|
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından:
TÜRK GIDA KODEKSİ GIDA ENZİMLERİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı,
tüketici ve insan sağlığını, tüketici haklarını, gıda satışında adaletin
sağlanmasını ve uygun durumlarda çevrenin korunmasını da göz önünde
bulundurarak; işlem yardımcıları olarak kullanılan enzimler de dâhil olmak
üzere;
a) İzin verilmiş gıda enzimlerinin yer aldığı
Listenin oluşturulmasına,
b) Gıdalarda kullanılan gıda enzimlerinin kullanım
koşullarına,
c) Bu şekilde satılan gıda enzimlerinin etiketleme
kurallarına,
ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik, 4 üncü maddede
tanımı yapılan gıda enzimlerini kapsar.
(2) Bu Yönetmelik, gıda enzimlerinin kullanımı ile
ilgili özel hükümler saklı kalmak koşuluyla;
a) Özel gıdalardaki gıda enzimlerini,
b) Bu Yönetmeliğin kapsamı dışındaki amaçlar için
kullanılan gıda enzimlerini
kapsar.
(3) Bu Yönetmelik 30/6/2013 tarihli ve 28693 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri
Yönetmeliği kapsamında yer alan gıda katkı maddeleri ile işlem
yardımcılarının üretiminde kullanılan gıda enzimlerini kapsamaz.
(4) Bu Yönetmelik gıdaların üretiminde geleneksel
olarak kullanılan ve özellikle enzim üretimine yönelik olarak kullanılmasa
bile kendiliğinden enzim üretebilen mikrobiyal kültürleri kapsamaz.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelik, 11/6/2010
tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem
Kanununun 23, 24 ve 26 ncı maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
ve kısaltmalar
MADDE 4 –
(1) Veteriner Hizmetleri, Bitki
Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 3 üncü maddesinde ve Türk Gıda Kodeksi Gıda
Katkı Maddeleri Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinde yer alan tanımlara ilave
olarak; bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığını,
b) Gıda enzimi: Bitkilerden, hayvanlardan veya
mikroorganizmalardan elde edilen veya özel bir biyokimyasal reaksiyonu
katalize edebilen bir veya birden fazla enzim içeren ve
mikroorganizmalardan elde edilen ürün ya da üretim, işleme, hazırlama,
muamele, ambalajlama, taşıma veya depolama gibi aşamaların herhangi birinde
teknolojik bir amaç doğrultusunda gıdaya eklenen, çeşitli mikroorganizmalar
kullanılarak fermantasyon işlemi ile elde edilmiş bir ürünü de içeren ürünlerden
elde edilen ürünü,
c) Gıda enzim preparatı: Gıda enzimlerinin
depolama, satış, standardizasyon, seyreltme veya çözünmesini kolaylaştırmak
amacıyla, gıda katkı maddeleri ve/veya diğer gıda bileşenleri gibi
maddelerin içine ilave edildiği bir veya daha fazla gıda enziminden oluşan
formülasyonu,
ç) IUBMB: Uluslararası Biyokimya ve Moleküler
Biyoloji Birliğini,
d) Liste: Bakanlıkça oluşturulacak gıda enzimleri
listesini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İzin Verilen
Gıda Enzimlerinin Listesi
Gıda
enzimlerinin listesi
MADDE 5 – (1) Listenin oluşturulması ve güncellenmesi işlemi
Genel Müdürlükçe resen veya bir gıda işletmecisi veya ilgili gıda
işletmecilerini temsil eden bir kuruluş tarafından yapılan başvuru üzerine,
24/2/2017 tarihli ve 29989 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda
Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri, Gıda Enzimleri ve Gıda Aroma Vericilerine
İlişkin Ortak İzin Prosedürü Hakkında Yönetmelikte belirtilen hükümler
doğrultusunda yapılır.
(2) Bir gıda enzimi, 6 ncı maddede belirtilen
koşullara uygun ise; Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri, Gıda Enzimleri
ve Gıda Aroma Vericilerine İlişkin Ortak İzin Prosedürü Hakkında Yönetmelik
gereğince Listeye dâhil edilebilir.
