.
İzleme
yönteminin doğrulanması
MADDE 15
– (1) Doğrulayıcı kuruluş,
onaylanmış izleme planında yer alan izleme yönteminin uygunluğunu ve tam
olarak uygulandığını kontrol eder.
(2) Doğrulayıcı kuruluş, İzleme ve Raporlama
Tebliği uyarınca hazırlanmış ve Bakanlıkça onaylanmış örnekleme planının
gereği gibi uygulandığını kontrol eder.
(3) Doğrulayıcı kuruluş, İzleme ve Raporlama
Tebliği uyarınca, CO2 transferinin yapıldığı ve hem transfer
eden hem de transfer edilen tesis tarafından miktarın ölçüldüğü durumlarda,
her iki tesiste ölçülen değerler arasındaki farkların ölçüm sistemlerinin
belirsizliği ile açıklanıp açıklanamayacağını ve her iki tesisin sera gazı
emisyon raporlarında ölçülen değerlerin aritmetik ortalamasının kullanılıp
kullanılmadığını kontrol eder. Her iki tesiste de ölçülen değerler
arasındaki farklar, ölçüm sistemlerindeki belirsizlik ile açıklanamıyorsa,
doğrulayıcı kuruluş, ölçülen değerler arasındaki farkları ortadan kaldırmak
için düzeltmelerin yapılıp yapılmadığını, söz konusu düzeltmelerin
ihtiyatlı olup olmadığını ve bu düzeltmeler için Bakanlıktan onay alınıp
alınmadığını kontrol eder.
(4) Yönetmelik çerçevesinde kullanılan akredite
olmayan laboratuvarların ISO/IEC 17025’in ilgili şartlarına uygunluğu
doğrulayıcı kuruluşlar tarafından kontrol edilir.
Veri
boşlukları için uygulanan yöntemler
MADDE 16
– (1) Doğrulayıcı kuruluş, eksik
verileri tamamlamak için İzleme ve Raporlama Tebliği uyarınca veya Bakanlık
onayıyla kullanılan yöntemlerin izleme planına uygun olduğunu, doğru
şekilde uygulandığını ve uygun şekilde belgelendiğini kontrol eder.
(2) Doğrulayıcı kuruluş, eksik verilerin oluşmasını
önlemek için işletme tarafından uygulanan kontrol faaliyetlerinin etkin
olup olmadığını ayrıca kontrol eder.
Belirsizlik
değerlendirme
MADDE 17
– (1) İşletmenin, İzleme ve
Raporlama Tebliği kapsamında faaliyet verileri ve hesaplama faktörleri için
belirsizlik eşik değerlerine uyma yükümlülüğü var ise, doğrulayıcı kuruluş,
izleme planında gösterildiği şekilde belirsizlik seviyelerinin
hesaplanmasında kullanılan bilgilerin doğruluğunu kontrol eder.
(2) İşletme, İzleme ve Raporlama Tebliğinde
belirtildiği şekilde kademelere dayanmayan bir izleme yöntemi kullanıyorsa,
doğrulayıcı kuruluş;
a) İşletme tarafından, İzleme ve Raporlama
Tebliğinde belirlenmiş olan toplam belirsizlik eşik değerinin sağlandığını
kanıtlayan, belirsizliğin sayısallaştırma ve değerlendirmesinin yapılıp
yapılmadığını,
b) Belirsizliğin sayısallaştırılmasında ve
değerlendirilmesinde kullanılan bilgilerin geçerliliğini,
c) Belirsizliğin sayısallaştırılmasında ve
değerlendirmesinde kullanılan genel yaklaşımın İzleme ve Raporlama
Tebliğine uygun olup olmadığını,
ç) Hesaplama temelli yöntem altında bir veya daha
fazla büyük veya küçük kaynak akışları için en az kademe 1’i uygulamanın ve
bu kaynak akışları ile ilgili olarak en az bir emisyon kaynağı için ölçüm
temelli yöntemi uygulamanın teknik olarak uygun olmadığının teyit
edilmesine dair bilgi ve belgelerin sunulup sunulmadığını,
kontrol eder.
Örnekleme
MADDE 18
– (1) Doğrulayıcı kuruluş, 12 nci
madde uyarınca kontrol faaliyetlerinin ve prosedürlerin uygunluğunu kontrol
ederken veya 13 üncü ve 14 üncü maddelerde bahsedilen kontrolleri
yürütürken, risk analizine dayalı olarak örneklemenin gerekçelendirilmiş
olması kaydıyla, tesise özgü örnekleme yöntemleri kullanır.
(2) Doğrulayıcı kuruluş, örneklemenin
uygulanmasında bir uygunsuzluk ya da hatalı bildirim tespit ederse,
uygunsuzluk veya hatalı bildirimin rapor edilen veriler üzerindeki etkisini
değerlendirebilmek için işletmeden uygunsuzluk veya hatalı bildirimin temel
sebeplerini açıklamasını talep eder. Bu değerlendirmenin sonucuna göre
doğrulayıcı kuruluş, ilave doğrulama faaliyetlerinin gerekip gerekmediğini,
örnekleme boyutunun arttırılmasının gerekip gerekmediğini ve işletme
tarafından veri popülasyonunun hangi kısmının düzeltilmesi gerektiğini
tespit eder.
(3) Doğrulayıcı kuruluş, 12 nci, 13 üncü, 14 üncü
ve 15 inci maddelerde bahsedilen kontrollerin sonucunu ve ilave örneklere
ilişkin bilgileri doğrulama kayıtlarına ekler.
Saha
ziyareti
MADDE 19
– (1) Doğrulayıcı kuruluş,
doğrulama süreci sırasında; ölçüm cihazları ve izleme sistemlerinin çalışmasını
değerlendirmek, görüşmeler yapmak, bu Tebliğin gerektirdiği faaliyetleri
yürütmek, sera gazı emisyon raporunun önemli hatalı bildirimler içermediğine
dair kanaat getirmesine imkân sağlayacak yeterli veri, bilgi ve belgeleri
toplamak amacıyla tesisin sınırlarını ve kaynak akışları ile emisyon
kaynaklarının eksiksizliğini değerlendirmek için bir veya daha fazla saha
ziyareti yapar.
(2) Saha ziyaretlerinde bulunacak doğrulama
ekibinde ilgili faaliyetlerde teknik yetkinliğe sahip bir personelin
bulunması zorunludur.
(3) Doğrulayıcı kuruluş, sera gazı emisyon raporunu
doğrulamak amacıyla, risk analizine dayalı olarak, gerektiği durumlarda
şirket merkezi ve saha dışı diğer ofisler gibi diğer konumlarda yürütülen
ilgili veri akış faaliyetleri ve kontrol faaliyetlerine ilişkin ilave
ziyaretleri gerçekleştirir.
(4) Doğrulayıcı kuruluş, saha ziyaretlerinin
sürelerini asgari olarak EK-3’te yer alan kriterlere göre belirler.
Hatalı
bildirimleri ve uygunsuzlukları değerlendirme
MADDE 20
– (1) Doğrulayıcı kuruluş,
doğrulama işlemlerini yürütürken hatalı bildirimler veya uygunsuzluklar
tespit ettiğinde, işletmeyi ivedilikle bilgilendirir ve gerekli
düzeltmelerin yapılmasını talep eder. İşletme, kendisine bildirilen hatalı
bildirimleri veya uygunsuzlukları düzeltmek zorundadır.
(2) Doğrulayıcı kuruluş, doğrulama sırasında
işletme tarafından düzeltilen tüm hatalı bildirimleri veya uygunsuzlukları,
doğrulama kayıtlarında, düzeltilmiş olarak işaretler ve kaydeder.
(3) İşletme, birinci fıkra uyarınca kendisine
bildirilen hatalı bildirimleri veya uygunsuzlukları düzeltemezse,
doğrulayıcı kuruluş doğrulama raporunu sonuçlandırmadan önce söz konusu
uygunsuzlukların veya hatalı bildirimlerin rapor edilen veriler üzerindeki
etkisini değerlendirmek amacıyla, işletmeden uygunsuzluğun veya hatalı
bildirimin temel sebeplerini açıklamasını talep eder.
(4) Doğrulayıcı kuruluş, düzeltilmemiş hatalı
bildirimlerin, tek başına veya diğer hatalı bildirimlerle birlikte, rapor
edilen toplam emisyonlar üzerinde önemli bir etkisi olup olmadığını
belirler. Doğrulayıcı kuruluş hatalı bildirimlerin önem seviyesini
değerlendirirken, hatalı bildirimin boyutunu, niteliğini ve meydana geliş
sebeplerini dikkate alır.
(5) Doğrulayıcı kuruluş, düzeltilmemiş
uygunsuzluğun, tek başına veya diğer uygunsuzluklarla birlikte, rapor
edilen veriler üzerinde önemli bir etkisi olup olmadığını ve bunun önemli
hatalı bildirimlere yol açıp açmadığını belirler.
