|
Türk Patent ve Marka Kurumundan:
ÇALIŞAN
BULUŞLARINA, YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA
GERÇEKLEŞTİRİLEN BULUŞLARA VE KAMU DESTEKLİ
PROJELERDE ORTAYA ÇIKAN BULUŞLARA DAİR
YÖNETMELİK
BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı,
çalışanların buluşları ile ilgili bedel tarifesine ve uyuşmazlık halinde izlenecek
tahkim usulüne, yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen buluşlara ve
kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde ortaya çıkan
buluşlara ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik;
a) Özel ve kamu kesiminde çalışanlar, özel
düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla kamu kuruluşlarında çalışanlar ve kamu
iktisadi teşebbüsleri ile bağlı ortaklıklarında ve iştiraklerinde
çalışanların buluşlarına ilişkin hususları ve hizmet buluşu sahibi olan
çalışanlara, işverenlerce ödenecek bedelin tespiti ve uyuşmazlık halinde
uygulanacak tahkim usulünü,
b) Yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen
buluşlara ilişkin bildirim yükümlülüğü, hak sahipliği, başvuru yapılması,
itiraz işlemleri ve buluştan elde edilen gelirin paylaşımına ilişkin
hususları,
c) Kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen
projelerde ortaya çıkan buluşlara ilişkin hususları,
kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 22/12/2016
tarihli ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 113 ilâ 122 nci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bedel: İşverenin kısmi ya da tam hak sahipliği
talep etmesi durumunda çalışana ödeyeceği bedeli,
b) Çalışan: Özel hukuk sözleşmesi veya benzeri bir
hukuki ilişki gereğince başkasının hizmetinde olan ve bu hizmet ilişkisini
işverenin gösterdiği belli bir işle ilgili olarak kişisel bir bağımlılık
içinde ona karşı yerine getirmekle yükümlü olan kişiler ile kamu
görevlilerini,
c) Çalışan buluşu: Çalışan tarafından gerçekleştirilen
patent veya faydalı modelle korunabilir nitelikte olan hizmet buluşlarını
veya serbest buluşları,
ç) Hizmet buluşu: Çalışanın, bir işletme veya kamu
idaresinde yükümlü olduğu faaliyeti gereği gerçekleştirdiği veya işyerinin
faaliyet gösterdiği alanlar içinde, büyük ölçüde işletme veya kamu
idaresinin deneyim ve çalışmalarına dayanarak iş ilişkisi sırasında yaptığı
buluşları,
d) Kanun: 22/12/2016
tarihli ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununu,
e) Katkı payı: Hizmet buluşu birden çok çalışan
tarafından gerçekleştirilmişse her bir çalışanın buluşun gerçekleştirilmesindeki
katkısını yüzde olarak ifade eden payı,
f) Kurum: Türk Patent ve Marka Kurumunu,
g) Müşteri kurum: Bir başka kamu kurum veya
kuruluşu tarafından finanse edilen bir projenin amacını ve kapsamını, kendi
ihtiyacının karşılanması amacıyla belirleyen kamu kurum ve kuruluşunu,
ğ) Serbest buluş: Birinci Kısım kapsamında hizmet
buluşlarının dışında kalan buluşları, İkinci Kısım kapsamında ise
yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen buluşların dışında kalan
buluşları,
h) Sicil: Patent veya faydalı model hakları ile
ilgili bilgilerin yer aldığı kayıt ortamını,
ı) Teşvik ödülü: İşverenin tam hak sahipliği talep
etmesi durumunda, çalışana buluşu hakkında yapılacak başvuru karşılığında
verilen meblağı,
i) Yükseköğretim kurumu:
4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 3 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (c) bendinde tanımlanan yükseköğretim kurumları ile
Millî Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığına bağlı yükseköğretim kurumlarını,
ifade eder.
BİRİNCİ KISIM
Çalışan Buluşları ile İlgili Bedel Tarifesi
ve Uyuşmazlık Halinde
İzlenecek Tahkim Usulü
BİRİNCİ BÖLÜM
Bildirim ve Hak Talebi
Çalışan
buluşları ve bildirim yükümlülüğü
MADDE 5 –
(1) Çalışan bir hizmet buluşu yaptığında,
bu buluşunu yazılı olarak ve geciktirmeksizin işverene bildirmekle
yükümlüdür. Bu bildirim, işveren tarafından belirlenen birim yetkilisine ya
da böyle bir yetkilendirme yapılmamışsa buluşu yapan çalışanın birim
yetkilisine varsa işveren tarafından bildirimin yapılmasına ilişkin belirlenmiş
usul ve esaslara göre yapılır. Buluş, birden çok çalışan tarafından
gerçekleştirilmişse bu bildirim birlikte yapılabilir. İşveren, bu bildirimi
kaydeder ve bildirimin kendisine ulaştığı tarihi, bildirimde bulunan kişi
veya kişilere gecikmeksizin ve yazılı olarak bildirir.
(2) Çalışan,
teknik problemi, çözümünü ve hizmet buluşunu nasıl gerçekleştirdiğini
bildiriminde açıklamak zorundadır. Buluşun daha iyi açıklanması bakımından
gerekli diğer bilgi ve belgeler de verilir.
(3) Çalışan, bildiriminde, kendisine işiyle ilgili
olarak verilen yazılı ve sözlü talimatları, yararlanmış olduğu işletme
deneyim ve çalışmalarını, varsa buluşun gerçekleşmesinde katkısı olan diğer
çalışanları, bu çalışanların katkılarının türünü ve kapsamını ve ayrıca
kendisinin ve diğer çalışanların buluştaki katkı paylarını belirtir.
(4) Bildirimin eksik yapılması halinde işveren,
bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren iki ay içinde eksikliklerin
giderilmesini çalışana bildirir. Aksi halde bildirim usulüne uygun yapılmış
sayılır.
(5) İşveren, bildirimin eksikliklerinin
giderilmesinde gerekirse çalışana yardımcı olur. Çalışanın bildirilen eksiklikleri
bir ay içinde gidermemesi halinde usulüne uygun bir buluş bildirimi
yapılmamış sayılır ve buluş bildirimi usulüne uygun olarak yeniden yapılır.
(6) Serbest buluşlara ilişkin bildirim yükümlülüğü
ve teklifte bulunma yükümlülüğü hakkında Kanunun 119 uncu maddesi hükümleri
uygulanır.
(7) Çalışan, birinci fıkra uyarınca bildirim
yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle işveren aleyhine doğan
zararlardan sorumludur. Birinci fıkra uyarınca işverene bildirimde
bulunulmaksızın hizmet buluşuna ilişkin patent başvurusu yapılması veya
patent alınması halinde patent başvurusu sahibine veya patent sahibine
karşı Kanunun 110 ve 111 inci maddelerine göre dava açılabilir.
İşverenin
hizmet buluşu üzerindeki hak talebi
MADDE 6 – (1) İşveren, hizmet buluşu ile ilgili olarak tam
veya kısmi hak talebinde bulunabilir. İşveren, bu talebini çalışana yazılı
olarak ve 5 inci madde uyarınca usulüne uygun yapılan bildirimin kendisine
ulaştığı tarihten itibaren dört ay içinde bildirir.
