|
Adalet Bakanlığından:
NOTERLİK
İŞLEMLERİNİN ELEKTRONİK ORTAMDA
YAPILMASI
HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, noterlik işlemlerinin
elektronik ortamda yapılmasına, saklanmasına, paylaşılmasına ilişkin usûl
ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, elektronik ortamda güvenli
elektronik imza ile noter huzurunda veya huzurda olmadan yapılabilecek
noterlik işlemleri ile 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza
Kanununda tanımlanan zaman damgası kullanılmasının zorunlu olduğu noterlik
işlemlerinin belirlenmesi, belirlenen bu işlemlerin elektronik ortamda
yapılması, işlenmesi, saklanması, ilgili ve diğer kişi veya kurumlara
elektronik ortamda gönderilmesi, Noterlik Kanununun 61 inci maddesinde
düzenlenen tespit işleri ile elektronik ortamdaki durum, görüntü, işlem
veya benzeri her türlü verinin tespiti işleri, elektronik ortamdan fizikî
örnek çıkarılması, yabancı memleketlerde noterlik işlemlerinin elektronik
ortamda yapılması için gerekli olan teknik ve idarî şartlara ilişkin usûl
ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 18/1/1972 tarihli ve 1512
sayılı Noterlik Kanununun 198/A maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Arşiv: Noterlikte yapılan işlemlere ilişkin
bilgi ve belgelerin 18/9/1990 tarihli ve 20639 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Noterlik Daireleri Arşiv Hizmetleri Hakkında Yönetmelik
hükümlerine uygun olarak TNBBS’de saklanmasını,
b) Bakanlık: Adalet Bakanlığını,
c) Birlik: Türkiye Noterler Birliğini,
ç) Donanım: Üzerindeki verinin elektronik ortamda
tespitine imkân veren cihazları,
d) Güvenli elektronik imza: 15/1/2004 tarihli ve
5070 sayılı Elektronik İmza Kanununun 4 üncü maddesinde tanımlanan
elektronik imzayı,
e) İlgili: Kanunun 72 nci maddesinde belirtilen
belgelendirme talebinde bulunan kişiyi,
f) İz bilgisi (Log kaydı): TNBBS üzerinden yapılan
tüm işlemlerin elektronik ortamda tutulan kaydını,
g) Kanun: 18/1/1972 tarihli ve 1512 sayılı Noterlik
Kanununu,
ğ) KEP: 25/8/2011 tarihli ve 28036 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Kayıtlı Elektronik Posta Sistemine İlişkin Usul ve
Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde tanımlanan kayıtlı
elektronik posta sistemini,
h) Nitelikli elektronik sertifika: 15/1/2004
tarihli ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununun 9 uncu maddesinde sayılan
nitelikleri haiz elektronik sertifikayı,
ı) SMS: Kısa mesaj servisini,
i) TNBBS: Türkiye Noterler Birliği Bilişim
Sistemini,
j) Zaman damgası: 15/1/2004 tarihli ve 5070 sayılı
Elektronik İmza Kanununun 3 üncü maddesinde tanımlanan zaman damgasını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Elektronik
Ortamda Yapılacak Noterlik İşlemleri
Noterlik
işlemlerinin elektronik ortamda yapılması ve güvenli elektronik imza ile
zaman damgasının kullanılması
MADDE 5 – (1) Kanunda öngörülen işlemler, elektronik ortamda
güvenli elektronik imza ile de yapılabilir. Şu kadar ki, kanunların resmî
şekle veya özel bir merasime tabi tuttuğu hukukî işlemler ile teminat
sözleşmeleri güvenli elektronik imza ile gerçekleştirilemez. Güvenli
elektronik imza ile yapılan tüm noterlik işlemlerinde zaman damgası
kullanılır.
(2) Düzenleme şeklinde yapılması gereken işlemler
ile irade beyanlarının alınmasına ilişkin işlemlerin noter huzurunda
yapılması gerekir. İlgililer huzurda olmadan güvenli elektronik imzalarını
kullanarak TNBBS’ye girerek işlem hazırlıklarını başlatabilir, ancak işlem
noter huzurunda tamamlanır. Bu işlemler sırasında işleme katılanlar ve
noter, güvenli elektronik imzalarını TNBBS sistemi üzerinde kullanırlar.