(6) Doğrulayıcı kuruluş, hatalı bildirimleri tek
başına veya diğer hatalı bildirimlerle beraber önemlilik seviyesinin
altında olsalar bile, boyutları ve meydana geldikleri özel durumların
tabiatına göre gerekli ise önemli hatalı bildirim olarak kabul eder.
(7) Düzeltilebilir nitelikte hatalı bildirimler
içeren sera gazı emisyon raporları doğrulanamaz. Doğrulayıcı kuruluşun
doğrulama kararını alırken tabi olduğu önemlilik seviyesi hatalı
bildirimlerin ihmal edilebileceği anlamına gelmez.
Önemlilik
seviyesi
MADDE 21
– (1) Önemlilik seviyesi, İzleme
ve Raporlama Tebliğinde belirtilen kategori A ve kategori B tesisleri için
raporlama döneminde gerçekleşen emisyonlarının azami %5’i, kategori C
tesisleri için raporlama döneminde gerçekleşen emisyonlarının azami %2’si
kadardır.
Doğrulama
bulgularını sonuçlandırma
MADDE 22
– (1) Doğrulayıcı kuruluş,
doğrulama sürecini sonuçlandırırken ve doğrulama sırasında elde ettiği
bilgileri değerlendirirken:
a) Doğrulama sırasında elde edilen bilgilere dayalı
olarak düzeltilmiş veriler dahil, işletmeden temin edilen nihai verileri
kontrol eder.
b) Nihai veriler ve daha önce temin edilen veriler
arasındaki farklılıklar için işletmenin bildirdiği sebepleri gözden
geçirir.
c) Bakanlıkça onaylanmış izleme planı ile bu planda
tarif edilen prosedürlerin doğru şekilde uygulanıp uygulanmadığını
belirlemek üzere yapılan değerlendirmenin sonucunu gözden geçirir.
ç) Doğrulama riskinin makul bir güven elde etmeye
yetecek kadar, kabul edilebilir düşük bir seviyede olduğunu kontrol eder.
d) Raporun önemli hatalı bildirimler içermediğine
dair makul güven ile doğrulama görüşü verebilmek için yeterli bilgi ve
belgenin toplandığından emin olur.
e) Doğrulama sürecinin doğrulama kayıtlarında
tümüyle kaydedilmiş olduğundan ve doğrulama raporunda nihai bir hükmün
verilebileceğinden emin olur.
Bağımsız
gözden geçirme
MADDE 23
– (1) Doğrulayıcı kuruluş,
doğrulama raporunu işletmeye teslim etmeden önce, doğrulama kayıtlarını ve
doğrulama raporunu, doğrulama sürecinde yer almamış bağımsız ve yetkin bir
tetkikçiye sunar.
(2) Bağımsız tetkikçi atanmış bir baş doğrulayıcı
olmak zorundadır.
(3) Bağımsız tetkikçi, kendisinin görev aldığı
doğrulama faaliyetlerini gözden geçiremez.
(4) Bağımsız gözden geçirme, bu Tebliğde tarif
edilen doğrulama sürecinin tümünü kapsar ve doğrulama kayıtlarına eklenir.
(5) Bağımsız tetkikçi, doğrulama sürecinin bu
Tebliğe uygun olarak yürütülmüş olduğunu, doğrulama faaliyetleri için
prosedürlerin doğru şekilde uygulanmış olduğunu, gereken profesyonel özenin
gösterildiğini ve kararların uygun şekilde verildiğini teyit etmek amacıyla
gözden geçirme işlemini yapar.
(6) Bağımsız tetkikçi, derlenen bilgi ve
belgelerin, doğrulayıcı kuruluşun doğrulama raporunu makul bir güven ile
sunmasına imkân vermeye yeterli olup olmadığını da ayrıca değerlendirir.
(7) Gözden geçirme süreci sonrasında doğrulama
raporunda değişiklik yapılmasını gerektirecek durumlar ortaya çıkarsa,
bağımsız tetkikçi yapılan değişiklikleri ve bunların sebeplerini de gözden
geçirir.
(8) Bağımsız gözden geçirme faaliyetini
gerçekleştiren bağımsız tetkikçi ilgili kapsamlardan atanmamışsa bu
faaliyetin etkin yapılabilmesi için doğrulama süreci içerisinde yer almamış
teknik uzmandan destek alır.
(9) Doğrulayıcı kuruluş, bağımsız tetkikçinin
bulgularına ve doğrulama kayıtlarında yer alan bilgi ve belgelere dayanarak
doğrulama raporunu onaylamak için bir kişiyi yetkilendirir.
Doğrulama
kayıtları
MADDE 24
– (1) Doğrulayıcı kuruluş, asgari
düzeyde;
a) Gerçekleştirilen doğrulama işlemlerinin
sonuçlarını,
b) Stratejik analiz, risk analizi ve doğrulama
planını,
c) Tespit edilen hatalı bildirimlerin rapor edilen
emisyonlar üzerinde önemli bir etkiye sahip olup olmadığına dair verilen
hükümler için gerekçeler dahil olmak üzere doğrulama görüşünü destekleyici
yeterli bilgiyi,
ç) Saha ziyaretlerinin gerçekleştirildiğine dair
kanıt niteliğinde olan idari ve mali nitelikteki belgeleri,
içeren doğrulama kayıtlarını hazırlar ve derler.
(2) Doğrulayıcı kuruluş doğrulama kayıtlarını,
yapılan doğrulama işlemlerinin bu Tebliğe uygunluğunun; Bakanlık, TÜRKAK ve
bağımsız tetkikçi tarafından değerlendirilebilmesini sağlayacak şekilde
hazırlar.
(3) Doğrulayıcı kuruluş bağımsız gözden geçirme
sonuçlarını doğrulama kayıtlarına ekler.
(4) Doğrulama kayıtları on yıl süre ile doğrulayıcı
kuruluş tarafından saklanır.
Doğrulama
raporu
MADDE 25
– (1) Doğrulayıcı kuruluş,
doğrulama işlemleri sırasında elde ettiği bilgiler doğrultusunda işletmeye
bir doğrulama raporu sunar.
(2) Doğrulama raporu her bir sera gazı emisyon
raporu için ayrı ayrı hazırlanır.
(3) Doğrulama raporu;
a) Raporun tatmin edici olarak doğrulandığı,
b) Doğrulama raporunun sunulmadan önce sera gazı
emisyon raporunun düzeltilmemiş önemli hatalı bildirimler içerdiği,
c) Doğrulama kapsamının 26 ncı madde uyarınca fazla
kısıtlı olduğu ve doğrulayıcı kuruluşun, sera gazı emisyon raporunun önemli
hatalı bildirimler içermediğine dair makul güvene sahip bir doğrulama
görüşü verecek yeterli bilgi ve belge elde edemediği,
ç) Uygunsuzlukların, tek başına veya diğer
uygunsuzluklarla birlikte, yeterli anlaşılırlığı sağlamadığı ve doğrulayıcı
kuruluşun sera gazı emisyon raporunun önemli hatalı bildirimler
içermediğini makul bir güven ile ifade etmesini engellediği,
bulgularından en az birini içerir.
(4) Sera gazı emisyon raporu ancak önemli hatalı
bildirimler içermediği durumlarda makul güven ile doğrulanabilir.
(5) Doğrulama raporu asgari düzeyde aşağıdaki
unsurları içerir:
a) Doğrulamaya tabi tutulan tesisin adı.
b) Doğrulamanın hedefleri.
c) Doğrulamanın kapsamı.
ç) Doğrulanmış sera gazı emisyon raporuna atıf.
d) Bakanlıkça onaylanan izleme planının sürümü, her
bir izleme planının geçerli olduğu dönem, sera gazı emisyon raporunu
doğrulamak için kullanılan kriterler.
e) Yönetmeliğin EK-1’inde yer alan her bir
faaliyetin ve tesisin toplam emisyonları.
f) Doğrulamaya tabi olan raporlama dönemi.
g) İşletmenin, Bakanlığın ve doğrulayıcı kuruluşun
sorumlulukları.
ğ) Doğrulama görüşü bildirimi.
h) Doğrulama raporu sunulmadan önce düzeltilmemiş
olan hatalı bildirimler veya uygunsuzlukların tarifi.
ı) Saha ziyaretlerinin yapıldığı tarihler ve kimler
tarafından yapıldığı.
i) Doğrulama sırasında, İzleme ve Raporlama Tebliği
yükümlülükleri çerçevesinde tespit edilen uygunsuzluklar.
j) Veri boşluklarını kapatmakta kullanılan yöntemin
ihtiyatlı olduğunun ve önemli hatalı bildirimlere sebep olmadığına dair
teyit.
k) Raporlama döneminin 31 Aralık tarihine kadar
tesisin kapasitesi, faaliyet düzeyi veya işletiminde sera gazı
emisyonlarına etkisi olacak değişikliklerin yapıldığının ve Bakanlığa
bildirilmediğinin tespit edildiği durumlarda, bu değişikliklerin tarifi ve
ilgili görüşler.
l) Varsa, iyileştirmeler için tavsiyeler.
m) Sera gazı emisyon raporunun doğrulanmasında
görev almış baş doğrulayıcının, bağımsız tetkikçinin ve varsa doğrulayıcı,
teknik uzman ve aday doğrulayıcıların adları.
n) Bağımsız gözden geçirme sürecini yürütmüş olan
bağımsız tetkikçinin adı, imzası ve tarih.
o) Doğrulayıcı kuruluş adına tasdik eden yetkili
kişinin adı, imzası ve tarih.