Tam hak
talebi
MADDE 7 – (1) İşverenin hizmet buluşuna ilişkin tam hak
talep etmesi halinde, 6 ncı maddeye göre bildirimin
çalışana ulaştığı tarih itibarıyla buluş üzerindeki tüm haklar işverene
geçmiş olur. Bu durumda çalışan, işverenden buluştan faydalanma karşılığı
olarak bedel isteyebilir.
(2) İşverenin hizmet buluşuna ilişkin tam hak talep
etmesi halinde, 6 ncı maddeye göre tam hak
talebine ilişkin olarak işveren, buluşu yapanın diğer hakları saklı kalmak
kaydıyla birinci fıkrada belirtilen bedelden ayrı olarak teşvik ödülü
verir. Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlara teşvik ödülü verilmez.
Teşvik ödülü, 9 uncu madde kapsamında Kuruma yapılan başvuruya ilişkin
olarak şekli uygunluk bildiriminin işverene ulaştığı tarihten itibaren en
geç iki ay içinde çalışana ödenir. Teşvik ödülü, net asgari ücret
miktarından az olamaz. Buluş, birden çok çalışan tarafından
gerçekleştirilmişse teşvik ödülü buluşu yapanlar arasında katkı payları
oranında bölüştürülür.
Kısmi hak
talebi
MADDE 8 –
(1) Hizmet buluşuna ilişkin olarak
işveren, buluşu kullanmak üzere kısmi hak talebinde bulunabilir. Bu durumda
hizmet buluşu serbest buluş niteliği kazanır. İşveren, kısmi hakka
dayanarak buluşu kullanabilir.
(2) Kısmi hak talebine dayanarak işverenin buluşu
kullanması halinde çalışan, buluştan faydalanma karşılığı olarak işverenden
kendisine bedel ödemesini isteme hakkı doğar.
(3) Kısmi hak talebine dayanarak işverenin buluşu
kullanması, çalışanın buluşunu değerlendirmesini önemli ölçüde
güçleştiriyorsa çalışan, tam hak talebinde bulunmasını veya kısmi hakka
dayanan kullanım hakkından vazgeçmesini işverenden talep edebilir. İşveren,
çalışanın bu isteğine ilişkin bildirimine tebellüğ tarihinden itibaren iki
ay içinde cevap vermezse işverenin kısmi hakka dayanarak buluşu kullanma
hakkı sona erer.
İşverenin
yükümlülüğü
MADDE 9 –
(1) Tam hak talebinde bulunduğu
hizmet buluşu için işverenin patent başvurusu yapma yükümlülüğü hakkında
Kanunun 116 ncı maddesi hükümleri uygulanır.
(2) İşveren, buluşa ilişkin tam hak talebinde
bulunduktan sonra buluşun korunmaya değer olmadığını ileri sürerek bedelin
ödenmesinden kaçınamaz. Ancak buluşun korunabilir nitelikte olmadığına
Kurum tarafından veya buluş konusu patent hakkında açılmış bir dava sonucu
mahkeme tarafından karar verilmiş olması halinde, karar tarihine kadar
buluştan elde edilen kazanç hariç olmak üzere çalışan bedel talebinde
bulunamaz.
İKİNCİ BÖLÜM
Bedelin Belirlenmesi
Bedelin
belirlenmesi ile ilgili genel esaslar
MADDE 10
– (1) Bedelin belirlenmesinde
özellikle hizmet buluşunun ekonomik değeri, çalışanın işletmedeki görevi ve
işletmenin hizmet buluşunun gerçekleştirilmesindeki katkısı dikkate alınır.
(2) Bedelin miktarı, buluştan elde edilen kazanç
ile 20 nci maddenin birinci fıkrasına göre
buluşun ait olduğu gruplar esas alınarak 21 inci maddenin üçüncü
fıkrasındaki tabloda verilen katsayılar çarpılarak bulunur.
(3) Buluştan elde edilen kazanç, buluşun işletme
tarafından kullanılması durumunda elde edilen kazanç ile buluşun işletme
tarafından kullanılmayarak lisans, devir veya takas yoluyla elde edilen
kazancın toplamına eşittir.
Bedelin
taraflarca belirlenmesi
MADDE 11
– (1) Bedel ve ödeme şekli işverenin,
hizmet buluşuna ilişkin tam veya kısmi hak talebinde bulunmasını takiben
işveren ile çalışan arasında imzalanan sözleşme veya benzeri bir hukuk
ilişkisi hükümlerince belirlenir.
(2) Hizmet buluşunun birden çok çalışan tarafından
gerçekleştirilmiş olması halinde bedel ve bedelin ödeme şekli, birinci
fıkraya uygun olarak her bir çalışan için ayrı ayrı
belirlenir. Tarafların anlaşamamaları halinde uyuşmazlık tahkim yoluyla
çözümlenir.
(3) Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlara
buluşları için ödenecek bedel, buluştan elde edilen net gelirin üçte
birinden az olamaz. Ancak buluş konusunun kamu kurum ve kuruluşunun kendisi
tarafından kullanılması hâlinde ödenecek bedel, bir defaya mahsus olmak
üzere bedelin ödendiği ay için çalışana ödenen net ücretin on katından
fazla olamaz. Bedelin belirlenmesinde 10 uncu maddenin birinci fıkrası
hükmü uygulanır. Buluştan elde edilen net gelir, buluşun gerçekleştirildiği
çalışma için yapılan her türlü gider, buluştan elde edilen gelirden
düşülerek hesaplanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İşletme Tarafından Kullanılan Buluşlardan Elde
Edilen Kazanç
Buluştan
elde edilen kazancı belirleme yöntemleri
MADDE 12
– (1) 3/4/2007
tarihli ve 26482 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kurumlar Vergisi Genel
Tebliği (Seri No:1)’nin uygulanmasında kullanılmak
üzere belirlenen kazanç, bu Yönetmelik kapsamında da buluştan elde edilen
kazanç olarak kabul edilir.
(2) İşletme tarafından kullanılan buluşlar için
birinci fıkrada belirtilen kapsamda buluştan elde edilen kazancın
belirlenmiş olmaması halinde buluştan elde edilen kazanç, özellikle
aşağıdaki üç farklı yöntemden biriyle hesaplanır:
a) Kıyas.
b) İşletmenin buluştan sağladığı belirlenebilen
yarar.
c) Tahmin.
Buluştan
elde edilen kazancın kıyas yöntemi kullanılarak belirlenmesi
MADDE 13
– (1) Benzer nitelikteki ürün ve
usullerle ilgili lisans ve satış sözleşmesi uygulamalarının yaygın olduğu
endüstri dallarında gerçekleştirilen hizmet buluşlarından elde edilen
kazanç, kıyaslanabilir nitelikte bir serbest buluşun varlığı halinde kıyas
yöntemi kullanılarak belirlenebilir.
