|
Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığından:
ANALIK İZNİ VEYA ÜCRETSİZ İZİN SONRASI YAPILACAK
KISMİ
SÜRELİ ÇALIŞMALAR HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı, doğum ya da evlat edinilmesi sonrası işçinin
kısmi süreli çalışma yapabileceği işleri belirlemek ile uygulamaya ilişkin
usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 –
(1) Bu Yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857
sayılı İş Kanununun 13 üncü maddesinin beşinci fıkrası uyarınca kısmi
süreli çalışma talebinde bulunan işçiler ile bunların işverenlerini kapsar.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelik, 4857 sayılı Kanunun 13 üncü maddesine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a)
Analık izni: Kadın işçinin doğum nedeniyle çalıştırılmadığı süre için
verilen izni,
b)
Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
c)
Haftalık çalışma süresi: Genel bakımdan haftalık en çok kırk beş saat, yer
altı maden işlerinde çalışan işçiler için ise haftalık en çok otuz yedi
buçuk saat olan süreyi,
ç) Kısmi
süreli çalışma: İşçinin, işyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan
emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yaptığı çalışmayı,
d)
Ücretsiz izin: Analık izninin bitiminden itibaren işçiye isteği halinde
verilen izni,
ifade
eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Analık İzni ve Ücretsiz İzne İlişkin Esaslar
Analık izni hakkı
MADDE 5 – (1) Kadın işçinin doğumdan önce sekiz
ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için
çalıştırılmaması esastır.
(2)
Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye
iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumunun uygun olduğunun doktor raporuyla belgelendirilmesi hâlinde kadın
işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu
durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir.
(3)
Kadın işçinin erken doğum yapması hâlinde ise doğumdan önce kullanamadığı
çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle
kullandırılır.
(4)
Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası
kullanılamayan süreler babaya kullandırılır.
(5) Üç
yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinen
işçiye, çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta
analık izni kullandırılır.
(6)
Analık izninde belirtilen süreler, işçinin sağlık durumuna ve işin
özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler
doktor raporu ile belirtilir.
Çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin hakkı
MADDE 6 – (1) Analık izninin bitiminden itibaren çocuğunun
bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın
işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek
işçilere istekleri hâlinde birinci doğumda altmış gün, ikinci doğumda yüz
yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma
süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir.
(2)
Çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir.
(3)
Çocuğun engelli doğduğunun doktor raporu ile belgelendirilmesi hâlinde bu
süre üç yüz altmış gün olarak uygulanır.
(4)
Ücretsiz izinden yararlanan kadın işçiye, bir yaşından küçük çocuğunu
emzirmesi için günde toplam bir buçuk saat olan süt izni uygulanmaz.
Altı aya kadar ücretsiz izin hakkı
MADDE 7 –
(1) Kadın işçiye, analık izninin bitiminden itibaren isteği hâlinde altı
aya kadar ücretsiz izin verilir.
(2)
Ücretsiz izin, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme hâlinde eşlerden
birine veya evlat edinene verilir.
(3) Bu
maddede belirtilen ücretsiz izin süresi, yıllık ücretli izin hakkının
hesabında dikkate alınmaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kısmi Süreli Çalışmanın Süresi, Şekli ve Şartları
Kısmi süreli çalışma talebi ve şekli
MADDE 8 –
(1) İşçi, 5 inci maddede belirtilen analık izninin, 6 ncı
maddede belirtilen ücretsiz iznin veya 7 nci
maddede belirtilen ücretsiz iznin bitiminden itibaren çocuğun mecburi
ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına
kadar herhangi bir zamanda kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilir.
(2)
Kısmi süreli çalışma talebi, 7 nci maddede
belirtilen ücretsiz izin süresi kesilerek de yapılabilir. Ücretsiz iznin
tamamının kullanılması şartı aranmaz.
(3)
Kısmi süreli çalışma talebi, bu haktan faydalanmaya başlamadan en az bir ay
önce işçi tarafından yazılı olarak işverene bildirilir.
Kısmi süreli çalışma talebinin unsurları
MADDE 9 – (1)
İşçinin kısmi süreli çalışma talebinde, kısmi süreli çalışmaya başlayacağı
tarih ile tüm iş günlerinde çalışılacak olması hâlinde çalışmanın başlama
ve bitiş saatleri, haftanın belirli günlerinde çalışılacak olması hâlinde
ise tercih edilen iş günleri yer alır.
(2) İşçi, eşinin çalıştığına dair belgeyi kısmi
süreli çalışma talebine eklemek zorundadır.
(3)
İşçinin kısmi süreli çalışma talep dilekçesi, işveren tarafından işçinin
özlük dosyasında saklanır.
Kısmi süreli çalışma talebinin şartları
MADDE 10 –
(1) Ebeveynlerden birinin çalışmaması hâlinde, çalışan eş kısmi süreli
çalışma talebinde bulunamaz. Ancak,
ebeveynlerden birinin çalışma şartı;
a)
Ebeveynlerden birinin sürekli bakım ve tedavisini gerektiren bir
hastalığının olması ve bu hastalığın tam teşekküllü hastane ya da
üniversite hastanesinden alınacak doktor raporuyla belgelendirilmesi,
b)
Velayetin mahkemece eşlerden birine verilmesi hâlinde çocuğun velayetine
sahip ebeveynin talepte bulunması,
c) Üç
yaşını doldurmamış bir çocuğun münferiden evlat edinilmesi,
hâllerinde aranmaz.