(6) Doğrulayıcı kuruluş;
a) Hatalı bildirim veya uygunsuzluğun boyutunu ve
niteliğini,
b) Hatalı bildirimin önemli etkisinin olmasının ya
da olmamasının nedenlerini,
c) Hatalı bildirimin sera gazı emisyon raporunun
hangi unsuruna veya uygunsuzluğun izleme planının hangi unsuruna ilişkin
olduğunu,
Bakanlığın ve işletmenin anlamasına imkan verecek
şekilde, hatalı bildirimleri, mevzuata aykırılıkları ve uygunsuzlukları
doğrulama raporunda yeterli detayda açıklar.
(7) İşletme, sera gazı emisyon raporunu ve ilgili
doğrulama raporunu Bakanlığa birlikte sunar.
(8) Bakanlığın veya TÜRKAK’ın ilave bilgi ve belge
istemesi durumunda doğrulayıcı kuruluş ve/veya işletme istenilen bilgi ve
belgeleri on beş gün içerisinde gönderir.
(9) 8 inci maddenin beşinci fıkrasındaki durumlar
hariç olmak üzere, doğrulanmış sera gazı emisyon raporlarının Bakanlık
tarafından bu Tebliğ hükümlerine uygun olmadığı tespit edilirse rapor
işletmeye iade edilir. Doğrulanmış sera gazı emisyon raporu iade edilen
işletmeler otuz gün içerisinde raporu düzeltir, doğrulatır ve Bakanlığa
sunar.
(10) Dokuzuncu fıkra kapsamında Bakanlıkça iade
edilen raporun önemli hatalı bildirimler içerdiğinin veya doğrulama
sürecinin doğrulayıcı kuruluş tarafından makul güven seviyesinde bir
doğrulama görüşü oluşturmaya engel olacak şekilde bu Tebliğ hükümlerine
aykırı yürütüldüğünün tespit edilmesi durumunda ilgili doğrulanmış sera
gazı emisyon raporu geçersiz sayılır. İşletme, doksan gün içinde; iade
edilen raporun doğrulama sürecinde yer almamış başka bir doğrulama ekibiyle
doğrulamayı yeniletir ve doğrulanmış sera gazı emisyon raporunu Bakanlığa
sunar.
Kapsamın
kısıtlı olması
MADDE 26
– (1) Doğrulayıcı kuruluş;
a) Doğrulama riskinin makul güven seviyesi elde
edecek düzeye inmesi için gerekli nesnel kanıtların eksik,
b) İzleme planının Bakanlık tarafından
onaylanmamış,
c) İzleme planının, doğrulama görüşü oluşturacak
kadar yeterli kapsam ve açıklık sunmuyor,
ç) İşletmenin, doğrulayıcı kuruluşa doğrulamayı
yapmasına imkan verecek yeterli bilgi ve belgeyi sunmamış ve sahalara
erişim izni vermemiş,
olması durumlarından herhangi biri ile
karşılaştığında, 25 inci maddenin üçüncü fıkrasının (c) bendinde yer alan
ifadeyi doğrulama raporunda belirtir.
Çözülmemiş
önemli olmayan uygunsuzluklar
MADDE 27
– (1) Doğrulayıcı kuruluş, bir
önceki yıla ait doğrulama raporunda belirtilmiş olan uygunsuzlukların
işletme tarafından düzeltilip düzeltilmediğini kontrol eder.
(2) İşletme bir önceki doğrulama raporunda
belirtilmiş olan uygunsuzlukları düzeltmemiş ise, doğrulayıcı kuruluş bu
durumun hatalı bildirim riskini artırıp artırmadığını veya artırma
ihtimalinin olup olmadığını değerlendirir.
(3) Doğrulayıcı kuruluş bir önceki doğrulama
raporunda belirtilmiş olan uygunsuzlukların işletme tarafından çözüme
kavuşturulup kavuşturulmadığına ilişkin bulgularını doğrulama raporunda
belirtir.
(4) Doğrulayıcı kuruluş, tespit edilen
uygunsuzlukların doğrulama sırasında işletme tarafından ne zaman ve nasıl
çözüldüğüne dair detayları doğrulama kayıtlarına ekler.
İzleme ve
raporlama sürecinin iyileştirilmesi
MADDE 28
– (1) Doğrulayıcı kuruluş;
a) Risk değerlendirmesi,
b) Veri akış faaliyetleri ve kontrol
faaliyetlerinin geliştirilmesi, dokümantasyonu, uygulanması ve sürdürülmesi,
kontrol sisteminin değerlendirilmesi,
c) Veri akış faaliyetleri ve kontrol faaliyetlerine
ilişkin prosedürlerin ve İzleme ve Raporlama Tebliği uyarınca işletmenin
oluşturması gereken diğer prosedürlerin geliştirilmesi, dokümantasyonu,
uygulanması ve sürdürülmesi,
ç) Daha yüksek kademelere ulaşılması, risklerin
azaltılması, izleme ve raporlama veriminin arttırılmasıyla ilgili olanlar
dahil olmak üzere emisyonların izlenmesi ve raporlanması,
hususlarına ilişkin işletmenin performansında
iyileştirme yapılabilecek alanlar tespit ettiğinde, bu hususlar ile ilgili
iyileştirme tavsiyelerini doğrulama raporunda belirtir.
(2) Doğrulayıcı kuruluş, bir önceki yıla ait
doğrulama raporunda iyileştirme tavsiyeleri yer alıyorsa, işletmenin söz
konusu iyileştirme tavsiyelerini uygulayıp uygulamadığını ve ne şekilde
uyguladığını kontrol eder.
(3) İşletme söz konusu tavsiyeleri uygulamamışsa
veya doğru bir şekilde uygulamamışsa, doğrulayıcı kuruluş bu durumun hatalı
bildirim ve uygunsuzluk riski üzerindeki etkisini değerlendirir.
Doğrulanamayan
sera gazı emisyon raporları
MADDE 29
– (1) Bir doğrulayıcı kuruluş ile
sözleşme yapılmış, doğrulama süreci bu Tebliğ hükümlerine uygun şekilde
yürütülmüş ancak işletme tarafından hazırlanan sera gazı emisyon raporu
doğrulanamamış ise doğrulama raporunda bu duruma dair sebepler ve
doğrulayıcı kuruluş tarafından yapılmış ihtiyatlı bir tahmini emisyon
değeri belirtilir.
Kapatılmış,
kapatılacak veya faaliyetlerini durdurmuş tesislerin doğrulama süreçleri
MADDE 30
– (1) Bu maddenin yayımı
tarihinden önce işletmenin kapatılmış olması durumunda, doğrulayıcı kuruluş
makul güven seviyesinde ilgili sera gazı emisyon raporunun önemli hatalı
bildirimler içermediğine dair görüş oluşturamıyor ise doğrulama raporunda
sera gazı emisyon raporunun doğrulanamamasına dair sebepler ve doğrulayıcı
kuruluş tarafından yapılmış ihtiyatlı bir emisyon tahmini değeri
belirtilir. Bakanlık, kapatılan işletmelerin doğrulanmayan sera gazı
emisyon raporunu doğrulama raporunda yer alan bilgileri değerlendirerek
uygun bulması durumunda doğrulanamamış sera gazı emisyon raporunu kabul
edebilir. İlgili sera gazı emisyon raporunun Bakanlık tarafından kabul
edilmesi durumunda işletme Yönetmelik kapsamındaki yükümlülüklerini yerine
getirmiş sayılır.
(2) Bu maddenin yayımı tarihinden sonra kapatılacak
işletmeler kapatılmadan önce; bir doğrulayıcı kuruluş ile sözleşme
yapmakla, doğrulayıcı kuruluşlar ise işletmenin faaliyetlerinin sona
ermesinden önce doğrulama faaliyetlerini planlamakla ve işletme
kapatılmadan önce saha ziyaretlerini gerçekleştirmekle yükümlüdür.
(3) Birinci ve ikinci fıkra hükümleri dışında
işletmenin faaliyetlerini her ne sebeple olursa olsun durdurmuş olduğuna
bakılmaksızın, doğrulama faaliyetleri onaylı izleme planı ve bu Tebliğ
hükümleri esas alınarak yapılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Doğrulayıcı
Kuruluşlar
Doğrulayıcı
kuruluşlara ilişkin genel hususlar
MADDE 31
– (1) Doğrulayıcı kuruluş, bir
sera gazı emisyon raporunun önemli hatalar içermediği sonucuna makul bir
güvenle varan bir doğrulama raporu sunmak amacıyla doğrulama işlemlerini ve
bu Tebliğde istenilen diğer faaliyetleri yürütür.