(2) Bu yöntemde, kıyaslanabilir nitelikteki
buluşlar için buluştan elde edilen kazanç, kıyas alınan sözleşmedeki lisans
veya satış bedeli dikkate alınarak belirlenen buluşun birim değeri ile ürün
sayısı, ürün ağırlığı ya da parça sayısı çarpılarak hesaplanır.
(3) Kıyaslanabilir nitelikte bir serbest buluşun
bulunmaması halinde buluştan elde edilen kazanç ürünün satış fiyatına
buluşun katkısı dikkate alınarak hesaplanır.
(4) Bu maddede düzenlenen buluştan elde edilen
kazancın kıyas yöntemine göre hesaplanması Ek-1’de örneklendirilmiştir.
Buluştan
elde edilen kazancın işletmenin buluştan sağladığı yarara göre belirlenmesi
MADDE 14
– (1) Buluştan elde edilen kazanç,
işletmenin buluştan sağladığı belirlenebilen yarara göre hesaplanabilir. Bu
yönteme, öncelikle, işletmeye tasarruf sağlayan hizmet buluşlarından elde
edilen kazancın belirlenmesinde başvurulur. Bu yöntem, buluş konusu ürünün
satışından elde edilen kazancın esas alınamayacağı, sadece işletmede
kullanılan ürün, makine ve cihazlar veya işletmede uygulanan üretim
usulleri ile ilgili buluştan elde edilen kazancın belirlenmesinde de
kullanılır.
(2) Buluşun kullanılması sonucu işletmenin
masrafları ile gelirleri arasında doğan pozitif fark, işletmenin buluştan
sağladığı belirlenebilen yarardır. İşletme muhasebesi esaslarına göre
masraf ve gelirler karşılaştırılarak bulunan bu meblağ, buluştan elde
edilen kazançtır.
(3) Buluşun gerçekleştirilmesinden önce buluş için
yapılmış olan masraflar buluştan elde edilen kazançtan düşülmez.
Buluştan
elde edilen kazancın tahmin yöntemiyle belirlenmesi
MADDE 15
– (1) Buluştan elde edilen
kazancın kıyas yöntemiyle ve işletmenin buluştan sağladığı belirlenebilen
yarara göre hesaplanamadığı durumda, buluştan elde edilen kazanç tahmin
yöntemiyle belirlenir. Bu yöntemde, buluştan elde edilen kazancın
belirlenmesinde işverenin, buluşu benzer nitelikte bir serbest buluş
yapandan satın almak isteseydi ödemek zorunda kalacağı makul bedel esas
alınır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İşletme Tarafından Kullanılmayan Buluşlarda
Buluştan Elde Edilen Kazanç
Lisans
sözleşmesi
MADDE 16
– (1) Hizmet buluşunun, işletme
tarafından kullanılmayarak lisans verilmek suretiyle değerlendirilmesi
halinde buluştan elde edilen kazanç, lisans verilmesinden sağlanan net
gelire eşittir.
(2) Net gelir, lisans verilmesinden sağlanan brüt
gelirden buluşun gerçekleştirilmesinden sonra geliştirilmesi için yapılan
masraflar, buluşu kullanılabilir duruma getirebilmek için yapılan masraflar
ve lisans verilmesi ile ilgili olarak yapılan harcamalar düşülerek bulunur.
(3) Net lisans gelirinin tespitinde, brüt gelirden
işverenin lisans veren olarak patent hakkının korunması için üstlenilen her
türlü masraflar düşülür. Patent haklarına yönelik tecavüzlerin önlenmesi ve
teminat verilmesi ile ilgili masraflar da brüt gelirden düşülür.
Satış
sözleşmesi
MADDE 17
– (1) Hizmet buluşunun, işletme
tarafından kullanılmayarak satılmak suretiyle değerlendirilmesi halinde
buluştan elde edilen kazanç, buluşun satılmasından sağlanan net gelire
eşittir.
(2) Net gelir, buluşun satılmasından sağlanan brüt
gelirden, buluşun gerçekleştirilmesinden sonra geliştirilmesi için yapılan
masraflar, buluşu kullanılabilir duruma getirebilmek için yapılan masraflar
ve buluşun satışı ile ilgili olarak yapılan harcamalar düşülerek bulunur.
Takas
sözleşmesi
MADDE 18
– (1) Hizmet buluşunun işletme
tarafından kullanılmayarak takas edilmek suretiyle değerlendirilmesi
halinde buluşun işverenin takas sözleşmesinden sağladığı toplam kardaki
payını belirleyebilmek için öncelikle bu kâr miktarının tespitine
çalışılır. Bunun mümkün olmaması halinde buluş değeri 15 inci madde
hükümlerine göre tahmin yöntemiyle belirlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Bir Ürün veya Yöntemde Birden Fazla Buluşun
Kullanılması
Birden
fazla buluşta buluştan elde edilen kazanç
MADDE 19 –
(1) Birden fazla hizmet buluşunun
birlikte kullanılması suretiyle uygulanan bir yöntem veya üretilen bir
üründe, bu yöntem veya ürünün birlikte değerlendirilmesi gereken bir
bütünlük teşkil etmesi halinde, her bir buluştan elde edilen kazancın
belirlenebilmesi için bu buluşlar kullanılarak elde edilen toplam kazanç
belirlenir. Belirlenen bu kazanç, kullanılan buluşlara, her bir buluşun,
birden fazla hizmet buluşunun birlikte kullanılması suretiyle uygulanan bir
yöntem veya üretilen bir ürüne olan katkısı dikkate alınarak paylaştırılır.
ALTINCI BÖLÜM
Hizmet Buluşunun Ait Olduğu Grubun Belirlenmesi
Buluşun
ait olduğu grup
MADDE 20
– (1) Hizmet buluşu, buluş sahibi
çalışanın işletmedeki görevi, işletmenin hizmet buluşunun gerçekleştirilmesindeki
katkısı ve çalışanın hizmet buluşunu gerçekleştirdiği duruma göre aşağıdaki
şekilde üç gruba ayrılır:
a) 1. Grup: İşletmedeki görev alanına doğrudan
girmeyen konularda çalışanın kendi kendine üstlendiği bir görev vesilesiyle
ve buluşun gerçekleştirilmesine işletmenin katkısının olmadığı durumda
gerçekleştirilen buluşlar.
b) 2. Grup: İşletmedeki görevlendirmenin doğrudan
neden olmadığı ancak işletme tarafından tespit edilen ihtiyacın giderilmesi
veya sorunların çözümü için gerçekleştirilen veya buluşun gerçekleştirilmesine
işletmenin katkısının olduğu buluşlar.
c) 3. Grup: İşletmede verilen görevlendirmenin
doğrudan neden olduğu ve buluşun gerçekleştirilmesine işletmenin tam
katkısının olduğu durumda gerçekleştirilen buluşlar.
(2) İşletmenin katkısı, buluşu yapana sağladığı
teknik araç ve gereç desteği; enerji, ham maddeler ve işletmenin, buluşun
gerçekleştirilmesinde önemli ölçüde katkı sağlamış olan alet ve
cihazlarıdır.
