|
TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASINDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
Kanun
No. 6771 Kabul
Tarihi:21/01/2017
MADDE
1 – 7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının
9 uncu maddesine “bağımsız” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve tarafsız”
ibaresi eklenmiştir.
MADDE
2 – 2709 sayılı Kanunun 75 inci
maddesinde yer alan “beşyüzelli” ibaresi “altıyüz” şeklinde değiştirilmiştir.
MADDE
3 – 2709 sayılı Kanunun 76 ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Yirmibeş” ibaresi “Onsekiz”
şeklinde, ikinci fıkrasında yer alan “yükümlü olduğu askerlik hizmetini
yapmamış olanlar,” ibaresi “askerlikle ilişiği olanlar,” şeklinde
değiştirilmiştir.
MADDE
4 – 2709 sayılı Kanunun 77 nci maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“C.
Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanının seçim dönemi
MADDE 77
– Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri beş yılda bir
aynı günde yapılır.
Süresi
biten milletvekili yeniden seçilebilir.
Cumhurbaşkanlığı
seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde 101
inci maddedeki usule göre ikinci oylama yapılır.”
MADDE
5 – 2709 sayılı Kanunun 87 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE
87 – Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri, kanun koymak,
değiştirmek ve kaldırmak; bütçe ve kesinhesap
kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek; para basılmasına ve savaş
ilânına karar vermek; milletlerarası andlaşmaların
onaylanmasını uygun bulmak, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının
beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilânına karar vermek ve
Anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri
yerine getirmektir.”
MADDE
6 – 2709 sayılı Kanunun 98 inci
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve kenar başlığı metinden
çıkarılmıştır.
“MADDE
98 – Türkiye Büyük Millet Meclisi; Meclis araştırması, genel görüşme,
Meclis soruşturması ve yazılı soru yollarıyla bilgi edinme ve denetleme
yetkisini kullanır.
Meclis
araştırması, belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemeden
ibarettir.
Genel
görüşme, toplumu ve Devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun
Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda görüşülmesidir.
Meclis
soruşturması, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar hakkında 106 ncı maddenin beşinci, altıncı ve yedinci fıkraları
uyarınca yapılan soruşturmadan ibarettir.
Yazılı
soru, yazılı olarak en geç onbeş gün içinde
cevaplanmak üzere milletvekillerinin, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve
bakanlara yazılı olarak soru sormalarından ibarettir.
Meclis
araştırması, genel görüşme ve yazılı soru önergelerinin verilme şekli,
içeriği ve kapsamı ile araştırma usulleri Meclis İçtüzüğü ile düzenlenir.”
MADDE
7 – 2709 sayılı Kanunun 101 inci
maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“A.
Adaylık ve seçimi
MADDE
101 – Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış,
milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından,
doğrudan halk tarafından seçilir.
Cumhurbaşkanının
görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı
seçilebilir.
Cumhurbaşkanlığına,
siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli
oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasi
partiler ile en az yüzbin seçmen aday
gösterebilir.
Cumhurbaşkanı
seçilen milletvekilinin Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erer.
Genel
oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı
seçilir. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci
pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış
iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday, Cumhurbaşkanı
seçilir.
İkinci
oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle
seçime katılmaması halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci
oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır. İkinci oylamaya
tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılır. Aday,
geçerli oyların salt çoğunluğunu aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçilir.
Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması halinde, sadece
Cumhurbaşkanı seçimi yenilenir.
Seçimlerin
tamamlanamaması halinde, yenisi göreve başlayıncaya kadar mevcut
Cumhurbaşkanının görevi devam eder.
Cumhurbaşkanlığı
seçimlerine ilişkin diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenir.”
MADDE
8 – 2709 sayılı Kanunun 104 üncü
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE
104 – Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına
aittir.
Cumhurbaşkanı,
Devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini
temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve
uyumlu çalışmasını temin eder.
Gerekli
gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisinde
açılış konuşmasını yapar.
Ülkenin
iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj verir.
Kanunları
yayımlar.
Kanunları
tekrar görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderir.
Kanunların,
Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün tümünün veya belirli hükümlerinin
Anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle Anayasa
Mahkemesinde iptal davası açar.
Cumhurbaşkanı
yardımcıları ile bakanları atar ve görevlerine son verir.
Üst
kademe kamu yöneticilerini atar, görevlerine son verir ve bunların
atanmalarına ilişkin usul ve esasları Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle
düzenler.
