|
Türkiye İş Kurumundan:
ÖZEL İSTİHDAM BÜROLARI YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; özel istihdam
bürolarının kurulması ve faaliyetleri ile incelenmesine, kontrolüne,
denetim ve teftişine ilişkin usul ve esasların belirlenmesidir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 22/5/2003
tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 7 nci maddesi,
25/6/2003 tarihli ve 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanununun 17 nci 18 inci ve 19 uncu maddeleri ile 32 nci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte yer alan;
a) Bakan: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanını,
b) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığını,
c) Geçici işçi: Geçici işçi sağlama sözleşmesi
kapsamında özel istihdam bürosu aracılığıyla başka bir işverene ait
işyerinde çalıştırılan işçiyi,
ç) Geçici işçi çalıştıran işveren: Özel istihdam
bürosundan geçici işçi sağlama sözleşmesi ile geçici iş ilişkisi kapsamında
işçi temin eden işvereni,
d) Geçici işçi sağlama sözleşmesi: Özel istihdam
bürosu ile işveren arasında işçinin, iş görme edimini yerine getirmek üzere
geçici iş ilişkisi kapsamında yapılan yazılı sözleşmeyi,
e) Hizmet merkezi: Çalışma ve İş Kurumu hizmet
merkezini,
f) İl müdürlüğü: Çalışma ve İş Kurumu il
müdürlüğünü,
g) İş sözleşmesi: Özel istihdam bürosunun geçici iş
ilişkisi kurmasını teminen işçi ile özel istihdam
bürosu arasında yapılan sözleşmeyi,
ğ) Kanun: 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanununu,
h) Kurum: Türkiye İş Kurumunu,
ı) Merkez büro: Özel istihdam bürosunun hukuki ve
idari faaliyetleri ile aracılık faaliyetinin yürütüldüğü yeri,
i) Nitelikli personel: Meslekî
Yeterlilik Kurumunca onaylanan iş ve meslek danışmanı meslekî yeterlilik belgesine
sahip olan ya da en az ön lisans düzeyinde; bilgi yönetimi, büro yönetimi
ve yönetici asistanlığı, halkla ilişkiler ve tanıtım, insan kaynakları
yönetimi, işletme yönetimi bölümleri veya lisans düzeyinde; siyasal
bilgiler, iktisadi ve idari bilimler, iktisat, işletme veya yönetim
bilimleri fakültelerinden mezun olmuş kişiyi,
j) Özel istihdam bürosu: İş arayanların elverişli
oldukları işlere yerleştirilmesine ve çeşitli işler için uygun işçiler
bulunmasına aracılık yapmak ve/veya geçici iş ilişkisi kurma faaliyeti
yürütmek üzere Kurum tarafından izin verilen gerçek veya tüzel kişiler
tarafından kurulan büroları,
k) Özel istihdam bürosu aracılığıyla geçici iş
ilişkisi: 4857 sayılı Kanunun 7 nci maddesinde
aranan koşullar çerçevesinde, Kurumca izin verilen özel istihdam bürosunun
bir işverenle geçici işçi sağlama sözleşmesi yaparak işçisini geçici olarak
bu işverene devretmesini,
l) Şube: Merkez büroya bağlı olarak özel istihdam
bürosu faaliyetlerini yürüten, bulundukları yerin ticaret siciline kayıtlı
ve Kuruma karşı sorumluluklarını yerine getirme yükümlülüğünde olan, merkez
büro ile aynı ilde ya da başka bir ilde kurulmuş ve merkez büronun ticaret
unvanını şube olduğunu belirterek kullanan birimi,
m) Teminat: Kanunun 17 nci
maddesinde yer alan kat’î ve süresiz banka
teminat mektuplarını ya da nakit olarak ödenen Türk Lirasını,
n) Yetkili kişi: Özel istihdam bürosunu temsil ve
ilzama yetkili kişi veya kişileri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Özel İstihdam Bürolarının Aracılık Faaliyetleri
Aracılık
faaliyetlerine ilişkin hükümler
MADDE 4 – (1) Özel istihdam büroları:
a) İş ve işçi bulmaya aracılık faaliyeti yapar.
b) İşgücü piyasası ile istihdam ve insan
kaynaklarına yönelik hizmetleri yürütebilir.
c) Mesleki eğitim düzenleyebilir.
(2) Aracılık faaliyeti, iş arayanlar ya da
işverenlerle bir işyerinde birebir görüşme yapılarak ve/veya 9/6/2004 tarihli ve 5187 sayılı Basın Kanununda yazılı
araçlarla ya da radyo, televizyon, video, internet, kablolu yayın veya
elektronik bilgi iletişim araçları ve benzer yayın araçlarından biri ile de
görüşme yapılmaksızın sunulabilir.
(3) Özel istihdam büroları, kamu kurum ve
kuruluşlarının kadro ve pozisyonları için aracılık faaliyeti yapamaz.
(4) Kurumdan izin almaksızın; bir işyerinde veya
5187 sayılı Kanunda yazılı araçlarla ya da radyo, televizyon, video,
internet, kablolu yayın veya elektronik bilgi iletişim araçları ve benzeri
yayın araçları ile iş ve işçi bulmaya aracılık yapılamaz. Basın ve yayın
kuruluşları ile diğer bilgi iletişim araçları vasıtasıyla iş ve işçi
bulmaya aracılık faaliyeti gösteren kişilere ait reklam ve ilanların yayını
yapılamaz.