(2) Doğrulayıcı kuruluş, sera gazı emisyon
raporundaki bilgilerin önemli hatalı bildirimler içermesine neden
olabilecek durumların var olabileceğini varsayarak, profesyonel sorgulayıcı
bir tutumla ve elde edilen bulguları titizlikle değerlendirerek doğrulamayı
planlar ve yürütür.
(3) Doğrulayıcı kuruluş, doğrulamayı kamu yararı
gözeterek, işletmeden ve Bakanlıktan bağımsız olarak yürütür.
(4) Doğrulayıcı kuruluş, sera gazı emisyon
raporunda yer alan bütün bilgileri dikkate alarak, rapor edilen toplam
emisyon verisini destekleyici açık ve nesnel kanıtları işletmeden temin
etmek ve doğrulama kayıtlarına eklemekle yükümlüdür.
(5) Doğrulayıcı kuruluş, işletmenin İzleme ve
Raporlama Tebliğine aykırı davrandığını tespit ederse, ilgili izleme planı
Bakanlık tarafından onaylanmış olsa bile tespit ettiği uygunsuzlukları
doğrulama raporunda belirtir.
(6) İzleme planına ilişkin gerekli onaylar
Bakanlıktan alınmamışsa, doğrulayıcı kuruluş işletmeye bu yükümlülüğünü hatırlatır.
(7) Bakanlıkça gerekli onayın verilmesini takiben
doğrulayıcı kuruluş, doğrulama işlemlerini onaylanmış izleme planına uygun
hale getirir, yürütür ve gerekirse tekrarlar.
(8) İzleme planı için Bakanlık onayı, doğrulama
raporunun sunulmasından önce alınmamış ise, doğrulayıcı kuruluş bu durumu
doğrulama raporunda belirtir.
Sözleşme
öncesi yükümlülükler
MADDE 32
– (1) Doğrulayıcı kuruluş,
doğrulama görevini kabul etmeden önce, işletme ve tesis hakkında gerekli
bilgileri toplar, değerlendirir ve doğrulamayı üstlenip üstlenemeyeceğine
karar verir. Yapılan değerlendirmeler 6 ncı maddeye uygun olarak yapılır.
(2) İşletme, doğrulayıcı kuruluşa, birinci fıkrada
bahsedilen faaliyetleri yürütmesini sağlayacak bütün bilgi ve belgeleri
ibraz eder.
(3) İşletmeler doğrulama sözleşmelerini,
doğrulaması yapılacak sera gazı emisyon raporunun ait olduğu yılın 15 Kasım
tarihine kadar imzalamak zorundadır.
(4) Doğrulayıcı kuruluş, 33 üncü maddede açıklanan
haller de dahil olmak üzere tarafsızlık ve bağımsızlık ilkelerine aykırı
durumların oluştuğu bir işletme ile sözleşme imzalayamaz.
Tarafsızlık
ve bağımsızlık
MADDE 33
– (1) Doğrulayıcı kuruluş,
işletmeden bağımsız ve doğrulama faaliyetlerini yürütürken tarafsız olmak
zorundadır.
(2) Doğrulayıcı kuruluş veya tüzel kişiliğinin bir
parçası; bir işletme, bir tesisin sahibi veya bir tesisin sahipliğinde
olamaz. Doğrulayıcı kuruluş, ortak sahiplilik, ortak yönetim, ortak idare,
ortak personel, kaynak paylaşımı, ortak muhasebe, ortak sözleşmeler ve
pazarlama yolu ile bir bağ içerisinde olduğu tesis için doğrulama
faaliyetlerini yürütemez.
(3) Doğrulayıcı kuruluşun tüzel kişiliği,
ortakları, yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile yöneticileri bir işletme
veya tesis ile son üç yıl içerisinde, bu Tebliğ kapsamındaki doğrulama
faaliyetleri ve dördüncü fıkrada verilenler hariç olmak üzere ticari bir
ilişki içerisine girmiş ise doğrulayıcı kuruluş bu işletme veya tesis için
doğrulama faaliyetlerini yürütemez.
(4) Ulusal ve uluslararası standartlarla belirlenen
uygunluk değerlendirme şartlarına ve esaslarına göre tarafsız ve bağımsız
olarak yürütülen ve TÜRKAK tarafından veya Uluslararası Akreditasyon
Forumu, Uluslararası Laboratuvar Akreditasyon Birliği ve Avrupa
Akreditasyon Birliği ile çok taraflı tanınma anlaşmalarına imza atmış akreditasyon
kuruluşlarınca akredite edilmiş her türlü üçüncü taraf belgelendirme,
muayene, gözetim, kalibrasyon, standartlara uygunluk değerlendirmesi,
laboratuvar hizmetleri ve kamuya açık eğitim faaliyetleri üçüncü fıkra kapsamında
tarafsızlık ve bağımsızlık ilkesine aykırı ticari ilişki olarak
değerlendirilmez.
(5) Doğrulayıcı kuruluşun, fiili veya olası bir
menfaat çatışması içinde olan ve bu Tebliğ kapsamında görev yapan
personeli, bu durumun söz konusu olduğu işletme veya tesise ait sera gazı
emisyon raporunun doğrulamasında görevlendirmesi yasaktır.
(6) Doğrulayıcı kuruluş; nesnelliğini,
bağımsızlığını ve tarafsızlığını koruyacak şekilde yapılanmış olmak ve
doğrulama işlemlerini yürütecek bağımsız bir birim kurmak zorundadır.
Doğrulama faaliyetleri sadece bu birim tarafından yürütülür.
(7) Doğrulayıcı kuruluş, personelinin veya
faaliyetlerinin, doğrulamanın gizliliğini, nesnelliğini, bağımsızlığını ve
tarafsızlığını etkilemesini önleyecek tedbirleri alır.
(8) Doğrulayıcı kuruluş, doğrulama raporunun
hazırlanmasını veya bağımsız gözden geçirilme süreçlerine ilişkin iş ve
işlemleri başka bir kişi, kurum veya kuruluş aracılığı ile gerçekleştiremez
ve bu görevlerini devredemez.
(9) Doğrulayıcı kuruluşların, bu maddede yer alan
hükümlerin kendi içinde uygulanmasını temin etmek üzere kurallar
oluşturması ve bu Tebliğ kapsamında istihdam edilen tüm personel
sözleşmelerine bu maddeye aykırı durumların ortaya çıkması sonucunda
kendilerine uygulanacak tedbirlere ilişkin hükümler koyması zorunludur.
(10) Doğrulayıcı kuruluşların, bu Tebliğ
hükümlerine aykırı davranan bir personeli tespit etmesi durumunda, bu
durumu beş iş günü içerisinde TÜRKAK’a bildirmesi zorunludur.
(11) Kamu kurum ve kuruluşlarının kuruluş
kanunlarında yer alan görev ve faaliyetler, tarafsızlık ve bağımsızlık
ilkesi çerçevesinde ayrıca değerlendirilir.
Doğrulayıcı
kuruluşların nitelikleri
MADDE 34
– (1) Doğrulayıcı kuruluşların;
a) Türkiye’de kurulmuş kurum veya kuruluş olması,
b) Bütün faaliyetlerden ve iletişimden sorumlu bir
“sorumlu müdür” görevlendirmesi,
c) Sorumlu müdüre bağlı ve kalite yönetiminden
sorumlu bir “kalite yöneticisi” görevlendirmesi,
ç) EK-2’de yer alan niteliklere sahip en az üç adet
baş doğrulayıcıyı tam zamanlı istihdam etmesi,
d) Yönetmelik kapsamında doğrulama faaliyetini gerçekleştirebilecek
ölçüde yönetim yapısına, gerekli teknik donanıma, belge ve kayıt düzenine
sahip olması, gerekli yönetim ile yönetim sistemine ilişkin yapıyı ve
yazılı politikalarını oluşturmuş olması,
e) Bu Tebliğ kapsamında istihdam edilen tüm
personelin EK-2’de verilen nitelikleri haiz olması,
f) Ticaret sicil gazetesinde yer alan faaliyet
kapsamında veya “amaç ve konu” başlığı altında sera gazı emisyonlarının
doğrulanması işine ilişkin ifadelerin yer alması,
zorunludur.
Doğrulayıcı
kuruluşların akreditasyon kapsamları
MADDE 35
– (1) Doğrulayıcı kuruluşlar:
a) Yalnızca akreditasyon kapsamları içerisinde yer
alan faaliyetleri yürüten işletmelere doğrulama hizmeti verir.
b) Her bir akreditasyon kapsamı için, EK-1’de yer
alan faaliyetlere ilişkin atanmış baş doğrulayıcı veya doğrulayıcılar ile
teknik yetkinliğe sahip personelin istihdam edilmesi zorunludur.
c) Sürekli istihdam edilmesi zorunlu olan personele
ilave olarak ihtiyaç duyulması halinde gerekli yetkinliği haiz baş doğrulayıcı,
doğrulayıcı ve teknik uzmanlar ile yarı zamanlı sözleşme yapabilir.