Yabancı
devletlere Türkiye Cumhuriyetinin temsilcilerini gönderir, Türkiye
Cumhuriyetine gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul eder.
Milletlerarası
andlaşmaları onaylar ve yayımlar.
Anayasa
değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna
sunar.
Milli
güvenlik politikalarını belirler ve gerekli tedbirleri alır.
Türkiye Büyük
Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil
eder.
Türk
Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verir.
Sürekli
hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle kişilerin cezalarını hafifletir veya
kaldırır.
Cumhurbaşkanı,
yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi
çıkarabilir. Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer
alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan
siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemez.
Anayasada münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Kanunda açıkça düzenlenen
konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Cumhurbaşkanlığı
kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde, kanun
hükümleri uygulanır. Türkiye Büyük Millet Meclisinin aynı konuda kanun
çıkarması durumunda, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelir.
Cumhurbaşkanı,
kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla,
yönetmelikler çıkarabilir.
Kararnameler
ve yönetmelikler, yayımdan sonraki bir tarih belirlenmemişse, Resmî
Gazetede yayımlandıkları gün yürürlüğe girer.
Cumhurbaşkanı,
ayrıca Anayasada ve kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri ile diğer
görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır.”
MADDE
9 – 2709 sayılı Kanunun 105 inci
maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“E.
Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu
MADDE 105
– Cumhurbaşkanı hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla Türkiye Büyük Millet
Meclisi üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma
açılması istenebilir. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşür ve üye
tamsayısının beşte üçünün gizli oyuyla soruşturma açılmasına karar
verebilir.
Soruşturma
açılmasına karar verilmesi halinde, Meclisteki siyasi partilerin, güçleri
oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak
gösterecekleri adaylar arasından her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle kurulacak onbeş
kişilik bir komisyon tarafından soruşturma yapılır. Komisyon, soruşturma
sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis Başkanlığına sunar.
Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni ve
kesin bir süre verilir.
Rapor
Başkanlığa verildiği tarihten itibaren on gün içinde dağıtılır,
dağıtımından itibaren on gün içinde Genel Kurulda görüşülür. Türkiye Büyük
Millet Meclisi, üye tamsayısının üçte ikisinin gizli oyuyla Yüce Divana
sevk kararı alabilir. Yüce Divan yargılaması üç ay içinde tamamlanır, bu
sürede tamamlanamazsa bir defaya mahsus olmak üzere üç aylık ek süre
verilir, yargılama bu sürede kesin olarak tamamlanır.
Hakkında
soruşturma açılmasına karar verilen Cumhurbaşkanı, seçim kararı alamaz.
Yüce
Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkûm edilen Cumhurbaşkanının görevi
sona erer.
Cumhurbaşkanının
görevde bulunduğu sürede işlediği iddia edilen suçlar için görevi bittikten
sonra da bu madde hükmü uygulanır.”
MADDE
10 – 2709 sayılı Kanunun 106 ncı maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“F.
Cumhurbaşkanı yardımcıları, Cumhurbaşkanına vekâlet ve bakanlar
MADDE
106 – Cumhurbaşkanı, seçildikten sonra bir veya daha fazla Cumhurbaşkanı
yardımcısı atayabilir.
Cumhurbaşkanlığı
makamının herhangi bir nedenle boşalması halinde, kırkbeş
gün içinde Cumhurbaşkanı seçimi yapılır. Yenisi seçilene kadar
Cumhurbaşkanı yardımcısı Cumhurbaşkanlığına vekâlet eder ve Cumhurbaşkanına
ait yetkileri kullanır. Genel seçime bir yıl veya daha az kalmışsa Türkiye
Büyük Millet Meclisi seçimi de Cumhurbaşkanı seçimi ile birlikte yenilenir.
Genel seçime bir yıldan fazla kalmışsa seçilen Cumhurbaşkanı Türkiye Büyük
Millet Meclisi seçim tarihine kadar görevine devam eder. Kalan süreyi
tamamlayan Cumhurbaşkanı açısından bu süre dönemden sayılmaz. Türkiye Büyük
Millet Meclisi genel seçimlerinin yapılacağı tarihte her iki seçim birlikte
yapılır.
Cumhurbaşkanının
hastalık ve yurt dışına çıkma gibi sebeplerle geçici olarak görevinden
ayrılması hallerinde, Cumhurbaşkanı yardımcısı Cumhurbaşkanına vekâlet eder
ve Cumhurbaşkanına ait yetkileri kullanır.