(5) Özel istihdam bürolarının aracılık faaliyeti
kapsamında yurt dışına işçi göndermesi hâlinde, işçilerin yurt dışı hizmet
akitlerinin Kuruma onaylatılması zorunludur.
(6) Özel istihdam bürolarının aracılık faaliyetleri
ile ilgili olarak;
a) 22 nci maddenin ikinci
fıkrasında öngörülenler dışında, iş arayanlarla bedel alınması konusunda
yapılan anlaşmalar veya onlardan herhangi bir şekilde menfaat sağlamaları
hâlinde özel istihdam büroları ile işverenler arasında yapılmış bulunan
anlaşmalar,
b) İşçinin kayıt dışı çalışması, sendikaya üye
olması veya olmaması ya da asgari ücretin altında ücret ödenmesi şartlarını
taşıyan anlaşmalar,
c) Bir işverenin veya iş arayanın, işe yerleştirme
faaliyeti için diğer özel istihdam bürolarından veya Kurumdan hizmet
almalarını engelleyen anlaşmalar,
geçersizdir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Özel İstihdam Bürolarının Geçici İş İlişkisi
Faaliyetleri
Geçici iş
ilişkisi kurulabilecek haller ve süreler
MADDE 5 – (1) Kurumca izin verilen özel istihdam büroları
geçici iş ilişkisi kurabilir.
(2) Özel istihdam bürosu aracılığıyla geçici iş
ilişkisi, Kurumca izin verilen özel istihdam bürosunun bir işverenle geçici
işçi sağlama sözleşmesi yaparak bir işçisini geçici olarak bu işverene
devri ile;
a) 4857 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinin beşinci fıkrası
ile 74 üncü maddesinde belirtilen hâllerde, işçinin askerlik hizmeti
hâlinde ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer hâllerde,
b) Mevsimlik tarım işlerinde,
c) Ev hizmetlerinde,
ç) İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve
aralıklı olarak gördürülen işlerde,
d) İş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan
işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya
çıkması hâlinde,
e) İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim
kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve
öngörülemeyen şekilde artması hâlinde,
f) Mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş
artışları hâlinde,
kurulabilir.
(3) Geçici işçi sağlama sözleşmesi; ikinci fıkranın
(a) bendinde sayılan hâllerin devamı süresince, (b) ve (c) bentlerinde
sayılan hâllerde süre sınırı olmaksızın, diğer bentlerde sayılan hâllerde
ise en fazla dört ay süreyle kurulabilir. Yapılan bu sözleşme ikinci
fıkranın (f) bendi hariç toplam sekiz ayı geçmemek üzere en fazla iki defa
yenilenebilir. Geçici işçi çalıştıran işveren, belirtilen sürenin sonunda
aynı iş için altı ay geçmedikçe yeniden geçici işçi çalıştıramaz.
(4) Kurumdan izin almaksızın bir işyerinde veya
5187 sayılı Kanunda yazılı araçlarla ya da radyo, televizyon, video,
internet, kablolu yayın veya elektronik bilgi iletişim araçları ve benzeri
yayın araçları ile geçici iş ilişkisi kurulamaz. Basın ve yayın kuruluşları
ile diğer bilgi iletişim araçları vasıtasıyla Kurumdan izin almadan geçici
iş ilişkisi kurma faaliyeti gösteren kişilere ait reklam ve ilanların
yayını yapılamaz.
(5) Özel istihdam bürolarının geçici iş ilişkisi
kurmak suretiyle yurt dışına işçi göndermesi hâlinde, işçilerin yurt dışı
hizmet akitlerinin Kuruma onaylatılması zorunludur.
Geçici iş
ilişkisinin kurulması
MADDE 6 – (1) Geçici iş ilişkisinde işveren özel istihdam
bürosudur.
(2) Özel istihdam bürosu aracılığıyla geçici iş
ilişkisi, geçici işçi ile iş sözleşmesi, geçici işçi çalıştıran işveren ile
geçici işçi sağlama sözleşmesi yapmak suretiyle yazılı olarak kurulur.
(3) Özel istihdam bürosu ile geçici işçi çalıştıran
işveren arasında yapılacak geçici işçi sağlama sözleşmesinde; sözleşmenin
başlangıç ve bitiş tarihi, işin niteliği, özel istihdam bürosunun hizmet
bedeli, varsa geçici işçi çalıştıran işverenin ve özel istihdam bürosunun
özel yükümlülükleri yer alır.
(4) Sözleşmeye, geçici işçinin Kurumdan veya bir
başka özel istihdam bürosundan hizmet almasını ya da iş görme edimini
yerine getirdikten sonra geçici işçi olarak çalıştığı işveren veya farklı
bir işverenin işyerinde çalışmasını engelleyen hükümler konulamaz.
(5) Geçici işçi ile yapılacak iş sözleşmesinde,
işçinin ne kadar süre içerisinde işe çağrılmazsa haklı nedenle iş
sözleşmesini feshedebileceği belirtilir. Bu süre üç ayı geçemez.
