|
Karayolları Genel Müdürlüğünden:
TÜNEL İŞLETME YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Karayolları Genel Müdürlüğünün
sorumluluk alanında bulunan veya ilgili mevzuat hükümleri uyarınca işletme
hakkı verilen veya işletmesi devredilen, trafiğe açık tünellerde can ve mal
güvenliği yönünden trafik düzeninin sağlanması, trafik ve can güvenliğini
ilgilendiren hususlarda alınacak tedbirler ile işletme koşullarını
belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Devlet ve il yolları ile
otoyollar üzerindeki, tünel kontrol merkezi olan/olmayan tünel veya grup
tünelleri kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 25/6/2010 tarihli ve 6001
sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında
Kanunun 32 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 –
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bölge Müdürlüğü: Karayolları Bölge Müdürlüğünü,
b) Devlet yolları: Belediyeler veya diğer
kurumların sorumluluğunda bulunan yollar dışında kalan ve transit trafiği,
illere, limanlara, tersanelere, hava alanlarına, demiryolu istasyonlarına,
sınır kapılarına kesintisiz olarak ulaştıran ana karayollarını,
c) Erişme kontrolü: Transit trafiğe tahsis edilen
karayollarında, yaya, hayvan ve motorsuz taşıt ve araçların girmesinin
engellenerek, ancak izin verilen motorlu taşıtların yararlandırıldığı,
belirli yerler ve şartlar dışında giriş ve çıkışın yasak olduğu, trafiğin
özel bir kontrole tabi tutulmasına ilişkin uygulamayı,
ç) Genel Müdür: Karayolları Genel Müdürünü,
d) Genel Müdürlük: Karayolları Genel Müdürlüğünü,
e) Grup tünel: Karayolunun bir bölümünde ardışık
olarak yer alan birden fazla sayıdaki tünelleri,
f) İl yolları: Belediyeler veya diğer kurumların
sorumluluğunda bulunan yollar dışında kalan, illeri birbirine, Devlet
yollarına, limanlara, tersanelere, demiryolu istasyonlarına, hava
alanlarına ve kamu ihtiyacının gerektirdiği diğer yerlere bağlayan ve bir
il sınırı içinde başlayıp biten karayollarını,
g) Karayolu: Trafik akışına imkân sağlamak üzere
kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeritleri, köprüler, tüneller, her
türlü sanat yapıları, koruma yapıları ve diğer alanları,
ğ) Otoyol: Yüksek standartlara sahip, trafik
seyrinde asgari hız sınırlaması uygulanan, seyahat hızı yüksek ve üzerinde
erişme kontrolünün uygulandığı karayolunu,
h) Protokol: Kamu kurum ve kuruluşları ile tüzel
kişilerle yapılan/yaptırılan işlerde tarafların sorumluluklarını belirleyen
sözleşmeyi,
ı) Risk analizi: Belirli bir tünelin bir gün için
tahmin edilen ağır vasıta sayısının yanı sıra, trafik özellikleri, tünel
uzunluğu ve tünel geometrisi gibi güvenliği etkileyen tüm proje faktörleri
ve trafik koşullarını göz önünde bulundurarak hazırlanmış, öngörülebilen
olumlu veya olumsuzlukların detaylı ve çok yönlü incelenmesini,
i) Trafik: Yayaların, hayvanların ve araçların
karayolu üzerindeki hal ve hareketlerini,
j) Trafik hacmi:
Bir tünelde her bir motorlu taşıt bir birim olarak sayılmak üzere
şerit başına düşen yıllık ortalama günlük trafiği,
k) Tünel: Trafik geçişine imkan sağlayan yeraltı
karayolu sanat yapısını,
l) Tünel Kontrol Merkezi: Tünel veya grup
tünellerin işletmesinin tam gün gerçekleştirildiği istasyonu ya da tünel
veya grup tünellerin işletmesinin tam gün personel bulundurma zorunluluğu
olmadan da gerçekleştirildiği,
kullanıcının veya sistemin vereceği acil durumların sürekli personel
bulunan taşra teşkilatına iletildiği istasyonu,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Merkez ve Taşra Teşkilat Yapısı
Merkez
teşkilat yapısı
MADDE 5 – (1) Devlet ve il yollarındaki tünel veya grup
tünellerin işletmesi, Tesisler ve Bakım Dairesi Başkanlığına bağlı Sanat
Yapıları Bakım Onarım İşletme Şubesi Müdürlüğünce yürütülür.
(2) Otoyoldaki ve Devlet yolları üzerinde ücretli
olan tünel veya grup tünellerin işletmesi, İşletmeler Dairesi Başkanlığına
bağlı Bakım ve İşletme Şubesi Müdürlüğünce yürütülür.
Taşra
teşkilat yapısı
MADDE 6 – (1) Devlet veya il yollarındaki tünel veya grup
tünellerin işletmesi;
a) Kontrol Merkezi olan tünel veya grup tünellerde,
Tesisler ve Bakım Başmühendisliğine bağlı Tünel Bakım İşletme Şefliğince,
b) Kontrol Merkezi olmayan tünel veya grup
tünellerde, Tesisler ve Bakım Başmühendisliğindeki Tünel Bakım Onarım
İşletme Mühendisinin gözetiminde ilgili Şube Şefliğince,
yürütülür.
