|
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ve Başbakanlık (Hazine
Müsteşarlığı)’tan:
ÇEKLERDE KAREKOD UYGULAMASINA İLİŞKİN TEBLİĞ
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, çekte yer alacak MERSİS
numarası ile karekodun tanım ve içerikleri ile Karekod Okutma ve Bilgi
Paylaşımı Sisteminin kurulmasına ve bu Sistemde tutulan bilgilerin üçüncü
kişilerin erişimine sunulmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
(2) Bu Tebliğ, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı
Bankacılık Kanunu uyarınca kurulan bankalarca veya yurt dışında kurulu
bankaların 5411 sayılı Kanun uyarınca Türkiye’de faaliyet gösteren
şubelerince bastırılan çekleri kapsamaktadır.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı
Türk Ticaret Kanununun 780 inci maddesinin dördüncü fıkrasına dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Tebliğde geçen;
a) Bakanlık: Gümrük ve Ticaret Bakanlığını,
b) Karekod: 6102 sayılı Kanunun 780 inci maddesinin
birinci fıkrası uyarınca çekin unsurlarından olan ve çek üzerine kare veya
dikdörtgen olarak basılabilen, ISO/IEC 16022 International Symbology
Specification-Data Matrix ECC 200 Versiyonunu esas alan, 6102 sayılı
Kanunun 780 inci maddesinin ikinci fıkrasında ve bu Tebliğde sayılan diğer
bilgilere erişilmesine ve bunların raporlanmasına olanak sağlayan iki
boyutlu barkodu,
c) Karekodlu Çek Raporu: Karekodun okutulması
suretiyle Türk Ticaret Kanununun 780 inci maddesinin ikinci fıkrasında ve
bu Tebliğde yer verilen bilgileri içeren ve Karekod Okutma ve Bilgi
Paylaşım Sistemi üzerinden sunulan raporu,
ç) Karekod Okutma ve Bilgi Paylaşım Sistemi: 6102
sayılı Kanunun 780 inci maddesinin ikinci fıkrasında ve bu Tebliğde yer
verilen diğer bilgilere erişilmesini sağlayan sistemi,
d) Kaynak kuruluş: Bankalar haricinde, Sistem
İşleticisinin bilgi temin ettiği özel hukuk tüzel kişileri ile kamu kurum
ve kuruluşlarını, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların
üst kuruluşlarını,
e) MERSİS: Ticaret sicili işlemlerinin elektronik
ortamda yürütüldüğü, ticaret sicili kayıtları ile tescil ve ilan edilmesi
gereken içeriklerin düzenli olarak depolandığı ve elektronik ortamda
sunulduğu, Bakanlık ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği nezdinde
oluşturulan ve işletilen merkezi ortak veri tabanını da içeren bilgi
sistemini,
f) MERSİS numarası: MERSİS tarafından verilen ve
özel algoritma ile üretilen tekil numarayı,
g) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını,
ğ) Seri numarası: Bankalar tarafından verilen ve
5941 sayılı Çek Kanununun 2 nci maddesinin altıncı fıkrası kapsamında
hazırlanan tebliğde belirtilen seri numarasını,
h) Sistem İşleticisi: Türkiye Bankalar Birliği Risk
Merkezini ve/veya Yetkili Bilgi Alışveriş Kuruluşunu,
ı) Yetkili Bilgi Alışveriş Kuruluşu: 5411 sayılı
Bankacılık Kanununun 73 üncü maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca kurulmuş
olan ve Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezinin, 5411 sayılı Kanunun Ek 1
inci maddesinin onbirinci fıkrası kapsamında bilgi alışverişini
gerçekleştirdiği şirketi,
ifade eder.