Geçici iş
ilişkisi kurulamayacak haller
MADDE 7 – (1) 4857 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi kapsamında
toplu işçi çıkarılan işyerlerinde sekiz ay süresince, kamu kurum ve
kuruluşlarında ve yer altında maden çıkarılan işyerlerinde bu maddenin
ikinci fıkrası kapsamında özel istihdam bürosu aracılığıyla geçici iş
ilişkisi kurulamaz.
(2) Geçici işçi çalıştıran işveren, grev ve
lokavtın uygulanması sırasında 18/10/2012 tarihli
ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 65 inci maddesi
hükümleri saklı kalmak kaydıyla geçici iş ilişkisiyle işçi çalıştıramaz.
Geçici
işçi çalıştırma koşulları
MADDE 8 – (1) 5 inci maddenin ikinci fıkrasının (e) bendinde
belirtilen durumlarda geçici iş ilişkisi ile çalıştırılan işçi sayısı,
işyerinde çalıştırılan işçi sayısının dörtte birini geçemez. Ancak, on ve
daha az işçi çalıştırılan işyerlerinde beş işçiye kadar geçici iş ilişkisi
kurulabilir.
(2) İşçi sayısının tespitinde, kısmi süreli iş
sözleşmesine göre çalışanlar, çalışma süreleri dikkate alınarak tam süreli
çalışmaya dönüştürülür.
(3) Geçici işçi sağlama sözleşmesi ile çalışan işçi
sayısı, 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin uygulanmasında özel istihdam
bürosu ve geçici işçi çalıştıran işverenin işçi sayısına dâhil edilmez.
(4) Geçici işçi çalıştıran işveren, iş sözleşmesi
feshedilen işçisini fesih tarihinden itibaren altı ay geçmeden geçici iş
ilişkisi kapsamında çalıştıramaz.
Geçici
işçi çalıştıran işverenin hak ve yükümlülükleri
MADDE 9 – (1) Geçici işçi çalıştıran işveren:
a) İşin gereği ve geçici işçi sağlama sözleşmesine
uygun olarak geçici işçisine talimat verme yetkisine sahiptir.
b) İşyerindeki açık iş pozisyonlarını geçici
işçisine bildirmek ve Kurum tarafından istenecek belgeleri 25 inci maddenin
dördüncü fıkrasında belirtilen sürelerle saklamakla yükümlüdür.
c) Geçici işçinin iş kazası ve meslek hastalığı
hâllerini özel istihdam bürosuna derhâl, 31/5/2006
tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanununun 13 ve 14 üncü maddelerine göre ilgili mercilere bildirmekle
yükümlüdür.
ç) Geçici işçileri çalıştıkları dönemlerde,
işyerindeki sosyal hizmetlerden eşit muamele ilkesince yararlandırır.
d) İşyerindeki geçici işçilerin istihdam durumuna
ilişkin bilgileri varsa işyeri sendika temsilcisine bildirmekle yükümlüdür.
e) 20/6/2012 tarihli ve
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 17 nci
maddesinin altıncı fıkrasında öngörülen eğitimleri vermekle ve iş sağlığı
ve güvenliği açısından gereken tedbirleri almakla yükümlüdür.
(2) Geçici işçinin, geçici işçiyi çalıştıran
işverenin işyerindeki çalışma süresince temel çalışma koşulları, bu işçilerin
aynı işveren tarafından aynı iş için doğrudan istihdamı hâlinde sağlanacak
koşulların altında olamaz.
(3) 5 inci maddenin ikinci fıkrasının (e) bendinde
belirtilen durumlarda kurulan geçici iş ilişkisinde, geçici işçi çalıştıran
işveren, işyerinde bir ayın üzerinde çalışan geçici işçilerin ücretlerinin
ödenip ödenmediğini çalıştığı süre boyunca her ay kontrol etmekle
yükümlüdür.
(4) Geçici işçi çalıştıran işveren, ödenmeyen
ücretler mevcut ise bunlar ödenene kadar özel istihdam bürosunun alacağını
ödemeyerek, özel istihdam bürosunun alacağından mahsup etmek kaydıyla
geçici işçilerin en çok üç aya kadar olan ücretlerini doğrudan işçilerin
banka hesabına yatırır.
(5) Ücreti ödenmeyen işçiler ve ödenmeyen ücret
tutarları, geçici işçi çalıştıran işveren tarafından il müdürlüğüne veya
hizmet merkezine ödeme gününden itibaren on beş gün içinde bildirilir.
Geçici
işçinin yükümlülükleri
MADDE 10
– (1) Geçici işçi, işverenin
vermekle yükümlü olduğu 6331 sayılı Kanunun 17 nci
maddesinin altıncı fıkrasında öngörülen eğitimlere katılmakla yükümlüdür.
(2) Geçici işçi, işyerine ve işe ilişkin olmak
kaydıyla kusuru ile neden olduğu zarardan, geçici işçi çalıştıran işverene
karşı sorumludur.
(3) Geçici işçi, geçici işçi çalıştıran işverenden
özel istihdam bürosunun hizmet bedeline mahsup edilmek üzere avans veya
borç alamaz.
Özel
istihdam bürosunun yükümlülükleri
MADDE 11
– (1) Sözleşmede belirtilen
sürenin dolmasına rağmen geçici iş ilişkisinin devam etmesi hâlinde, geçici
işçi çalıştıran işveren ile işçi arasında sözleşmenin sona erme tarihinden
itibaren belirsiz süreli iş sözleşmesi kurulmuş sayılır. Bu durumda, özel
istihdam bürosu işçinin geçici iş ilişkisinden kaynaklanan ücretinden,
işçiyi gözetme borcundan ve sosyal sigorta primlerinden sözleşme süresiyle
sınırlı olmak üzere sorumludur.