Doğrulama
ekibi
MADDE 36
– (1) Doğrulayıcı kuruluş, her bir
doğrulama görevi için, bu Tebliğde belirtilen doğrulama faaliyetlerini
gerçekleştirebilecek doğrulama ekibini oluşturur ve kayıt altına alır.
(2) Doğrulama ekibi, asgari olarak bir baş
doğrulayıcıdan ve gerekli olması durumunda yeterli sayıda doğrulayıcı ve
teknik uzmandan oluşur.
(3) Doğrulayıcı kuruluş, üstlendiği doğrulama
görevine ilişkin doğrulama faaliyetlerinin bağımsız gözden geçirilmesi
için, doğrulama ekibinin üyesi olmayan bir bağımsız tetkikçi atar.
(4) Doğrulama ekibinin her bir üyesi doğrulama
sürecindeki görevini tam olarak anlamak ve görevlerini yerine getirmek için
gereken iletişim kabiliyetini haiz olmak zorundadır.
(5) Doğrulama işlemleri yapılacak olan tesiste,
yürütülen faaliyetlere özgü teknik konulara hâkim ve sera gazı
emisyonlarının izlenmesi ve raporlanması açısından gerekli teknik bilgiyi
sunabilecek bir kişi doğrulama ekibi içerisinde olmak zorundadır.
Baş
doğrulayıcı ve doğrulayıcılar
MADDE 37
– (1) Baş doğrulayıcı ve
doğrulayıcılar EK-2’de yer alan nitelikler ile TÜRKAK tarafından yayımlanmış
ilgili rehber dokümanlarda verilmiş olan ilave nitelikleri haiz olmak
zorundadır.
(2) Tam zamanlı istihdam edilen sorumlu müdür,
kalite yöneticisi, baş doğrulayıcı ve doğrulayıcılar, başka bir doğrulayıcı
kuruluşta bu Tebliğ kapsamında yer alan iş ve işlemleri yürütmek üzere
istihdam edilemez.
(3) Bağımsız tetkikçi, baş doğrulayıcı ve
doğrulayıcılar Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak zorundadır.
(4) Baş doğrulayıcı üstlendiği doğrulama görevinin
bağımsız gözden geçirme adımı hariç olmak üzere tüm adımlarının yönetimi ve
gözetiminden sorumludur.
Teknik
uzmanlar
MADDE 38
– (1) Doğrulayıcı kuruluş,
doğrulama faaliyetlerini yürütürken, baş doğrulayıcı ve doğrulayıcıyı
desteklemek amacıyla, belirli bir konuda detaylı bilgi ve uzmanlık sunmak
üzere EK-2’de yer alan nitelikler ile TÜRKAK tarafından yayımlanmış ilgili
rehber dokümanlarda verilmiş olan nitelikleri haiz teknik uzmanlar kullanabilir.
(2) Teknik uzman, bilgisi ve uzmanlığının talep
edildiği konularda gerekli yetkinliği ve deneyimi haiz olmak zorundadır.
(3) Teknik uzman, içinde yer aldığı doğrulama
ekibindeki baş doğrulayıcının yönetimi ve sorumluluğu altında doğrulama ile
ilgili belirtilen görevleri yerine getirir. Teknik uzman doğrulama
faaliyetini veya herhangi bir doğrulama adımını tek başına icra edemez.
(4) Doğrulama ekibinde yer alan baş doğrulayıcı ve
doğrulayıcılarda teknik yetkinliğin olmaması durumunda EK-3’te verilen
sürelerden az olmamak kaydıyla teknik uzman kullanılması zorunludur.
Tanıtım
faaliyetlerinin kısıtlanması
MADDE 39
– (1) Doğrulayıcı kuruluşlar,
doğrulama hizmeti ile beraber sunulmak üzere başka bir hizmet veya
faaliyetin tanıtımını yapamazlar.
(2) Doğrulayıcı kuruluşun vereceği doğrulama
hizmetinin basit, kolay, hızlı veya ucuz olacağını ifade eden ya da ima
eden reklamların kuruluşun kendisi, başka bir kurum/kuruluş veya kişi
tarafından yapılması yasaktır.
(3) Doğrulayıcı kuruluşların hizmetleri,
danışmanlık, mühendislik veya herhangi bir teknik yardım hizmeti veren bir
kurum/kuruluşun hizmetleri ile beraber tanıtılamaz ve reklamı yapılamaz.
Doğrulayıcı
kuruluşların daimi yetkinlik süreci
MADDE 40
– (1) Doğrulayıcı kuruluş,
doğrulama faaliyetlerini yürüten personelin kendilerine verilen görevler
için yetkinliğini temin etmek amacıyla bir daimi yetkinlik süreci
oluşturur, belgeler ve uygular.
(2) Doğrulayıcı kuruluş, birinci fıkrada belirtilen
daimi yetkinlik süreci kapsamında;
a) Doğrulama faaliyetlerini yürüten personel için
genel yetkinlik kriterlerini,
b) Baş doğrulayıcı, doğrulayıcı, teknik uzman, aday
doğrulayıcı, değerlendirici ve doğrulama faaliyetlerini yürüten doğrulayıcı
kuruluş dahilinde her bir göreve özel yetkinlik kriterlerini,
c) Doğrulama işlemlerini yürüten personelin daimi
yetkinliği ve düzenli performans değerlendirmesinin sağlanmasına ilişkin
bir yöntemini,
ç) Doğrulama işlemlerini yürüten personele daimi
olarak gerekli eğitimin sağlandığını,
d) Doğrulama görevinin, doğrulayıcı kuruluşun
akreditasyon kapsamına girip girmediğini, doğrulayıcı kuruluşun istenen
süre içinde doğrulama ekibini oluşturmak ve doğrulama işlemlerini başarılı
şekilde tamamlamak için gereken yetkinliğe, personele ve kaynaklara sahip
olunduğuna dair her türlü süreci ve prosedürünü,
belgelemek, uygulamak ve sürdürmek zorundadır.
(3) Doğrulayıcı kuruluş, doğrulama faaliyetlerini
yürüten tüm personelin daimi yetkinliğini teyit etmek üzere, söz konusu
personelin performansını düzenli aralıklarla izlemekle yükümlüdür.
(4) Doğrulayıcı kuruluş, birinci fıkrada bahsedilen
daimi yetkinlik sürecinde gerçekleştirilen faaliyetlerin sonuçlarını
kaydetmek amacıyla bir sistem kurar.
(5) Yetkin bir değerlendirici, bu Tebliğ kapsamında
istihdam edilen her bir personelin yetkinliğini ve performansını
değerlendirir. Bu amaç için yetkin değerlendirici, değerlendirilen
personelin yetkinlik kriterlerini sağlama durumunu, sera gazı emisyon
raporunun doğrulandığı işletmenin sahasında gerçekleştirilen doğrulama
faaliyeti sırasında gözlemler.
(6) Bir personelin kendisine verilen belirli bir
görev için yetkinlik kriterlerini tümüyle sağlayamaması durumunda,
doğrulayıcı kuruluş söz konusu personel için ilave eğitim veya gözetim
altında iş deneyimi tanımlayıp organize eder ve bu personel yetkinlik
kriterlerini sağladığını tatmin edici ölçüde kanıtlayıncaya kadar söz
konusu kişiyi izler.
(7) Doğrulayıcı kuruluşun yürüttüğü her bir
doğrulama işi için teknik yetkinlik şartı ayrı ayrı aranır. Doğrulama
sözleşmesi yapabilmesi için doğrulama süreçleri yürütülecek işletme
prosesleri hakkında teknik yetkinliği haiz personelin istihdam edilmesi gerekir.
İnsan
kaynakları ve yetkinlik
MADDE 41
– (1) Doğrulayıcı kuruluş
yürüttüğü doğrulama hizmeti için yeterli sayıda ve yetkinlikte personeli
istihdam etmekle yükümlüdür. İstihdam edilecek personelin sayısı ve
yetkinliği doğrulayıcı kuruluş tarafından yürütülen ve planlanan işlerin
cinsi, kapsamı, miktarı ve iş yüküne göre belirlenir.
(2) Bir yıl içerisinde bir baş doğrulayıcı, azami
olarak doğrulama sürelerinin toplamı 120 adam-günlük doğrulama işini
yürütür. Bu süre, kişinin baş doğrulayıcı rolü ile sorumlu olduğu her bir
doğrulama işinin EK-3’te verilen asgari doğrulama süreleri tablosunun (1)
inci sütununda yazan süreler toplanarak belirlenir.
(3) Doğrulayıcı kuruluş, birinci fıkrada yer alan
yükümlülüğünü yerine getirmek ve yeterli insan kaynaklarına sahip
olduğundan emin olmak için yazılı politikalar oluşturur, belgeler ve
sürdürür.