(3) Buluşun gerçekleştirilmesi için tahsis edilen
işgücü, teknik araç ve gereçler gibi değerlendirilir.
(4) Buluşu yapanın kendi işgücü ile araştırmalar, laboratuvar tesis ve cihazları için buluştan bağımsız
olarak yaptığı genel masraflar, bu madde anlamında teknik araç ve gereç
sayılmaz.
YEDİNCİ BÖLÜM
Bedelin Hesaplanması, Ödeme Şekli ve Süresi
Bedelin
hesaplanması
MADDE 21
– (1) Hizmet buluşu için çalışana
ödenecek bedel, buluştan elde edilen kazanç ile 20 nci
maddenin birinci fıkrasına göre buluşun ait olduğu gruplar esas alınarak
üçüncü fıkrada yer alan tabloda verilen katsayılar çarpılarak hesaplanır.
(2) Buluştan elde edilen kazancın, asgari ücretin
net miktarının 150.000 katını aşan miktarı için işverenin bedel ödeme
zorunluluğu yoktur.
(3) Buluşun ait olduğu gruplara ve buluştan elde
edilen kazanca göre çalışana ödenecek bedelin hesaplanmasında kullanılacak
katsayılar tabloda verilmiştir:
|
|
Buluştan elde edilen
kazancın net asgari ücret miktarının
|
|
Buluşun
ait olduğu grup
|
1.000 katına kadarki bölümü için katsayı
|
1.000 ile 5.000 katı arasındaki miktar için
katsayı
|
5.000 ile 10.000 katı arasındaki miktar için
katsayı
|
10.000 ile 25.000 katı arasındaki miktar için
katsayı
|
25.000 ile 50.000 katı arasındaki miktar için
katsayı
|
50.000 ile 100.000 katı arasındaki miktar için
katsayı
|
100.000 ile 150.000 katı arasındaki miktar için
katsayı
|
|
1. grup
|
0,0060
|
0,0050
|
0,0040
|
0,0030
|
0,0020
|
0,0010
|
0,0006
|
|
2. grup
|
0,0040
|
0,0030
|
0,0020
|
0,0016
|
0,0012
|
0,0008
|
0,0005
|
|
3. grup
|
0,0020
|
0,0015
|
0,0012
|
0,0010
|
0,0008
|
0,0006
|
0,0004
|
(4) Bu maddede düzenlenen çalışana ödenecek bedelin
hesaplanması Ek-1’de örneklendirilmiştir.
Bedelin
ödenme şekli
MADDE 22
– (1) Aksi sözleşmede kararlaştırılmamışsa
bedel işletmenin buluştan elde ettiği kazancın muhasebeleştirildiği
dönemdeki net asgari ücret miktarının tablodaki katlarına denk gelen
katsayılar dikkate alınarak hesaplanır ve yıllık dönemler halinde ödenir.
Bir yılı aşan dönemler halinde ödeme yapılmasının kararlaştırılması durumunda,
ödemenin gerçekleştirileceği döneme ait net asgari ücret miktarı alınır.
(2) Buluşun
birden çok çalışan tarafından gerçekleştirilmiş olması halinde her bir çalışan
için ödenecek bedel, çalışanın kendi buluş grubuna göre verilen katsayılara
göre hesaplanan bedel miktarı ile çalışanın kendi katkı payı çarpılarak
bulunur.
(3) Hizmet buluşunun lisans verilerek
değerlendirilmesi halinde, bedel ödeme tarihleri, lisans gelirlerinin tarihlerine
denk getirilir.
Bedelin
hesaplanmasında esas alınacak süre
MADDE 23
– (1) Bedelin hesaplanmasında esas
alınan süre, kural olarak patent hakkının sona ermesiyle son bulur.
(2) Kanunun 138 inci maddesine göre patentin
hükümsüzlüğünün ileri sürülmesi halinde, işverenin bedel ödeme yükümlülüğü,
yargı merciinin patentin hükümsüzlüğüne ilişkin kesinleşmiş kararına kadar
devam eder. Ancak patent hakkının ekonomik etkisi işverenin bedel ödeme
yükümlülüğünü kaldıracak ölçüde kaybolmuşsa çalışan bedel talebinde
bulunamaz.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Uyuşmazlık ve Tahkim
Uyuşmazlığın
çözümlenmesi
MADDE 24 – (1) Çalışan ve
işverenin, bu Yönetmelik hükümlerine göre ödenecek bedelin miktarı ve
ödenme şekli üzerinde, işveren hizmet buluşu üzerinde tam hak talebinde
bulunmuşsa patent veya faydalı model verildiği tarihten, kısmi hak
talebinde bulunmuşsa işverenin buluştan yararlanmaya başladığı tarihten
itibaren iki ay içinde anlaşamamaları halinde uyuşmazlık bu Yönetmelikteki
hesaplamalar kapsamında tahkim yoluyla çözümlenir.
(2) Tahkime ilişkin olarak yazılı şekilde tahkim
sözleşmesi bulunma şartı aranmaksızın 12/1/2011
tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun tahkime ilişkin
hükümleri uygulanır. Yabancılık unsuru taşıyan ihtilaflarda 21/6/2001 tarihli ve 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim
Kanunu uygulanır.
(3) Çalışan ve işverenin iş ilişkisinin, patent
veya faydalı model verilmeden önce sona ermiş olması halinde bu Yönetmelik
hükümlerine göre ödenecek bedelin miktarı ve ödenme şekli üzerindeki
uyuşmazlıkların çözümünde birinci ve ikinci fıkra hükümleri uygulanır.
(4) Çalışan ile işveren arasında ve çalışanların
kendi arasında bu Yönetmelik hükümlerine göre doğan uyuşmazlıklar tahkim
yoluyla çözümlenir.
(5) Taraflar bu madde kapsamında tahkim yoluna
başvurmadan önce uyuşmazlığı 7/6/2012 tarihli ve
6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu kapsamında da
çözebilirler.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Çalışanlarla
ilgili hükümlerin emredici niteliği
MADDE 25
– (1) Bu Yönetmeliğin çalışanlarla
ilgili hükümleri emredici hüküm niteliğinde olup çalışanların aleyhine
değiştirilemez. Bu konuda, işyerinde uygulanmakta olan toplu iş
sözleşmesinde veya hizmet sözleşmesinde hüküm bulunması ya da işyerinde
yerleşmiş bir uygulama olması halinde, çalışan lehine olan hüküm veya
uygulama esas alınır.
(2) Tarafların çalışan buluşlarına ilişkin sözleşme
yapma serbestliği, hizmet buluşlarında patent başvurusundan, serbest
buluşlar ise çalışanın işverene karşı bildirim yükümlülüğünü yerine
getirmesinden sonra başlar.
Hakkaniyete
uygunluk koşulu
MADDE 26
– (1) Hizmet buluşları ve serbest
buluşlar konusunda işveren ile çalışan arasında yapılan sözleşmeler, Kanun
ve bu Yönetmeliğin emredici hükümlerine aykırı olmasa dahi, hakkaniyetle
önemli ölçüde bağdaşmıyorsa geçersiz sayılır. Bu hüküm, işveren ile çalışan
arasında belirlenen bedel için de uygulanır.