(2) Özel istihdam bürosu işçisine ilişkin 6331
sayılı Kanun, 5510 sayılı Kanun ile 25/8/1999
tarihli ve 4447 sayılı Kanundan doğan yükümlülükler, 4857 sayılı Kanunun 7 nci maddesi saklı kalmak kaydıyla, özel istihdam bürosu
tarafından yerine getirilir.
(3) Özel istihdam bürosu geçici işçilerin ücretinin
ödendiğini gösteren belgeleri aylık olarak geçici işçi çalıştıran işverene
ibraz etmekle yükümlüdür.
(4) Geçici işçiler, çalışmadıkları dönemlerde özel
istihdam bürosundaki eğitim ve çocuk bakım hizmetlerinden yararlandırılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Özel İstihdam Bürosu Faaliyet İzni ile Geçici İş
İlişkisi Yetkisi
İçin Gerekli Belge ve Koşullar
Özel
istihdam bürosu faaliyet izni için gerekli belgeler
MADDE 12
– (1) Özel istihdam bürosu açmak
için başvuru formu ile birlikte;
a) Yetkili kişilere ait T.C. kimlik numarası beyanı
ve yabancı uyruklu kişiler için Bakanlıktan alınan çalışma izin belgesinin
örneği,
b) Yetkili kişilere ait en az lisans düzeyinde
öğrenim belgesinin onaylı örneği, yurtdışı okullardan mezun olanlar için
yeminli mütercimlerce Türkçeye tercüme edilmiş diploma örneği,
c) Yetkili kişilerin müflis olmadığına veya konkordato ilan etmemiş olduğuna ilişkin ticaret
mahkemeleri ile icra, iflas dairesinden/müdürlüğünden alınmış belge,
ç) Yetkili kişilerin; 26/9/2004
tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen
süreler geçmiş olsa bile Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene
ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık,
dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye
fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, göçmen kaçakçılığı ve
insan ticareti, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya
kaçakçılık suçlarından mahkum olmamaları ve buna dair yazılı adli sicil
beyanı,
d) Çalıştırılacak nitelikli personelin bu
Yönetmelikte belirtilen koşulları taşıdığını gösterir belge veya onaylı
örneği,
e) Özel istihdam bürolarının, münhasıran iş ve işçi
bulmaya aracılık faaliyetinin yapılması için tahsis edilmiş, iş arayanla
görüşme yapılabilecek şartlara uygun fiziki bir mekâna ve/veya internet
sayfasına sahip olunduğuna ilişkin beyanı,
f) İş arayanlara, işe yerleştirmelere ve açık
işlere ilişkin kayıtların ve istatistikî bilgilerin elektronik ortamda
derlenmesine, kayıt ve muhafazasına ve elektronik iletişime uygun teknik
donanıma sahip olunduğuna dair beyan,
g) Tacir sıfatı kazanmış olanlar
için kuruluş ve değişikliklere ilişkin ticaret sicili gazeteleri ile
kayıtlı oldukları ticaret veya sanayi odalarından alınmış faaliyet belgesi,
tacir sıfatı taşımayan diğer tüzel kişiler için ise kurmuş oldukları
iktisadi işletmenin iş ve işçi bulmaya aracılık yapacağını içerir hükmün
yer aldığı ticaret sicil, esnaf sicil kaydı, tüzük veya bunlara ilişkin
internet çıktısı,
ğ) Yetkili kişilere ait imza sirküleri,
h) Vergi numarası,
il müdürlüğü veya hizmet merkezine ibraz edilir.
(2) Kurum tarafından ayrıca gerek görülmesi
halinde, bu maddede sayılan koşulları ispatlayıcı belgeler de istenebilir.
(3) Bu madde kapsamındaki belgeler aslı ibraz
edilmek şartıyla Kurumca onaylanır.
Özel
istihdam bürosu faaliyet izni için gerekli koşullar
MADDE 13
– (1) Özel istihdam bürosu
faaliyet izni verilebilmesi için;
a) Kurum alacağının bulunmaması,
b) Kurumca belirlenen masraf karşılığının ödenmiş
olması,
c) Başvuru tarihinde brüt asgari ücret tutarının
yirmi katına denk gelen miktarda teminat verilmesi,
gerekmektedir.
(2) Kurumca yapılan değerlendirme sonucunda
belgelerinde eksiklik bulunmayanlardan; kat’i ve
süresiz banka teminat mektubu ya da nakit teminat ile masraf karşılığı
alındıktan sonra izin verme işlemi tamamlanır.
(3) Yetkili kişiler, nitelikli personelde aranan
şartları taşımaları halinde aynı zamanda nitelikli personel de olabilir.
(4) Özel istihdam bürosu, izin başvurusunda
bulunacak gerçek veya tüzel kişilerin ticaret unvanlarının, ana faaliyetlerine
uygun ibareleri taşıması gerekir.