Cumhurbaşkanı
yardımcıları ve bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar
arasından Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve görevden alınır. Cumhurbaşkanı
yardımcıları ve bakanlar, 81 inci maddede yazılı şekilde Türkiye Büyük
Millet Meclisi önünde andiçerler. Türkiye Büyük
Millet Meclisi üyeleri, Cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan olarak
atanırlarsa üyelikleri sona erer.
Cumhurbaşkanı
yardımcıları ve bakanlar, Cumhurbaşkanına karşı sorumludur. Cumhurbaşkanı
yardımcıları ve bakanlar hakkında görevleriyle ilgili suç işledikleri
iddiasıyla, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının salt çoğunluğunun
vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilir. Meclis, önergeyi en geç
bir ay içinde görüşür ve üye tamsayısının beşte üçünün gizli oyuyla
soruşturma açılmasına karar verebilir.
Soruşturma
açılmasına karar verilmesi halinde, Meclisteki siyasi partilerin, güçleri
oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak
gösterecekleri adaylar arasından, her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle kurulacak onbeş
kişilik bir komisyon tarafından soruşturma yapılır. Komisyon, soruşturma
sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis Başkanlığına sunar.
Soruşturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni ve
kesin bir süre verilir.
Rapor
Başkanlığa verildiği tarihten itibaren on gün içinde dağıtılır ve
dağıtımından itibaren on gün içinde Genel Kurulda görüşülür. Türkiye Büyük
Millet Meclisi, üye tamsayısının üçte ikisinin gizli oyuyla Yüce Divana
sevk kararı alabilir. Yüce Divan yargılaması üç ay içinde tamamlanır, bu
sürede tamamlanamazsa bir defaya mahsus olmak üzere üç aylık ek süre
verilir, yargılama bu sürede kesin olarak tamamlanır.
Bu
kişilerin görevde bulundukları sürede, görevleriyle ilgili işledikleri
iddia edilen suçlar bakımından, görevleri bittikten sonra da beşinci,
altıncı ve yedinci fıkra hükümleri uygulanır.
Yüce
Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkûm edilen Cumhurbaşkanı yardımcısı
veya bakanın görevi sona erer.
Cumhurbaşkanı
yardımcıları ve bakanlar, görevleriyle ilgili olmayan suçlarda yasama
dokunulmazlığına ilişkin hükümlerden yararlanır.
Bakanlıkların
kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri, teşkilat yapısı ile merkez
ve taşra teşkilatlarının kurulması Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle
düzenlenir.”
MADDE
11 – 2709 sayılı Kanunun 116 ncı maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
“H.
Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanı seçimlerinin yenilenmesi
MADDE
116 – Türkiye Büyük Millet Meclisi, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla
seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu halde Türkiye Büyük Millet
Meclisi genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır.
Cumhurbaşkanının
seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde, Türkiye Büyük Millet
Meclisi genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır.
Cumhurbaşkanının
ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi
halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir.
Seçimlerinin
birlikte yenilenmesine karar verilen Meclisin ve Cumhurbaşkanının yetki ve
görevleri, yeni Meclisin ve Cumhurbaşkanının göreve başlamasına kadar devam
eder.
Bu
şekilde seçilen Meclis ve Cumhurbaşkanının görev süreleri de beş yıldır.”
MADDE
12 – 2709 sayılı Kanunun 119 uncu
maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve kenar
başlıkları metinden çıkarılmıştır.
“III.
Olağanüstü hal yönetimi
MADDE 119
– Cumhurbaşkanı; savaş, savaşı gerektirecek bir durumun başgöstermesi,
seferberlik, ayaklanma, vatan veya Cumhuriyete karşı kuvvetli ve eylemli
bir kalkışma, ülkenin ve milletin bölünmezliğini içten veya dıştan
tehlikeye düşüren şiddet hareketlerinin yaygınlaşması, anayasal düzeni veya
temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet
hareketlerinin ortaya çıkması, şiddet olayları nedeniyle kamu düzeninin
ciddî şekilde bozulması, tabiî afet veya
tehlikeli salgın hastalık ya da ağır ekonomik bunalımın ortaya çıkması
hallerinde yurdun tamamında veya bir bölgesinde, süresi altı ayı geçmemek
üzere olağanüstü hal ilan edebilir.
Olağanüstü
hal ilanı kararı, verildiği gün Resmî Gazetede yayımlanır ve aynı gün
Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur.