(2) Sözleşmenin veya belirlenmiş olan bedelin
hakkaniyete aykırı olduğu hakkındaki itirazlar, iş sözleşmesinin sona
erdiği tarihten itibaren en geç altı ay içinde ve yazılı olarak ileri
sürülebilir.
Çalışanın
önalım hakkı ve bedel alacağının önceliği
MADDE 27
– (1) İşveren iflas eder ve iflas
idaresi de buluşu işletmeden ayrı olarak devretmek isterse çalışanın,
işverenin tam hak talebinde bulunduğu buluşunu ön alım hakkı vardır.
(2) Çalışanın buluştan doğan bedel alacağı
imtiyazlı alacaklardandır. İflas idaresi, bu nitelikteki birden çok bedel
alacağını, alacaklılar arasında alacakları oranında dağıtır.
İKİNCİ KISIM
Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlar
Yükseköğretim
kurumlarında gerçekleştirilen buluş kapsamına giren buluşlar
MADDE 28
– (1) Yükseköğretim kurumlarında
gerçekleştirilen buluşlar, 2547 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(c) bendinde tanımlanan yükseköğretim kurumları ile Millî Savunma Bakanlığı
ve İçişleri Bakanlığına bağlı yükseköğretim kurumlarında yapılan bilimsel
çalışmalar veya araştırmalar sonucunda gerçekleştirilen buluşlardır. Buluşu
yapanın yükseköğretim kurumunda edindiği deneyim ve çalışmalara dayanarak
veya yükseköğretim kurumunun araç ve gereçleri kullanılarak
gerçekleştirilen buluşlar bu kapsama girer. Bu buluşların dışında kalan
buluşlar bu Kısım kapsamında serbest buluş olarak kabul edilir.
(2) 2547 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (l) bendinde tanımlanan öğretim elemanları ile stajyerlerin ve
öğrencilerin dışında kalan yükseköğretim kurumu çalışanları tarafından
gerçekleştirilen buluşlar için çalışanların buluşlarına ilişkin hükümler
uygulanır.
(3) 2547 sayılı Kanunun 3 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (l) bendinde tanımlanan öğretim elemanları
ile stajyerlerin ve öğrencilerin diğer kamu kurum ve kuruluşları veya özel
kuruluşlarla belirli bir sözleşme kapsamında yapmış oldukları çalışmalar
sonucunda ortaya çıkan buluşlar üzerindeki hak sahipliğinin
belirlenmesinde, diğer kanunlardaki hükümler saklı kalmak kaydıyla sözleşme
hükümleri esas alınır.
Bildirim
yükümlülüğü
MADDE 29
– (1) Yükseköğretim kurumlarında
yapılan bilimsel çalışmalar veya araştırmalar sonucunda gerçekleştirilen
buluşlar, buluşu yapan tarafından yazılı olarak ve geciktirmeksizin
yükseköğretim kurumu tarafından belirlenen ilgili birime bildirilir.
Yükseköğretim kurumu böyle bir birim belirlemediyse yükseköğretim kurumu
tarafından belirlenene kadar buluş bildirimi rektörlüğe yapılır. İlgili
birim buluşun gizliliğine ilişkin her türlü önlemi almakla yükümlüdür.
(2) Buluş bildiriminde buluşun konusu, teknik
problem, bu problemin çözümü ve buluşun nasıl gerçekleştirilmiş olduğu
açıklanır. Buluşun daha iyi açıklanması bakımından gerekli diğer bilgi ve
belgeler de verilir. Ayrıca buluşun serbest buluş niteliğinin olup olmadığı
ve gerekçeleri de sunulur.
(3) Buluş birden çok kişi tarafından
gerçekleştirilmişse bu bildirim birlikte yapılabilir. Bildirimde buluşu yapanların
adları ve buluş üzerindeki katkı payları belirtilir. Aksi takdirde katkı
paylarının eşit olduğu kabul edilir.
(4) Buluşun farklı yükseköğretim kurumundaki
kişiler tarafından gerçekleştirilmiş olması halinde, buluşu yapanlar buluş
bildirimini kendi yükseköğretim kurumlarına ayrı ayrı
yaparlar.
(5) Buluşu yapan kişilerin, buluşu kendi
yükseköğretim kurumları dışında farklı yükseköğretim kurumlarının
imkânlarını da kullanarak gerçekleştirmiş olmaları halinde, buluşu yapan
kişiler buluş bildirimini kendi yükseköğretim kurumlarına ve imkânlarından
yararlanılan yükseköğretim kurumlarına ayrı ayrı
yaparlar.
(6) Yükseköğretim kurumunun ilgili birimi, buluş
bildirimini kaydeder ve bildirimin kendisine ulaştığı tarihi, bildirimde
bulunan kişi veya kişilere gecikmeksizin ve yazılı olarak bildirir.
(7) Buluş bildiriminin eksik yapılması halinde
yükseköğretim kurumu, bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren iki
ay içinde eksikliklerin giderilmesini buluşu yapana bildirir. Aksi halde,
buluş bildirimi usulüne uygun yapılmış sayılır.
(8) Buluşu yapan, yedinci fıkra uyarınca yapılan
bildirimde belirtilen eksiklikleri, bildirimin kendisine ulaştığı tarihten
itibaren bir ay içinde giderir. Aksi takdirde buluş bildirimi usulüne uygun
olarak yapılmamış sayılır ve buluş bildirimi yeniden yapılır.
(9) Buluşu yapan, birinci fıkra uyarınca veya 30
uncu madde uyarınca bildirim yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle
yükseköğretim kurumu aleyhine doğan zararlardan sorumludur. Yükseköğretim
kurumlarında gerçekleştirilen buluşa ilişkin, birinci fıkra uyarınca
yükseköğretim kurumuna bildirimde bulunulmaksızın patent başvurusu
yapılması veya 30 uncu maddeye göre başvuru yapıldığına ilişkin bildirim
yapılmaması veya bu kapsamdaki başvurulara patent alınması halinde patent
başvurusu sahibine veya patent sahibine karşı Kanunun 110 ve 111 inci
maddelerine göre dava açılabilir.
Başvuru
bildirimi
MADDE 30 – (1)
Yükseköğretim kurumlarında yapılan bilimsel çalışmalar veya araştırmalar sonucunda
gerçekleştirilen buluşa ilişkin olarak Kanunun 121 inci maddesinin ikinci
fıkrası ve 29 uncu madde uyarınca yükseköğretim kurumuna bildirim
yapılmaksızın patent başvurusu yapılmışsa başvuru yapıldığına ilişkin
bildirim, patent başvurusuna ait tüm bilgi ve belgelerle birlikte patent
başvuru tarihinden itibaren bir ay içinde buluşu yapan tarafından
yükseköğretim kurumuna yapılır. Bu
bildirimle birlikte 29 uncu madde kapsamında gerekli bilgiler de verilir.