Geçici iş
ilişkisi yetkisi için gerekli koşullar
MADDE 14 – (1) Başvuru tarihinden önceki iki yıl süresince
kesintisiz faaliyet gösteren Kuruma kayıtlı özel istihdam bürolarına;
a) Kurumca yapılacak inceleme sonucunda olumlu
rapor düzenlenmiş olması,
b) Geçici iş ilişkisi kurma yetkisi almak üzere
başvurulan tarihte brüt asgari ücret tutarının iki yüz katına denk gelen
miktarda teminat verilmiş olması,
c) Kurum alacağının bulunmaması,
ç) Vadesi geçmiş vergi borcunun bulunmaması, Sosyal
Güvenlik Kurumuna prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası
ve gecikme zammı borcunun bulunmaması veya vergi dairesine ve Sosyal
Güvenlik Kurumuna olan borcunun 21/7/1953 tarihli
ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci
maddesine göre tecil edilmiş, taksitlendirilmiş veya ilgili diğer kanunlar
uyarınca yeniden yapılandırılmış olması ve bu tecil, taksitlendirme ve
yapılandırmaların devam etmesi,
d) Uygun bir işyerine sahip olması,
hâlinde Kurum tarafından geçici iş ilişkisi kurma yetkisi
verilebilir.
(2) Bakanlıkça uygun görülmesi hâlinde, başvuru
tarihinden önceki altı ay süresince kesintisiz faaliyet gösteren Kuruma
kayıtlı özel istihdam bürolarına, birinci fıkranın (b) bendinde öngörülen
teminat miktarının iki katı tutarında teminat verilmesi ve aynı fıkrada
sayılan diğer koşulları taşıması şartıyla, Kurum tarafından geçici iş
ilişkisi kurma yetkisi verilebilir.
Başvuruların
değerlendirilmesi ve izin verilmesi
MADDE 15 – (1) Özel istihdam bürosu faaliyet izni ile geçici
iş ilişkisi kurma yetkisi almak için yapılan başvurular, gerektiğinde
yerinde tespit ve inceleme yapılmak suretiyle en geç bir ay içerisinde
sonuçlandırılır.
(2) İl müdürlüğü tarafından özel istihdam bürosu
olarak faaliyette bulunması uygun görülen ve/veya geçici iş ilişkisi kurma
yetkisi verilen gerçek veya tüzel kişilere yazılı olarak bilgi verilir ve
özel istihdam bürosu izni ve/veya geçici iş ilişkisi kurma yetkisi sisteme
kaydedilir ve Kurum internet sayfasında ilan edilir.
(3) Kurumca verilen izinler üç yıl süreyle
geçerlidir. İzin süresi, iznin sona erme tarihinden en az on beş gün önce
yazılı talepte bulunulması, iznin verilmesinde aranan şartların mevcut
olması ve yenileme masraf karşılığı ödenmesi kaydıyla üçer yıllık sürelerle
yenilenebilir.
İzin
belgelerinin ilanı ve logo kullanımı
MADDE 16
– (1) Kurum tarafından verilen
izin belgeleri, iş arayanlardan ücret alınmayacağı ve menfaat temin
edilemeyeceği ifadesi ve ilgili il müdürlüğünün adres ve telefonlarının yer
aldığı bilgiler özel istihdam bürolarında herkesin görebileceği bir yere
asılır. Özel istihdam bürolarının internet ana sayfalarında da Kurum
tarafından belirlenen şekilde bu bilgilere yer verilir.
(2) Özel istihdam büroları tarafından kullanılan
her türlü başlıklı kâğıt, tabela, afiş ve ilanlarda Kurumca belirlendiği
şekilde logo kullanılması zorunludur.
Şube
açılması
MADDE 17 – (1) Özel istihdam büroları, bulundukları yerin
ticaret siciline kayıtlı olmak ve Kuruma bilgi vermek kaydıyla aynı ilde
veya başka bir ilde şube açabilir.
(2) Şube açabilmek için, nitelikli personel
çalıştırma ve gerekli teminat yatırma zorunluluğu aranmaz.
(3) Özel istihdam büroları, Kurumdan izin almak
şartıyla sistem ve markalarını 12 nci, 13 üncü ve
14 üncü maddelerinde sayılan koşulları yerine getiren üçüncü kişilere
kullandırabilir veya temsilcilik verebilirler.
(4) Özel istihdam büroları, şubelerinin
faaliyetlerinden ve Kuruma karşı olan yükümlülüklerinden birlikte sorumludur.
İmza
yetkisi
MADDE 18
– (1) Özel istihdam bürolarının
Kurumla yaptıkları yazışmalarda ve faaliyetleri ile ilgili hazırladıkları
her türlü belgede özel istihdam bürosu kaşesinin bulunması zorunludur.
(2) Yetkili kişiler kaşe altına atılan her türlü
imzadan sorumlu olup, kendileri dışında imza atabileceklere ilişkin
düzenlenen belgeleri, istenildiğinde Kuruma ibraz etmekle yükümlüdürler.
(3) Yetkili kişiler özel istihdam bürolarının
internet ortamındaki faaliyetlerinden de sorumludur.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Teminat ve Masraf Karşılığı
Teminat
miktarı
MADDE 19 – (1) Kurumca yapılan değerlendirme sonucunda özel
istihdam büroları;
a) Faaliyet izni verilmeden önce 13 üncü maddenin
birinci fıkrasının (c) bendi gereğince brüt asgari ücret tutarının yirmi
katına denk gelen miktarda,
b) Geçici iş ilişkisi kurma yetkisi verilmeden önce
14 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince brüt asgari ücret
tutarının iki yüz katına denk gelen miktarda,
kat’î ve süresiz banka teminat mektubunu Kuruma ibraz
etmek ya da nakit Türk Lirası olarak Kuruma ödemek zorundadır.