Türkiye
Büyük Millet Meclisi tatilde ise derhal toplantıya çağırılır; Meclis
gerekli gördüğü takdirde olağanüstü halin süresini kısaltabilir, uzatabilir
veya olağanüstü hali kaldırabilir.
Cumhurbaşkanının
talebiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi her defasında dört ayı geçmemek
üzere süreyi uzatabilir. Savaş hallerinde bu dört aylık süre aranmaz.
Olağanüstü
hallerde vatandaşlar için getirilecek para, mal ve çalışma yükümlülükleri
ile 15 inci maddedeki ilkeler doğrultusunda temel hak ve hürriyetlerin
nasıl sınırlanacağı veya geçici olarak durdurulacağı, hangi hükümlerin
uygulanacağı ve işlemlerin nasıl yürütüleceği kanunla düzenlenir.
Olağanüstü
hallerde Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda, 104
üncü maddenin onyedinci fıkrasının ikinci
cümlesinde belirtilen sınırlamalara tabi olmaksızın Cumhurbaşkanlığı
kararnamesi çıkarabilir. Kanun hükmündeki bu kararnameler Resmî Gazetede
yayımlanır, aynı gün Meclis onayına sunulur.
Savaş ve
mücbir sebeplerle Türkiye Büyük Millet Meclisinin toplanamaması hâli hariç
olmak üzere; olağanüstü hal sırasında çıkarılan Cumhurbaşkanlığı
kararnameleri üç ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülür ve
karara bağlanır. Aksi halde olağanüstü hallerde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı
kararnamesi kendiliğinden yürürlükten kalkar.”
MADDE
13 – 2709 sayılı Kanunun 142 nci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Disiplin
mahkemeleri dışında askerî mahkemeler kurulamaz. Ancak savaş halinde, asker
kişilerin görevleriyle ilgili olarak işledikleri suçlara ait davalara
bakmakla görevli askerî mahkemeler kurulabilir.”
MADDE
14 – 2709 sayılı Kanunun 159 uncu
maddesinin başlığı ile birinci ve dokuzuncu fıkralarında yer alan “Yüksek”
ibareleri madde metninden çıkarılmış; iki, üç, dört ve beşinci fıkraları
aşağıdaki şekilde değiştirilmiş; altıncı fıkrasında yer alan “asıl” ibaresi
madde metninden çıkarılmış; dokuzuncu fıkrasında yer alan “kanun, tüzük,
yönetmeliklere ve genelgelere” ibaresi “kanun ve diğer mevzuata” şeklinde
değiştirilmiştir.
“Hâkimler
ve Savcılar Kurulu onüç üyeden oluşur; iki daire
halinde çalışır.
Kurulun
Başkanı Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun tabiî üyesidir. Kurulun, üç üyesi birinci sınıf olup,
birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adlî yargı hâkim
ve savcıları arasından, bir üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa
ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş idarî yargı hâkim ve savcıları
arasından Cumhurbaşkanınca; üç üyesi Yargıtay üyeleri, bir üyesi Danıştay
üyeleri, üç üyesi nitelikleri kanunda belirtilen yükseköğretim kurumlarının
hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri ile avukatlar arasından
Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilir. Öğretim üyeleri ile
avukatlar arasından seçilen üyelerden, en az birinin öğretim üyesi ve en az
birinin de avukat olması zorunludur. Kurulun Türkiye Büyük Millet Meclisi
tarafından seçilecek üyeliklerine ilişkin başvurular, Meclis Başkanlığına
yapılır. Başkanlık, başvuruları Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden
Kurulu Karma Komisyona gönderir. Komisyon her bir üyelik için üç adayı, üye
tamsayısının üçte iki çoğunluğuyla belirler. Birinci oylamada aday
belirleme işleminin sonuçlandırılamaması halinde ikinci oylamada üye
tamsayısının beşte üç çoğunluğu aranır. Bu oylamada da aday belirlenemediği
takdirde, her bir üyelik için en çok oyu alan iki aday arasında ad çekme
usulü ile aday belirleme işlemi tamamlanır. Türkiye Büyük Millet Meclisi,
Komisyon tarafından belirlenen adaylar arasından, her bir üye için ayrı ayrı gizli oyla seçim yapar. Birinci oylamada üye tamsayısının
üçte iki çoğunluğu; bu oylamada seçimin sonuçlandırılamaması halinde,
ikinci oylamada üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu aranır. İkinci oylamada
da üye seçilemediği takdirde en çok oyu alan iki aday arasında ad çekme
usulü ile üye seçimi tamamlanır.