(3) 7 nci maddenin birinci fıkrasında belirtilen
özellikler ve kullanım koşullarını sağlamak koşuluyla sadece Listede yer
alan gıda enzimleri, piyasaya arz edilebilir ve gıdalarda kullanılabilir.
(4) Listede yer alacak gıda enzimleri, olduğu
haliyle piyasaya arz edilir ve bu Listede belirtilen koşullar altında
gıdalarda kullanılır.
Gıda
enzimlerinin Listeye dâhil edilmesine ilişkin genel koşullar
MADDE 6 – (1) Gıda enzimleri;
a) Mevcut bilimsel kanıtlara dayalı olarak enzimin
önerilen kullanım miktarı tüketici sağlığı açısından güvenilirlik riski
doğurmuyorsa,
b) Makul teknolojik bir ihtiyaç nedeniyle
kullanılıyorsa,
c) Kullanılan bileşenlerin yapısı, tazeliği,
kalitesi, ürünün veya üretim sürecinin doğallığı veya ürünün besin kalitesi
de dâhil olmak üzere kullanımı tüketiciyi yanıltmıyorsa,
ç) İlgili diğer mevzuat kurallarını sağlıyorsa,
Listede yer alabilir.
Listenin
içeriği
MADDE 7 – (1) Listede yer alan gıda enzimlerine ilişkin
olarak aşağıdaki hususlara yer verilir:
a) Gıda enziminin adı,
b) Gıda enziminin kaynağı, saflık kriterleri ve
diğer gerekli bilgileri içeren spesifikasyonu,
c) Gıda enziminin eklenebileceği gıdalar,
ç) Gıda enziminin hangi koşullar altında
kullanılabileceği (Gerekli hallerde, gıda enzimi için kullanım miktarına
ilişkin bir maksimum sayısal değer belirlenmez. Bu durumda, gıda enzimi
belirlenmemiş miktar (Quantum Satis ‒ QS) prensibine göre kullanılır.),
d) Gerekli görüldüğü durumlarda, gıda enziminin
doğrudan son tüketiciye satışında kısıtlamaların olup olmadığı,
e) Gerekli görüldüğü durumlarda, gıdanın fiziksel
durumu veya tabi tutulduğu özel işlemler hakkında son tüketicinin
bilgilendirilmesini sağlamak amacıyla üretiminde gıda enzimleri kullanılan
gıdanın etiketlenmesine ilişkin özel gereklilikler.
Gıda/gıda
enziminin değerlendirilmesi
MADDE 8 –
(1) Bir gıda enziminin 4 üncü
maddede ifade edilen gıda enzimi tanımını karşılayıp karşılamadığına ve
belirli bir gıdanın, Listedeki gıda kategorisine ait olup olmadığına
Bakanlıkça karar verilir.
Gıda
enzimi ve/veya gıda enzim preparatının yasaklanması
MADDE 9 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri ile uyumlu olmayan
gıda enzimi/gıda enzim preparatı veya bu gıda enzimini/gıda enzim
preparatını içeren herhangi bir gıda piyasaya arz edilemez.
(2) Domuz kaynaklı bir gıda enzimi/gıda enzim
preparatı, gıdalarda kullanılamaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Etiketleme
Son tüketiciye sunulmayacak gıda enzimleri ve gıda
enzim preparatlarının etiketlenmesi
MADDE 10
– (1) Tek başına veya
birbirleriyle veya 26/1/2017 tarihli ve 29960 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme
Yönetmeliğinde tanımlanan gıda bileşenleri ile karışım halinde satılması
halinde, son tüketiciye sunulmayacak gıda enzimlerinin etiketinde, 11 inci
maddede yer alan bilgiler kolayca görülebilir, açıkça okunabilir ve
silinmez bir şekilde yer almak zorundadır.
(2) 11 inci maddede yer alan bilgiler Türkçe olmak
zorundadır. Türkçe ile birlikte diğer yabancı resmî diller de
kullanılabilir.