(2) Özel istihdam bürosunun; işçi sayısı, iş hacmi,
faaliyet alanı ve şube açıp açmaması gibi hususlar değerlendirilerek geçici
iş ilişkisi kurma yetkisi almak üzere Kuruma başvurulan tarihte brüt asgari
ücret tutarının iki yüz katına denk gelen miktarda teminat miktarının yirmi
katına kadar artırılmasına Bakan yetkilidir.
(3) Teminat miktarları her takvim yılı başından
geçerli olmak üzere brüt asgari ücrete göre yeniden hesaplanarak artırılır.
Özel istihdam büroları şubat ayı sonuna kadar teminat miktarını tamamlamak
ya da ek teminat vermek zorundadır.
(4) Özel istihdam bürolarının iflası, kapatılması,
aracılık faaliyeti veya geçici iş ilişkisi kurma yetkisinin iptali ya da
işçi ücretlerinin büro tarafından ödenmemesi hâllerinde, diğer kanunlarda
düzenlenen hükümlere bakılmaksızın işçi alacakları teminattan öncelikli
olarak ödenir.
Teminatın
iadesi
MADDE 20
– (1) Özel istihdam bürosunun
kendi isteğiyle aracılık faaliyetine veya geçici iş ilişkisi kurma yetkisi
kapsamındaki faaliyetine son vermesi hâlinde teminat, işçi alacakları ile
vergi dairesi, Sosyal Güvenlik Kurumu ve Kurum alacaklarının ödenmiş
olduğunun belgelenmesi şartıyla özel istihdam bürosunun talebi üzerine;
a) Yenileme talebinde bulunulmaması hâlinde izin
süresinin bitiminden,
b) İzin süresi içinde büronun kendi faaliyetine son
verme talebinden,
itibaren bir ay içerisinde iade edilir.
(2) Ancak, ödenmemiş alacakların bulunması hâlinde
iade işlemi, alacaklar sırasıyla mahsup edildikten sonra yapılır.
(3) İzin yenileme talebinin reddi hâlinde ise işçi
alacakları ile vergi dairesi, Sosyal Güvenlik Kurumu ve Kurum alacaklarının
mahsup edilmesinden sonra teminattan kalan miktar kararın tebliğ tarihinden
itibaren bir ay içerisinde iade edilir.
(4) Özel
istihdam bürosunun aracılık faaliyetinin ve/veya geçici iş ilişkisi kurma
yetkisinin iptal edilmesi hâlinde alınan teminatlar; sırasıyla işçi alacakları
ile vergi dairesi ve Sosyal Güvenlik Kurumunun özel istihdam bürosundan
olan alacakları ödendikten sonra Kuruma gelir kaydedilir.
Masraf
karşılığı
MADDE 21
– (1) Özel istihdam bürosu izin
başvuruları, yenileme işlemleri ile geçici iş ilişkisi kurma yetkisi izni
kapsamında alınacak masraf karşılığı Kurum tarafından her yıl yeniden
belirlenir ve Kurum internet sayfasında ilan edilir.
ALTINCI BÖLÜM
Menfaat Temini, Ücret Alınabilecek Meslekler,
Yazılı Sözleşme
Menfaat
temini ve ücret alınabilecek meslekler
MADDE 22
– (1) Özel istihdam büroları, iş
arayanlardan ve geçici iş ilişkisi ile çalıştırılacak işçilerden aracılık
faaliyeti kapsamında ve aracılık faaliyetine yönelik olarak
düzenleyecekleri eğitimlerden menfaat temin edemez ve hizmet bedeli alamaz.
Bu kapsamda sunulacak eğitimlerin ücretleri sadece işverenden alınır.
Ancak, 8/2/2007 tarihli ve 5580 sayılı Özel
Öğretim Kurumları Kanunu kapsamında da faaliyet gösteren özel istihdam
büroları, aracılık faaliyeti dışında sunacakları eğitimlerden ücret
alabilir.
(2) Özel istihdam büroları aracılık faaliyetleri
kapsamında sadece; profesyonel sporcu, teknik direktör, antrenör,
manken, fotomodel ve sanatçı meslek gruplarında yer alanlar ile genel müdür
veya bu göreve eş ya da daha üst düzey yönetici pozisyonlarında işe
yerleştirilecek kişilerden ücret alabilir.
Yazılı
sözleşme yapma zorunluluğu
MADDE 23
– (1) Özel istihdam büroları, 22 nci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen mesleklerde
ve görevlerde işe yerleştirmeler için işçi ve işveren ile yazılı sözleşme
düzenler. Yapılan sözleşmelerde; iş arayanın kimlik, meslek ve eğitim
bilgileri, işyerine ait bilgiler, işe yerleştirme karşılığı işçi veya
işverenden alınacak ücret, işçinin çalışacağı işte alacağı brüt ücret
tutarı, yerleştirilen meslek veya pozisyona ilişkin hususların bulunması
zorunludur.