(2) Otoyollardaki tünel veya grup tüneller ile
Devlet yolları üzerinde ücretli olan tünellerin işletmesi, İşletmeler
Başmühendisliğine bağlı Bakım ve İşletme Şefliğince yürütülür.
(3) Otoyol veya Devlet yolları üzerinde
Yap-İşlet-Devret modeli ile yapılarak işletilen veya özel sektör tarafından
işletilen ücretli tünellerin denetimleri otoyol olan Bölge Müdürlüklerinde
İşletmeler Başmühendisliğince, otoyol olmayan Bölge Müdürlüklerinde
İşletmeler Dairesi Başkanlığına bağlı Bakım ve İşletme Şubesi Müdürlüğünce
yürütülür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Tünel İşletmesi ile İlgili Görevler
Tünel
işletmesinden sorumlu birimlerin görevleri
MADDE 7 – (1) Tünel işletmesinden sorumlu birimlerin
görevleri şunlardır;
a) Tünellere ait nihai projelerin kopyalarını
ilgili birimlerden temin ederek Tünel Bakım İşletme Şefliklerinde veya
ilgili Başmühendisliklerde bulundurmak,
b) Acil durum planlarını hazırlamak/hazırlatmak ve
güncel tutmak,
c) Tünellerin düzenli bir şekilde bakımını
yapmak/yaptırmak, kontrol etmek ve denetlemek, ayrıca uygun güvenlik
şartlarını düzenlemek,
ç) Acil hizmet eğitimi ve donanımı için kurumsal ve
acil durum planlarının devreye sokulmasını sağlamak,
d) Acil bir durumda, tünel veya grup tünellerin
derhal kapatılması dahil diğer hususların yöntemlerini tanımlamak,
e) Gerekli risk azaltma önlemlerini
uygulamak/uygulattırmak,
f) Tünel bakım işletme usul ve esaslarını
belirlemek.
Risk
analizi
MADDE 8 – (1) Risk analizi, gereken durumlarda, işlevsel
olarak tünel işletmesinden sorumlu yönetim biriminden bağımsız bir kuruluş
tarafından yürütülür. Risk analizinin içeriği ve sonuçları, ilgili Tünel
Bakım İşletme Şefliğine, Tünel Bakım İşletme Şefliği olmayan yerlerde ise
ilgili Başmühendisliğe gönderilir.
(2) Hazırlanan risk analizi, ilgili Başmühendislik
tarafından değerlendirilerek, ilave görüş ve öneriler ile birlikte önce
Bölge Müdürlüğüne, sonra da Genel Müdürlüğe gönderilir.
Raporlama
MADDE 9 – (1) Karayolu kullanıcılarının güvenliğini açıkça
etkileyen tünellerdeki yangınlar ve kazalar ile bunların sıklığı ve bu tür
olayların nedenleri hakkında her ay ilgili Tünel Bakım İşletme Şeflikleri,
Tünel Bakım İşletme Şefliği olmayan yerlerde ilgili Başmühendislik
tarafından rapor hazırlatılır, hazırlanan bu raporlar, ilgili Tünel Bakım
İşletme Şefliğince, Tünel Bakım İşletme Şefliği olmayan yerlerde ilgili
Başmühendislikçe değerlendirilir, güvenlik hizmetlerinin ve önlemlerinin
gerçek rolü ve etkinliği hakkında bilgi temin edilir. Raporlama aylık
olarak düzenlenir ve her yılın Aralık ayında taşra teşkilatı tarafından
Genel Müdürlüğe gönderilir.
Protokol
MADDE 10
– (1) Tünellerden diğer kurum ve
kuruluşlar tarafından geçirilmek istenen tesisler ile ilgili yapılacak protokoller,
ilgili genelgeler ve protokol düzenleme esasları doğrultusunda yapılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Güvenlik Önlemleri
Tünellerde
alınacak güvenlik önlemleri
MADDE 11
– (1) Tünel güvenliği ile ilgili
olarak aşağıdaki önlemler alınır:
a) Tünelden geçen trafiğin sürekli ve güvenli bir
şekilde akışı sağlanır.
b) İşletme ve acil durum hizmetleriyle ilgilenen
personel gerekli eğitimlere tabi tutulur.
c) Acil durum senaryoları farklı olaylar için
hazırlanır ve bütün tünellerde bulunur. Ayrıca tatbikatlar ile senaryoların
işleyişi ve etkinliği izlenir.