(3) Düzenleme şeklinde olmayan veya irade beyanının
noter huzurunda alınması gerekmeyen işlemler TNBBS üzerinden güvenli
elektronik imza ile başlatılıp, bu şekilde tamamlanabilir. Belgenin
düzenlenmesi de dâhil tüm aşamalar elektronik ortamda yapılır. İşlem,
noterlik ücretleri, vergi, harç ve diğer giderlerin tahsil edilmesi ile
tamamlanır.
(4) Yukarıdaki fıkralar uyarınca yapılacak noterlik
işleminin bir belgeye dayanması hâlinde; belge sureti, taraflar, vekilleri
veya temsilcileri tarafından güvenli elektronik imza ile imzalanarak
elektronik ortamda notere gönderilebilir. Gönderilen belgenin aslının
ibrazının zorunlu olduğu hâller ile söz konusu belgenin TNBBS üzerinden
doğrulanamaması hâlinde belge aslının fizikî olarak başvurudan sonraki üç
iş günü içerisinde ve her halükârda işlem tamamlanmadan ibrazı zorunludur.
Belgenin doğrulanamaması hâlinde süre, duruma ilişkin bildirimin ilgiliye
noter tarafından SMS, KEP ya da TNBBS sistemi vasıtasıyla bildirimi
gününden başlar. Anılan sürelerin sonunda belgenin ibraz edilmemesi hâlinde
başvuru iptal edilir.
(5) Noterlik Kanununun 61 inci maddesindeki tespit
işlemleri ilgilinin talep etmesi hâlinde elektronik ortamda güvenli
elektronik imza ile de yapılabilir.
(6) Elektronik ortamdaki bir verinin tespiti
işleminde;
a) Bir donanımdaki veya internet ortamındaki
verinin tespiti işlemi ile o verinin belirli bir anda ya da zaman
aralığında o anki veya zaman aralığındaki hâlinin değişmez olarak
belirlenmesi, tekrar edilebilir hâlde tutulması ve saklanması anlaşılır.
b) Tespit edilecek veri bir donanımda ise tespit,
malikin ya da zilyedin rızasıyla noterlikte veya mahallinde yapılabilir.
c) Tespit edilecek veri internet ortamında ise
tespit işlemi TNBBS kullanılarak yapılır.
ç) Elektronik ortamda yapılan tespit işlemine
ilişkin tutanak noterlik mevzuatı çerçevesinde noterliğin çalışma
saatlerinde düzenlenir.
Güvenli
elektronik imza ile noter huzurunda olmadan yapılabilecek işlemler
MADDE 6 – (1) Aşağıdaki işlemler TNBBS üzerinde güvenli
elektronik imza ile ilgililer noter huzurunda olmadan yapılabilir.
a) Çevirme işlemleri,
b) Tescil işlemleri,
c) Tespit işlemleri,
ç) Örnek verme işlemleri,
d) Defter onayları,
e) İmza onaysız ihtarname ve ihbarname.
Güvenli
elektronik imza ile noter huzurunda yapılabilecek işlemler
MADDE 7 – (1) Bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde sayılanlar
dışındaki işlemlerin güvenli elektronik imza ile yapılabilmesi ya da 5 inci
maddenin ikinci fıkrası uyarınca başlatılan bir işlemin sonuçlanması
ilgililerin noter huzurunda bulunması şartına bağlıdır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Elektronik Ortamda Yapılan Noterlik İşlemlerinin
Güvenli Elektronik İmza ile
İşlenmesi,
Kaydedilmesi, Saklanması ve Paylaşılması
Elektronik
işlemler için kurulacak ve işletilecek sistem
MADDE 8 – (1) Birlik, elektronik ortamda güvenli elektronik
imza ile işlem yapılmasına imkân sağlayacak altyapıyı kurar ve işletir. Bu
altyapının güvenli olarak kurulması ve işletilmesi için gerekli tüm
tedbirleri alır.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında diğer kurum ve
kuruluşlarla yapılacak bilgi ve belge paylaşımlarında kullanım ve erişim
standartları ile diğer gerekli şartlar Birlik tarafından belirlenir.