Üyeler
dört yıl için seçilir. Süresi biten üyeler bir kez daha seçilebilir.
Kurul
üyeliği seçimi, üyelerin görev süresinin dolmasından önceki otuz gün içinde
yapılır. Seçilen üyelerin görev süreleri dolmadan Kurul üyeliğinin
boşalması durumunda, boşalmayı takip eden otuz gün içinde, yeni üyelerin
seçimi yapılır.”
MADDE
15 – 2709 sayılı Kanunun 161 inci
maddesi başlığıyla birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“A.
Bütçe ve kesinhesap
MADDE
161 – Kamu idarelerinin ve kamu iktisadî teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel
kişilerinin harcamaları yıllık bütçelerle yapılır.
Malî yıl
başlangıcı ile merkezi yönetim bütçesinin hazırlanması, uygulanması ve
kontrolü ile yatırımlar veya bir yıldan fazla sürecek iş ve hizmetler için
özel süre ve usuller kanunla düzenlenir. Bütçe kanununa, bütçe ile ilgili
hükümler dışında hiçbir hüküm konulamaz.
Cumhurbaşkanı
bütçe kanun teklifini, malî yılbaşından en az yetmişbeş
gün önce, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar. Bütçe teklifi Bütçe
Komisyonunda görüşülür. Komisyonun ellibeş gün
içinde kabul edeceği metin Genel Kurulda görüşülür ve malî yılbaşına kadar
karara bağlanır.
Bütçe
kanununun süresinde yürürlüğe konulamaması halinde, geçici bütçe kanunu
çıkarılır. Geçici bütçe kanununun da çıkarılamaması durumunda, yeni bütçe
kanunu kabul edilinceye kadar bir önceki yılın bütçesi yeniden değerleme
oranına göre artırılarak uygulanır.
Türkiye
Büyük Millet Meclisi üyeleri, Genel Kurulda kamu idare bütçeleri hakkında
düşüncelerini her bütçenin görüşülmesi sırasında açıklarlar, gider artırıcı
veya gelirleri azaltıcı önerilerde bulunamazlar.
Genel
Kurulda kamu idare bütçeleri ile değişiklik önergeleri, üzerinde ayrıca
görüşme yapılmaksızın okunur ve oylanır.
Merkezî
yönetim bütçesiyle verilen ödenek, harcanabilecek tutarın sınırını
gösterir. Harcanabilecek tutarın Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle
aşılabileceğine dair bütçe kanununa hüküm konulamaz.
Carî
yıl bütçesindeki ödenek artışını öngören değişiklik teklifleri ile carî ve izleyen yılların bütçelerine malî yük getiren
tekliflerde, öngörülen giderleri karşılayabilecek malî kaynak gösterilmesi
zorunludur.
Merkezî
yönetim kesinhesap kanunu teklifi, ilgili olduğu
malî yılın sonundan başlayarak en geç altı ay sonra Cumhurbaşkanı
tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. Sayıştay genel uygunluk
bildirimini, ilişkin olduğu kesinhesap kanun
teklifinin verilmesinden başlayarak en geç yetmişbeş
gün içinde Meclise sunar.
Kesinhesap kanunu teklifi ve genel uygunluk bildiriminin Türkiye Büyük Millet
Meclisine verilmiş olması, ilgili yıla ait Sayıştayca
sonuçlandırılamamış denetim ve hesap yargılamasını önlemez ve bunların
karara bağlandığı anlamına gelmez.
Kesinhesap kanunu teklifi, yeni yıl bütçe kanunu teklifiyle birlikte görüşülür
ve karara bağlanır.”
MADDE
16 – 2709 sayılı Kanunun;
A) 8
inci maddesinde yer alan “ve Bakanlar Kurulu”; 15 inci maddesinin birinci
fıkrasında, 17 nci maddesinin dördüncü fıkrasında
ve 19 uncu maddesinin beşinci fıkrasında yer alan “, sıkıyönetim”; 88 inci
maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu ve”, ikinci
fıkrasında yer alan “tasarı ve”; 93 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer
alan “, doğrudan doğruya veya Bakanlar Kurulunun istemi üzerine,”; 125 inci
maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Cumhurbaşkanının tek başına yapacağı
işlemler ile Yüksek Askerî Şuranın kararları yargı denetimi dışındadır. Ancak,” ve altıncı fıkrasında yer alan “sıkıyönetim,”;
148 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “, sıkıyönetim”, altıncı
fıkrasında yer alan “, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi” ve
“Yüksek”, yedinci fıkrasında yer alan “ile Jandarma Genel Komutanı”; 153
üncü maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “tasarı veya”; 154 üncü
maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Yüksek”; 155 inci maddesinin ikinci
fıkrasında yer alan “Başbakan ve Bakanlar Kurulunca gönderilen kanun
tasarıları,” ve “tüzük tasarılarını incelemek,”, üçüncü fıkrasında yer alan
“Yüksek” ibareleri madde metinlerinden çıkarılmıştır.