Hak
sahipliği talebi
MADDE 31
– (1) Yükseköğretim kurumu, 29
uncu veya 30 uncu maddeler uyarınca yapılan bildirim üzerine buluşla ilgili
olarak hak sahipliği talep edebilir. Yükseköğretim kurumu, hak sahipliği
talebine ilişkin kararını, buluş veya başvuru bildiriminin yükseköğretim
kurumuna ulaştığı tarihten itibaren dört ay içinde buluşu yapana yazılı
olarak bildirmek zorundadır. Aksi takdirde buluşun serbest buluş olduğu
kabul edilir.
(2) Hak
sahipliği talebine ilişkin karar tarihinden itibaren buluş üzerindeki tüm
haklar yükseköğretim kurumuna geçmiş olur.
Başvuru
yükümlülüğü
MADDE 32 – (1) 29 uncu
madde kapsamında yapılan buluş bildirimi üzerine yükseköğretim kurumu; 31
inci maddeye göre hak sahipliği talebinde bulunmuşsa hak sahipliği talebine
ilişkin karar tarihinden itibaren dört ay içinde, buluşu yapan ile
yükseköğretim kurumunun anlaşmaları halinde karar tarihinden itibaren en
geç altı ay içinde patent başvurusunda bulunmak zorundadır. Aksi takdirde buluş, serbest buluş niteliği
kazanır. Yükseköğretim kurumu hak sahipliği talebine ilişkin kararını
patent başvurusuyla birlikte Kuruma sunar.
(2) 30 uncu madde kapsamında patent başvurusu
yapılmışsa ve yükseköğretim kurumu 31 inci maddeye göre hak sahipliği
talebinde bulunmuşsa yükseköğretim kurumu patent başvurusunun kendi
başvurusu olarak kabul edilmesini ve işlem görmesini, hak sahipliği
talebine ilişkin kararı da ekleyerek birinci fıkrada belirtilen süre içinde
Kuruma bildirir. Aksi takdirde buluşun serbest buluş olduğu kabul edilir.
(3) Kurum, yükseköğretim kurumunun hak sahipliğine
ilişkin kararının Kuruma bildirim tarihi itibarıyla başvuru sahibi
değişikliğini Sicile kaydeder. Buluşu yapan, hak sahipliği yükseköğretim
kurumuna geçen buluşla ilgili yapılan patent başvurusuna ilişkin tüm bilgi
ve belgeleri ve buluşa ilişkin patent alınması ve devamındaki süreçlerde
ihtiyaç duyulan bilgi ve belgeleri yükseköğretim kurumuna verir.
(4) 29 uncu maddenin dördüncü ve beşinci
fıkralarında belirtilen şekilde bildirimi yapılan buluşlar için farklı
yükseköğretim kurumları tarafından birlikte başvuruda bulunulur. Hak
sahipliği paylaşımı, ilgili yükseköğretim kurumları arasında yapılacak
sözleşme ile belirlenir.
(5) Yükseköğretim kurumu
hak sahipliği talebinde bulunmuşsa söz konusu buluşun yabancı bir ülkede de
korunması için başvuruda bulunabilir. Yükseköğretim kurumu, buluşu yapanın
talebi üzerine patent almak istemediği yabancı ülkeler için buluşu serbest
bırakmak ve bu ülkelerde buluşu yapana patent almak için talepte bulunma
imkânını sağlamakla yükümlüdür. Buluşun serbest bırakılması, rüçhan hakkı süresinin
geçirilmemesi açısından makul bir süre içinde yapılır.
Hak
sahipliği kararına itiraz
MADDE 33
– (1) Buluşu yapan, yükseköğretim
kurumunun hak sahipliğine ilişkin kararına karşı, kararın bildirim
tarihinden itibaren iki ay içinde, buluşunun serbest buluş olduğunu ileri
sürerek ilgili belgelerle birlikte yükseköğretim kurumu tarafından
belirlenen ilgili birime itiraz edebilir. Yükseköğretim kurumu böyle bir
birim belirlemediyse yükseköğretim kurumu tarafından belirlenene kadar
itiraz rektörlüğe sunulur. İtirazları inceleyecek birimin, buluşa ilişkin
hak sahipliği kararı veren birimden farklı ve hiyerarşik olarak daha üst
konumda olan karar verici bir birim olması gerekir.
(2) Yükseköğretim kurumu
tarafından belirlenen ilgili birim, itirazın bildirim tarihinden itibaren
iki ay içinde itiraza ilişkin kararını verir. Aksi takdirde buluş, serbest
buluş niteliği kazanır. Verilen karar gerekçeleriyle birlikte
geciktirmeksizin buluşu yapana bildirilir.
(3) Patent başvurusu yapıldıktan sonra, itiraz
üzerine verilen karar sonucunda buluş, serbest buluş niteliği kazanırsa bu
karar tarihinden itibaren buluş üzerindeki tüm haklar buluşu yapana geçmiş
olur. Bu durumda buluşu yapan başvurunun kendi başvurusu olarak kabul
edilmesini ve işlem görmesini, itiraz sonucu alınan kararı da ekleyerek
geciktirmeksizin Kuruma bildirir. Kurum, bildirim tarihi itibarıyla başvuru
sahibi değişikliğini Sicile kaydeder. Yükseköğretim kurumu, itiraz
sonucunda serbest buluş niteliği kazanan buluşla ilgili yapılan patent
başvurusuna ilişkin tüm bilgi ve belgeleri buluşu yapana verir.
Hakkın
devri
MADDE 34
– (1) Yükseköğretim kurumu,
başvurudan veya patent hakkından vazgeçmek isterse Kurum nezdinde vazgeçme
talebinde bulunmadan önce başvuru veya patent hakkını devralmasına ilişkin teklifini
buluşu yapana bildirir. Buluşu yapan, bu konuda kendisine yapılan bildirim
tarihinden itibaren bir ay içinde cevap vermezse veya teklifi kabul etmezse
patent başvurusu veya patent üzerindeki tasarruf yetkisi yükseköğretim
kurumuna ait olur ve yükseköğretim kurumu patent başvurusu veya patent
hakkından vazgeçebilir. Buluşu yapanın teklifi kabul etmesi durumunda
haklar buluşu yapana bedelsiz olarak devredilir. Buluşu yapan başvurunun
veya patentin kendi adına kaydedilmesi talebini Kuruma bildirir. Devir
işleminin Sicile kaydedilmesine ilişkin olarak Kanunun 148 inci maddesi
hükmü uygulanır. Bu durumda yükseköğretim kurumu, hak sahipliği
değişikliğine konu buluşla ilgili patent alınması ve korunması için gerekli
olan bilgi ve belgeleri buluşu yapana verir.