(3) TNBBS üzerinden elektronik ortamdan başvurunun
başlatılması sırasında işlemin sistem tarafından herhangi bir notere
yönlendirilmemesi için kişiye öncelikle istediği noteri seçme imkânı,
seçtiği bir noter yok ise en yakın noterleri bulma imkânı sağlanır.
(4) İşlemlerin elektronik ortamda yürütülmesini
sağlayacak yönergeleri Birlik hazırlar, bu yönergeler Birliğin resmî
internet sitesinde yayımlanır.
(5) Sistem tarafından tutulacak iz bilgilerinin
kapsamı Birlik tarafından belirlenir.
İşlemlerin
elektronik ortamda kaydedilmesi ve saklanması
MADDE 9 – (1) İşleme katılanların tamamının güvenli
elektronik imzası ile elektronik ortamda yapılan bir işlem için talep
edilmedikçe fizikî olarak belge düzenlenmez ve bu işleme ilişkin olarak
elektronik ortam dışında bir saklama yapılmaz. Bu kayıtlar iş sürekliliği
ve bilgi güvenliğine ilişkin uluslararası kabul görmüş standartlara uygun
olarak, yedekli ve güvenli bir şekilde saklanır.
(2) Birinci fıkra kapsamında kalmayan diğer
noterlik işlemlerinde ise işleme ait belgenin imzaya açılan son hâli noter
tarafından güvenli elektronik imza ile imzalanarak TNBBS’ye kaydedilir.
Belgenin ilgililerce imzalı hâli ise Noterlik Daireleri Arşiv Hizmetleri
Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre saklanır.
İşlemlerin
elektronik ortamda paylaşılması
MADDE 10
– (1) İşleme katılanların
tamamının güvenli elektronik imzası ile yapılan işlemlere ilişkin bilgi ve
belgeler gerektiğinde noterler ile diğer kişi ve kurumlarla paylaşılabilir.
(2) El ürünü imza ile hazırlanıp güvenli elektronik
imza ile TNBBS’ye kaydedilen işlemlere ilişkin bilgiler gerektiğinde
noterler ile diğer kişi ve kurumlarla paylaşılabilir.
(3) Birlik, noterlik işlemlerinin elektronik
ortamda yapılması sırasında kişisel verilerin korunması ve bilgi güvenliğinin
sağlanması için gerekli tedbirleri alır.
(4) Noterlik işlemlerine ilişkin bilgi ve belgenin
paylaşılmasının sağlanması için Bakanlığın görüşü alınarak Birlik
tarafından ilgili kurum ve kuruluşlar ile protokol imzalanır. Paylaşıma
ilişkin ücretler protokolde düzenlenir.
(5) Paylaşıma ilişkin iz bilgileri güvenliği,
gizliliği ve bütünlüğü sağlanarak TNBBS’de tutulur. Saklanacak iz bilgisi
içeriği Birlik tarafından belirlenir.
İlgilinin
talebiyle belgenin elektronik ortamda gönderilmesi veya paylaşılması
MADDE 11
– (1) İlgilisi tarafından bir
belgenin üçüncü kişi ile elektronik ortamda paylaşılmasının istenmesi
durumunda belge, gerekli ücretlerin ödenmesi koşuluyla;
a) Üçüncü kişinin KEP adresine gönderilmesi,
b) Üçüncü kişinin Birlik tarafından bilgi ve belge
paylaşımı için protokol imzalanan bir kurum veya kuruluş olması durumunda
ilgili protokol hükümleri çerçevesinde belgeye erişim sağlanması,
c) İlgiliye erişim kodu verilmesi hâlinde bu kod
ile TNBBS üzerinden erişiminin sağlanması,
yöntemlerinden biri veya birkaçı ile paylaşılır.
(2) Belgeye birinci fıkranın (c) bendinde
belirlenen erişim kodu ile talep edilen üçüncü kişi yerine başka bir
kişinin erişmesinden noter veya Birlik sorumlu tutulamaz.