Son
tüketiciye sunulmayacak gıda enzimlerine ve gıda enzim preparatlarına
yönelik genel etiketleme kuralları
MADDE 11
– (1) Son tüketiciye sunulmayacak
gıda enzimlerinin ve gıda enzim preparatlarının tek başına veya
birbirleriyle ve/veya diğer gıda bileşenleriyle karışım halinde satılması
halinde, ambalaj veya kaplarının üzerinde aşağıdaki bilgiler yer alır:
a) Her bir gıda enziminin Listede geçen adı veya
her bir gıda enziminin adını içeren bir satış tarifnamesi, isminin
bulunmadığı durumlarda, IUBMB terimler dizininde belirtilen kabul görmüş
ismi,
b) “Gıdada kullanım içindir” veya “Gıdada kullanımı
sınırlıdır” ifadesi veya gıda enziminin ve gıda enzim preparatlarının
kullanımının amaçlandığı gıdayı belirten ifade,
c) Gerekli olduğu durumlarda özel depolama veya
kullanım koşulları,
ç) Parti işareti veya numarası,
d) Kullanım talimatının eksikliğinde, gıda
enziminin uygun bir şekilde kullanımı mümkün olmayacaksa; gıda enziminin
kullanım talimatı,
e) Üretici veya ambalaj yapan veya ithalatçı veya
dağıtıcı firmanın adı veya ticari unvanı ve adresi,
f) Gıdada kullanım miktarı sınırlı olan her bir
enzim veya enzim grubunun gıdada bulunabilecek en yüksek miktarını belirten
bir ifade ve/veya alıcının bu Yönetmelik veya ilgili diğer mevzuata
uyabilmesini sağlayacak açık ve kolay anlaşılabilir uygun bir bilgi; şayet
aynı fonksiyonu gösteren enzim grubunun tek başına veya birlikte kullanımında
aynı kullanım limiti uygulanıyorsa, basit bir gösterimle bileşimin yüzdeleri
verilerek; sayısal olarak ya da belirlenmemiş miktar (Quantum Satis-QS)
prensibine göre kullanılması gereken limit,
g) Net miktar,
ğ) Gıda enziminin/enzimlerinin aktivitesi,
h) Tavsiye edilen tüketim tarihi veya son tüketim
tarihi,
ı) Gerektiğinde Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme
ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinin Ek-1’inde yer alan alerjen
bileşenler veya alerjen işlem yardımcılarına ilişkin bilgi.
(2) Gıda enzimlerinin ve/veya gıda enzim
preparatlarının birbirleriyle ve/veya diğer gıda bileşenleri ile karıştırılmış
olarak birlikte satılmaları halinde, ambalaj veya kaplarının üzerinde bütün
bileşenlerin ağırlıkça yüzdeleri azalan sırada yazılır.
(3) Gıda enzim preparatlarının ambalajı veya
kaplarının üzerinde bütün bileşenlerin ağırlıkça yüzdeleri azalan sırada
yazılır.
(4) Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü
fıkralarına istisna olarak; “Perakende satış için değildir” ifadesinin son
tüketiciye sunulmayacak gıda enzimlerinin kap veya ambalajında kolayca
görülebilen bir yerde bulunması şartıyla, bu maddenin birinci fıkrasının
(d), (e) ve (f) bentlerinde ve ikinci ve üçüncü fıkralarında istenilen
bilgilerin sadece sevkiyatla birlikte veya sevkiyat öncesindeki ilgili
dokümanlarda yer alması yeterlidir.
(5) Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü
fıkralarına istisna olarak; gıda enzimleri ve gıda enzim preparatlarının
tankerlerle temin edilmesi durumunda; istenilen tüm bilgilerin, sadece
sevkiyata eşlik eden ilgili dokümanlarda yer alması yeterlidir.
Son
tüketiciye sunulacak gıda enzimleri ve gıda enzim preparatlarının
etiketlenmesi
MADDE 12 – (1) Tek başlarına veya birbirleriyle ve/veya diğer
gıda bileşenleriyle karıştırılarak son tüketiciye sunulması amaçlanan gıda
enzimlerinin ve gıda enzim preparatlarının ambalajlarında, Türk Gıda
Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinde yer
alan hükümlere ilave olarak aşağıdaki bilgiler de yer alır:
a) Her bir gıda enziminin Listede geçen adı veya
her bir gıda enziminin adını içeren bir satış tarifnamesi, isminin
bulunmadığı durumlarda, IUBMB terimler dizininde belirtilen kabul görmüş
ismi,
b) “Gıdada kullanım içindir” veya “Gıdada kullanımı
sınırlıdır” ifadesi veya gıda enziminin kullanımının amaçlandığı gıdayı
belirten ifade.