YEDİNCİ BÖLÜM
Özel İstihdam Bürolarının Bilgi Toplaması, Veri
Kaydı ve Gizlilik
Bilgi
toplama ve kullanma
MADDE 24
– (1) Özel istihdam büroları, iş
arayanlara ve işverenlere ilişkin bilgileri sadece iş ve işçi bulma
faaliyeti için toplayabilir, işleme tabi tutabilir veya bunlardan
yararlanabilir.
(2) 24/3/2016 tarihli ve
6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve 4904 sayılı Kanunun 19
uncu maddesi hükümleri çerçevesinde; özel istihdam bürosu, iş ve işçi
bulmaya aracılık için derlediği verileri bu amaçlar dışında kullanamaz.
Kuruma
bilgi, belge verme ve saklama zorunluluğu
MADDE 25 – (1) Özel
istihdam büroları; faaliyet süresi içinde unvan, faaliyet alanı, yetkili
kişi, nitelikli personel, işyeri adresi, posta adresi, internet sayfası ve
elektronik posta adresi değişikliklerini on gün içinde izin başvurusunu
yaptıkları il müdürlüklerine veya hizmet merkezlerine bildirmek,
uygulamanın takibi için gerekli olan diğer bilgi ve belgeleri de talep
edilmesi halinde Kuruma ibraz etmek zorundadır.
(2) Özel istihdam büroları, yıl içerisinde
yaptıkları iş ve işçi bulmaya ilişkin aracılık faaliyeti, işgücü piyasası
ile istihdam ve insan kaynaklarına yönelik hizmetleri, düzenledikleri
mesleki eğitim ve yetki verilmesi hâlinde kurdukları geçici iş ilişkisi ile
ilgili bilgilerini kayıt altına alır ve bu bilgileri Kurum internet sayfası
üzerinden sisteme kaydeder. Bu verileri içeren üçer aylık dönemlere ait
raporlarını ise yine Kurum internet sayfası üzerinden Ocak, Nisan, Temmuz
ve Ekim aylarının yirminci günü sonuna kadar Kuruma gönderir.
(3) Üçer aylık dönemsel raporların Kurumca
incelenmesi ve değerlendirilmesi sonucunda eksikliklerin tespit edilmesi
hâlinde, raporun bir sureti eksikliklerin tamamlanması için özel istihdam
bürosuna gönderilir. Belirtilen süre içerisinde eksikliklerin giderilmemesi
hâlinde raporun bir sureti gereği yapılmak üzere ilgili mercilere
gönderilir.
(4) Özel istihdam büroları, düzenleme tarihini
izleyen takvim yılı başından itibaren;
a) 22 nci maddenin ikinci
fıkrasında belirtilen ücret alınabilecek mesleklerle ilgili yazılı
sözleşmeleri,
b) İş arayanlara ait kimlik, eğitim ve meslek
bilgilerini,
c) Geçici iş ilişkisi kapsamında; geçici iş
sözleşmesi imzaladıkları işçilere ait kimlik, eğitim, meslek bilgileri ile
geçici işçi çalıştıran işverene ait bilgileri,
ç) Geçici işçi sağlama sözleşmesi ile geçici iş
sözleşmelerini,
d) İşe yerleştirilen kişilere ait kimlik, eğitim ve
meslek bilgilerini,
e) İşverenlerden alınan açık işlere ait eğitim,
meslek ve iletişim bilgilerini,
f) Kurumca onaylanan yurt dışı iş sözleşmelerini,
g) Yetkili kişi dışında imza atabilecek kişilerle
ilgili olarak düzenlenen belgeleri,
beş yıl süreyle saklamak ve Kurumun talebi halinde
ibraz etmek zorundadır.
Gizlilik
MADDE 26
– (1) Özel istihdam bürolarından
alınan bilgilerin Kurumca kullanımında, bu bilgilerin hizmete özel olduğu
hususu dikkate alınır ve bu bilgiler Kurum hizmetlerinden başka amaçla
kullanılamaz.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Özel İstihdam Bürosu İzni ile Geçici İş İlişkisi
Kurma Yetkisinin İptali
Özel
istihdam bürosu izninin iptali
MADDE 27 – (1) Kurumca verilen özel istihdam bürosu kurma
izni;
a) İzin verilmesi için aranan şartların
kaybedilmesi veya taşınmadığının sonradan anlaşılması,
b) 11/1/2011 tarihli ve
6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 26 ncı ve 27 nci madde hükümlerine aykırı davranılması,
c) Kurumdan izin almaksızın geçici iş ilişkisi
faaliyeti yürütülmesi,
ç) 22 nci maddenin ikinci
fıkrasında belirtilen meslek mensupları dışında iş arayanlardan doğrudan ya
da dolaylı olarak ücret alınması veya menfaat sağlanması,
d) İş arayanlara veya açık işlere ilişkin
bilgilerin iş ve işçi bulma faaliyetinden başka bir amaçla toplanması
ve/veya kullanılması,
e) İstenen bilgi veya belgeler ile işgücü
piyasasının izlenmesi için gerekli olan iş arayanlar, açık işler ve işe
yerleştirmelerle ilgili istatistiklerin Kurumca belirlenen süre içerisinde
verilmemesi,
f) Çalışma izni bulunmayan yabancı işçi
çalıştırıldığının tespit edilmesi,
g) Yurt dışı iş ve işçi bulma faaliyetlerine
ilişkin hizmet akitlerinin Kuruma onaylatılmaması,
ğ) 4 üncü maddenin altıncı fıkrasında sayılan
geçersiz anlaşmalardan herhangi birinin yapılmış olması,
h) On iki ay boyunca hiçbir işe yerleştirmeye
aracılık gerçekleştirilmemiş olması,
hallerinde iptal işlemi; birinci fıkranın (a), (c) ve (h)
bentlerinde belirtilen durumların tespitinde derhâl, diğer bentlerde
sayılan durumlarda ise son fiilin tespit tarihinden geriye yönelik iki
yıllık süre içinde aynı bentlere üç kez veya ayrı bentlere altı kez aykırı
davranıldığının tespiti ile gerçekleşir ve bu işlem sonucunda özel istihdam
bürosuna üç yıl süre ile izin verilmez.