(3) Birlik, kendi kuracağı sistem gereği ilgili
kurumdan bilgi veya belge paylaşımı için, protokol imzalanmasını isteme,
paylaşım alt yapısını belirleme hak ve yetkisine sahiptir. İlgili kurum
veya kuruluş bu gerekleri karşılamadan bilgi ve belgenin elektronik ortamda
paylaşılmasını talep edemez.
Yabancı
memleketlerde noterlik işlemlerinin elektronik ortamda yapılması ve
Dışişleri Bakanlığı ile bilgi ve belge paylaşımı
MADDE 12
– (1) Yabancı memleketlerde
noterlik işlemleri bu Yönetmelikte gösterilen usullere göre elektronik
ortamda güvenli elektronik imza ile de yapılabilir, işlenebilir,
saklanabilir, paylaşılabilir ve gönderilebilir.
(2) Yabancı memleketlerde noterlik işlemlerinin
elektronik ortamda yapılması için sağlanması gerekli olan teknik ve idarî
şartlara dair usul ve esaslar Birlik ve Dışişleri Bakanlığı arasında
yapılacak protokol ile belirlenir.
(3) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin dördüncü
fıkrasında yer alan süre ve bildirim usûlü Dışişleri Bakanlığınca
belirlenir ve Dışişleri Bakanlığı Konsolosluk resmî internet sitesinde ilân
edilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ortak Hükümler
Elektronik
ortamda ödeme
MADDE 13
– (1) Elektronik ortamda yapılacak
işlemlerden kaynaklanan noterlik işlem ücretleriyle, vergi, resim, harç ve
değerli kâğıt bedellerine ve diğer giderlere ilişkin ödemelerin elektronik
ortamda yapılmasına ilişkin alt yapı Birlik tarafından sağlanır.
Elektronik
arşiv
MADDE 14
– (1) Bu Yönetmelik gereğince
elektronik ortamda yapılan işlemlere ilişkin bilgi ve belgeler Noterlik
Daireleri Arşiv Hizmetleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine, iş sürekliliği
ve bilgi güvenliğine ilişkin uluslararası kabul görmüş standartlara uygun
olarak, yedekli ve güvenli bir şekilde TNBBS’de saklanır. Belgelerin
saklama süreleri de aynı Yönetmelik hükümlerine göre belge grupları esas
alınarak belirlenir.
Elektronik
belgeden fizikî örnek çıkarılması
MADDE 15
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerine
göre işleme katılanların tamamının güvenli elektronik imzası ile imzalanan
bir belgenin fizikî örneğinin çıkartılması gerektiği hâllerde belgenin
aslının aynı olduğu belirtilerek noter tarafından imzalanır, mühürlenir ve
ilgilisine verilir.
Noterlik
elektronik işlemler ücret tarifesi
MADDE 16
– (1) Bu Yönetmelik kapsamında
yapılacak noterlik işlemlerinden ne kadar ücret alınacağı Kanunun 112 nci
maddesi uyarınca Bakanlıkça hazırlanan tarifede gösterilir.
Noterlik
Kanunu Yönetmeliğinin uygulanacağı hâller
MADDE 17
– (1) Bu Yönetmelikte hüküm
bulunmayan hâllerde, 13/7/1976 tarihli ve 15645 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Noterlik Kanunu Yönetmeliğinin hükümleri uygulanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son
Hükümler
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Yabancı
memleketlerde, noterlik işlemlerinin elektronik ortamda güvenli elektronik
imza ile yapılmasına ilişkin Birlik ile Dışişleri Bakanlığı arasında
yapılacak protokolde belirtilecek tarihe kadar noterlik işlemleri bu
Yönetmelik uygulanmadan yapılmaya devam edilir. Gerekli altyapının
sağlanamadığı dış temsilciliklerde işlemler bu Yönetmelik uygulanmadan
yapılır.
Yürürlük
MADDE 18
– (1) Bu Yönetmelik 1/3/2016
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 19
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Adalet Bakanı yürütür.
|