B) 73
üncü maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “Bakanlar Kuruluna” ibaresi
“Cumhurbaşkanına”; 78 inci maddesinin başlığı “D. Seçimlerin geriye
bırakılması ve ara seçimler”; 117 nci maddesinin
ikinci fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu” ibaresi “Cumhurbaşkanı”; 118
inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Başbakan, Genelkurmay Başkanı,
Başbakan yardımcıları,” ibaresi “Cumhurbaşkanı yardımcıları,”, “Kara, Deniz
ve Hava Kuvvetleri Komutanları ve Jandarma Genel Komutanından” ibaresi
“Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava kuvvetleri komutanlarından”,
üçüncü fıkrasında yer alan “Bakanlar Kuruluna” ibaresi “Cumhurbaşkanına”,
“Bakanlar Kurulunca” ibaresi “Cumhurbaşkanınca”, dördüncü fıkrasında yer
alan “Başbakan” ibaresi “Cumhurbaşkanı yardımcıları”, beşinci fıkrasında
yer alan “Başbakanın” ibaresi “Cumhurbaşkanı yardımcısının”, altıncı
fıkrasında yer alan “kanunla” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle”;
123 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “ancak kanunla veya kanunun
açıkça verdiği yetkiye dayanılarak” ibaresi “kanunla veya Cumhurbaşkanlığı
kararnamesiyle”; 124 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan
“Başbakanlık” ibaresi “Cumhurbaşkanı” ve “tüzüklerin” ibaresi
“Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin”; 127 nci
maddesinin altıncı fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulunun” ibaresi
“Cumhurbaşkanının”; 131 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “ve
Bakanlar Kurulunca” ibaresi “tarafından”; 134 üncü maddesinin birinci
fıkrasında yer alan “Başbakanlığa” ibaresi “Cumhurbaşkanının
görevlendireceği bakana”; 137 nci maddesinin
birinci fıkrasında yer alan “tüzük” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı kararnamesi”;
148 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “kanun hükmünde
kararnamelerin” ibareleri “Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin”, altıncı
fıkrasında yer alan “Bakanlar Kurulu üyelerini” ibaresi “Cumhurbaşkanı
yardımcılarını, bakanları”; 149 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan
“oniki” ibaresi “on”; 150 nci
maddesinde yer alan “kanun hükmündeki kararnamelerin” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı
kararnamelerinin” ve “iktidar ve anamuhalefet
partisi Meclis grupları ile Türkiye Büyük Millet Meclisi” ibaresi “Türkiye
Büyük Millet Meclisinde en fazla üyeye sahip iki siyasi parti grubuna ve”;
151 inci maddesi ile 153 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “kanun
hükmünde kararname” ibareleri “Cumhurbaşkanlığı kararnamesi”; 152 nci maddesinin birinci fıkrası ile 153 üncü maddesinin
ikinci fıkrasında yer alan “kanun hükmünde kararnamenin” ibareleri
“Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin”; 158 inci maddesinin birinci fıkrasında
yer alan “adli, idari ve askeri” ibaresi “adli ve idari”; 166 ncı maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “hükümete”
ibaresi “Cumhurbaşkanına”; 167 nci maddesinin
ikinci fıkrasında yer alan “Bakanlar Kuruluna” ibaresi “Cumhurbaşkanına”
şeklinde değiştirilmiştir.
C) 89
uncu maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “geri gönderilen kanunu”
ibaresinden sonra gelmek üzere “üye tamsayısının salt çoğunluğuyla” ve 117 nci maddesinin üçüncü fıkrasının başına
“Cumhurbaşkanınca atanan” ibareleri eklenmiştir.
Ç) 108
inci maddesinin birinci fıkrasına “inceleme,” ibaresinden önce gelmek üzere
“idari soruşturma,” ibaresi eklenmiş; ikinci fıkrasında yer alan “Silahlı
Kuvvetler ve” ibaresi madde metninden çıkarılmış; üçüncü fıkrasında yer
alan “üyeleri ve üyeleri içinden Başkanı, kanunda belirlenen nitelikteki
kişiler arasından,” ibaresi “Başkan ve üyeleri,” şeklinde ve dördüncü
fıkrasında yer alan “kanunla” ibaresi “Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle”
şeklinde değiştirilmiştir.