(2) Şubeler için uygulanan yaptırımlar da, özel
istihdam bürolarının izninin iptalinde dikkate alınır.
Geçici iş
ilişkisi kurma yetkisinin iptali
MADDE 28 – (1) Kurumca verilen geçici iş ilişkisi kurma
yetkisi;
a) Özel istihdam bürosu izninin iptal edilmesi,
b) Geçici iş ilişkisi kurulan işçi sayısının yüzde
onunun ücretinin, ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir sebeplere
dayanmaksızın
ödenmemesi,
c) Bir yıl içinde en az bir işçinin ücretinin, en
az üç defa sözleşme ile belirlenen ücretin altında ödenmesi veya süresinde
ödenmemesi,
ç) Yazılı sözleşme yapma şartına uyulmaması,
d) Geçici iş ilişkisine yönelik 4857 sayılı Kanunun
7 nci maddesinde belirtilen sürelere uyulmaması,
e) İş ilişkisinde, 4857 sayılı Kanunun 5 inci
maddesinde düzenlenen eşit davranma ilkesine aykırı davranılması,
f) Kayıt dışı işçi çalıştırıldığının tespit
edilmesi,
durumlarında (a) ve (b) bentlerinde sayılan hâllerde derhâl;
diğer bentlerde sayılan hâllerde ise son fiilin tespit tarihinden geriye
yönelik iki yıllık süre içinde aynı bentlere üç kez veya ayrı bentlere altı
kez aykırı davranıldığının tespit edilmesi hâlinde iptal edilir ve özel
istihdam bürosuna üç yıl süre ile yetki verilmez.
(2) Şubeler için uygulanan yaptırımlar da, geçici
iş ilişkisi kurma yetkisinin iptalinde dikkate alınır.
(3) Geçici iş ilişkisi kurma yetkisinin iptali
hâlinde; Kanun kapsamında yapılmış ve devam eden sözleşmelerin
uygulanmasına, sözleşmede belirtilen süreler tamamlanıncaya kadar devam
edilir. Ancak, özel istihdam bürosu bu dönem içerisinde geçici iş ilişkisi
kurma veya geçici işçi sağlama sözleşmesini uzatma yetkisini kullanamaz.
(4) Herhangi bir nedenle özel istihdam bürosunun
kapanması hâlinde geçici işçi çalıştıran işverene bu durumun tebliğ
edilmesi ile geçici iş ilişkisi sona erer. İş ilişkisinin devam etmesi
durumunda, geçici işçi çalıştıran işverenle işçi arasında iş sözleşmesi
kurulmuş olur.
(5) Geçici işçinin iş ilişkisinden kaynaklanan
alacakları 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre alınan
teminattan Kurumca öncelikli olarak ödenir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Denetim ve İdari Para Cezaları
Denetim
MADDE 29
– (1) Özel istihdam bürolarının
faaliyetleri ile geçici iş ilişkisine yönelik inceleme, denetim ve teftiş
4857 sayılı Kanunda yer alan teftiş, denetim ve soruşturma hükümlerine göre
Bakanlık iş müfettişlerince yapılır ve ilgili yaptırımlar uygulanır.
(2) 4857 sayılı Kanunun 7 nci
maddesinin ikinci fıkrasının (f) bendi uyarınca Kuruma yapılan şikâyet
bildirimleri incelenmek üzere İş Teftiş Kurulu Başkanlığına iletilir.
(3) Özel istihdam büroları iş müfettişlerinin
istedikleri her türlü bilgi/belgeyi vermek ve bu bilgi/belgelerin
doğruluğunu ispata yarayan defter, kayıt ve belgeleri ibraz etmek
zorundadır.
İdari
para cezası
MADDE 30 – (1) Özel istihdam bürolarının mevzuata aykırı
faaliyetlerine yönelik, Kanunun 20 nci maddesinde
ve 4857 sayılı Kanunun ilgili maddelerinde belirtilen miktar ve usullere
göre idari para cezası uygulanır.
ONUNCU BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE 31
– (1) 19/3/2013
tarihli ve 28592 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özel İstihdam Büroları Yönetmeliği
yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş
hükmü
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Özel istihdam
bürolarında, 3 üncü maddenin birinci fıkrasının (i) bendi gereği çalıştırılması
zorunlu olan personelde bulunması gereken nitelikler 1/1/2017
tarihine kadar aranmaz.
Yürürlük
MADDE 32
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 33
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürü yürütür.
|