Personel
değerlendirme ve atama süreci
MADDE 42
– (1) Doğrulayıcı kuruluş, bu
Tebliğ kapsamında istihdam edeceği personelin doğrulama hizmetleri için
uygun nitelikte olduğunu belirlemek için iş başvurusunu değerlendirmek,
eğitim ve performans değerlendirme süreçlerine ilişkin yazılı politikalar
oluşturmak, belgelemek ve uygulamakla mükelleftir.
(2) Bu Tebliğ kapsamında istihdam edilen personelin
eğitimleri, yetkinlik değerlendirmeleri ve atamaları; Bakanlığın
belirlediği usul ve esaslar, ulusal ve/veya uluslararası standart, normatif
dokümanlar ile TÜRKAK rehberlerinde verilen ölçütler çerçevesinde
doğrulayıcı kuruluş tarafından gerçekleştirilir.
Personel
kayıtlarının tutulması
MADDE 43
– (1) Doğrulayıcı kuruluş, bu
Tebliğ kapsamında görev yapan bütün personel hakkında yapılan
değerlendirmeler, sahip oldukları nitelikler ve tecrübeler, aldıkları eğitimler,
mesleki durumları ile bağımsızlık ve tarafsızlığı etkileme riski olan
faaliyetler hakkında kayıtları sürekli güncel tutmak zorundadır.
Doğrulayıcı
kuruluşlar tarafından bildirim
MADDE 44
– (1) Doğrulayıcı kuruluş;
a) Planlanan doğrulama faaliyetleri için tarihi ve
yeri,
b) Doğrulamaya tabi olan tesislerin adres ve
irtibat detaylarına ilişkin bilgileri,
c) Doğrulama süreçlerinden sorumlu ekip üyelerinin
isimlerini,
her yılın 15 Kasım tarihine kadar çevrimiçi sistem
üzerinde işler.
(2) Birinci fıkrada bahsedilen bilgilerde
değişiklik olması halinde doğrulayıcı kuruluş bu değişiklikleri beş iş günü
içerisinde çevrimiçi sistem üzerinde güncellemek zorundadır.
Doğrulamaya
ilişkin sözleşmenin unsurları
MADDE 45
– (1) Doğrulama faaliyetleri,
doğrulayıcı kuruluş ile işletme arasında yapılacak yazılı sözleşme
çerçevesinde yürütülür. Sözleşme, yapılacak doğrulama faaliyetinin kapsam
ve içeriği üzerinde taraflar arasında tam bir mutabakat sağlandığını ifade
eder.
(2) Doğrulayıcı kuruluş doğrulama sözleşmesi yapılmadan
önce tesis faaliyetleri hakkında yeterli seviyede anlayışa sahip olduğundan
ve doğrulama faaliyetini gerçekleştirebileceğinden emin olmak zorundadır.
Doğrulayıcı kuruluşlar sahip oldukları organizasyon, personel veya mesleki
uzmanlıkları ile sonuçlandıramayacakları bir doğrulama hizmetini
üstlenemezler.
(3) İşletme, doğrulayıcı kuruluşu seçerken, bu
kuruluşun imkânlarını, uzmanlık ve deneyimlerini dikkate almak zorundadır.
(4) Doğrulayıcı kuruluşlar, işletme ile doğrulama
sözleşmesi yapmadan önce, üstlenecekleri doğrulama faaliyetinin
getirebileceği muhtemel riskleri tespit etmek, doğrulama faaliyetinin
kapsam ve planlamasını belirlemek amacıyla gerekli ön araştırmayı yapmak
zorundadır.
(5) Sözleşmede, stratejik analiz, risk analizi ve
diğer doğrulama faaliyetleri için ilave süreye ihtiyaç duyulması durumunda
sözleşme içerisinde belirtilen doğrulama süresinin arttırılabileceğine
ilişkin hükümler yer alır. Bu fıkra kapsamında değerlendirilecek durumlar
asgari olarak;
a) Doğrulama sırasında veri akış faaliyetleri,
kontrol faaliyetleri veya lojistik konularının önceden tespit edildiğinden
daha karmaşık olması,
b) Doğrulama sırasında veri setlerinde
uygunsuzlukların, önemli hatalı bildirimlerin, eksik veri veya hataların var
olduğunun tespit edilmesidir.
(6) Sözleşmelerde asgari olarak;
a) Doğrulamanın amacı, kapsamı, süresi, dönemi ve
varsa özel koşulları,
b) Tarafların yükümlülükleri,
c) Doğrulayıcı kuruluşların uymakla yükümlü
bulunduğu inceleme ve doğrulama standartları ve düzenlemeler,
ç) Doğrulayıcı kuruluş tarafından sözleşme
kapsamında verilecek hizmetler,
d) Doğrulama işlemi ile ilgili olarak doğrulayıcı
kuruluş tarafından talep edilen her türlü kayıt, belge, diğer bilgiler ve
sahalara işletme tarafından erişim imkânı sağlanacağı,
e) Doğrulama ve saha ziyareti, yapılacaksa
stratejik analiz saha ziyareti ve kullanılacaksa teknik uzman süreleri ile
karşılık gelen ücretleri,
f) Doğrulama faaliyetleri için sözleşmede
belirtilen süreye ilave süre gerektiği durumların ortaya çıkması halinde bu
ek süre için ücretlendirme koşulları,
g) Doğrulayıcı kuruluş ve personelin bilgilerinin
gizliliğini muhafaza edeceği,
ğ) Doğrulayıcı kuruluşun akreditasyonunun geri
çekilmesi veya askıya alınması durumunda, yürütülecek faaliyetlerin aksamaması
amacıyla tarafların sorumluluklarının açıkça belirlenmesi,
h) Doğrulayıcı kuruluşun TÜRKAK tarafından haberli
veya habersiz tanık denetimlere tabi tutulması durumunda denetim ekibine
talep edilen her türlü kayıt, belge, diğer bilgiler ve sahalara işletme
tarafından erişim imkânı sağlanacağı,
ı) Doğrulayıcı kuruluşun doğrulama raporunu,
Bakanlığa iletilmek üzere işletmeye sunduktan sonra, sera gazı emisyon
raporunda bir hatanın tespit edildiği durumlar ile ilgili yapılacak
işlemler,
i) Fesih,
ile ilgili hükümler bulunur.
(7) Bakanlık tarafından onaylanmış izleme planı
olmayan tesisler ile doğrulama sözleşmesi imzalanmaz.
(8) Doğrulama sözleşmesi, sözleşme tarihinde
geçerli olan ve Bakanlıkça onaylanmış izleme planındaki tesis kategorisi
dikkate alınarak yapılır.
(9) Doğrulama hizmet bedeli başka bir ürün veya
hizmetle birlikte faturalandırılamaz.
Doğrulama
faaliyetleri için prosedürler
MADDE 46
– (1) Doğrulayıcı kuruluş,
doğrulama faaliyetleri için asgari aşağıda belirtilen bir veya daha fazla
prosedürü ve süreci oluşturur, belgeler, uygular ve sürdürür;
a) İşletme ve diğer ilgili taraflarla iletişim için
bir süreç ve politika,
b) Elde edilen bilgilerin gizliliğini korumak için
uygun düzenlemeler,
c) İtiraz ve şikâyetleri incelemek ve
değerlendirmek için gerekli süreleri de içeren bir süreç,
ç) Doğrulayıcı kuruluşun doğrulama raporunu,
Bakanlığa iletilmek üzere işletmeye sunduktan sonra, sera gazı emisyon
raporunda bir hatanın tespit edildiği durumlarda doğrulama raporunu revize
edebilmek için bir süreç,
d) Yürüttüğü faaliyetler ve akreditasyon
kapsamlarına ilişkin bilgilerin şeffaf, güncel ve doğru şekilde kamuoyuna
duyurulması için bir süreç.
(2) Doğrulayıcı kuruluş, birinci fıkra kapsamında
oluşturulan prosedür ve süreçlerin geliştirilmesi, uygulanması,
iyileştirilmesi ve gözden geçirilmesi için bir kalite yönetim sistemi
oluşturur, belgeler, uygular ve sürdürür.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Akreditasyon,
Denetim ve Yaptırım
Doğrulayıcı
kuruluşların akreditasyonuna ilişkin esaslar
MADDE 47
– (1) Doğrulayıcı kuruluşların
ilgili alanlarda bu Tebliğ hükümleri çerçevesinde TS EN ISO 14065
standardına göre akredite olmaları şarttır.
(2) Akreditasyon işlemleri TÜRKAK tarafından
yapılır.
(3) Akreditasyon, doğrulama işlerinin
kurum/kuruluşun bir bölümü veya bütünü tarafından icra edileceğine
bakılmaksızın, tüzel kişiliğine verilir. Yönetmelik ve bu Tebliğde yer alan
hükümlere kurum/kuruluşun tüzel kişiliğinin tamamı tabidir.