(2) Buluş, patent başvurusu yapıldıktan sonra
serbest buluş niteliği kazanırsa başvuru veya patent üzerindeki haklar
buluşu yapana bedelsiz olarak devredilir. Buluşu yapan başvurunun veya
patentin kendi adına kaydedilmesini Kuruma bildirir. Kurum, bildirim tarihi
itibariyle başvuru veya hak sahibi değişikliğini Sicile kaydeder. Yükseköğretim
kurumu, serbest buluş niteliği kazanan buluşla ilgili patent alınması ve
korunması için gerekli olan bilgi ve belgeleri buluşu yapana verir.
Buluştan
elde edilen gelirin paylaşımı
MADDE 35
– (1) Buluştan elde edilen gelir,
buluşun kullanımından, lisans verilmesinden, devredilmesinden veya diğer
yollarla ticarileştirilmesinden elde edilen gelirlerin tamamıdır.
(2) Buluştan elde edilen gelirin yüksek öğretim
kurumu ve buluşu yapan arasındaki paylaşımı, buluşu yapana gelirin en az
üçte biri verilecek şekilde belirlenir. Bedel ve ödeme şekli, yükseköğretim
kurumunda gerçekleştirilen buluşa ilişkin yükseköğretim kurumunun hak
sahipliği talebinde bulunmasını takiben, yükseköğretim kurumu ile buluşu
yapan arasında imzalanan sözleşme veya benzeri bir hukuk ilişkisi
hükümlerince belirlenir. Buluşu yapanın birden fazla olması durumunda,
buluşu yapana verilen miktarın paylaşımı buluş üzerindeki katkı payları
oranında gerçekleştirilir.
(3) Yükseköğretim kurumunda gerçekleştirilen buluşa
ilişkin olarak Yükseköğretim kurumunun buluştan yararlanmaya başladığı
tarihten itibaren iki ay içinde tarafların bedelin miktarı veya ödeme şekli
üzerinde anlaşamamaları halinde uyuşmazlık mahkeme yoluyla çözümlenir.
(4) Buluştan elde edilen gelirin yükseköğretim
kurumu hissesi ilgili yükseköğretim kurumu bütçesine özgelir
olarak kaydedilir ve başta bilimsel araştırmalar olmak üzere yükseköğretim
kurumunun ihtiyaçlarının karşılanması için kullanılır. Buluştan elde edilen
gelirden yükseköğretim kurumuna kalan miktarın öncelikle, araştırma
geliştirme ve buluşların başvuru, tescil ve ticarileştirilmesi
faaliyetlerine ilişkin yapılan harcamaların finansmanı için kullanılması
esastır.
(5) Aksi sözleşmede belirtilmemişse buluştan elde
edilen gelir, her mali yılın sonunda hesaplanarak buluşu yapanın payına
düşen miktar, buluşu yapana verilir. Yükseköğretim kurumu, buluştan elde
edilen geliri mali yılın bitiminden itibaren bir ay içinde Kuruma bildirir.
(6) Yükseköğretim kurumu,
kusuru nedeniyle başvuru işlemlerinin veya patent hakkının sona ermesine
sebep olursa buluşu yapanın uğradığı zararı tazmin etmekle yükümlüdür.
Buluşu yapan, başvuru işlemlerinin veya patent hakkının sürdürülebilmesi
için yükseköğretim kurumunun ihtiyaç duyduğu bilgileri sağlamakla
yükümlüdür.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan Buluşlar
Kamu
destekli proje
MADDE 36 – (1) Kamu
destekli proje; kamu kurum ve kuruluşları tarafından finanse edilen, amacı
ve kapsamı projede tanımlanan deneysel çalışmaları, araştırma ve geliştirme
ve benzeri faaliyetleri kapsayan hibe, burs veya herhangi bir destek için
imzalanan işbirliği anlaşması, protokol veya her türlü sözleşme yoluyla
desteklenen gerçek ya da tüzel kişiler tarafından yürütülen faaliyetlerdir.
(2) Kamu destekli projelerde müşteri kurum olan
kamu kurum ve kuruluşları, buluşun doğrudan kendi ihtiyaçları için
kullanıma ilişkin bedelsiz bir lisans hakkına sahip olur. Bu lisans hakkı,
kamu kurum ve kuruluşunun ihtiyaçları ile sınırlı olmak üzere buluş konusu
ürünün üretilmesini, ürettirilmesini, kullanılmasını veya ithal edilmesini,
patent konusu olan bir usulse bu usulün kullanılmasını veya usul ile
doğrudan doğruya elde edilen ürünlerin kullanılmasını da kapsar.
Bildirim
yükümlülüğü
MADDE 37
– (1) Kamu destekli proje
kapsamında gerçekleştirilen deneysel çalışmalar, araştırma geliştirme ve
benzeri faaliyetler sırasında ortaya çıkan buluşlar, kamu destekli
projelerde ortaya çıkan buluşlar olarak kabul edilir. Proje desteğinden
faydalanan gerçek ya da tüzel kişinin bu buluşları destek sağlayan kamu
kurum ve kuruluşuna yazılı olarak ve geciktirmeksizin bildirmesi
zorunludur.
(2) Buluş bildiriminde buluşun konusu, teknik
problem, bu problemin çözümü ve buluşun nasıl gerçekleştirilmiş olduğu
açıklanır. Buluşun daha iyi açıklanması bakımından gerekli diğer bilgi ve
belgeler de verilir.
(3) Destek sağlayan kamu kurum ve kuruluşu, buluş
bildiriminde eksiklik tespit etmesi durumunda bildirimin kendisine ulaştığı
tarihten itibaren iki ay içinde buluşu yapana eksikliklerin giderilmesi
için bildirimde bulunur. Aksi takdirde buluş bildiriminin usulüne uygun
olarak yapıldığı kabul edilir.
(4) Proje desteğinden faydalanan kişi, üçüncü fıkra
uyarınca tespit edilen eksiklikleri, bildirimin kendisine ulaştığı tarihten
itibaren bir ay içinde giderir. Aksi takdirde buluş bildirimi usulüne uygun
olarak yapılmamış sayılır ve buluş bildirimi yeniden yapılır.
(5) Varsa müşteri kurum, bildirimin usulüne uygun
yapılıp yapılmadığı konusunda destek sağlayan kamu kurum ve kuruluşları ile
birlikte hareket eder.
(6) Proje desteğinden faydalanan kişi, birinci
fıkra uyarınca bildirim yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle destek
sağlayan kamu kurum ve kuruluşu ve varsa müşteri kurum aleyhine doğan
zararlardan sorumludur.
Hak
sahipliği talebi
MADDE 38
– (1) 37 nci
madde uyarınca buluş bildiriminin destek sağlayan kamu kurum ve kuruluşuna
yapıldığı tarihten itibaren bir yıl içinde proje desteğinden faydalanan
kişi, buluş konusu üzerinde hak sahipliği talep edip etmediği konusundaki
tercihini kamu kurum ve kuruluşuna yazılı olarak bildirir. Proje
desteğinden faydalanan kişi bu süre içinde hak sahipliği talep etmediğini
yazılı olarak bildirirse veya hak sahipliğine ilişkin tercihini yazılı
olarak bildirmezse destek sağlayan kamu kurum veya kuruluşu buluş için hak
sahipliğini bedelsiz alabilir. Proje desteğinden faydalanan kişinin hak
sahipliği talep etmesi durumunda herhangi bir bedel talep edilmez.