(2) Birinci fıkrada yer alan bilgiler için, Türk
Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliğinin
16 ncı maddesinin birinci fıkrasındaki hüküm uygulanır.
Diğer
etiketleme kuralları
MADDE 13 – (1) 10 uncu, 11 inci ve 12 nci maddelere istisna
olarak, ağırlıklar ve ölçüler ile ilgili olan veya tehlikeli maddelerin ve
preparatların sunumu, sınıflandırılması, ambalajlanması ve etiketlenmesi
veya bu maddelerin ve preparatların taşınması için bu Yönetmelik hükümleri
ile birlikte yürürlükteki diğer mevzuat hükümleri uygulanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Bilgilendirme
zorunluluğu
MADDE 14 – (1) Bir gıda enziminin üreticisi, ithalatçısı veya
kullanıcısı, bu enzimin güvenilirlik değerlendirmelerini etkileyecek yeni
bilimsel veya teknik bir bilgiye ulaştığında, Bakanlığı derhal
bilgilendirmek zorundadır.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında hâlihazırda izin
verilen ve Bakanlığın yaptığı risk değerlendirmesinde kullanılandan önemli
ölçüde farklı başlangıç materyalleri kullanılarak veya üretim
yöntemlerinden yararlanılarak hazırlanan gıda enzimlerine yönelik olarak,
üretici, ithalatçı veya kullanıcı, gıda enzimini piyasaya arz etmeden önce,
değiştirilen üretim yöntemine veya Bakanlık tarafından sağlanacak
özelliklere ilişkin olarak gıda enziminin değerlendirilmesi için gerekli
verileri Bakanlığa sunar.
(3) Bir gıda enziminin üreticisi, ithalatçısı veya
kullanıcısı, Bakanlığın talebi üzerine, o enzimin gerçek kullanımı hakkında
bilgi vermek zorundadır.
İdari
yaptırım
MADDE 15
– (1) Bu Yönetmeliğe aykırı
davrananlar hakkında 5996 sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre
yaptırımlar uygulanır.
Avrupa
Birliği mevzuatına uyum
MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelik, Gıda Enzimlerine İlişkin ve
83/417/AET sayılı Konsey Direktifini, (AT) 1493/1999 sayılı Konsey
Tüzüğünü, 2000/13/AT sayılı Direktifi, 2001/112/AT sayılı Konsey
Direktifini ve (AT) 258/97 sayılı Tüzüğü değiştiren 16 Aralık 2008 tarihli ve
(AT) 1332/2008 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Tüzüğü dikkate
alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin 5
inci maddesinin birinci fıkrasında bahsedilen izin prosedürü, Liste
oluşturulduktan sonra bu Listede yer almayan gıda enzimleri için yapılacak
başvurulara uygulanır.
(2) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce
ithal edilen ve/veya üretilen ve/veya işlenen ve/veya piyasaya arz edilen
gıda enzimleri için, Liste oluşturuluncaya kadar bu Yönetmelik hükümlerine
uygunluk aranmaz. Ancak Liste
oluşturulduktan sonra, bu Listede yer almayan her gıda enzimi için Türk
Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri, Gıda Enzimleri ve Gıda Aroma
Vericilerine İlişkin Ortak İzin Prosedürü Hakkında Yönetmelik hükümlerine
göre izin alınması zorunludur.
(3) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten
sonra ithal edilen ve/veya üretilen ve/veya işlenen ve/veya piyasaya arz
edilen gıda enzimleri için, Liste oluşturulana kadar 29/12/2011 tarihli ve
28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi
Yönetmeliğinin 10 uncu maddesi ile 17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Bitkisel Gıda ve Yem İthalatının Resmi Kontrollerine
Dair Yönetmelik hükümlerine göre uygulama yapılır.
Yürürlük
MADDE 17
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.
|