(4) Doğrulama hizmeti kurum/kuruluşun bir bölümü
tarafından icra edilecek ise akreditasyon süreci kuruluşun tüzel
kişiliğinin tamamını dikkate alarak yürütülür. Kuruluşun tarafsızlığı ve
bağımsızlığı değerlendirilirken, kurum/kuruluşun doğrudan veya dolaylı
olarak kendisine bağlı tüm birimlerinin yürüttüğü faaliyetler dikkate
alınır.
(5) Yönetmelik ve bu Tebliğ hükümlerinden
doğrulayıcı kuruluşun merkezi ve şubeleri müteselsilen sorumludur.
Doğrulayıcı
kuruluşların denetlenmesi
MADDE 48
– (1) Doğrulayıcı kuruluşun
akreditasyon şartlarının karşılanmasının devam edip etmediği ve doğrulama
süreçlerini Bakanlığın belirlediği usul ve esaslar, ulusal ve/veya
uluslararası standart, normatif dokümanlar ile TÜRKAK rehberlerinde verilen
ölçütlere uygun yürütüp yürütmediği her yıl TÜRKAK tarafından denetlenir.
(2) Denetim, kuruluşun merkezinde, şubelerinde veya
doğrulayıcı kuruluş tarafından gerçekleştirilen bir doğrulama süreci
esnasında tanık denetim olarak yapılır. Denetimler planlı ve/veya ani ve
habersiz olarak gerçekleştirilebilir.
(3) Doğrulayıcı kuruluşlar, Bakanlık ve TÜRKAK
tarafından talep edilen bilgi ve belgeleri her yıl düzenli olarak
hazırlamak, on yıl boyunca saklamak ve denetimler sırasında ibraz etmek
zorundadır.
(4) Doğrulayıcı kuruluşlar denetimlerde Bakanlığa
ve TÜRKAK denetim ekibine her türlü kolaylığı göstermek, muhasebe kayıtları
da dahil olmak üzere istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen sürede eksiksiz
olarak sağlamak zorundadır.
Doğrulayıcı
kuruluşlara ilişkin idari yaptırımlar
MADDE 49
– (1) Aşağıdaki belirtilen
durumlar; meydana gelme şekli, sayısı ve mahiyetine bakılmaksızın akreditasyonun
sürdürülmesine imkân vermeyecek önemli uygunsuzluk olarak değerlendirilir.
Bu çerçevede;
a) Tarafsızlık ve bağımsızlığın zedelendiğinin,
b) Tesislerle yapılan sözleşme ve tesislere verilen
tekliflerde bu Tebliğde belirtilen asgari adam-gün sürelerine ve asgari
fiyat tarifesine uyulmadığı veya bu maksatla iade fatura/makbuz
düzenlendiğinin,
c) Asgari saha ziyareti sürelerine uyulmadığının
veya saha ziyaretlerinin gerçekleştirilmediğinin,
ç) Denetim yapılmasının engellendiği, Bakanlığa
veya TÜRKAK’a gerçek dışı ve yanıltıcı bilgi ve belge ibraz edildiği ya da
düzeltilebilir uygunsuzluk niteliğindeki aykırılıkların yapılan uyarıya
rağmen verilen süre içinde düzeltilmediğinin,
tespit edilmesi durumunda, TÜRKAK tarafından;
doğrulayıcı kuruluşun akreditasyonu geri çekilir ve doğrulayıcı kuruluş iki
yıl süreyle doğrulama faaliyetlerini yürütemez, yeniden akreditasyona
başvuramaz.
(2) Doğrulayıcı kuruluşun akreditasyonu;
a) Akreditasyon kapsamı dışında kalan faaliyetlerin
doğrulama süreçlerinin gerçekleştirildiğinin,
b) Bu Tebliğ hükümlerine aykırı personel
atandığının, görevlendirildiğinin veya istihdam edildiğinin,
c) Bakanlık veya TÜRKAK tarafından belirlenmiş
yetkinlik ve yeterlik şartlarının kaybedildiğinin,
ç) Önemlilik seviyesinin üzerinde hatalı bildirim
içeren emisyon raporlarının doğrulandığının,
tespit edilmesi durumunda TÜRKAK tarafından askıya
alınır.
(3) Doğrulama faaliyetleri durdurulan veya askıya
alınan doğrulayıcı kuruluşun sahibi, ortakları ve yönetim kurulu üyeleri
ile yöneticileri yaptırım tarihinden itibaren üç yıl süre ile bu Tebliğ
kapsamında yeni bir akreditasyon başvurusunda bulunamaz.
(4) Bu maddede belirtilen durumlar dışında kalan
uygunsuzluklara dair yaptırımlar ile birinci fıkradaki durumlar hariç olmak
üzere, askıya alma ve geri çekme işlemleri 3/11/2017 tarihli ve 30229
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Uygunluk Değerlendirme Kuruluşlarının Akreditasyonu
Hakkında Yönetmelik çerçevesinde TÜRKAK tarafından belirlenir ve uygulanır.
(5) Uygulanan yaptırımlar TÜRKAK tarafından
kamuoyuna duyurulur.
Elektronik
sistemin kullanılması
MADDE 50
– (1) Akredite edilen,
kapsamlarında değişiklik yapılan, akreditasyonu askıya alınan veya geri
çekilen doğrulayıcı kuruluşlara ilişkin bilgiler Yönetmelik çerçevesinde
kurulan elektronik sisteme TÜRKAK tarafından işlenir.
(2) Baş doğrulayıcı, doğrulayıcı ve teknik
uzmanlara ilişkin atama ve görevden alma işlemler ilgili bilgi ve
destekleyici belgelerle elektronik sistem üzerinden doğrulayıcı kuruluş tarafından
yapılır.
(3) Elektronik sisteme ilişkin usul ve esaslar
Bakanlıkça belirlenir.
Bilgi
paylaşımı
MADDE 51
– (1) Akreditasyon süreçleri
çerçevesinde uygulanan her türlü idari yaptırım TÜRKAK tarafından Bakanlığa
bildirilir.
(2) Bakanlık tarafından doğrulanmış sera gazı
emisyon raporlarında yapılan incelemeler veya tesislere yapılan denetimler
sonucunda tespit edilen doğrulayıcı kuruluşla ilgili bu Tebliğe aykırı
durumlar ile Bakanlığa ulaşan şikayetler ilgili destekleyici belgelerle
birlikte TÜRKAK’a bildirilir.
(3) İkinci fıkra kapsamında yapılan bildirimi takip
eden üç ay içerisinde Uygunluk Değerlendirme Kuruluşlarının Akreditasyonu
Hakkında Yönetmelik çerçevesinde TÜRKAK tarafından gerekli işlemler
yapılır.
(4) TÜRKAK gerçekleştireceği akreditasyon
faaliyetlerine ilişkin aşağıdaki bilgileri bir önceki yılın 31 Aralık
tarihine kadar Bakanlığa bildirir:
a) Doğrulayıcı kuruluş tarafından kendisine
bildirilmiş doğrulama faaliyetlerinin tahmini saha ziyareti tarihleri,
b) Tanık denetiminin yapılması düşünülen tarihler
ve sahaların listesi,
c) Her bir doğrulayıcı kuruluş için önceki
senelerde gerçekleştirilmiş olan denetimler hakkında bilgiler.
(5) Her yılın 1 Haziran tarihine kadar TÜRKAK
tarafından aşağıdaki bilgileri içeren bir rapor Bakanlığa sunulur:
a) Yeni akredite olan doğrulayıcı kuruluşların
yetki kapsamlarını da içeren listesi,
b) Doğrulayıcı kuruluşların akreditasyon
kapsamlarında gerçekleştirilen değişiklikler,
c) TÜRKAK tarafından gerçekleştirilen denetimlere
dair özet bulgular,
ç) Bir önceki sene gönderilmiş olan rapordan sonra
doğrulayıcı kuruluşlar hakkında varsa TÜRKAK’a yapılan şikayetler ve
bunların sonuçları.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Doğrulama
ücreti
MADDE 52
– (1) Doğrulayıcı kuruluşlar ile
işletmeler arasında imzalanacak sözleşme ücretleri ikinci fıkrada yer alan
asgari adam-gün ücreti ve EK-3’te belirtilen asgari süreler dikkate
alınarak karşılıklı anlaşma ile belirlenir.
(2) Bu Tebliğ kapsamında yapılan doğrulama
faaliyetleri için asgari adam-gün ücreti Katma Değer Vergisi hariç olmak
üzere, doğrulaması yapılacak olan sera gazı emisyon raporunun ait olduğu
yılın Ocak ayı için 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca
belirlenmiş olan aylık brüt asgari ücret olarak uygulanır.
(3) Asgari adam-gün ücreti baş doğrulayıcı,
doğrulayıcı ve teknik uzmanların hizmetleri de dahil olmak üzere doğrulama
faaliyetini ve diğer zorunlu giderleri kapsar.
Rehber
dokümanlar
MADDE 53
– (1) Bakanlık ve TÜRKAK
tarafından bu Tebliğ hükümlerinin uygulanmasına ilişkin rehber dokümanlar
yayımlanabilir.