(2)
Birinci fıkra kapsamındaki kısmi süreli çalışma talebi şartları, sadece
başvuru sırasında aranır. Bu şartların kısmi süreli çalışma sırasında
kaybedilmesi durumunda söz konusu hak devam eder.
Kısmi süreli çalışma talebinin işverence
karşılanması
MADDE 11 – (1)
Usulüne uygun olarak yapılan kısmi süreli çalışma talebi, bildirim
tarihinden itibaren en geç bir ay içinde işveren tarafından karşılanır.
(2)
İşveren; işçiye, talebin karşılandığını yazılı olarak bildirir.
(3)
İşveren tarafından süresi içinde işçinin talep dilekçesine cevap
verilmemesi hâlinde, talep işçinin dilekçesinde belirtilen tarihte veya bu
tarihi takip eden ilk iş gününde geçerlilik kazanır.
(4)
İşçinin belirtilen tarihte iş edimini sunmaya başlaması kaydıyla kısmi
süreli çalışma talebi geçerli fesih nedeni sayılmaz.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Uygulamaya İlişkin Esaslar
Kısmi süreli çalışma yapılabilecek işler
MADDE 12 –
(1) Kısmi süreli çalışma;
a) Özel
sağlık kuruluşlarında ilgili mevzuat uyarınca mesul müdür, sorumlu hekim, laboratuvar sorumlusu ve sağlık hizmetinden sayılan
işlerde tam zamanlı çalışması öngörülenler tarafından yerine getirilen
işlerde,
b)
Nitelikleri dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri
ardına postalar hâlinde işçi çalıştırılarak yürütülen sanayiden sayılan
işlerde,
c)
Nitelikleri dolayısıyla bir yıldan az süren mevsimlik, kampanya veya
taahhüt işlerinde,
ç) İş
süresinin haftanın çalışma günlerine bölünmesi suretiyle yürütülmesine
nitelikleri bakımından uygun olmayan işlerde,
işverenin
uygun bulması hâlinde yapılabilir.
(2)
Birinci fıkrada sayılmayan işlerde işverenin uygun bulma şartı aranmaksızın
kısmi süreli çalışma yapılabilir.
Toplu iş sözleşmesi ile belirleme
MADDE 13 –
(1) 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar
ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre bağıtlanan toplu iş
sözleşmelerinde kısmi süreli çalışma yapılabilecek işler, 12 nci madde hükümlerine bağlı olmaksızın ayrıca
taraflarca da belirlenebilir.
Tam süreli çalışmaya geçiş
MADDE 14 –
(1) Kısmi süreli çalışmaya başlayan işçi, aynı çocuk için bir daha bu
haktan faydalanmamak üzere tam süreli çalışmaya dönebilir.
(2) Tam
süreli çalışmaya geri dönmek isteyen işçi, işverene en az bir ay önce
yazılı olarak talebini bildirir.
(3)
Kısmi süreli çalışmaya geçen işçinin tam süreli çalışmaya başlaması hâlinde
yerine alınan işçinin iş sözleşmesi kendiliğinden sona erer.
(4)
Kısmi süreli çalışmaya geçen işçinin iş sözleşmesini feshetmesi hâlinde,
yerine alınan işçinin iş sözleşmesi yazılı onayı olması koşuluyla fesih
tarihinden itibaren belirsiz ve tam süreli sözleşmeye dönüşür.
Çalışma zamanının belirlenmesi
MADDE 15 – (1)
Kısmi süreli çalışmanın belirlenen günlük ve haftalık çalışma süresi
içerisinde yapılacağı zaman aralığı, o yerin gelenekleri, işçinin yapmakta
olduğu işin niteliği ve işçinin talebi dikkate alınarak işveren tarafından
belirlenir.
(2)
Kısmi süreli çalışan işçinin ücret ve paraya ilişkin bölünebilir
menfaatleri çalıştığı süreye orantılı olarak ödenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Sağlık hizmeti işleri
MADDE 16 –
(1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında, sağlık hizmetinden sayılan işler;
tabipler ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar, hemşire, ebe ve optisyenler ile 11/4/1928
tarihli ve 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunun ek 13 üncü
maddesinde tanımlanan diğer meslek mensupları tarafından yerine getirilen
işleri ifade eder.
Hüküm bulunmayan hâller
MADDE 17 –
(1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hâller ile uygulamada doğacak
tereddütleri gidermek ve uygulama birliğini sağlamak üzere mevzuat
hükümlerine aykırı olmamak kaydıyla gerekli düzenlemeleri yapmaya Bakanlık
yetkilidir.
(2) Bu
Yönetmeliğe göre yapılan kısmi süreli çalışmalar, ilgili mevzuatta
düzenlenen kısmi çalışmaya ilişkin hükümlere tabidir.
Yürürlük
MADDE 18 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 19 – (1)
Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.
|