Karekodlu
çek raporunda yer alan bilgiler
MADDE 4 –
(1) Karekodlu çek raporuyla;
a) Muhatap bankanın ticaret unvanı,
b) Seri numarası,
c) Çek hesabı sahibinin adı, soyadı veya ticaret
unvanı,
ç) Çek hesabı sahibinin tacir olması hâlinde,
ticaret siciline tescil edilen yetkililerinin adı, soyadı veya ticaret
unvanı,
d) Çek hesabı sahibinin, çek hesabı bulunan toplam
banka sayısı,
e) Çek hesabı sahibine ait bankalara ibraz
edilmemiş çeklere ilişkin olarak lehdar tarafından karekod okutma ve bilgi
paylaşım sistemine kaydedilen çeklerin adet ve tutarı,
f) Düzenlenerek bankalara teslim edilen çeklerin
adet ve tutarı,
g) Son beş yıl içerisinde ibrazında ödenen çeklerin
adet ve tutarı,
ğ) İbraz edilen ilk çekin ibraz tarihi,
h) İbraz edilen son çekin ibraz tarihi,
ı) İbrazında ödenen son çekin ibraz tarihi,
i) Son beş yılda “karşılıksızdır” işlemi gören ve
halen ödenmemiş çeklerin adedi ve tutarları,
j) Son beş yılda “karşılıksızdır” işlemi gören ve
sonradan ödenen çeklerin adedi ve tutarı,
k) Son beş yılda “karşılıksızdır” işlemi gören son
çekin ibraz tarihi,
l) Çek hesabı sahibi hakkında çek hesabı açma
yasağı bulunup bulunmadığı, varsa yasaklama kararının tarihi,
m) Her bir çek yaprağı ile ilgili olarak tedbir
kaydı olup olmadığı,
n) Çek hesabı sahibi tacirse, iflasına karar
verilip verilmediği, iflasına karar verilmişse kararın tarihi,
çek hesabı sahibi ya da cirantanın rızası
aranmaksızın üçüncü kişilerin erişimine sunulur.
(2) Karekodlu çek raporunda, Sistem İşleticisi tarafından
birinci fıkrada yer verilen bilgiler kullanılarak farklı hesaplamalar
yapılması suretiyle türetilen bilgilere, ilgili kanunlarda aleni oldukları
hükme bağlanan ve paylaşılması rıza gerektirmeyen bilgilere ve çek hesabı
sahibi ya da ciranta tarafından üçüncü kişilerin erişimine açılmasına
yazılı olarak onay verilen diğer bilgilere yer verilebilir.
(3) Birinci fıkrada yer alan bilgiler Sistem
İşleticisi tarafından bankalardan, kaynak kuruluşlardan ve çek lehtarlarından
ilgili mevzuat çerçevesinde temin edilecek olup, bu bilgilerden Sistem
İşleticisine iletilmeyenlere karekodlu çek raporunda yer verilmez.
Karekod
okutma ve bilgi paylaşım sistemi
MADDE 5 – (1) Karekod Okutma ve Bilgi Paylaşım Sistemi, 5411
sayılı Kanunun Ek 1 inci madde hükmü uyarınca kurulan Türkiye Bankalar
Birliği Risk Merkezi tarafından oluşturulur. Risk Merkezi sistemdeki
verileri, 5411 sayılı Kanunun Ek 1 inci maddesinin on birinci fıkrası
uyarınca bilgi alışverişini gerçekleştirdiği şirket ile paylaşmaya
yetkilidir. Bu yetki kullanıldığı takdirde sistem bilgilerin paylaşıldığı
şirket nezdinde kurulabilir.
(2) Karekodlu çek raporuna Karekod Okutma ve Bilgi
Paylaşım Sistemi üzerinden erişilir.
Çek
hesabı sahiplerinin karekod okutma ve bilgi paylaşımı sistemine
kaydedilmesi
MADDE 6 – (1) Bankalar çek hesabı açtıkları gerçek ve tüzel
kişiler ile çek hesabı sahibi tüzel kişi ise hesap açılış tarihi itibarıyla
tüzel kişi tarafından bildirilen ve tüzel kişi adına tüm işlemleri yapmaya
yetkili kılınmış gerçek kişileri Sisteme kaydeder.