D) 146 ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan “onyedi” ibaresi “onbeş”
şeklinde değiştirilmiş, üçüncü fıkrasında yer alan “, bir üyeyi Askerî
Yargıtay, bir üyeyi Askerî Yüksek İdare Mahkemesi” ibaresi ile dördüncü
fıkrasında yer alan “, Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi”
ibareleri madde metninden çıkarılmıştır.
E) 82 nci maddesinin ikinci fıkrasının ikinci cümlesi, 96 ncı maddesinin ikinci fıkrası, 117 nci
maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları, 127 nci
maddesinin üçüncü fıkrasının ikinci cümlesi, 150 nci
maddesinin birinci fıkrasının son cümlesi ile 91, 99, 100, 102, 107, 109,
110, 111, 112, 113, 114, 115, 120, 121, 122, 145, 156, 157, 162, 163 ve 164
üncü maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE
17 – 2709 sayılı Kanuna aşağıdaki
geçici madde eklenmiştir.
“GEÇİCİ
MADDE 21 – A) Türkiye Büyük Millet Meclisinin 27’nci Yasama Dönemi
milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçimi 3/11/2019
tarihinde birlikte yapılır. Seçimin yapılacağı tarihe kadar Türkiye Büyük
Millet Meclisi üyeleri ve Cumhurbaşkanının görevi devam eder. Meclisin
seçim kararı alması halinde, 27’nci Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi
ve Cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır.
B) Bu
Kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç altı ay içinde Türkiye Büyük
Millet Meclisi, bu Kanunla yapılan değişikliklerin gerektirdiği Meclis
İçtüzüğü değişikliği ile diğer kanuni düzenlemeleri yapar. Cumhurbaşkanlığı
kararnamesiyle düzenleneceği belirtilen değişiklikler ise Cumhurbaşkanının
göreve başlama tarihinden itibaren en geç altı ay içinde Cumhurbaşkanı
tarafından düzenlenir.
C)
Anayasanın 159 uncu maddesinde yapılan düzenlemeye göre Hâkimler ve
Savcılar Kurulu üyeleri en geç otuz gün içinde seçilirler ve bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten sonraki kırkıncı günü takip eden iş günü
görevlerine başlarlar. Başvurular, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren beş gün içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına yapılır.
Başkanlık, başvuruları Anayasa ve Adalet Komisyonları Üyelerinden Kurulu
Karma Komisyona gönderir. Komisyon on gün içinde her bir üyelik için üç
adayı üye tamsayısının üçte iki çoğunluğuyla belirler. Birinci oylamada üçte
iki çoğunlukla seçimin sonuçlandırılamaması halinde, ikinci ve üçüncü
oylamalar yapılır; bu oylamalarda üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun
oyunu alan aday seçilmiş olur. Beşte üç çoğunluğun sağlanamaması halinde
üçüncü oylamada en çok oyu almış olan, seçilecek üyelerin iki katı aday
arasından ad çekme usulü ile üye belirleme işlemi tamamlanır. Türkiye Büyük
Millet Meclisi Genel Kurulu aynı usul ve nisapları gözeterek onbeş gün içinde seçimi tamamlar. Mevcut Hâkimler ve
Savcılar Yüksek Kurulu üyeleri, yeni üyelerin göreve başlayacağı tarihe
kadar görevlerine devam eder ve bu süre içinde yürürlükteki Kanun
hükümlerine göre çalışır. Yeni üyeler, ilgili kanunda değişiklik
yapılıncaya kadar mevcut Kanunun Anayasaya aykırı olmayan hükümleri
uyarınca çalışır. Görevi sona eren ve Hâkimler ve Savcılar Kuruluna yeniden
seçilmeyen üyelerden, talepleri halinde adli yargı hâkim ve savcıları
arasından seçilenler Yargıtay üyeliğine, idari yargı hâkim ve savcıları
arasından seçilenler Danıştay üyeliğine Hâkimler ve Savcılar Kurulunca
seçilir; öğretim üyeleri ve avukatlar arasından seçilenler ise Danıştay
üyeliğine Cumhurbaşkanınca atanır. Bu şekilde yapılan seçim ve atamalarda
boş kadro olup olmadığına bakılmaz, seçilen ve atanan üye sayısı kadar
Yargıtay ve Danıştay kadrolarına üye kadrosu ilave edilir.