ç) Önceden planlanmış yapım veya bakım çalışmaları
nedeniyle şeritlerin tamamen veya kısmen kapatılması, daima tünelin
dışından başlatılır. Değişken mesaj işaretleri, ışıklı trafik cihazları ve
mekanik bariyerler bu amaç için ilave olarak kullanılabilir.
d) Ciddi bir kaza veya olay durumunda, ilgili
tünelin bütün tüpleri trafiğe kapatılır, içeride kalan araçların en kısa
yoldan tahliyesi sağlanır. Tünel dışındaki ve tünel içindeki trafiğin
mümkün olan en kısa zamanda durdurulabilmesi için sadece tünel
girişlerindeki ve aynı zamanda varsa tünelin içindeki değişken trafik
işaretleri, ışıklı trafik işaret cihazlarının ve mekanik bariyerlerin
eşzamanlı harekete geçirilmesi ile bu durum gerçekleştirilir. Bu
sistemlerin olmadığı tünellerde trafiğe kapatma işlemi uygun bir şekilde
yapılır. Trafik, durumdan etkilenmemiş araçların tüneli hızlı bir biçimde
terk edebilmesinin sağlanacağı şekilde yönlendirilir.
(2) Acil durum hizmetlerine erişme süresi yapılacak
tatbikatlar ile ölçülerek belirlenir, tünelde olayın meydana gelmesi
halinde acil durum hizmetlerine erişme süresi belirlenen sürelerden uzun
olmaz. Yıllık Ortalama Günlük Trafik sayısı 2000’in üzerinde olan iki yönlü
tünellerde, tünelin iki ucuna acil hizmetlerin yerleştirilme gereksinimi 8
inci madde uyarınca, bir risk analizi ile belirlenir ve bu hizmetlerden
mümkün olanları Genel Müdürlüğün onayı ile gerçekleştirilebilir.
Alternatif
güzergahlar ve gabariler
MADDE 12
– (1) Tünel girişlerinde gabariler
ve alternatif güzergahlarla ilgili aşağıdaki önlemler alınır:
a) Tünellerin yatay ve düşey gabarileri belirlenir
ve tünele girmeden önce mekanik veya elektronik gabari sistemleri ile
gabarisi yüksek araçların tünele girmesini engellemek için tünel
kullanıcıları, kolay erişilebilir bilgi sistemleri aracılığıyla en uygun
alternatif güzergah ve tünel gabarisi hakkında bilgilendirilir.
b) Tünelin uzun veya kısa süreli kapatılması
durumunda araçların tünele girmesini engellemek için tünel kullanıcıları,
kolay erişilebilir bilgi sistemleri aracılığıyla en uygun alternatif
güzergah hakkında bilgilendirilir.
c) Söz konusu alternatif güzergah, acil durum
planlarının bir bölümünü oluşturur.
Tehlikeli
maddeler
MADDE 13
– (1) Tehlikeli madde taşıyan
araçların tünellerden geçişleri 24/10/2013 tarihli ve 28801 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında
Yönetmelikte belirlenen esaslar doğrultusunda sağlanır.
(2) Tünelin, tehlikeli madde taşıyan araçların
geçişine yasaklanması durumunda, tünelden önceki mümkün olan son çıkıştan
önce ve tünel girişlerinde mevzuat uygulanarak sürücülerin alternatif
güzergaha yönlendirilmeleri için uygun trafik levhaları yerleştirilir.
Hız ve
takip mesafesi
MADDE 14
– (1) Tünel kullanıcıları, uygun
hız ve güvenli takip mesafesi hakkında bilgi levhaları, ışıklı işaret
cihazları ile tünele girmeden önce bilgilendirilir.
(2) Ayrıca bir kısıtlama yoksa, taşıtların tünel
içindeki maksimum hızı, Devlet ve il yollarında 80 km/saat, otoyollarda 90
km/saat’dir. Bu durumda taşıtlar arasındaki minimum takip mesafesi Devlet
ve il yollarında 40 metre, otoyollarda 50 metre, ağır taşıtlar içinse bu
mesafe iki katıdır.
(3) Tünelde trafiğin durması halinde, karayolu
kullanıcıları önlerindeki araç ile aralarında olması gereken minimum 5
metrelik mesafeyi, tehlike anındaki ani duruş nedeniyle mümkün olmayan
durumların haricinde korur. Otomasyon sistemlerinde kamu anons sistemi,
ışıklı işaret ve bilgi levhası sistemleri olan tünellerde tünel
kullanıcılarına bu hususta uyarı ve bilgilendirme yapılır.
Uyulması
gereken kurallar
MADDE 15
– (1) Tünellerdeki güvenliğe
ilişkin bilgilendirme faaliyetleri düzenli olarak yapılır. Bu bilgilendirme
faaliyetleri, özellikle taşıtın arızalanması, trafik sıkışıklığı, kazalar
ve yangınlar başta olmak üzere, karayolu kullanıcılarının tünele
yaklaşırken ve tünel içinde araç kullanırken uyması gereken kuralları
kapsar.
(2) Mevcut güvenlik ekipmanına ilişkin bilgileri
içeren, tünellerde uyulması gereken kurallara ait bilgilendirme amaçlı
broşürler tünellerden önceki dinlenme alanlarında, trafiğin durduğu zaman
tünel girişlerinde veya internette bulundurulur.
Yürürlük
MADDE 16
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 17
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Karayolları Genel Müdürü yürütür.
Ekler için tıklayınız
|