(2) Proje desteğinden faydalanan
kişi, buluş konusu üzerinde hak sahipliği talep edip etmediği konusundaki
tercihini kamu kurum ve kuruluşuna bildirene kadar veya böyle bir
bildirimde bulunmadıysa 37 nci madde uyarınca
usulüne uygun buluş bildirimini yaptığı tarihten itibaren bir yılın
bitimine kadar buluşa patent veya faydalı model verilmesini etkileyecek
nitelikte açıklamalarda bulunamaz.
(3) Kamu kurum ve kuruluşu ile varsa müşteri kurum,
bildirimi yapılan buluşa ilişkin bilgileri, proje desteğinden faydalanan
kişinin haklı menfaatlerinin devamı süresince gizli tutmakla yükümlüdür.
(4) Yabancı ülkelerin kurum ve kuruluşlarıyla
yapılan işbirliği çerçevesinde yürütülen ortak projeler sonucunda ortaya
çıkan buluşlara ilişkin hak sahipliğinin belirlenmesinde, ilgili projeyi
yürüten ortakların kendi aralarında yaptıkları sözleşme veya özel
düzenlemeler esas alınır.
Başvuru
yükümlülüğü
MADDE 39 – (1) Proje
desteğinden faydalanan kişi, buluşa ilişkin olarak hak sahipliği talebinde
bulunması durumunda 38 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca hak sahipliği
talebinin kamu kurum ve kuruluşuna bildirim tarihinden itibaren dört ay
içinde, proje desteğinden faydalanan kişi ile destek sağlayan kamu kurum ve
kuruluşunun anlaşmaları halinde karar tarihinden itibaren en geç altı ay
içinde, buluş için patent başvurusu yapmakla yükümlüdür.
(2) Birinci fıkrada belirtilen sürede patent
başvurusu yapılmamışsa destek sağlayan kamu kurum ve kuruluşu buluş için
hak sahipliğini alabilir ve patent başvurusunda bulunabilir.
(3) Birinci fıkrada belirtilen süreden sonra patent
başvurusu yapılmışsa destek sağlayan kamu kurum ve kuruluşu buluş için hak
sahipliğini alabilir ve patent başvurusunun kendi başvurusu olarak işlem
görmesini isteyebilir. Bu durumda destek sağlayan kamu kurum ve kuruluşu,
başvurunun kendi başvurusu olarak kabul edilmesi ve işlem görmesi talebini
geciktirmeksizin Kuruma bildirir. Kurum, bildirim tarihi itibarıyla başvuru
sahibi değişikliğini Sicile kaydeder. Proje desteğinden faydalanan kişi
yapılan patent başvurusuna ilişkin tüm bilgi ve belgeleri destek sağlayan
kamu kurum ve kuruluşuna verir.
(4) Başvuruda destek sağlayan kamu kurum ve
kuruluşunun adı Kanunun 122 nci maddesinin ikinci
fıkrası gereğince belirtilir.
Kamu
kurum veya kuruluşlarının kullanma hakkı
MADDE 40
– (1) Proje desteğinden faydalanan
kişinin buluş üzerinde hak sahipliği talep etmesi hâlinde destek sağlayan
kamu kurum ve kuruluşu buluşun doğrudan kendi ihtiyaçları için kullanımına
ilişkin bedelsiz bir lisans hakkına sahip olur. Bu lisans hakkı, kamu kurum
ve kuruluşunun ihtiyaçları ile sınırlı olmak üzere buluş konusu ürünün
üretilmesini, ürettirilmesini, kullanılmasını veya ithal edilmesini, patent
konusu olan bir usulse bu usulün kullanılmasını veya usul ile doğrudan
doğruya elde edilen ürünlerin kullanılmasını da kapsar. Burada sayılan hakların
müşteri kurum dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından kullanımı
ancak destek sağlayan kamu kurum ve kuruluşunun mevzuatı uyarınca veya
izniyle olabilir.
(2) Kamu kurum ve kuruluşlarının doğrudan kendi
ihtiyaçları dışında kalan ihtiyaçları karşılamak için Kanunun 122 nci maddesinin dördüncü fıkrasının son cümle hükmü
uygulanır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Çeşitli ve Son Hükümler
Faydalı
model için uygulama
MADDE 41
– (1) Bu Yönetmeliğin hükümleri
Kanunun 145 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca faydalı model için de
uygulanır.
Yürürlük
MADDE 42
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 43
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Türk Patent ve Marka Kurumu Başkanı yürütür.
Ek-1
ÖRNEKLER
ÖRNEK 1 – Bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesine göre
buluştan elde edilen kazancın kıyas yöntemiyle hesaplanması aşağıda
örneklendirilmiştir:
İş makineleri üreten bir işletmede satış fiyatı
1000 TL olan bir ürün için buluşun, ürünün satış fiyatına katkısının 10 TL
olduğunu ve buluşu içeren ürünlerden 1 milyon adet satışın gerçekleştiğini
varsayalım. Buluştan elde edilen kazancın hesaplanmasında; ürünün satış
fiyatı olan 1000 TL yerine buluşun, ürünün satış fiyatına katkısı olan 10
TL ile satılan ürün adedi çarpılarak (10 TL X 1 milyon adet) bulunan miktar
esas alınır. Buluş konusu ürünün satışından elde edilen kazanç, 10 milyon
TL olarak hesaplanır.
ÖRNEK 2 – Bu Yönetmeliğin 21 inci maddesine göre çalışana
ödenecek bedelin hesaplanması aşağıda örneklendirilmiştir:
İş makineleri üreten bir işletmede araştırma ve
geliştirme bölümünde çalışan bir mühendisin işveren tarafından verilen
talimatlar doğrultusunda bir buluş gerçekleştirdiği durumda, net asgari
ücretin 1.400 TL olduğu yıl için, buluştan elde edilen kazancın 10 milyon
TL olması halinde, çalışana ödenecek bedel aşağıdaki şekilde hesaplanır:
a) Öncelikli olarak hizmet buluşunun ait olduğu
grup verilen örnek için üçüncü grup olarak belirlenir.
b) Daha sonra buluştan elde edilen kazancın net
asgari ücretin miktarının
- 1.000 katına kadar olan 1.400.000 TL’ye kadarki
bölümü için; 0,0020
- 1.000 katı ile 5.000 katı arasındaki 5.600.000
TL’lik bölüm için; 0,0015
- 5.000 katı ile 10.000 katı arasındaki 3.000.000
TL’lik bölüm için; 0,0012
katsayıları belirlenecektir. Bu katsayılar kullanılarak hesaplanan
ödenecek bedel aşağıdaki gibidir.
- 1.400.000TL’lik kazancın 0,0020 katı: 2.800 TL
- 5.600.000TL’lik kazancın 0,0015 katı: 8.400 TL
- 3.000.000TL’lik kazancın 0,0012 katı: 3.600 TL
TOPLAM : 14.800 TL’dir.
|