D)
Askerî Yargıtay ve Askerî Yüksek İdare Mahkemesinden Anayasa Mahkemesi
üyeliğine seçilmiş bulunan kişilerin herhangi bir sebeple görevleri sona
erene kadar üyelikleri devam eder.
E) Bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Askerî Yargıtay, Askerî Yüksek
İdare Mahkemesi ve askerî mahkemeler kaldırılmıştır.
Bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren dört ay içinde; Askerî Yargıtay
ve Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin askerî hâkim sınıfından Başkan,
Başsavcı, İkinci Başkan ve üyeleri ile diğer askerî hâkimler (yedek subaylar
hariç) tercihleri ve müktesepleri dikkate alınarak;
a)
Hâkimler ve Savcılar Kurulunca adli veya idari yargıda hâkim veya savcı
olarak atanabilirler.
b)
Aylık, ek gösterge, ödenek, yargı ödeneği, ek ödeme, malî, sosyal hak ve
yardımlar ile diğer hakları yönünden emsali adli veya idari yargıya mensup
hâkim ve savcılar, bunların dışındaki hak ve yükümlülükler yönünden ise bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihteki mevzuat hükümleri uygulanmaya devam edilmek
suretiyle Millî Savunma Bakanlığınca mevcut sınıflarında, Bakanlık veya
Genelkurmay Başkanlığının hukuk hizmetleri kadrolarına atanırlar.
Bunlardan, emeklilik hakkını elde edenlerden yaş haddinden önce bu
görevlerden kendi istekleriyle ayrılacaklara ödenecek tazminata ilişkin
usul ve esaslar kanunla düzenlenir.
Kaldırılan
askerî yargı mercilerinde görülmekte olan dosyalardan; kanun yolu
incelemesi aşamasında olanlar ilgisine göre Yargıtay veya Danıştaya, diğer dosyalar ise ilgisine göre görevli ve yetkili
adli veya idari yargı mercilerine dört ay içinde gönderilir.
F) Bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte yürürlükte bulunan kanun hükmünde
kararnameler, tüzükler, Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan
yönetmelikler ile diğer düzenleyici işlemler yürürlükten kaldırılmadıkça
geçerliliğini sürdürür. Yürürlükte bulunan kanun hükmünde kararnameler
hakkında 152 nci ve 153 üncü maddelerin
uygulanmasına devam olunur.
G)
Kanunlar ve diğer mevzuat ile Başbakanlık ve Bakanlar Kuruluna verilen
yetkiler, ilgili mevzuatta değişiklik yapılıncaya kadar Cumhurbaşkanı
tarafından kullanılır.
H)
Anayasanın 67 nci maddesinin son fıkrası hükmü,
bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra birlikte yapılacak ilk
milletvekili genel seçimi ile Cumhurbaşkanlığı seçimi bakımından
uygulanmaz.”
MADDE
18 – Bu Kanun ile Anayasanın;
a) 8,
15, 17, 19, 73, 82, 87, 88, 89, 91, 93, 96, 98, 99, 100, 104, 105, 106,
107, 108, 109, 110, 111, 112, 113 üncü maddelerinde yapılan değişiklikler
ile 114 üncü maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarının ilgaları yönünden, 115,
116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124 ve 125 inci maddelerinde
yapılan değişiklikler ile 127 nci maddenin son
fıkrasına dair değişiklik; 131, 134, 137 nci
maddelerinde yapılan değişiklikler ile 148 inci maddenin birinci fıkrasındaki
değişiklik ile altıncı fıkrasındaki “Bakanlar Kurulu üyelerini” ibaresine
dair değişiklik, 150, 151, 152, 153, 155 inci maddenin ikinci fıkrası, 161,
162, 163, 164, 166 ve 167 nci maddelerinde
yapılan değişiklikler ile geçici 21 inci maddenin (F) ve (G) fıkraları,
birlikte yapılan Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri
sonucunda Cumhurbaşkanının göreve başladığı tarihte,
b) 75,
77, 101 ve 102 nci maddelerinde yapılan
değişiklikler, birlikte yapılacak ilk Türkiye Büyük Millet Meclisi ve
Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihte,
c)
Değiştirilen diğer hükümleri ile 101 inci maddesinin son fıkrasında yer
alan “Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir”
ibaresinin ilgası bakımından yayımı tarihinde,
yürürlüğe
girer ve halkoyuna sunulması halinde tümüyle oylanır.
10/02/2017
|