Yürürlükten
kaldırılan tebliğ
MADDE 54
– (1) 2/4/2015 tarihli ve 29314
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sera Gazı Emisyon Raporlarının
Doğrulanması ve Doğrulayıcı Kuruluşların Yetkilendirilmesi Tebliği
yürürlükten kaldırılmıştır.
Bakanlık
tarafından verilmiş belgelere ilişkin hükümler
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) 1/1/2017 tarihinden
önce Bakanlığa başvurmuş ve doğrulayıcı kuruluş yeterlik belgesi almış olan
kurum/kuruluşların belgeleri,
a) 31/12/2018 tarihine kadar TÜRKAK tarafından
akredite edilmemiş iseler 1/1/2019 tarihine kadar,
b) 31/12/2018 tarihine kadar TÜRKAK tarafından
akredite edilmiş iseler belge verilme tarihinden itibaren dört yıl,
geçerlidir.
(2) TÜRKAK tarafından yapılan iş ve işlemlerden
bağımsız olarak; Bakanlık tarafından verilmiş doğrulayıcı kuruluş yeterlik
belgesine sahip doğrulayıcı kuruluşların denetim, kontrol, yaptırım ve
belge iptal ile diğer ilgili işlemleri bu Tebliğ hükümleri çerçevesinde
belge geçerlik tarihleri süresince Bakanlık tarafından gerçekleştirilir.
Bakanlık yaptırımlara ilişkin 49 uncu maddenin birinci ve ikinci
fıkralarında yer alan hükümleri uygular. Bu hüküm çerçevesinde Bakanlık
tarafından askıya alma işleminin süresi 6 ay olarak uygulanır.
(3) 1/1/2019 tarihine kadar:
a) Bu Tebliğ hükümlerine aykırı hareket ettiği
tespit edilen baş doğrulayıcı ve doğrulayıcılara yazılı uyarı yapılır.
Yapılan yazılı uyarıya rağmen bu Tebliğ hükümlerine aykırı hareket eden baş
doğrulayıcı ve doğrulayıcıların belgesi Bakanlık tarafından iptal edilir.
b) Baş doğrulayıcı veya doğrulayıcı belgesi iptal
edilen kişiler, belgenin iptal edildiği tarihten itibaren bir yıl süre ile
bu Tebliğ kapsamındaki doğrulama faaliyetlerini yürütemez.
(4) Doğrulayıcı kuruluşların; Bakanlık tarafından
verilmiş olan doğrulayıcı kuruluş yeterlik belgesinde gerekçelerini
belirterek yazılı olarak bir değişiklik talebinde bulunması durumunda:
a) Unvan değişikliği için;
1) Doğrulayıcı kuruluşun esas sözleşmesi ve varsa
esas sözleşme değişikliklerinin yer aldığı ticaret sicili gazetesi,
2) Vergi numarası ve SGK işyeri sicil numarası,
istenir.
b) Kapsam genişletme için bu Tebliğ kapsamında
görev yapacak ilave personelin:
1) Tecrübelerini ve doğrulama süreçleri ile ilgili
aldıkları eğitimlerini içeren ayrıntılı özgeçmişleri, sahip oldukları
lisans, sertifika ve katılım sağlanan eğitim programlarına ilişkin bilgi ve
belgeler, T.C. kimlik numaraları, noter veya üniversite onaylı diploma
örneği,
2) Son beş yıl içerisinde Yönetmelik kapsamında
kalan tesislere danışmanlık, mühendislik ve teknik yardım hizmeti vermiş
olanların isimleri ve bu hizmeti verdikleri kurum ve kuruluşların listesi,
istenir. Kamu tüzel kişiliğini haiz olanlardan (a)
bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinde belirtilen belgeler istenmez.
(5) Dördüncü fıkra kapsamındaki değişiklikler için
ücret talep edilmez.
(6) Dördüncü fıkra çerçevesinde Bakanlığa yapılan
başvurular otuz gün içerisinde değerlendirilir. Eksiklik tespit edilmesi
halinde başvuru yapan doğrulayıcı kuruluşlara eksiklik bildirim tarihinden
itibaren on beş gün süre verilir. Bu süre içerisinde eksikliklerini
tamamlayamayan doğrulayıcı kuruluşların başvurusu geçersiz sayılır.
(7) Bakanlık tarafından verilmiş doğrulayıcı
kuruluş yeterlik belgesi geçerliliğini koruduğu süre boyunca, başvuru
sırasında Bakanlığa gönderilmiş olan ticaret sicili gazetesi, vergi
numarası ve SGK işyeri sicil numarası, iletişim bilgileri, iletişim
sorumlusu ve temsile yetkili kişi veya kişilerde herhangi bir değişiklik
olması durumunda doğrulayıcı kuruluş bu değişikliği ve ilgili belgeleri
Bakanlığa on iş günü içerisinde sunar.
(8) Bakanlık tarafından verilmiş doğrulayıcı
kuruluş yeterlik belgesindeki 1 numaralı faaliyet grubu kapsamı EK-1’de yer
alan 1a ve 1b faaliyet gurubunu kapsar.
(9) Bakanlık tarafından verilmiş doğrulayıcı
kuruluş yeterlik belgesi her ne sebeple olursa olsun doğrulayıcı kuruluşun
başvurusu ile iptal ve devir edilemez, belge kapsamlarında daraltma
yapılamaz.
(10) Bakanlık tarafından atanan baş doğrulayıcı ve
doğrulayıcılardan EK-2’de yer alan doğrulama iş tecrübesi ve ilave şartlar
aranmaz.
(11) Bakanlıktan doğrulayıcı kuruluş yeterlik
belgesi almış doğrulayıcı kuruluşların akreditasyon süreçlerinde 34 üncü
maddenin birinci fıkrasının (ç) bendindeki yükümlülük aranmaz. Bu
kuruluşlar doğrulayıcı kuruluş yeterlik belgesi geçerlik süresi boyunca bir
adet tam zamanlı baş doğrulayıcı ile faaliyet gösterebilir.
(12) 1/1/2019’dan önce akredite olan doğrulayıcı
kuruluşlar, doğrulama faaliyetlerine Bakanlık tarafından verilmiş
doğrulayıcı kuruluş yeterlik belgesinde yer alan tüm kapsamlarda belge
geçerlik süresi boyunca devam edebilir.
(13) Bu madde çerçevesindeki iş ve işlemler Çevre
Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından uygulanır.
Sınav
hakkına ilişkin hükümler
GEÇİCİ
MADDE 2 – (1) Yönetmeliğin geçici
3 üncü maddesinin üçüncü fıkrası çerçevesinde baş doğrulayıcı ve
doğrulayıcı belgeleri, sadece 1/1/2017 tarihinden önce eğitim almış
kişilere, Bakanlık tarafından yapılacak sınavlarda başarılı olmaları
kaydıyla 1/1/2019 tarihine kadar verilir.
(2) Sınav içeriği Bakanlıkça belirlenir ve
Bakanlığın belirlediği usul ve esaslar çerçevesinde Bakanlıkça yapılır veya
yaptırılır.
(3) Bakanlık, sera gazı emisyonlarının izlenmesi,
raporlanması ve doğrulanması konusunda doğrudan görevli alt birimlerinden olmak
üzere; Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğünden üç ve Çevresel Etki
Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğünden iki kişi olmak üzere
beş kişiden oluşan sınav komisyonu teşkil eder. Sınav komisyonunun
sekretaryası Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür. Sınav
komisyonu soruların hazırlanmasından ve belirlenmesinden, sınavın
yapılmasından veya yaptırılmasından, sonuçların ve itirazların
değerlendirilmesinden sorumludur.
(4) Sınavda, yüz üzerinden yetmiş ve üzeri puan
alanlar başarılı sayılır. Bakanlıkça yapılan veya yapılmış tüm sınavların
sonuçları 1/1/2019 tarihine kadar geçerlidir.
(5) EK-2’de yer alan toplam iş tecrübesine sahip
olanlardan, baş doğrulayıcı yeterlik sınavından başarılı olan kişilere baş
doğrulayıcı belgesi, doğrulayıcı sınavından başarılı olan kişilere
doğrulayıcı belgesi verilir.
(6) Bakanlık tarafından verilmiş olan baş
doğrulayıcı ve doğrulayıcı belgeleri Bakanlığın belirlediği usul ve
esaslar, ulusal ve/veya uluslararası standart, normatif dokümanlar ile
TÜRKAK rehberlerinde verilen ölçütler çerçevesinde geçerliliğini sürdürür.
(7) Beşinci fıkrada geçen belgeler için başvuru
sırasında istenilecek bilgi ve belgeler Bakanlıkça ilan edilir.
Yürürlük
MADDE 55
– (1) Bu Tebliğin;
a) 42 nci maddesinin ikinci fıkrası 1/1/2019
tarihinde,
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 56
– (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre
ve Şehircilik Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız
|