Çeklerin
karekod okutma ve bilgi paylaşımı sistemine kaydedilmesi
MADDE 7 – (1) Lehine karekodlu çek düzenlenen gerçek ya da
tüzel kişi, teslim aldığı çeki en geç ibraz tarihine kadar Karekod Okutma
ve Bilgi Paylaşım Sistemine kaydeder.
Bilgilerin
temin edilmesi ve paylaşılması
MADDE 8 – (1) Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi, 5411
sayılı Kanunun Ek 1 inci maddesi gereğince topladığı bilgileri Yetkili
Bilgi Alışveriş Kuruluşuyla paylaşır.
(2) Sistem İşleticisinin sorumluluğu, kendisine
iletilen bilgilerin sistem vasıtasıyla okutturulması veya raporlanmasıyla
sınırlı olup, bilgilerin doğruluğu veya güncelliği banka ya da kaynak
kuruluşun sorumluluğundadır. Bilgilerin doğruluğu veya güncelliğine ilişkin
talep ve itirazlar ile güncellenmesi, düzeltilmesi, silinmesi veya
değiştirilmesi talepleri çek hesabı sahibi tarafından doğrudan bilginin
kaynağı olan bankaya veya kaynak kuruluşa yapılır. Sistem İşleticisi
bilgilerin doğruluğu ve güncelliğine ilişkin talep ve itirazların bilgiyi
sağlayan kuruluşlara iletilmesine aracılık edecek bir sistem kurabilir.
Teknik
altyapıya ve güvenliğe ilişkin hususlar
MADDE 9 – (1) Karekod Okutma ve Bilgi Paylaşım Sisteminin
güvenli şekilde işletilebilmesi için uyulması gereken asgari unsurlar Risk
Merkezi tarafından belirlenir ve çek hesabı açılışı yapan bankalara
duyurulur. Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi veya Yetkili Bilgi
Alışveriş Kuruluşu asgari unsurlara uyulması ve sistemin güvenliği
hususunda gerekli önlemleri alır.
(2) Bu maddenin uygulanmasında Bankacılık Düzenleme
ve Denetleme Kurumunca yayımlanan ilgili mevzuat dikkate alınır.
(3) Bankalar tarafından basılacak çek yapraklarında
yer alan karekodun sisteme erişim sağlayacak şekilde uyumlaştırılmasından
Sistem İşleticisi ve bankalar sorumludur.
(4) Sistem İşleticisi, sisteme erişim için
kullanılacak olan bilişim teknolojilerini (akıllı telefon uygulamaları,
internet sitesi vb.) yaygın olarak kullanılan farklı platformlarla uyumlu
şekilde geliştirir, günceller ve ücretsiz olarak kullanıcılara sunar.
Alınacak
ücretler
MADDE 10
– (1) Bu Tebliğ uyarınca yerine
getirilecek hizmetlerden alınacak ücretler, sistem işleticisinin teklifi
üzerine Hazine Müsteşarlığının görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
Diğer
hükümler
MADDE 11
– (1) Bankalar, 31/12/2016
tarihinden sonra karekod içermeyen çek yaprağı basamaz ve veremez.
(2) Yabancı banka tarafından bastırılmış çeklerde
“seri numarası” ve “karekod” bulunmaması senet olarak çekin geçerliliğini
etkilemez.
(3) Sistem İşleticisi, Raporda yer alan bilgiler
çerçevesinde, kapsamı Bakanlık ve Müsteşarlıkça daha sonradan belirlenecek,
bir önceki ayın toplulaştırılmış verilerini içeren bir raporu her ayın
yedinci iş gününden önce Bakanlığa ve Müsteşarlığa iletir.
Yürürlük
MADDE 12
– (1) Bu Tebliğin 4, 6 ve 8 inci
maddeleri 1/1/2017 tarihinde, 7 nci maddesi 31/12/2017 tarihinde, diğer
hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 13
– (1) Bu Tebliğ hükümlerini Gümrük
ve Ticaret Bakanı ile Müsteşarlığın bağlı bulunduğu Bakan birlikte yürütür.
|